Bilgisayara Giriş ve QBasic ile Programlama

LAMİNArTMobilya & Dekorasyon & Sanat & Tasarım DergisiHAZİRAN - TEMMUZ 2000 Sayı:8 Fiyatı: 1.500.000.- TL.

TÜRKİYEEKONOMİSİNDEKAĞIDIN YERİVE GELİŞME DÜZEYİİLE İLİŞKİSİDoç. Dr: Selman KARAYILMAZLARProf. Dr. Hüdaverdi EROĞLÜArş. Gör. Alper AYTEKİNZ.K.Ü. Bartın Orman Fakültesi. Orman Endüstri Mühendisliği BölümüKağıt, bitkisel liflerin özel aletlerde dövülmeleri sonucu liflerin keçeleşmesi, saçaklanması. suemerek şişmesi ve mekanik etkiler sonucu kesilmesinden sonra süzgeç üzerinde oluşturulan safihanındaha sonra kurutulmasıyla hidrojen bağlarının oluşumu sonucu belirli bir sağlamlık kazanandüzgün safihadır.Günlük yaşantımızda kağıt sektörü önemli bir yer tutmaktadır. Öyle ki, en az son yıllarda yaşantımızdaönemli bir yer tutan petrolden daha da önemlidir. Okuduğumuz gazete ve dergiler, yazdığımız mektuplar,okullarda kullanılan defter ve kitaplar, satın aldığımız tüketim mallarının ambalajlan, çocuk bezleri, kaeıtmendiller ve temizlik kağıtları, kullandığımız para ve okuduğumuz kitaplar vs. hep kağıttan yapılmıştır. Kağıtbir çeşit aklın emeğidir. Emile Gautier' in pek güzel ifade ettiği gibi "Kağıt düşünceyi saptamak ve taşımak içinicat edilmiştir". Kağıt bugünkü uygarlığımızın vazgeçilmez bir gereksinmesidir. Bu nedenle, ulusların gelişmedurumu ile kişi başına kağıt tüketimi arasında sıkı bir ilişki vardır.Bu çalışmada, Türkiye kağıt endüstrisi ele alınmış ve kişi başına kağıt tüketiminin o ülke ekonomisiningelişmişliğinin bir göstergesi olabileceği, kişi başına kağıt tüketimi ve gayri safı milli hasıla ile ilişkisiçerçevesinde incelenmiştir.TÜRKİYE'DE KAĞIT ENDÜSTRİSİÜlkemizde modern anlamda kağıt sanayisinin kuruluşu Cumhuriyetin ilanından sonra başlayan planlı kalkınmadöneminde görülmektedir. Günümüzde özelleştirme kapsamına alınan SEKA 1934 yılında Sümerbank'abağlı bir müessese olarak faaliyete başlamış, daha sonra iktisadi devlet teşekkülü haline gelmiştir. 1970'Ii yıllardasonraki ekonomik kalkınmaya bağlı olarak önceleri düşük kapasiteli fabrikalardan oluşan özel sektörün kağıtkartonüretimi, toptan kapasite içindeki payı ve fabrika sayısı hızla artmıştır.158 LAMINArT

Kuruluş AdıKapasite (ton/yıl)Ürettiği Kağıt TürleriKuruluş YeriSEKA-İzmit120.000Yazı, Ambalaj, Baskı, kartonKocaeliSEKA-Çaycuma75.000Kraft torba kağıdı. Ambalaj. KartonÇaycuma-ZonguldakSEKA-Dalaman75.000Yazı, Baskı. Ambalaj. KartonDalaman-MuğlaSEKA-Aksu82.500Gazete KağıdıAksu-GiresunSEKA-Bahkesir100.000Gazete KağıdıBalıkesirSEKA-Akdenız155.000KartonSilifke-İçelSEKA-Kastamonu10.200Sigara ve Özel kağıtlarTaşköprü-Kastamonuİpek Kağıt35.000Kağıt mendilAltmova-YalovaKartonsan141.186KartonKocaeliOlmuksa48.456Oluklu MukavvaEdirneToprak Kağıt62.500Yazı, Baskı Temizlik KağtlarıBozüyük-BilecikViking Kağıt25.000Yazı, Baskı, Ambalaj, Temizlik KağıtlarıAliağa-İzmirTire-Kutsan90.000Oluklu Mukavva, KartonTire-İzmirMarmara Kağıt50.000Oluklu Mukavva, KartonVezirhan-BilecikMeteksan 129.000Yazı, Baskı, KartonAnkaraMeteksan 220.000Oluklu Mukavva, KartonTekirdağModern Kağıt90.000Oluklu Mukavva. KartonÇorlu-TekirdağÇopikas14.500Oluklu Mukavva, KartonÇorumDentaş24.000Oluklu Mukavva, KartonDenizliSelkasan60.000Oluklu malzemelerManisaKahramanmaraş60.000Oluklu malzemelerKahramanmaraşAkasan36.000Oluklu malzemelerYakapınar-AdanaTabo 1. Türkiye Kağıt-Kağıt Hamuru Endüstri Kurulusu ÜyeleriYıllarTüketimTüketimKişi Başına Tüiketim(kg)194019451950195519601965197019751980198519861987198819891990199119929.48514.51318.29546.45058.448106.046151.069371.602455.503696.643703.489816.000715.000820.000920.000850.0001.019.00018.85930.55741.38378.78986.161134.788269.055409.719549.386733.551804.160850.000818.0001.018.0001.112.0001.148.0001.259.0001.01.61,93,95.14.27.610.212 214,415.617.715.317,419,919.620,7Türkiye'nin (1987-1997) kağıt üretim ve tüketimdeğerlerine bakıldığında. 10 yıllık periyot içerisinde816.000 ton olan üretim 1997'de 1.245.000 tonaçıkmıştır. Yani üretim 1.53 kat artış göstermiştir.1987 yılında 850.000 ton olan tüketimin 1 997 yılında2.045.000 tona yükseldiği görülmektedir. Yanitüketim2,41 kat artmıştır. Bu on yıllık süreiçerisinde yaklaşık %141'lik tüketim artışı meydanagelmiştir. 1987-1997 yıllarında kişi başına düşenkağıt miktarları incelendiğinde 1987 yılında 17.7 kgolan kişi başına düşen kağıt miktarı 1997 yılında32.9 kg'a yükselmiştir. Bir başka deyişle, 10 yıllıkbu periyot süresince kişi başına düşen kağıt miktarı% 86'lık bir artış göstermiştir.1993988.0001.588.00027.219941.102.0001.294.00021.21995199619971.235.0001.106.0001.245.0001.701.0001.811.0002.045.00027.228.432.9Tablo 2. Yıllar İtibariyle Kağıt karton Üretimi - Tüketimi (ton)160 LAMİNArT

1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 YıllarGrafik 1. 1987-1997 Yılları Türkiye'nin Kağıt Üretim ve Tüketim MiktarlarıYıllar198519861987198819891990199119921993199419951996Kurulu Kapasitesi984.450998.6501.013.750999.2501.077.1751.162.0001.200.0001.296.0001.337.0001.417.0001.501.0001.633.000Tablo 3. Yıllar İtibariyle KağıtKarton Fabrikalarının KuruluKapasiteleri (ton/yıl)Kurulu kapasite 1985-1996 döneminde %65.9'luk bir artış meydanagelmiştir. Üretimde ise bu artış %58.8 seviyesinde olmuştur.Kağıt üretim ve tüketim miktarlarının ülkemizde diğer ülkelereoranla düşük olduğu görülmektedir. 1997 yılında 159 ülkeyi kapsayanPPI (Pulp and Paper International) raporuna göre, dünya kağıtkarton üretiminin 299 milyon ton, tüketiminin 296 milyon tonolduğu hesaplanmıştır. Türkiye dünya kağıt-karton üretimibakımından dünya sıralaması bakımından 29. sırada yer almaktadır(PPI Annual Review, July 1998).1997'de kişi başına kağıt-karton tüketimi ABD'de 334.6 kg,Avrupa 'da 184.1 kg, Asyada 'da 27.6 iken ülkemizde bu 32.9 kgolarak gerçekleşmiştir. Dünya ortalamasının 50.8 olduğu göz önünealınırsa ülkemizin kişi başına kağıt-karton tüketiminin dünya ortalamasınınoldukça altında olduğu görülmektedir.ÜlkelerAmerikaAlmanyaFransaİngiltereAvstralyaKanadaTürkiyeRomanyaHindistanAngolaVietnamNijeryaEtiyopyaTablo 4. 1997 Yılı Kişi Başına GSMH ve Kişi BaşınaKağıt-Karton Tüketim DeğerleriGSMH (1000S)28.74828.26026.05020.71020.54019.2903.1301.420390340320260110Kişi Başına Kağıt-KartonTüketimi (kg)334,6192,1175,9208,2171,4221,732,916,13,80,84.93.60.4LAMINArT 161

ÜlkelerGrafik 2. Bazı Ülkelerin Kişi Başına GSMH ve Kağıt Tüketim DeğerleriEkonomide bir yıl içindeki toplam mal ve hizmet alımının para ile olan GSMH, ülkelerin ekonomikgelişmişliği konusunda en yaygın kullanılan kriterlerden biridir. Ekonomik gelişmişliğin yanında kültürel kalkınmanında bir göstergesi sayabileceğimiz kişi başına kağıt-karton tüketiminin ülkenin gelişmişliği ile yakındanilgilidir.Yukarıdaki tablo ve grafikten açıkça görüleceği üzere kişi başına düşen GSMH (Gayri Safı Milli Hasıla) miktarlarıarttıkça kişi başına düşen kağıt-karton tüketimi de artmaktadır. Örneğin, bugün gelişmiş ülkeler olarakkabul edilen ABD'de kişi başına düşen GSMH 28.748 iken kişi başına kağıt tüketimi 334.6 kg, Almanya'da kişibaşına düşen GSMH 28.760 dolar iken kişi başına kağıt tüketimi 192.1 kg. Fransa'da kişi başına düşen GSMH28.050 dolar iken kişi başına kağıt tüketimi 175.9 kg'dıf Ekonomik'gelişme açısından geri kalmış Angola'da'GSMH 340 dolar iken kişi başına kağıt tüketimi 0.8 kg. Etiyopya'da GSMH 340 dolar iken kişi başına kağıt tüketimi0,8 kg olduğu görülmektedir. Gelişmekte olan ülkeler sınıfında yer alan ülkemizde GSMH 3.130 dolar ikenkişi başına kağıt tüketimi 32.9 kg'dır.SONUÇGeçen 2000 yılda, özellikle son yüzyılda kağıt sadece insanlık tarihi ve kültürünün en önemli taşıyıcısı değilaynı zamanda günlük yaşamın en önemli ve kaçınılmaz materyallerinden birisi olmuştur. Ekonomik büyüme,kalkınma çabası ve sürecinde olan ülkemizin ekonomide hedeflenen yerlere ulaşmasını sağlayan temel sektörlerdenbirisi imalat sanayisidir. Uluslararası standart sanayi sınıflamalarına göre imalat sanayisinin iki düzeyde biralt sanayisi olan kağıt, kağıt ürünleri ve basım sanayisinin (34) durumu bir ülkenin hem ekonomik hem de sosyalve kültürel gelişmişliğinin bir göstergesi sayılmaktadır. Kağıt, endüstriyel ve kültürel yaşantımızdaki yeri ileinsanoğlunun en önemli ihtiyaç malzemelerinden biri olmuştur. Bu nedenle, kağıt sanayisinin gelişmesi, o ülkeninendüstriyel ve kültürel gelişmesiyle yakından ilgilidir. Nasıl ki bir ülkenin elektrik enerjisi tüketimi, ekonomikkalkınmanın bir ölçüsü olarak kabul ediliyorsa, kağıt tüketimi de sosyo-kültürel gelişmişliğin yani uygarlığınölçüsü olarak kabul edilmektedir.KAYNAKLAREroğlu H. 1985. Kağıt ve Karton Üretim Teknolojisi. K.T.Ü. Yayın No: 90. Trabzon.Izgı O., 1987. Kağıt Sektörümüz ve AET. Selüloz ve Kağıt Sanayicileri Birliği Derneği.Eroğlu H.. 1999. Paper Industry in Turkey. Inpaper International. Vol.3. lssue 2. India.SEKA Kağıtçılık Dergisi. 16-17-40-42-44-55-56 no'lu sayıları.PPI 1987-1997 Yılları İstatistik kayıtları.162LAMINArT