Arş. Gör. Dt. Duygu KÜRKLÜ* Prof. Dr. Nuran YANIKOĞLU* Dr ...

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.Cilt:19, Sayı: 1, Yıl: 2009, Sayfa: 55-60KÜRKLÜ, YANIKOĞLU, GÖZLERaraç sensordur. Pahalı olmayan bir materyaldir.Hastaların periyodik ziyaretlerinde kullanılır ve dahasonra atılır. 60 mm kalınlığında olup polyester filmtabasından oluşmuştur. Elastik deformasyon kapasitesi,perforasyon direnci gibi karakterize özelliklerivardır. Hasta doğru bir şekilde sensoru ısırdığında,kapanışın ekran üzerinde veriye dönüşmesini sağlamaktadır.6Resim 1. Artikülasyon kağıdıyla yapılan bu işaretlemeyönteminde numaralı bölgelerden hangisinde ilk temasınolduğunu ve hangisinde oklüzal yükün daha çok olduğunubelirleyemeyiz.nedeniyle bu sistemin oklüzyon düzensizliklerinin tanıve tedavisinde klinik aracı olarak büyük bir potansiyeliolduğu bildirilmiştir. Burada gerekli olan sadecehastanın sensoru kuvvetli bir şekilde ısırmasıdır. 6T-Scan sistemi çift taraflı oklüzal temasın gerekliolduğu durumlarda kullanım alanı bulur; 11- Tam protezlerde- Sabit ve hareketli protezlerde- Tüm çene restorasyonlarında- İmplant destekli tüm çene restorasyonlarında- Doğal dişlerde oklüzal dengeleme işleminde- Disklüzyon durumlarında-Oklüzal splintlerde kullanılmaktadır.T-Scan oklüzal analiz sisteminin çalışmaşekli;T-Scan kayıt sisteminde ilk basamak hastanınçene arkından bir model elde etmektir. Bunun içinsensor, üst santral kesicilerin ortasına işaretli yerigelecek şekilde orta hat kontrol edilerek hastanınağzına yerleştirilir. Daha sonra hastaya dişleri tamtemas edecek şekilde ısırması söylenir (Resim 3). Buçalışmada hataları en aza indirebilmek için dental arktadört bölgeye ayrılmalıdır. Sağ posterior, sağ anterior ,sol posterior ve sol anterior bölge . Bilgisayarekranında oklüzal temasların şiddeti renklerle ifadeedilir. Maviden başlayarak turuncu ve kırmızıya uzar,kırmızı en yüksek kuvveti ifade etmektedir (Resim 4).Resim 2. Üzerinde sensor bulunan ısırma çatalıResim 3. Hasta üzerinde uygulamaBu sistemde ısırma süresi, dişlerin tam temaszamanları ve onların oklüzal kuvvetleri gibi parametrelerbelirlenir. Diş temaslarını belirlemedeki doğruluğu57

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.Cilt:19, Sayı: 1, Yıl: 2009, Sayfa: 55-60KÜRKLÜ, YANIKOĞLU, GÖZLERResim 4. Bilgisayar ekran görüntüsüBirçok araştırmacı, netlik açısından bazıkliniksel oklüzyon inceleme metotlarını ve yinelenebilirlikleriniincelemişler ve şu sonuçları bulmuşlardır;Gazit 15 ; foto oklüzyon tekniği ve renkliişaretleme tekniğinin, yinelenebilirliğini karşılaştırmış,her iki tekniğinde yüksek derecede yinelenebilirolmadığını bulmuştur.Durbin ve Sadowsky 16 ; ortodontik tedavi öncesive sonrasında oklüzal temasların incelenmesindesilikon materyali kullanmışlardır. Ancak iyi netlikvermesine rağmen uygulanmasının kolay olmadığınıifade etmişlerdir.Korioth 17 ise interküspal pozisyonda iken oklüzaltemastaki dişlerin sayısını ve lokasyonlarını alginat ölçümaddesi kullanarak rapor etmiştir.Anderson 18 interküspal pozisyonda oklüzaltemasların değerlendirilmesinde, artikülasyon kağıdı veMyler’ın kağıtla işaretleme metotlarını karşılaştırmış veikincisinin daha güvenilir olduğunu bildirmiştir.Halperin 19 oklüzal temasların şablonunu ortayaçıkarmakta kullanılan oklüzal kayıt materyallerininkalınlık, direnç ve plastik deformasyonu üzerindeyapılan bir çalışmada, oklüzal temasların belirlenmesindebazı kayıt materyallerinde artefaktlar olduğunugözlemlemiştir.Bazı çalışmalarda T-Scan oklüzal analiz sistemininposterior dişlerdeki çoklu temaslarda basıncahassas sensorlerin güvenirliliği araştırılmıştır. 20-22Reza Moini ve Neff 20 oklüzal temasları belirlemedeyinelenebilirliği karşılaştırdığı çalışmasında, T-scan sistemine karşı ipek artikülasyon kağıtlarınıkullanmış ve basınca hassas sensorların ipek kağıtkadar kesin sonuç vermediğini bildirmiştir. Ancak buçalışmada birçok hata bulunmuştur.Yapılan çalışmalarda mandibulanın yavaş hareketetmesine neden olan sınırlı esnekliği ve kalınlığınınfazla olması nedeniyle ayırt etme yeteneğinin sınırlıolduğunu ve sensorun fazlaca değişken sonuçlarbulduğu belirtilmiş, düşük hassasiyetinden dolayı21, 23sensorun güvenirliliği sorgulanmıştır.Bazı araştırmacılar, T-scan kullanımını oklüzaltanı metodu olarak desteklemişler, oklüzyon tedavisindeve hasta takibinde etkili bir araç olarak bildirmişlerdir.14,24Reza Moini ve Neff 20 sensorun yüksek hassasiyetindendolayı sadece oklüzal temasların kaydını değilbunun yanında kapanış zamanlamasını ve güçseviyesini de analiz ettiğini belirtmişlerdir.Tam porselen restorasyonunun kullanımısonrası ortaya çıkan oklüzal dengesizliğin T-Scanyöntemi kullanılarak belirlenmesi (Resim 5a) ve dahasonra da gerekli aşındırmalar yapılarak oklüzaldengenin oluşturulması (Resim 5b) görülmektedir.Aynı seansta hastaya iki sensor kullanılarak toplam 10analiz yapılmıştır. Hastanın ilk analizi kalibrasyon içinkullanılmış, sonraki 8 analizde gerekli aşındırmalaryapılmış, son 10. analizinde ise durum yeterligörülerek işlem tamamlanmıştır. 25Bütün bu çalışmalar oklüzyon inceleme metotlarınındaha başarılı olabilmesi için iyi bir başlangıçolmuştur. Araştırmaların eksikliği ise oklüzalbozuklukların hiçbir zaman tekrar edilebilir kriterlerletanımlanmamış olmasıdır. Buna rağmen klinisyenleroklüzal bozukluklarının tanısında ‘’altın standart’’ıhastaların problemlerini belirtmeleri ve oklüzalişaretlemenin kombinasyonu olarak tanımlamışlardır. 26Bilgisayarlı oklüzal analiz sistmeleri yıllardırkullanılan oklüzal analiz metotlarına göre daha hassasve kayıtları saklanabilen sonuçlar vermektedir.58

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.Cilt:19, Sayı: 1, Yıl: 2009, Sayfa: 55-60KÜRKLÜ, YANIKOĞLU, GÖZLERResim 5aResim 5bKAYNAKLAR1. İnan Ö, Acar A. İmplant Destekli ProtezlerdeOklüzyon. Cumhuriyet ÜniversitesiDiş.Hek.Fak.Dergisi 2001;4:12-17.2. Özpınar B, Toksavul S, Ulusoy M, Özer H. DoğalDişli Genç Bireylerde Karşılıklı Çene İlişkileri İleOklüzyon Türleri Arasındaki İlginin Araştırılması.Ege Üniversitesi Diş.Hek.Fak.Dergisi 1995;16:18-22.3. Posselt U. Fisiologia de la oclusion yrehabilitacion. Jims,Barcelona 1973 P.189.4. Lauritzen AG. Atlas de Analisis oclusal. Martinezde Murgia,Madrid 1977,p.67.5. P.E Dawson 2nd edn pTCMC, St LouisEvaluation,Diagnosis,and Treatment of OcclusalProblems. 1989.6. Garcia Cartagena A, Gonzalez Sequeros O,Garrido Garcia VC. Analysis of two methods forocclusal contact registration with the T-Scansystem. J Oral Rehabil 1997;24(6):426-32.7. Millstein PL. An evaluation of occlusal contactmarking indicators: a descriptive, qualitativemethod. Quintessence Int Dent Dig1983;14(8):813-36.8. Schelb E, Kaiser DA, Brukl CE. Thickness andmarking characteristics of occlusal registrationstrips. J Prosthet Dent 1985;54(1):122-6.9. Saracoglu A, Ozpinar B. In vivo and in vitroevaluation of occlusal indicator sensitivity. JProsthet Dent 2002;88(5):522-6.10. Gonzalez Sequeros O, Garrido Garcia VC, GarciaCartagena A. Study of occlusal contact variabilitywithin individuals in a position of maximumintercuspation using the T-SCAN system. J OralRehabil 1997;24(4):287-90.11. Babu RR, Nayar SV. Occlusion Indicators:A reviewDepartment Of Prosthodontics. MeenakshiammalDental College;Chennal,Tamil Nadu,India.12. Reiber T, Fuhr K, Hartmann H, Leicher D.[Recording pattern of occlusal indicators. I.Influence of indicator thickness, pressure, andsurface morphology]. Dtsch Zahnarztl Z1989;44(2):90-3.13. Maness WL, Benjamin M, Podoloff R, Bobick A,Golden RF. Computerized occlusal analysis: a newtechnology. Quintessence Int 1987;18(4):287-92.59

Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg.Cilt:19, Sayı: 1, Yıl: 2009, Sayfa: 55-60KÜRKLÜ, YANIKOĞLU, GÖZLER14. Bottger H, Borgstedt T. [Computer-supportedanalysis of occlusion using T-Scan system. Firstreport]. ZWR 1989;98(7):584-5.15. Gazit E, Fitzig S, Lieberman MA. Reproducibility ofocclusal marking techniques. J Prosthet Dent1986;55(4):505-9.16. Durbin DS, Sadowsky C. Changes in toothcontacts following orthodontic treatment. Am JOrthod Dentofacial Orthop 1986;90(5):375-82.17. Korioth TW. Number and location of occlusalcontacts in intercuspal position. J Prosthet Dent1990;64(2):206-10.18. Anderson GC, Schulte JK, Aeppli DM. Reliability ofthe evaluation of occlusal contacts in theintercuspal position. J Prosthet Dent1993;70(4):320-3.19. Halperin GC, Halperin AR, Norling BK. Thickness,strength, and plastic deformation of occlusalregistration strips. J Prosthet Dent1982;48(5):575-8.20. Reza Moini M, Neff PA. Reproducibility of occlusalcontacts utilizing a computerized instrument.Quintessence Int 1991;22(5):357-60.21. Yamamura M, Takahashi A, Aoki H, Takeuchi N,Endo Y, Tamaki K, et al. [A study on display andaccuracy of occlusal contacts by means of T-ScanSystem]. Kanagawa Shigaku 1990;25(2):236-41.22. Harvey WL, R.A.Hatch&J.W.Osborne.Computerized occlusal analysis:An evaluation ofthe sensors.J Prosthet Dent 1991;65:89.23. Patyk A, Lotzmann U, Scherer C, Kobes LW.[Comparative analytic occlusal study of clinicaluse of T-scan systems]. ZWR 1989;98(9):752-5.24. Combadazou JC, Combelles R, Cadenat H. [Thevalue of mandibular kinesiography and of T-scanning in the diagnosis and treatment of algodysfunctionalsyndrome of thetemporomandibular joint]. Rev Stomatol ChirMaxillofac 1990;91(2):86-91.25. S.Gözler. Klinik çalışma sonuçlarının fotoğrafları.İstanbul 2000.26. Baba K, Tsukiyama Y, Clark GT. Reliability,validity, and utility of various occlusalmeasurement methods and techniques. J ProsthetDent 2000;83(1):83-9.Yazışma Adresi:Arş. Gör. Dt. Duygu KÜRKLÜAtatürk Üniversitesi Diş Hekimliği FakültesiProtetik Diş Tedavisi A.B.D25240 ERZURUMTelefon:+90.442.231 173660