E.S.SOROÇANU. Gagauzlarin kalendar adetleri

Gagauzların kalendar adetleriBaur., Kotl. / Eni Yıl günü toplanardıla(r) kolaççılar. Epsi kumiţalar gidiyla(r)naşasına, dever anasına, kendi anasına, senselelere. Kumiţa taşıy kolacı, kumi da– garafaynan şarabı. Kolaç büük, sinide kolaç, üstünde süüş tauk, kanfeti, tatlıkovrik. – Valk. / Eni Yılda gündüs çekediylär gezmää kolaççılar. Kumilär giderdisaadıcına kolaçlan, süüş tauk üstündä, bir garava şarap. Varsadı insanın iki-üçkumisi, hepsi geler birdän. Kumilär girerlär, öperlär saadıcın, krıstniţasının ellerini,oturuşurdulêr – masa hazırdı. – Kong. / Kolaççılar gezerdilär İvan gününäkada(r). – Baur. / Kumilär, kolaççılar gelerdilär birdän. – Kotl.Kolada. 1. Kolada, Krêçun (25.12/07.01). Valk., Kong., Kaz., Kotl., Çeşm.,Baur., Beşg., Kirs., Beşal., Cal. = Kolada günü – Çad., Beşg.; Krêçun – Valk., Çad.,Tom. // Kolada orucu – Valk., Kong., Baur.; Kolada aftası – Valk., Kong., Tom.;Kolada ajunu – Kong.; Koladaya karşı (Kolada karşı – Kaz., Kotl.) – Kong., Valk.;Kolada gecesi – Valk., Kong., Kotl., Baur.; Kolada gezmää – Valk., Kong., Kotl.,Cal.; Kolada evi – Kotl.; Kolada çiçää (Kolada çiçee – Valk.) – Beşg., Tom.; Koladamolitvası – Kong. / Boodayı hem papşoyu çanaklan tutardılar İgnajdindenKoladaya kada(r). Koladayı tutardık irmi beşindä dekabrinin. – Kong. / Koladayıtutardık üç gün, işlemezdik. Bizde Kolada tutulıy eniycek – irmi beşindä dekabrinin.Eskiycä dä tutıyz, ama koladacılar geziyla(r) irmi beşine karşı. – Valk. /2. Kolada türküsü. – Valk., Kong., Çeşm. = Kuladi – Çad. = Kuladele – Tom. =Kolada türküleri – Kong., Baur. // Kolada avası – Valk., Kong., Tom. / Koladacılarçekediyla(r) üürenmee koladaları İgnajdenden, kimsi – taa ileri. – Valk. / Bizdäkoladaları üürenärdilär kafadarlarında. Açan koladacılar girärdilär içeri, koladalarıçalardılar sıra vardı. – Kong. / 3. Kolada grupası. Valk., Tom. = Kol – Valk., Kong.,Kaz. = Çete – Valk., Kotl. // Büük kolada – Valk., Küçük kolada – Valk. / Bütüngece Koladaya karşı sokaklarda geziy Kolada. Koladalar sokakta çalardılar: ‘Çeteda ide, dobri gosti; Ey, Koladele, Mey, koladele’. – Valk. / Koladacılar, girdiynän,deerlä(r): ‘Kolada geler, kabul koladacı’. – Tom. / İki afta varkana Koladaya çekederdile(r)üürenmee Kolada. Alardıla(r) bir ev boş, öderdile(r) o evi, gaz parasıtoplardıla(r). Üürenmekten sora gezerdile(r) kızlara. Kızlar yapardıla(r) oturmak– sidänka. Bir eve, senselesinde, toplanardı kızlar: babu yapıy oturmak, ev saabisiuyumardı o gece. Kızlar tandela örädile(r), yapaa işlerdile(r). Çocuklar geliyla(r)oturmaa, kızlar veriyla(r) yavklusuna çiçek: kızın kafadarkası veriy. Oturıyla(r)birii başka çete gelincesine. Dışardakılar: ‘Adiyin, ba, taa duracınız mı, biz donduk’.Adi, giriy başka çete. Üle geçiy bütün gece. – Valk.Kolada aftası. Koladanın önündeki afta. Valk., Kong., Tom. / Kolada aftasıçocuklar giderdilär bir genç evliyä, konuklardılar onu, giderdilär nicä saadıca,ani aberi olsun, ani olacak ţar. Alardılar onu-bunu, turşu, şarap, çıkarırdılar dakonuşardılar. – Kong.Kolada ajunu. Hep o Ajun. Kong. / Kolada ajunu gideriz mezarlaa, kiminvar taaze ölüsü, okuder klisedä kolüva, eleştireriz ölüler için.108