Elektriksel Malzemeler Ders NotlarÄ± Yrd. DoÃ§. Dr. Nil Toplan 1 BaÄŸ ...

More documents

Recommendations

Info

Elektriksel Malzemeler Ders Notları Yrd. Doç. Dr. Nil Toplan BÖLÜM 4. KRİSTAL YAPILAR Malzemelerdeki hataları ihmal edersek, atomik düzenlemeyi 3 aşamada inceleyebiliriz. Düzensizlik (Amorf yapı) Kısa mesafede düzenlilik (Moleküler yapı) Uzun mesafede “ (Kristal yapı) Atomların dizilme şekillerine bağlı olarak, malzemelerin özellikleri ve mikroyapıları değişmektedir. Bir malzemeyi meydana getiren yapılardan amorf yapı, atomların düzensiz veya rastgele dizilmesi (gazlar, sıvılar ve katı maddelerden cam amorf yapıya örnektir) ile, moleküler yapı, moleküllerin zayıf bağlarla bağlanarak birarada bulunması ile (Moleküler yapılı malzemelerde, molekül içerisinde düzenli bir diziliş sözkonusu iken moleküller arası rastgele bir dizilişe sahiptir. H2O, CO2, O2, N2 ve birçok polimer malzemeler moleküler yapıya sahiptir). Kristal yapı ise atomların belirli bir geometrik düzene göre dizilmesi ile oluşmaktadır (bütün metaller, çoğu seramik malzemeler ve bazı polimerler kristal yapıya sahiptirler). Şekil 1. Amorf ve kristalin yapılar Atomların üç boyutlu uzayda belli bir düzene göre dizilmeleri sonucu oluşan kristal yapıda düzenli diziliş birbirinin tekrarlanması şeklinde olur. Düzenli yapının en küçük birimine “ birim hücre “ denir. Birim hücre, tüm kafesin bütün özelliklerine sahiptir. Bunlar yan yana dizilerek kristal yapının tamamı elde edilir. Bir kristal yapıyı tanımlamak için birim hücresini tanımlamak yeterlidir. Birim hücrenin kenar uzunlukları ve kenarları arasındaki açılar kafes parametresidir. Kafes parametrelerinin farklı kombinasyonları sonucu olarak değişik geometrik şekillere sahip 14 tane kristal kafes mevcuttur. Metallerde en fazla görülen HMK, YMK ve HSP kristal kafesleridir. KristalYapı Birim Hücre 4
Elektriksel Malzemeler Ders Notları Yrd. Doç. Dr. Nil Toplan Kristal yapı türleri Genelde 7 farklı kristal türü veya sistemi vardır. Uzayda en genel halde bir eksen takımı seçilsin ve bu eksen takımı arasındaki açılar α, β ve γ olsun ve uzay bu eksenler boyunca eşit aralıklı paralel düzlemler geçirilerek eşit hacimlere ayrılsın. Aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi x ekseni boyunca a, y ekseni boyunca b ve z ekseni boyunca c aralıklarıyla geçirilen düzlemlerin ayırdığı eşit hacimler eğik ve genel prizma şeklindedir. Birim hücre olarak adlandırdığımız bu prizmanın α, β ve γ açılarına ve a,b,c kenarlarına özel değerler verilerek 7 kristal türünün birim hücreleri elde edilir. a β α γ Şekil 2. Kafes parametreleri b Kübik kafes yapıları Tablo 1. 7 farklıkristal sistemlerine ait kafes parametreleri Geometrik olarak kübik kristalde atomlar üç farklı şekilde dizilerek basit kübik (BK), hacim merkezli kübik (HMK) ve yüzey merkezli kübik (YMK) kafeslerini oluşturabilirler. Basit Kübik (B.K) c Kristal Türü a,b,c α , β , γ Kübik a=b=c α =β= γ=90° Tetragonal a=b≠c α =β= γ=90° Ortorombik a≠b≠c α =β= γ=90° Monoklinik a≠b≠c α = γ =90 β ≠90° Triklinik a≠b≠c α ≠β ≠γ ≠90° Rombohedral a=b=c α ≠β≠ γ ≠90° Hegzagonal a1=a2=a3≠c Açılar β= γ= 90 ve α = 120° R R 5 a0=2R Köşelerde birbirine teğet değen atomlar vardır. Ancak kararsız bir diziliş türü olduğu için doğada bu yapıda cisim yoktur.
Page 1 and 2: Elektriksel Malzemeler Ders Notlar
Page 3: Elektriksel Malzemeler Ders Notlar
Page 7: Elektriksel Malzemeler Ders Notlar

Elektriksel Malzemeler Ders NotlarÄ± Yrd. DoÃ§. Dr. Nil Toplan 1 BaÄŸ ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?