İnovatif Kimya Dergisi Sayı 42

Kimya 

Dergisi 

İNOVATİF 

Kimya Dergisi 

YIL:5 SAYI:42 OCAK 2017 

İLAÇ 

HEDEFLENDİRMEDE 

NANOTEKNOLOJİNİN ROLÜ

KURALLARIMIZ 

1. İnovatif Kimya Dergisi yazılarını herhangi bir 

makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını 

aldığınız kişiye mail atarak haber vermek, kullanmış 

olduğunuz yazıların kaynağını ise dergi olarak 

belirtmek durumundasınız. 

2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci 

derece yazara aittir. Bu konu hakkında bir sorun 

yaşıyorsanız ilk olarak yazara ulaşmalısınız. 

3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza 

gelebilecek felaketlerden ya da işlerden dergi 

sorumlu değildir. 

4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimlerde, 

yazılarda kesinlikle kaynak belirtilmek zorundadır. 

Aksi durum olduğu zaman bunu yazarın kendisine 

ulaşarak sormalısınız. Çünkü bize yazı gönderen 

yazarlarımızdan ricamız telif haklarına riayet 

ederek fotoğrafları dökümanlarına eklemeleri. 

Buradan çıkacak problemlerden doğrudan yazarlar 

sorumludur. Dergi sorumlu değildir. 

5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız 

var ise yazılarınız için Yavuz Selim KART ile 

konuşabilirsiniz. Dergi ile iletişim kurmak için ise 

iletisim@inovatifkimyadergisi.com adresine 

mail atabilirsiniz. 

6. Dergimizde yayınlanmasını istediğiniz yazıları 

info@inovatifkimyadergisi.com mail adresine 

göndermelisiniz. Bu mail adresine gönderdiğiniz 

yazılarda bir eksiklik var ise editör tarafından 

incelenecektir. Eksik kısımları var ise size geri 

dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde 

bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca bunu 

kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. Amaç 

daha güzel bir yazı ve daha güzel bir dergi. 

7. Tarafımıza çok yazı gelmediği takdirde her yazıyı 

yayımlamaya gayret edeceğiz lakin başkalarının 

yazılarını kendi yazmış gibi gönderenler, kaynaksız 

yazı gönderenler, çok kısa yazı göndenlerin 

yazılarını maalesef yayımlamayacağız. 

8. Dergide dini ve siyasi içerikli yazılar yayımlanmaz. 

Herhangi bir dini grubu temsil eden ya da herhangi 

bir siyasi grubu temsil eden söz ve kelimeler 

yazınızda olursa dergi o kısımları değiştirmeniz 

konusunda sizi uyarır. Değiştirmezseniz dergi 

yayımlamama hakkını ya da yazının o kısmını 

değiştirme hakkını elinde tutar. Bu konuda son söz 

dergi yöneticisine aittir. 

9. Bu dergide kimya ilmi üzerine okuyan, kimya 

ilmine meraklı, kimya ilmi ile ilgili araştırma 

yapmayı seven herkes yazabilir. 

10. Dergi ekibimiz gönüllü kişilerden oluşmuştur. 

Bu dergi ilk kurulduğu zamandan beri böyledir. 

Dergi ekibinde olan herkes bu kuralı kabul etmiş 

sayılır. Gelen kişilere en başta bu kural söylenir. 

Görevini yapmayan, dergide anlaşmazlık çıkaran, 

huzur bozan, dergi yöneticisini dinlemeyen kişiler 

ekipten çıkarılır. 

11. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu kişi 

buraya ek maddeler koyup değiştirme yetkisine 

sahiptir. 

12. Dergiyi okuyanlar ve dergi ekibi bu kuralları 

kabul etmiş sayılırlar. 

SOSYAL MEDYA 

http://www.inovatifkimyadergisi.com 

https://www.facebook.com/InovatifKimyaDergisi 

https://twitter.com/InovatifKimya 

https://instagram.com/inovatifkimyadergisi 

http://inovatifkimyadergisi-blog.blogspot.com.tr 

https://www.youtube.com/channel/UCmIkYbQtd8LtCP6GVL0tVGQ 

https://plus.google.com/+Inovatifkimyadergisi 

https://www.linkedin.com/profile/view?id=AAIAABHWzAYBk8n_O2Xp0LJgn9bB-aLM6w0-3pw

Ekibimiz 

YAVUZ SELİM KART 

KİMYA MÜHENDİSİ 

KURUCU-YÖNETİCİ 

PELİN TANTOĞLU 

KİMYAGER 

FACEBOOK EDİTÖRÜ 

EBRU APAYDIN 



TUĞBA NUR AKBABA 

KİMYAGER 

FACEBOOK VE 

ÇEVİRİ EDİTÖRÜ 

GÜLŞAH TİRENG 

KİMYA TEKNİKERİ 


PEMBE ÖZÇAKMAK 



HATİLE MOUMİNTSA 

KİMYA 


GİZEM AYVERDİ 

KİMYAGER 


ASLIHAN YILDIZ 

KİMYA TEKNİKERİ 


BEGÜM MENEVŞE 

KİMYAGER 

INSTAGRAM EDİTÖRÜ 

CANAN KULA 

KİMYAGER 


ELİF TUNA 



ZEHRA ORUÇ 



SİZ DE EKİBİMİZE KATILIN

EDİTÖRDEN 

42. Sayıdan Herkese Merhaba, 

2017 yılına girmenin verdiği heyecanla herkese güzel, mutlu, 

huzurlu bir yıl diliyoruz. Umarız 2017 yılını da sizlerle keyifli bir 

şekilde geçiririz. 

Bu ay ilgi çekici yazılar ve haberler ile tekrar karşınızdayız. 

Umarız beğenerek okursunuz. 

Bize her zaman sektör ya da kimya ile ilgili bir konuda yazıp 

gönderebilirsiniz. 

İyi okumalar dileriz

İÇİNDEKİLER 

KONTAKT LENSLER 7 

KARBONDİOKSİT'İ YERALTINDA 

KAYAYA DÖNÜŞTÜREREK 

DEPOLAMAK 

9 

KAYISI ÇEKİRDEĞİNİ ÇÖPE 

ATMADI PROTEZ TEMİZLEYİCİSİ 

10 

VE PARLATICISI YAPTI 

B 12 

VİTAMİNİ (Siyanokobalamin) 13 

118. KİMYA ELEMENTİ RESMEN YURİ 

HOVHANNİSYAN ONURUNA 

OGANESSON (OG) OLARAK 

ADLANDIRILDI 

NE KADAR ÇOK PLASTİK AKSAMO 

KADAR AZ YAKIT TÜKETİMİ 

16 

17 

İLAÇ HEDEFLENDİRMEDE 

NANOTEKNOLOJİNİN ROLÜ 

19 

KİMYAGERLER VİTAMİNLERLE 

ÇALIŞAN PİL ÜRETTİLER 

22 

KİMYA SEKTÖRÜNÜN 40 MİLYAR 

DOLARLIK DIŞ TİCARET AÇIĞINA 23 

FORMÜL ARANDI 

NÜKLEER ENERJİ: FELSEFE TAŞI 26 

KALP KRİZİNE POLİMER YAMA 

KİMYA İHRACATI 11 AYDA 13 MİLYAR 

DOLARA DAYANDI 

GIDA BOYASI 

31 

29 

30 

İLAÇ FİRMALARI KÂR 

GETİRMEDİĞİ İÇİN KANSER İLACI 

ÜRETMİYOR 

BİYOLOJİK TEMELLİ İLAÇ GELİŞTİRME 

ÇALIŞMALARINDA ÖNEMLİ İLERLEME 

33 

34

SAKIZ MI YESEK? 

36 

NÜKLEER ATIKLAR ELMAS PİLLERE 

DÖNÜŞECEK 

39 

İÇİNDEKİLER 

ÇİNKO 

TÜRKİYE KOZMETİK SEKTÖRÜNDE 

BÜYÜYOR 

41 

AYIN WEB SİTESİ 

KİMYA BULMACA 

43 

42 

KİMYA BULMACA ÇÖZÜMÜ 

KİMYA SÖZLÜĞÜ 45 

YAZARIMIZ OLUN 

46 

44 

40

EDANUR SELAM 

POLİMER MÜHENDİSİ 

YALOVA ÜNİVERSİTESİ 

ÖĞRENCİ 

edanur.selam@hotmail.com 

KONTAKT LENSLER 

Günümüzde birçok insan çeşitli sebeplerle 

renkli yada şeffaf kontakt lensleri 

kullanmaktadırlar. Peki göz gibi önemli bir 

organımızın üzerine yerleştirdiğimiz bu ürünler 

hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz ? Ne kadar 

kullanışlılar veya sağlığımıza bir zararları var 

mıdır. ? Kontakt lensler kendi içerisinde çeşitlere 

ayrılmaktadırlar; günlük lensler,aylık lensler,göz 

problemi olanlar için numaraları diyerek tabir 

ettiğimiz lens çeşitleri yada tamamen güzellik 

amacıyla kullanılan lensler çeşitlerden bir kısmıdır. 

Görüldüğü gibi kullanım amacına yada malzemesine 

göre farklılık göstermektedirler. Örneğin on iki saat 

kalıcı günlük kontakt lensler için genellikle hidrofil 

plastik adı verilen malzeme kullanılmaktadır daha 

uzun süre kullanılan aylık lenslerde farklı malzemeler 

tercih edilebilmektedir. Hidrofil plastikler yumuşak 

kontakt lensler olduğundan kullanılan materyalin 

dayanım süresi azdır ve maliyet olarak da ucuzdurlar. 

Biraz daha uzun ömürlü olan ve bu sebeple daha 

çok tercih edilen aylık lenslerin esas malzemeleri 

çoğunlukla silikon hidrojel ismi verilen kimyasal 

maddedir ayrıca hava geçiren lensler, hibrit lensler, 

akrilat silikon-florin karışımından meydana gelen 

lenslerde mevzuttur. Bu şekilde belirli kimyasal 

malzemelerden üretilen bir ürünün insan sağlığına 

ne gibi etkileri olduğu sıkça akla gelen sorudur. 

Öncelikle belirtmek gerekir ki kontakt lensler her 

birey için uygun değildir. Yalnızca kozmetik amaçlı 

değil, göz problemi nedeniyle lens kullanmak 

zorunda kalan kişilerde dahi sorun yaratabilmektedir 

ve mutlaka bir hekime danışarak kullanılmalıdır. Bu 

bağlamda zararları incelendiğinde sonuçlarının ne 

kadar mühim olduğu görülmektedir. Bilimsel olarak 

açıklamak gerekirse yapı olarak gözlerimizin şeffaf 

kısmında damar bulunmamaktadır ve korneamızın 

sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için neme ihtiyaç 

vardır eğer kullandığımız lensler kuruluk yaratıyorsa, 

gözyaşını engelliyorsa yada tamamıyla lensi yanlış 

kullanıyorsak gözyaşı kanalları tıkanabilir ve görme 

kaybına yol açabilir. 

Bu nedenler dolayısıyla tozlu ortamlarda bulunan 

kişilerin, göz kuruluğu olanların özellikle de alerjik 

reaksiyonlara karşı zayıf bünyeli olan kişilerin lens 

kullanımını tercih etmeleri sakıncalı olabilmektedir. 

7

Günümüzde özellikle plastik malzemeye karşı alerjisi 

bulunan birçok insan vardır. Yapısındaki kimyasallar 

nedeniyle insan teninde plastik malzemelere 

karşı olumsuz bir reaksiyon oluşabilmektedir. Bu 

noktada lenslerin de plastik temelli malzemelerden 

oluştuğunu düşünürsek her ne kadar insan sağlığı 

göz önüne alınarak üretilmiş olursa olsun öncelikle 

kişilerin kendi göz yapılarını tanımaları ve bu 

konuda bilinçlenmiş olmaları gerekmektedir. Tüm 

bunların haricinde kontakt lenslerin temizliğine, 

bakımına dikkat edilmesi gerekmektedir. Tam da bu 

sebeple piyasada genel olarak dezenfekte edici birçok 

solüsyon bulunmaktadır. Genel olarak dezenfekte 

edici solüsyonlar sterilizasyon sağlayan koruyucu 

maddelerden oluşmaktadır. Lensler de solüsyonlar ile 

temizlenirken gün içerisinde biriken tozları , zararlı 

bakterileri ve yağ asidini ortadan kaldırır. 

Fakat bu noktada dikkat edilmesi gereken konu 

sterilizasyon sırasında kullandığımız solüsyonların 

asla göz damlası yerine geçmediğinin bilincinde 

olunmasıdır. Göz damlası gibi kullanıldığı taktirde 

göz yaşımızın normal pH dengsinde bozulma 

meydana gelir ki bu içerisinde bulunan kimyevi 

maddelerden kaynaklanır. Özellikle hidrojen 

peroksit içeren lens solüsyonlarında bulunan etken 

maddeler nedeniyle gözde aşırı gerilme gözlenebilir 

ve kornea da nemlenme dengesi bozulabilir. 

Tüm bu yan etkilerin yanında elbette ki olumlu 

tarafları da olan kontakt lensler, gözlüklere göre 

daha geniş bir görüş alanı sunarlar, aynı şekilde 

derinlik algılaması da gözlüklerden daha iyi 

olabilmektedir,kenar görüntüsünü engelleyecek bir 

çerçevesi de bulunmadığından gözlük kullanırken 

yaşanan sorunları ortadan kaldırır. En çok tercih 

edilme sebeplerinden biri ise spor gibi hareketli 

faaliyetlerde kullanım kolaylığı sağlamasıdır. Günlük 

yaşam içerisinde bu tarz faaliyetlerde bulunan 

kişilerin yada koşturmalı bir yaşam tarzı olan 

kişilerin kontakt lenslerinin ne çok sıkı nede gevşek 

olmaması gerektiği uzmanlar tarafından vurgulanır 

çünkü çok sıkı bir kontakt lens gözde hassasiyet 

oluşturabilir ve görüş kesinliğini zayıflatır. Bunun 

yanında sıkı olmayan bir lens ise sürekli göz içerinde 

oynamalara yada kenarlarından kıvrılmalara yol açar 

ki bu da istenen bir durum değildir. Bu noktada en 

önemli referans noktası gözde batma hissidir. Eğer 

lensi kullanan kişide batma hissi giderek artmış 

ve can yakıcı hale gelmişse lenste bulunan plastik 

kuruma yapmış ve giderek gözünde nemini azaltıyor 

demektir. Tüm bu noktalar ayrı ayrı incelendiğinde 

kontakt lenslerin kullanımına, bakımına dikkat 

edilmesi gerektiği görülmektedir. Göz gibi hassasiyeti 

yüksek olan bir organımıza ne gibi kimyevi 

maddelerin tesir ettiğini bilerek, kullanılan plastik 

yada silikon ile gözümüz arasındaki oluşabilecek 

alerjik reaksiyonların bilincinde olmalıyız. 

Unutmayalım ki artık plastikler gözümüzün içerisine 

kadar her yerde varlıklarını sürdürmektedirler 

bu onları her manada zararlı kılmaz fakat her 

insanın bu tarz malzemelere karşı gösterdiği vücut 

reaksiyonu farklıdır bu sebeple dikkatli ve bilinçli 

olmak gereklidir. 

Kaynaklar : 

http://www.gozvakfi.com/ 

http://www.saglikzararlari.com/ 

http://www.dunyagoz.com/tr 

http://www.kontaktlensim.com/ 

8

Haber 

Yabancı 

KARBONDİOKSİT'İ YERALTINDA 

KAYAYA DÖNÜŞTÜREREK 

DEPOLAMAK 

Washington eyaletinde karbon depolama projesinde 

yeraltında bulunan bazalt kayalara karbondioksit 

enjekte edildi, 2 yıl sonunda karbonat ankerite 

dönüştü. 

Kasım ayında, Paris İklim Anlaşmasında küresel 

karbon emisyonunu azaltmak için kabul edildi. 

Belirlenen hedeflere ulaşmak için uzmanlar 

karbonun depolanmasının çözümün bir parçası 

olduğunu belirtti. Bunun gerçekleşmesi için 

dünyada birçok proje üzerinde çalışılıyor.Şimdi bu 

proje için çaba gösteriliyor. ACS dergisinde Çevre 

Bilim ve Teknoloji Mektupları iki yıl süresince 

karbon dioksitin bazalta enjeksiyonunu katı kayaya 

dönüşümünü anlattı. 

yılında enjekte etti. İki yıl sonra çekirdek örnekleri 

çıkarıldığında Pete McGrail ve çalışma arkadaşları, 

karbon dioksitin gerçekten de laboratuvar 

deneylerinde tahmin ettikleri gibi karbonat ankerit 

mineraline dönüştüğünü söylediler. Bazalt Kuzay 

Amerika ve dünyada yaygın olarak bulunuyor. Bu 

yüzden araştırmacılar bu oluşumun karbonun büyük 

ölçüde izolesine yardımcı olabileceğini belirtti. 

Bazalt üzerinde yapılan laboratuvar çalışmaları 

milyonlarca yıl önce oluşan ve dünyada yaygın 

olarak bulunan kayanın, karbon dioksitin karbonat 

minerallerine dönüştüğünü gösteriyor. Karbon 

dioksit bu formda kitlendiyse istiflenme daha iyi 

olacaktır ve atmosfere kaçamayacaktır. Ama sahada 

olmalı. İzlanda’da bir saha projesinde karbon dioksit 

enjeksiyonunda suda önceden çözülerek bazalt 

oluşumunda başarıyla saklandı. 2009 yılından 

itibaren Pasifik Kuzeybatı Ulusal Laboratuvarı 

ve Montane-Based Big Sky Carbon ortaklığıyla 

araştırmacılar Washington’da 1,000 ton sıvı basınçlı 

karbon dioksitin bazalt forma enjeksiyonu projesini 

üstlendi. 

Columbia River Bazalt, bu oluşumu kuyu sondaj 

özelliklerini test ettikten sonra, karbon dioksiti 2013 

9

Yerli 

Haber 

KAYISI ÇEKİRDEĞİNİ ÇÖPE ATMADI 

PROTEZ TEMİZLEYİCİSİ VE 

PARLATICISI YAPTI 

Malatya’da Mühendislik Fakültesi Makine 

Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. 

Dr. Erkan Bahçe, kayısı çekirdeğinin kabuğundan 

diş protez temizleyicisi ve parlatıcısı elde etti. İşte 

patentli kayısı çekirdeği kabuğundan yapılan protez 

temizleyicisi ve parlatıcısı. 

Kayısı cenneti Malatya’da bir öğretim üyesi, kayısının 

çekirdeğinin hatta çekirdeğinin kabuğunun bile 

kullanılabileceğini gösterdi. Kayısı kabuğunun 

tozundan diş protez temizleyicisi ve parlatıcısı elde 

eden Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği 

Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Erkan Bahçe, 

bu kabukların yakıldığını ya da çöpe atıldığını ama 

birçok alanda kullanılabileceğini söylüyor. 

olduğunu belirten Bahçe, “Biz Türkiye olarak 

kayısı üretiminde ilk sıralardayız. Dolayısıyla 

bu bizim için stratejik koz da olabilir. Bunu da 

değerlendirebiliriz. Çünkü biz yaş kayısıyı bile 

ihraç ederken çekirdeğini içerisinde gönderiyoruz. 

Yani bunu da oralarda değerlendirme imkanımız 

olabilir” dedi. 

Türkiye’nin kayısı üretiminde ilk sırada yer alması 

nedeniyle elde ettiği üründe stratejik açıdan önemli 

10

İki Tane Patent Aldık 

Projenin çocukluk hayali olduğunu belirten Bahçe, 

küçük yaşlarda kayısı çekirdeğini zeminlere sürerek 

düdük yapmaya çalıştıklarını söyledi. Bahçe, 

kayısı çekirdeği kabuğunu zemine sürdüklerinde 

zeminde sürekli bir parlama olduğunu ve bunu 

unutmadığını kaydederek, “Daha sonra üniversite 

akademik hayata geçince bunu gerçek hayata 

nasıl dönüştürebiliriz diye düşünüyorduk. Çünkü 

bu kayısı çekirdeği kabuğu sürekli yakılan heba 

edilen bir üründü. Biz bunu nasıl değerlendiririz 

diye düşünürken çocukluktan kalan anı bir anda 

gözümde parladı ve onu canlandırmak için bir 

çalışma yaptık” ifadelerini kullandı. Çalışmanın 

ilk aşamasını boya yüzeylerinin parlatılması olarak 

başlandığını dile getiren Bahçe, “2014-2015 yılları 

arasında Fen Edebiyat Kimya bölümünden 

Süleyman hocamında katkılarını aldım çünkü 

işin içerisine biraz da kimya girdiği için onlarla 

beraber bu işe yoğunlaştık ve dünya çapında böyle 

bir proje olmadığı için bu konuda iki tane patent 

aldık” şeklinde konuştu. 

Bahçe, proje kapsamında yaptıkları çalışmaların 

daha çok protezlerle ilgili olmasından protez 

sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın 

çalışmalarını gördüklerinde değerlendirmek 

istediklerini söyledi. Bahçe, “Dişçilik alanında 

Silikozis hastalığını oluşması ve yüzeylerde 

parlatmaya daha çok ihtiyaç duyulması nedeniyle 

denemeler yaptık. Denemelerin ilk aşamalarında 

deneysel çalışmalarda olduğu için olumsuzluklarla 

karşılaştık. Sonra bu olumsuzlukları nasıl bertaraf 

ederiz diye biraz malzemeler üzerinde değişiklik 

yaptık. Yani kayısı çekirdeği kabuğuna katkılar 

yaparak diş protezinde kullanılmasını sağladık. 

Daha sonra biz bunu ihracatçılar meclisinin 

düzenlemiş olduğu ARGE proje pazarında sunduk. 

Ve tırnak kimyasallar alanında dereceye layık 

görüldü ve ikinci olduk” ifadelerine yer verdi 

Farklı Alanlarda da Kullanılabilir 

Bahçe, kayısı çekirdeği kabuğunun Malatya’da 

bulunmasının zor olmadığına değinen Bahçe, 

“Aslında bu ARGE proje pazarındaki sanayicilerle 

görüşmemizde özellikle gemi sektöründe, 

uçakların, araçların boya değişiminde böyle bir 

şeye ihtiyaç olduğunu belirttiler. Önümüzdeki 

hafta tekrar İstanbul’a gidip sanayicilerle bu 

konular için görüşeceğiz kendileri davet ettiler. 

Bu kapsamda burada bir sunum yapacağız. Daha 

sonra ihracatçılar ve sizin katkılarınızla bunu 

birde İngiltere de sunacağız. Umarım değişik 

sektörlerde de kullanma imkanı olur. Çünkü 

biz bunları yakıyoruz heba ediyoruz değerli bir 

malzeme olduğunu tespit ettik. Bunu da inşallah 

değerlendirileceğiz” 

11

Bahçe, yaptıkları çalışmada sadece kayısı çekirdeği 

kabuğu kullanmadıklarını ifade ederek, “Biz 

yaparken ilk çalışmamız kayısı çekirdeği kabuğunu 

nasıl kullanırız oldu. Sonradan öğütmeye karar 

verdik, öğütüp belirli tane büyüklüklerine getirdik. 

Bor maddesi, aliminyumoksit gibi alternatif 

malzemelerle bunları reçinelerle birleştirip her bir 

oranda bir deneysel çalışma tasarladık. Bunların 

her birini yüzeylerde test aşamalarını yaptık ve 

inceledik. Boyalı yüzeylerde başarı sağlayınca 

artık biz bu işi belirli bir dereceye getirdik ve bir 

uyumluluk olayına başvurduk. Uyumlu olabilecek 

şekilde yani insan sağlığına zarar vermeyecek 

şekilde karışımlarla protezlerde denemeye 

başladık. Sanayide kullanılabilir hale getirdik. 

Sadece üretmek yetmiyor sanayiciye sunmak 

gerekiyor. Sanayicinin bizden beklediği de bunun 

kullanılabilirliği. Proje-tasarımın en önemli 

noktalarından biri de buydu. Biz bunu nasıl hayata 

geçirebiliriz ”diye konuştu. 

12

DAMLA ÖZTÜRK 

KİMYAGER 

ANKARA ÜNİVERSİTESİ 

MEZUN 

oztrkdamla@gmail.com 

Tarihçesi 

B 12 

Vitamini 

(Siyanokobalamin) 

Ünlü İngiliz Hekimi Thomas Edison (1793- 

1860) 125 yıl kadar önce pernisiöz anemi 

hastalığını tanımlamıştır. Bu hastalık 

değişik ırklarda ve her sosyal çevrede tek tek 

vakalar halinde görülmekte, ailevi bir yatkınlık 

dikkati çekmekle birlikte kökeninde besinsel 

bir eksikliğin yattığını düşündürecek bir delil 

ya da gözlem bulunmamaktadır.Bu öldürücü 

hastalığın tedavisinde insanlık 1926 yılına kadar 

tam anlamıyla aciz kalmıştır. 1926’da Minot ve 

Murphy ağızdan karaciğer yedirerek bir ölçüde 

iyilik elde edilebileceğini göstermişlerdir. Daha 

sonra Casttle, etin normal mide suyu ile karıştırarak 

yedirilirse pernisiöz anemili hastaların kansızlığının 

düzeltilebileceğini saptamıştır.Mide suyundaki 

etkene ‘intrensek faktör ‘ yani içteki faktör, etteki 

etkene ‘ekstrensek faktör’ yani dıştaki faktör adını 

vermiştir. Bundan sonra karaciğer ekstrelerinin 

şırıngası ile pernisiöz aneminin daha başarılı 

bir şekilde düzeldiği anlaşılmıştır. Karaciğerde 

depolanan etkili faktörün izolasyon çalışmaları 

devam ederken folik asit keşfedilmiştir. Önceleri 

saf folik asit tedavisi ile pernisiöz anemide çok iyi 

sonuş alındığı sanılmış ancak, kısa sürede folik asidin 

kansızlığı düzeltse bile bu düzeltmenin geçici olduğu 

ve sinir dejenerasyonlarını ise hiç önleyemediği 

anlaşılmıştır. Bunun üzerine, karaciğerde depolanan 

ve pernisiöz anemiyi tam olarak düzelten faktörün 

izolasyon çalışmalarına tekrar başlanmış ve 1948’de 

B 12 

vitamini adı verilen etkili faktör izole edilmiştir. 

13

Kimyasal Yapısı 

B 12 

vitamininin karaciğerden elde edilişinde, 20 

mg kırmızı renkli kristal halinde saf B 12 

elde etmek 

için 1 ton civarında taze karaciğer kullanılmıştır. 

Vitamin % 4 oranında kobalt madeni içermektedir 

ve bu kristalize maddeye kimyasal isim olarak 

syanokobalamin (cyanocobalamin) adı verilmiştir. 

Daha sonra siyanür kökünün ekstraksiyon sırasında 

bir artefakt olarak oluştuğu anlaşılmış ve daha 

sonraki çalışmalarda B 12 

vitamininin kimyasal yapısı 

iyice aydınlatılmıştır. Kobalt bir porfirin halkasına 

oturmakta, bu porfirin halkası da riboz ve fosforik 

asit içeren nükleotide bağlanmaktadır. 

Kobalamin, vücutta 5’-deoksiadenozilkobalamin, 

metilkobalamin ve hidroksikobalamin şeklinde 

bulunur. Hidroksikobalamin, piyasada bulunan 

şekiller arasında en makbul olanıdır. B 12 

vitamini, ilaç 

sanayinde,streptomisin antibiyotiğini elde etmek için 

yapılan streptomyces griseus kültürlerinden bir yan 

ürün olarak elde edildiği için ucuz bir preparattır. 

Fizyolojik Rolü 

Vitaminin aktif şekli , metilmalonil-SCoA mutaz 

enziminin koenzimidir.Bu enzim metilmalonil- 

SCoA’nın süksinil-SCoA’ya çevrilmesini katalizler. 

Besinsel Kaynaklar 

B 12 

vitamini, bitkisel besinlerde bulunmaz, fakat 

hayvansal kaynaklı besinlerle alınabilir. Barsak 

bakterileri tarafından sentezi yapılabiir ancak bu 

şekilde sentez edilen vitamin genellikle yararsızdır. 

Çünkü bakteriler bakımından zengin olan 

Diğer bir görevi metil grubunun transferidir. 

Vücuttaki en önemli rolü kırmızı kan hücrelerinin 

(alyuvarların) gelişmesi ve çoğalmasında etki 

olmasıdır. 

barsak kısmı kalın barsaklardır. Buradan da B 12 

Vitamin emilimi hemen hiç mümkün değildir. 

Tam vejeteryanlarda yani süt,peynir ve yumurta 

bile yemeyenlerde eksikliği görülebilecek en 

önemli vitamindir. Karaciğer,böbrek ve yürek gibi 

sakatatlarda bol miktarda bulunur. Et,balık ve 

yumurtada da oldukça boldur. 

14

Günlük Gereksinimi 

Batı toplumlarında günlük alım 3-35 mikrogram 

arasındadır. Günlük B 12 

alımı 0.5 mikrograma 

kadar düşen bazı Asya toplumlarında dahi B 12 

eksikliği görülmemektedir. Bu yüzden günlük en az 3 

mikrogram alınması önerilmektedir. 

Yetersizlik Hali 

Hafif derecede B 12 

eksikliği çok sık görülür. 

Uyuşukluk,unutkanlık,sabahları yataktan yorgun 

kalkma gibi belirtiler verir. Ağır vitamin B 12 

eksikliğinde ise sinir fonksiyonlarının bozulduğu 

kronik hastalılar ortaya çıkmaktadır. Kalıcı sinir 

harabiyetine yol açabilir. 

Vitamin B 12 

eksikliğinin nörolojik hasar oluşturduğu 

bilinmektedir. Hasar önce periferik sinirlerde başlar, 

daha sonra omuriliği etkileyerek reflekslerde azalma, 

mental fonksiyonlarda bozulma, ataxia, yorgunluk, 

görme bozukluğu, dokunma ve ağrı duyusunda 

azalmaya neden olur. 

Nörolojik hasarın, metil malonat birikimi nedeni 

ile anormal miyelin yapılanmasının, dejenerasyona 

neden olması ile ortaya çıktığına inanılmaktadır. 

Nörodejeneratif süreçte etkin olan diğer mekanizma, 

methionine synthase baskılanması ile oluşan 

S- adenosyl methionine eksikliğidir. Beyinde 

methionine synthase aktivitesindeki azalmanın 

S-adenosyl methionine sentezini azalttığı, 

S-andenosyl homocysteine düzeyini artırdığı 

ve bunun da miyelin metilasyonunu azaltarak 

demiyelizasyona neden olduğu düşünülmektedir. 

B 12 

vitamin eksikliğinin nedeni seyrek olarak yetersiz 

alınmasıdır. Çoğunlukla, yaşlılarda olduğu gibi, 

vitamin B 12 

emiliminin yetersiz olması sonucudur. 

İnsanlar yaşlandıkça gastrik atrofi gelişir. Bu 

durum besinlerle alınan B 12 

- protein kompleksinin 

parçalanmasında etkin olan pepsin ve hidroklorik 

asit gibi hazmettirici ajanların salgılanmasının 

azalması anlamına gelir. Gastrik atrofi farklı 

yoğunlukta olabilir ve anti asit kullanımı bu gelişimi 

şiddetlendirebilir. 

Vitamin B 12 

eksikliğinin bir diğer nedeni ince 

bağırsaklarda aşırı bakteri üremesi sonucu oluşan 

aşırı B 12 

tüketimidir. 

Eksikliğinin son ve belirgin tablosu pernisiöz 

anemidir. B 12 

vitamini noksanlığında hematolojik ve 

nörolojik bozukluklar görülür. B 12 

vitamin eksikliği, 

mide sekresyonu ve mide mukozaları bozulduğu 

15 

hallerde intrensek faktör eksikliğine bağlı olarak 

meydana gelir. İnsanlarda B 12 

vitamini noksanlığına 

nadiren rastlanır. B 12 

vitamini absorpsiyondan sonra 

kanda proteine bağlı olarak dolaşıma girerek lüzumlu 

yerlere nakledilir. En önemli depo yeri karaciğerdir. 

Çok az miktarda B 12 

vitamini normalde kan 

dolaşımında kalır. 

HIV pozitif kişilerin % 35 inde vitamin B 12 

eksikliği olduğu bulunmuştur. Yararı tam olarak 

kanıtlanamasa da AIDS tedavisinde vitamin B 12 

eklenmektedir. 

B 12 

vitamini ince barsaklarda emilir. Diyetle yetersiz 

alınım, bazı hastalıklar sebebi ile ince barsaklardan 

yetersiz emilim B 12 

vitamin eksikliği oluşturur. 

Yaş ilerledikçe vitamin B 12 

eksikliğinin görülme 

sıklığı artmaktadır. Araştırmalar 65 yaşın üstündeki 

kişilerin yaklaşık % 40’ında vitamin B 12 

eksikliği 

olduğunu göstermektedir. Bu yaşlarda görülen 

bazı zihinsel bozukluklar ve depresyonun bu 

nedenle oluşabileceği düşünülmektedir. Alzheimer 

hastalığına benzer belirtiler verebilir ve eksiklik uzun 

yıllar sürerse zihinsel bozulma geriye dönüşümsüz 

hale gelebilir. 

Asetilkolin üretimini arttırdığı ve beyinde sinir 

iletimini düzenlediği için Alzheimer hastalığında 

koruyucu rolü olabileceği düşünülmektedir. 

Folik asit ile birlikte doğum defektlerini önlemekte 

önemli rol oynar. Yine folik asit be B 6 

vitamini ile 

birlikte kalp hastalıklarını ve damar tıkanıklığını 

önleyici rol oynamaktadır 

Çocuklarda görülen astımların, depresyonun, şeker 

hastalığına bağlı nöropatilerin, düşük sperm sayısı ve 

spermlerdeki hareket yetersizliğinin tedavisinde de 

B 12 

vitamini kullanılmaktadır. 

Kaynaklar : 

1. Prof. Dr. Gazanfer Bingöl ; A.Ü Biyokimya 

AD. Vitaminler ve Enzimler, 1977 

2. Prof. Dr. Lütfi Özgüç ; E.Ü.T.F. Biyokimya 

AD, 1971 

3. Prof. Dr. Emel Emregül ; A.Ü.F.F. Biyokimya 

AD. Biyokimya Ders Notları, 2002 

4. Prof. Dr. Nuri Kemal; A.Ü.T.F. 

Endokrinoloji ve Metobolizma Hastalıkları Bilim 

Dalı ‘ Hastalıkların Önlenmesinde Diyete Vitamin 

Eklenmesinin Yeri ‘ Ders otları, 2005. 

5. Bell IR, Edman JS, Morrow FD, Marby DW, 

Mirages S, Perrone G, Kayne HL, Cole JO. B complex 

vitamin patterns in geriatric and young adult 

inpatients with major depression J.Am Geriatr Soc. 

1991 Mar; 39 (3): 252-7.

Haber 

Yabancı 

118. KİMYA ELEMENTİ RESMEN YURİ 

HOVHANNİSYAN ONURUNA 

OGANESSON (OG) OLARAK 

ADLANDIRILDI 

Uluslararası Teorik ve Uygulamalı Kimya Birliği, 

son dönemde keşfedilen 4 kimya elementine isimler 

koydu. 113. Element Nihonyum (Nh), 115. Element 

Moskovium (Mc), 117. Element Tenessin (Ts), 118. 

Element kimyager Yuri Hovhannisyan onuruna 

Oganesson (Og) olarak adlandırıldı. 

Gazeta’nın verdiği habere göre; "Bilim adamlarının 

onurlandırılması geleneği gereği Oganesson 

elementi ve onun Og sembolü bu elementi 

keşfeden Dubna Nükleer Araştırmalar 

Enstitüsünden ve ABD Livermore Ulusal 

Laboratuvarından bilim adamı ekibi önerdi. Onlar 

Yuri Hovhannisyan’ın çalışmasını tanımakta 

ve transuran unsurların araştırılması işindeki 

katkılarını takdir etmekteler" denmekte. 

16

Yerli 

Haber 

NE KADAR ÇOK PLASTİK AKSAM 

O KADAR AZ YAKIT TÜKETİMİ 

PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Eroğlu: 

“Otomobillerde plastik parçalar diğer parçalara 

göre yüzde 50 daha hafif olduğundan yakıt 

tüketiminde yüzde 25 ila 35 civarında tasarruf 

sağlıyor”. 

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve 

Eğitim Vakfı (PAGEV) tarafından düzenlenen 11. 

Türk Plastik Endüstrisi Kongresinde sektördeki 

son gelişmeler konuşulurken, geleceğin araçlarını 

şekillendirecek plastikler vakfın gündemine alındı. 

Vakıftan yapılan açıklamaya göre, bu yıl “Ulaşım 

Araçlarının Geleceği; Plastikler” temasıyla 

düzenlenen kongrede konuşan PAGEV Yönetim 

Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu, Türkiye’de araçların 

üretiminde toplam ağırlığın ortalama yüzde 12’sinin 

plastikten üretildiğini belirterek, bu miktarın 

ortalama olarak otomobilde 90, otobüste 15, midibüs 

ve minibüste 10, kamyonda 91, kamyonette ise 40 

kilograma denk geldiği bilgisini verdi. 

Plastiklerin diğer parçalara göre yüzde 50 daha 

hafif olduğundan yakıt tüketiminde yüzde 25 ila 35 

civarında tasarruf sağladığını bildiren Eroğlu, araçlar 

hafifledikçe doğaya verdikleri yükün de azaldığını, 

1 kilogram hafifliğin 20 kilogram daha az karbon 

salınımı anlamına geldiğini aktardı. 

Eroğlu, Türkiye’de geçen yıl toplam plastik 

üretiminin yüzde 5’ini otomotiv plastiklerinin 

oluşturduğunu kaydederek, yalnızca kara yolu 

ulaşımında kullanılan araçlarda değil uçak ve 

trenlerde de plastik kullanımının arttığını bildirdi. 

Başkan Eroğlu, şu bilgileri verdi: 

“Günümüzde küçük özel uçaklar ve yeni nesil 

yolcu uçaklarının gövdeleri, fiberglasa benzeyen 

fiber takviyeli plastik kompozitlerden üretiliyor. 

Bu malzemelerin metal parçalara göre daha hafif 

ve dayanıklı olmaları yüzde 20 yakıt tasarrufu 

sağlıyor. Bir diğer avantaj ise yolcu kabininde 

ses seviyesinin minimuma düşmesi ve klasik 

uçaklara oranla sesin yüzde 80 azalması sayesinde 

yolculuğun konforundaki artışta yaşanıyor. 

Böylece plastikler; daha az yakıt tüketimi, daha 

az bakım ve operasyon maliyeti, daha çevreci, 

daha sessiz, non-stop daha uzun mesafe uçuş ve 

daha ucuz yolcu biletlerine ulaşmayı mümkün 

kılıyor. Tüm bu tasarım ve verimlilik özellikleri 

sayesinde uçak sanayinde plastik kullanım oranı 

1970’lerde yüzde 4 iken günümüzde yüzde 30’a 

çıkmış durumda. Kısa bir zaman diliminde yüzde 

50 seviyesine yükseleceği öngörülüyor.” 

17

Ulaşım araçlarında plastiğin 

oranı daha da artacak 

Eroğlu, araçlarda, tasarım ve fonksiyonellik gibi 

birçok özellikteki değişimin dikkat çekici boyutlara 

ulaştığını belirterek, artık bir araçtan daha konforlu, 

güvenli, yakıt tasarruflu, fonksiyonel ve stil sahibi 

tasarıma sahip, düşük fiyatlı, yüksek performanslı ve 

çevreci olması beklendiğini aktardı. 

Bu taleplerin tümüne cevap verebilecek araçların 

üretimi için alternatif malzemenin plastik olduğunu 

bildiren Eroğlu, bu doğrultuda araçlardaki plastik 

kullanım oranının giderek arttığını, sektöreki 

inovasyon çalışmaları sayesinde kısa bir zamanda bu 

payın daha da artacağını anlattı. 

tesisler için gönüllülük esasına dayalı bir yönetim 

programı olma özelliği taşıyor. 

Öte yandan THY, BPlas, ENGEL Türkiye, BASF, 

Kraus Maffei, Kordsa Global, 3M ve A.T. Kearney 

gibi firmalardan alanında uzman konuşmacıların 

katıldığı kongrede, Türkiye’deki havacılık sektörü, 

otomotivin geleceği ve inovasyon, hafif kompozitler 

için teknoloji çözümleri, araçlarda ağırlık hafifletme 

ve karbon fiber takviyeli kompozitlerin geleceği gibi 

konular konunun uzmanları tarafından detaylı olarak 

masaya yatırıldı. 

Eroğlu, bu yılki kongrenin, iki yıl önce düzenlenen 

kongrede ele aldıkları otomotiv plastikleri temasının 

devamı niteliği taşıdığını ve karayolu taşımacılığının 

yanı sıra havayolu taşımacılığında da plastiklerin 

öneminin giderek arttığını kaydederek, şu 

değerlendirmelerde bulundu: 

“Gövdesi tümüyle fiber takviyeli plastikten üretilen 

ilk yolcu uçağı B787’dir. Japonların ‘ANA’ havayolu 

şirketi bu anlamda bir ilke imza attı. Hacim olarak 

uçağın yüzde 80’i fiber takviyeli plastik. Yüksek 

dayanıklılığa sahip malzeme ile uçak yüzde 30 

hafifletildi. Böylece daha uzun menzile yüzde 20 

yakıt tasarrufu ile uçabilen Boeing 787, gökyüzünü 

de yüzde 40 daha az kirletiyor. Ayrıca bu uçağın 

gövdesinin, perçinli uçaklardan daha sağlam 

olduğu açıklandı. Boeing’in başlattığı plastik 

kullanımı 2013’te rakibi Airbus A350 ile devam 

etti. Bu örnekleri görmek güzel. Umarız Türkiye’de 

de bu çalışmaları gerçekleştirebiliriz, Türk plastik 

sektörü olarak bunu gerçekleştirebilecek altyapıya 

sahibiz.” 

PAGEV’den uluslararası iş birliği 

Kongrede, PAGEV tarafından, Plastik Sanayi 

Birliği (SPI) ve Amerikan Kimya Konseyi (ACC) 

ortaklığıyla uygulanan Operation Clean Sweep 

(OCS-İyi Süpürme Operasyonu) protokolü 

imzalandı. 

Ana sloganı “Küçük şey yoktur” olan Operation 

Clean Sweep hareketi, plastik malzemeler kullanan 

18

RÜYA ATLIBATUR 

KİMYAGER 

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 

DOKTORA ÖĞRENCİSİ 

r.atlibatur@gmail.com 

İLAÇ HEDEFLENDİRMEDE 

NANOTEKNOLOJİNİN ROLÜ 

Hastalıkların tedavisinde kullanılan çoğu 

ilacın hedef organ ya da hücresel yapıda 

seçici olarak terapötik etki gösterememesi, 

böylelikle çeşitli istenmeyen yan etkiler oluşturması 

ve belirli oranlarda gösterdiği toksik özellikler tıp 

dünyasının yakından takip ettiği ve geçmişten 

günümüze pek çok çalışmaya konu olan araştırmalar 

arasında yer almaktadır. Bu anlamda özellikle kanser 

hastalıklarında ilacın etken maddesinin hedef organ, 

doku veya hücreye taşınması, absorpsiyon bölgesine 

seçici bir yönlenme göstermesi şeklinde tanımlanan 

ilaç hedeflendirilmesi açısından son derece önem 

kazanmaktadır. 

İlaç hedeflendirmenin tarihsel gelişimine 

bakıldığında, medikal alanların hematoloji 

ve onkoloji gibi değişik dallarında çalışmaları 

bulunan Paul Ehrlich’in (1854-1915) ‘sihirli 

mermi’ kavramının önemli bir rolü vardır. Ehrlich, 

mikroorganizmaları mikroskopta görünür hale 

getirmek amacıyla araştırdığı boyama özelliği 

gösteren kimyasalın bakteriyi boyadığını aynı 

zamanda bakterilerle savaştığını gözlemlemiştir. 

Böylelikle, bu keşfi ile ilk kez ‘Salvarsan’ 

(Asfenamin) isimli ilacın frengi hastalığı tedavisinde 

seçici etkinlik gösterdiğini kanıtlamıştır. 

İlaç hedeflendirmede istenilen sonucun elde 

edilebilmesi biyokimyasal, fizyolojik ve immunolojik 

mekanizmaların doğru şekilde anlaşılması 

ile mümkün olmaktadır. Günümüzde çeşitli 

disiplinlerin (polimer bilimi, hücre biyolojisi, 

kolloid kimyası) bir arada kullanıldığı sistemler 

geliştirilmektedir. Bu sistemi oluşturan dört temel 

unsur (ilaç-hedef-hastalık-taşıyıcı sistem) göz önüne 

alınarak ve aralarındaki ilişki değerlendirilerek yeni 

tasarımlar gerçekleştirilmektedir. İlaç hedeflendirme 

stratejileri ise ilacın doğrudan uygulanması, 

aktif hedeflendirme, pasif hedeflendirme, fiziksel 

hedeflendirme şeklindeki farklı yaklaşımlardan 

oluşmaktadır. 

19

İlacın istenilen doku ve ya organa hedeflendirilmesinde sıklıkla 

kullanılan ilaç taşıyıcı sistemler arasında; 

• Fosfolipid yapıda lipozomlar 

• Dendrimerler 

• Polimerik yapıda nanopartiküller 

• Karbon nanotüpler 

• Kuantum noktaları yer almaktadır. 

Gelişen teknoloji ile birlikte nano yapılı 

malzemelerin birçok hastalığın tanı ve tedavisine 

yönelik klinik uygulamalarda yer bulması ve 

işlevselliğinin artması ilaç taşıyıcı sistemlerde 

kullanılmasını önemli ölçüde etkilemiştir. 

Nanoteknoloji özellikle kanser tedavisinde ilaç 

taşıyıcı sistemlerin gelişiminde rol oynamaktadır. 

Nanometre mertebesindeki partiküller kolaylıkla 

vücuda girmekte ve sistemik kan dolaşımı yoluyla 

vücudun farklı bölümlerine taşınabilmektedirler. 

İlaç hedeflendirmede nanoteknoloji 

kullanımının getirdiği bazı avantajlar şu şekilde 

sıralanabilmektedir: 

ajanların kombinasyonuyla ilaç taşınma yerlerinin 

görüntülenmesi 

• Terapötik ajanların in vivo etkinliğinin gerçek 

zamanda okunması 

Nano taşıyıcı kullanılarak geliştirilen anti kanser 

ajanların etkinliği araştırıldığında ancak % 8‘nin 

klinik çalışmalara uygun olduğu saptanmıştır. 

Burada karşılaşılan en önemli problem kan-beyin 

engelinin aşılamaması ve artırılmış geçiş ve alıkonma 

etkisinin (EPR, enhanced permeability and retention 

effect) değişkenliğidir. 

• Sudaki çözünürlüğü zayıf olan ilaçların 

taşınmasının geliştirilmesi 

• Hücre veya dokuya spesifik durumdaki ilaçların 

taşınması 

• Büyük makromoleküllü ilaçların intraselüler 

bölgelere taşınması 

• Kombinasyon tedavisi için iki veya daha fazla ilacın 

ya da terapötik yöntemlerin birlikte taşınması 

• Görüntüleme yöntemleri ile birlikte terapötik 

20

Yeni geliştirilen ilaç taşıyıcı sistemler pasif ya da aktif 

hedeflendirme prensibine göre kullanılmaktadır. 20. 

yüzyılın sonlarına doğru çeşitli pasif hedeflendirme 

mekanizmasına dayalı nanotaşıyıcılar tasarlanmıştır. 

Örneğin PEG (polietilen glikol) ve lipozomal 

formülasyon yardımıyla yumurtalık kanserinin 

tedavisi amacıyla geliştirilen doksorubisinin 

(DOXIL), serbest doksorubisinle karşılaştırıldığında 

altı kat daha etkili olduğu gözlenmiştir. Ayrıca 2012 

yılında MIT (Massachusetts Institute of Technology) 

ve Harvard üniversitelerinin de içinde bulunduğu 

ortak proje ile gerçekleştirilen bir çalışmada, ilk 

defa klinik çalışmada başarı sağlayan ve terapötik 

etki gösteren polimerik nanopartikül taşıyıcı 

sistem kullanılarak tasarlanan ilacın düşük dozda 

dahi tümör büyümesini engellediği ve dozun 

arttırılmasıyla yeni toksisitelerin meydana gelmediği 

saptanmıştır. 

İlerleyen yıllarda hastalıkların hücresel yapılarının 

daha iyi anlaşılması ve nanoteknolojideki gelişmeler 

ile ilacın hedeflenen bölgeye daha etkili bir şekilde 

taşınması, tedavi indeksinin belirgin bir şekilde 

iyileştirilmesi ve yan etkilerin minimum düzeye 

indirilmesi amaçlanmaktadır. 

Kaynaklar : 

[1] Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 2012, Kanser Tedavisinde Lenfatik 

Hedeflendirme, 32 (1), 67-90 

[2] Ankara Ecz. Fak. Der., 1994, İlaçların Seçici Taşınması ve Hedeflendirilmesi, 23, 1-2 

[3] Ekinci M., 2015, Meme Kanseri Tanısı Amacıyla Tc-99M İle İşaretli İlaç Taşıyıcı Sistemlerin 

Geliştirilmesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi 

[4] http://news.mit.edu/2012/cancer-particle-0404 

[5] Ediriwickrema A., Saltzman W. M., 2015, Nanotherapy for Cancer: Targeting and Multifunctionality in 

the Future of Cancer Therapies, ACS Biomater. Sci. Eng., 1, 64−78 

21

Haber 

Yabancı 

KİMYAGERLER VİTAMİNLERLE 

ÇALIŞAN PİL ÜRETTİLER 

Vitaminler, sanılanın aksine, güçlü kemikler ve sağlıklı vücutlardan daha fazlası için gereklidir. Pilleri 

çalıştırmak için de kullanılabilirler. 

Bilim insanları, yük taşımak için metal iyonları yerine karbon bazlı organik bileşikler kullanan bir organik 

akış pilinin en son sürümünde, enerji taşımak için B 2 

vitamininin çekirdeğine benzer bir molekül geliştirdi. 

Diğer akış pilleri gibi, bu da iki sıvı içinde enerji depoluyor ve elektronların bir membrandan sıvılar içine 

akmasıyla bir elektron akışı üretiyor. Sıvılar büyük tanklarda depolanabildiğinden, bu piller rüzgâr ve güneş 

gibi yenilenebilir kaynaklardan günlerce enerji depolayabilir. Bu sıvılar tipik olarak vanadyum gibi metalleri 

elektronlar arasında dolaştırmak için kullanırlar. Ancak bu metaller pahalı veya aşındırıcı özelliklerdedirler. 

Petrol, bitkiler veya başka yerlerden gelen organik maddeler de iyi elektron taşıyıcılarıdır. 

İki yıl önce araştırmacılar, ilk organik akışlı pili, rhubarb pillerde yaygın olarak bulunan bir bileşiği 

kullanarak üretti. Geçtiğimiz günlerde, aynı grup, Nature Energy’de, Alloxazine ile B 2 

vitamininin temel alan 

benzer bir pil ürettiklerini açıkladılar. Eğer yeni pil miktarı arttırılabilirse, B 2 

bileşiği oda sıcaklığındaki ortak 

başlangıç maddelerinden kolaylıkla üretilebildiğinden, metal çeşitlerinden daha ucuza üretilecektir. Dahası, 

daha az toksik olacak. Maliyet açısından rhubarb pil ile paralel olarak, vitaminden esinlenilen materyal, farklı 

şekillerde uyarlanabilen yeni organik taşıyıcı sınıfını temsil eder. Örneğin, pil voltajını artırmak veya daha 

fazla şarj döngüsü için sıvıları eşleştirmek için kullanılabilirler. Ancak bunun için bazı kısıtlamalar var. Bilim 

adamları vitaminleri ve diğer organik bileşikleri gerçek dünyadaki testlere tabi tutarak hangisinin daha çok 

işe yaradığını bulmak zorunda kalacaklardır. 

22

Yerli 

Haber 

KİMYA SEKTÖRÜNÜN 40 MİLYAR 

DOLARLIK DIŞ TİCARET AÇIĞINA 

FORMÜL ARANDI 

Kimya plastikten kozmetiğe, boyadan kauçuğa kadar 

sunduğu ürünlerle yaşamın her yerinde… Türkiye 

ihracatında 15 milyar dolarla üçüncü sırada yer alan 

kimya sektörü, 300 binden fazla kişiye istihdam 

sağlıyor. 

Türkiye ekonomisi açısından önem taşıyan ve 

stratejik sektörler arasında kabul edilen kimya 

sanayisinin temsilcileri Kimya Sektör Platformu’nun 

(KSP) Ankara’da düzenlediği 8. KSP Kimya 

Endüstrisi Gelişim Şurası’nda buluştu. Kimya Sektör 

Platformu, aralarında BOSAD, İKMİB, Kauçuk 

Derneği, PAGDER, TKSD gibi kimyanın farklı alt 

sektörlerindeki Sivil Toplum Kuruluşları, İhracatçı 

Birlikleri, sendika ve odalar ile üniversitelerden 

oluşan 37 üyesi ile sektörün sorunlarına çözüm 

getirmek amacıyla çalışmalar yürütüyor. Şura’da 

bu yıl 40 milyar dolara ulaşacak dış ticaret açığı 

veren kimya sektörünün bu açığı hangi stratejilerle 

kapatacağının formülleri üzerinde çalışıldı. 

8. KSP Kimya Endüstrisi Gelişim Şurası’nda ihracata 

dayalı sanayileşme stratejisinin yeniden ele alınarak 

kimya sektörünün bu sürece öncülük etmesi 

kararlaştırıldı. Kimya sektörünün 40 milyar dolara 

ulaşan dış ticaret açığının kapatılmasına yönelik 

formüller; Mesleki eğitimde kalitenin artırılması, 

üniversite-sanayi-kamu işbirliğinin güçlendirilmesi, 

devlet desteklerinin yüksek katma değerli ürünlere 

yönlendirilmesi ve sektörel kümelenmenin 

hızlandırılması şeklinde belirlendi. 

Kimya Sektör Platformu’nun (KSP) bu yıl 8’incisini 

düzenlediği Kimya Endüstrisi Gelişim Şurası, Ankara 

Etap Altınel Otel’de gerçekleştirildi. Sektörü temsil 

eden Sivil Toplum Kuruluşlarının temsilcileri, 

sanayiciler, akademisyenler ve sektör uzmanlarının 

Şura’ya yoğun ilgi gösterdiği gözlendi. 8. KSP 

Kimya Endüstrisi Gelişim Şurası; KSP’nin dönem 

Başkanlığını yürüten Kauçuk Derneği’nin Yönetim 

Kurulu Başkan Yardımcısı Şirzat Karayel, Türkiye 

Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD) Yönetim Kurulu 

Başkanı Timur Erk, İstanbul Kimyevi Maddeler ve 

Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim 

Kurulu Başkanı Murat Akyüz, OSTİM Yönetim 

Kurulu Başkanı Orhan Aydın, Ankara Ticaret Odası 

(ATO) Yönetim Kurulu Başkanlığına yeni seçilen 

Gürsel Baran ve T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji 

Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Ersan Aslan’ın açılış 

konuşmaları ile başladı. 

KSP’nin dönem başkanlığını yürüten Kauçuk 

Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı 

Şirzat Karayel, “2015 sonu itibari ile Türkiye’nin 

23

en çok ihracat yapan sektörü konumuna yükselen 

kimya, Türkiye’nin ihracatından aldığı payı her 

geçen yıl artırıyor. Kauçuk, kilogram başına 4,5 

dolar olan ihraç fiyatı ve alt sektörler bazında en 

çok ihracat yapan üçüncü sektör olması ile kimya 

ihracatında önemli bir konumda bulunuyor. 

Hammaddede yüzde 99 ithalata bağımlı olmasına 

rağmen Almanya’dan sonra üretimde ikinci sırada 

bulunan kauçuk sektörü Avrupa’da da önemli bir 

noktada bulunuyor. Uçak sanayinden ayakkabıya, 

makineden mobilyaya farklı sektörlere girdi 

sağlayan kauçuk sektörümüz son 30 yılda büyük 

ilerleme kaydetti” dedi. 

Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD) Yönetim 

Kurulu Başkanı Timur Erk, Şura’nın açılışında 

yaptığı konuşmasında gelişmiş bir ülke için gelişmiş 

bir kimya sanayinin gerekliliğine dikkat çekerek, 

“Zaman güç birliği ve sinerji yaratma zamanı. 30’u 

aşkın reel sektöre ara malı ve hammadde sağlayan 

kimya sanayinde yatırım ortamının iyileşmesi 

için çabaların artması gerekiyor. Sektörümüzün 

yabancı sermayeye ihtiyacı var. Yabancı yatırım 

konusunda güven ortamı artmalı ve 2017’ye 

daha umutlu bakmalıyız. Kimya sanayi olarak 

yerleşme ve kümelenme sorununu çözmeliyiz. 

Ülkemizde halen Kimya İhtisas Organize Sanayi 

Bölgesi yok. Limanı olan, stratejik ve büyük ölçekli 

yatırım yerleri gerekiyor. Kilogram başına 1,5 

dolar olan katma değeri 2,5 – 3 dolar seviyelerine 

çıkarmalıyız” diye konuştu. 

2004 yılında sektörel güç birliği sağlamak amacıyla 

bir araya gelen Kimya Sektör Platformu’nun 

kurucuları arasında yer alan İstanbul Kimyevi 

Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği’nin 

(İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Akyüz, 

kimya sektörünün ihracatına yönelik bilgiler 

verdiği konuşmasında şunları söyledi: “Türkiye’nin 

ihracatında otomotiv, hazır giyim-konfeksiyon 

sektörlerinin ardından üçüncü sırada gelen kimya 

sektörümüzün 2016 yılını yaklaşık 15 milyar 

dolarlık ihracat ile kapatacağını öngörüyoruz. 

İhracatımızda petrol fiyatlarının negatif etkisi 

azalmaya başladı, bunun devam etmesini 

umuyoruz. 2023 hedefimiz olan 50 milyar 

dolarlık ihracata ulaşmak için bu rakamların 

üzerine çıkmamız lazım. Kimya ihracatımızdaki 

dolar bazında kilogram başına ihraç fiyatlarına 

baktığımızda; boyada 1,42; plastik mamüllerde 

2,2; kozmetikte 3,74; kauçukta 4,8 dolarken 

ilaçta 15,3 dolara çıktığını görüyoruz. Hedefimiz 

Türkiye ortalamasının üzerinde katma değer 

üretmek. Kimya, alt sektörler bazında değişiklik 

göstermekle birlikte genel olarak yüzde 80 

gibi yüksek oranda ithalata bağımlı bir sektör 

görünümünde. Ar-Ge yatırımları ile katma değeri 

yüksek ürünler üreterek bu dezavantajı ortadan 

kaldırabilir ve ihracatımızı hedeflediğimiz 

rakamlara ulaştırabiliriz”. 

8. Kimya Endüstrisi Gelişim Şurası’na katılan ve 

açılışta bir konuşma yapan Ankara Ticaret Odası 

(ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, boya 

sanayinden gelen bir sanayici olarak kimya sanayinin 

sorunlarına yabancı olmadığını belirtti ve ATO 

olarak sektöre her konuda destek olacakları mesajını 

verdi. Gürsel Baran,”Stratejik bir öneme sahip olan 

kimya sektörünün daha da ileri bir noktaya gitmesi 

için birlikte hareket etmeye ve yeni bir ortak akla 

ihtiyacımız var. ATO olarak hem Ankara’nın hem 

de Türkiye’nin gelişimine katkı sağlayacak tüm 

sektörel işbirliklerine hazırız” şeklinde konuştu. 

T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı 

Prof. Dr. Ersan Aslan; “15 Temmuz ve son olarak 

44 şehit verdiğimiz terör saldırılarını yaşadığımız 

bir dönemde bu toplantının yapılması bizim 

için çok önemli. Kimya Sektör Platformu’nu 

kutluyoruz. Kimya sektörünün 50 milyar dolar 

ihracat hedefini gerçekleştirme yolunda neler 

yapılacağının konuşulacağı toplantının sonuçlarını 

yakından takip edecek ve sorunların çözümü 

için çalışacağız. Refah toplumuna ulaşmak için 

Ar-Ge’ye ihtiyacımız var. Türkiye’deki Ar-Ge 

merkezlerinin sayısı 312’ye ulaştı. Hedefimiz 

2017’de bu sayıyı 500’e çıkarmak. Ülkemizde Ar- 

Ge’ye yapılan yatırımların GSMH’ye oranı 2015 

yılında 1,06 dolar. Kimya sektörüne baktığımızda 

Ar-Ge harcamasının 3 dolar olduğunu görüyoruz. 

Yani kimya Türkiye ortalamasının üç katı Ar- 

Ge harcaması yapıyor. Bu yatırımların mutlaka 

teknoloji düzeyine ve ürüne yansıyacağına 

inanıyorum. Bunun için sadece zamana ve 

odaklanmaya ihtiyaç var. Diğer taraftan kimya 

sektöründe 25 bine yakın işletme varken Ar-Ge 

Merkezi sayısı 25. Bu rakamın yükselmesi lazım. 

Kimya, 4. Sanayi Devrimine doğrudan hızlıca 

girebilecek sektörlerin başında geliyor.” 

Konuşmaların sonunda Kimya Sektör Platformunu 

oluşturan kuruluşlardan BOSAD, İKMİB, Kauçuk 

Derneği, KİPLAS, Kompozit Sanayicileri Derneği, 

TKSD gibi kuruluşların Başkan ve Yöneticileri, kimya 

24

sektörüne destek ve katkıları nedeniyle T.C. Bilim, 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. 

Ersan Aslan’a bir plaket verdiler. 

8. Kimya Endüstrisi Gelişim Şurası’nın açılış töreni 

ardından sektörün ihracatı, yeni yatırım modelleri 

ve kümelenme ile sektörün nitelikli eleman 

sorununa çözüm olacak Mesleki Yeterliliklerin 

Belgelendirilmesi ve istihdam konularına yönelik üç 

farklı oturum gerçekleştirildi. 

“Kimya sektöründe uluslararası boyutuyla dış 

ticaret etkileri” başlıklı ilk oturum İKMİB Yönetim 

Kurulu Başkanı Murat Akyüz’ün Başkanlığında 

yapıldı. “Kimya sektöründe yatırım, üretim ve 

kümelenme” başlığı ile gerçekleştirilen ikinci 

oturumun Başkanlığını TKSD Yönetim Kurulu 

Başkanı Timur Erk, “2023 İşgücü planlaması- 

Kimya sektöründe Eğitim Mesleki Yeterlilik 

ve Belgelendirme” konulu üçüncü oturumun 

Başkanlığını ise BOSAD Yönetim Kurulu Başkanı 

Ahmet Yiğitbaşı üstlendi. 

Oturumların ardından katılımcılar Şura’nın birinci 

gün çıktıları değerlendirildi ve sektör açısından 

önem taşıyan sorunlar ile çözüm önerileri tartışıldı. 

8. KSP Kimya Endüstrisi Gelişim Şurası, ikinci 

gününde 2017 Yılı Yatırım Bazlı Teşviklerin 

değerlendirileceği oturumun ardından CNN Türk 

Ekonomi Müdürü Emin Çapa’nın kimya sanayi 

ve Türkiye ekonomisine yönelik sunumu ile sona 

erecek. 

25

BAHADIR BAŞKAYA 


YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ 

ÖĞRENCİ 

bahadir.baskayaa@hotmail.com 

Nükleer Enerji: Felsefe Taşı 

Dünyadaki elektriğin, ısının, işin kaynağı 

enerjidir. İlk başta enerji vardı, her zaman 

enerji olacak ve hiç bir zaman kendiliğinden 

kaybolmayacak, yoktan var edilemeyecek. 

Ayrıca savaşların, sömürgeleştirmenin, sefilliğin, 

yoksulluğun da temeli enerjidir. Hayatımızın her 

alanında enerji var, evimizde enerji kullanıyoruz 

bazılarımız enerji üretmek için çalışırken, bazıları 

enerji üzerinden para kazanıyor. Peki bu enerji 

yoktan var edilemiyor ise gezegenimizdeki 

bu enerjinin kaynağı nedir ? Bu enerjinin, 

yer altı rezervleri, fosil yakıtlar ve Güneş gibi 

farklı kaynakları vardır ve bu enerji kaynakları 

yenilenemez ve yenilenebilir enerji kaynakları 

olarak ikiye ayrılır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına 

örnek olarak güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon 

süreci ile açığa çıkan enerjiyi, kristal silisyum1 

yardımıyla evlerde kullanılan elektriğe çeviren 

güneş panelleri, hareket enerjisini elektrik enerjisine 

çeviren rüzgar türbinleri ve biokütle enerjisi örnektir. 

Yenilenemez enerji kaynakları ise sırasıyla yer 

altından çıkarılan hidrokarbon bazlı petrol, yine 

yer altından çıkartılan karbon bazlı kömür, bir 

petrol türevi olan doğal gaz ve güneşte gerçekleşen 

reaksiyonun tam tersini (fisyon) büyük U-235 

atomuna laboratuvar ortamında yapan nükleer 

enerji. Bunların arasında belkide kimyacıları en 

çok mest eden, büyüleyen enerji kaynağı nükleer 

enerjidir. Eski tarihte simyacıların bulmaya çalıştığı; 

dokunduğu herşeyi altına çeviren ‘felsefe taşı’ nın 

betonlaştırılmış şeklidir nükleer enerji. Nükleer 

reaktörlerde, büyük radyoaktif izotopları (U-235) 

nötrön bombardımanıyla küçük atomlara ayırılır ve 

bu işleme fisyon adı verilir, bu işlem egzotermiktir 

yani dışarıya çok büyük derecelerde ısı verir, bu ısı 

nükleer reaktördeki suyu ısıtır ve buhar haline getirir 

ve bu buhar, buhar türbinlerini döndürerek evlerde 

kullandığımız enerjinin ortaya çıkmasını sağlar. 

Dünya da ilk kamu elektrik şebekesine elektrik veren 

nükleer güç santrali 26 Haziran 1954’te Rusya’da 

hizmete sokulan Obninsk santralidir. Kashiwazaki 

Kariwa’da (Japonya) bulunan 7 reaktör üniteli santral 

ise dünyanın en güçlü nükleer güç santralidir ve 

8212 MW kapasitesi vardır. Bu yaklaşık 32000 tane 

260 Wattlık polikristal güneş panelinin üreteceği 

enerjiye eşittir (Bu kadar güneş paneli uç uça 

eklenirse 50 kilometre yapar ve bu uzunluk 60 futbol 

sahası uzunluğuna eşittir). Bu açıdan bakıldığında 

nükleer santraller bütün Dünya’nın enerji ihtiyacını 

karşılayabilir. Peki neden Dünya nükleer santrallerle 

dolu değil ? Çünkü nükleer enerjinin arkası pek de 

aydınlık değil. Nükleer enerjinin karanlık tarafını 

doğru bilinen yanlışlarla açıklayabiliriz; 

Nükleer enerji geleceğin 

enerjisidir. 

Ph.D.Rolf Janke “Herkesin bildiği gibi güneş 24 saat 

ışık vermemekte ve rüzgar da sürekli esmemektedir. 

Depolama konusunda etkili bir yöntem 

keşfedilmesinin gerekli olduğunu düşünüyorum. 

Yakın zamanda bu yöntem bulunmazsa, “yeşil” 

enerjiye yaklaşımım çok şüpheci olacaktır” demiştir. 

Dünyamızda yer altı bütün kaynaklar “herkesin 

bildiği” gibi sonsuza kadar sürmeyecektir ve hatta 

fosil yakıtların kalan ömürleri; petrolde 54 yıl, 

doğal gazda 64 yıl, kömürde 112 yıldır. Nükleer 

reaktörlerde kullanılan uranyum yer altından 

çıkarılan uranyum minerallerinden (otünit, 

pitchblende (uraninit), kofinit ve torbernit) elde 

edilir. 2010’daki verilere göre Dünya’nın yıllık 68646 

ton uranyum ihtiyacı vardır, fakat Dünyanın yıllık 

uranyum üretimi 40000 tonu bulur. Bir başka deyişle 

26

uranyum stokları yaklaşık 1-2 sene sonra bitecek. 

Dünyada kesinleşmiş 1,5 milyon ton uranyum 

rezervi vardır; tahmini rakam ise 3,2 milyon ton. 

Basit hesaplamayla bu uranyum rezervlerinin 

Dünyayı sadece 70 yıl idare edeceği ortada (eğer 

yeni nükleer santraller açılıp uranyum ihtiyacı 

artmazsa). Güneşimizin ışığı ve rüzgarımızın şiddeti 

her zaman olmayacaktır ama nükleer santrallerin 

olmazsa olmazı ve yakıtı olan uranyum elementide 

70 yıl sonra Dünyada çıkartılamayacaktır. Ayrıca 

geleceğin enerjisi(!) olan nükleer enerji Dünyanın 

enerji ihtiyacının sadece %6’sından daha azını 

karşılar. Binbir türlü zahmetle kurulan, yakıtının 

ölümüne 70 yıl kalmış ve Dünyanın enerji ihtiyacının 

sadece %6’sını karşılayan nükleer enerjiyi “neden 

kurmuyoruz ?” değil “neden kuruyoruz ?” diye 

sormak gerekir. 

Nükleer enerji yeşil enerjidir. 

Radyasyon enerjinin elektromanyetik dalgalar 

veya parçacıklar biçiminde yayılımıdır. 3’e ayrılır; 

bunlar alfa, beta, gamma ışınımlarıdır. Alfa ışınımı 

kısaca helyumdur, beta ışınımı bir elektron ve bir 

pozitron2 dur ve gamma ışını ise ışık hızıyla yayılan 

elektromanyetik enerjidir. Bu ışınımlar Madam 

Curie’nin kan kanserinden ölmesine (Madam 

Curie’nin not defterleri bile o kadar radyasyona 

maruz kalmıştırki sadece radyoaktif korumayla 

incelenebilir), eşinin çok fazla radyasyona maruz 

kalmasına, hepimizin bildiği gibi Çernobilden 

sonra binlerce insanın hayatını kaybetmesine 

(ilk patlamadan sonra bilgi verilmeden giden 

600 itfaiyecinin çoğu ölmüştür) ve milyonlarca 

insanın gelecekte çocuklarının, yemeklerinin, 

bitkilerinin, torunlarının etkilenmesine yol açmıştır. 

Şuan durduğunuz yerde içinizden 15 bin foton 

geçmektedir. Yediğimiz muzda bile az miktarda 

radyoaktivite bulunmaktadır.Hatta Dünyadaki 

radyasyonun kaynağının %97’si tıbbın medikal 

uygulamalarından gelmektedir, nükleer reaktörlerin 

etkisi sadece %1’dir. Peki neden biz, hastaneler 

kapatılsın diye bağıran yeşilciler görmüyoruz 

? Çünkü bu kadar radyasyon bizim her an 

hayatımızdadır biz bu radyasyonu absorbe edecek 

şekilde evrimleşmişizdir (sadece insanlar değil bütün 

canlılar böyle evrimleşmiştir yoksa maymun diye 

bir hayvan tanımamış olurduk). Fakat Pripyat’ta3 

yapılan ölçümlere göre plütonyum-238 (yarı ömrü 86 

yıl) izotop seviyesinin olması gereken seviyeden 90 

kat daha fazla olduğu ve radyoaktif sezyum-137 (yarı 

ömrü 30 yıl) kalıntılarının bölgedeki balık yaşamı 

ve vahşi yaşamı etkilediği yapılan araştırmalarla 

belirlenmiştir. Faciadan yıllar sonra bile tiroit 

kanserine4 yakalananların sayısı santrale en yakın 

bölgede 500 kat fazlaydı. Patlamadan sonra santrale 

gönderilen 600’e yakın itfaiyeci “güvenli” dozun 

13000 katı kadar radyasyona maruz kalmıştı ve 

bu radyasyondan haberleri bile yoktu. Bu kadar 

radyasyon bizim evrimleştiğimiz dozdaki radyasyona 

hiç benzemediği ortada. 2011’de üst üste iki defa 

vuran depremin ardından meydana gelen tsunami 

Japonya’da Fukushima Nükleer Santralinde elektriğin 

kesilmesine neden oldu ve birden fazla reaktörde 

yakıt çubuklarının kısmi olarak erimesinin önüne 

geçilemedi. Santralin zemininde nükleer atık birikti 

ve eriyen çekirdekten kaynaklanan atığın içinde 

plütonyum5 bulunmaktaydı. Bu plütonyum şuan bile 

orda durmaktadır çünkü çözümü yoktur. Şu anki 

teknolojimizle bu 2 patlamadan Dünyaya dağılan 

radyasyon bulutunu temizlememiz imkansızdır 

ve zaten çoktan yemeklerimize, genlerimize, 

DNA’larımıza bulaşmıştır. Yani bir enerji kaynağının 

“yeşil” olması için atmosfere CO2 yaymaması 

yetmez. 

Örnekler 

Özellikle 2011’de yaşanan Fukushima faciasından 

sonra bir çok ülke nükleer enerji konusunu masaya 

yatırdı. Almanya 2008’de enerjisinin %25’ini 

nükleer santrallerden sağlarken, 1980’den önce 

kurulan 7 santralini kapattı, 2020’e kadar enerji 

ihtiyacının %35’ini, 2050’de enerji ihtiyacının %80’ini 

yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlayacaklar. 

Rusya, yeni yapılacak nükleer santrallerini gözden 

geçirme kararı aldı. İsviçre, son kararla üç yeni 

santralle ilgili onay sürecini askıya aldı ve kapatılma 

zamanı gelen iki eski nükleer santralin birkaç 

ay içinde devre dışı bırakılması bekleniyor. 58 

nükleer reaktöre sahip Fransa’da yeşiller partisi, 

Japonya depremi sonrasında nükleer enerjiden 

vazgeçilmesi için kampanya başlattı. Çin, 50 trilyon 

dolar yatırımla, 2050’ye dek küresel bir güneş ve 

rüzgar enerjisi ağı kuracağını duyurdu hemde tüm 

dünyanın faydalanması için ! Bu gücü gezegenimizin 

çeşitli yerlerine dağılmış tesislerle üretecek. ABD’de 

elektrik üretiminin 60 GW olduğu rüzgar çiftlikleri 

var. 2015’te alışılmışın dışında bir rüzgarlı günde 

Danimarka’nın rüzgar çiftliklerinde o kadar çok 

enerji üretildi ki, sadece ülkenin elektrik ihtiyacı 

karşılanmakla kalmadı. Sadece bir günde üretilen 

27

elektrik, ülke ihtiyacının %140’ına denk geldi. 

Tesla, evlerin çatılarının “solar roof ” denilen güneş 

panellerinden oluştuğu konseptleri halka duyurdu. 

Portekiz 7-11 Mayıs 2016 tarihleri arasında sadece 

güneş, rüzgar ve hidroelektrik santrallerinde üretilen 

enerjiyi kullanarak 4 gün boyunca 0 emisyon üretti. 

Türkiye 

Kara, hava ve deniz ulaşım araçlarının oluşturduğu 

ulaşım sektörü, karbondioksit salımının en önemli 

kaynağıdır ve sadece uçakların yaptığı salınım 

küresel karbondioksit miktarının yüzde %12’sini 

oluşturur. Türkiye’de ulaştırma sektörünün toplam 

enerji tüketimindeki payı 2005 yılı verilerine göre 

yaklaşık %20’dir. Ulaşımda tüketilen enerjinin 

%99’unu petrol ürünleri oluşturduğundan, sera gazı 

salınımının %25’i ulaşımdan kaynaklanmaktadır. 

Türkiye’de CO2 (seragazı) emisyonu 1990 yılına 

göre 2014’te %125 artış gösterdi. 2014’te CO2 

emisyonu 467,6 milyon ton olarak hesaplandı. 1990 

yılında kişi başı CO2 emisyonu 3,77 ton/kişi olarak 

hesaplanırken 2014’te 6,08 ton/kişi olarak hesaplandı. 

Bu CO2 emisyonunun önüne geçilmesi adına ulaşım 

için basit bir hesap yapabiliriz; NISSAN Qashqai 

1,5 dci 100 km’yi 3,8 litre yakıtla giderken, Porsche 

Cayenne aynı mesafeyi 9,2 litre yakıtla gider, aile 

arabalarında ise Renault Captur 100 km’yi 3,6 litre 

yakıtla giderken Ford Mondeo 1,5 100 kilometreyi 

7,7 litre yakıtla gitmektedir.Kullanılan araçları 

bile bu çeşit yakıt tasarrufu sağlayan arabalarla 

değiştirmek Türkiye’nin enerji ihtiyacını %20’ye 

kadar, Türkiye’nin CO2 emisyonunu %50 oranında 

azaltabilir. Odadan çıkınca ışığı kapatmak, geceleri 

bilgisayarı kapatıp fişini çekmek, termostatı kısmak 

,toplu taşıma araçlarının arttırılması ve daha çok 

kullanılması, nükleer enerji, fosil yakıtlar, petrol, 

doğalgaz kullanımının elbet biteceğini bildiğimiz 

halde (100 yıl sonra ne uranyum ne petrol ne doğal 

gaz ne de kömür kalacak ) sanki bitmeyecekmiş gibi 

kullanılmaması, 5 milyar yıldır Dünyayı ısıtan ve 

bir 5 milyar yıl daha bizi ısıtıcak olan Güneşimizi 

kullanmakla, ya da mükemmel olan Dünyamızda 

basınç farkıyla oluşan ve 5 milyar yıl daha içimizi 

ferahlatacak olan (tabii ki 24 saat esmeyecek 

fakat bir gün estiğinde belki de ülkemizin enerji 

ihtiyacının %140’ını karşılayacak) rüzgarımızı 

kullanmak gibi küçük şeyleri yaparak, vahşi 

yaşamı kurtarabiliriz, kendi yaşam alanlarımızı 

kurtarabiliriz, çocuklarımızı kurtarabiliriz, 

torunlarımızı kurtarabiliriz, doğayı kurtarabiliriz, 

hayatı kurtabiliriz, Dünya’mızı kurtarabiliriz. 

Görünen evrende başka Dünya yok. Bitkiler bizim 

için fotosentez yapıp, sular bizim için buharlaşıp 

yağmur olarak yağıyorlar bunların değerini bilelim, 

hala umut var. 

1 

Kristal silisyum: Silisyum’un iki çeşit allotropundan 

biri 

2Pozitron:Bir protonun nötröna dönüşmesiyle oluşan 

parçacık 

3Pripyat:Çernobilin bulunduğu şuanda hayalet kent 

olarakta adlandırılan şehir 

⁴Tiroit kanseri: Tiroit bezleri Çernobil serpintisinin 

içindeki radyoaktif iyodu çok çabuk emer 

5 

Plüyonyum:Nükleer reaktörlerde yan ürün olarak 

çıkan ve atom bombası yapımında kullanılan element 

Kaynaklar : 

Kıyamet Makinesi- Martin Cohen, Andrew Mckillop 

http://www.akkunpp.com/nukleer-guc-santrali-ngs 

http://www.ntv.com.tr/dunya/almanya-nukleersantralleri-kapatiyor,uj8cRRKTJUW7CEPWxrflDQ 

28

Haber 

Yabancı 

KALP KRİZİNE POLİMER YAMA 

Araştırmacılar, kalbe yapıştırılarak elektrik 

uyarılarının iletimini kolaylaştıracak, bu sayede 

kalp krizine bağlı ölümleri azaltabilecek bir yama 

geliştirdi. 

Science Advances dergisinde yayımlanan 

araştırmada, Avustralya Yeni Güney Galler 

Üniversitesi (UNSW) Fen Fakültesi ile Imperial 

College London araştırmacılarının ortak çalışmasıyla 

geliştirilen uzun süre dayanıklı esnek polimer yama, 

kalp krizi sonrasında oluşan tehlikeli boyutlardaki 

ritim bozukluğunu azaltıyor. 

Araştırmayı yapan ekipten Sian Harding, kalp 

krizinin kalp çevresindeki elektrik uyarılarının 

iletilmesini yavaşlatan ve bozan bir yara 

oluşturduğunu, bu yaranın da kalp ritmini ölümcül 

bir şekilde bozduğunu belirtti. 

Yaptıkları deneylerde, yamanın iletkenliğinin 

fizyolojik koşullarda 2 haftadan uzun sürdüğünü 

belirlediklerini kaydeden Mawad, daha önce 

geliştirilen yamaların sadece bir gün dayandığını 

ifade etti. 

Imperial College London’dan Molly Stevens de bu 

yamanın, kalp dokuları ile iletken maddelerin nasıl 

bir etkileşim içinde olduğunun yanı sıra kalp krizinin 

yol açtığı fizyolojik değişikliklerin de daha iyi 

anlaşılmasını sağlayacağını söyledi. 

Yama, UNSW’den başka bir araştırmacı tarafından 

geliştirilen yeşil lazer yöntemiyle dikişsiz bir şekilde 

kalbe yapıştırılabiliyor. 

Harding, “Geliştirdiğimiz elektrik ileten polimer 

yama bu ciddi sorunla başa çıkmak için tasarlandı” 

dedi. 

Deneylerde fareleri kullanan ekip, yamanın kalpteki 

yara dokusu boyunca elektrik uyarılarının iletimini 

iyileştirdiğini, bu sayede kalp krizi sonrası daha az 

komplikasyon oluştuğunu ortaya koydu. 

Çalışmayı yürüten araştırmacılardan UNSW’den 

Damia Mawad, “Yamanın sağlıklı ve yaralı 

dokular arasında bir köprü görevi görerek ritim 

bozukluğunu engellemesini öngörüyoruz.” diye 

konuştu. 

29

Yerli 

Haber 

KİMYA İHRACATI 11 AYDA 13 MİLYAR 

DOLARA DAYANDI 

İKMİB verilerine göre yılın ilk 11 ayında 12 milyar 

715 milyon dolarlık kimya ihracatı gerçekleştirildi. 

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri 

İhracatçıları Birliği (İKMİB) verilerine göre yılın 

ilk 11 ayında 12 milyar 715 milyon dolarlık kimya 

ihracatı gerçekleşti. 

İKMİB’den yapılan açıklamaya göre, kimya ihracatı 

2015’in aynı dönemine göre miktarda yüzde 4,09 

azalışla 14 milyon 951 bin ton oldu. Değerde ise, 

yüzde 10,38 düşüşle 12 milyar 715 milyon dolarlık 

kimya ihracatı yapıldı. İhracattaki düşüşte sektörün 

önemli pazarlarında yaşanan sorunların devam 

etmesi ve ihracat fiyatlarındaki gerilemeler etkili 

oldu. 

milyar 352 milyon dolarlık ihracatla mineral yakıtlar, 

mineral yağlar ve ürünler ile 1 milyar 54 milyon 

dolarlık ihracatla kauçuk ve kauçuk eşyalar yaptı. 

Kimya sektörünün kasım ayı ihracatı ise, miktarda 

yüzde 26,81 düşüşle 1 milyon 243 bin ton, değerde 

yüzde 10,60 azalışla 1 milyar 164 milyon dolar olarak 

gerçekleşti. Kasım ayında kimya ihracatında ilk 10 

ülke, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Almanya, Mısır, 

İran, Hollanda, İngiltere, İtalya, Suudi Arabistan ve 

Bulgaristan şeklinde sıralandı. 

Açıklamada görüşlerine yer verilen İKMİB Yönetim 

Kurulu Başkanı Murat Akyüz, küresel ekonomideki 

daralma ve yakın coğrafyada yaşanan sorunlar 

nedeniyle zorlu bir süreçten geçtiklerini bildirdi. 

Kimya, ihracattaki gerilemeye rağmen Türkiye’nin en 

fazla ihracat yapan üçüncü sektörü olma konumunu 

sürdürdü. Sektörün Ocak-Kasım 2016 döneminde 

en çok ihracat yaptığı ilk on ülke sırasıyla Almanya, 

Mısır, Irak, İran, İtalya, İngiltere, Hollanda, ABD, 

Yunanistan ve Suudi Arabistan oldu. 

Alt sektörlerde ihracata en fazla katkıyı 4 milyar 464 

milyon dolarlık ihracatla plastikler ve mamülleri, 2 

30 

Murat Akyüz, ‘Tüm olumsuz koşullara rağmen 

kimya ihracatçıları olarak Türkiye ekonomisine 

önemli oranda katkı sağlamaya devam 

ediyoruz. Hepimizin temennisi en kısa sürede 

hem ekonomik hem de siyasi normalleşmenin 

yaşanmasıdır. Moralimizi yüksek tutarak İKMİB 

bünyesinde ihracatımızı artırıcı çalışmalar 

yapmaya tüm hızımızla devam ediyoruz’ 

değerlendirmesinde bulundu.

GÜLİZAR KIRANLIOĞLU 

KİMYAGER 

ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ 

YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ 

tugba_gulizar@hotmail.com 

GIDA BOYASI 

ORGANİK GIDA BOYASI 

Diğer İsimleri: 

Türkçe: Kaba tüylü solmaz çiçek, Horoz ibiği 

İngilizce : Redroot, Pigweed 

Çevre İstekleri : Sıcak bölgelerde sık, soğuk 

bölgelerde sadece lokal olarak, görülür. Bitki 

kendisini kolayca değişik iklimlere adapte edebilir. 

Uygun olmayan koşullarda, bitki boyu kısa 

kalır. Genellikle bahçe kültürlerinde, bitki besin 

maddelerince zengin, bazen kurak topraklarda sıkça 

görülür. Sıcaktan hoşlanır. Subtropik bölgelerde 

yaygındır. 

Morfolojisi: Bitki tek yıllık, 20-100 cm boyunda olup, 

bitki sapı açık yeşil veya az kırmızımsı, bitki dik ve 

dallı görünümlüdür. Sap ve dallar az veya çok tüylü, 

yapraklar uzun damarlı, yumurta şeklinde sivri, griyeşil 

renkte, çiçek kümesindeki çiçekler oldukça sık, 

küme şeklinde kümeler iridir. Meyve elips şeklinde, 

yanlardan basık, birazcık perianthdan daha kısa olup, 

tohum mercimek şeklinde, siyah ve parlaktır. Uygun 

koşullarda 1 milyondan fazla tohum oluşturabilir. 

Amaranthus, Amaranthaceae familyasından 

yaklaşık altmış türü bilinen, süs bitkisi olduğu kadar 

tohumları yenebilen, renkleri koyu mordan kırmızıya 

ve altın rengine kadar değişiklik gösteren bir bitki 

cinsi. Celosia (horozibiği) cinsi ile yakın akraba olan 

bu cins birçok ortak özelliğe sahiptir. 

yapılabilir. Çabuk üreyen ve bakım gerektirmeyen, 

kolay hasta olmayan dayanıklı bir bitkidir. Hem 

yaprakları hem de siyah benekli küçük sarı tohumları 

yenebildiği gibi, kurutulan tohumları öğütülerek 

ekmek yapımında kullanılabilir. Az teklerin başlıca 

tahıllarından olan Amaranth bol liflidir ve yüksek 

protein içerir. 

Birbirlerine ve diğer yabani ot amaranths ile 

hibridize olmak üzere genetik çeşitliliği ve fenotipik 

plastisite bu üç türün her biri içinde ve potansiyel 

olasılıkla adapte olur, bu yabancı otların kapasitesine 

katkıda sağlarken farklı ortamlarda, iklim, üretim 

sistemleri ve kontrol taktikleri, ayrıca özellikle 

nüfusun özellikleri yansıtıyor olması tohum 

dinlenmesi ve çimlenmesi, büyüme özellikleri, ya 

da fizyolojik yanıtlar üç türleri arasında belirgin 

farklılıklar gösteren çalışmalar daha ziyade bir bütün 

olarak türleridir. 

Günümüzde ki gıda boyalarını araştırdığımızda 

çok fazla zararları olduğunu gördük ve kendi gıda 

boyamızı üretmek istedik. 

Birçok türü ot sayılsa da dünyanın birçok yerinde 

yaprakları sebze kendisi süs bitkisi ve tohumları 

da tahıl sayılır. Rengârenk çiçeklerinden boya 

31

Eksraksiyon sonuncunda kullanmış olduğumuz maddeden %20 lik bir özüt akışı sağladık. 

Kaynaklar : 

1)http://www.turkiyeherboloji.org.tr/upload/File/YabanciOt/4-AMARET.pdf 

2)https://tr.wikipedia.org/wiki/Amaranthus 

3)http://articles.extension.org/pages/68434/redroot-pigweed-amaranthus-retroflexus-smooth-pigweed-ahybridus-and-powell-amaranth-a-powellii 

4) UYGUR, F.N., KOCH, W., WALTER, H., 1986. PLTS 4(1). Josef Margraf, Aichtal. 

32

Haber 

Yabancı 

İLAÇ FİRMALARI KÂR GETİRMEDİĞİ 

İÇİN KANSER İLACI ÜRETMİYOR 

Kendisi de kanser hastası olan 62 yaşındaki Prof. 

Workman, bilim insanlarının kanserle ilişkili görülen 

500 kadar protein keşfettiğini, ancak bunların sadece 

yüzde 5’yle ilgili ilaç geliştirildiğini söyledi. 

Londra’daki Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nün 

başkanı Paul Workman, “Kanseri anlama 

konusunda alınan olağanüstü mesafelere rağmen, 

yeni ilaçların bir türlü geliştirilmemiş olmasının 

arkadında finansal gerekçeler bulunduğunu 

iddia etti. Workman, ilaç firmalarının yeterince 

karlı bulmadıkları ilaçlara yatırım yapmadığını 

söyledi." 

Workman, yeni ilaçlar için gerekli klinik deneylerin 

çok pahalı olduğunu, firmaların bu yüzden riskli 

ilaçlara yatırım yapmadığını belirtti. 

Workman’a göre kanser tedavisinin yeniden 

hızlanması için özel ilaç firmaları ve akademik 

organizasyonlara gerçekten yeni kanser ilaçları 

geliştirmeleri durumunda teşvik sağlanması 

gerekiyor. 

Daily Mail’de yer alan habere göre, Britanya’nın 

önde gelen akademisyenleri arasında gelen Profesör 

Workman’a göre “kanserle savaşın ivmesini yitirdi, 

yeni kanser ilaçları geliştirilmesine yönelik zincir 

bir noktada kırıldı.” 

Kanserde ‘kişiye özel’ tedaviler alanında etkileyici bir 

ilerleme kaydedildiğini hatırlatan Workman, “Ancak 

süreç, kanserin biyolojisi ve genetiğini anlama 

konusunda son 20 yılda yaşadığımız olağanüstü 

ilerlemeyle başa baş gitmiyor. Bundan çok daha 

iyisini yapabilirdik ve yapmalıydık” dedi. 

Kendisi de kanser hastası olan 62 yaşındaki Prof. 

Workman, bilim insanlarının kanserle ilişkili görülen 

500 kadar protein keşfettiğini, ancak bunların 

sadece yüzde 5’yle ilgili ilaç geliştirildiğini söyledi. 

33

Yerli 

Haber 

BİYOLOJİK TEMELLİ İLAÇ 

GELİŞTİRME ÇALIŞMALARINDA 

ÖNEMLİ İLERLEME 

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Fen Edebiyat 

Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde, 

biyolojik temelli ilaçlara yönelik yapılan çalışmalarda 

ilaç ham maddesinin üretilmesi konusunda önemli 

bir mesafe alındı. 

Konuya ilişkin yapılan yazılı açıklamaya göre, 

İTÜ, yüksek bütçeler gerektiren ve dünyada birçok 

ülkenin önemli ölçüde yol aldığı biyolojik temelli ilaç 

geliştirme çalışmalarına öncülük ediyor. 

Üniversitenin biyolojik temelli ilaçlar olarak 

adlandırılan biyobenzer ve biyobetter çalışmalarda 

bir üs haline gelmesi hedefleniyor. 

Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK tarafından 

desteklenen projenin kurumsal ortakları arasında 

ise Marmara Üniversitesi ve Atabay Kimya Sanayi ve 

Ticaret A.Ş. bulunuyor. 

1,5 Yıl Sonra İlaç Ham Maddesi 

Üretmeyi Planlıyoruz 

İTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. 

Dr. Gizem Dinler Doğanay, önlerinde 4 yıllık bir 

proje süreci olduğunu belirterek, “1,5 yıl sonra 

ilaç ham maddesini üretmeyi planlıyoruz. İlaç 

yapımı aşaması ise 2,5 ila 3 yıl arasında bir zaman 

gerektiriyor. Fakat bu süreci daha kısa sürede 

sonuçlandırmayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı. 

Doğanay, günümüzde ilaç endüstrisine hakim 

durumdaki kimyasal formüllü ilaçların yerine 

biyolojik temelli, yani canlılardan üretilen ilaçların 

önemli bir alternatif oluşturacağını vurguladı. 

Yaptıkları laboratuvar çalışmaları kapsamında 

kullanılan yöntemde, biyolojik ilaç üretimi için 

bakteriye rekombinant teknoloji yoluyla istenen 

ilacı üretecek DNA aktarıldığını, ardından ilacın 

hücreden çekildiğini ve ilacın karakterizasyon 

34

aşamasının başladığını anlatan Doğanay, bu 

aşamadan sonra, gerekli biyolojik testlerin yapıldığını 

ve ilacın bakteri üzerindeki denemeler için hazır hale 

getirildiğini kaydetti. 

“Biyolojik ilaç” tanımının özünde bir “protein 

çalışması” olduğunu aktaran Doğanay, 

laboratuvarlarında zaten protein üzerine çalışmalar 

yaptıklarına, biyolojik ilaç çalışmalarıyla bunun bir 

adım ötesine geçtiklerine dikkati çekti. 

Biyoloji-Biyoteknoloji&Genetik Araştırmalar 

Merkezi’nde (MOBGAM) yürütülen projeyle 

üniversitenin biyolojik temelli ilaçlar olarak 

adlandırılan biyobenzer ve biyobetter çalışmalarda 

bir üs haline gelmesi hedefleniyor. 

Doğanay’ın yönetiminde ilerleyen projede, yine aynı 

bölümde görev yapan öğretim üyesi Prof. Dr. Eda 

Tahir Turanlı ve öğrencileri de yer alıyor. 

Kanser Tedavisinde Biyolojik İlaç 

Kullanılıyor 

Doğanay, yüksek bütçeler gerektiren bu alanda 

dünyada birçok ülkenin önemli ölçüde yol aldığının 

altını çizerek, bu konuda başarılı ülkelerin 20-30 yıl 

önce çalışmalara başladıklarını ve bu nedenle daha 

ön planda olduklarını, bu konuda Türkiye’de yapılan 

çalışmaların önemli bir ilk adım sayılması gerektiğini 

ifade etti. 

Ayrıca, biyolojik ilaçların daha düşük toksik risk 

taşıması nedeniyle, kanser tedavilerinde ve daha 

özel alanlarda kullanıldığına işaret eden Doğanay, 

üniversitedeki öğrenci profilini ve sahip olduğu 

altyapıyı hedeflerine ulaşmada büyük bir avantaj 

olarak gördüğünü belirtti. 

Doğanay, beyin göçünün önlenmesi ve ilaç 

sektörünün de tam desteğinin alınması durumunda, 

üniversitenin çalışmalara verdiği destek sayesinde, iyi 

çalışan bir sistemle biyolojik ilaç geliştirmede önemli 

bir boşluğu dolduracaklarını anlattı. 

Günümüzde yüzde 55’i kimyasal formüllü 

ilaçlardan oluşan ilaç endüstrisi için yapılan gelecek 

tahminlerinde, 2021 yılı itibarıyla ilaç endüstrisinin 

yüzde 80’inin biyolojik ilaçlardan oluşacağı göz 

önüne alındığında, çalışmaların önemi daha açık 

görülebiliyor. 

İstanbul Teknik Üniversitesi’nde süren biyolojik 

ilaç geliştirme çalışmalarıyla, Türkiye’deki ilaç 

piyasasında ciddi boyutta bir fiyat düşüşü yaşanacağı, 

bu düşük maliyet avantajıyla sıfırdan ilaç geliştirmeye 

daha çok maddi kaynak ayrılabileceği ve bu alandaki 

bilimsel çalışmaların ilerleyeceği öngörülüyor. 

İTÜ’de bulunan Dr. Orhan Öcalgiray Moleküler 

35

HATİLE MOUMİNTSA 

KİMYA 

YANYA ÜNİVERSİTESİ 

MEZUN 

hatile_m@hotmail.com 

SAKIZ MI YESEK? 

Herkesin çantasında, cebinde yada dolabında 

bulundurduğu bir şey. Biriyle buluşacağım ya da bir 

şeyler yedim ağzım kokmasın deyip sakız çiğneriz. 

Çocuğuma abur cubur yerine bir sakız versem daha 

iyi olur deyip çocuğumuza sakız veririz. Bir şeyler 

yemesemde olur bari bir sakız atayım ağzma deriz. 

Peki sakız o kadar güzel bir şey mi ? Hep beraber 

görelim. 

Sakızın tarihçesi 

Arkeologlar ve tarihçiler, erkekler ve kadınların 

ağaç reçinesini topaklar biçiminde bin yıldan 

fazladır sakız olarak çiğnediklerini keşfetmiştir. 

İnsanlar eskiden ağaç reçinesinin bazı tıbbi 

özellikleri olduğuna inanıyorlardı ve onu çiğneyerek, 

dişlerini ovarak ağız temizliği yapıyorlardı. Bu 

reçineyi ağız içinin ferahlaması ve tazelenmesi için 

kullanıyorlardı. Amerikan Kızılderilileri’de eskiden 

ladin ağaçlarından dışarı çıkan sıvıdan yapılan bir tür 

reçine çiğnerlerdi. Bu eski alışkanlıklar zaman içinde 

ticari olarak satılan ilk sakızın üretiminin temelini 

oluşturmuştur. 

Tarihteki ilk sakızın icadı’nın arkasındaki isim 

John B. Curtis’ tir. 1848 yılında, ladin ağacı reçinesi 

üzerinde denemeler yaparak yapışkan, lastik 

gibi bir malzeme elde etmiştir. Bu çiğnenebilir 

bir malzemeydi ve sakızın önündeki ticari yolun 

açılmasına sebep olmuştur. İki yıl süren ladin ağacı 

reçinesi ile yaptığı başarılı deneylerden sonra, onun 

ilk büyük sakız üretim tesisi de faaliyete başlamış 

oldu. İlerleyen süreçte Curtis, sakıza aroma ve daha 

çok yumuşaklık, ekstra lastik havası vermek için 

parafin ekledi. Sakız üretim tesisine de “Curtis Sakız 

Fabrikası” ünvanı verildi. 

Günümüzde Sakız 

Günümüzde sıradan sakızlardan, bin bir çeşit 

aromalı çikletlere ve tıbbi amaçla kullanılan sakızlara 

kadar değişen pek çok sakız türü bulunmaktadır. 

Tıbbi sakızlarda kullanılan malzemeler aynı 

zamanda ağız hijyeni için de iyidir. Bazı üreticiler 

ise hazımsızlık ve mide ekşimesi için rahatlama vaat 

eden pepsin maddesini sakızlara eklemeye başladı. 

36

Sakızın Bulunan Bazı Katkı 

Maddeler 

Aslıda sakızın ucuz olması en çok küçük çocukları 

etkiler o yüzdende ucuzdur zaten. Bazı katkı 

maddeleri zararlı değilken bazıları o küçücük şeyin 

zararlı olduğunu göstermektedir. Bunlardan bazıları 

aşağıdadır. 

1.)Riboflavin (E-101) :'B2 vitamini' ve renklendirici; 

doğal olarak sebzelerde bulunur; yumurta, süt, 

karaciğer ve böbrekten de elde edilir; margarin ve 

peynirde kullanılır. Hayvani veya bitkisel kökeni 

belirtilmemişse en azından şüpheli olur. 

Margarin, soslar, meyve suları, bebek mamaları ve 

işlenmiş peynirde kullanılır. Işıkla teması halinde 

bozulur. 

2.)Sakız mayası: Sakızın ana maddesidir. Ambalajda 

belirtilmeyen, sakız mayasının içindekiler şunlardır: 

Kauçuk, vaks, antioksidan, elastomer, reçine, 

venil polimer, parafin ve katkı maddeleri (katkı 

maddelerinin sayısı ve türü belirtilmemiştir.) 

3.)Tatlandırıcılar (7 tane): Doğal olmadığı için 

bunların tamamı sindirimi bozar, alerjilere yol açar, 

diyabete zemin hazırlar. Ayrıca her birinin özel 

zararları da vardır. 

4.)Sorbitol (E-420) : Kıvam artırıcı,suni tatlandırıcı 

ve nem tutucu, etli ve zarlı kabuksuz meyvelerden 

veya sentetik olarak glukozdan elde edilir. Gıda,ilaç 

ve kozmetiklerde kullanılır.Bebek ve küçük çocuk 

gıdalarında kullanmak yasaktır. 

5.)Aspartam (E-951) : Diyet şekeri olarak bilinen 

yapay tatlandırıcıdır. Hassas kişilerde anjioödeme 

veya göz kapaklarında, dudaklarda, ellerde, ayaklarda 

şişmeye neden olur. Bir gıda değil kimyasaldır, ilk 

üretildiğinde böcek öldürücü olarak kullanılmıştır. 

Tüm diğer gıda katkı maddelerinin toplamından 

daha fazla yan etkisi vardır. Baş ağrısı, baş dönmesi, 

unutkanlık, eklem ağrısı, bulantı, uyuşukluk, kas 

spazmları, şişmanlık, depresyon, korku atakları, 

huzursuzluk, uykusuzluk, görme kaybı, işitme kaybı, 

kulak çınlaması, yorgunluk, tat kaybı, parkinson, 

nefes darlığı, cilt döküntüleri, beyin işleyiş sürecinde 

yavaşlama, kanseri tetikleme gibi yan etkilerinin 

yanında zayıflamak için kullanıldığı taktirde aksine 

metabolizmayı yavaşlatarak daha fazla yağ birikimine 

sebep olur. 10.000’den fazla gıda maddesinde 

kullanılır. Fareler de tümör oluşturduğu tespit 

edilmiştir. 

6.)E320 BHA ve E321 BHT : Butillenmiş 

hidroksianisol(BHA) ve Butillenmiş 

hidroksitoluen(BHT) katı ve sıvı yağların 

bozulmasını, küflenmesini önlemek için 

kullanılmaktadır. Tahıl ve ürünlerinde, sakızlarda, 

bitkisel yağlarda, patates cipslerinde, tazeliğini 

muhafaza etmek için bazı paketlenmiş gıda 

maddelerinde kullanılmaktadır. Bebe mamalarında 

izin verilmemiştir, Yapılan bazı çalışmalarda 

bu katkı maddesinin farelerde kansere sebep 

olduğu bildirilmiştir. Alerjik reaksiyon yapabilir, 

hiperaktiviteye, kanserojen, estrojen etkilere ve diğer 

olumsuzluklara sebep olabilir. 

7.)E210-E219 Benzoatlar :Benzoatlar, muz, 

kek, hububat, çikolata, soslar, katı ve sıvı yağlar, 

meyankökü, margarin, mayonez, süt tozu, patates 

tozu ve kuru maya gibi bazı gıdaların işlenmesi 

sırasında gıda koruyucusu olarak kullanılır. Fırın 

mamulleri, peynir, sakız, çeşni, dondurulmuş 

mandıra ürünleri, yumuşak şeker gibi gıda 

ürünlerinde, kozmetik ürünlerde, diş macunlarında 

eczacılıkta ağız yoluyla alınan bir çok ilaçta, öksürüğe 

karşı antiseptik ve mantara karşı merhem yapımında 

kullanılır. Astıma , sinirsel bozukluğa, ve çocuklarda 

37

hiperaktiviteye, kurdeşene neden olabilir ve astımı 

ağırlaştırabilir. 

8.) E310 Propyl Gallate : Bu koruyucu, katı ve sıvı 

yağların bozulmasını önlemek için kullanılmaktadır. 

Bitkisel yağlarda, et ürünlerinde, dilimlenmiş 

patateslerde, hazır çorbalarda ve sakızlarda koruyucu 

katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Çoğunlukla 

BHA ve BHT katkı maddeleri ile birlikte kullanılır. 

Kansere sebep olabilir. Gastrit ve cilt tahrişine neden 

olabilir, kandaki hemoglobine zarar verdiği için 

bebek ve küçük çocuk gıdalarında izin verilmemiştir. 

9.) Carminic asit (E-120) : Başta cola olmak üzere 

, et ürünleri ve hazır çorbalara renk vermesi için 

katılan bu madde bir tür böcek larvasından yapılıyor. 

Carmin, sosisler ve işlenmiş kümes hayvanı gibi 

et ürünlerinde, meyve preperatlarında, reçel ve 

marmelatlarda, koruyucularda, jelatinli tatlılarda, 

pasta ve fırın ürünlerinde, dondurmalarda, 

şekerlemelerde ve süt ürünlerinde de doğal 

renklendirici olarak bulunabilir. 

10.) Renklendirici; Kekler, şekerlemeler, konserve 

sebzeler, peynirler, sakızlar, sosis, dondurma, 

portakallı içecekler, salata sosları, mevsim salataları, 

tatlı, reçel, unlu gıdalar, çerez, konserve balık, 

hazır çorbalar, alkolsüz meşrubatlar ve ketçap 

gibi bazı gıdalar tartrazin içerirler. Tartrazin 

duyarlı insanlarda kurdeşen veya astım ataklarına 

neden olabilir. tiroid tümörü, kromozom hasarı, 

hiperaktivite ve aspirin duyarlılığı gibi rahatsızlıklara 

sebep olabilir;Norveç ve Avusturya'da yasaklandı. 

11.) Lesitinler (E-322) : Antioksidan. Emilgatör. 

Soya fasulyesi, yumurta sarısı, yerfıstığı, mısır veya 

hayvani yağlardan elde edilir. margarin, çikolata, 

mayonez ve süt tozunda kullanılır; bitkisel tipi tercih 

edilmelidir. 

O küçücük şeyde bu kadar çok şey sığarmı? Demekki 

sığıyormuş.Her şey o kadar tehlikeli olmuş ki artık ne 

yiyeceğimizi ve ne seçeceğimizi bilmiyoruz. Dikkatli 

olun doğalını almaya çalışın. 

Kaynaklar : 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Sak%C4%B1z 

http://www.history.com/news/hungry-history/chew-on-this-the-history-of-gum 

38

Haber 

Yabancı 

NÜKLEER ATIKLAR ELMAS PİLLERE 

DÖNÜŞECEK 

Nükleer atıklarla ilgili en büyük problem neyin 

değerli , neyin atık olduğunu bilememektir. İşte 

bu soruna Bristol Üniversitesi’nden kimyager ve 

fizikçilerden yeni bir çözüm geldi. Bilim insanları 

değersiz gibi görünen tonlarca atığı yapay 

elmaslara çevirerek, binlerce yıl bitmeyen pillere 

dönüştürebilen bir yöntem buldular. 

21.yüzyılın en büyük problemlerden biri de 

gün geçtikçe artan nükleer atıkların bertaraf 

edilmesinde yaşanan zorluktur. Bu atıklar nükleer 

yakıt ve bazı değerli izotoplarında endüstri ve ilaca 

dönüştürülmesi olarak değerlendirebilse de , bu 

atıkları uzun süre saklamak oldukça maliyetli ve 

tehlikeli bir işlem. 

Bristol Üniversitesi’nden araştırmacılar İngiltere’de 

en büyük nükleer atık kaynağı olan Magnox 

reaktörlerini hedef aldı. Nerdeyse 50 yıldır çalışan bu 

tesiste, grafit bloklar kullanılarak nükleer fizyonda 

ortaya çıkan nötronlar yavaşlatılarak proses devam 

etmektedir. Fakat bugün İngiltere’de 104,720 ton 

grafit blok var ve bunlar radyasyondan dolayı 

radyoaktif karbon-14’e dönüştü. 

Karbon-14 (C-14) ise çok zayıf bir beta ışıması 

yapıyor, havada ancak birkaç cm ilerleyebiliyor. İşte 

ekip , bu C-14’leri gömmek, üzerlerindeki c-14’ün 

büyük kısmını kaldırarak elektrik üreten elmaslara 

dönüştürmenin yolunu buldular. Normalde bu 

karbon çubuklar toprağa gömülüyor. 

Elektrik Üreten Elmaslar 

Nükleer elmas ise, yapay elmas radyasyona maruz 

39 

kaldığında oluşuyor ve düşük miktarda elektrik 

üretiyor. Araştırmacılara göre bu elmaslarda tek 

parça , emisyonsuz ve bakım gerektirmeyen piller 

üretmek mümkün. 

Bristol Üniversitesi’nden araştırmacılar 

karbon -14’ün Magnox bloklara eşit olarak 

dağılmadığını ve uranyum yakıt çubuklarının 

yakınında yoğunlaştığını keşfetti. Pil üretmek için 

, bloklar ısıtılarak radyoaktif çıkıştan gelen C-14 

çıkarılıyor. Sonra C-14 gazı toplanıyor düşük basınç 

ve yüksek sıcaklıkta yapay elmasa dönüştürülüyor. 

Elmaslar kristal kafes yapıları , bir kez C-14 ‘den 

gelen beta parçacıklarıyla etkileştiğinde yavaşça 

elektron saçmaya ve elektrik üretmeye başlıyor. Bu 

elmaslar radyoaktif oluyorlar ve ikinci bir radyoaktif 

olmayan elmasla kaplanarak bir radyasyon kalkanı 

oluşturuluyor. Yani bu elmaslar işlendikten sonra 

ancak bir muzun yaydığına denk radyasyon yayarlar. 

Aynı zamanda elmas sert olduğundan materyal 

güvenli kılınıyor. 

Ekip şimdiden nikel -63’den prototip elmas batarya 

üretti ve sonraki denemede karbon-14 kullanacak 

bu daha yüksek verim demek Çünkü karbon 14 çok 

uzun bir yarılanma süresine sahip. 5730 yıl sonra bile 

bu bataryalar halen % 50 verimle çalışabilir. 

Böylece elektrik sistemlerinden bataryaları 

değiştirmek için binlerce yıl beklemek zorundasınız. 

Özellikle uydular,kalp pili veya yüksek irtifalı dronlar 

(İHA) veya uzay araçları için çok uzun süreli batarya 

ihtiyacı karşılanabilir. Ekibin sonuçları Cabot 

Enstitüsü’nün “Ideas to change the world” dersinde 

verildi.

Yerli 

Haber 

TÜRKİYE KOZMETİK SEKTÖRÜNDE 

BÜYÜYOR 

Dünyanın ilk ve en büyük kozmetik fuarı olan 

Cosmoprof Worldwide Bologna’nın 50. yılı vesilesiyle 

İstanbul’da tanıtımı yapıldı. Toplantıda, son iki yılda 

Türkiye’de kozmetik sektörüne olan talebin yüzde 6 

artmasıyla sektörün büyüme potansiyeli olduğunun 

altı çizildi. 

Dünyada şirketler, profesyoneller ve distribütörler 

için kozmetik sanayinin en son trendlerinin ve 

ilklerinin paylaşıldığı Cosmoprof Worldwide 

Bologna’nın 50. yılına özel, Türkiye’de ilk kez tanıtım 

toplantısı yapıldı. Toplantı İtalyan Dış Ticaret ve 

Tanıtım Ajansı (ITA) İstanbul Ofisi ev sahipliğinde, 

İtalya Başkonsolosu Federica Ferrari Bravo 

katılımıyla gerçekleşti. Toplantıya sektörün Aksu 

Vital, Bebak, Clarins, Cyrene, Esteworld, Gülşah 

Kozmetik, Hunce, Rossman gibi önemli firmalarının 

temsilcileri de katıldı. 

Her Irka Özel Ürünler Sunulacak 

Kozmetikte en yeni trendlerin takip edilmesinin 

önemine vurgu yapan Cosmoprof Fuarı Uluslararası 

İlişkiler Sorumlusu Mattia Miglio “Kozmetik artık 

yalnızca küresel tüketiciye ya da cilt bakımına 

hitap etmiyor. Günümüzde kozmetik denildiğinde 

akla her ırktan, farklı cilt tipine ve rengine, ayrı 

ayrı hizmet eden ürünler geliyor.” dedi. 

40 

İlk üreticiden son tüketiciye, saçtan tırnağa, cilt 

bakımından estetiğe kadar her alanda hizmet veren 

Cosmoprof Worldwide Bologna Fuarı’nda bu yıl ilk 

kez her ırkın özelliklerine uygun ürünler sunulacak. 

Erkekler de Kozmetikten 

Faydalanıyor 

Son yıllarda kadınlardan ziyade erkeklerin de 

kozmetik sektörünü hareketlendirdiğini ifade 

eden İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri 

İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu 

Başkanı Murat Akyüz, “Kozmetik endüstrisi son 

10 yılda Türkiye’de çok farklı boyutlara evrildi. 

Eskiden erkekler sadece televizyon programlarına 

katıldıkları zamanlar yüzlerine fondöten 

sürülürdü. Şimdilerde erkekler kozmetiğin her 

türlü ürün gamından faydalanıyor. Erkekler için 

yeni çıkan ürünler bana gönderildikçe eşimden 

daha fazla kozmetik bakım ürünüm oldu.” dedi.

ÇİNKO 

Simgesi: 

Zn 

Grubu: 

2B (Geçiş elementi) 

Atom numarası: 30 

Bağıl atom kütlesi: 65,39 

Oda sıcaklığında: 

Katı 

Erime noktası: 

419,73°C 

Kaynama noktası: 907°C 

Yoğunluğu: 

7,13 g/cc 

Keşfi: 

1746 - Andreas Marggraf 

Atom çapı: 

1,53 Å 

Elektronegatifliği: 1,65 

Elektron dizilimi: 1s 2 2s2p63s2p6d 10 4s 2 

Yükseltgenme basamağı (sayısı): 2 

Radyoizotopları: 

Yok 

Çinko, mavimsi açık gri renkte, kırılgan bir metal. Elementlerin periyodik tablosunda geçiş elementleri 

grubunda yer alır. Çinko, yerkabuğunda en çok bulunan elementler arasında 23. sıradadır. 

Çinko’nun Elde Edilmesi 

İki tür cevher işletilir: bunlardan biri kalamin türü oksitli cevherler (çinko karbonat ve silikat), diğeri de 

blend türü sülfürlü cevherlerdir (kurşun sülfürle karışık çinko sülfür). Cevher genellikle yüzdürülerek 

zenginleştirilir. Metalürji işleminden önce, sülfürlü derişkiyi oksite dönüştürmek için kavurma işlemine 

başvurulur. İki üretim yöntemi vardır: kuru yöntem (ısıl yöntem ya da pirometalürji) ilk kullanılan 

yoldur ve çinko üretiminde yüz yılı aşkın bir süredir uygulanmaktadır; yaş yöntem elektrolize başvurur 

(hidrometalürji) ve günümüzde kuru yöntemin yerini almaya başlamıştır. 

Kullanım Alanları 

Diğer metallerle çok sayıda alaşımın yapısına katılır. Otomotiv, elektrik ve donanım endüstrilerinde 

kullanılan döküm kalıplarının yapımında da çinko yer alır. Demir ve benzeri metallerin, korozyona karşı 

önlem amacıyla galvanizlenmesinde de kullanılır. Çinko oksit; boya, yazıcı mürekkepleri, sabun, tekstil 

ürünleri, elektronik aletler, kauçuk yan ürünleri, yer kaplamaları, plastik ve kozmetik ürünler gibi günlük 

yaşamımızın çeşitli tamamlayıcılarında karşımıza çıkmaktadır. Çinko sülfit floresan özelliğe sahiptir ve 

parlak kadranların, floresan lambaların, X-ışını ve televizyon ekranlarının yapımında kullanılır. Hayvanların 

beslenmesinde de önemli bir yer tutmaktadır. 

41

Ayın 

Web 

Sitesi 

Kimya mühendisliği ile ilgili temel hesaplamaları 

yapabilmeniz için hazırlanmış bir site. Sitede ısı 

transferi, termodinamik gibi konular hakkında 

hesaplama yapabilme imkanı var. Birçok farklı 

hesaplamanın olduğu siteyi incelemenizi 

öneriyoruz. 

http://checalc.com/ 

42


1 2 

3 

4 

5 

6 

7 

Soldan Saga 

3. Metal, porselen, plastik ya da agaçtan yapilmis, kati 

özdekleri ezerek ögütmek için kullanilan sapli çukur kap. 

4. Elektrik akimi etkisiyle yürüyen kimyasal degismeleri ve 

kimyasal tepkimelerde olusan enerjiyi elektrik üretiminde 

kullanma konularini inceleyen bilim dali. 

5. Atom numarasi 57, atom agirligi 138,9, yogunlugu 6,1 

g/cm3 olan, beyaz, havada çabuk oksitlenen, parlak bir 

alevle yanan, seyrek bulunur bir element. Simgesi La. 

7. Sivilarin özgül agirliklarinin ölçümünde kullanilan 

camdan yapilmis, içinde küçük metal bilyaciklar olan 

aygit. 

Yukaridan Asagiya 

1. Dogal ya da yapay kauçuklarin ve reçinelerin suda asilti 

halindeki süt görünümlü karisim. 

2. Formülünde glikoz monomerlerinden olusan, 

gerektiginde yeniden glikoza dönüstürülen, 

omurgalilarda kasta ve karacigerde bulunan dalli 

polisakkarit zinciri. 

3. Eksi yüklü halojen atomu ya da bunu içeren bilesik. 

6. Iki ya da daha fazla amino asidin amino ve karboksil 

gruplarinin moleküllerarasi yogusmasi ile olusan oligomer 

organik bilesik. 

43


(GEÇEN AYIN ÇÖZÜMÜ) 

6 

E 

5 

H 

2 

H 

I 

1 

A 

K 

i 

S 

K 

A 

N 

3 

A Ç I L L E 4 M E 

D D i O 

I D R Ü R S K L 

O O A 

M R R 

E B L 

L E K T R O K I M Y A i 

R N K 

7 

E 

F Ü Z Y O N 

Soldan Saga 

3. Bir kimyasal bilesige açil grubu katma islemi. [AÇILLEME] 

5. Formülünde -1 yüklü hidrojen anyonu ve bunu içeren 

bilesiklerin genel adi. [HIDRÜR] 

6. Elektrik akimi etkisiyle yürüyen kimyasal degismeleri ve 

kimyasal tepkimelerde olusan enerjiyi elektrik üretiminde 

kullanma konularini inceleyen bilim dali. 

[ELEKTROKIMYA] 

7. Kapali bir kap içindeki gaz moleküllerinin genisligi, 

moleküllerin ortalama serbest yolundan daha küçük olan 

ve dolayisiyla moleküllerin birbirleriyle çarpismadan 

geçebildikleri bir delikten disari kaçmasi; esanlam: 

delikten yayilma. [EFÜZYON] 

Yukaridan Asagiya 

1. Akiskan olma durumu. [AKiSKANLiK] 

2. Sivilarin özgül agirliklarinin ölçümünde kullanilan 

camdan yapilmis, içinde küçük metal bilyaciklar olan 

aygit. [HIDROMETRE] 

3. Yüzeyindeki denklesmemis kuvvetlerin çekimiyle, baska 

bir maddenin atom, iyon ya da moleküllerinin bu yüzey 

üzerinde derismesine yolaçan kati ya da sivi madde; 

esanlam: yüzeyde tutan [ADSORBAN] 

4. Bir litre çözeltide çözünen maddenin mol sayisi. 

[MOLARLiK] 

44

İNGİLİZCE-TÜRÇE 

KİMYA SÖZLÜĞÜ 

Container 

Decay 

Detergent 

Diluent 

Electrodynamics 

Excite 

Fibres 

Fog 

Glass 

Ground State 

Hard Acid 

Hood 

Hydration 

Inactive 

Indicator 

Isotropic 

Leaching 

Liquid Crystal 

Magnetochemistry 

Mass Percent 

Measure 

Metastable 

Nitration 

Kap 

Bozunma 

Deterjan 

Seyreltici 

Elektrodinamik 

Uyarma 

Elyaf 

Sis 

Cam 

Temel Hal 

Sert Asit 

Çekerocak 

Hidrasyon 

Etkisiz 

Belirteç 

Eş Yönlü 

Yıkayarak Uzaklaştırma 

Sıvı Kristal 

Mıknatıs Kimyası 

Kütle Yüzdesi 

Ölçme, Ölçü 

Yarı Kararlı 

Nitrolama 

45

YAZARIMIZ 

OLUN 

KOŞULLAR 

1-) KİMYA VEYA KİMYA SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ BİR KONUDA KAYNAKLARINIZI BELİRTEREK 

YAZIN 

2-) HER AYIN 20. GÜNÜNE KADAR info@inovatifkimyadergisi.com adresine 

AD-SOYAD 

SIK KULLANDIĞINIZ MAİL ADRESİ 

BİTİRDİĞİNİZ/OKUDUĞUNUZ OKUL İSMİ 

PROFİL FOTOĞRAFI 

YAZINIZIN WORD FORMATI 

İLE GÖNDERİN. 

BİR SONRAKİ AY BİLGİLERİNİZ İLE YAZINIZI YAYIMLAYALIM

İnovatif Kimya Dergisi Sayı 42

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?