Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN'ün Değerlendirmesi ...

T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞIVERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜNAYLIK YAYIN ORGANIDIRARALIK 2012 YIL: 24 SAYI: 288Bu dergi 6.000 adet basılmaktadır.ISSN: 1300-2414Yayın Türü: Yerel SüreliTürkçe - İngilizceSAHİBİT.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞIVERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADINAGENEL MÜDÜRAnıl YILMAZGENEL KOORDİNATÖRDilek BİRBİLSORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜCangül TOSUNYAZI KURULUCangül TOSUN - Bahadır AVŞARİNGİLİZCE SAYFA SORUMLUSUGülçin MANZAK AYDIN - Şirin Müge KAVUNCUFOTOĞRAFLARHakan CANBAKIŞCüneyt OLGAÇABONEMehtap EMRE(312) 467 55 90 / 331mehtap.emre@sanayi.gov.trAnahtar Dergisi’nin PDF dosyalarının her aydüzenli olarak e-posta hesabınıza gönderilmesiniistiyorsanız, konu alanına “Anahtar”yazıp abone@sanayi.gov.tr adresine boş bire-posta atabilirsiniz.Dergide yayımlanan yazılardaki görüşleryazarlarına aittir.YÖNETİM YERİT.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞIVERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜGelibolu Sokak No: 5Kavaklıdere 06690 ANKARATel: (312) 467 55 90 (10 Hat)Faks: (312) 427 30 22Faks (Dergi): (312) 467 47 79e-posta: vgm@sanayi.gov.trinternet: http://vgm.sanayi.gov.trGRAFİK TASARIM ve UYGULAMATorna TASARIMBASKIKORZA YAYINCILIKBASIM SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ.Büyük Sanayi 1. Cad. 95 / 1 İskitler - AnkaraTel: (312) 342 22 08 Faks: (312) 341 14 27BASILDIĞI TARİH:Anahtar Dergisi’nin Aralık 2012 sayısı30.11.2012 tarihinde basılmıştır.Konusunu Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) vebu kapsamda Bakanlığımızca sürdürülmekte olan BölgeselRekabet Edebilirlik Operasyonel Programının (BROP)oluşturduğu bu sayımızda, IPA ve BROP hakkında ayrıntılıbilgilerin yanı sıra proje sahipleriyle gerçekleştirilen söyleşilereyer verdik. Ayrıca konunun farklı açılardan irdelendiği makaleler dedergimizde yer aldı.Ülkemizde çeşitli alanlarda verilmekte olan desteklerin daha çok tanıtılmasıgerektiği, ilgili kesimler tarafından sıkça dile getirilen bir talep olarakkarşımıza çıkıyor. Dergimizin bu sayısıyla, Bakanlığımızca yürütülenBROP’un daha yaygın olarak tanıtılmasına katkıda bulunmayı umuyoruz.BROP, IPA’nın Bölgesel Kalkınma Bileşeni altında yer alıyor. Program, rekabetedebilirlik yaklaşımıyla ve hedef bölgesi itibarıyla bölgeler arası gelişmişlikfarklarının ortadan kaldırılmasında önemli bir rol oynama potansiyelinesahip. BROP ve benzeri IPA uygulamaları, esas amaçları yanında bir başkaamaca daha hizmet ediyor; bunun da sorunların proje mantığıyla elealınarak, uzun vadeli düşünce yapısıyla, kalıcı değişim yaratmaya yönelikçözümleri üretme becerisinin geliştirilmesi olduğu söylenebilir. Sorunlarıdoğrudan yaşayan kesimlerin, bu becerileri geliştirmesi başlı başına birkazanımdır.Anahtar Dergisi’nin “Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı”temalı Aralık sayısına katkılarıyla destek olan Bilim, Sanayi ve TeknolojiBakanı Sayın Nihat ERGÜN’e, Müsteşar Sayın Prof. Dr. Ersan ASLAN’a veMardin Valisi Sayın Turhan AYVAZ’a şükranlarımızı sunuyor, AB 2020Stratejisi ve BROP’a yönelik AB desteklerine ilişkin değerlendirmesiniokuyucularımızla paylaşan AB Türkiye Delegasyonu Ekonomik ve SosyalKalkınma Bölüm Başkanı Sayın Javier Menendez BONILLA’ya, programdesteği ile geliştirdikleri projeleri aktaran Kastamonu Ticaret BorsasıBaşkanı Sayın Sedat İŞERİ’ye ve Rize Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı SayınÖmer Faruk OFLUOĞLU’na ve makaleleriyle konuyu çeşitli yönleriyle ortayakoyan Bakanlığımız uzmanlarına teşekkür ediyoruz.Yılın son sayısı olması vesilesiyle; yeni yılınızı kutlar, sağlık, mutluluk vebaşarı dolu nice yeni yıllar dilerim…Anıl YILMAZGenel Müdür

BAKANLIĞILÜĞÜANKARAks (Dergi): (312) 467 47 79vgm.sanayi.gov.trEYLÜL 2012 YIL: 24 SAYI: 285KASIM 2012 YIL: 24 SAYI: 287TEMMUZ 2012 YIL: 24 SAYI: 283YIL: 24 SAYI: 286İçindekiler4Verimlilik Genel Müdürlüğü’nünDanışmanlık ve Eğitim HizmetleriYönetim DanışmanlığıKOSGEB Tarafından KOBİ’lere SağlananEğitim ve Danışmanlık HizmetleriÇankaya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ziya B.GÜVENÇ ile RöportajVerimlilik Yönetim Sisteminin Bir Standart OlarakEndüstriyel İşletmelerde UygulanmasıÜniversiteVErimlilikDünyada ve Türkiye’de Sürdürülebilir KampüsUygulamalarıÜniversitelerdeVerimlilikÇalışmaları4 Bilim, Sanayi ve Teknoloji BakanıNihat ERGÜN'ün Değerlendirmesi6 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı MüsteşarıProf. Dr. Ersan ASLAN'ın Değerlendirmesi7 AB Perspektifinden Türkiye'nin Bölgesel RekabetEdebilirlik Operasyonel ProgramıJavier Menendez BONILLAKALKINMADA ANAHTAR VERİMLİLİK AĞUSTOS EYLÜL 2012 2012 YIL: YIL: 24 24 SAYI: SAYI: 285 284 T.C. T.C. BİLİM, BİLİM, SANAYİ SANAYİ VE TEKNOLOJİ VE BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ISSN ISSN 1300-2414KALKINMADA ANAHTAR M K KASIM 2012 YIL: 24 SAYI: 287 T ANAY VE TEKNOLO AKA I V K GENEL MÜDÜRLÜ Ü ISSN 1300-2414“Türkiye’deki Yönetim DanışmanlığıSektörünün Sorunlarının Belirlenmesi veÇözüm Önerilerinin Geliştirilmesi” AraştırmasıEğitim veDanışmanlıkSektörüKDördüncü Avrupa KftasıveBilim, Sanayi ve Teknoloji BakanıNihat ERGÜN’ün DeğerlendirmesiBilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı MüsteşarıProf. Dr. Ersan ASLAN’ın DeğerlendirmesiAB Perspektifinden Türkiye’nin BölgeselRekabet Edebilirlik Operasyonel ProgramıBROP’un Uygulama Ortaklarından Biri:Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu11Avrupa Birliği ile Mali İşbirliği KapsamındaBölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı14 Örnek Projeler: Mardin Kültürel Turizm Projesi16 Örnek Projeler: Kastamonu Ağaç İşleri Projesi18 Örnek Projeler: Rize Çay Araştırma ve Uygulama MerkeziProjesi21 Avrupa Birliği Yolsuzlukla Mücadele PolitikasıRıdvan ERBAŞ24 Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı veAB Üyelik Sürecinde KOBİ Finansman AraçlarıZeynep MALTAŞ

Bölgesel Kalkınmada Yeni Perspektif:IPA ve Bölgesel Rekabet EdebilirlikNihat ERGÜNBilim, Sanayi ve Teknoloji BakanıKurulduğu günden bu yana çağdaşmedeniyetler seviyesine ulaşma yolundauluslararası gelişmeleri her zaman yakındantakip eden Türkiye Cumhuriyeti, OECDve NATO gibi uluslararası oluşumlardakendini konumlandırmıştır. Bu hedefdoğrultusunda, Avrupa Birliği (AB)-Türkiye ilişkilerinin geçmişi de 1950’lerekadar uzanmaktadır. Avrupa EkonomikTopluluğu'nun (AET) 1958 yılındakurulmasından kısa bir süre sonra TürkiyeTemmuz 1959'da Topluluğa tam üye olmakiçin başvurmuş, 1999 Helsinki Zirvesi ileaday ülke statüsüne kavuşmuştur. 17Aralık 2004 tarihli Brüksel Zirvesi’nde ise,AB-Türkiye ilişkilerinde bir dönüm noktasıyaşanmış ve Türkiye'nin gerekli şartlarıyeterli ölçüde karşıladığı belirtilerek 3 Ekim2005 tarihinde müzakerelere başlanmasıönerilmiş ve bu tarihte ülkemiz ile ABarasında tam üyelik için müzakerelerbaşlamıştır.AB ile ülkemiz arasındaki ilişkilerinönemli bir boyutunu da “Mali İşbirliği”oluşturmaktadır. Temeli 1999 yılındaki üyelikperspektifini takip eden yıllara dayananmali işbirliği süreci; yaşanan gelişmelereparalel olarak Birlik tarafından 2007 yılındagerçekleştirilen değişimle bugün artıkKatılım Öncesi Yardım Aracı (Kısaca IPA)adı altında yürütülmektedir. IPA, AvrupaBirliği ile ekonomik ve sosyal bütünleşmeyolunda önemli bir yere sahip şemsiyebir programdır. Katılım Öncesi YardımAracı’nın “Bölgesel Kalkınma” bileşenialtında yer alan programlardan birisi deBakanlığımızca 2007 yılında hazırlanan vehalen yürütülmekte olan Bölgesel RekabetEdebilirlik Operasyonel Programı'dır (BROP).Bakanlık olarak “Program Otoritesi” sıfatıylayürütmekte olduğumuz Bölgesel RekabetEdebilirlik Operasyonel Programı merkezive bölgesel düzeydeki ortaklarımızınaktif katkıları ile hazırlanmıştır. Program 9.Kalkınma Planı ve bu Planın Orta VadeliProgramı, Türkiye için Sanayi PolitikasıDokümanı, KOBİ Stratejisi ve Eylem Planıile Bilgi Toplumu Stratejisi gibi kalkınmayayönelik diğer ulusal dokümanların yanısıra Avrupa Komisyonunca hazırlanan“Çok Yıllı Endikatif Planlama Dokümanı”gibi uluslararası dokümanlarla da uyumlubir şekilde hazırlanmıştır. Stratejik ÇerçeveBelgesi ve Operasyonel Programlar içinoluşturulan kurumsal mekanizmalar vehazırlık süreçleri, mevcut sistemde üyeülkelerin yararlanmakta olduğu, Türkiye’ninde üyelik sonrasında yararlanmayabaşlayacağı Yapısal Fonlar için sağlam birzemin ve altyapı oluşturacaktır.Programın 2007-2013 dönemi için bütçesiyaklaşık 565 milyon Avro’dur. Bu kaynağınyüzde 85’lik dilimi yani yaklaşık 480milyonu AB tarafından, yüzde15’lik dilimiyani yaklaşık 85 milyon Avro’luk kısmı iseBakanlığımız bütçesinden karşılanmaktadır.Programın amacı, Birliğin uyum politikasınıve uygulamaları kapsamında Türkiye’yekatkı sağlamak ve ülkemizi Avrupa Birliğiüyeliğine hazırlamaktır.Programımız, sanayi alanındaki tecrübe vebirikimiyle ülkemizin sanayi stratejisini4 ARALIK 2012

Bölgesel KalkınmadaBakanlığımızın Rolü:Bölgesel RekabetEdebilirlik OperasyonelProgramıProf. Dr. Ersan ASLANBilim, Sanayi ve Teknoloji BakanlığıMüsteşarıBölgeler arası eşitsizlikler, yalnızcagelişmekte olan ülkelerin değil,sanayileşmiş ülkelerin de yaşadığı enönemli sorunlardan biridir. Ülkemiz,hem bölgesel kalkınmaya yönelikizlediği iç politika hem de Avrupa Birliğiüyelik sürecinde yürütülen dış politikaçerçevesinde bölgesel kalkınmaya büyükönem vermektedir. Bu doğrultuda, gerekulusal kaynaklardan gerekse Avrupa Birliğibütçesinden önemli miktarlarda kaynağınaktarıldığı bölgesel kalkınma, önümüzdekidönemde de önceliğimiz olmaya devamedecektir.Bölgesel kalkınmanın üç önemli bileşeniolan ulaştırma, çevre ve bölgesel rekabetedebilirlik konuları, “Katılım Öncesi YardımAracı” (IPA-Instrument for pre-accessionassistance) adı altında tanımlanmıştır.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak,bölgesel rekabet edebilirlik bileşenininsorumluluğunu üstlenmiş durumdayız.Bu kapsamda, 2001 yılı verilerine görekişi başı milli geliri Türkiye ortalamasınınyüzde 75’inin altında kalan 43 ilimizdefaaliyet gösteren imalat sanayi ve turizmKOBİ’lerimizin sorunlarını çözmeye yönelikprojeleri, yereldeki paydaşlarımızla berabergeliştirmekte ve hayata geçirmekteyiz.Bölgesel Rekabet Edebilirlik OperasyonelProgramı (BROP) kapsamında sağlanan budesteğin temel amacı, Türk ekonomisininrekabet edebilirliğini artırmak ve AvrupaBirliği ekonomisine yakın seviyeleregelmesini sağlamaktır. Bölgeler arasındakisosyo-ekonomik farklılıkları azaltmaksuretiyle az gelişmiş bölgelerimizi diğerbölgelerimize yaklaştırmak programınönemli hedefleri arasında yer almaktadır.Bu hedeflere ulaşmak amacıyla, BROPkapsamındaki kaynaklar, programınetkisinin ve katkısının en yüksek düzeyde6 ARALIK 2012olacağı sektör, bölge ve önceliklereyönlendirilmektedir.Bakanlığımız, bu amaçları doğrultusundabölgedeki KOBİ’lerin rekabet koşullarınailişkin sorunları, program kapsamındaayrıntılı olarak analiz etmekte ve eldeedilen verilere bağlı olarak birtakımmüdahale alanları ortaya koymaktadır.Buradaki yaklaşımımızın amacı, bölgeninsorunlarını doğru şekilde belirleyip busorunlara doğru çözümler üreterekKOBİ’lerimizin rekabet edebilirliklerini enüst seviyelere çıkarabilmektir. Bu minvalde,Bakanlığımızca sanayi altyapısınıngeliştirilmesi, yeni finansal araçlaroluşturulması, Ar-Ge ve inovasyona dayalıbilgi-iletişim altyapısının geliştirilmesi,turizm altyapısı ile pazarlama ve tanıtımfaaliyetlerinin desteklenmesi yoluylasanayi sektörleri arasında işbirliğiningüçlendirilmesi gibi alanlarda yaşanansorunlara çözüm üretecek projelerdesteklenmekte ve hayata geçirilmektedir.Projeleri hayata geçirirken, Bakanlığımız,diğer birçok programdan farklı olarak,tek bir KOBİ’nin değil, o sektördeki tümKOBİ’lerin ulaşacağı ve yine KOBİ’lerin eşitşekilde erişebileceği eğitim ve danışmanlıkhizmetleri, ortak kullanım atölyeleri,laboratuvar, iş geliştirme merkezlerigibi ölçek ekonomisinin sunacağıavantajları ortaya çıkaracak faaliyetlergerçekleştirmektedir. Bütün faaliyetlerimiz,bölgenin rekabet edebilirliğini artırırken,sektördeki rekabet edebilirliği bozmamayagösterilen büyük özenle şekillenmektedir.BROP kapsamında destek sağlanacakprojeler Bakanlığımızca dönemsel olarakaçılan proje teklif çağrıları sonucunda yada merkezi kamu kurum ve kuruluşlarıylagerçekleştirdiğimiz doğrudan müzakereleryoluyla belirlenmektedir. Bu yolla seçilenprojelere, yüzde 85’i AB ve yüzde 15’i ulusalkaynaklı mali destek sağlanmaktadır.Programı yürütmekten sorumlu birimimiz,Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğüaltında faaliyet gösteren Bölgesel RekabetEdebilirlik Programı Koordinasyon veUygulama Dairesi Başkanlığı'dır. 2007 yılındabir çalışma grubu olarak kurulmuş olanBaşkanlık, şu anda 60’a yakın personeliyledört ayrı bölümden oluşan bir birim halinegelmiştir. Bu yılın Şubat ayındaysa AvrupaKomisyonu tarafından akredite edilerek,yönetmekte olduğu projelerin ihale, sözleşmeve ödeme işlemlerini yürütme yetkisiniüstlenmiştir. Başkanlık genel olarak yaklaşık260 inşaat, tedarik, müşavirlik ve inşaatsözleşmesinden oluşan 66 projenin, ihaleve ödeme işlemlerini yürütmekte, yaklaşık570 milyon Avro'luk bir fonun yöneticiliğiniüstlenmektedir. Söz konusu projelerhâlihazırda planlama, tasarım, teknik hazırlıkve uygulama gibi farklı süreçler içinde yeralmaktadır. Bahse konu projeler vasıtasıylahedef bölgemizde yer alan 43 ilimizin 38’ine,yani hedef bölgemizin yüzde 88’ine ulaşmışbulunmaktayız. Bu süreçte temel hedefimizbu projeleri tüm unsurlarıyla en geç 2017yılına kadar tamamlayıp genelde sektörlerinve sektörün, özelde ise işletmelerimizinhizmetine sunmaktır.Hedef bölgemizde, gelişmiş bölgelerdeolduğu gibi bilgi ve teknolojiye dayalıekonomiye geçişin temelini oluşturanprojeler önümüzdeki dönemde deönceliğimiz olacaktır.Bakanlık olarak çalışanlarımızın gayretleri veyereldeki ortaklarımızın işbirliğiyle büyük birsinerji oluşturacağımıza, hedef bölgemizi venihayetinde ülkemizi, gelişmişlik seviyesininyükseltilmesi ve farklılıkların azaltılmasıbakımından çok daha iyi bir noktayataşıyacağımıza inanıyorum.

AB Perspektifinden Türkiye'nin Bölgesel RekabetEdebilirlik Operasyonel ProgramıJavier Menendez BONILLAAvrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Bölümü BaşkanıEkonomi alanındaki küreselleşmedikkat çekecek kadar kısa süre içerisindedünyadaki ekonomik düzeni değiştirerekyeni zorluk ve fırsatları beraberindegetirmiştir.Avrupa’nın, daha yenilikçi olamadığı,tüketici ihtiyaç ve tercihlerine daha etkilibiçimde karşılık veremediği sürece, buyeni ortamda rekabet de edemeyeceğiortaya çıkmıştır. Bu nedenle, Komisyon“Avrupa 2020” stratejisini oluşturmuş vebu strateji 2010 yılında kabul edilmiştir.Bu Stratejide, Avrupa ekonomisininyapısal zayıflıklarının aşılması, rekabetedebilirliği ve verimliliğinin artırılmasıve sürdürülebilir bir sosyal piyasaekonomisine zemin hazırlamasının biryolu olarak; “akılı”, “sürdürülebilir” ve“kapsayıcı” büyümeye vurgu yapılmıştır.AB tarafından finanse edilen “BölgeselRekabet Edebilirlik OperasyonelProgramı” (BROP) AB 2020 stratejisininTürkiye’deki yansıması olarak görülebilir.Bu operasyonel program aracılığıylaTürkiye, AB stratejisine daha iyi uyumsağlayacak ve katılım sürecine daha iyihazırlanacaktır.AB 2020 STRATEJİSİAB’nin 2020 stratejisi, süreciyönlendirecek ve ulusal hedefleredönüştürülebilecek ölçülebilir beş ABhedefi ortaya koymaktadır; istihdam,iklim değişikliği, enerji, eğitim;yoksullukla mücadele ve araştırma veinovasyon.AB’nin Ar-Ge ve inovasyon hedefi“Ar-Ge harcamalarının, AB’ninGSMH’sının yüzde 3’üne ulaşmasıdır.”Ar-Ge harcamalarının GSMH’daki payı2000-2006 yılları arasında yüzde 1.83 ilayüzde 1.88 arasında kalmıştır. 2007-2009 yılları arasında bu oran ciddi birartışla yüzde 1.85’ten yüzde 2.01’eyükselmiş, 2010 yılındaysa yaklaşıkyüzde 2.0 oranında seyretmiştir.Avrupa Birliği Konseyi yeni stratejiyibütünüyle sahiplenerek bu stratejininodak noktası olacaktır. Komisyon,hedeflere yönelik ilerlemeyi izleyecek,politik görüş alışverişine imkânsağlayacak ve atılacak adımlar veAB’nin öncü girişimlerinin ilerlemesiiçin gerekli önerileri sunacaktır.Avrupa Parlamentosu bu girişimlerçerçevesinde kanun yapma sürecinekatılarak vatandaşların hareketegeçirilmesinde itici güç olacaktır.Vizyonun gerçekleştirilmesine herkesinkatılımının sağlanabilmesi için buortaklık yaklaşımının AB komitelerine,ulusal parlamentolara ve ulusal, yerel,bölgesel yetkililere, sosyal ortaklara,paydaşlara ve sivil topluma kadaruzanmasına karar verilmiştir.Avrupa’nın yapısal zayıflıkları ortayaçıkarıldıKrizden çıkmak önümüzde aşılmasıgereken ilk güçlüktür. Bunu yaparken,kriz öncesi duruma dönme refleksinekapılmamamız gerekir. Krizdenönce bile Avrupa’nın, dünyanın gerikalanıyla kıyaslandığında yeterincehızlı ilerleme kaydetmediği birçokalan bulunmaktaydı. Bunlardan biriside Ar&Ge ve inovasyonla yakındanilişkilidir:–Avrupa’nın ortalama büyümehızı ekonomik alandaki başlıcaortaklarımızınkinden yapısal olarakdaha düşüktür. Bunun başlıca sebebide son 10 yıl içerisinde bu ülkeler ilearamızdaki verimlilik farkının artmasıdır.Bu da, Ar&Ge ve inovasyona daha azyatırım yapılmasının yanı sıra; ticaretyapılarındaki farklılıklar, bilgi ve iletişimteknolojilerinin yetersiz kullanılması,toplumlarımızın bazı kesimlerindeinovasyon konusunda görülenisteksizlik, piyasa erişimi önündekiengeller ve ticaret ortamının zayıflayandinamizmi ile açıklanabilir.Küresel zorluklar artıyorAvrupa’nın kendi yapısal zayıflıklarınaçözüm bulması gerekirken, hızladeğişmekte olan dünya da önümüzdeki10 yılın sonunda çok farklı bir halalacaktır:–Ekonomilerimiz giderek daha birbirinebağlı hale gelmektedir. Avrupadünyanın en açık ekonomilerindenbir tanesi olma avantajını kullanmayadevam edecektir. Ancak, küreselrekabet de giderek artmaktadır. Çin yada Hindistan gibi ülkeler sanayilerinideğer zincirinin üst kademelerinetaşımak ve küresel ekonomiye“sıçramak” için araştırma ve teknolojiyebüyük ölçüde yatırım yapmaktadır. Budurum ekonomimizin bazı sektörlerinderekabet baskısı yaratsa da her tehditaynı zamanda fırsatları da beraberindegetirmektedir. Bu ülkeler geliştikçebirçok Avrupalı şirket için yeni pazarlarda açılacaktır.–Küresel finans sorununun çözümekavuşturulması gerekmektedir.Dünyadaki finansal piyasalardakredi kolaylığı imkânı, kısa vadecilikARALIK 20127

ve aşırı risk alma eğilimi spekülatifdavranışları artırmış, ekonomide bazıbalonların ve önemli dengesizliklerinoluşmasına yol açmıştır. Avrupa verimlive sürdürülebilir bir finansal sisteminoluşturulabilmesi için küresel çözümbulunması hedefine bağlıdır.Avrupa düşüşü önlemek üzere hareketegeçmelidirBu krizden çıkarabileceğimiz çeşitlidersler vardır:–27 AB ekonomisi büyük ölçüdebirbirine bağımlıdır: Kriz, özellikleAvro bölgesinde olmak üzere, ulusalekonomilerimiz arasındaki yakınilişkileri ve birbirleri üzerindeki etkilerinigün yüzüne çıkarmıştır. Yakın zamandayaşanan olayların da gösterdiği gibibir ülkedeki reformlar ya da reformeksikliği diğerlerinin de performansınıetkilemektedir.–AB içerisinde koordinasyon sonuçveriyor; krize müdahale biçimi birliktehareket etmemiz halinde çok dahaetkili olabileceğimizi göstermiştir.Küresel dünyada hiçbir ülke tek başınahareket ederek güçlüklerle etkin şekildemücadele edemez;–AB, ancak ortak adımlar atmaksuretiyle küresel politika kararlarıüzerinde etkili olabilir.Avrupa başarabilirAvrupa’nın pek çok güçlü yanı vardır;özellikle, insanımızın beceri veyaratıcılığına, güçlü sanayi tabanımıza,canlı hizmet sektörümüze, giderekbüyüyen kaliteli tarım sektörüne, güçlüdenizcilik geleneğine, tek pazara veortak para birimine, dünyanın en büyükticaret bloğu ve dış ticaret yatırımı içinbaşlıca merkez olarak konumumuzagüvenmekteyiz Öte yandan güçlü8 ARALIK 2012değerlerimiz, demokratik kurumlarımız,ekonomik, sosyal ve bölgesel uyumve dayanışmaya verdiğimiz önem,çevreye saygımız, kültürel çeşitliliğimiz,toplumsal cinsiyet eşitliğine saygımızgüçlü yanlarımızdan sadece bazılarıdır.Üye devletlerimizin birçoğu dünyanınen yenilikçi ve kalkınmış ekonomileriarasında yer almaktadır. AncakAvrupa’nın başarılı olabilmesi için eniyi yol, Birlik olarak kolektif biçimdehareket etmesidir.Avrupa Birliği çok ciddi bir inovasyonpotansiyeline sahiptir. Avrupa’nın çığıraçan buluşlarla dolu köklü bir geçmişivardır; zengin bir yaratıcılığa sahiptirve kültürel çeşitliliğini temel alarakgelişebilir.Avrupa Komisyonu, Avrupa’nınyenilikçiliğini artırmak için politikave programlar oluşturmakta,etkinleştirmekte ve uygulamayakoymaktadır. Komisyon, inovasyonunkapsamlı olarak anlaşılması veyaklaşılması yoluyla rekabetedebilirliğin, sürdürülebilirliğin veistihdam imkânlarının geliştirilmesiyönünde çalışmalar yürütmektedir.İnovasyon politikasının etkinliği sadeceinovasyona yönelik (vergi teşvikleri,kamu/özel ortaklık programları gibi)bireysel politika araçlarının tasarlanmasıve uygulanmasından ibaret değildir.Aynı zamanda bu araçların ulusalinovasyon sistemlerinin birbirlerinitamamlayıcı ve güçlendirici bir etkiyaratmasına da olanak sağlayacakkarma politikalar geliştirilmesi ile deilgilidir.2020’de nerede olmak istiyoruz?Çabalarımıza rehberlik etmek veilerlemeye yön vermek için, AB’nin 2020için kısıtlı sayıda hedef başlığı üzerindeortak mutabakata varması gerektiğinedair geniş bir uzlaşma mevcuttur.Bu hedefler akıllı, sürdürülebilir vekapsayıcı büyüme konusunu dayansıtır nitelikte olmalıdır. Bu hedeflerayrıca ölçülebilir olmalı, üye ülkelerinfarklı durumlarını yansıtabilmeli vekıyaslamaya imkân verecek yeterincegüvenilir verilere dayalı olmalıdır.Daha önce de belirttiğim gibi, Ar-Geve İnovasyon ile ilgili olarak, AB’nin şuandaki hedefi GSYH’sinin yüzde 3’ünüAr-Ge’ye yatırmaktır.Büyümeye yatırım: uyum politikası, ABbütçesinin ve özel finansmanın seferberedilmesiEkonomik, sosyal ve bölgesel uyum,var olan tüm enerji ve kapasiteninseferber edilmesi ve önceliklerinhayata geçirilmesini sağlamak üzere2020 stratejisinin ana bileşeni olmayadevam edecektir. Uyum politikasıve yapısal fonlar da kendi başlarınaönemli olmakla birlikte, üye ülkelerdeve bölgelerde akıllı, sürdürülebilirve kapsayıcı büyüme öncelikleriningerçekleştirilmesi için temel araçlardır.Finansal krizin, Avrupalı işletmelerin vehükümetlerin yatırımları ve inovasyonprojelerini finanse etme kapasitesiüzerinde önemli etkisi olmuştur.Avrupa 2020 hedeflerine ulaşmak için,finansal piyasaları hem etkin hem degüvenli bir hale getirecek düzenleyiciortam şarttır.Avrupa, aynı zamanda, kamu-özelortaklıkları (KÖO) da dahil olmak üzeregerekli yatırımları finanse etmek içinyenilikçi araçların yaratılması ve özelfinansman ve kamu fonlarının birarada kullanılması gibi yeni arayışlaragirmek ve finansal imkânları ile kaldıraçetkisi yaratmak için de elinden geleniyapmalıdır.Avrupa Yatırım Bankası (AYB) veAvrupa Yatırım Fonu (AYF) da “verimlidöngü”nün desteklenmesine katkıdabulunarak ulusal düzeyde halenyürütülmekte olan birçok kamu girişimive mekanizması ile ortaklaşa birşekilde, inovasyonun ve girişimciliğinilk aşama yatırımlarından borsadakote edilmesine kadar geçen süreçtekifinansmanlardan faydalanabilmesineyardımcı olabilir. Komisyon Avrupa 2020hedeflerinin desteklenmesi için yenilikçifinansman çözümlerinin bulunmasıkonusunda aşağıda sıralanan eylemleriönermektedir;- AB bütçesinin etkinliğinin veverimliliğinin geliştirilmesi;- Özellikle de AYB/AYF ile işbirliğiiçerisinde, yenilikçi finansmanaraçlarının tasarlanması;

- Verimli bir Avrupa girişim sermayesipiyasasını gerçeğe dönüştürmekve böylece kuruluş aşamasındakişirketlerin ve yenilikçi KOBİ’lerinfinansman sağlayan özel sektörfonlarına erişmesini sağlamak.Öncü Girişimler:Avrupa büyümeye ve istihdama ivmekazandırmak için yeni lokomotiflertespit etmiştir. Bu alanlar yedi öncügirişim altında ele alınmaktadır.Her bir girişim içinde, hem AB hemde ulusal kurumlar daha iyi birkoordinasyon sağlayarak birbirlerinegüç vermeye çalışacaklardır. Bugirişimlerin çoğu Komisyon tarafından2010 yılında açıklanmıştır.Bunlardan ikisi BROP ile doğrudanilişkilidir.Öncü Girişim: “Yenilikçilik Birliği”Bu girişimin amacı Ar-Ge ve inovasyonpolitikasının, iklim değişikliği, enerjive kaynak verimliliği, sağlık venüfus değişimi gibi toplumumuzunkarşılaştığı sorunlara odaklanmasınısağlamaktır. Teorik araştırmasından(Blue sky), ticarileşmeye kadar olaninovasyon zincirindeki her halkanıngüçlendirilmesi gerekmektedir.AB düzeyinde, Komisyon’un yapacaklarıaşağıda sıralanmıştır:- Avrupa Araştırma Alanı’nıntamamlanması, enerji güvenliği,ulaşım, iklim değişikliği ve kaynaklarınverimli kullanımı, sağlık ve yaşlanma,çevre dostu üretim yöntemleri ve araziyönetimi gibi sorunlara odaklananbir stratejik araştırma gündemigeliştirilmesi;- İşletmeleri inovasyona teşvik etmekiçin gerekli olan genel koşullarıniyileştirilmesi (tek AB patenti ve Patentİhtisas Mahkemesinin kurulması, telifhakkı ve tescilli marka çerçevesininmodernize edilmesi, KOBİ’lerin FikriMülkiyet Koruma sistemine erişimininkolaylaştırılması, ortaklaşa işletilebilenstandartların oluşturulmasınınhızlandırılması; kamu ihalesi ve akıllıdüzenlemeler gibi yollarla sermayeyeerişimin iyileştirilmesi ve talep yönlüpolitikalardan tam istifade edilmesi);- Tespit edilen zorlukların üstesindengelinmesi için gereken teknolojileringeliştirilmesi amacıyla AB ve ulusalkuruluşlar arasında “Avrupa YenilikçilikOrtaklığı”nın başlatılması;- AYB ile daha yakın çalışılmasıda dahil olmak üzere inovasyonudesteklemek için AB araçlarının rolününgüçlendirilmesi ve bunların daha dageliştirilmesi, özellikle KOBİ’ler içinfinansmana erişimin kolaylaştırılmasıiçin idari prosedürlerin modernizeedilmesi;- Bilgi ortaklığının teşvik edilmesive eğitim, işletmeler, araştırma veinovasyon arasındaki bağların EIT(Avrupa Yenilikçilik ve TeknolojiEnstitüsü) imkânlarını da kullanmaksuretiyle güçlendirilmesi,Ulusal seviyede, üye ülkelerin yapmasıgerekenler aşağıda sıralanmıştır:- Mükemmeliyet ve akıllıihtisaslaşmanın geliştirilmesi için ulusal(ve bölgesel) Ar-Ge ve inovasyonsistemlerinde reform yapılması,üniversiteler, araştırma dünyası veişletmeler arasındaki işbirliğiningüçlendirilmesi,- Matematik ve mühendislikmezunu arzının sağlanması ve okulmüfredatlarının yaratıcılık, inovasyonve girişimcilik odaklı bakış açısıyladüzenlenmesi,-Vergi teşvikleri ve diğer finansalaraçların da kullanılması yoluyla özelAr-Ge yatırımlarının artmasını sağlamakiçin bilgi harcamasına öncelik verilmesi.Öncü Girişim: "Sınaî rekabet edebilirlik"Küreselleşmenin yoğunlaştığı buçağda, ulusal sektörler ve endüstrilerkonsepti artık eskimiştir. KoordineliAvrupa politika müdahalelerineihtiyaç vardır. Avrupa ayrıca altyapı vehammaddelerden satış sonrası servisekadar değer zincirinin tamamını dikkatealan bir yaklaşıma ihtiyaç duymaktadır.Yaratıcılığın yaygınlaştırılması veKOBİ'lerin büyümesinin sağlanmasıAB sanayi politikasının temel bileşeniolmak zorundadır. Ayrıca, sürdürülebilirekonomiye geçiş rekabet edebilirliğingüçlendirilmesine yönelik bir fırsatolarak kullanılmalıdır. Ancak rekabetedebilirlik ve sürdürülebilirlikodaklı bir Avrupa Sanayi Politikasıbaşarı için gereken kritik değişimve koordinasyon büyüklüğüneulaşılmasına imkân verebilir. Rekabetgücü olmadan sürdürülebilirlik olmazve sürdürülebilirlik olmadan uzunömürlü bir rekabet söz konusu olamaz.Dahası, inovasyon konusunda büyük birsıçrama olmadan bunların hiçbiri olmaz.Dolayısıyla, bütünleşmiş bir sanayipolitikası gerekmektedir.Bu öncü girişimin öncelikleri arasındaşunlar bulunmaktadır:- "Rekabet edebilirlik denetimi", yanihangi alanda olursa olsun bütünpolitika tedbirlerinin rekabet edebilirliküzerindeki etkisi,- Avrupa'da işletme maliyetlerinidüşürmek için mevzuatın birikmişetkilerinin azaltılmasına yönelikolarak mevcut mevzuatın "uygunlukkontrolü"nden geçirilmesi,- KOBİ'lerin krediye erişimininkolaylaştırılması ve dünyayaaçılmalarına yardımcı olunması,- İleri imalat teknolojileri, inşaat, biyoyakıtlar,karayolu ve demir yolu ulaşımıgibi alanlarda özellikle kaynaklarınverimli kullanımını geliştirmeye yöneliksomut faaliyetler ile sektör bazındainovasyon performansının ele alınması.TÜRKİYE'NİN BÖLGESEL REKABETEDEBİLİRLİK OPERASYONELPROGRAMINA AB DESTEĞİTürkiye'de 2007 yılında "BölgeselRekabet Edebilirlik" operasyonelprogramı uygulanmaya başlanmıştır.Operasyonel Program geçtiğimizyıllarda AB'nin 2020 Stratejisini daha iyiyansıtacak şekilde bir kaç kere gözdengeçirilmiştir. Programın toplam malitutarı 565 milyon Avro olup, 2007ila 2013 mali yıllarını kapsamaktadır.ARALIK 20129

programın IPA Uygulama Tüzüğü'ne uygun olarak, etkinbir şekilde hayata geçirilmesi; Program Otoritesi veprogramın uygulamasına dâhil olan diğer kuruluşlarınidari kapasitelerinin oluşturulması; programın yönetimi,uygulanması, izlenmesi, değerlendirilmesi, kontrolü vetanıtımının desteklenmesi ön görülmüştür.Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel ProgramıHangi Projeleri Destekliyor?İki temel öncelik kapsamında, ortak kullanım atölyeleri,laboratuvarlar, araştırma merkezleri, atölyeler, tasarımerkezleri, ortak işleme/paketleme tesisleri, danışmanlıkofisleri, İŞGEM ve benzeri iş destek merkezleri, teknolojigeliştirme bölgeleri, kuluçka merkezleri kurularak, bölgedebelli sektörde faaliyet gösteren KOBİ’lerin ortak kullanımınasunulmaktadır. Program, hedef bölgenin rekabet edebilirlikgücünü diğer bölgelere yaklaştırmayı hedeflerken,sektördeki rekabeti de bozmamaya özen göstermektedir.Ayrıca kurulacak olan tesislerden tüm KOBİ’lerin eşitşekilde faydalanması sağlanmaktadır. Turizm alanında dapeyzaj ve altyapı yatırımları, turizm KOBİ’lerine eğitim vedanışmanlık, tanıtım ve pazarlama faaliyetleri, sergi, fuargibi yerel turistik organizasyonlar desteklenerek bölgeninmevcut turizm kapasitesinden en üst seviyede faydalanılmasıhedeflenmektedir. Ayrıca, kredi garanti fonları, risk sermayesifonları gibi finansal araçların oluşturulması, bölgeye uygunfinansal mekanizmalarının belirlenmesi için ihtiyaç analiziçalışmaları, finansal desteklerin tanıtılması ve duyurulmasıgibi faaliyetlerle bu programın en etkin şekilde sürdürülmesisağlanmaktadır.Proje portföyümüzde yer alan 66 projenin 41 tanesi AvrupaKomisyonu tarafından kabul edilmiştir. Kabul edilen projelerinyaklaşık bütçe büyüklüğü 320 milyon Avro’dur. Bu itibarla,Programa aktarılan kaynağın yaklaşık yüzde 57’si resmi olarakprojelendirilmiştir.Kabul edilen projeler kapsamında ise, bugüne kadar yaklaşık88 milyon Avro tutarında 24 sözleşme imzalanmıştır. Buçerçevede, Programa aktarılan kaynağın yaklaşık yüzde 16’sısözleşmeye bağlanmıştır. Harcamalar açısından bakacakolursak, Program kapsamında bugüne kadar yaklaşık 55milyon Avro harcanmıştır. Bu itibarla, sözleşmeye bağlanantutarın yüzde 62’si harcanmıştır. Programa aktarılan toplamkaynak açısından dikkate alındığında ise, bugün itibariylePrograma aktarılan kaynağın yüzde 10’u harcanmışbulunmaktadır.Tüm projelerimiz hakkında daha detaylı bilgi içinhttp://www.ipa.sanayi.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.Projelerin Seçimi ve YararlanıcılarıBROP çerçevesinde mali destek sağlanan projeler iki farklıyöntemle belirlenmektedir:- Merkezi kamu kurumlarıyla doğrudan müzakere yöntemiyle,- Hedef bölgedeki sektör temsilcisi kurum/kuruluşlarınsunacakları proje önerileri arasında yapılacak değerlendirmeyöntemiyle.Program kapsamında proje sunacak kuruluşların kar amacıgütmeyen kuruluş olması gerekliliği aranmaktadır. BROPkapsamında proje sunmaya uygun kuruluşlar şu şekildesıralanabilir:• Kamu Kurumları,• Sivil Toplum Kuruluşları,• Oda, Birlik ve Borsa Benzeri İş Dünyası Temsilcisi ÇatıKuruluşlar,• Dernekler, Vakıflar, Kooperatifler,• Üniversiteler,• KSS – OSB Yönetimleri,• Araştırma Merkezleri,• Belediyeler,• Kaymakamlıklar vb. kâr amacı gütmeyen kuruluşlardır.Söz konusu kurum ve kuruluşlar tarafından sunulan projelereverilen mali desteğin, yüzde 85’i AB ve yüzde 15’i ulusal katkıolarak gerçekleşmektedir.Projelerin Uygulamaya GeçmesiBilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde yer alan ABve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Bölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı Koordinasyon ve Uygulama DairesiBaşkanlığı bünyesinde projelerin seçimi tamamlanmasıardından projelerin olgunlaştırılmasına yönelik karşılıklı önerive uygulamalar başlar. Bu süreç sonrasında, proje sahiplerive Bakanlık arasında karşılıklı hukuki yükümlülüklerinbelirlendiği Operasyonel Anlaşma imzalanır.BROP kapsamında yürütülen projeler İnşaat, Müşavirlik,Mal Alımı ve Teknik Yardım bileşenlerinden oluşmaktadır.Bu bileşenlerin ihaleleri Avrupa Birliği İhale Kurallarına(PRAG ve FIDIC) göre yapılmaktadır. İhale dokümanlarıBakanlık koordinasyonunda proje sahiplerinin işbirliğiylehazırlanmaktadır. İhale sürecini ise Program Otoritesi olanBilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bünyesindeki Finansve İhale Bölümü yönetmektedir.İhalesi tamamlanan proje bileşenlerinin kontratlarınınuygulanması ve son ödemelerin gerçekleşmesine kadar tümişlemler Bakanlık tarafından gerçekleştirilmektedir.PRAG Kuralları için bkz.http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/practical_guide/index_en.htmARALIK 201213

ÖRNEK PROJELERMardin Kültürel Turizm Merkezi ProjesiBilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Bölgesel Rekabet Edebilirlik OperasyonelProgramı çerçevesinde, öncelikli birçok bölgede ekonomik ve sosyal kalkınmaya yönelik projeler hayatageçiriliyor. Bu kapsamda Mardin’de çalışmaları başlayan Turizmde Sürdürülebilir Kalkınma başlıklı projeyiMardin Valiliği yürütüyor. 30 ay sürmesi planlanan Proje'yle Mardin’de turizm alanında faaliyet gösterenKOBİ’lere yönelik bir dizi kalkınma atağı gerçekleşirken, kentin altyapısında da iyileştirme çalışmalarıplanlanıyor. Mardin Valiliği’nden Füsun KARABOĞA, Mardin Valisi Turhan AYVAZ ile proje ve beklenensonuçları hakkında bir söyleşi gerçekleştirdi.Mardin, MÖ 4500 yıllarına dek uzanantarihi ve ev sahipliği yaptığı birçokmedeniyetin günümüze kadar korunankültürel mirasıyla, sadece Türkiye’nindeğil, tüm dünyanın ilgisini çekenbir kent. Ancak bildiğimiz kadarıylabeklenenin çok altında ziyaretçialabiliyor. Bunun nedenlerini nasıldeğerlendiriyorsunuz?Evet, Mardin sahip olduğu kültürmirasıyla ilgi çeken bir kent ancak turizmsektöründen hak ettiğimiz payı ne yazıkki alamıyoruz. Turizmin ilin öncelikliekonomik kaynağı olması gerektiğininfarkındayız ve çalışmalarımızı bu yöndesürdürüyoruz. Kentte turizm altyapısıhenüz istediğimiz seviyede değil, yatakkapasitesinde önemli artışlar söz konusuancak hizmet kalitesi, tanıtım gibikonularda halen kapatılması gerekeneksiklikler olduğunu görüyoruz.UNESCO Kültür Mirası Listesi'ne girmekonusunda Mardin’de bazı çalışmalaryapılıyor, bize biraz bundan bahsedebilirmisiniz?2002 yılında Dünya Anıtlar ve SitlerKonseyi’nin hazırlamış olduğu veeksiklikleri içeren raporu doğrultusunda,bunları tamamlamak üzere başvurudosyamızı geri çektik. Valiliğimiz tarafındanbelirtilen bu eksikliklerin tamamlanmasıiçin 2009 yılında Mardin Tarihi DönüşümProjesi'ni başlattık. Bu kapsamda yoğunbir şekilde, altyapı ve üstyapı çalışmaları,restorasyon çalışmaları, tespit veiyileştirmeye yönelik çalışmalar, KorumaAmaçlı İmar Planı'nın yenilenmesi gibiçalışmalar yürütüyoruz. Mardin KültürelTurizm Merkezi Projesi kapsamındayapılacak faaliyetler de tamamlandığında2014 yılında UNESCO Dünya Kültür MirasListesi'ne girebilmek için başvuru yapmayıplanlıyoruz.Proje'nin çıkış noktası da kente hakettiği ilgiyi kazandırmaya yönelikbir dizi çalışma gerçekleştirmek vedaha da önemlisi bu çalışmalarınsürdürülebilirliğini sağlamak. Proje'denbiraz bahsedebilir misiniz, Mardin’e nekatması bekleniyor, neler değişecek, netür sonuçlar hedefleniyor?Proje'nin, Mardin Kentsel Sit alanındaValilik olarak yürüttüğümüz çalışmalaraönemli katkılar sağlayacağını ve büyük birçarpan etkisi yaratacağını düşünüyorum.Proje kapsamında kentin tarihi bölümündeyer alan 1. Cadde üzerindeki yapılarıncephe iyileştirilmelerinin gerçekleştirilmesisöz konusu. Ancak Valilik olarak bizbu çalışmaların, sadece dekoratif birçalışmayla sınırlı kalmaması, kente daha14 ARALIK 2012

ÖRNEK PROJELERRize Çay Araştırma ve Uygulama Merkezi ProjesiDünyada, sudan sonra en popüler ikinci içecek olan çay üretiminde Türkiye küresel ekonomide önemlibir yere sahip. Çin dünyanın en büyük çay üreticisiyken, Türkiye 77 bin hektarlık alanla altıncı sırada yer alıyor.Türk çayı, her ne kadar Doğu Karadeniz Bölgesi ekonomisinin kilit sektörü olsa da, tüketim coğrafyası çoğunluklaiç piyasayla sınırlı kalıyor. Türk çayını dünya pazarlarına açmak ve bu yolla bölgesel kalkınmayı hızlandırmakisteyen Rize Ticaret ve Sanayi Odası, tasarladığı proje kapsamında Rize’de Çay Araştırma ve Uygulama Merkezikuruyor. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı çerçevesindedesteklenen bu projenin detaylarını ve bölgeye kazandıracaklarını, Rize Ticaret ve Sanayi Odası BaşkanıÖmer Faruk OFLUOĞLU ile değerlendirdik.Rize Ticaret ve Sanayi Odası, geliştirdiğiyenilikçi projeyle kentin ekonomisindebüyük role sahip çay sektörüne yeni birvizyon kazandırıyor. Kentte inşa edilmesiplanlanan Çay Araştırma ve UygulamaMerkezi, Bilim, Sanayi ve TeknolojiBakanlığı’nın yürütmekte olduğu BölgeselRekabet Edebilirlik Operasyonel ProgramıKapsamında Desteklenen Bir Proje.Ticaret Odası olarak, proje fikrinin çıkışnoktasını ve genel hedeflerinizi anlatabilirmisiniz?Projede çıkış noktamız, Rize ve civarındayoğunlaşmış olan çay sektörünün rekabetgücünü ve üretilen çayın kalitesiniartırmaktı. Tarıma dayalı tüm sektörlerdeolduğu gibi çay sektörünün rekabetçiliğide gerek tarımsal gerekse sınai üretimdenetkilenmekte. Dolayısıyla, çay üretimininbilinçsiz yapılması, bitki kalitesi venihayetinde de ürün kalitesi üzerindeolumsuz etkiye sahip. Rekabetçiliğiolumsuz etkileyen ana sorunlar, imalatçıKOBİ’lerin rekabet güçlerinin düşük olmasıve sektör aktörleri arasında işbirliği vekoordinasyonun yeterince güçlü olmaması.Rize Çay Araştırma ve Uygulama MerkeziProjemiz ve Proje kapsamında yürütülecekuygulamalı araştırma yöntemiyle busorunların kimilerine doğrudan, kimilerinedolaylı çözüm oluşturmayı hedefliyoruz.İmalatçı KOBİ’lerin rekabet güçlerinindüşük olmasına neden olan unsurlaranaliz edildiğinde, öncelikle çayürünlerinin imalatına yönelik kaliteve ürün standartlarının olmadığınıgörüyoruz. Aynı zamanda, üretimmaliyetlerinin yüksek olması da üretimdeoptimizasyon sağlanamamasına nedenoluyor. Son olarak, Türk çayı, özellikleyurtdışı piyasalarda yeterince tanınmıyor.Dolayısıyla çay imalatçılarının hemverimlilik ve kalite, hem de pazara giriş ileilgili sıkıntıları bulunuyor.Proje, imalatçı KOBİ’lerin rekabet güçlerininartırılması amacıyla yukarıda özetlenensorunların bir kısmına çözüm oluşturmak,bir kısmının da çözümüne katkıdabulunmak amacıyla tasarlandı.İmalatçı KOBİ’lerin pazara girişolanaklarının çoğaltılması ve çayıntanınırlığının artırılmasına yönelikyapılacak faaliyetlerse temel olarakpazara giriş ile ilgili sıkıntıların çözümünekatkıda bulunacak, sektör aktörleriarasında işbirliği ve koordinasyonungüçlendirilmesine zemin oluşturacak diyedüşünüyoruz.Proje kapsamında kurulacak merkezinuygulamalı araştırma yöntemiyle bir dizisoruna çare bulacağından bahsettiniz.Nasıl bir merkez olacak, ne tür faaliyetler18 ARALIK 2012

gerçekleştirecek? Yurt dışında benzerörnekleri var mı?Merkezin, yukarıda özetlenen sorunlaraçözüm üretecek şekilde üç ana birimdenoluşması öngörülüyor. UygulamalıAr-Ge biriminde çay ürünlerinin dahaverimli ve daha kaliteli bir şekilde imaledilebilmesi için uygulamalı araştırmave geliştirme faaliyetleri yapılacak.Eğitim ve Danışmanlık Birimi ile Ar-Gesonuçları KOBİ’lere ulaştırılacak, kalitedenetimi hizmeti verilecek. Pazarlamave Dış Ticaret Birimi de, ortak paketlemetesisini işletecek, pazara giriş olanaklarınıarttırmak amacıyla araştırmalar yapacak.Merkezimizin geniş faaliyet yelpazesini şuşekilde aktarabilirim:- Merkezimiz ile çay literatürüoluşturulması planlanıyor. Dünya çayının,Türk çayının dünü-bugünü-yarını, çayıntoprağa atılan ilk tohumundan- tüketicininbardağına ulaşıncaya kadar ki süreçleri buliteratür kapsamında olacak.- Bölgede çay üretiminde etkinkurumların bir araya getirilmesi ileÇay Tanıtım Grubu oluşturulmasıplanlanıyor. Burada amacımız, Rizeçayı markasını yurtiçi ve yurtdışıpazarlarda tanıtmak için gerekli olanreklam, bilinçlendirme gibi çalışmalarınkoordinasyonu ve öncülüğünüyapmaktır.- Projemiz kapsamında dizaynı yapılan veyine Merkezimiz bünyesinde yer alacakmobil ve sabit çayhanelerde, üretimiyapılan çay çeşitlerimiz, müşterilerimizinbeğenisine sunularak, ürünlerimizininsanlar üzerinde oluşturacağı damaktadı gözlemlenebilecek. Elde edilensonuçlar, Ar-Ge çalışmalarımızdakullanılarak, yeni ürün geliştirilmesinekatkı sağlayacak.- Kurulacak Pilot Gübre ÜretimTesisimiz ile çay üretimi sonucundaoluşan çay atıklarının doğaya olanetkisinin azaltılması ve sürdürülebilir çayüretimi sağlanması planlanıyor. Bununiçin çay atıkları organik gübre olarakkullanılmasıyla oluşan çevre kirliliği veatıkların kötü niyetli kullanılmasındankaynaklanan sorunların önüne geçilmesinedestek olunacak. Organik gübre üretimininbaşarılı bir şekilde yapılabilmesi içinöncelikle organik gübrenin uygulanacağıçaylıklardan numune (100 adet) teminedilecek ve Merkezdeki labaratuvarlardagerekli toprak analizleri yapılacak. Toprakanalizi sonuçlarına göre, toprağıın ihtiyaçduyduğu maddeleri sağlayacak olanorganamineral gübrenin üretilmesi içingerekli olan formülasyon geliştirilecek.Geliştirilen formülasyon pilot çaylık vediğer gönüllü mühtahsillerin çaylığınauygulanarak, üretime olan katkısıgözlenecek. Her yıl yapılacak analizlersonucunda gübre formülasyonununbölgenin ihtiyaçlarına uygun olarakgüncellenmesi ve toprağın ihtiyaçlarınıkarşılayacak yapıya sahip olmasısağlanacak.- Yapılacak teknik çalışmalar neticesindeRize Çayı Coğrafi İşareti alınarak, çayımızınüretimi, kalitesi tescillenecek.- Diğer bir stratejik tanıtım faaliyetimizise, geliştireceğimiz reklam kampanyasıolacak. Tasarlanacak logo, kısa film, postergibi araçlarla, ulusal medya organlarındatanıtım yapılacak.- Proje çıktılarının belirli bir olgunlukkazanacağı 2014 yılında, Rize çayınınuluslararası tanınırlığını ve görünürlüğünüarttırmak amacıyla UluslararasıÇay Sempozyumu veya gereklişartlar olgunlaşırsa 2014 Dünya ÇayForumu yapılması da planlanan projefaaliyetlerimiz arasında yer alıyor..Proje, Bölge üreticilerine nelerkazandıracak, biraz da bundanbahsedebilir misiniz?Projemiz ile Bölgemizde üretim yapanKOBİ’lerimizin, kurumsal altyapılarıgüçlendirilecek, verimlilikleri veürün kaliteleri arttırılacak, pazarlamaolanaklarını güçlendirecek teknik destekARALIK 201219

Makale Avrupa Birliği Yolsuzlukla Mücadele PolitikasıAVRUPA BİRLİĞİ YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASIRıdvan ERBAŞ / Sanayi ve Teknoloji Uzman YardımcısıEkonomik , sosyal ve siyasiyönden birçok olumsuzgelişmeye neden olanyolsuzluk; Avrupa KonseyiYolsuzlukla Mücadele Medeni HukukSözleşmesi'nin 2. Maddesi'nde,görev veya gerekli davranışlarınyasalara uygun bir şekilde yerinegetirilmesinde sapmalara yol açacakşekilde rüşvet veya başka her türlüyasadışı menfaatin talep ve teklifedilmesi, verilmesi ya da kabuledilmesi olarak tanımlanmaktadır.Kısaca yolsuzluk, kamu gücününözel çıkarlar amacıyla kötüyekullanılmasıdır.Siyasi özgürlüklerin ve idarikapasitenin sınırlı olduğu otoriterpolitik sistemler ve serbest piyasanındevlet müdahalelerinden ve şeffafolmayan mevzuattan dolayı zarargördüğü ekonomiler ile özdeşleştirilenyolsuzluk, toplumun refah ve istikrarınıtehlikeye düşüren, toplumsal,ekonomik ve siyasi gelişmeyi tehditeden, demokratik ve etik değerlerizayıflatan en büyük hastalıklardanbiri olarak kabul edilmektedir.Yolsuzluk ve ekonomik gelişmearasında çift yönlü bir ilişki mevcutolup öncelikle yolsuzluk ekonomikgelişmeyi olumsuz yönde etkilerken,diğer tarafta ekonomik gelişme debir ülkedeki yolsuzluk seviyesinibelirlemektedir. Yolsuzluk kamukurumlarına, idarecilere, devlete olangüveni azaltırken ülkelerin gelişmesinide olumsuz yönde etkilemektedir.Ortak pazarın kurulmasının ardından,Avrupa Birliği'ndeki yolsuzluk, yenipolitika alanları ve genişleme ilebirlikte büyük ölçüde artmıştır.İnsanlar, hizmetler, mallar vesermayenin serbest dolaşımı, Birliğisınır aşan suçlara ve yolsuzluğa karşıdaha açık hale getirmiştir. Siyasibütünleşme süreci başladıktan sonrayolsuzluk sadece ekonomik çıkarlarakarşı değil Avrupa Birliği'nin kuruluştemel değerlerine karşı da bir tehditolarak görülmeye başlanmıştır. Busebeple yolsuzluk olgusu AvrupaBirliği’nin sürekli gündeminde olupöncelikli mücadele alanları arasındayer almaktadır.Avrupa Birliği Antlaşması’nın 29.Maddesi, Avrupa’da özgürlük,güvenlik ve adaleti sağlamak vekorumak için örgütlü suçlar ya dabaşka sebeplerden dolayı ortayaçıkan yolsuzluğun önlenmesini vebununla mücadeleyi bir hedef olarakbelirlemiştir.Avrupa Birliği (AB) Bakanlar Konseyitarafından, 28 Nisan 1997 tarihindekabul edilen “Organize Suçla Mücadeleİçin Eylem Planı”, yolsuzluğa karşıkapsamlı bir politika ortaya koymuş veAB ülkeleri ile Avrupa Komisyonu’nu,dış yardım ve işbirliği de dahil olmaküzere iç piyasanın ve diğer dahilipolitikaların düzgün işlemesinebağlı olan tüm durumları ele almayaçağırmıştır.Bunun üzerine Avrupa Komisyonu21 Mayıs 1997 tarihinde, Topluluksınırları içinde ve dışında yolsuzluğakarşı bir strateji oluşturma gayesiylebir dizi önlem öneren ve AvrupaParlamentosu ile AB BakanlarKonseyi’ne çağrı niteliğinde olanYolsuzlukla Mücadelede AvrupaBirliği Politikası Hakkında AvrupaParlamentosu ve Konseyi Belgesiniyayımlamıştır. Söz konusu belgederüşvetin vergiden indirilmesininyasaklanması, kamu ihaleprosedürlerine ilişkin tedbirler,yeni muhasebe ve denetlemestandartlarının getirilmesi, yolsuzluğabulaşmış firmaların kara listeyealınması gibi tedbirleri içeren ABYolsuzlukla Mücadele Stratejisi'ninoluşturulması çağrısı yapılmıştır.26 Mayıs 1997 tarihinde ise yolsuzluklamücadele alanında bir adım dahaatılarak Avrupa Birliği Üye Ülke KamuGörevlilerinin Karıştığı Yolsuzluğa KarşıMücadele Sözleşmesi kabul edilmiştir.Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi, 3Aralık 1998 tarihinde kabul ettiğiViyana Eylem Planı'nda yolsuzluğuorganize suç kapsamındaki suçlardankabul edip, yolsuzluk suçlarınınve buna verilecek cezaların asgarişartlarına dikkat çekmiştir.27 Mart 2000 tarihli “Organize SuçlarınÖnlenmesi ve Kontrolüne İlişkinMilenyum Stratejisi” ile yolsuzluğakarşı daha genel bir AB politikasıgeliştirilmesi ve bu konuda uluslararasıorganizasyonların da yolsuzluklamücadele araçlarını kullanmasıgerektiği vurgulanmıştır. Söz konusustrateji ile AB ve Avrupa Konseyi,yolsuzlukla mücadele alanındaki yasaldüzenlemeleri hâlâ onaylamayanüye ülkeleri uyarmış ve belirli birsüre içerisinde bunları onaylamalarıkonusunda zorlamıştır.Daha önce 21 Mayıs 1997 tarihindeyayımlanan Yolsuzlukla MücadeledeAvrupa Birliği Politikası HakkındaAvrupa Parlamentosu ve Konseyi BelgesiAvrupa Komisyonu tarafından 28Mayıs 2003 tarihinde güncellenmişve söz konusu belgenin ekindeAvrupa Birliği’ne Üye ve Aday ileARALIK 201221

Makale Avrupa Birliği Yolsuzlukla Mücadele PolitikasıDiğer Üçüncü Ülkelerde YolsuzluklaMücadelenin Güçlendirilmesineİlişkin 10 İlke belirlenmiştir. Belgede,yolsuzluğu azaltmak ve önlemekiçin, cezai yaptırım araçlarınınyürürlüğe konması, halka açık olmaprosedürleri konusundaki kurallar,hesap ve denetleme standartlarınınbelirlenmesi, rüşvetçi şirketlerin karalisteye alınması, yolsuzlukla mücadeleedecek kurumların kurulmasıve Topluluğun dış yardım planıhakkında önlemlerin belirlenmesigibi konularda değerlendirmelerdebulunulmuş ve birtakım önerilerortaya konmuştur. Belge, şeffafve hesaplanabilir kamu idaresistandartlarının yerleştirilmesivasıtasıyla özel sektörü de kapsayacakşekilde bütün yolsuzluk faaliyetlerinintespit edilmesi ve cezalandırılmasını,yasadışı gelirlere el konulmasınıve yolsuzluk yapma olanaklarınınazaltılmasını talep etmektedir.Güncellenen yeni belge AvrupaParlamentosu tarafından Aralık2003'te, Avrupa Konseyi tarafındanise Nisan 2005'te kabul edilmiştir.Belgenin ekinde yayımlanan 10 ilkekısaca aşağıdaki gibidir:1. Yolsuzlukla mücadele alanındaUlusal Strateji Belgeleri hazırlanmalıdır.2. AB’ye üye ve aday ülkeler ABmüktesebatına tam uyum sağlamalıve taraf oldukları temel uluslararasısözleşmeleri (Birleşmiş Milletler,Avrupa Konseyi ve OECD Sözleşmeleri)onaylayıp uygulamalıdır.3. Yolsuzlukla ilgili kanunlar, yetkili vegerekli idari kapasiteye sahip mücadelebirimleri tarafından uygulanmalıdır.4. Devlet memuriyetine giriş bütünvatandaşlara açık olmalı, işe alınma veyükselme objektif kriterler ve liyakatesasına göre düzenlenmeli, maaşve sosyal haklar yeterli olmalı, kamugörevlilerine mal varlıklarını bildirmezorunluluğu getirilmelidir.5. Kamu yönetiminde bütünlük, hesapverebilirlik ve şeffaflık geliştirilmelidir.6. Kamu sektöründe davranış kurallarıoluşturulmalı ve denetlenmelidir.7. Yolsuzlukla ilgili ihbar prosedürlerineilişkin ayrıntılı kurallar ve güvencelergetirilmelidir.8. Toplumda yolsuzluk konusundafarkındalık oluşturmaya yönelikçalışmalar yapılmalı ve yolsuzluğuncezalandırılan bir suç olduğu mesajıverilmelidir.9. Siyasi partilerin finansmanına ilişkinaçık ve şeffaf kurallar getirilmelidir.10. Özel sektörün yolsuzlukuygulamalarından kaçınmalarısağlanmalıdır.Bunun yanı sıra, 4 Mayıs 2010tarihinde kabul edilen StockholmProgramı, Mali Suç ve Yolsuzlukbaşlığı altında üye ülkelerden malisoruşturma kapasitelerini artırmalarını,suç gelirlerinin tespit edilerek elkonulmasını ve müsaderesinin dahaetkin bir şekilde yapılmasını vemalvarlığı geri alım birimleri arasındakiişbirliğinin güçlendirilmesiniöngörmektedir.Son olarak 6 Haziran 2011 tarihliAvrupa Birliği’nde Yolsuzlukla Mücadelebaşlıklı Komisyon Bildirisindehâlihazırda yolsuzlukla mücadeleyeyönelik mevcut değerlendirmemekanizmaları belirtilmiş, AvrupaBirliği içerisinde de yolsuzluklamücadelede periyodik değerlendirmemekanizmasının kurulacağınadeğinilmiştir. Sonrasında da 6Haziran 2011 tarih ve C(2011)3673sayılı Komisyon Kararı ile de AB’ninyolsuzlukla mücadelesinde periyodikdeğerlendirmeler yapacak raporlamamekanizmasının aracı olan “ABYolsuzlukla Mücadele Raporu”na ilişkinyasal altyapı oluşturulmuştur.Yukarıda adı geçen sözleşme vebelgelerin yanı sıra emredici nitelikteolmayan, ancak Birlik tarafındanbenimsenen uluslararası sözleşme vebelgeler de bulunmaktadır. Bunlarınarasında Avrupa Konseyi YolsuzluğaKarşı Ceza Hukuku Sözleşmesi,Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla MücadeleSözleşmesi ve OECD Uluslararası Ticariİşlerde Yabancı Kamu GörevlilerineVerilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesiyer almaktadır.Öte yandan Avrupa Birliği'ninfinansal çıkarlarının korunmasıve AB kaynaklarının en iyi şekilde22 ARALIK 2012

Makale Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı ve AB Üyelik Sürecinde KOBİ Finansman AraçlarıBÖLGESEL REKABET EDEBİLİRLİK OPERASYONEL PROGRAMIVE AB ÜYELİK SÜRECİNDE KOBİ FİNANSMAN ARAÇLARIZeynep MALTAŞ / Sanayi ve Teknoloji Uzman YardımcısıToplam işletmelere oranları,ortaya çıkarttıkları katma değer,ülkede yaratılan istihdamakatkıları ile Küçük ve Orta Boyİşletmeler (KOBİ), tüm dünyada olduğugibi ülkemizde de ekonominin temelunsurlarından biridir. Küreselleşmeningetirdiği artan rekabet sonucuKOBİ’ler, pazarlamadan üretimebirçok alanda sorunlar yaşamakta,bu sorunların temelinde de finansalyetersizlikler yatmaktadır.Bölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı KOBİ’leri temelalan, onların ihtiyaçlarına yönelikolarak hazırlanmış bir programdır.Türkiye’de oldukça geniş bir alanayayılmış olmaları ve bölgeselfarklılıkların ortadan kaldırılmasındaoynadıkları önemli rol, kuşkusuzKOBİ’lerin Bölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı için taşıdıklarıönemi arttırmıştır.KOBİ’lerin finansmana erişimininkolaylaştırılması, ihtiyaç duyduklarıyatırımları yapmaları ve böyleceverimliliklerini yükselterek rekabetgüçlerini arttırmalarını sağlayacaktır.Bu yönde atılacak adımlar, KOBİ’leringirişimcilik ve yenilikçilik kapasitesinide geliştirecek ve bu işletmeleriekonomik büyümenin itici gücü halinegetirecektir.Türkiye, 2002 yılında Avrupa Küçükİşletmeler Şartını imzalayarak KOBİ’lereözel bir önem atfedeceğini taahhütetti. 25 Haziran 2008 tarihi itibariyle iseAvrupa Birliği Küçük İşletmeler Yasasıyürürlüğe girdi ve Küçük İşletmelerİçin Avrupa Şartının yerini aldı. Sözkonusu sözleşmenin altıncı maddesiKOBİ’lerin finansmana erişimlerininkolaylaştırılmasına ayrılmıştır. Bukonuda yaşanan sorunlara çözümamacıyla Avrupa Komisyonu, yabancıyatırımları teşvik ederek Avrupa risksermayesi piyasalarını güçlendirecekbir sistem oluşturmayı ve üyeülkelere çeşitli yatırım programlarıoluşturmaları için destek sağlamayıhedeflemektedir.KOBİ’ler, kredilerin ve likiditenindaralmasına bağlı olarak 2009 finansalkrizinden büyük ölçüde etkilenmiştir.Türkiye’de reel ekonomi hızlı birşekilde büyümeye devam ederken,pazardaki belirsizlik kredilerin büyümeoranında ve sermaye çıkışında biryavaşlamaya neden olmuştur. Katılımöncesi ülkelerde, mikro finans vefinansal kiralama (leasing) bankacılıksektöründen sonra en gelişmişfinansman yöntemleri olarak karşımızaçıkmaktadır. Risk sermayesi ve özelsermaye gibi finansal araçlar çokyaygın olarak kullanılmamaktadır.Mali bilgi ve finansman araçları ileilgili ulusal stratejiler konularındaişletmeleri bilgilendirmek içindüzenlenen devlet destekli programlarbirçok ülkede uygulanmaktaykenTürkiye, Sermaye Piyasası Kurulu veMerkez Bankası'nın başlatmış olduğuçok yeni bir girişimle bu ülkelerden birihaline gelmiştir. Sözleşmenin ülkemizve Balkanlar'daki uygulamasınındeğerlendirilmesine ilişkin OECDtarafından hazırlanan raporda Türkiye,KOBİ’lerin finansmana erişimlerininkolaylaştırılması konusunda Sırbistanile birlikte bölgede en iyi durumdaolan ülkeler arasında yer almıştır.KOBİ’lerin finansmana erişimiiçin, Bölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı içerisindetamamen ayrı bir tedbiroluşturulmuştur. AB’ye girişöncesi mali yardımların toplanmışolduğu programda, KOBİ’lereağırlık verilmesinin sebebi, Türkiyeekonomisi için taşıdıkları öneminyanı sıra, Avrupa Birliği'ne girişsürecinde başarılı olabilmeleri için2008 yılı verilerine bakıldığında, Bölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı’nın hedef bölgesinin (kişi başınadüşen milli geliri ülke ortalamasının yüzde 75’inin altındaolan 43 il) toplam şube ağının yüzde 19’una sahip olduğuancak kullanılan kredi portföyünün yüzde 10,18 seviyelerindekaldığı görülmektedir.24 ARALIK 2012

Makale Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı ve AB Üyelik Sürecinde KOBİ Finansman Araçlarıuluslararası rekabete hazır olmalarıgerekliliğidir. Küçük ve esnek olmagibi özelliklerini piyasadaki fırsatlarıdeğerlendirerek avantaja çevirebilenKOBİ’ler ayakta kalabilecekken, bunubaşaramayan KOBİ’ler için bu birazzor görünmektedir. Programın hedefbölgelerinde finansmana erişime ait2008 yılı verilerine bakıldığında, bölgetoplam şube ağının yüzde 19’unasahip olsa da, bölgede kullanılan krediportföyünün yalnızca yüzde 10,18olduğu görülmektedir. bölgede eniyi durumda olan ülkeler arasında yeralmıştır.Bölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı KapsamındaFinansman AraçlarıBölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı, üç öncelik vebu öncelikler altında belirlenen sekiztedbir ekseninde oluşturulmuştur. Butedbirlerden biri de finansal araçlarınınoluşturulması ve geliştirilmesidir.Tedbirin amacı, kredi garanti fonları,mikro kredi fonları ve çekirdekve start-up sermayesi gibi risksermayesi fonları dahil olmak üzeresermaye tedariki fonlarının ve diğerfinansal enstrümanların kurulmasıve mevcutların desteklenmesi yoluile hedef bölgede faaliyet gösterenve finansman araçlarına ulaşmaktagüçlük çeken KOBİ’lerin erişimkoşullarının iyileştirilmesidir. Bukapsamda şu ana kadar iki önemliproje hayata geçirilmiştir.Büyüyen Anadolu’ya KrediKolaylıkları ProjesiBüyüyen Anadolu’ya KrediKolaylıkları (BAKK) Projesi Türkiye’dekibölgeler arası gelişmişlik farklarınıazaltmak amacıyla, az gelişmişbölgelerdeki mikro, küçük ve ortaölçekli işletmelerin ihtiyaç duyduğufinansmana erişim imkânlarınıartırmaya yönelik bir programdır.Proje kapsamında IPA’dan sağlanan32 milyon Avro'luk kaynak AvrupaYatırım Fonu tarafından aracıbankalara toplam garanti olarakdağıtılacaktır. Bu şekilde toplamda500 milyon Avro'luk bir kredi hacmiyaratılması planlanmaktadır. 22 Ekim2010 tarihinde başlanan projeninEkim 2012 tarihi itibarıyla ortaya çıkansonuçlarına bakıldığında, 320 milyonAvro'luk kredi hacmi oluşturularakhedeflenen portföyün yüzde 80’ineulaşıldığını görüyoruz. Toplam kredisağlanan KOBİ sayısı 4 bin 300’eulaşmış ve bu kapsamda hedeflenenrakamın yüzde 172’sine ulaşarakbüyük bir başarı yakalamıştır. Projeningöstermiş olduğu bu başarı sonucu,süresinin uzatılmasına karar verilmişve aktarılacak 19.1 milyon Avro'lukek kaynak ile toplamda 900 milyonAvro'luk bir kredi hacmine ulaşılacağıöngörülmektedir.Proje sonucunda,KOBİ’lere verilen kredilerin geridönüş riskini azaltmak üzere garantisağlanması üzerine kurulan sistemsonucu;- Risk primi düşen kredilerin vadeleriuzamıştır- Uygulanan faiz oranlarında düşüşgerçekleşmiştir.- Kredi onayları daha esnek halegelmiştir.- Ekstra garanti sağlanmadan bankalarınkredi miktarını arttırması sağlanmıştır.Gelişen43 Anadolu GirişimSermayesi Fonu ProjesiAvrupa Yatırım Fonu, IPA vedanışmanlığı AYB tarafından yürütülenTürkiye’nin ilk Fonlar Fonu İstanbulVenture Capital Initiative (iVCi)işbirliği ile yine hedef bölgedekiKOBİ’leri destekleyecek yeni birgirişim sermayesi fonu oluşturulmasıplanlanmaktadır. EIF tarafındandanışmanlığı yürütülen ve kamuve özel sektör ortaklığında biryatırımcı tabanına sahip olan iVCi,G43 Fonu’nda IPA fonları ile birlikteeş yatırımcı olarak yer alacaktır. IPAve iVCi tarafından fona sağlanacakkaynak 16 milyon Avro’ya ulaşacaktır.Projenin, diğer yatırımcıları daçekerek G43 Fonu’nu 30 milyonAvro büyüklüğüne ulaştırmasıbeklenmektedir. Fonun, hedefbölgede geleneksel ve yenilikçisektörlerde faaliyet gösteren 8 ila 12KOBİ’ye yatırım yapması ve projenintoplamda bin 250 kişiye iş imkânısağlaması beklenmektedir. Projeninresmi açılışı bu yılın ilk ayındayapılmış olup çağrıya çıkılmış veyedi adet uygun başvuru alınmıştır.İçinde bulunduğumuz yılsonunakadar da sürecin tamamlanmasıhedeflenmektedir.Kaynakça• OKTAY E. ve GÜNEY A. (2002), 21. YüzyıldaKOBİ’ler: Sorunlar, Fırsatlar ve ÇözümÖnerileri Sempozyumu, 03-04 Ocak 2002,Doğu Akdeniz Üniversitesi, KKTC• KINAYTÜRK Zuhal.(2006) 1990 Yılındansonra yaşanan ekonomik krizlerin Küçükve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ)üzerindeki etkileri. Süleyman DemirelÜniversitesi Yüksek Lisans Tezi.• Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi 2011-2014 (AB Üyeliğine Doğru)• Bölgesel Rekabet Edebilirlik OperasyonelProgramı.• Balkan Ülkeleri ve Türkiye'de Küçükİşletmeler Yasa'sının Uygulanması ProjesiTaslak Raporu.ARALIK 201225

Makale Türkiye'nin Sürdürülebilir Rekabet Edebilirlik Politikalarına Çevre ve Enerji Perpektifinden BakışTÜRKİYE’NİN SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET EDEBİLİRLİKPOLİTİKALARINA ÇEVRE VE ENERJİ PERSPEKTİFİNDEN BAKIŞMehmet EKİNCİ / Sanayi ve Teknoloji Uzman YardımcısıDünya tarihinde ekonomiderekabetin artmasıyla ortayaçıkan önemli olaylardanbiri de Sanayi Devrimidir. Sanayidevrimi ilk dönemlerde, tüm dünyadaüretim kapasitesini ve ekonomikbüyümeyi tetikleyen bir olay olarakdeğerlendirilmişti. Ancak özellikle1950’lerden sonra gözlenmeyebaşlanan çevre ve sosyal hayatüzerindeki olumsuz etkileri nedeniyletoplumların sanayileşmeye bakış açısıda değişmeye başladı. Özellikle çevreşartları ve ekosistemde meydanagelen gözle görülür değişmelerinsanların dikkatini çekmeye başladı.Bunun bir uzantısı olarak, rekabetinkontrol altında tutulmasınıngerekliliği anlaşıldı. Bu farkındalıksonucu ortaya çıkan arayışlar yeni birkavramı ortaya çıkardı. Her alandageleceğin konsepti olarak varsayılanbu kavram sürdürülebilirlikti. Sonyıllara kadar ön planda olan vahşirekabet, günümüzde yerini yavaşyavaş sürdürülebilir rekabet kavramınabırakmaktadır. Öte yandan, bunungerçekleşebilmesi için henüz yolunbaşında olunduğu ve çok ciddiadımların atılması gerektiği de güngeçtikçe daha fazla kabul görmektedir.Uluslararası alanda sürdürülebilirrekabet edebilirlik adına atılanadımlardan en önemlisi ve bilineniKyoto Protokolüdür. Plansız ve hızlısanayileşme, atmosfere salınansera gazı miktarını ciddi miktardaarttırmıştır. Atmosferde asılı kalansera gazları güneş ışığının daha fazlasoğurulmasına sebep olarak sera etkisiyaratmaktadır. Sera etkisinin nedenolduğu küresel ısınmaysa son yıllardaçok net gözlenen iklim değişikliğineyol açmıştır. Bugün dünyanın önündebekleyen en büyük sorun olan iklimdeğişikliğiyle mücadele anlamındaKyoto Protokolünün uygulanmasıbüyük önem taşımaktadır. KyotoProtokolü esas itibari ile ülkelerin,sera gazı salınımlarını 1990 yılındayaptıkları sera gazı salınımının yüzde5,2 altına çekmelerini öngören biranlaşmadır. Kyoto Protokolü 2011tarihi itibariyle 191 ülke tarafındanimzalanmıştır. Türkiye 5386 SayılıBirleşmiş Milletler İklim DeğişikliğiÇerçeve Sözleşmesine Yönelik KyotoProtokolüne Katılmamızın UygunBulunduğuna Dair Kanun’un 5Şubat 2009’da Türkiye Büyük MilletMeclisince kabulünün ardından,26 Ağustos 2009 tarihinde KyotoProtokolüne taraf olmuştur. Her nekadar Protokolün etkinliği tartışılmayadevam edilse de, uluslararasıplatformda böyle bir mutabakatavarmak sürdürülebilirliğin küreselölçekte ne kadar önemsendiğinin enbüyük göstergesidir.Konvansiyonel üretim teknikleriincelendiğinde, uygulanan kar veüretim kapasitesi odaklı üretimdekullanılan hammaddelerden alınanverimin önemsenmediği, çevrekirliğini önleyici tedbirlerinseya dikkate alınmadığı ya dauygulanmadığını görmekteyiz. Budurum her ne kadar mali perspektiftekârlı görünse de, doğurduğu çevreselsorunlar ve verimsiz hammaddekullanımı sebebiyle ekonomikanlamda maliyeti oldukça fazladır.Ancak özellikle 2000’li yıllarageldiğimizde, çevre koşullarındakibozulmanın öngörülenden hızlıgerçekleşmesi, doğal kaynakların hızlatükenmesi; yeni üretim tekniklerininve yönetim anlayışlarının ortayaçıkmasına zemin hazırlamıştır. Temelinisürdürülebilirliğin oluşturduğu buyeni üretim konseptinde; mali kârlılıkanlayışı yerini sürdürülebilir büyümeyeve yaşam kalitesine, çevreye zararlıürünlerse yerini çevre dostu,dönüştürülebilir ürünlere bırakmayabaşlamıştır. Bunun yanında doğalkaynakların sınırlı olmasının etkisiyle,hammadde ve enerji verimliliği önplana çıkmaktadır.Türkiye’de ise sürdürülebilirlik,yenilenebilir enerji, enerji verimliliği,temiz üretim gibi kavramlar henüzyeni yeni kullanılmaya başlanmışolup Avrupa ile kıyaslandığındagerek mevzuat gerekse teşvikprogramları bakımından geçkalındığı görülmektedir. Örneğin5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunuancak 2007 tarihinde yürürlüğegirmiştir. Bunun yanı sıra 2008 yılındaenerji kaynaklarının ve enerjininkullanımında verimliliğin artırılmasınadair bir yönetmelik çıkarılmıştır.Yine 2005 yılında Yenilenebilir EnerjiKaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi26 ARALIK 2012

Makale Türkiye'nin Sürdürülebilir Rekabet Edebilirlik Politikalarına Çevre ve Enerji Perpektifinden BakışAmaçlı Kullanımına İlişkin Kanunçıkarılmıştır. Ancak her üreticinin lisansalması gerekliliği ve belirlenen birimfiyatların düşük kalması nedeniylepiyasada fazla hareketlenmeyaşanmamıştır. Bunun üzerine 2010yılında kanunda değişikliğe gidilerek,lisans alma alt limiti 500 kW olarakbelirlenmiş ve farklı yenilenebilirkaynaklardan üretilen elektrik birimfiyatları arttırılmıştır. Yasada yapılanbu değişiklikler yenilenebilir enerjipiyasasına biraz ivme kazandırmıştır.Belirtilen yasaların dışında farklıkanun ve yönetmelikler de yürürlüktebulunmaktadır.Yasal altyapının hazırlanmasısürdürülebilir rekabet adına atılanadımlardan yalnızca birisidir, ancaktek başına yeterli değildir. Yasalaltyapının güçlendirilmesinin yanı sıra,teşvik programlarının oluşturulmasısürdürülebilirliğin desteklenmesiadına çok büyük önem arz etmektedir.Avrupa Birliği 2014-2020 dönemindeyenilenebilir enerji ve enerjiverimliliğini desteklemek için mevcutfonlara ayırdığı bütçeyi iki katınaçıkararak 17 milyar Avro’ya çıkarmayıplanlamaktadır. Ayrılan miktarınbüyüklüğü Avrupa’nın sürdürülebilirrekabet edebilirliğe, sürdürülebilirbüyümeye ne kadar önem verdiğinigöstermektedir. Türkiye’de özellikleenerji verimliliği ve yenilenebilirenerji alanında teşvik sayısı güngeçtikçe artmaktadır. YenilenebilirEnerji Genel Müdürlüğü (eski EİE),KOSGEB, TTGV, Kalkınma Bankası, TSKBoluşturduğu teşvik programlarıylabu konuda öncülük eden kuruluşlararasındadır. Bunların yanı sıra TURSEFF(Turkey Sustainable Energy FinancingFacility) programı, sağladığı kredikolaylıklarıyla sürdürülebilir enerjisektörüne ciddi katkılar sağlamaktadır.Tüm bu çalışmalara rağmensürdürülebilirlik yolunda göz ardıedilmemesi gereken en önemlifaktörse, insanların bu konudabilinçlendirilmesidir. Avrupa Birliği,yasal altyapı ve teşvik anlamındaçok ciddi adımlar atmasına rağmenbeklediği verimi alamamıştır.Enerji fonlarının kullanım oranıbeklenenin altında kalmıştır. Bununen önemli sebebi, insanların enerjiyatırımlarını gereksiz görmesi ve öteyandan enerji yatırımlarının kendiniuzun sürede amorti etmesi olarakdeğerlendirilebilir. Türkiye bu noktadaAvrupa’nın yaşadığı tecrübelerdençıkaracağı derslerle kendi stratejisinibelirlemelidir. Sürdürülebilir çevreve enerji yatırımlarının uzun vadedegetirdiği mali ve ekonomik yararlarıntoplum tarafından yeteri kadaranlaşılması ve benimsenmesi, dahahızlı yol alınmasını sağlayacaktır.Dolayısıyla insan faktörüsürdürülebilirlik yatırımlarının odaknoktasını oluşturmalıdır.Görüldüğü üzere sürdürülebilirrekabet edebilirlik; sürdürülebilirüretimin, sürdürülebilir büyümenin,sürdürülebilir çevrenin ve enerjinintemelini oluşturmaktadır. Dünyanıngelişmiş ülkeleri vahşi rekabetşartlarında oluşturdukları sanayialtyapılarında ciddi değişiklikleregiderek, çevre ve yenilenebilir enerjiodaklı yatırımları arttırmaktadır.Ancak gelişmekte olan ülkelerinde büyüme stratejilerindesürdürülebilirlik kavramını ilksıraya almaları elzemdir. Açıkçasıçevre ve enerji konusu gündemegeldiğinde genellikle gönüllülükesasının benimsendiği görülmektedir.Ancak bugün yaşadığımız iklimdeğişikliğinin ve doğal afetlerinboyutu düşünüldüğünde, bu işingönüllülük esasından çok, olağanüstühal şartları gibi önemsenmesi ve hemülkelere, hem de ülke vatandaşlarınaciddi yaptırımlar uygulanmasıgerekmektedir. Parça bütününhabercisidir mantığıyla, bireysel,bölgesel, toplumsal ve küreseladımların zaman kaybedilmedenatılması insanlığın sürdürülebilirbir hayata kavuşmasının anahtarıolacaktır.ARALIK 201227

Makale FIDIC Sözleşme Esasları ve Türkiye UygulamalarıFIDIC SÖZLEŞME ESASLARI VE TÜRKİYE UYGULAMALARICem AKTEMUR / Sanayi ve Teknoloji Uzman Yardımcısıİnşaat sektörü özellikle kalkınmaktaolan ülkeler için lokomotif sektör olarakdeğerlendirilmektedir. Zira bu sektöreyapılacak yatırımlar, istihdam rakamlarınıve büyüme oranlarını doğrudanetkilemektedir. Bu sebeple sektör, ülkeekonomilerinde adeta bir kaldıraç göreviüstlenmektedir.Öte yandan, inşaat sektöründeki kamuyatırımlarında gerçekleşen artışlar ya daazalışlar hem istihdam rakamlarını hemde büyüme oranlarını ciddi derecedeetkileyebilmektedir. Kamu yatırımlarınınfinansmanıysa bütçe kaynaklarından,fonlardan veya dış borçlanma yoluylasağlanmaktadır. Her yıl bütçenin elverdiğiölçüde ayrılan ödeneklerle finanse edilenkamu yatırımları, olası bir ekonomikdurgunluk veya kriz dönemlerindedurabilmekte ya da yavaşlama eğilimiiçerisinde olabilmektedir. Bu dönemlerde,kamu yatırımları yerine daha çok özelsektör finansmanı temin edilecekyöntemlere yönelmenin gerekliliği ortayaçıkmaktadır. Son yıllarda benimsenenyaklaşım sadece ekonomik kriz ya dadurgunluk dönemlerinde değil, kamununfaaliyet gösterdiği alanlarda da özelsektör dinamizminden ve finansmangücünden yararlanmaktır. Bu şekildeyatırımlar zamanında ve istenilen kalitedetamamlanabilecektir. Uzun vadede, inşaatsektöründe yapılacak tüm yatırımlarınözel sektör tarafından gerçekleştirilmesi veözel sektörün bu konuda teşvik edilmesiamaçlanmaktadır.Özellikle büyük ölçekli projelerde, kamukaynakları her zaman yeterli olmamaktave dış finansman ihtiyacı ortaya çıkmaktave bu ihtiyaç büyük oranda ticarikuruluşlardan ve çok uluslu kalkınmaörgütlerinden karşılanmaktadır. Özel sektörtarafından çok kârlı bulunmayan ya dafinanse edilebilecek bütçenin üzerindeolan projelerde, kalkınma örgütlerindenyararlanılmaktadır. Bu kuruluşlarca verilenkrediler, özel sektör kredilerine göre dahauzun geri ödeme süresine ve daha düşük28 ARALIK 2012faiz oranına sahiptir. Öte yandan kalkınmaörgütleri için kredinin geri dönüşündenziyade, projenin amacı daha önemligörülmektedir. İslam Kalkınma Bankası,Avrupa Yatırım Bankası, Asya KalkınmaBankası, Uluslararası İmar ve KalkınmaBankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası,Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankasıgeniş finansman sağlayan bölgesel veevrensel kalkınma örgütlerinin başlıcalarıarasında yer almaktadır. Finansmanısağlayan kreditörler, projelerin kendilerininbelirlediği sözleşme şartlarına göre ihaleedilmesini ve uygulanması istemekteve bu süreç içerisindeki her aşamadaonaylarının aranmasını şart koşmaktadır.4734 sayılı Kamu İhale Kanununun3’üncü maddesinin (b) bendi, uluslararasıanlaşmalar gereğince sağlanan dışfinansman ile yaptırılacak işlerle ilgiliolarak yapılan sözleşmelerde farklı ihaleusullerinin uygulanabileceğini açıkşekilde belirtmiş olup, ulusal mevzuattayaşanılabilecek sorunlar bu şekildeaşılmıştır. Kreditörlerce kullanılmasışart koşulan ve dünyada yaygın olarakbilinen sözleşmelerin başında FIDIC (TheFederation Internationale des Ingėnieurs-Conseils) gelmektedir.FIDIC Kara Avrupası uluslararası meslekbirliği olup, Müşavir/Mühendislertarafından kurulmuş tüzel kişiliğe sahipbir dernektir. 1913 yılında İsviçre’ninLozan kentinde üç Avrupa ülkesininMüşavir Birlikleri tarafından kurulmuşolup günümüzde dünyanın her tarafından60’dan fazla Müşavir Birliği bu federasyonuoluşturmaktadır. Kuruluş amacı buBirliklere mesleki çıkar sağlamak, haklarınısavunmak ve gelişmelerden haberdarolmalarını sağlamaktır. Her ülkedenyalnızca tek bir üye kabul eden FIDIC’in1987 yılından bu yana Türkiye TemsilciliğiniTMMMB (Türk Müşavir Mühendisler veMimarlar Birliği) yürütmektedir.Uluslararası inşaat projelerinin yaklaşıkyüzde 30’unda FIDIC kurallarınınuygulanması, Federasyonun dünyaçapında ne kadar kabul gördüğününbir göstergesidir. Milletler arası ticaretverilerine göre ise bu kuruma yapılantahkim başvurularının yaklaşık yüzde 21’iFIDIC kurallarına göre yapılan sözleşmelersonucunda olmaktadır. FIDIC örnekolarak sunduğu sözleşme hükümlerininbirebir uygulanmasını zorunlu kılmamaklaberaber; tarafların anlaşmalarına göre busözleşme hükümlerinin özel şartlar altındadeğiştirilebileceğini de belirtmiştir.1957 yılından itibaren FIDIC standartsözleşmelerinin çeşitli baskıları yapılmış,uygulamada yaşanılan sorunları aşmakadına sözleşmeler birçok kez yenilenmiştir.1999 yılında yapılan önemli değişikliklerlestandart sözleşmeler nihai halini almışolup, dört örnek standart sözleşmeyayınlanmıştır.Farklı içeriğe sahip olan bu dört ayrıstandart sözleşmenin hükümleri defarklı olup bu doğrultuda tarafların hakve yükümlülükleri değişmektedir. Bufarklılıklardan en önemlisi de, büyükölçüde birçok durumda riskin deüstlenilmesi anlamına gelen tasarımsorumluluğunun kime ait olduğudur.FIDIC standart sözleşmeleri; genel şartlar,özel şartlar, teklif mektubu, iş programıve ödeme programından oluşmaktadır.Özel şartlar, genel şartların içerdiklerihükümlerin tamamını ve/veya birbölümünü değiştirebilir, silebilir ya daekleme yapabilir. Sözleşme dokümanlarısıralamasında her zaman özel şartlar genelşartlara göre önceliklidir. Türkiye’de yaygınolarak kullanılmakta olan standart FIDICsözleşmeleri şunlardır:•FIDIC Kırmızı Kitap [İnşaat İşleri SözleşmeŞartları –İşveren Tarafından Planlanan Binave Mühendislik İşleri]•FIDIC Sarı Kitap [Tesis ve Tasarım-YapımSözleşme Şartları]•FIDIC Gümüş Kitap [Anahtar TeslimiProjelerine Yönelik Sözleşme Şartları]

Makale FIDIC Sözleşme Esasları ve Türkiye UygulamalarıTürkiye’de kamu kurumlarınınbüyük çoğunluğu teknik müşavirlikhizmetini kendi personeli aracılığıylasağlamaktadır. Ancak FIDIC sözleşmehükümleri gereği bu hizmetin bağımsızbir teknik müşavir tarafından verilmesizorunlu kılınmaktadır. 1999 yılındanönce yayınlanan FIDIC Kırmızı ve SarıKitap işlerde işin denetlenmesi veyönetilmesinden sorumlu olan müşavirinherkese eşit şekilde davranma zorunluluğubulunmaktaydı. 1999 yılında yayınlananson standart sözleşmelerde Fıkra 3.1[Mühendisin Ödev ve Yetkileri] yenindentanımlanmış olup, Fıkra 3.1’in a) bendinde,“Mühendisin kendisine sözleşmeyle açıkbir şekilde ya da zımni olarak verilenbir ödevin yerine getirmesi esnasındaişveren için hareket ettiği varsayılacağı”belirtilerek, mühendisin tarafsız yönetimsorumluluğu kaldırmıştır. Mühendisolarak görevlendirilecek teknik müşavirinseçiminde FIDIC tarafından önerilen ayrıbir ihale prosedürü uygulanmaktadır.İşveren ihale değerlendirmesi sonucundabaşarılı olan müşavir firma ile sözleşmeimzalamakta ve müşavir firmanın ücretiniödemektedir. Ücretini işverenin ödediğibir teknik müşavirin, işlerin uygulanmasısırasında ne kadar bağımsız olabileceği herzaman tartışma konusu olmuştur.FIDIC sözleşmeleri kapsamındamühendis, zaman programının kontrolü,değişiklik talimatlarının verilmesi, yenifiyat bedellerinin belirlenmesi, süreuzatılması, inşaat ilerlemesinin kontrolü,ödeme taleplerinin değerlendirilmesi,kusurların tespiti, taşeron yetkilendirmeonaylarının verilmesi, testleriningerçekleşmesi gibi hususlardan sorumlututulmuştur. Mühendisin sözleşmeyideğiştirme ya da müteahhidin sözleşmeyükümlülüklerini kaldırma gibi bir göreviyoktur. FIDIC sözleşmelerine göre ihaleedilen ve uygulanan projelerde işverenpozisyonunda olan kamu kurumlarının,FIDIC ihale prosedürlerine ve uygulamaaşamasında sözleşme içeriklerine yeterikadar hâkim olamamaları durumunda,mühendise sözleşme kapsamındakigörevleri dışında ek görevler deyüklemektedir. İşveren ile iş ilişkilerininbozulmaması adına mühendis, buek görevleri de yerine getirmeyeçalışmaktadır. Mühendis, FIDIC KırmızıKitap Fıkra 3.5 [Kararlar] uyarınca birdurum hakkında uzlaşma sağlamaya yada bir kadar almaya yönelik davranmasıöngörüldüğü durumlarda, her bir tarafauzlaşmayı sağlamaya yönelik tavsiyelerdebulunmalıdır. Eğer uzlaşma sağlanamazsa,mühendis tüm ilgili durumları dikkatealarak, sözleşmeye uygun karar almakzorundadır. Müteahhidin Fıkra 20.1[Müteahhidin Talepleri] uyarınca kararaitiraz etme hakkı mevcuttur. Ülkemizde,özellikle yerel inşaat firmaları, çok büyükmali kayıpları olmadığı sürece, kamukurumları ile karşı karşıya kalmamakadına genelde mühendisin almışolduğu kararlara uymaktadır. İnşaatişinin tamamlanma süresi sözleşmeninteklif ekinde belirtilmelidir. Zira FIDICgenel şartları içerisinde kesin bir inşaatsüresi öngörülmemekte ve projeninuygulanabilirliğine göre bu süre tespitedilmektedir. FIDIC Sözleşmeleri genelolarak bütçe artışı ve işin tamamlanmasüresinin uzaması konusunda kısıtlayıcıhükümlere sahiptir. Buna rağmen, çokiyi planlama yapılsa bile, her zamanistenilen zamanda ve/veya bütçede projetamamlanamayabilmektedir. FIDIC, bu riskiminimum düzeye indirmeyi amaçlamaktave müteahhidden iş programı sunmasınıbeklemektedir. İyi bir planlama, işlerin doğruyerde, doğru zamanda ve doğru biçimdetüm üretim kaynaklarının maksimumetkinlikte ve faydada kullanılmasını sağlar.Ne yazık ki, özellikle yerel inşaat firmalarınınhazırladığı iş programlarının FIDICsözleşme maddelerinde istenilen şekilde veayrıntıda olmadığı sunulan programlardananlaşılmaktadır. Uygulanabilirliği olan işprogramı yapabilmek için program yapankişi veya grubun, programlama teknik veyöntemlerini iyi bilmesi ve uygulamayadönük geniş iş tecrübesinin bulunmasıgerekmektedir. Kamu yatırımlarında dışfinansman ihtiyacının ortaya çıkmasınaparalel olarak, FIDIC sözleşmelerininkullanımı da ülkemizde artmaya başlamıştır.İşin uygulama aşamasında yaşanansıkıntıların sebebi olarak; tarafların sözleşmekapsamındaki hak ve yükümlülüklerini tamolarak bilmemeleri ve sözleşme şartlarınagöre hareket etmemeleri gösterilebilir.Taraflar uyuşmazlıkları, mühendisin dearabulucu olarak görev yapmasının sonucuolarak müzakere ve uzlaşıyla çözmelidir.Aksi takdirde tahkime gidecek her biruyuşmazlık, projenin tamamlanma süresinigeciktirmekte, amaçlarda sapmalar meydanagetirmekte ve kreditörleri projenin geleceğihususunda endişeye sokmaktadır.Kaynakça1. C.Gökhan Erbaş LL.M.Köln, (2009) FIDIC Red Book(Kırmızı Kitap) 1999 Hakkında Açıklamalar2. Yakup Aydın, (2010) FIDIC Sözleşmeleri, Dış DenetimDergisi3. İbrahim Helvacı, (2001) Türkiye’de FIDIC Uygulamaları,TMH- Türkiye Mühendislik Haberleri4. Axel Volkmar Jaeger, Götz Sebastian Hök, (2010)FIDIC- A Guide for Practitioners5. Nael Bunni, (2005) The FIDIC Forms of Contract6. Y. Doç. Dr. Elçin Taş, Y. Mimar Derya Kutlu, (2007)Dünya Bankası Finansmanlı İnşaat Projeleri içinUygulanan İhale Prosedürlerinin İncelenmesi, İstanbulARALIK 201229

Makale Rekabet Edebilirlik Çerçevesinde Avrupa Birliği ve Türkiye'nin Ar-Ge Politikalarının KarşılaştırılmasıREKABET EDEBİLİRLİK ÇERÇEVESİNDE AVRUPA BİRLİĞİ VETÜRKİYE’NİN AR-GE POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRILMASIEnder ŞEN / Sanayi ve Teknoloji Uzman YardımcısıGünümüzde dünyadabilgi toplumu olma veküreselleşmeye yönelik çok hızlıdeğişimler yaşanmaktadır. Bir ülkenin buhızlı değişime ayak uydurabilmesi içindünya ekonomi liginin üst sıralarındaolması, bu üst sıralara çıkabilmek içinsesürdürülebilir bir ekonomik büyümeyesahip olması gerekmektedir. Budoğrultuda bir ekonomik büyümeninsağlanmasını için üzerinde durulmasıgereken temel kavramlardan biri derekabet edebilirlik kavramıdır.Son 10 yıldır sıklıkla kullanılan bukavramın üzerinde uzlaşmaya varılmışkesin bir tanımı bulunmasa da, “ortave uzun vadede bir ülkede yaşayanherkesin yaşam kalitesini arttıracakşekilde rakiplere kıyasla uluslararasıstandart, kalite ve tercihlere uygunmal ve hizmet üretebilme yeteneği” 1yapılan tanımlamalardan biridir. Rekabetedebilirlik firma, ülke ve bölge düzeyindeolabilmektedir.Rekabet edebilirliğin sağlanabilmesiiçinse Ar-Ge ve inovasyonun önemibüyüktür. Öyle ki Avrupa Birliği’ninüye ülkelerdeki bölgesel gelişmişlikfarklılıklarını azaltmak için uyguladığı2007-2013 uyum politikasında, üzerindedurduğu öncelikler arasında Ar&Ge veinovasyon önemli bir yer tutmaktadır.Yenilikçiliğe ve bilgiye yapılan yatırımınarttırılması öncelikli eylem alanlarındanbiri olup, 2007-2013 uyum politikasıkapsamında koyulan hedeflerden biri de,2010 yılına kadar Ar&Ge faaliyetleri içingayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde3’ü kadar kaynak ayrılması olmuştur.Dünyada son dönemde yaşananekonomik kriz sonrası, Avrupa Birliğitarafından hazırlanan Avrupa 2020strateji belgesinde üç temel öncelikbelirlenmiştir:Akıllı Büyüme: Bilgi ve yeniliğe dayalıbir ekonomiSürdürülebilir Büyüme: Daha verimlikaynak kullanan yeşil ve rekabet edebilirbir ekonomiKatılımcı Büyüme: Ekonomik, sosyal vesınırsal anlamda bütünleşmeyi sağlayanyüksek istihdam ekonomisiBu önceliklerin kapsamında ortayakonulan beş hedeften bir tanesi de,GSYİH’nin yüzde 3’ünün Ar-Ge’yeayrılması hedefinin gerçekleştirilmesi,hem kamu kurumlarının hem de özelsektörün Ar-Ge’ye yatırım yapmasınınsağlanması, özel sektörün Ar-Ge’yeyatırım yapması için koşullarıniyileştirilmesi ve Ar-Ge ve yenilikçiliktakibinin gerçekleştirilmesi için yeni birgösterge oluşturulmasıdır.Öte yandan, Avrupa Birliği’nin 2020stratejisi çerçevesinde belirlenenöncelikler altındaki hedeflere ulaşmakiçin belirlediği yedi girişimden biriYenilikçilik Birliği girişimidir. 2014-2020 döneminde uygulanmayabaşlanacak Yenilikçilik Birliği girişiminintemel uygulama aracı ise Ufuk 2020programıdır. Avrupa parlamentosu vekonseyi tarafından 2013 yılı sonunakadar onaylanması planlanan buprogramın bütçesi 80 milyar avro olarakbelirlenmiştir. Ufuk 2020 programı ile2007-2013 programlama dönemindeAr-Ge’ye yönelik uygulanan 7. ÇerçeveProgramı (7FP), inovasyona yönelikuygula-an Rekabet Edebilirlik ve YenilikProgramı (CIP) ve Avrupa Yenilik veTeknoloji Enstitüsü (EIT) tarafındanuygulanan programların tek bir çatıaltında birleştirilmesi öngörülmüştür.Bu sayede Ar-Ge ve inovasyona yönelikdestek sağlayacak basitleştirilmiş tek birprogram uygulamada olacaktır. Ufuk2020 programı ile Avrupa Birliği’ninküresel rekabet edebilirliğinin artırılmasıhedeflenmektedir.Türkiye’de ise bölgesel gelişmeye yönelikpolitikalar Cumhuriyet’in ilk yıllarındanberi uygulanmaya çalışılsa da, 1960yılından itibaren günümüze kadar 5 yıllıkdüzenli kalkınma planları ile bölgeselpolitikalar oluşturulmuştur.2001-2005 yılları arasında uygulanansekizinci kalkınma planında, bilim veteknoloji yeteneğinin geliştirilmesiylerekabet gücünün artırılmasıamaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusundaAr-Ge ve teknoloji desteklerininsağlanması, Ar-Ge’ye GSYİH’danayrılan payın, plan dönemi sonunakadar yüzde 1,5 seviyesine çıkarılması,üniversitelerin araştırma ve geliştirmefaaliyetlerinde öncü olmaları dikkatealınarak, üniversite-kamu-özel kesimortak Ar-Ge girişimlerinin özendirilmesive desteklenmesi, biyoteknoloji vegen mühendisliği, bilgi ve iletişimteknolojileri, yeni malzemeler, uzaybilim ve teknolojileri, nükleer teknoloji,deniz bilimleri; denizlerden ve30 ARALIK 2012

Makale Avrupa Birliği Bölgesel Politikası Yapısal Fonlar – AB Uyum FonuFonlara ilişkin gerekli kurumsal yapınınoluşturulmasını ve idari yapınıngüçlendirilmesini hedeflemektedir.Türkiye üyelik sonrasında, AvrupaBirliği’nin bölgesel politikaya yönelikmevcut düzenlemeleri altında, YapısalFonlardan önemli ölçüde kaynaksağlayacaktır. Büyüklüğü, ekonomikgelişmişlik düzeyi ve bölgesel farklılıklarıdikkate alındığında Türkiye, YapısalFonların en önemli kullanıcısı olmayaaday durumdadır.Kaynakça:2. Bölgesel Rekabet Edebilirlikve İstihdam: Yakınsama bölgeleridışındaki bölgelerde, rekabetgücünün, yatırımcılar içinçekiciliğin ve istihdamın arttırılmasıhedeflenmektedir.3. Avrupa Bölgesel İşbirliği:Uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi,bölgelerarası işbirliğiylebütünleştirilmiş bölgesel gelişimin;deneyimlerin paylaşımı yoluyla dasınır ötesi işbirliğinin sağlanmasıamaçlanmaktadır.2007-2013 döneminde YapısalFonların kullanılacağı üç hedefe ilişkinaraçlar, uygulama bölgeleri ve tahsisedilen AB fonu miktarları yukarıdatabloda gösterilmektedir. Söz konusubu üç hedef çerçevesinde kullanılacakolan Yapısal Fon miktarı, AB bütçesininüçte birinden daha fazla olup, yaklaşık350 milyar Avro tutarındadır.Türkiye Açısından Bir Değerlendirme10-11 Aralık 1999 tarihinde, Avrupa BirliğiHelsinki Zirvesinde aday ülke ilan edilenve 3 Ekim 2005 tarihinden bu yana tamüyelik müzakereleri devam etmekte olanTürkiye, Avrupa Birliği üyesi olmadığı içinYapısal Fonlardan yararlanamamakta,sadece aday ülke olarak Katılım ÖncesiMali Yardım Aracı (IPA) fonlarından malikaynak sağlamaktadır. Katılım ÖncesiMali Yardım Aracı; aday ülkelerdeüyelik sonrası kullanılacak olan Yapısal• Avrupa Komisyonu, Cohesion Policy2007-13, Commentaries and Official Textshttp://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/pdf/2007/publications/guide2007_en.pdf• Avrupa Komisyonu, General provisionsERDF - ESF - Cohesion Fund (2007-2013)http://europa.eu/legislation_summaries/agriculture/general_framework/g24231_en.htm• Avrupa Komisyonu, Regional Policy-Inforegio http://ec.europa.eu/regional_policy/thefunds/funding/index_en.cfm• Can Ergüder, Avrupa Birliği BölgeselPolitikaları ve Yapısal Fonlar: Uyumsürecinde Türkiye için bir değerlendirme,Ankara: Asil Yayınevi, 2004.• Eurostat, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home/• 11 Temmuz 2006 tarih ve 1083/2006sayılı Konsey Tüzüğü.ARALIK 201233

Makale İklim Değişikliğinin Türkiye’nin Doğu Bölgelerindeki Su Kaynaklarına EtkisiİKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE’NİN DOĞU BÖLGELERİNDEKİSU KAYNAKLARINA ETKİSİAbdülkadir GÜVENTÜRK / Sanayi ve Teknoloji Uzman Yardımcısıİklimi oluşturan parametrelerin başındasıcaklık, yağış, rüzgar, nem, basınç gibiöğeler yer alır. İklim olayların gerçekleştiğiatmosferin özellikleri iklim sisteminin temeletkenidir. Atmosferi oluşturan gazlardaniklim üzerindeki en etken iki gaz su buharı vekarbondioksit (CO 2) olup bölgeden bölgeyefarklılık gösterir. Su buharı oranı yer ve zamanagöre en çok değişen gaz olup yeryüzününaşırı ısınıp, soğumasını engeller, yağış, bulut,sis gibi hava olaylarının oluşumunu sağlar.Karbondioksit ise atmosferin güneş ışınlarınıemme ve saklama yeteneğini artırır. Havadakarbondioksit (CO 2) miktarının artması sıcaklığıartırıcı, azalması ise sıcaklığı düşürücü etkiyesahiptir.İklim hidrolojik döngüyü kontrol eden başlıcaetken olduğundan çeşitli sebeplerle ortayaçıkan iklim değişikliği de hidrolojik döngüyüdoğrudan etkilemektedir. Hidrolojik döngününtemel elemanları olan sıcaklık ve yağış,mekan ve zaman içinde, su dengesindekideğişkenliğin belli başlı kaynaklarıdır. Sıcaklıkve yağışlardaki değişmeler, hidroloji ve sukaynakları için çok önemli sonuçlar doğurabilir.Çok miktardaki yağışlar taşkınlara nedenolurken az miktarda yağışla beraber yükseksıcaklıkların görülmesi kuraklığa neden olur.İklim değişikliğinin hidroloji ve su kaynaklarıüzerindeki etkisini inceleyen pek çok çalışmayapılmıştır. Bunların arasında, bir su havzasındakuraklık riski veya bu havzanın sel riskininincelenmesi de yer alır.İklim değişiminin su kaynakları üzerinde butür önemli bir etkisi olduğundan, su kaynaklarısistemlerinin planlanması ve yönetilmesineyönelik kararlar alınırken, bu değişimin iyi vedoğru şekilde değerlendirilmesi gerekir. Buhüküm özellikle su temini, taşkın kontrolü vehidroelektrik enerji üretimi amaçlarına hizmeteden su kaynağı sistemleri için geçerlidir. Trend,rastgele bir değişkenin değerlerinde zamanabağlı olarak azalma veya artma yönünde birdeğişimin olmasıdır. Sıcaklık ve yağış gibi iklimparametrelerinin değişken olması nedeniylesu kaynaklarının trendinin bilinmesi yapılacakolan çalışmalar sırasında en önemli etkenolacaktır.Türkiye'nin su kaynakları politikasınıyönlendirmek amacıyla, bu kaynaklarbakımından zengin olan doğu bölgelerindekiakımların trend analizini yapma ihtiyacıhissedilmiştir. Bu amaçla, su kaynakları trendanalizlerinin birçoğunda başarılı bir şekildekullanılan ve parametrik olmayan Mann-Kendall ve Spearman's Rho testleri, 4 havzaüzerindeki 15 akarsu gözlem istasyonundanelde edilen 1970 – 2010 yılları arası günlükgözlem verilerine olası trendleri belirlemeküzere uygulanmıştır. Bu havzalar Fırat, Dicle,Aras ve Çoruh havzalarıdır. Akarsu gözlemistasyonlarının haricinde bu istasyonlaraen yakın şehirlerin meteoroloji gözlemistasyonlarından alınan sıcaklık ve yağış verileriincelenmiştir. Bu bölgedeki nehirler coğrafikonumlarından dolayı kar erimelerindenbeslendiğinden, buna bağlı olarak akımzamanlarındaki değişimler incelenmiştir.İnsan elinin değmediği bu ıssız coğrafyadakinehir akım istasyonlarının, erken kar erimesisonucunda akım zamanının öne çekilmişolması, bölgede gerçekten bir ısınma yanisıcaklık artışının var olduğunu göstermektedir.Kar erimelerine bağlı nehir akımlarının erkeneçekilip çekilemediğini görebilmek için günlüknehir akım verileri ile center time yani merkezzaman metodu kullanılarak analizler yapılmıştır.Bu metoda göre seçilen istasyonlardan 5tanesinde merkez zaman günlerinde öneçekilme eğilimi olduğu yüzde 90 anlamlılıkseviyesinde tespit edilmiştir. Anlamlılıkseviyesi yüzde seksenlere çekildiğindeyse,seçilen istasyonların birçoğunda trend tespitetmek mümkün olmaktadır. Bu istasyonlarve bu istasyonlara en yakın meteorolojigözlem istasyonları sıcaklık, yağış ve akımverileri trend analiz metotları ile incelenmiştir.Bu istasyonlarda son 40 yılda günlükortalama sıcaklıkların 1.60 C arttığı tespitedilmiştir. Yıllık ortalama yağış trendleriincelendiğinde sonuçlar anlamlı bir trendolduğunu göstermese bile, kış yağışlarındaartış gözlemlenmektedir. Bu noktada, yıliçerisinde sıfır derece altında kalan gün sayısı daincelenmiştir. Bu trend sonucunda da anlamlıbir azalma olduğu ortaya çıkmıştır. Bunailaveten sıfır derece altı günlerdeki yağışın son40 yıldaki değişimi analiz edilmiştir. Bu analizsonucunda 3 istasyonda da beklendiği gibianlamlı bir azalış olduğu gözlenmiştir.Analiz sonuçları anlamlı çıkan bu istasyonlardaakım erimelerinin erkene çekilmesi, yıllıktoplam yağışta önemli bir değişim olmazkenkar yağışında azalma olması ve yıllık ortalamasıcaklıkların ciddi oranda artması birbirinitamamlamaktadır. Bölgede ısınmadan kaynaklıkardan yağmura doğru bir dönüşüm olduğugerçeği ortaya çıkmaktadır. Bunun sonucundakar erimesinden beslenen nehir akımlarında dadeğişimler olmaktadır.40 yıla yakın bir süredir ısınma eğilimi içerisindeolan Türkiye'nin, doğu bölgelerindekinehirlerin akım zamanlarındaki öne çekilme,bu ısınma periyodunun sadece şehirlerdedeğil kırsal arazide de gerçekleştiğini doğrularniteliktedir. Ancak ısınma eğilimi belirgin olsabile Türkiye’de iklim değişimini anlayabilmekve su kaynakları planlamasını daha sağlıklı birşekilde yapabilmek için, uzun süreli ve dahaçok bölgeyi kapsayan nehir havzalarına yönelikçalışmalar yapılması gerekmektedir.34 ARALIK 2012

BROP’UN UYGULAMA ORTAKLARINDAN BİRİ:AVRUPA BİRLİĞİ TÜRKİYE DELEGASYONUAvrupa Birliği Türkiye Delegasyonu1974 yılında Ankara’da Basınve Enformasyon Merkezi olarakkurulmuştur. 1987'de imzalanan'Avrupa Toplulukları Komisyonu'nunTürkiye Delegasyonu'nun Kurulmasıve Onun Dokunulmazlık ve İmtiyazlarıHakkında Anlaşma' temelinde tamdiplomatik statü tanınmış olan 'AvrupaKomisyonu Türkiye Temsilciliği'nedönüştürülmüştür.1999 yılının Aralık ayında Türkiye’ninAvrupa Birliği Konseyi tarafındanaday ülke ilan edilmesinden buyana Ankara ile Brüksel arasındakiilişkiler mütemadiyen gelişmektedir.Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonubu yoğun ve çok yönlü ilişkilerdendoğan ihtiyaçları karşılamak üzereçalışmaktadır.Bu amaçla, Avrupa Birliği TürkiyeDelegasyonu, şu anda 140’dan fazlaTürk ve Avrupa Birliği ülkelerindenuzmanıyla hizmet vermektedir vedünyada tek ülkeye hizmet veren enbüyük AB temsilciğidir.Avrupa Birliği TürkiyeDelegasyonu’nun başlıca üç görevivardır:• Dış ilişkiler alanında Türkiye’nin dışpolitikasına ilişkin rapor hazırlamak veAvrupa Birliği’ni diplomatik düzeydetemsil etmek.• Türkiye ile AB arasındaki GümrükBirliği’ne ilişkin olarak, Türkiye’dekiekonomik, mali ve ticari gelişmelerinyanı sıra Gümrük Birliği hükümlerininuygulanmasını izlemek.• AB’ye katılım müzakereleriçerçevesinde, siyasi kriterler vemüktesebata uyum konusundaTürkiye’nin kaydettiği ilerlemeyiizlemek ve müzakerelerin açılmasınayardımcı olmak. Bu bağlamdaDelegasyon, Komisyon’un her yılyayınladığı İlerleme Raporu dolayısıylagelişmeleri günlük bazda Merkez’erapor eder.Ayrıca, Delegasyon Katılım-ÖncesiMali Yardım Aracı (IPA) bağlamında veözellikle Bölgesel Rekabet EdebilirlikOperasyonel Programı (BROP)çerçevesinde BROP'un uygulanması;projelerin seçilmesi, uygulanması veizlenmesi; ihale ve sözleşme süreci vefinansal yönetim konularında Bilim,Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile yakınişbirliği içerisinde çalışmaktadır.AB Delegasyonu'nun özel olarakBROP'un uygulanması konusundaçalışan bir ekibi bulunmaktadır.Bu ekip Javier Menendez Bonilla'nınbaşkanlık ettiği Ekonomik ve SosyalKalkınma Bölümüne bağlıdır.AB Delegasyonunun BROP ekibindeMelek Erman, Füsun Çiçekoğlu,Burcu Gökçe, Özgür Altınoklar,Mustafa Fazlıoğlu ve Marco Ferraroyer almaktadır. Bu çekirdek grubailaveten, Delegasyon'un diğerbölümlerinde çalışan personel deBROP'un genel hedeflerine ulaşılmasıiçin Bakanlığa destek vermektedir.Avrupa Birliği TürkiyeDelegasyonu İletişim BilgileriAdres: Uğur Mumcu Cad. No:88,Kat: 4, GOP AnkaraTelefon: (+90) (312) 459 87 00Faks: (+90) (312) 446 67 37E-posta:delegation-turkey@ec.europa.euARALIK 201235

EN AZ HATAYA DOĞRU: SÜRECE BİR BAKIŞNereden Nereye?AB-Türkiye ilişkileri çerçevesinde ABtarafından ülkemize, hibe olarak tahsisedilen kaynakların etkin kullanılıpkullanılmadığı son zamanlardakamuoyunun gündeminde olankonulardan biri. Öte yandan buhibelerin etkin şekilde yönetilmesi içinkurumlarımızın bu fonları yönetebilecekyetkinliğe sahip olmaları şart koşulmaktadırki bunun karşılığı literatürde akreditasyonolarak yerini almaktadır.Akreditasyonun hangi kriterlere göre vekim tarafından verileceği sorusunun cevabıda yine AB tarafından verilmektedir. AB’ninyayımlamış olduğu katılım öncesi yardımaracı kısa adıyla IPA’yı oluşturan 1085/2006sayılı Konsey Tüzüğünün Uygulanmasınaİlişkin 12 Haziran 2007 tarih ve 718/2007sayılı Komisyon Tüzüğü’nün ekinde,akreditasyon kriterleri sıralanmakta vebu yetkinliğe ilişkin nihai kararın da ABtarafından verileceği belirtilmektedir.Bölgesel Rekabet Edebilirlik OperasyonelProgramı’nın (BROP) yönetimindensorumlu Program Otoritesi Bakanlığımız,23 Temmuz 2009 tarihinde alınanakreditasyon ve yönetim yetkisinin devri36 ARALIK 2012kararlarıyla Operasyonel Programınyürütülmesine ilişkin finans ve ihale yetkileridışında kalan tüm konularda AvrupaKomisyonu tarafından ilk kez akrediteedilmiş, bünyesinde oluşturduğu yapı vegeçirmiş olduğu zorlu süreçler sonrasındada 15 Şubat 2012 tarihinde yine ABtarafından, ihale ve sözleşme yapmak dadâhil olmak üzere, tüm fonksiyonlar içinakredite edilmiştir. Bakanlığımızca yerinegetirilecek IPA Uygulama Tüzüğünün 28.Maddesinde yer alan fonksiyonlar kısaca;• Bölgesel Rekabet Edebilirlik OperasyonelProgramının (BROP) hazırlanması,• Projelerin BROP’da öngörülen kriterlereuygun olarak seçilmesi,• Gerekli tüm prosedürlerin oluşturulması,• İhalelerin gerçekleştirilmesi vegerçekleştirilecek faaliyetlerin sözleşmelerebağlanması,• Ayrı bir muhasebe sistemi ya da ayrı birmuhasebe kodlaması oluşturulmasınınsağlanması,,• Beyan edilen harcamaların ve nihaifaydalanıcıların ödeme taleplerinin mevcutkurallara göre, ürün ve hizmetlerin onaykararına uygun olarak gerçekleştirildiğinindoğruluğunun denetlenmesi,• Nihai yararlanıcılara ödemelerin yapılması,• Programın uygulamasının izlenmesi,• Yıllık ve nihai uygulama raporlarınınhazırlanması,• Gerekli iç denetimin sağlanması,• Usulsüzlüklerin tespiti ile raporlanması ve• Görünürlük gerekliliklerinin karşılanarakBROP’un ve ilgili faaliyetlerinin kamuoyunatanıtımının yapılması şeklinde özetlenebilir.Söz Uçar, Yazı kalır: Yazılı ProsedürlerYukarıda sıralanan hususlar incelendiğindebu sorumlulukları Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanlığı bünyesinde yerinegetirecek yapının, özel sektör kuruluşlarınınuzun zamandır etkin olarak kullandığı,kamu kurum-kuruluşlarınınsa yeni yeniuygulamaya başladığı kalite odaklı çalışmave yönetim sistemlerini kullanmasıgerektiği anlaşılmaktadır. Buna paralelolarak da bir organizasyonda kalitedenbahsedildiğinde, yazılı prosedürlerolmazsa olmaz bir gereklilik olarakkarşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle DaireBaşkanlığımız bünyesinde BROP’a ilişkinolarak yukarıda sıralanan görevler yerinegetirilirken izlenecek iş süreçleri, standartprosedürlerle ve dokümanlarla net birbiçimde belirlenmiştir. Program UygulamaRehberi olarak adlandırılan bu dokümanve ekleri, daha önce belirtilen görevlerve ilişkilerin, her bir basamak dahil olmaküzere tüm detaylarıyla belirtildiği ve gereklitüm dokümantasyonu da bünyesindebarındıran bir referans niteliğindedir.Bu Rehber doküman da, diğer tümbenzer süreçler için olduğu gibi, yaşayanve yaşayarak öğrenilen bir döngüyütanımladığından, zaman içerisinde birtakımrevizyonlara tabii olabilmekte ve burevizyonlar da tıpkı sürecin tamamındaolduğu gibi, belirli kurallara bağlı olaraksistematik olarak yapılabilmekte ve hayatageçirilebilmektedir.Olmazsa Olmaz: RiskElbette her süreçte olduğu gibi, yapmayaçalıştığımız bu iş için de, hele hele bu denli

TEMİZ ÜRETİM (EKO VERİMLİLİK)Kopenhag, 2014 YılıYeşil Başkenti seçildiDanimarka’nın Kopenhag kenti 2014 yılıiçin Avrupa Yeşil Başkent ödülüne layıkgörüldü. Ödül, AB Çevre Komiseri JanezPotočnik tarafından, ödülün 2012 yılısahibi İspanya’nın Vitoria-Gasteiz kentinde29 Haziran’da düzenlenen bir törenleverildi.Avrupa Yeşil Başkent Ödülü, Avrupakentlerinin daha cazip ve sağlıklı halegetirilmelerini desteklemek amacıyla,çevre dostu kent yaşamının önde gelenşehirlerine verilmektedir. Başvuranşehirler 12 gösterge üzerindendeğerlendirilmektedir; iklim değişikliği,yerel ulaşım, sürdürülebilir arazikullanımını içinde barındıran yeşil alanlar,doğanın ve biyo çeşitliliğin desteklenmesi,yerel hava kalitesi, gürültü kontrolü, atıküretimi ve yönetimi, su tüketimi, atık suarıtımı, eko-inovasyon ve sürdürülebiliristihdam, yerel otoritelerin çevre yönetimive enerji performansı.Avrupa Yeşil Başkent Ödülü 15 Avrupakentinin (Talin, Helsinki, Riga, Vilnius,Berlin, Varşova, Madrid, Lubliyana, Prag,Viyena, Kiel, Kotka, Dartford, Tartu veGlasgov) ve Estonya Şehirleri Birliği’nin15 Mayıs 2006 tarihinde Estonya’nın Talinkentinde biraraya gelmeleri ve çevredostu kent hayatı konusunda öncülükeden şehirlerin ödüllendirilmesi amacıylaimzaladıkları bir Mutabakat Belgesininsonucunda ortaya çıkmıştır. Ödül ilkdefa 2010 yılında Stokholm’e, takip edenyıllarda, 2011’de Hamburg’a, 2012’deVitoria Gasteiz’e, 2013 yılında ise Nantes’everilmiştir.2014 yılı ödülünün sahibi Kopenhag, ekoinovasyonve sürdürülebilir hareketlilik,yeşil ekonomiler için bir rol modelioluşturması ve iletişim stratejisi gibikonularda özel övgü almıştır. Kopenhag,kamu-özel sektör ortaklıklarını, ekoinovasyonve sürdürülebilir istihdamkonularındaki yaklaşımının merkezineoturtmuştur.Kopenhag yeşil büyümenin gelişmesiiçin şirketlerle, üniversitelerle ve çeşitlikuruluşlarla birlikte çalışmaktadır. ÖrneğinKuzey Liman projesi eko-teknolojilereodaklanacak bir “Yeşil Laboratuar”içerecektir; üstelik bu modelin diğerkasaba ve şehirlere transfer edilmesimümkündür. Juri, Kopenhag’ı şehirplanlaması ve dizaynı konusunda iyibir model olarak göstermiştir. Ayrıcaulaşım konusunda da öncüdür; bisikletkullananlar için dünyanın en pratik şehriolmayı hedef olarak belirlemiştir. 2015yılına kadar, Kopenhag nüfusunun %50’sinin işyerine ve okula gitmek içinbisikleti tercih etmeleri hedeflenmiştir.2010 yılı için bu oran % 35 olarakgerçekleşmiştir. Bu hedef ayrıcaKopenhag’ın 2025 yılına gelindiğindekarbondioksit salınımını nötr halegetirilmesine de yardımcı olacaktır.2015 yılı Yeşil Başkent Ödülü içinise AB Komisyonu 15 Haziran 2012tarihinde başvuru sürecini başlatmıştır.Başvurular, AB ülkelerinin yanı sıra,Türkiye Makedonya, Hırvatistan, Karadağ,Sırbistan ve İzlanda gibi AB aday ülkeleriile Norveç ve Lihtenştayn gibi AvrupaEkonomik Alanı (EEA) ülkelerine açıktır.Değerlendirme süreci şu şekildeişleyecektir: Başvuruların, 15 Ekim2012 tarihine kadar kabul edilmesiaşamasından sonra, adaylar yukarıdaaçıklanan 12 kriter üzerinden jüritarafından değerlendirilecek ve kısaliste açıklanacaktır. Kısa listeye girenadaylar, eylem planlarını ve iletişimstratejileri hakkında bilgi vermek üzeredavet edilecekler ve Haziran 2013tarihinde de kazanan aday Yeşil BaşkentÖdülü’nü düzenlenecek bir törenlealacaktır. En az 200.000 nüfuslu şehirlerinbaşvuru yapabildiği Ödül Programınabaşvuru yapmanın, söz konusu şehrinAvrupa’daki diğer şehirlerle kıyaslanması,kaydedilen gelişmelerin ölçülmesi, iyiuygulamaların paylaşılması, kurumiçindeki departmanlar ve yerel otoritelerleiletişimin güçlendirilmesi, başvurusonucunda uzmanlarca yapılacak geribildirimlerin şehrin güçlü ve zayıf yanlarınıbelirlemede kullanılması gibi pek çokalanda faydalı olacağı belirtilmektedir.ARALIK 201239

Verimlilik Stratejisi ve Eylem Planı(2014-2017) BelgesiHazırlık Çalışmaları SürüyorTürkiye Sanayi Stratejisi Belgesi (2011-2014) kapsamında, 2013 yılı sonunakadar verimlilik politika ve stratejisininoluşturulması yönünde alınan kararve belgede konuya ilişkin tanımlananeylem (Eylem 43) doğrultusundabaşlatılan çalışmalar sürüyor. Ülkemizinson dönemde yakaladığı ekonomikperformansın sürdürülebilir kılınmasındave yüksek katma değerli teknolojiüretimine dayalı sanayi yapısınınoluşmasında belirleyici ve yönlendiriciolması öngörülen Verimlilik Stratejisive Eylem Planı (2014-2017) (VSEP)Belgesi hazırlık çalışmaları, VerimlilikGenel Müdürlüğü (VGM) bünyesindeAhmet Emre Çoban, Dilek Birbil,Umut Demirtaş, Faik Yücel Günaydınve Gülçin Manzak Aydın’dan oluşanYürütme Ekibi ve bu ekibe çeşitliaşamalarda destek sağlayan diğersanayi ve teknoloji uzmanları tarafındansürdürülüyor.Belgenin Kapsamı ve Genel AmaçlarıVSEP, başta Türkiye’nin 2023 Vizyonu veTürkiye Sanayi Stratejisi olmak üzere,ulusal düzeyde belirlenen politika vestratejiler ile yine bu bağlamda ortayakonan plan, program ve strateji belgeleritemel alınarak hazırlanıyor. Hazırlıklarsürecinde öncelikle belgenin kapsamına,yoğunlaşacağı sektörlere ve bu eksendetemel alacağı üst plan, program vb.40 ARALIK 2012belgelere ilişkin sorgulamalardabulunularak belgenin, ağırlıklı olarakimalat sanayi bünyesinde verimlilikdüzeyinin yükseltilmesine yönelikolarak hazırlanmasına karar verildi.Oluşturulacak stratejiler ile belirlenecekamaç ve hedeflerin ise, verimliliğibütün boyutlarıyla kuşatması, bir başkaifadeyle, işgücü ve sermayenin verimlilikdüzeylerine ilişkin parametrelerin yanısıra, yatırım ortamının, doğal kaynaklarile çevresel faktörlerin, teknik birikimin,bilgi - veri altyapısının ve bilhassa dateknolojinin temel birer bileşen olaraksöz konusu belgede yer alması kararınavarıldı.Bunun yanında, ülkemizde verimlilik artışısağlayacak öğelerin gelişmeleri bir aradadeğerlendirilerek bu alanlarda başarılı birgelişme patikasına ulaşıldığı sonucunavarıldı. Bununla birlikte, gelişmişekonomiler düzeyine ulaşmak için bubaşarının sürdürülmesi ve verimlilikartış oranının arttırılarak bu gelişmesürecinin istikrarlı bir yapıya ulaştırılmasıgerekliliği de saptandı. Buradan hareketle,hazırlanacak belgeyle, ülkemizin sondönemde yakaladığı yüksek ekonomikperformansın sürdürülebilirliğininsağlanmasına ve yüksek katma değerliteknoloji üretimine dayalı sanayi yapısınınoluşmasına katkı sağlanması amaçlanıyor.VSEP, adı geçen konularda tümpaydaşların üstleneceği eylemlerle dörtyıllık dönemde teknolojik gelişmelerinüretime yansımasını hızlandırarakToplam Faktör Verimliliği’nin büyümeyekatkısını arttırmayı, kayıtlı ve sürekli biristihdamın sağlanması gereğini gözeterekişgücü verimliliğinin yükselmesini,yatırım atmosferinin etkinleşmesinive sermaye verimliliğinin artmasını vebunların yanında ekonomik performansınçevresel performansla bütünleştirilmesiniamaçlayacak.Gerçekleştirilen ÇalışmalarNisan ayı içinde başlayan VSEP hazırlıkçalışmalarında öncelikle Belgeninkapsamı, yaklaşımı, genel kabulleri veamacına dair bir metin olan KavramsalÇerçeve Belgesi hazırlandı. Hazırlananbelge, kamu kurum ve kuruluşlarındanyetkililerin görüşüne sunuldu.Ekim ayı başlarından bu yana ise VGMuzmanlarının moderatörlüğünde,başlıca sanayi kuruluşları, kamukurumları, üniversiteler ve sivil toplumörgütlerinin değerlendirmelerinin toplucaalınmasına ve böylece Belgenin içeriğininoluşturulmasına yönelik bir dizi çalıştaygerçekleştiriliyor.Büyük ölçekli sanayi kuruluşlarınınorta düzey yöneticilerinin katılımıylagerçekleştirilen Hedef Kitle Çalıştaylarındaöncelikle küresel ölçekte, daha sonraTürkiye ölçeğinde ve son olarak işletmeölçeğinde verimliliği olumsuz yöndeetkileyen faktörler belirleniyor. Dahasonra, söz konusu belirlemelerinyapıldığı oturumlarda üretilen bilgileredayanılarak işgücü verimliliği, istihdam,iş mevzuatı, insan kaynağı potansiyeli,yatırım atmosferi ve finansmana erişimolanakları, sermaye verimliliği, teşvikler,destekler hammadde, doğal kaynaklar

ve çevre, enerji, lojistik, ara girdiler,fiziksel altyapı, Ar-Ge ve yenilik, bilim,teknoloji, teknik donanım, fikri ve sinaimülkiyet hakları gibi konularda öncelikligörülen sorunlara ilişkin çözüm önerilerigeliştiriliyor. Geliştirilen çözüm önerileri,katılımcıların ilgili sorun alanlarında neyapılması gerektiğinin yanında kiminsorumluluk alması ve ne zaman yapılmasıgerektiğine ilişkin görüşlerini de içeriyor.Dolayısıyla bu çalıştaylarda taslakniteliğinde de olsa eylem planı düzeyindeayrıntılı sorgulamalar gerçekleştiriliyor.Bu kapsamda, Ankara, Adana, Samsun,Kayseri, Bursa, Diyarbakır, Kocaeli,Gaziantep, Denizli, İzmir ve İstanbul’da 13çalıştay gerçekleştirildi.Kamu kurumları, üniversiteler ve siviltoplum örgütlerinin temsilcilerininkatıldığı İlgili Taraflar Çalıştaylarında isekatılımcılar tarafından, öncelikle belirliana başlıklar altında verimlilik sorunlarıbelirleniyor ve bu sorunlardan öncelikligörülenlere ilişkin çözüm önerilerigeliştiriliyor. İlgili Taraflar Çalıştaylarında,Hedef Kitle Çalıştaylarından farklı olarakVSEP’te yer alması gerektiği düşünülenamaç ifadesi önerileri de oluşturuluyor.Bu kapsamda, 13 ve 15 Kasım 2012tarihlerinde Ankara HiltonSA otelinde,kamu kurumları, üniversiteler ve siviltoplum örgütlerinin temsilcilerininkatılımıyla tüm gün süren iki çalıştaygerçekleştirildi. Verimlilik GenelMüdürü Anıl Yılmaz’ın açış konuşmasıve sunumuyla başlayan çalıştaylardakatılımcılar gruplara ayrılarak işgücüverimliliği, sermaye verimliliği, temizüretim ve teknoloji gibi ana başlıklaraltında öncelikli sorunları ortaya koydular,çözüm önerileri geliştirdiler ve taslakamaç ifadeleri oluşturdular.Gerçekleştirilecek ÇalışmalarÖnümüzdeki dönemde öncelikleKOBİ’ler açısından mevcut durumunortaya konması ve konuya ilişkin görüşve değerlendirmelerinin toplanmasıamacıyla geniş katılımlı bir anketçalışmasının yürütülmesi planlanıyor.Hedef kitleye dönük VSEP hazırlıkçalışmaları kapsamındaki tasarlanmış olananket, ülkemiz ekonomisinde önemliyeri bulunan KOBİ’leri temsil edecekgerekli ve yeterli büyüklükte bir örneklemoluşturularak uygulanacak.Ulusal düzeyde hazırlanmaktaolan diğer tüm politika ve stratejibelgelerinde olduğu gibi, VSEPhazırlıklarında da çalışmalar, gerekşeffaflığı artırmak gerekse belgeninniteliğini ve uygulanabilirlik düzeyiniyükseltmek açısından katılımcılığın enyoğun düzeyde sağlanması yönündetasarlanıp yürütülüyor. Bu doğrultudaçalışmaların, sanayi kuruluşları, kamukurumları, üniversiteler ve sivil toplumörgütlerinin görüşlerinin Belgeye enüst düzeyde yansıtılabilmesine dönükçeşitli uygulamalar, analizler ve araştırmaçalışmalarıyla sürmesi planlanıyor.anket, ülkemiz ekonomisinde önemliyeri bulunan KOBİ’leri temsil edecekgerekli ve yeterli büyüklükte bir örneklemoluşturularak uygulanacak.Ulusal düzeyde hazırlanmaktaolan diğer tüm politika ve stratejibelgelerinde olduğu gibi, VSEPhazırlıklarında da çalışmalar, gerekşeffaflığı artırmak gerekse belgeninniteliğini ve uygulanabilirlik düzeyiniyükseltmek açısından katılımcılığın enyoğun düzeyde sağlanması yönündetasarlanıp yürütülüyor. Bu doğrultudaçalışmaların, sanayi kuruluşları, kamukurumları, üniversiteler ve sivil toplumörgütlerinin görüşlerinin Belgeye enüst düzeyde yansıtılabilmesine dönükçeşitli uygulamalar, analizler ve araştırmaçalışmalarıyla sürmesi planlanıyor.ARALIK 201241

İstanbul’da 22 Kasım 2012 tarihindedüzenlenen 1. Üniversite-Sanayi İşbirliğiZirvesi’nin açılışında konuşan Bilim, Sanayive Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Türkiye'nin,son yıllarda gerçekten de çok önemli birdeğişim ve gelişim süreci yaşadığını kaydetti.Bakan Nihat Ergün, San-Tez projesi ileKocaeli Üniversitesi ve Teklas Kauçukişbirliği sayesinde yüksek performanslısürüşlere uygun bir fren hortumuüretildiğini belirterek, “BMW'nin kendiklasik tedarikçilerinin üretemediği bu frenhortumları, BMW’nin 2013 yılında piyasayasüreceği iki ayrı modelinde kullanılacaktır”dedi.Gelişmekte olan ülkelerin belli bir seviyeyiyakaladıktan sonra orta gelir tuzağınadüşebildiklerini gördüklerini dile getirenErgün, kendilerinin bu konuda son derecedikkatli olacaklarını ve bu tuzağa kesinlikledüşmeyeceklerini ifade etti. Ergün,üniversitelerde üretilen bilginin, kütüphaneraflarından, kampus alanından çıkartılaraknihai ürünlere dönüşmesi ve pazarlardayerini alması gerektiğine işaret ederek,bilginin üretilmesi kadar önemli olan birdiğer hususun da bilginin kullanılmasıolduğunu söyledi. Ergün, kullanılmayanbilginin ise belki bilgiyi üretene kariyernoktasında tatmin sağlayacağını, ancaktopluma bir fayda getirmeyeceğinivurguladı.Bilgi ve iletişim teknolojilerindekigelişmelere bağlı olarak ortaya çıkansürecin, ülkeleri sanayi toplumundan bilgitoplumuna geçmeye zorladığını vurgulayanErgün, bir ülkenin sanayisinin üretimedayanmaması durumunda gerçek birekonomi olmadığını söyledi.Bilim, toplum içindirBakan Ergün, uzun bir zaman süresince,sanayicilerin üniversitenin hayattan vepratikten kopuk olduğunu düşündüğünü,üniversitelerde de sanayiciler için de bazıolumsuz görüşlerin olduğunu, “Bunlarıngözünü para bürümüş, bilimden, sanattananlamıyorlar” düşüncesi bulunduğunuanlattı. Bu eski anlayışın yıkılması gerektiğinedeğinen Ergün, burada bir orta yol bulmakgerektiğinin açık olduğunu, zira sanayininbilgi olmadan, üniversitenin desteğini1. Üniversite-Sanayi İşbirliği Zirvesiİstanbul’da Gerçekleştirildialmadan, el yordamıyla, deneme-yanılmayöntemleriyle gidebileceği mesafenin sınırlıolduğunu kaydetti.Hükümet olarak, üniversitelerin daha niteliklibir kimliğe bürünmeleri ve sanayiyle dahayakın bir temas sağlamaları için yoğun birgayret içinde olduklarını belirten Ergün,Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun sontoplantısında da özellikle üniversitelerdemüfredat gelişimini sağlamaya yönelikönemli kararlar aldıklarını söyledi.Bakan Ergün, dünyada üniversite-sanayiişbirliğinin en önemli platformlarından biriolan teknoparklarla ilgili çalışmalara da hızverdiklerini dile getirerek, 10 yıl önce sadeceiki adet teknopark bulunduğunu, bugün isebu sayının 33 tanesi aktif olmak üzere 47'yeçıktığını kaydetti. Ergün, teknoparklarlada ilgili bir endeks oluşturduklarınıbildirdi. Ergün, bugün Teknoloji GeliştirmeBölgelerinde kurulan firma sayısının 2 binigeçtiğini, istihdam edilen personel sayısınınise 18 bine yaklaştığını belirtti.Gebze'deki teknoparkta arazi tahsisleribaşladıBir ihtisas teknoparkı dönemi de başladığını,teknoparkları ihtisaslaştıracaklarını anlatanErgün, “Şu andakiler karma teknoparklar,her türlü şirketin bulunabildiği teknoparklar.Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yoğunolduğu bilişim teknoparklarını da kuruyoruz.Bunlardan bir tanesi Gebze’de kuruluyor.Yönetici şirket kuruldu ve yakında araziplanlaması ve şirketlere yer tahsisi yapılacak.Savunma sanayi teknoparkında da ağırlıklıolarak bilişimle ilgili şirketler yer alacak. İkiteknoparkı da birbiri ile entegre bir şekildeçalıştırmış olacağız” diye konuştu. BakanErgün, Bakanlıklarının yürüttüğü San-Tez programı ile üniversitelerde yapılanbilimsel çalışmaların ticarileşmesine katkısağladıklarını ifade ederek, 2006 yılındabaşlatılan bu program ile bugüne kadar 602projeyi desteklediklerini ifade etti.''San-Tez projesi ile BMW'ye fren hortumuüretildi''Nihat Ergün, sözlerini şöyle sürdürdü:''Burada sizlerle tamamlanan bazı San-Tezprojelerini de paylaşmak isterim. KocaeliÜniversitesi ile Teklas Kauçuk işbirliğisayesinde yüksek performanslı sürüşlereuygun bir fren hortumu üretilmiştir.BMW'nin kendi klasik tedarikçilerininüretemediği bu fren hortumları, yüksekbasınç ve sıcaklıklara dayanıklı olmanınyanı sıra, yeni nesil hibrit araçlara uyumluolmasıyla da öne çıkıyor. BMW''nin 2013yılında piyasaya süreceği iki ayrı modelindebu fren hortumları kullanılacaktır. BuSan-Tez projesi ile ortaya çıkan bir ürün.Bakanlığımız bu önemli projeye 152bin lira destek sağlamıştır. Proje ortağıfirmanın katkısı ise 51 bin liradır. Bir başkaürün, Anadolu Üniversitesi ile BORTEKişbirliğiyle, sürtünmeyi yüzde 14 azaltanve sıfır motorlarda yüzde 5'e varan yakıttasarrufu sağlayan motor yağı üretilmiştir.Bakanlığımızın 140 bin lira destek sağladığıbu proje, bir teknopark projesi olmaözelliğiyle de dikkati çekmektedir. Buproje bir teknopark firmasında üretilmiş.Bir üniversite hocasının kurduğu şirketteüretilmiş. Bu önemlidir.''YÖK ile TPE arasında işbirliği protokolüimzalandıBilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı NihatErgün, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) veTürk Patent Enstitüsü'nün (TPE) işbirliğive koordinasyon içinde çalışmasının,üniversitelerin sınai mülkiyet sistemininönemli birer aktörü haline gelmelerindeçok büyük bir rol oynayacağını bildirdi. 1.Üniversite-Sanayi İşbirliği Zirvesi'nde YÖK ileTPE arasında işbirliği protokolü; YÖK BaşkanıProf. Dr. Gökhan Çetinsaya ile TPE BaşkanıHabip Asan tarafından imzalandı. BakanErgün, Türk Patent Enstitüsü ile YÖK arasındaimzalanan protokolün üniversite sanayiişbirliği adına önemli bir adım olduğunukaydetti.Bakan Ergün, törende Türkiye'nin ilk yerliuçağını yapan Nuri Demirağ'ın anısına,Demirağ'ın yeğeni Bilge Kut'a da onurödülünü takdim etti. Zirve’de ayrıcaüniversite-sanayi işbirliği alanındaki başarılıüniversitelerle, San-Tez projelerinde başarılıolan firmalar da ödüllendirildi.ARALIK 201243

SANAYİ GÖSTERGELERİ / INDUSTRY INDICATORSKaynak: TÜİK- Source: TURKSTAT76,0İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (%)Capacity Utilization Rate of Manufacturing Industry (%)75,575,475,074,774,7 74,774,674,874,974,574,374,074,073,573,072,973,172,572,572,071,571,02010 Ortalama 2011 Ortalama Ocak 2012 Şubat 2012 Mart 2012 Nisan20122010 Average 2011 Average January 2012 February2012March 2012April2012Mayıs 2012 Haziran 2012 Temmuz 2012 Ağustos 2012 Eylül 2012 Ekim 2012May 2012 June 2012 July 2012 August 2012 September2012October 2012Kaynak: Merkez Bankası- Source: Central Bank of the Repuclic of Turkey46 ARALIK 2012

BİLİM ve TEKNOLOJİ GÖSTERGELERİ / SCIENCE and TECHNOLOGY INDICATORSGross domestic expenditure on R&D (GERD) at current prices and PPPs (million dollars)Ülke - Country 2000 2006 2007 2008 2009 2010Avustralya - Australia 7.942,2 15.449,4 - 19.028,9 - 9.254,2Avusturya - Austria 4.475,7 7.378,6 7.921,0 8.854,1 8.839,3 -Belçika - Belgium 5.572,3 6.713,0 7.171,7 7.799,3 8.031,4 8.154,2Kanada - Canada 16.689,7 24.075,7 24.794,8 24.722,3 24.568,4 24.066,9Şili - Chile - - 753,9 963,5 - -Çek Cumhuriyeti - Czech Republic 1.863,9 3.555,5 3.894,8 3.793,9 3.977,9 4.151,7Danimarka - Denmark - 4.855,8 5.314,1 6.235,8 6.478,6 6.816,0Estonya - Estonia 81,4 290,3 313,1 379,1 378,3 444,4Finlandiya - Finland 4.446,0 6.065,7 6.640,1 7.487,9 7.496,3 7.588,7Fransa - France 32.967,0 41.995,9 44.035,4 46.547,8 49.143,5 49.990,8Almanya - Germany 52.357,7 70.200,4 74.056,0 81.970,7 83.297,2 86.299,4Yunanistan - Greece - 1.748,9 1.867,8 - - 2.382,8Macaristan - Hungary 977,0 1.852,2 1.871,7 2.058,2 2.358,5 -İzlanda - Iceland 216,5 326,3 310,8 333,6 - -İrlanda - Ireland 1.222,7 2.252,9 2.541,0 2.749,8 3.138,5 3.197,6İsrail - Israel 6.313,6 7.896,3 9.214,3 9.614,7 9.156,8 9.589,2İtalya - Italy 15.251,2 20.199,0 22.327,2 24.075,9 24.534,5 24.269,2Japonya - Japan 98.896,4 138.497,6 147.585,1 148.719,2 137.314,2 140.832,8Kore - Korea 18.558,5 35.293,2 40.722,5 43.906,4 47.168,5 53.184,9Lüksemburg - Luxembourg 387,3 616,4 640,2 682,8 684,5 713,1Meksika - Mexico 3.359,7 5.576,2 5.682,1 - - -Hollanda - Netherlands 9.065,1 11.722,7 12.067,5 12.467,8 12.374,1 12.968,7Yeni Zelanda - New Zealand - - 1.438,1 - 1.646,4 -Norveç - Norway - 3.711,9 4.192,0 4.630,5 4.693,5 4.741,6Polonya - Poland 2.605,4 3.196,0 3.622,3 4.150,9 4.871,1 5.587,8Portekiz - Portugal 1.324,5 2.398,2 2.991,2 3.981,9 4.349,2 4.304,6Slovak Cumhuriyeti - Slovak Republic 384,4 482,2 518,2 594,1 590,3 799,6Slovenya - Slovenia 482,2 796,0 795,7 972,6 1.031,2 1.162,0İspanya - Spain 7.791,8 16.063,8 18.324,7 20.414,9 20.546,6 20.386,1İsveç - Sweden - 11.944,4 11.958,0 13.496,1 12.488,7 12.535,5İsviçre - Switzerland 5.766,8 - - 10.525,2 - -Türkiye - Turkey 2.823,8 5.193,4 7.051,9 7.744,5 8.815,7 9.582,5Birleşik Krallık - United Kingdom 27.863,3 37.030,7 38.752,2 39.396,9 39.537,8 39.137,8ABD - United States 268.121,0 350.923,0 377.594,0 403.668,0 401.576,0 -AB27 - EU27 184.181,4 253.657,1 270.379,1 293.393,5 298.966,4 305.036,0OECD Toplam - OECD-Total 615.141,2 848.267,4 914.024,0 971.359,0 968.394,7 -Kaynak: OECD, MSTI 2012/1Source: OECD, MSTI 2012/1ARALIK 201247

ULUSAL ve ULUSLARARASI VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİNATIONAL and INTERNATIONAL PRODUCTIVITY STATISTICSProductivity Changes in Manufacturing Industry (Annually and Quarterly) and Trends for Quarterly Data1251201151101051009590851.Ç - Q12.Ç - Q23.Ç - Q34.Ç - Q41.Ç - Q12.Ç - Q23.Ç - Q34.Ç - Q41.Ç - Q12.Ç - Q23.Ç - Q34.Ç - Q41.Ç - Q12.Ç - Q23.Ç - Q34.Ç - Q41.Ç - Q12.Ç - Q23.Ç - Q34.Ç - Q41.Ç - Q12.Ç - Q23.Ç - Q34.Ç - Q41.Ç - Q12.Ç - Q23.Ç - Q34.Ç - Q41.Ç - Q12.Ç - Q22005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012Yıllık Çalı an Ki i Ba ına Katma De er Endeksi(2005=100) / Annual Value Added Per Person WorkedÜç Aylık malat Sanayi Çalı an Ki i Ba ına ÜretimEndeksi (2005 Ort.=100) / Quarterly Index ofManufacturing Production Per Person WorkedE ilim; Üç Aylık malat Sanayi Çalı an Ki i Ba ına Üretim Endeksi(2005 1.Ç-2008 2.Ç) / Trend; Quarterly Index of ManufacturingProduction Per Person Worked (2005 1.Q-2008 2.Q)E ilim; Üç Aylık malat Sanayi Çalı an Ki i Ba ına Üretim Endeksi(2009 1.Ç-2012 2.Ç) / Trend; Quarterly Index of ManufacturingProduction Per Person Worked (2009 1.Q-2012 2.Q)Kaynak: Ulusal Verimlilik U L İstatistikleri U S L A R A R A S I V E R İ M L İ L İ K İ S T A T İ S T İ K L E R İ / INTERNATIONALSeçilmiş Source: Avrupa National Ülkeleri Productivity Son Statistics Dört of Çeyrek Turkey Çalışan PRODUCTIVITY Kişi Başına Üretim STATISTICSEndeksi Ortalaması ve Ortalama Yıllık Değişim Oranları /Index of Production Per Person Employed; Average of Last Four Quarters and Annual Average Rate of Growth For Selected European CountriesIndex of Production Per Person Employed; Average of Last Four Quarters and Annual Average Rate of Growth For Selected European Countriesİmalat Sanayi Son Dört malat Çeyrek Sanayi (2011 Son D II - rt 2012 Çeyrek II) (2011 Çalışan II -2012 Kişi Başına II) Çalışan Üretim Kişi Endeksi Başına (2005 retim Endeksi Ort=100)Ortalamaları / Manufacturing (2005 Ort.=100) Industry Ortalamaları Index of / Production Manufacturing Per Person Industry Employed Index of Production Average of Per Last Person FourQuarters (2011 II -2012 Employed II) (2005 Ave.=100) Average of Last Four Quarters (2011 II -2012 II) (2005 Ave.=100)Slovakya-Slovakia- SlovakiaRomanya-Romania- RomaniaLetonya-Latvia - LatviaPolonya-Poland- PolandMalta-Malta - Çek Cum.-Czech - Czech Rep.Macaristan-Hungary- Slovenya-Slovenia- SloveniaBirleşik Krallık-UK - TÜRKİYE YE-Turkey - Finlandiya-,Finland- İmalat Sanayi Çalışan Kişi Başına Üretim EndeksiAvusturya-Austria- AustriaBelçika-Belgium- BelgiumMakedonya-Macedonia- Macedoniaİsveç sveç-Sweden - Almanya-Germany- Danimarka-Denmark- DenmarkPortekiz-Portugal- PortugalHırvatistan-Croatia- Ortalama Yıllık Verimlilik Değişim işim Oranı OranıFransa-France- Franceİspanya spanya-Spain - Lüksemburg - LuxembourgOrtalama Yıllık Ortalama Verimlilik Yıllık Verimlilik Değişim De Oranları işim Oranları (2005 II-2012 (2005 II-2012 II) / II) /Avarage Rate Average of Annual Rate of Productivity Annual Productivity Change Change (2005 II-2012 (2005 II-2012 II) II)Kaynak: Ulusal Verimlilik İstatistikleri, EUROSTAT.Source: National Productivity Statistics of Turkey and EUROSTAT48 ARALIK 2012

Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (2005 Ort.=100) / Index of Production Per Person Employed (2005 Ave.=100)2006 2007 2008 2009 2010 2011Toplam Sanayi / Total Industry 104,5 107,7 107,4 107,0 115,8 119,8 114,4 119,3Sanayinin KısımlarıSections of IndustryMadencilik ve Taşocakçılığı / Mining and Quarrying 97,0 95,0 101,3 105,7 102,7 94,4 94,4 100,1İmalat / Manufacturing 104,5 107,6 106,3 104,6 117,9 110,9 110,9 118,0Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme/ Electricity, Gas, Steam And Air Conditioning Supply 119,0 128,4 136,5 136,5 130,8 156,9 156,9 140,7ARM - Aramalı / IG - Intermediate Goods 104,6 106,2 104,3 104,8 117,2 110,5 110,5 119,6Ana Sanayi Grupları DLT - Dayanıklı Tüketim / DCG - Durable Consumer Goods 101,4 106,0 110,7 116,1 130,1 119,1 119,1 126,4Main Industrial DZT - Dayanıksız Tüketim / UCG - Non-Durable Consumer Goods 104,9 106,7 105,7 111,0 114,7 109,1 109,1 112,8Groups (MIGs) ENJ – Enerji / E- Energy 102,9 107,0 112,7 112,9 135,3 141,5 141,5 130,2SEM - Sermaye Malı / CG - Capital Goods 102,1 108,5 106,2 90,6 116,6 106,7 106,7 116,2Gıda ürünlerinin imalatı / Manufacture of food products 101,0 98,5 97,5 95,1 97,5 99,6 91,0 84,2İçeceklerin imalatı / Manufacture of beverages 102,0 109,2 117,1 116,1 103,1 99,9 86,8 119,9Tütün ürünleri imalatı / Manufacture of tobacco products 117,4 127,2 155,9 137,3 146,2 137,0 152,2 161,0Tekstil ürünlerinin imalatı / Manufacture of textiles 103,9 98,8 94,5 97,1 102,9 98,8 95,0 100,3Giyim eşyalarının imalatı / Manufacture of wearing apparel 101,3 107,1 99,0 105,4 111,9 108,6 103,6 109,3Deri ve ilgili ürünlerin imalatı / Manufacture of leather and related products 109,3 95,1 92,7 95,8 104,7 104,1 100,8 101,5Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı …Manufacture of wood and of products of wood and cork…115,6 131,2 153,7 184,7 212,7 247,3 230,3 284,9Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı / Manufacture of paper and paper products 105,7 106,7 105,6 114,7 117,2 121,9 122,5 128,7Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması / Printing and reproduction of recorded media 107,2 114,3 116,0 127,4 126,8 139,9 124,2 134,3Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı / Manufacture of coke and refined petroleum products 107,4 106,2 99,4 82,3 85,9 95,8 86,5 87,5Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı / Manufacture of chemicals and chemical products 112,6 116,6 109,3 112,9 122,9 123,7 119,8 125,3Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatıManufacture of basic pharmaceutical products and pharmaceutical preparations109,3 119,4 123,5 129,1 127,9 131,1 136,6 161,1Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı / Manufacture of rubber and plastic products 98,4 100,6 95,6 94,8 104,0 108,2 98,8 102,1Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı / Manufacture of other non-metallic mineral products 103,1 102,2 103,0 104,0 113,4 116,8 96,9 121,1Ana metal sanayi / Manufacture of basic metals 109,8 113,5 107,3 100,1 105,7 104,0 105,8 108,5Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)Manufacture of fabricated metal products, except machinery and equipment102,4 108,5 100,5 91,9 103,7 112,5 110,5 118,2Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatıManufacture of computer, electronic and optical products20121. Ç.1st. Q.20122. Ç.2nd Q.80,1 74,3 69,9 64,7 84,7 91,5 78,0 90,4Elektrikli teçhizat imalatı / Manufacture of electrical equipment 107,2 107,2 100,0 102,9 119,9 130,6 122,0 125,7Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı / Manufacture of machinery and equipment n.e.c. 104,8 105,2 95,6 85,4 107,2 114,5 112,6 119,6Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı102,4 103,7 102,8 90,4 113,3 117,8 109,4 113,3Manufacture of motor vehicles, trailers and semi-trailersDiğer ulaşım araçlarının imalatı / Manufacture of other transport equipment 110,1 188,5 197,7 122,5 126,1 162,3 125,5 221,0Mobilya imalatı / Manufacture of furniture 92,4 116,0 133,6 137,0 136,4 154,1 130,4 141,2Diğer imalatlar / Other manufacturing 126,6 119,4 141,8 149,2 171,1 174,3 159,2 182,5Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı / Repair and installation of machinery and equipment 91,4 128,8 95,0 91,8 99,1 89,5 85,9 90,4Kaynak: Ulusal Verimlilik İstatistikleriSource: National Productivity Statistics of Turkey