1 - Karabük Valiliği

ARŞİV BELGELERİNDE KARABÜKgönderilmelerine dair Bolu, Viranşehir, Kastamonu, Kütahya, Ankara, Çankırı veEskişehir hakim ve müteselimlerine emirler gönderilmiştir 28 .Karabük ve çevresi ile ilgili askeri yapılanmaya bakıldığında ise, Safranbolu,Kızılbel, Kurukavak, Eflâni, Yörük, Yenice, Ova, Ulus, Perşembe, Aktaş, Ulak,Gölpazarı’nda derbendlerin 29 olduğu görülmektedir. Bu derbendlerin bulunduğuyerlerde süvari ve piyadele askerleri görevlendirildiği gibi 30 yine, Yenice, Aktaş,Şehabeddin Gölpazarı ve Ulak’da zabtiye askerleri bulunmaktadır 31 .Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra yapılan düzenlemeler çerçevesinde yenivergiler konulmuş ve bu vergilerin kaydedildiği Temettuat defterleri denilen defterlerserileri ortaya çıkmıştır. Yani kişiye kazanç sağlayacak tarla, bahçe, ev, dükkan,hayvan, her türlü mal varlığı ile bundan başka gelir getiren bir mesleği varsa bunlarınhepsi tespit edilerek her mükellefin kişisel servetine ve senelik kazancına göre birvergi konmaya çalışılmıştır. Herkesin kazancına göre vergi alınması usulü, TanzimatFermanı’ndaki eşitlik ilkesine dayanarak uygulamaya konulmuş ve Tanzimat’ın cariolduğu yerlerde 1840-1845 yıllarında iki sayım yapılmıştır.Temettuat defterlerindeki kayıtlara göre Karabük köyü 21 haneden oluşmaktadır.Bu defterde, Karabük köyünün başladığı sayfada dikkat çekici bir şekilde kırmızımürekkeple yazılı; “Zirde muharrer Karabük karyesi ahalisi müteveffa MusahipMustafa Paşa’nın Soğanlı ve Araç nehirleri üzerlerinde mücedded bina eylediği birkıta köprünün tamir ve termimine Köprücü tayin olunarak tekalifden muaf olduklarımülabesesiyle tekalif alınamaz isede Tanzimat-ı Hayriyye icabınca ale’l-hesab evvelve saniden hasılaları alınmakta olduğu“ kayıtı vardırBu kayıttan anlaşıldığı üzere, Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra Karabükköyü halkının köprücülük vazifesi nedeniyle sahip olduğu vergi muafiyeti ortadankalkmış ve yeniden vergi vermeye başlamışlardır. 32 .Karabük ili ve çevresi tarihiyle ilgili arşiv kayıtları 19.yüzyılın ortalarındanitibaren yoğun bir şekilde artmaktadır. Osmanlı Arşivi Nüfus Defterleri’nde bulunankayıtlara göre; Karabük, bu dönemde Viranşehir sancağı Kızılbel kazasının Ödemişdivanına bağlı 21 hane ve 46 nüfustan oluşan bir köy konumundadır 33 . Kızılbelkazası ise 11 divandan oluşmaktadır. Bu divanlar, Burunsuz, Kayı, Gölviran, Nefs-iKızılbel, Saidler, Karaağaç, Belen, Gökviran, Kethüdalar, Zora ( Diğer adı Kal’a).veÖdemiş’dir. Hepsi günümüzde de aynı adlarla Karabük iline bağlı köyler durumunda28 BOA. C. AS, 10829.29 Derbend, iki dağ arasındaki geçit ve boğazyeri; Dağ üzerindeki geçit ve boğazlarda bulunan karakol. Bkz. M. ZekiPakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1983, c. 1, s. 25.30 BOA. ML. MSF. d. 4640.31 BOA. KK. d. 6115.32 BOA. ML. VRD. TMT, 4242.33 BOA. NFS. d. 768.25