Aday Öğretmenlerin Düşünme Stilleri Nedir - Prof.Dr. Seval Fer

More documents

Recommendations

Info

2‣ İçedönük (Internal)‣ Dışadönük (External)V.Eğilimler (Leanings)‣ Yenilikçi (Liberal)‣ Tutucu (Conservative)Kaynak: Sternberg, 1997‣ Bağımsız, kendine yeten, iletişimden kaçınan.‣ Başkalarıyla çalışan, sosyal olan, bağımlı olan.‣ Yenilikçi, geleneğe karşı çıkan, hayalci.‣ Geleneksel, denenmişi tercih eden, gerçekçi.Amerika, Çin, İspanya ve Filipinler’de, orta öğretim ve üniversite öğrencilerinde Düşünme Stilleri Ölçeği (DSÖ)geçerliği ve güvenirliği gösterilerek çeşitli araştırmalarda kullanılmıştır. Örnek olarak, Sternberg ve Grigorenko(1995) öğrencilerin DS ile sınıf düzeyi, öğretim deneyiminin uzunluğu ve öğretilen konu alanı arasında ilişkilerolduğunu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, öğrencilerin, sahip olduğu DS’nin yaş, doğum-sırası ve cinsiyetin yanı sıraöğrenme çevresi gibi bireysel özelliklere göre farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Benzer biçimde Zhang’ın(1999) araştırması da DS’nin yaş, cinsiyet ve önceki çalışma deneyimlerinden etkilendiğini göstermiştir. Buna ekolarak Zhang (2002a), üniversite öğrencilerinin DS’nin yaş, cinsiyet ve sosyo-ekonomik düzey gibi bireyselözelliklerinin yanı sıra iş, seyahat ve liderlik tecrübeleri gibi durumsal özelliklerinden de etkilendiğini bildirmiştir.Zhang (2001b) tarafından yapılan bir başka çalışmada ise belirli DS’nin yaş, liderlik deneyimi, seyahat deneyimi vehobi sayısı değişkenleriyle ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır. Buna karşın Grigorenko ve Sternberg (1997) üniversiteöğrencilerinin DS ile akademik başarı, cinsiyet ve yetenek yönünden herhangi bir farklılığa ulaşmadıklarınıbelirtmişlerdir. Benzer biçimde Zhang (2002a) da üniversite öğrencileri arasında yaş, cinsiyet ve çalışmadeneyimleri göz önünde bulundurulduğunda, DS’nde istatistiksel olarak anlamlı bulguya rastlamamıştır.Yukarıda belirtilen çalışmaların da ortaya koyduğu gibi, çeşitli kültürlerde, bireylerin DS’ni incelemeye yönelik ilgiolduğu görülür. Bunun bir nedeni, belirtilen çalışmaların düşünmenin öğrenme sürecinin önemli bir parçasıolduğunu ve öğrenme üzerinde etkileri olduğunu ortaya koyması olabilir. Çünkü öğrenme, düşünmenin bir altüretimi olup düşünme ile ilgilidir. Bireyler düşünürken olduğu gibi, öğrenirken de bireysel farklılıklarına bağlıolarak, farklı stiller kullanır. Yukarıda belirtilen araştırmaların ortaya koyduğu bulgular bütünsel anlayışladeğerlendirildiğinde, DS’nin bireylerin bireysel özelliklerine bağlı olarak farklılık gösterebileceği söylenebilir;dolayısıyla farklı bireylerin DS’nin de farklı olabileceği beklenebilir. Bu nedenle bu araştırmada aday öğretmenlerinDS’nin; cinsiyet, üniversite kaynağı ve program kaynağı değişkenlerine bağlı olarak değişip değişmediğininincelenmesi amaçlanmış ve şu sorulara yanıt aranmıştır: (1) Aday öğretmenlerin DS, cinsiyetlerine göre anlamlı birfarklılık göstermekte midir? (2) Aday öğretmenlerin DS, üniversite kaynaklarına göre anlamlı bir farklılıkgöstermekte midir? (3) Aday öğretmenlerin DS, program kaynaklarına göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?YöntemAraştırma Modeli ve Çalışma GrubuBu çalışmada, Düşünme Stilleri Ölçeği (DSÖ) ile elde edilen verilerin nicel analizi ile aday öğretmenlerde var olandurum saptandığı için bu araştırma Karasar’ın (1994) da belirttiği gibi, tarama modellerinden genel taramamodelidir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2002-2003 öğretim yılları arasında Yıldız Teknik Üniversitesininİngilizce Öğretmenliği sertifika programı ile Matematik, Fizik ve Kimya Öğretmenliği tezsiz yüksek lisansprogramına katılan 402 aday öğretmen oluşturmuştur. Grubun seçilme nedeni, çalışmanın amacına uygun biçimdefarklı kaynaklı üniversitelerden ve programlardan gelen kişilerden oluşmasıdır.Çalışma grubunun 259’unu (% 64) bayanlar, 143’ünü (% 36) ise baylar oluşturmuştur. Yaş grupları 19-43 yaşarasında değişmiştir, ancak 356 (% 90) kişi ile 19-28 yaş grubunda yoğunlaşmıştır. Grubu lisans mezunları (% 43),son sınıf lisans öğrencileri (% 32) ve yüksek lisans öğrencileri ile mezunları (% 26) oluşturmuştur. Çalışmagrubunda İstanbul (% 24), Boğaziçi (% 19), Yıldız Teknik (% 19), Fatih (% 19) ve diğer (%19) üniversitelerdenprograma katılan aday öğretmenler yer almıştır. Bu araştırmada 15’den az öğrencisi bulunan üniversiteler diğerüniversite adı altında birleştirilmiştir. Aday öğretmenlerin sahip oldukları programlara göre dağılımı ise Fizik,Kimya, Matematik (% 36), Dil Bilimleri (% 22), İktisat-İşletme-Yönetim (% 18), Mühendislik-Mimarlık (% 11),Tarih-Coğrafya (% 7) ve diğer (% 6) programlar arasında değişmiştir. Bu araştırmada 15’den az öğrencisi bulunanprogramlar diğer programlar adı altında birleştirilmiştir.Veri Toplama AracıAraştırmanın verileri, Sternberg (1997)’in ‘Zihinsel Özyönetim Kuramı’na göre, Sternberg ve Wagner tarafındangeliştirilen ‘DSÖ’ ile toplanmıştır. Bu ölçek, bu bildirinin giriş kısmındaki referanslarda da belirtildiği gibi, DS’niölçme konusunda literatürde genel kabul görmüş olması, ve farklı kültürlerdeki üniversite öğrencilerinde yeterincedenenmiş olması nedeniyle seçilmiştir. Ölçek beş temel boyut (faktör) altında yer alan 13 düşünme stilinden, bireyinbaskın olduklarını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır (Bkz. Tablo 1). Ölçek, tamamı olumlu cümle formatındayazılmış toplam 104 maddeden oluşmuştur. Bu maddeler, 5 temel boyut altındaki 13 alt ölçekli stilin her birini,sekizer madde ile ölçmek için düzenlenmiştir. Derecelendirme yedili likert formunda; bana hiç uygun değil (1), banapek uygun değil (2), bana çok az uygun (3), bana biraz uygun (4), bana oldukça uygun (5), bana çok uygun (6),tamamen bana uygun (7) biçiminde düzenlenmiş ve puanlanmıştır. Ölçekte bulunan ve farklı boyutları ölçmek içindüzenlenen maddelerden iki örnek, ölçekteki madde numarası ile birlikte şöyledir: (13) Rolümün ya da katılım
tarzımın belirgin olduğu durumları tercih ederim (yürütmeci). (63) Detaylara az dikkat etmeye eğilimliyim(bütünsel). Ölçeğin tümünden alınan puan yoktur. Çünkü bir temel boyut, altında yer alan alt ölçeklerde bulunan vebireyde baskın olan bir stili, diğer boyutlardan bağımsız olarak ölçer. Puanların analizi de alt ölçek bazında yapılır.Bu doğrultuda alt ölçek puanı, alt ölçeğe ait sürekli puanların toplanması ve bu toplamın o alt ölçekteki maddesayısına bölünmesinden elde edilir. Bir alt ölçekten alınabilecek puan ise 1 ile 8 arasında değişir. Elde edilen süreklipuanlar ise kişileri temel boyut altında yer alan DS’ne göre gruplandırmak için de kullanılır. Çünkü her bir kişi, enyüksek puan aldığı temel düşünme boyutu altındaki alt ölçeğe ait olan stile atanır.DSÖ’nin güvenirliği ve geçerliği başka bir çalışmada (Bkz. Fer, 2005) incelenmiş ve bulgular burada özetlenmiştir.DSÖ’nin alt ölçek güvenirlik değerleri Tablo 2’de verilmiştir.Tablo 2 . DSÖ’nin Alt Ölçek Güvenirlik DeğerleriAlt Ölçekler N X SS α r1 r2Yasayapıcı 390 5.65 .76 .81 .58-.74 .74Yürütmeci 373 5.09 .96 .81 .55-.75 .72Yargılayıcı 378 5.15 .88 .79 .48-.76 .74Tekerkçi 378 4.57 .90 .61 .42-.64 .68Aşamacı 381 5.46 .98 .88 .61-.80 .74Çokerkçi 370 3.97 .91 .68 .47-.68 .63Anarşik 387 4.26 .96 .72 .41-.70 .75Bütünsel 380 4.50 .97 .77 .48-.78 .75Ayrıntısal 385 4.44 .90 .71 .40-.76 .71İçedönük 385 4.49 1.07 .82 .54-.73 .73Dışadönük 378 4.85 1.02 .84 .37-.82 .78Yenilikçi 392 5.24 1.01 .91 .73-.84 .71Tutucu 385 3.68 1.18 .90 .49-.88 .72α: Alt Ölçeklerin Cronbach Alpha değerlerir1: Alt Ölçeklerin madde toplam korelasyon değerleri. Pearson Korelasyonlar 0.01 düzeyinde anlamlıdır.r2: Alt Ölçeklerin test- tekrar test değerleri. Pearsons Korelasyonlar 0.01 düzeyinde anlamlıdır.Kaynak: Fer, 2005.Tablo 2’den de görülebileceği gibi, 104 maddelik ölçeğin bütünü için toplam alpha katsayısı 0.92’dır. Ölçeğin beştemel boyutu altındaki 13 alt ölçeğin alpha katsayısı 0.61 ve 0.91 arasında bulunmuştur. Bulgular, alt ölçekmaddelerinin iç tutarlık güvenirliğinin 0.37- 0.88 arasında değişen madde-toplam korelasyonu olduğunugöstermiştir. Diğer yandan diğer kültürlerde yapılan araştırmalarda alt ölçeklerin iç tutarlık güvenirliğinin 0.35 ile0.88 alpha katsayısı arasında değiştiği görülmüştür. Genel bir değerlendirme yapılırsa, diğer çalışmalarda tekerkçi,çokerkçi, anarşik alt ölçeklerinin genellikle iç tutarlık güvenirliğinin düşük olduğu saptanmıştır (Bkz. Bernardo,Zhang, & Callueng, 2002; Cano-Garcia & Hughes, 2000; Dai & Feldhusen, 1999; Grigorenko & Sternberg, 1997;Stenberg, 1997; Sternberg & Grigorenko, 1993, 1997; Zhang, 1999, 2000, 2001a, 2002a, 2002d; Zhang &Sternberg, 2000). Alt ölçeklerin dış tutarlık güvenirliği için yapılan test-tekrar test tekniği bulgularında ise 0.63-0.78 arasında korelasyon değeri almıştır. Belirtilen bulgular, ölçeğin kabul edilebilir düzeyde güvenilirliği olduğuşeklinde yorumlanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini saptamak için yapılan faktör analizi beş faktörlü, 13 alt ölçekliyapı ortaya koymuştur. Varimaks döndürme sonucunda beş faktörün yüzde 76 varyans miktarı ile açıkladığıölçeğe ulaşılmıştır. Varyans miktarının yüzde 28’si birinci, 18’i ikinci, 12’si üçüncü, 10’u dördüncü, 8’i ise beşincifaktördedir. Yapı geçerliği sonucunda, Türkçe formda geçerliği ancak kabul edilebilecek düzeyde olan bir ölçeğeulaşıldığı düşünülebilir. Diğer yandan, yukarıdaki belirtilen araştırmalardan bir ölçüde benzer sonuçlar alınmaklabirlikte, literatürde birbiri ile tutarlı faktör sonuçlarına ulaşıldığı söylenemez.İşlemDSÖ, 2002-2003 öğretim yılında, ders ortamında, gönüllülük ilkesine göre aday öğretmenlere uygulanmıştır. Ölçekuygulanmadan önce aday öğretmenlere ölçekle ilgili bilgi verilmiş ve soruları içtenlikle yanıtlamalarının önemiaçıklanmıştır. Örneğin, verilen durum bireye hiç uymuyor ise aynı satırdaki 1 rakamının üstüne, ama mükemmelbiçimde uyuyorsa 7 rakamına (X) işareti koymaları istenmiştir. Katılımcıların ölçeği doldurma süresi 20 ile 35dakika arasında değişmiştir.Verilerin AnaliziDSÖ’nin aday öğretmenlere uygulanması ile elde edilen veriler, SPSS 11.5 versiyon ile analiz edilmiştir. Bağımlıdeğişken olarak DS puanları, bağımsız değişken olarak aday öğretmenlerin cinsiyet, üniversite kaynağı ve programkaynağı değişkenleri arasındaki anlamlı farklılığı tanımlamak için tek yönlü varyans analizi (ANOVA)uygulanmıştır. Scheffe testi işlemleri, anlamlılık karşılaştırmaları için kullanılmıştır.3
Page 1: KAYNAKÇANIZ İÇİN: Fer, S., "Ada
Page 5 and 6: p .18 .00 .66 .31 .00 .96 .18 .10 .
Page 7 and 8: 7Bu çalışmanın önemli bir sın

Aday Öğretmenlerin Düşünme Stilleri Nedir - Prof.Dr. Seval Fer

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?