KONYAALTI KENTSEL ALANINDA BİR YEŞİL ALAN SİSTEM ...

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2007, 20(2),261-271KONYAALTI KENTSEL ALANINDA BİR YEŞİL ALAN SİSTEM ÖNERİSİGELİŞTİRİLMESİ *Ebru MANAVOĞLU Veli ORTAÇEŞME aAkdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, 07070 AntalyaKabul Tarihi: 09 Ekim 2007ÖzetBu çalışmada Antalya kentinin batısında, kent turizmi açısından önemli bir konumda bulunan Konyaaltıkentsel alanı içerisindeki açık ve yeşil alanlar ayrıntılı olarak incelenmiş ve bölgenin fiziksel konumu, açık ve yeşilalan planlama ilkeleri, bilimsel araştırmalar ve diğer ülkelerdeki açık-yeşil alan sistem uygulamaları doğrultusundabir yeşil alan sistem önerisi geliştirilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda Konyaaltı kentsel alanı genelinde kişibaşına 6.9 m 2 aktif yeşil alan düştüğü saptanmıştır. Bu değer bölgenin imar planının yapıldığı 1995 yılında yürürlükteolan imar mevzuatında öngörülen 7 m 2 standardına çok yakındır. Ayrıca Antalya kentinin diğer alt belediyeleri veülkemizdeki diğer kentlere oranla oldukça yüksek bir değerdir. Bununla birlikte kentsel alanda yer alan 14mahallenin yeşil alan varlıkları arasında önemli farklılıklar saptanmıştır. Bu da yeşil alanların kentsel alan bünyesindedüzenli dağılmadığını göstermektedir. Araştırmadan elde edilen bir diğer sonuç, bölgenin imar planında bir yeşil alansistem yaklaşımının öngörülmemiş olduğudur. Ancak, bölgeyi çevreleyen tarım ve orman alanları, Akdeniz’edökülen Boğaçay Deresi ve doğal vadiler gibi fiziksel unsur nedeniyle, bölge bir yeşil alan sisteminin geliştirilmesiiçin uygun özellikler taşımaktadır. Bu çalışmada geliştirilen yeşil alan sisteminin, gelecekteki imar planları açısındanyol gösterici olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Kent, Yeşil Alan, Planlama, Konyaaaltı, AntalyaA Green Space System Proposal for the Konyaaltı Urban AreaAbstractIn this study, open and green spaces of Konyaaltı urban area of Antalya city of Turkey were examined. Agreen space system which is based on the physical characteristics of the area, open and green space planningprinciples, scientific researches and green structure applications in other countries was proposed. Active green spaceper capita was determined 6.9 m 2 in the area. This is a very close figure to the 7 m 2 standard ordered by theconstruction legislation which was in force in 1995 when the structural plan of the region was prepared. This value isalso higher than the other urban areas of Antalya city. However, there are considerable differences between 14quarters of the area concerning the green space presence. This shows that existing green spaces are not distributed ina homogeneous setting in the urban area. No green space system approach in the structural plan of the area wasdetermined despite its good potential for a green structure considering the surrounding agricultural and forest areasand its physical elements such as Bogacay stream, natural valleys etc. The green space system proposal developed inthis study may be helpful for future structural plans of the area.Keywords: City, Green Space, Planning, Konyaalti, Antalya1. GirişYeşil alanlar, kentsel mekanlardainsan yaşamı ve gereksinimleri açısındanbüyük önem taşımaktadır. Bu alanlar,değişik kentsel kullanımlar arasındasirkülasyonu ve fiziksel konfor sağlama,kente estetik değer kazandırma, rekreasyonfırsatları sunma, gürültü ve kirliliği azaltmagibi birçok fiziksel ve ekolojik işlevesahiptirler. Bu işlevleri tam olarak yerinegetirebilmeleri için kent planlamada birsistem dahilinde planlanmalı ve belirlistandartlara uygun olmalıdırlar. Açık veyeşil alanlar kentliye sağladıkları olanaklarınyanı sıra, bir kentin şekillenmesinde deönemli rol oynamaktadırlar (Karagüzel veark., 2000).Günümüze kadar geçen süreçte çeşitliyeşil alan sistem yaklaşımları ortaya* Bu makale, Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi tarafında desteklenen “KonyaaltıKentsel Alanında Bir Yeşil Alan Sistem Önerisi geliştirilmesi” isimli Yüksek Lisans tez çalışmasının bir ürünüdür.aİletişim: V. Ortaçeşme, e-posta: ortacesme@akdeniz.edu.tr261

E. MANAVOĞLU, V. ORTAÇEŞMEaçık-yeşil alan sistem kurgusunun bulunupbulunmadığı araştırılmış; bilimselçalışmalar, yeşil alan sistem yaklaşımları vestandartlar doğrultusunda bir yeşil alansistem önerisi geliştirilmiştir.2. Materyal ve Yöntem2.1. MateryalAraştırma alanını, Antalya kentselyerleşimin güney batı kısmında yer alan,Konyaaltı Belediyesi’nin imar çalışmalarıtamamlanmış kentsel bölümüoluşturmaktadır (Şekil 1).Konyaaltı Belediyesinin doğal sınırınıgüneyde Akdeniz; batıda Tünek Tepe’denDemircilik Tepesi’ne kadar uzanan ormanlıkalan; kuzeyde Güllük Dağı ve Kepez sırtları;doğuda ise Arapsuyu Vadisi oluşturur.Konyaaltı, 1994 yılında Antalya kentininbüyükşehir statüsü kazanmasından sonrabelediye olmuştur. 2000 yılı nüfus sayımınagöre nüfusu 34.797 kişi, belediye yüzölçümü9.341 km 2 olup, 23 mahallesi bulunmaktadır.Konyaaltı bölgesinin temel fizikselunsurları, bölgeyi kuzey-güneydoğrultusunda ikiye bölen ve Akdeniz’edökülen Boğaçay Deresi; kıyı boyuncaKEPEZ BELEDİYESİORMAN KÖYLERİKURUÇAYAYDINLIKZÜMRÜTPINARBAŞIMOLLAYUSUFSİTELERUNCALIAKKUYUTOROSARAPSUYUULUÇÖĞRETMENEVLERİMURATPAŞA BLD.YENİDEMİRCİLİKSU İÇECEKHURMAGÜRSUB O Ğ A Ç A YALTINKUMKUŞKAVAĞIKONYAALTI PLAJIÇAKIRLARSARISULİMANORMAN KÖYLERİGÖKDEREANTALYALİMANIAKDENİZOLİMPOS BEYDAĞLARISAHİL MİLLİ PARKIGÖSTERİMLERARAŞTIRMA ALANIİMAR PLANSIZ ALANLARKONYAALTI BELEDİYESİ SINIRI0metre800 1600 2400KŞekil 1. Konyaaltı Kentsel Alanının Konumu.263

Konyaaltı Kentsel Alanında Bir Yeşil Alan Sistem Önerisi Geliştirilmesiuzanan Konyaaltı Plajı ve onun batısında yeralan Antalya Limanı ve AkdenizÜniversitesi kampüs alanıdır. Konyaaltıbölgesinin fiziki coğrafyasını sahildeki plaj(Konyaaltı plajı) şeridi, kıyı ovaları, akarsuvadileri, plato ve sekiler, dağlar ve tepeleroluşturmaktadır.Bölgenin arazi kullanımıincelendiğinde, kuzey ve doğu bölümlerininKepez ve Konyaaltı kentsel alanları, batıbölümünün tarım, orman ve topoğrafikeşiklerle sınırlandırıldığı görülmektedir.İmar planı sınırları içerisindeki alanlarbölgenin doğusunda ve güneydoğusundakonumlanmış, yerleşim amaçlıplanlanmıştır. Bu alanlarda altyapıçalışmaları ve yapılaşma sürmektedir.Bölgenin batısında sulama alanları,Boğaçayı ve Arapsuyu vadileri yeralmaktadır. Antalya Limanı çevresindeaskeri alan ve güvenlik bölgeleri ile NATOboru hattı bulunmaktadır. Alan içerisindeyer yer orman statüsünde alanlar dabulunmaktadır. Liman’ın güneybatısındakiorman alanı 1. derece doğal sit ve milli park(Olimpos-Beydağları Sahil Milli Parkı)statüsündedir.Tipik Akdeniz ikliminin görüldüğübölgede yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık veyağışlıdır. Hakim rüzgarlar kıyı kesimininbatı bölümünde kuzey yönlerden, doğubölümünde ise güney yönlerden esmektedir.İklimin elverişliliği nedeniyle çok çeşitlibitki örtüsüne rastlanır. Akdeniz ÜniversitesiKampüsü’de maki formasyonu tümözellikleri ile izlenebilmektedir (Mansuroğluve ark., 2003).Konyaaltı Plajı ve kıyısı, ormanalanlarının yayılımı ve yarattığıbiyoçeşitlilik, milli park alanının varlığı,iklim koşullarının turizme olanak sağlaması,antik yerleşmeler, arkeolojik sitler, kentseldoku ve kentsel sitlerin yarattığı kültürelbirikim, bölgede turizmin gelişmesininbaşlıca kaynaklarını oluşturmaktadır.Araştırmada, Antalya kenti veKonyaaltı bölgesi ile ilgili bugüne kadaryapılan 1/25000, 1/5000 ve 1/1000 ölçekliimar planları ve bu planlara ilişkin açıklamaraporları, hava fotoğrafları ve yazılı ve sözlükaynaklardan materyal olarakyararlanılmıştır. Kentsel açık ve yeşil alankavramları, kentsel yeşil alan hiyerarşisi veyeşil alan sistemiyle ilgili kitap, makale vebilimsel araştırma sonuçları da yararlanılandiğer materyalleri oluşturmaktadır.2.2. YöntemAraştırma analiz, sentez, yeşil alansistem önerisi geliştirilmesi ve sonuçlarıntartışılmasından oluşan dört aşamadayürütülmüştür.Analiz aşamasında, Antalya kenti veKonyaaltı bölgesine ilişkin olarak yapılanimar planları etüd edilmiş ve açık ve yeşilalanlara ilişkin öngörüler ortayakonulmuştur. Ayrıca, Konyaaltı kentselalanında planlanmış olan yeşil alanlar ilemevcut yeşil alanların tipleri, büyüklükleri,mahallelere göre dağılımı büro ve araziçalışmaları ile tespit edilmiş, planlanan yeşilalanların ne kadarının uygulandığı ortayakonulmuştur.Sentez aşamasında, planlama veuygulama açısından sorunlar ortayakonulmuştur. Mevcut ve planlanan yeşilalanlar arasındaki büyüklük ve işlevselilişkiler saptanmış, yeşil alanların yapımınailişkin sorunlar irdelenmiştir. Mevcut veplanlanan yeşil alanlarda işlevsellikbakımından bir yeşil alan sistem kurgusununbulunup bulunmadığı araştırılmıştır.Yeşil alan sistem önerisi geliştirilmesiaşaması, çalışmanın en önemli aşamasınıoluşturmaktadır. Bu aşamada, ilk ikiaşamada elde edilen verilerdenyararlanılarak, Konyaaltı kentsel alanı içinbir yeşil alan sistem önerisi geliştirilmiştir.Bu süreçte, bir kentin yeşil alan sisteminibelirleyici nitelik taşıyan bölgedekikentleşme tipi (ışınsal, doğrusal, ızgaragibi), mevcut ve planlanan açık alankullanımları (yeşil alanlar, koruma alanları,cadde-bulvarlar gibi), komşu alanlardakiarazi kullanımları (tarım, orman gibi), yeşilalanların “etki alanları”, bölgenin turizmpotansiyeli ve nüfusun yapısı ve gelişimigibi ölçütler esas alınmıştır.Araştırmanın son aşamasında, buçalışma ile belirlenen kentsel yeşil alansisteminin uygulanabilme olanaklarıtartışılmış ve Konyaaltı kentsel alanınınçağdaş bir yeşil alan sistemine sahipolabilmesine yönelik öneriler sıralanmıştır.264

E. MANAVOĞLU, V. ORTAÇEŞME3. Bulgular3.1. Antalya Kentinin Yeşil Alan VarlığıAntalya’nın çevresini oluşturandağlar, tarım alanları, ormanlar, kıyılar,vadiler ve akarsular, çevresel ekosistemioluşturan doğal yapı elemanları olarakkentin makroformunun oluşmasında olduğukadar yeşil alan sisteminin belirleyicisi vedoğal imaj elemanı olarak da önemkazanmaktadır (Dampo, 2004).Antalya’nın kent ölçeğinde yapılan ilkimar planı 1956-1959 dönemini kapsamaktaolup, İller Bankası Genel Müdürlüğü’ncehazırlanmıştır. Bu plan tarihi kentçekirdeğini oluşturan Kaleiçi ve çevresiylebirlikte, batıda Bahçelievler, kuzeydeŞarampol, doğuda Yenikapı bölgesinikapsamaktadır (Anonim 1996). Plandatutarlı bir gelişme stratejisi ve sosyal donatıalanlarının dengeli dağılımı öngörülmeklebirlikte, göç ve nüfus artışı yeterincedeğerlendirilememiştir. Ayrıca planda,kentin özgün dokusu ve iklim özellikleriningöz önünde bulundurulmayışı, kentselmekanda geri dönülemez bir imar sürecinibaşlatmıştır. İmar planlarınınhazırlanmasında esas alınacak 7 m 2 /kişiyeşil alan standardı yasalarımıza 1972yılında girdiğinden bu dönemde yapılanİmar Planı çalışmaları yeşil alanlaryönünden standartlara dayanmamış,plancılar kendi kabulleriyle planlamaçalışmalarını gerçekleştirmişlerdir.1977 yılında Antalya İmar Planıçalışmaları özel bir planlama bürosutarafından yapılmaya başlanılmıştır. 2000yılı nüfus projeksiyonuna göre önceliklenazım imar planı çalışmaları yapılmış veAntalya Belediyesi Planlama Bürosu ilebirlikte hazırlanan nazım imar planı 1980yılında onanmıştır. Nazım imar planındansonra uygulama imar planları yapılmıştır.1994 yılına kadar bu nazım plan sınırlarındarevizyon ve ilave planlar yapılarak,kentleşme devam etmiştir (Anonim 1996).1981 yılında kentin büyümesi sonucundasınırlarının değişmesine bağlı olarak1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planıçalışmaları başlatılmış ve plan 1982 yılındaBayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafındanonanmıştır. Bu süreçte yeşil alanlarıngelişimine ilişkin bilgi bulunmamaktadır.Antalya’nın 1995-2015 yıllarıarasındaki gelişimini yönlendirecek imarplanının yapımı işi, 1995 yılında UTTAPlanlama Grubuna verilmiştir. 1/25000ölçekli Antalya Nazım İmar Planı21.11.1995 tarihinde; 1/5000 ölçekli Nazımİmar Planı 08.11.1996 tarihinde BüyükşehirBelediye Meclisi tarafından onanmıştır.Nüfus hedefleri ile plan kapasitesi arasındakitutarsızlıklar, kentsel sosyal ve teknikaltyapı-nüfus ilişkisinde yetersizlikler,kentin gelişimine koşut ulaşım planınınbulunmayışı, tarım alanlarının yerleşimeaçılması, teknik sorunlar, haritalarınyetersizlikleri gibi gerekçelerle ve meslekodalarının itirazları sonucunda 1/5000ölçekli Nazım İmar Planı Antalya İdareMahkemesi tarafından 14.05.1998 tarihinde;1/25 000 ölçekli Nazım İmar Planı Danıştay6. Dairesi’nin 2002/1706 no’lu kararı ile13.03.2002 tarihinde iptal edilmiştir. 1/5000ölçekli Nazım İmar Planında iptale gerekçeoluşturan bölgeler (Çakırlar, Bahtılı,Kırcami) yeniden irdelenmek üzere onamadışı bırakılmış ve plan 30.07.1998 tarihindeBüyükşehir Belediye Meclisi tarafındanyeniden onanmıştır.Karagüzel ve ark., 2000 yılındayaptıkları bir çalışma ile Antalya’daki aktifyeşil alanları incelemişlerdir. Çalışmasonucunda, kişi başına düşen yeşil alanmiktarı Konyaaltı Belediyesi sınırlarıiçerisinde 3 m 2 , Muratpaşa’da 3.2 m 2 ,Kepez’de 2.9 m 2 , Büyükşehir genelinde ise3.1 m 2 olarak belirlenmiştir. 2005 yılındayapılan bir başka çalışmada ise, aynıdeğerler sırasıyla 6.3 m 2 , 3.0 m 2 , 5.7 m 2 ve4.4 m 2 olarak gerçekleşmiştir (Ortaçeşme,2005). Her iki çalışmanın sonuçları, sondönemde Antalya genelinde ve özellikleKonyaaltı bölgesinde kişi başına düşen aktifyeşil alan miktarının önemli ölçüde arttığınıgöstermektedir.3.2. Konyaaltı’nın Yeşil Alan Varlığı3.2.1.İmar Planında Öngörülen Yeşil Alan1995 yılında UTTA tarafındanhazırlanan imar planına göre, KonyaaltıBelediyesi’nin toplam planlama alanı38.000.000 m 2 civarındadır. Bu alanın265

Konyaaltı Kentsel Alanında Bir Yeşil Alan Sistem Önerisi GeliştirilmesiPlajına paralel uzanan Atatürk Bulvarı veAkdeniz Bulvarı önemli doğu-batıkoridorlarını; Konyaaltı bölgesinin doğusınırını oluşturan Dumlupınar Bulvarı’nınyanı sıra, Mustafa Kemal Bulvarı, UncalıCaddesi, 7. Cadde, 14. Cadde ve şu andaplanda öneri halde bulunan 60 m.genişliğindeki arter, bölgenin kuzey-güneykoridorlarını oluşturmaktadır. Özellikle60 m’lik ulaşım arteri, Konyaaltı bölgesiningelecekteki yeşil alan sistemi içinde kuzeyve güneyi birbirine bağlayan önemli birekolojik koridor olabilecektir.Kentsel yeşil alan planlama ilkeleribakımında, kentsel alanda yer alan yeşilalanların yeşil koridorlarla birbirlerinebağlanmalarının yanı sıra, kentsel alanakomşu yeşil alanlara (ormanlar, tarımalanları gibi) bağlanmaları da sistemişlevleri yönünden büyük önem taşır. Bubağlantılar vasıtasıyla kentsel yeşil alanlar,onları çevreleyen doğal alanlarla organikbağ içerisinde olabileceklerdir. Konyaaltıkentsel alanını çevreleyen geniş tarım veorman alanları bulunmaktadır. Bölgeningüneybatısında yer alan Beydağları vebatısında yer alan geniş tarım alanları buanlamda önemli olanaklar sunmaktadır.Konyaaltı kentsel alanı için yeşil alansistem önerisi aşağıdaki yaklaşımlarçerçevesinde geliştirilmiş olup, söz konususistem Şekil 2’de verilmiştir:1. Bölgedeki doğal (dere, vadi) ve yeterligenişliğe (30 m.) sahip yapay (cadde vebulvarlar) doğrusal hatlarağaçlandırılarak, bunlara ekolojikkoridor niteliği kazandırılacaktır.2. Ekolojik koridorların birbirlerini kestiğinoktalarda yeşil alanlar oluşturulacaktır.3. Aktif ve pasif tüm yeşil alanlarla,bölgeyi çevreleyen tarım ve ormanalanları arasında yeşil koridorlarvasıtasıyla organik bağ kurulacaktır.Önerilen yeşil alan sisteminde mahalleölçeğinden konut ölçeğine inen yerleşmehiyerarşisi çerçevesinde yeşil alanlarınoluşturulması bu sistemi destekleyecektir.Çocuk bahçeleri, semt spor sahaları vemahalle parklarının çeşitli yaş gruplarınahizmet edecek şekilde donatılması yeşil alansistem kurgusu bakımından önemtaşımaktadır. Ayrıca, aktif yeşil alanlarınetki alanlarının bölgeyi kapsamasıgerekmektedir.5. Tartışma ve SonuçKonyaaltı kentsel alanında bir yeşilalan sistem önerisi oluşturulmasınıamaçlayan bu çalışmadan elde edilensonuçlar, bölgede bir dizi yeşil alansorununun varlığını ortaya koymuştur. Kişibaşına düşen aktif yeşil alan yönündenyetersizlik, yeşil alanların kent dokusundakidağılımında dengesizlik, mevcut yeşildokuda bir sistem kurgusunun olmayışı busorunların en önemlileridir.Çalışmadan elde edilen sonuçlaragöre, Konyaaltı bölgesinde kişi başına düşenaktif yeşil alan miktarı 6.9 m 2 ‘dir. Bu değer,bölgenin imar planının yapıldığı 1995yılında yürürlükte olan imar mevzuatınınöngördüğü 7 m 2 standardına çok yakındır.Ancak, mevcut aktif yeşil alan miktarının2.9 m 2 si imar planında öngörülmeyen, dahasonraki süreçte orman arazisinden tahsisyoluyla sağlanan bir mesire alanınınsağladığı katkıdır. Dolayısıyla imar planıöngörüleri gözetildiğinde kişi başına düşenaktif yeşil alan miktarı 4 m 2 olmaktadır. Buda Konyaaltı bölgesi için 1995 yılındahazırlanan imar planıyla hedeflenen 9.4 m 2değerinin oldukça altında kalmaktadır.Mevcut aktif yeşil alanların kentdokusundaki dağılımlarında bir dengesizlikgöze çarpmaktadır. Konyaaltı kentsel alanıkapsamında yer alan ve imar planı yapılmış14 mahallenin yeşil alan varlıkları arasındaönemli farklılıklar bulunmaktadır. Akkuyumahallesinde hiç yeşil alan bulunmazken,Liman mahallesinde 8 adet yeşil alanbulunmaktadır. Mahalle başına ortalama 5adet yeşil alan düşmektedir, ancakmahallelerin çoğu ortalamanın altında yeşilalana sahiptir. Mahallelerdeki yeşil alansayılarında görülen dengesizlik, kişi başınadüşen aktif yeşil alan miktarına dayansımaktadır. Uncalı mahallesinde kişibaşına 125.8 m 2 , Toros mahallesinde kişibaşına 17.7 m 2 düşerken, diğer mahallerdekişi başına düşen yeşil alan miktarımevzuatın öngördüğü 7 m 2 standardınınaltında kalmıştır.268

Konyaaltı Kentsel Alanında Bir Yeşil Alan Sistem Önerisi Geliştirilmesibakımından fırsat eşitliği sağlanamadığınıgöstermektedir.Çalışmadan elde edilen önemlisonuçlardan biri de Konyaaltı kentselalanında bir yeşil alan sistem kurgusununbulunmayışıdır. 1995 yılında yapılan imarplanında yeşil alanlara ilişkin kararlaralınırken, bir yeşil alan sistemininoluşturulma amacı güdülmemiştir.Yürürlükteki imar mevzuatında bunuzorlayıcı bir madde de bulunmamaktadır.Bunun sonucunda, genel olarak birbiriylebağlantısız, alan bakımından yetersiz,dolayısıyla bir kent ortamında kendilerindenbeklenen işlevleri gerçekleştirmekten uzakyeşil alan parçaları ortaya çıkmıştır.Halbuki, imar planında öngörülmese bileKonyaaltı bölgesi bir yeşil alan sistemininoluşturulması için doğal potansiyele sahiptir.Doğal fiziksel unsurlar olan ve genelliklekuzey-güney doğrultusunda uzanan BoğaçayDeresi ve diğer küçük dere ve vadilerinvarlığı; bölgeyi çevreleyen geniş açık veyeşil alanlar olan batıda Beydağlar ileturunçgil bahçeleri ve tarım alanları, doğudaAkdeniz Üniversitesi kampus alanı, güneydeise deniz ve Konyaaltı plajı, bir yeşil alansistemi için önemli olanaklar sunmaktadır.Bu alanların yeşil koridorlar vasıtasıylabirbirine bağlanması ile bir yeşil alan sistemioluşturulabilecektir.Konyaaltı kentsel alanı Antalya kentiiçinde ayrıcalıklı konuma sahip bir kentselalandır. Yalnız bölge sakinlerine değil, yerlive yabancı turistlere de hitap etmektedir. Bunedenle Konyaaltı kentsel alanına ilişkinuygulamalarda yerel ölçeği aşan, ulusal vehatta uluslar arası ölçeği gözetenyaklaşımlara gereksinim bulunmaktadır.Antalya kenti için sıkça dile getirilen"Dünya Kenti" olma durumu, Konyaaltıkentsel alanı için de söz konusudur. Ancak,dünya kenti olmanın özelliklerinden birisi deçağdaş fonksiyonları barındıran, çeşitligereksinimlere cevap veren ve bir sistemkurgusuna sahip yeşil alanlara sahipolmaktır. Nitekim bugün birer dünya kentiolarak kabul edilen Brüksel’de kişi başına29 m 2 , Viyana'da 25 m 2 , Lahey'de 20 m 2 ,Münih'te 16 m 2 aktif yeşil alan düşmektedir.Bu kentlerdeki yeşil alanlar, tasarım vebakımlarıyla turistlerin en fazla ziyaretettikleri alanlar arasında yer almaktadır.Konyaaltı Bölgesinde oluşturulacakyeşil alan sistem yaklaşımının başarıyaulaşması için aşağıdaki koşullarınsağlanması gerekmektedir:1. Konyaaltı kentsel alanı dışındakalan dokuz belediyeye ilişkin imarplanlama çalışmalarının tamamlanması, birtarım bölgesi olan bu alanın tarımsalpotansiyelininsürdürülebilirliğiçerçevesinde, doğal alanlara duyarlı birplanlama çalışmasının ivedilikle yapılmasıgerekmektedir. Bu çalışmalar yapılırkenparçacıl bir yaklaşım değil, Konyaaltıkentsel alanıyla entegrasyonu ve yeşilalanların sürekliliğini amaçlayan bütüncülbir yaklaşım benimsenmelidir.2. Makro ölçekten, mikro ölçeğedoğru tasarlanacak sistemde, ekolojikyönden hassas alanların korunması,Olimpos-Beydağları Milli Park alanınınsürdürülebilir kullanımının sağlanması,çeşitli kültür varlıklarının korunmasıilkesiyle, yeşil bağlantıların bir sistem içindeuygulamaya geçmesi sağlanmalıdır.3. Önemli bir plaj alanına sahipKonyaaltı kentsel alanında kıyı-kentbirlikteliğinin sağlanabilmesi için buaraştırmada önerilen yeşil alan sistemindekikuzey-güney akslı yeşil koridorlaroluşturulmalıdır.4. Bu çalışmada yeşil koridor olarakönerilen cadde ve bulvarlar çeşitli kamukurum ve kuruluşlarının yetki alanınagirmektedir. Bir kısmı Konyaaltı Belediyesiyetki alanına girerken, bir kısmı BüyükşehirBelediye’sinin, bir kısmı da KarayollarıBölge Müdürlüğü’nün yetki alanınagirmektedir. Söz konusu yeşil koridorlarıngerçekleştirilebilmesi için farklı kurumlarınçalışmalarında eşgüdüm sağlanmalıdır.5. Boğaçayı ve kolları KonyaaltıBölgesi için büyük önem taşımaktadır. 1994yılında başlatılan çevre düzenlemeçalışmaları devam etmektedir. Önemli birdoğal eşik olan bu derenin kentlinin veturistlerin rekreasyonel ihtiyaçlarına cevapverecek şekilde, kent vizyonu açısındanönem taşıyacak bir anlayışla, promenadalanı olarak düzenlenmesi ve uygulanmasıgerekmektedir.6. Akdeniz Üniversitesi kampus alanımevcut durumuyla geniş bir yeşil alaniçermektedir. Konyaaltı bölgesindeki yeşil270

E. MANAVOĞLU, V. ORTAÇEŞMEalanların yeşil koridorlar vasıtasıyla kampusalanına bağlanması bir strateji olarakbenimsenmelidir.7. Yeşil alanlar uygulanırken yeşilalan kademelenmesine uyulmalı, konut,komşuluk, ilkokul birimi ve mahallegruplarına hitap eden yeşil alanlaroluşturulmalıdır.8. Yeşil alan uygulamalarında parklarve semt spor sahaları standart bir kalıp veyatip projeler halinde tasarlanmamalı; farklıyaş gruplarının, engellilerin istek veihtiyaçları çerçevesinde yeni tasarımlargeliştirilmelidir.Sonuç olarak, Konyaaltı bölgesi yeşilalanlarının geniş kapsamlı bir planlamaçerçevesinde yeniden ele alınmasıgerekmektedir. Gelecekteki Konyaaltıvizyonunu oluşturacak, kent ölçeğindenbölge ölçeğine, mahalle ve konut ölçeğinekadar entegre bir yeşil sistem bölgeyi estetikbakımdan daha cazip hale getireceği gibi,geleceğin yeşil alan sorunlarına şimdidençözüm getirecek ve yeni uygulamalara ışıktutacaktır. Hızla yapılaşan KonyaaltıBölgesinin ve Antalya kenti’nin geleceğiaçısından yeşil alanların bir sistem dahilindeplanlanması ve uygulanması gerekmektedir.Sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı, sahipolunan değerlerin gelecek kuşakların dayararlanmasına olanak sağlayacak şekildekullanılmasını gerektirmektedir.Konyaaltı kentsel alanında yapılan buçalışmanın sadece Konyaaltı bölgesi içindeğil, Antalya anakenti için de faydalarsağlaması için bu sistemin kent ilebütünleştirilmesi gerekmektedir. Antalyaanakentinin diğer iki alt belediyesi olanMuratpaşa ve Kepez belediyeleri sınırlarıiçerisinde de Konyaaltı bölgesinde görülenyeşil alan sorunlarına benzer sorunlarbulunmaktadır. Bu sorunların en azaindirilebilmesi için kent bütünü için bir yeşilalan planlamasına ihtiyaç vardır. Antalyakent bütünü için oluşturulacak yeşil alansistemi, gelecekte oluşacak kent vizyonuaçısından önemli yararlar sağlayacaktır.KaynaklarAksoy, Y. 2001. İstanbul’un Yeşil Alan Durumu.www.peyzaj.orgAnonim, 1996. Antalya Kıyı Yerleşmeleri PlanlamaYapılanma Kullanma ve Sorunları. TMMOBMimarlar Odası Antalya Şubesi Yayınları,Antalya.Çalışkan, M.A. 1990. 3194 Sayılı İmar YasasıAçısından Kentlerimizde Açık-Yeşil AlanSisteminin Geleceği ve Ankara-Çankaya İlçesiÖrneği. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enst. PeyzajMimarlığı A.B.D. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Çulcuoğlu, G.K. 1997. Ankara Kenti Yeşil KuşakÇalışmalarının Yabancı Ülke ÖrnekleriAçısından İrdelenmesi ve Yeşil Kuşak Sistemiİçin Öneriler Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enst.Peyzaj Mimarlığı A.B.D. Doktora Tezi, Ankara.Dampo, 2004. Antalya Büyükşehir Bütünü ÇevreDüzeni Planı Planlama Raporu Ö: 1/50 000,Antalya Büyükşehir Belediyesi İmar İşleri DaireBaşkanlığı Nazım Plan Bürosu, Antalya, 85 s.Değirmencioğlu, A., 1998. 1923’ten GünümüzeAnkara İmar Planlarının Açık ve Yeşil AlanlarAçısından İrdelenmesi. Ankara Üniv. FenBilimleri Enst. Peyzaj Mimarlığı A.B.D. YüksekLisans Tezi, Ankara.Gül, A. Küçük, V. 2001. Kentsel Açık ve YeşilAlanlar ve Isparta Kenti Örneğinde irdelenmesi.Süleyman Demirel Üniversitesi Orman FakültesiDergisi, Sayı 2, Sayfa 27-48, Isparta.Harrıson, C., 2003. The English Planning System. .http:/www.map21ltd.com/COSTC11/ukplanning.htmKaragüzel, O., Ortaçeşme, V., Atik, M. 2000.Planlama ve UygulamaYönünden Antalya KentiYeşil Alanları Üzerinde Bir Araştırma. AkdenizÜniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj MimarlığıBölümü, Antalya.Karakoç, S. 1996. İmar Planlarında Alınan Yeşil AlanKararları ve Uygulanabilirliği Üzerine BirAraştırma, KDZ. Ereğli Örneği. İstanbul TeknikÜniversitesi Fen Bilimleri Ensitüsü YüksekLisans Tezi, İstanbul.Mansuroğlu, S., Ortaçeşme, V., Karagüzel, O.,Yıldırım, E., Baytekin, C. 2003. AntalyaKentinde Ekolojik Açıdan Önemli BiyotoplarınHaritalanması Üzerine Bir Araştırma. AkdenizÜniv. Bilimsel Araştırma Projeleri YönetimBirimi Proje No: 21.04.0104.12, Antalya.Martinez C., J., 2003. Greenstructures and UrbanPlanning- Green areas in Spanish urbanlegislation.http:/www.map21ltd.com/COSTC11/ spain.htmMeriggi, M., 2003. Italian System of EnvironmentalPlanning. http:/www.map21ltd.com/COSTC11/italy.htmNyhuus, S., 1992. Green Structure Planning ofNorwegian Cities. Proceedings of Eco City 2Conference (April 1992), Australia, 14 pp.Ortacesme, V., 2005. Planning, Implementation andLegislation Problems of Green Spaces in theCase of Antalya City, Turkey. AESOP 2005Congress, Book of Abstracts p.222, ViennaUniversity of Technology, Austria.Utta, 1995. Antalya Anakenti Yapısal Planı- 1/25.000Raporu, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Antalya271