12. Zeynep Y.Biçer.pdf - Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.J Dent Fac Atatürk UniSupplement: 4,Yıl: 2011, Sayfa : 80-85MANDALI, YILDIRIM BİÇER,Olgu Sunumu/ Case ReportBULUT, KONAKÇIANTERİOR BÖLGEDE ESTETİK YAKLAŞIMLAR: OLGU SUNUMU #ESTHETIC APPROACHES AT ANTERIOR REGION: CASE REPORTDr.Gamze MANDALI* Dr. Arzu Zeynep YILDIRIM BİÇER**Dt., Zeynep BULUT*Dt. Burhan KONAKÇI*Makale Kodu/Article code: 373Makale Gönderilme tarihi: 29.08.2010Kabul Tarihi: 22.10.2010ÖZETAnterior dişlerdeki estetik olmayan renklenmeleringiderilmesi amacıyla birçok tedavi seçeneğimevcuttur.45 yaşındaki erkek hasta anterior dişlerindekirenklenme şikayetiyle kliniğimize başvurdu. Detaylıdental ve medikal anamnez sonunda hastaya öncelikledirekt kompozit laminate veneer yapılması planlandı.1. yıl sonunda hastaya zirkonyum destekli porselenkuron yapılmasına karar verildi.Hastanın fonksiyonel ve estetik beklentilerikarşılandı.Anahtar kelimeler: diş renklenmesi, direktkompozit laminate veneer, zirkonyum-porselen veneerkronABSTRACTThere are a lot of treatment choices for nonestheticdiscolorations of anterior teeth.A 45-year-old man who complained abouttooth discoloration was referred to our clinic. Afterdetailed dental and medical history was obtained,firstly direct composite laminate veneers wereplanned. After 1 year, zirconium porcelain veneerswere decided to apply to the patient.Definitive treatment outcomes in terms offunction and esthetics satisfied the expectations of thepatient.Key words: tooth discoloration, directcomposite laminate veneer, zirconia-porcelain veneercrownGİRİŞYüzün görünümü, bireyin kişiliği üzerinde önemlisosyal ve psikolojik etkilere sahiptir. Yüzün çekiciliğinioluşturan en önemli temel öğeler ise gözler ve ağızdır ,1-3 . Dişlerde çeşitli nedenler ile renklenme görülmektedir.Diş renklenmeleri, pek çok araştırmacı tarafından dışsalve içsel olarak sınıflandırılmaktadır 4,5 . Dışsal renklenme,mine yapısını içine alan ve profilaktik uygulamalarlauzaklaştırılabilen, içsel renklenme ise mine veya dentinyapısını içine alan, diş macunu veya patlarla yapılanprofilaksilerle uzaklaştırılamayan renklenme olaraktanımlanmaktadır 6.Renklenmiş vital dişlerin tedavisi kompozit,seramik laminate veneer, tam seramik restorasyonlarve ağartma tedavisi ile yapılabilmektedir 7 . Ön grupdişlerde görülen renk, şekil, yapı ve konum bozukluklarıestetik açıdan büyük sorunlar yaratmaktadır. Busorunları gidermek için sıklıkla başvurulan yöntem budişlerin kron ile kaplanmasıdır 8 .Metal destekli seramik kronlarda metal bir altyapının varlığı gelen ışığın geçişini engellediğinden,metal alt yapının rengini kapatmak için uygulananopak seramik nedeniyle doğal görünümü elde etmekoldukça zordur 9 . Baz metal alaşımlarının korozyonauğramaları sonucu çevre periodontal ve gingivaldokularda toksik ve alerjik reaksiyonlar oluşabilmektedir10 . Bu nedenlerden dolayı günümüzde metal altyapı içermeyen, doğal dişe yakın görünümde restoras-*Sağlık Bakanlığı İl Özel İdaresi, Ağız Diş Sağlığı Merkezi, Ankara.** Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Protetik Diş Tedavisi ABD, Ankara.# 1.Uluslararası Dicle Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Kongresi’nde 12 Ekim 2008 tarihinde poster olarak sunulmuştur.80

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.J Dent Fac Atatürk UniSupplement: 4,Yıl: 2011, Sayfa : 80-85MANDALI, YILDIRIM BİÇER,BULUT, KONAKÇIyonlar yapılmasına olanak sağlayan, çeşitli yöntemlergeliştirilmiştir 11 .Günümüzde diş hekimliğinde kullanılan materyallerdekigelişmeler sonucu, zirkonyum tüm seramikrestorasyonların güçlendirilmesi amacıyla seramikyapısına katılan son materyallerden olmuŞtur 12,13 .Başlangıçta endodontik postlarda, implantların üstyapılarında ve ortodontik braketlerde kullanılırken, sonzamanlarda tüm seramik restorasyonlarda alter- natifbir alt yapı materyali olarak kullanılmaktadır 12,14-16 .Bu çalışmada, dişlerindeki renklenme şikayetiylekliniğimize başvurmuş ve öncelikle direkt kompozitlaminate uygulanan ancak 1. yıl takibi sonundarenklenme şikayetinin tekrarladığı gözlemlenen olguyazirkonyum alt yapı materyali kullanılarak tam seramikrestorasyonlar ile estetik görünüm verilmesisunulmuştur.OLGU SUNUMU45 yaşındaki erkek hasta alt ve üst dişlerindekirenklenme ve buna bağlı estetik görünümündenrahatsız olduğunu belirterek Sağlık Bakanlığı İstanbul İlÖzel İdaresi Diş Hastanesi’ne başvurmuştur. Hastanınyapılan ağız içi muayenesi sonrası alt ve üst dişlerindesarı, kahverengi renklenmeler olduğu tespit edilmiştir(Resim 1). Detaylı bir şekilde alınan dental, medikal vesosyal anamnezinde, dişlerde oluşan renklenmeninhastanın alışkanlıklarından kaynaklandığı sonucunavarılmıştır. Hastanın günde 3 paket sigara kullandığı ve20-30 bardak çay tükettiği öğrenilmiştir.Resim 1. Alt ve üst çene dişlerindeki sarı kahverengirenklenmelerHasta şikayetinin etiyolojisi hakkında bilgilendirilmişve tedavi seçenekleri değerlendirilmiştir. Hastadişlerinde herhangi preparasyon istemediğinden önce-likle direkt kompozit laminate restorasyonlar uygulamıştır(Resim 2). Ancak hastanın 1. yılsonunda dişlerindekirenklenmenin tekrarladığı gözlemlenmiştir.Resim 2.Direkt kompozit veneer uygulamasıBirinci yıl sonunda hasta tekrar değerlendirilerekve hasta onamı alınarak daha üstün estetiksonuçların elde edileceği zirkonyum alt yapı destekliseramik kronlar yapılmasına karar verilmiştir.Bu amaçla 13, 12, 11, 21, 22, 23 no’lu dişler içaçıları yuvarlatılmış 90 derece ve 1- 1.2 mm basamakgenişliği olacak şekilde prepare edilmiştir. Dişlerprepare edildikten sonra geçici restorasyonlar yapılmaküzere irreversible hidrokolloid ölçü maddesi (CA37,Cavex, Amsterdam, Holland) kullanılarak ölçü alınmışve ölçü içerisine tip-4 geliştirilmiş sert dental alçı(Fujirock Ep, Gc Amerıca Inc. Illinois, USA) dökülerekmodel elde edilmiştir. Alçı model üzerinde kendiliğindenpolimerize olan polimetil metakrilat geçici kronköprümateryali kullanılarak (Dentalon Plus, Kulzer,Werheim, Germany) geçici kron restorasyonlar yapılmışve öjenol içermeyen geçici siman (Cavex TemporaryCement, Cavex, Holland BV, Haarlem, Holland) ilesimante edilmiştir. Daimi restorasyon yapımı için ölçüalmadan önce dişeti retraksiyonu retraksiyon ipi(Ultrapack No. 0.1, Ultradent, Utah, USA) kullanılarakyapılmış (Resim 3) ve 10 dakika süreyle beklenmiştir.İlave tip reaksiyonlu silikon ölçü maddesi (ZhermackZetaplus, Italy) ölçü maddesi kullanılarak alt üst tümçene prepare edilmiş dişlerin ölçüsü alınmış ve ölçüiçerisine tip-5 sentetik dental sert alçı (Glastone DentalStone, Dentsply Co, Milford, England) dökülmüştür.Laboratuvar aşamasında die’lı modeller eldeedilerek zirkonyum alt yapı tasarımına geçilmiştir. Buamaçla yarı sinterlenmiş zirkonyum bloklardan81

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.J Dent Fac Atatürk UniSupplement: 4,Yıl: 2011, Sayfa : 80-85MANDALI, YILDIRIM BİÇER,BULUT, KONAKÇIsResim 3. Retraksiyon uygulanmış alt ve üst çene dişleri(Noritake Alliance, Noritake Co, Nagoya, Japan) kronlarınalt yapısı hazırlanmıştır. Hasta ağzında provasıyapılmış ve renk seçimine geçilmiştir. Zirkonyum altyapıların hasta ağzında provası yapıldıktan sonralaboratuvarda kaplama seramiği (Noritake Alliance,Noritake Co, Nagoya, Japan) alt yapılar üzerine uygulanmıştır.Klinikte hasta ağzında prova yapılarakrestorasyonların kenar ve oklüzal uyumları kontrol edilmiştir.Daha sonra son aşama olan glazür tabakası dauygulanmış ve simantasyon işlemine geçilmiştir.Simantasyon için adeziv simantasyon tercihedilmiştir. Öncelikle yapılan zirkonyum seramikrestorasyonların iç yüzeyleri 20 saniye süreyle % 5’likhidroflorik asit (IPS Ceramic etching gel, IvoclarVivadent, Schaan, Liechtenstein) ile asitlenmiştir, 30saniye süreyle hava su spreyi ile yıkanmıştır ve havaile kurutulmuştur. Daha sonra restorasyonların içyüzeyleri fırça yardımıyla silanlanmış ve 60 saniyesonra hava ile kurutulmuştur. Prepare edilmiş dişyüzeyleri pomza ve fırça yardımıyla tamamen temizlenmiştir.Daha sonra %37’lik fosforik asit ile mine vedentin 15 saniye süreyle asitlendikten sonra 30 saniyesüreyle hava su spreyi ile yıkanmıştır. Diş yüzeyipamuk peletler ile kurutulmuş ve kullanılan dentinbonding ajanı etanol bazlı olduğu için bir miktar nemlibırakılmıştır. Daha sonra etanol bazlı ve dual-cure(hem kimyasal hem de ışık ile polimerize olabilen)özellikteki dentin bonding ajanı (Adper Single Bond 2,3M Espe, St Paul,USA) hem diş yüzeyine hem de restorasyonuniç yüzeyine uygulanmıştır hava ile hafif birşekilde kurutulmuş ve ışık yayan diyot (light emittingdiode - LED) ışık cihazının (Elipar Freelight 2, 3M Espe,St Paul,USA) yüksek yoğunluk modu (exponentialmode) kullanılarak 10 sn süreyle polimerize edilmiştir.Dual-cure özellikteki yapıştırıcı kompozit rezin siman(Rely X ARC, 3M Espe, St Paul,USA) karıştırma kağıdıüzerinde plastik karıştırıcı ile karıştırılmıştır verestorasyonların iç yüzeyine uygulanmıştır. Restorasyonlarilgili dişlere yerleştirilmiş, yine aynı ışık cihazınınaynı modu kullanılarak 5 saniye süreyle ön ışınlamayapılmıştır. Taşan fazla siman temizlenmiştir ve ışıkcihazının üretici firmasının önerdiği doğrultuda tümyönlerden 20’şer saniye olmak üzere yapıştırıcı simantamamen polimerize edilmiştir (Resim 4). Restorasyonlarınkenar uyumu gözle ve sond yardımı ile, oklüzaluyumu ise artikülasyon kağıdı ile tekrar kontrol edilmişve restorasyon bitirilmiştir. 6 ay sonra hasta kontroleçağırılmış, restorasyonlar değerlendirilmiştir.Resim 4. Restorasyonun simantasyon sonrası görünümüTARTIŞMAEstetik problemlere neden olan dişlerdeki renklenmelerhastalarda psikolojik problemlere nedenolabilir 17,18 . Diş renklenmelerinin estetik restorasyonundahem porselen hem de kompozit laminat veneerlerinendikasyonu düşünülse de, klinisyen ikiseçenek arasında tercih yaparken renklenmeninyoğunlaştığı diş tabakası dışında, estetiği, teknikhassasiyeti ve maliyeti de düşünmelidir 19 .82

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.J Dent Fac Atatürk UniSupplement: 4,Yıl: 2011, Sayfa : 80-85MANDALI, YILDIRIM BİÇER,BULUT, KONAKÇIEstetiğin yanı sıra, hastaların memnuniyetibakımından en başarılı sonuçlar porselen veneeruygulamaları ile elde edilebilmektedir; ancak kompozitveneerlere göre daha hassas tekniklerle çalışmayıgerektirirler ve maliyetleri daha fazladır 20,21 . Porselenlaminat veneerlerin yapımı kompozit veneerlere göredaha zordur. Direkt kompozit veneer uygulamalarıanında estetik sonuç alınması, hızlı uygulama süresi vemaliyetinin nispeten düşük olması nedeniyle tercihedilebilmektedir 22 .Dental seramikler alanındaki ilerleme ilekombine olarak hastaların daha estetik restoratifmateryallere olan talebinin yükselmesi ve estetikbilincin artması çok sayıda yeni ve değişik materyalinve tedavi konseptinin gelişmesine neden olmuştur 23 .Metal destekli seramik sistemler, kron ve köprürestorasyonlarında başarısını kanıtlamıştır. Ancakestetik diş hekimliğine olan ilginin artması ile berabermetal destekli seramik restorasyonların alternatifleriningelişimi hızla devam etmektedir 24 . Metal destekliseramik sistemlerin özellikle biyouyumluluk ve optiközelliklerinin kalitesi konusundaki endişeler tamseramik kuronların geliştirilmesini sağlamıştır 25,26 .Çok uzun yıllardan beri tüm seramik sistemleriüzerine çok fazla sayıda çalışma yapılmış ve günümüzekadar çok sayıda tüm seramik sistemi geliştirilmiştir 27-29 . Son olarak günümüzde zirkonyum seramiksistemleri kullanıma sunulmuştur. Zirkonyum seramikkullanılarak ağız içerisinde arka bölgede tüm seramikkron ve çok üyeli köprü yapılabilmektedir 30 .Zirkonya, monoklinik, kübik ve tetragonalolmak üzere 3 ana fazda bulunmaktadır. Oda ısısındamonoklinik fazda olan saf zirkonyum, 1170°C üzerindetetragonal faza geçmektedir. Tetragonal faz, eklendiğiseramiğin konsantrasyonu ve tanecik büyüklüğünebağlı olarak oda ısısında stabilize edilebilmekte, çokdaha yüksek sıcaklıklarda kübik faza geçmektedir 31,32 .Saf zirkonya, sinterizasyon işlemi sonrası büyükmiktarlarda ısı düşüşü ve hacminde önemli değişikliklergöstermekte, bu durum kitleye stabil olmayan birözellik kazandırmaktadır 15Zirkonyum, yüksek dayanıklılık, kırılma sertliğigibi üstün mekanik özelliklere sahiptir, aynı zamandabiyouyumludur ve lokal ve sistemik yan etkilererastlanmamıştır. Isısal iletkenliğinin düşük olmasıhassasiyet ve pulpa irritasyonlarını önlemektedir,radyoopaktır bu sayede radyolojik değerlendirmelereolanak sağlamaktadır. Bu iyi özelliklerinin yanı sıraaşındırma ve yüzey işlemlerinin, materyalin mekaniközellikleri üzerine olumsuz etkilerinin olması gibidezavantajları vardır. Ayrıca, interoklüzal mesafeninyetersiz olduğu vakalarda gövde ve destek kronunbirleşim alanı daralacağından oklüzal kuvvetler altındarestorasyonun dayanıklılığı azalmaktadır. Restorasyonyeterli dayanıklılığa sahip olması için birleşim alanındaoklüzo-gingival yönde en az 4 mm. ve bukko-lingualyönde 3 mm. mesafe olmalıdır 33 .Tüm seramik restorasyonların başarısındabiyouyumluluk, estetik, doğal görünüm ve düşük plakbirikimi gibi özelliklerin yanında bir diğeri de klinikolarak uzun ömürlü olmasıdır. Tüm seramikrestorasyonların uzun dönem klinik takipleri ile ilgilipek çok çalışma mevcuttur ve yapılan bu çalışmalarsonucunda tüm seramik restorasyonlar uzun dönemdeklinik açıdan başarılı olarak değerlendirilmişlerdir 28,29 .Yapılacak olan bir tam seramik restorasyonunklinik olarak başarılı olabilmesi için doğru vak’a seçimi,diş preparasyonu, kullanılacak materyalin üreticifirmanın önerilerine göre uygulanması ve simantasyonişlemi çok önemli faktörler arasındadır 34 .Dokuyla son derece uyumlu olan zirkonyum,yüksek dirence sahip bir porselendir ve bu özelliklerindendolayı günümüzde posterior bölge restorasyonlarındagerek tek kuron, gerekse 3-4 üyeli sabitbölümlü protez uygulamalarında kullanılmaktadır. İncepartiküllü yapıları sayesinde detaylı olarak şekillendirilebilmektedir.Ancak, materyalin opak olması veaşındırma işlemlerinin materyalin mekanik özellikleriüzerine olumsuz etkileri mevcuttur.SONUÇTam seramik restorasyonların biyolojik uyumlarıve estetik özellikleri metal destekli porselen restorasyonlardandaha üstündür. Bununla birlikte, klinikbaşarının sağlanması için çok daha dikkatli olunmalı,endikasyon, preparasyon, basamak tasarımı, retraksiyonteknikleri, ölçü, oklüzyonun değerlendirilmesi vesimantasyon aşamalarında ayrıntılara gerekli önemverilmelidir.KAYNAKLAR1. Lin MT, Munoz J, Munuz CA, Goodacre CJ, NaylorWP. The effect of tooth preparation form on thefit oof Procera copings. Int J Prosthodont1998;11:580-590.83

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.J Dent Fac Atatürk UniSupplement: 4,Yıl: 2011, Sayfa : 80-85MANDALI, YILDIRIM BİÇER,BULUT, KONAKÇI2. Bindl A, Windisch S, Mormann WH. Full-ceramicCAD/CAM anterior crowns and copings. Int JComput Dent 1999;2:97-111.3. Boening KW, Wolf BH, Schmidt AE, Kastmer K,Walter MH. Clinical fit of Procera All Ceramcrowns. J Prosthet Den 2000;84:419-24.4. Dayan D, Heifferman A, Gorski M, Beigleiter A.Tooth discoloration-extrinsic and intrinsic factors.Quintessence Int Dent Dig 1983;14(2):195-9.5. Hayes PA, Full C, Pinkham J. The etiology andtreatment of intrinsic discoloration. J Can DentAssoc 1986;52(3):217-20.6. Koruk DC, Kırzıoğlu Z. Çocuklar ve gençlerde dişbeyazlatma işlemlerine yaklaşım-derleme. AtatürkÜni. Diş Hek. Fak. Derg. 2010;3:44-53.7. Sulieman M, addy M, Ress JS. Development andEvaluation of Method In Vitro to Study theeffectiveness of Tooth Bleaching. J Dent2003;31:415-422.8. Malkoç MA, Öztürk N, Sevimay M. Dişrenklenmesinin porselen laminate restorasyonlarile tedavisi. SÜ Diş Hek. Fak. Derg. 2009;18:316-318.9. Craig RG, Ward ML. Restorative Dental materials.10 ed. St. Louis; CV Mosby: 1997. p.265.10. Marcusson JA. Contact allergies to nickel sulfate,gopld sodium thiosulfate and palladium chloridein patients claining side-effects from dental alloycomponents. Contact Dermatitis 1996;34:320-323.11. Toman M, Toksavul S, Fridinoğlu K. Tüm seramikrestorasyonlar ve klinik uygulaması:Olgu sunumuCumhuriyet Üni. Diş Hek. Fak. Derg. 2008;11(1):49-52.12. Raigrodski AJ. Contemporary all-ceramic fixedpartial dentures: a review. Dent Clin N Am 2004;48: 531-544.13. Guazzato M, Albakry M, Ringer SP, SwainMV.Strength, fracture toughness andmicrostructure of a selection of all-ceramicmaterials. Part II. Zirconiabased dental ceramics.Dent Mater 2004; 20: 449-456.14. Ardlin BI. Transformation-toughened zirconia fordental inlays,crowns and bridges: chemicalstability and effect of low- temperature aging onflexural strength and surface structure. DentMater 2002;18: 590-595.15. Kern M, Wegner SM. Bonding to zirconiaceramic: adhesion methods and their durability.Dent Mater 1998 Jan; 14: 64-71.16. Luthardt RG, Holzhüter MS, Rudolph H, Herold V,Walter MH. CAD/CAM- machining effects on Y-TZP zirconia. Dent Mater 2004; 20: 655-662.17. Andrews P,Levine N, Milnes A, Pulver F, Sigal M,Titley K. Advances in the treatment of acquiredand developmental defects of hard dentaltissues. Curr Opin Dent 1992;2:66-71.18. Soares CJ, Fonseca RB, Martins LRM, Giannini M.Esthetic Rehabilitation of anterior teeth affectedby enamel hypoplasia: A case reports. J EsthetRestor Dent 2002;14:340-4.19. Jordan RE. Esthetic Composite BondingTechniques and Materials. St. Louis, Mosby-yearBook, Inc. 2nd ed. 1993 ; 84-86, 132-134,140,150.20. Yüzügüllü B, Tezcan S. Renk değişimine veerozyona uğramış dişlerde laminat veneerrestorasyon seçeneklerinin endikasyonbakımından karşılaştırılması. Cumhuriyet Üni. DişHek. Fak. Derg. 2005;2:133-137.21. Meijering AC, Roeters FJ, Mulder J, Creugers NH.Patients’ satisfaction with different types ofveneer restorations. J Dent 1997;25:493-497.22. Chiche GJ, Pinault A. Esthetic of anterior fixedprosthodontics. Chicago:Quintessence,1994;42-46.23. .Kelly JR, Nishimura I, Campbell SD. Ceramic indentistry: Historical roots and currentperspectives. J Prosthet Dent 1996; 75:18-32.24. Guess PC, Andreja Kulis A, Witkowski S,Wolkewitz M, Zhang Y, Strub JR. Shear bondstrengths between different zirconia cores andveneering ceramics and their susceptibility tothermocycling. Dent Mater 2008; 24: 1556-67.25. .Sadowsky SJ. An overview of treatmentconsiderations for esthetic restorations: A reviewof the literature. J Prosthet Dent 2006; 96:433-42.26. .McLaren EA, White SN. Survival of In-Ceramcrowns in a private practice: A prospectiveclinical trial. J Prosthet Dent 2000; 83:216-22.84

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.J Dent Fac Atatürk UniSupplement: 4,Yıl: 2011, Sayfa : 80-85MANDALI, YILDIRIM BİÇER,BULUT, KONAKÇI27. Dundar M, Gungor MA, Cal E. Multidisciplinaryapproach to restoring anterior maxillary partialedentulous area using an IPS Empress 2 fixedpartial denture: A clinical report. J Prosthet Dent2003; 89:327-33028. .Zimmer D, Gerds T, Strub JR. Survival rate of IPS-Empress 2 allceramic crowns and bridges: threeyear's results. Schweiz Monatsschr Zahnmed2004;114:115-119.29. Toksavul S, Toman M. A short term clinicalevaluation of IPS Empress 2 crowns. Int JProsthodont 2007;20:168-172.30. Manicone PF, Iommetti PR, Raffaelli L. Anoverview of zirconia ceramics: Basic propertiesand clinical applications. J Dent 2007;35:819-82631..Guazzato M, Albakry M, Swain MV, Ironside J.Mechanical properties of in-ceram alumina andinceram zirconia. Int J Prosthodont 2002; 15:339-346.32.Piconi C, Maccauro G. Zirconia as a ceramicbiomaterial: a review. Biomaterials 1999; 20: 1-2533. Karakoca S, Yılmaz H. Zirkonyum ve sabitprotezlerde kullanımı. Atatürk Üniv. Di_ Hek. Fak.Derg. 2006, 36-44.34. Oilo G, Törnquist A, Durling D, Andersson M.All-ceramic crowns and preparationcharacteristics: a mathematic approach. Int JProsthodont 2003; 16: 301-306Yazışma AdresiDr. Arzu Zeynep YILDIRIM BİÇERAdres: 1. Cad. 61/12 Bahçelievler /AnkaraTel: 312 203 41 96e-mail: dtzeynep@yahoo.com85