Verimlilik Dergisi 2013/2 - Verimlilik Genel Müdürlüğü - Bilim ...

Verimlilik Dergisi 2013/2Her iki analitik bulgu birlikte değerlendirildiğinde, bu dönemde öncü bankalarınpiyasa güçlerinin artması ve finansal kriz dönemini aşmanın verdiği güvenle,başta konut olmak üzere bireysel kredilerde büyüme ve piyasa paylarınıgüçlendirme isteğiyle rekabetçi fiyatlarla bankacılık faaliyetlerinde bulunmalarısektörde etkinlik artışı yaratmıştır. Avrupa Birliği üyelik süreciyle Türk bankacılıksektörüne yurtdışı yerleşik finans gruplarının gösterdiği ilgi nedeniyle,piyasa paylarını ve dolayısıyla marka değerlerini arttırmak isteyen küçük veorta ölçekli bankaların (takipçi grup) rekabet etmede çok istekli olmaları etkinlikartışına katkı sağlamıştır denebilir.7.2. TBS’de Etkinsizlik Kaynakları: Tobit ModeliTürk bankacılık sektöründe yaşanan rekabet, bankaları, kaynaklarını en etkinşekilde kullanmaya zorlamaktadır. Bunu sağlamak için, bankaların rekabetettikleri sektör içinde performanslarını göreli olarak değerlendirmesi ve buperformansa etki eden faktörlerin etkinlik / etkinsizlik kaynağının belirlemesigerekmektedir.Teorik ve uygulamalı literatür esas alındığında; bankacılık sektöründe etkinsizliğinkaynakları olarak; firmaya özgü organizasyonel yapılar, piyasa yapısı ve piyasa-düzenlemelerineilişkin unsurlar, dışsal şoklar, kredi piyasasında var olanbilgi asimetrisi, net işletme sermayesinin düşmesine bağlı işletme sahiplerininve yöneticilerin aşırı yüksek risk almaları ve ekonomik belirsizlikten etkilenmelerigibi unsurlar öne çıkmaktadır. Buna göre, bankaların etkinliğini araştıranbirçok çalışmada, banka büyüklüğünün belirleyici bir unsur olarak ele alındığıgözlemlenmektedir. Banka büyüklüğü ve etkinlik düzeyleri arasındaki ilişkininbelirlenmesi, sektörün yapılandırılması için önemli bir gösterge olabilecektir.Bu önem doğrultusunda, Çizelge 3’de yer alan Tobit Modeli çalışmanın yöntemindede belirtildiği şekilde tanımlanmış ve sonuçlar ekonometrik ve istatikselölçütler çerçevesinde aşağıdaki şekilde rapor edilmiştir.Burada, modelde yer alan açıklayıcı değişkenler önce firma tarafından kontroledilemeyen değişkenler (TAP, TKTM, TMTA, MY1, MY2, AK) ve daha sonra firmaiçi kontrol edilebilir değişkenler (LATA, SP, SS, SYR) olarak gruplandırılmıştır.Literatürden bilindiği gibi, büyük ölçekli firmaları temsilen ele alınan iki temelgöstergeden biri toplam aktif payları diğeri ise şube sayısı büyüklüğüdür. Büyükölçekli bankalar, hem sektör içinden hem de dışarıdan gelen değişim veşoklara karşı yapı, sistem ve süreç bağlamıyla varlıklarını korumakta daha üstündürler.Bir başka deyişle, şoklara ve yasal değişimlere karşı önlem almada veuyum sağlamada daha yetkindirler. Ayrıca, büyük ölçekli firmalar, oligopolistikyapısını kullanarak “içerden bilgilenenler” konumunda oldukları ve piyasaylailgili olarak herkes tarafından bilinmeyen bilgileri elde etme yetkinliklerinesahip bulundukları için fiyatların hangi yönde değişeceği fikri ve ön bilgidenhareketle portföylerini esnek bir şekilde düzenleme avantajına sahiptirler. Büyükölçekli firmaları izleyen takipçi firmalar için de “bandwagon etkisi” oluş-22