Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenilik Sistemi ve Performans ... - Tübitak

More documents

Recommendations

Info

Sayı 40 35 30 25 20 15 10 5 0 4.2. Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynaklarının Sektörlere Göre Dağılımı Ar-Ge harcamalarını gerçekleştiren sektörlerin (yükseköğretim sektörü, özel sektör ve kamu sektörü) her birinin Ar-Ge personeli sayıları son yıllarda dikkat çekici biçimde artmıştır. (Şekil 4.3). Özel sektör tarafından istihdam edilen Ar-Ge personeli sayısı 1998-2009 yılları arasında beş kat artarak 2009 yılında ilk kez yükseköğretim sektörünü geçmiştir. Toplam Ar-Ge personelinin dağılımına bakıldığında, 2009 yılında toplam TZE Ar-Ge personelinin %43’ü özel sektörde, %42’si yükseköğretim sektöründe, %15’i ise kamu sektöründe istihdam edilmektedir (Şekil 4.4). 30 11 11 9 9 10000 Çalışan Kişi Başına Düşen Ar-Ge Personeli 10000 Çalışan Kişi Başına Düşen Araştırmacı 13 13 14 11 11 11 18 15 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Şekil 4.2: On Bin Çalışan Başına TZE Ar-Ge Personeli ve Araştırmacı Sayısı (Kaynak: TÜİK) Sayı (x1000) 35 30 25 20 15 10 5 0 14 5 15 17 17 18 6 6 6 6 4 4 4 Yıl Yükseköğretim Özel Sektör Kamu Sektörü 5 20 17 25 20 24 25 25 8 9 6 6 6 15 9 27 21 27 18 31 24 32 25 30 30 24 27 10 10 10 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Şekil 4.3: TZE Ar-Ge Personelinin Sektörlere Göre Dağılımı (Kaynak: TÜİK) Oran (%) 70 60 50 40 30 20 10 0 60 60 23 23 22 17 17 63 61 61 20 20 63 Yıl Yükseköğretim Özel Sektör Kamu Sektörü 15 19 19 62 20 22 52 30 49 47 33 38 44 41 35 27 31,5 31 11 43 16 16 18 18 15 15 15 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Şekil 4.4: TZE Ar-Ge Personeli İstihdamı Sektörel Dağılımı (Kaynak: TÜİK) Yıl 42 Toplam Ar-Ge personelinin meslek gruplarına göre dağılımları incelendiğinde, 1998-2009 döneminde en büyük payı araştırmacıların oluşturduğu görülmektedir. Teknisyen ve dengi personel ile Ar-Ge yöneticilerini de kapsayan diğer destek personeli sayısı yıllar itibarıyla artmış olmasına karşın bu sayı araştırmacı sayısına kıyasla oldukça düşüktür (Şekil 4.5). Sayı (x1000) 70 60 50 40 30 20 10 0 Araştırmacılar Teknisyen ve Dengi Personel Diğer Destek Personeli 19 20 23 23 24 33 34 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Şekil 4.5: Meslek Grubuna Göre TZE Ar-Ge Personeli (Kaynak: TÜİK) 4.3. Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynaklarının Cinsiyete Göre Dağılımı TZE Ar-Ge personelinin cinsiyet dağılımı göz önünde bulundurulduğunda, 2009 yılında toplam sayının %30’unu kadınlar oluşturmaktadır. Meslek gruplarına göre dağılıma bakıldığında (TZE) araştırmacıların %33’ünü, teknisyen ve eşdeğer personelin %16’sını ve diğer destek personelinin %22’sini kadınlar oluşturmaktadır. Gerçekleştiren sektörler bazında cinsiyet dağılımı incelendiğinde ise yükseköğretim sektörü %41 kadın Ar-Ge personeli oranı ile dikkat çekmektedir. TZE kadın Ar-Ge personeli sayısının sektörlere göre dağılımı Şekil 4.6’da gösterilmektedir. Oran (%) 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Özel Sektör Kamu Sektörü Yükseköğretim 23 25 24 25 24 22 22 22 22 22 23 23 23 23 Şekil 4.6: TZE Kadın Ar-Ge Personelinin Sektörel Dağılımı (%) (Kaynak: TÜİK) Yıl 37 38 38 39 40 40 41 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Yıl 39 43 50 53 58
Lisansüstü mezunlarının, özellikle de doktora derecesi alanların BTY insan kaynağı gelişimi açısından önemi inkâr edilemez. 2000-2009 yılları arasında doktora derecelilerin sayısı iki katının üstüne çıkmış; kadın oranı ise %44’e ulaşmıştır. (Şekil 4.7) Sayı 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2124 1985 Kadın Erkek Toplam 2472 2815 Şekil 4.7: Doktora Mezunlarının Cinsiyete Göre Dağılımı (Tıpta Uzmanlık Tüzüğüne Göre İhtisasını Bitirenler Hariç) (Kaynak: ÖSYM) 2680 Şekil 4.8: TÜBİTAK-BİDEB ve TÜBİTAK-ARDEB Bursiyerlerinin Yıllara Göre Dağılımı 2838 2594 3357 3754 4253 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 4.4. Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Yetiştirilmesi ve Geliştirilmesi Türkiye, 2013 yılında TZE Ar-Ge personeli sayısının 150.000’e ulaşması hedefi doğrultusunda bu alanda yeni araçlar ve programlar tasarlamaya devam etmektedir. BTY insan gücü yetiştirmek amacıyla temel olarak TÜBİTAK, Milli Eğitim Bakanlığı, DPT, YÖK ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çeşitli destek programları yürütülmektedir. TÜBİTAK, Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) kanalıyla insan gücünün yetiştirilmesini desteklemektedir. TÜBİTAK BİDEB tarafından başarı ölçütü esas alınarak verilen burs ve desteklerin yanında, akademik ve kamu araştırma projelerinde de lisansüstü öğrenciler bursiyer statüsünde yer alabilmektedir. Şekil 4.8’de TÜBİTAK tarafından BİDEB ve akademik projeler Sayı 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 244 288 Yıl ARDEB BİDEB Toplam 8356 9548 10722 3898 6221 3524 5001 4271 4547 4085 5715 5007 2560 2697 1216 1338 429 787 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Yıl 4. BİLİM VE TEKNOLOJİ İNSAN KAYNAKLARI kapsamında verilen yüksek lisans, doktora ve doktora sonrası burslarının yıllar itibariyle gelişimi verilmektedir. 2004 yılında TARAL’ın tanımlanması ve sonrasında TARAL fonlarının artışı ile birlikte bilim insanı desteklerinde de önemli bir artış gerçekleşmiştir (Şekil 4.9). Milyon TL (2010 sabit fiyatlarıyla) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 4,9 6,2 4,4 4,4 4,8 11,1 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 21,9 52,6 Şekil 4.9: Toplam Destek/Burs Miktarı (TÜBİTAK-BİDEB) Ülkemizin yetişmiş insan gücü ihtiyacının karşılanması amacıyla, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2006 yılından itibaren yurt dışına lisansüstü öğrenim yapmak üzere 5 yıl içinde 5000 öğrenci gönderme kararı alınmıştır. Bu karar kapsamında 2006-2010 yıllarında programa başvuran ve programdan yararlanan öğrenci sayılarına ilişkin bilgiler Tablo 4.1’de sunulmaktadır. 1 Tabla 4.1: 1416 Sayılı Kanun Uyarınca Resmi-Burslu Statüde 5 Yılda 5000 Öğrencinin Yurt Dışına Gönderilmesi projesi ile İlgili İstatistiki Bilgiler (Kaynak: MEB) Kontenjan Dönemi Başvuran Öğrenci Sayısı Yıl Kontenjana Yerleşen Öğrenci Sayısı 64,7 68,6 65,5 Yurt Dışına Gönderilen Öğrenci Sayısı 2006-2007 2830 678 444 2007-2008 1450 794 418 2008-2009 3509 1102 573 2009-2010 4052 1145 311 TOPLAM 11.841 3719 1746 Kaynak: MEB Benzer bir şekilde DPT Müsteşarlığı da Sanayi Doktora Programı ve Araştırmacı İnsan Gücü Geliştirme Programları başlığı altında iki tip araştırmacı insan gücü yetiştirme programı yürütmektedir. Sanayi Doktora Programları kapsamında özel sektörün ihtiyaç duyduğu alanlarda ve 31
Page 1 and 2: Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenili
Page 3: Türkiye’nin Bilim, Teknoloji ve
Page 7 and 8: 1. TÜRKİYE’NİN BİLİM, TEKNOL
Page 9 and 10: 1.1 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kuru
Page 11 and 12: 2004 yılında TARAL’ın tanımla
Page 13 and 14: Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin gü
Page 15: İlgili kurumlar ve oluşturulan ko
Page 18 and 19: TÜRKİYE’NİN • Ar-Ge personel
Page 21 and 22: 3. AR-GE YATIRIMI TÜİK tarafında
Page 23 and 24: Tablo 3.2: Finans Kaynağı ve Ger
Page 25 and 26: Firma Sayısı 0 0 169 318 500 Şek
Page 27 and 28: düzeyde araştırma yapma imkânı
Page 29: IMI
Page 34 and 35: nitelikte araştırmacı yetiştiri
Page 37 and 38: 5. 1. TÜRKİYE’NİN BİLİM, TEK
Page 39 and 40: Fikri mülkiyet hakları konusundak
Page 41 and 42: EK: Bilim, Teknoloji ve Yenilik Akt
Page 44: Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenili

Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenilik Sistemi ve Performans ... - Tübitak

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?