perderdosya“ Âdil bir yasa için çalışıyoruz”AVM ve Büyük Mağazalar Kanun Tasarısı ile ilgili çalışmalar, Gümrük ve TicaretBakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü bünyesinde Organize Perakende ve E-ticaretDaire Başkanlığı tarafından gerçekleştiriyorGümrük ve TicaretBakanlığı İç TicaretGenel Müdürü İsmailYücel ile Yasa Tasarısıçalışmalarında mevcutdurumu konuştuk1883 yılında kurulan İç Ticaret GenelMüdürlüğü, 1983’den 2011 yılına kadarmülga Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesindegörevlerini yürütmüştür. Yenidenyapılanma çerçevesinde 08/06/2011tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarakyürürlüğe giren 640 sayılı KHK ile, mülgaSanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesindekiticaret birimleri ve Gümrük Müsteşarlığıbirleşerek Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nıoluşturmuştur. Gümrük ve TicaretBakanlığı’na katılan 4 İç Ticaret Birimi;İç Ticaret Genel Müdürlüğü, Esnaf veSanatkârlar Genel Müdürlüğü, TüketicininKorunması ve Piyasa GözetimiGenel Müdürlüğü ve Kooperatifçilik GenelMüdürlüğü’dür.Bu yeni yapılanma ile birlikte, Bakanlığımızkuruluşunun gerçekleştirildiği 640sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin9. Maddesinin f) bendinde yer aldığıüzere; Genel Müdürlüğümüze organizeperakende ticarete yönelik düzenlemeleryapmak ve bu alanın gelişmesine ve yaygınlaşmasınayönelik mevzuatla verilengörevleri yerine getirme yetki ve sorumluluğuverilmiştir. Bu kapsamda, Genel54 Eylül-EkimMüdürlüğümüz bünyesinde organizeperakende ve e-ticaret daire başkanlığıkurularak gerekli çalışmaların bu birimtarafından daha etkin ve etkili bir şekildekoordine edilmesi sağlanmıştır.AVM ve Büyük MağazalarKanun Tasarısı olarak dagündeme gelen perakendesektörüne yönelik çalışmalarınson durumu hakkındabilgi verebilir misiniz?Organize perakende sektörüne yönelikolarak “Büyük Mağazalar Kanun TasarısıTaslağı” çalışmaları ilk olarak mülgaSanayi ve Ticaret Bakanlığı dönemindebaşlamış ve sonraki çalışmalarda TasarıTaslağının ismi “Alışveriş Merkezleri,Büyük Mağazalar ve Zincir MağazalarKanunu Tasarısı Taslağı” olarak şekillenerekson olarak 2010 yılında Başbakanlığasevk edilmiştir. Ancak Tasarı Taslağıönceki yasama döneminde sonuçlandırılamadığından2011 Temmuz ayındayeniden değerlendirilmek üzere Bakanlığımızaiade edilmiştir. Yeni dönemdeise daha geniş bir bakış açısıyla konuyudeğerlendiren Bakanlığımız, ilgili tümtaraflarla işbirliği ve görüş alışverişindebulunarak sektör içerisinde dengeli vesürdürülebilir bir yapının tesis edilmesinihedeflemekte ve çalışmalarını bu yöndesürdürmektedir.Tasarıyla ilgili öncelik verdiğinizkonular nelerdir?Bu süreçte organize perakende ticaretsektörünün yasal alt yapısının oluşturulmasıiçin Genel Müdürlüğümüzcesürdürülen çalışmalarda, öncelikleperakende sektöründe faaliyet gösterenilgili tüm kurum ve kuruluşlardan,sektörde yaşanan sorunlar ve konuylailgili çözüm önerileri kapsamında görüş,öneri ve değerlendirmelerinin alınmasıhedeflenerek esnaf ve sanatkârlar, üreticive tedarikçiler, esnaf ve ticaret odaları,federasyonlar, birlikler, tüketici örgütlerive özel sektör temsilcileri ile birlikte ilgilitüm taraflarla toplantılar tertip edilmektedir.Konuyla ilgili bir diğer önemli gelişmeise, Bakanlığımızın ilişkili kurumuolan Rekabet Kurumu tarafından “HızlıTüketim Malları (HTM) (gıda, içecek, evtemizlik, kişisel bakım ürünleri) PerakendeciliğiSektörü”ne yönelik olarak ikiaşamalı bir sektör incelemesi gerçekleştirilmişolmasıdır. Bu anlamda RekabetKurumu tarafından sektöre ilişkin olarakhazırlanan nihai rapor kamuoyu ilepaylaşılmıştır.Bununla birlikte Genel Müdürlüğümüzceperakende sektörüne ilişkin diğer ülkemevzuat ve uygulamalarının incelenmesiamacıyla belirlenen bazı ülkelerdekiyasal alt yapı ve uygulamaların gözdengeçirilmesi kararlaştırılmıştır. Belirlenenbu ülkelerin perakende sektörüne yönelikdüzenlemeleri incelenirken dünyagenelinde yaşanan gelişmeler ve AvrupaBirliğinin bu alanda yaptığı çalışmalaryakından izlenmektedir.Perakende sektörünün kurallıbüyümesi neden önem arzediyor?2011 yılı sonu itibariyle yaklaşık 250milyar dolar büyüklüğe ulaşan sektörünÜlkemiz ekonomisi açısından önemininfarkında olarak çalışmalarımıza devametmekteyiz. 2011 yılında 772 milyar dolaraulaşan milli gelirin, yaklaşık üçte birinetekabül eden bu büyüklük Ülkemizinuluslararası ve bölgesel ölçekte önemlibir çekim merkezi olması açısından dabüyük önem arz etmektedir.Perakende sektöründe yaşanan bu hızlıgelişim süreci beraberinde yeni ekonomikve sosyal fırsatlar yaratmaktadır.Ancak ülke olarak bu imkânlardan faydalanmanınve ülke ekonomisine katkısağlayacak yeni fırsatlar oluşturmanınyolu da bu alandaki kuralların belli olduğuhukuki altyapının oluşturulmasıyladoğrudan ilişkilidir.
Bu çalışmalarınızın yanı sıraYeni Türk Ticaret Kanunu ileorganize perakende ticaretsektörünü ilgilendiren hangiönemli düzenlemeler hayatgeçirilmiştir?01.07.2012 2012 de yürürlüğe giren 6102sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu ile de sektördeyaşanan haksız rekabetin önlenmesive küçük işletmelerin, büyük ölçekli firmalarınadil olmayan ticari uygulamalarıkarşısında korunması hedeflenmiştir.Bu bağlamda Kanunun 55’inci maddesi ileseçilmiş bazı malları, iş ürünlerini veya faaliyetleribirden çok kere tedarik fiyatınınaltında satışa sunmanın haksız rekabethali oluşturacağı değerlendirilmiştir.Ayrıca yine Yeni Türk Ticaret Kanununun1530’uncu maddesi ile alacaklıları korumakamacıyla, ticari ilişkilerde gerçekleştirilensözleşmede öngörülen ödemesüresinin, alacaklının küçük yahut ortaperderdosyaölçekli işletme (KOBİ) veya tarımsal ya dahayvansal üretici olduğu veya borçlununbüyük ölçekli işletme sıfatını taşıdığıhâllerde, altmış günü aşamayacağı hükümlerigetirilmiştir.Daha adil ve sürdürülebilir bir ticarihayatın oluşmasına yardımcı olacak buhükümler ileriki süreçte perakende ticaretalanında faaliyet gösteren tüm taraflariçin etkin bir koruma mekanizması dasağlamış olacaktır.“Sektör kurallı ve adaletli büyümeli”Selamet AygünTPF BaşkanıPerakende sektörü, mevcut kanunlarıniçindeki yönetmeliklerle kontrol altına alınamayacakkadar büyük, dinamik, hareketlibir sektör... Yasanın amacı, güçlününküçüğü haksız koşullarla ezmediği, ticaretinülkemizin sosyal değerlerini ve küçükesnafı yaralamayacak şekilde kurallarladevam ettiği, çalışanların mesai şartları vetatil günlerinin gelişmiş diğer ülkelerdekigibi koruma altına alındığı bir sektörekavuşmak için yol gösterici ve destekleyiciolmaktır. Bu yasayı istemeyen yabancızincirlerin ülkelerinde çalışanlar pazargünleri tatil yapıyor, hipermarketleriherkes kafasına göre şehrin orta yerineaçamıyor. “Peki sizin ülkenizde kurallarvar, bizde niye olmasını istemiyorsunuz”dediğimizde mevcut kanunların yeterliolduğunu söylüyorlar. Açıkçası bu cevabı,hem sektöre karşı taşıdığımız sorumlulukhem de ülkemize karşı taşıdığımız sorumlulukaçısından dürüst bulmuyorum.Perakende sektörü durağan değil. Sosyalhayatın gelişimiyle birlikte sektörünşartları da sürekli değişiyor. Dolayısıylabiz yasal düzenlemelerin belli bir vadedegüncelliğini kaybedebileceğini de düşünerekbir perakende üst kurulu oluşturulmasınıda istiyoruz. Bu üst kurulda devletintemsilcilerinin yanı sıra hem uluslar arasıfirmalardan hem yerli ve yerel firmalardantemsilciler olsun. Bankacılık, enerji,bilişim teknolojileri, medya gibi sektörlerdeolduğu bir düzenleme ve denetlemekurulu olması gerektiğini düşünüyoruz.Özellikle üzerinde durduğumuz bellimaddeler var. Bunlardan ilki tatil günlerive mesai saatleri… Pazar günleri tatilolmasını ve hafta içi de çalışma saatlerininherkes için standart hale getirilmesigerekiyor. Çalışanlarımızın perakendeyiuzun süreli kariyer yapabilecekleri birmeslek olarak görmesi için gerekli. Şuandaki şartlarda yüksek ücret versek bilepersonel kalıcı olmuyor. Kişinin tatil gününüailesiyle, eşiyle, çocuğuyla geçirmesien temel insan hakkıdır. Doğal olarakhafta sonu tatili olan bir iş bulduğu andaçalışanlar ücretine de bakmadan ayrılıyor.Bu konuyu sadece personel verimliliği açısındanele almamak gerekli. Bu bir sosyalsorumluluk… Türkiye insanı ikinci sınıfvatandaş muamelesi göremez. Buradakiuluslar arası firmaların kendi ülkelerindeçalışanlarına sağladığı bu hakkı Türkinsanına da tanımak zorunda.Pazar günleri tatil hakkı sağlanmasınınişsizliği artıracağı yönünde iddialar var.Bu iddiaların hiçbir tutarlı tarafı yokçünkü biz yasayı personeli kalıcı halegetirmek için istiyoruz. Şu anda zatenherkes durmadan şube açıyor ve hararetleeleman arıyor. Şu durumda kim, elindekiişi öğrenmiş personeli işten çıkarır? Ayrıcagenel anlamda hafta sonu küçük esnafıntekrar iş yapmaya başlaması ve işletmenincanlanmasıyla Türkiye’deki totalistihdam oranını da artıracaktır. İstihdamaçısından hiçbir sakıncası olmadığıgibi özellikle elektrik ve enerji tasarrufuaçısından da Türkiye’ye önemli bir artıkatacak. Enerji Bakanlığı sürekli tasarrufyöntemleri arıyor. Esasında en etkili tasarruftedbirlerinden biri bu karar hayatageçirilirse olacak.Ayrıca tatil günleri dışında marketlerinbirbirine çok yakın noktalarda, atılyatırıma dönüşecek şekilde açılmamasınıistiyoruz. Tabi ki bugüne kadar açılanlarataşının denecek durum yok ancak bundansonrası için bu gerekiyor. Örneğin yakınaralıklarla 5 tane marketin olduğu bir yere6’ncı bir marketin daha açılmasına karşıyız.Bu konudaki detayların nasıl olmasıgerektiği ortak fikirlerle belirlenir ancakmutlaka bir tedbir almak gerekiyor.Sektörümüz için düşündüğümüz Yasa’dakayıt dışı marketlerin organizelere karşıyaptığı zararına satışların engellenmesi,müşteri servislerinin kaldırılması, PrivateLabel oranlarının üretici firmaların kendiana markalarını öldürmeyecek şekildebelirlenmesi, temel gıda maddelerininbazılarında yüksek oranlarda uygulananKDV’nin yüzde 1’e indirilmesi, çevreye zararlınaylon poşet kullanımının tamamenyasaklanması veya çevreye zararının enaza indirgenmesi, üreticileri koruma adınaödemelerle ilgili vade üst limitleri belirlenmesigibi maddeler de var.Gümrük ve Ticaret Bakanımız HayatiYazıcı bu yasanın çıkmasına taraftar olduğunubirçok kez dile getirdi. Bu defa biziumutlandıran gelişme, yasal düzenlemeçalışmalarıyla ilgili Bakanlık bünyesindebir birim oluşturuldu. Bu birim, Ankara’datoplantılar düzenleyerek işin tüm taraflarındangörüşler alıyor. Bu açıdan baktığımızdaben karamsar değilim, gelişmeleriolumlu buluyorum.Eylül-Ekim 55