You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hayvanlar<br />
Aleminden<br />
Haberler<br />
Atlar, insanlar ve<br />
şempanzelerle<br />
benzer yüz<br />
ifadeleri<br />
gösteriyor.<br />
Memeli Canlılar İletişimi araştırmacıları, insanlar gibi atların da sosyal<br />
durumlara uyumlulaştırabilmek adına çeşitli yüz ifadeleri için kaslarını<br />
kullandıklarını gösteriyor. Bu mimikleri genellikle burun delikleri,<br />
dudaklar ve gözler oluşturuyor.<br />
PLOS ONE adlı dergide yayımlanan bu bulgular; yüz ifadelerini bir<br />
iletişim aracı olarak kullanan farklı türler arasındaki gelişimsel paralelliği<br />
ortaya koyduğunu iddia ediyor.<br />
Çalışma, atlar için iletişim kurmakta yüz ifadelerinin önemli bir ipucu<br />
olduğunu gösteren önceki araştırmalar üzerine inşa edilmiş; bu<br />
araştırmalar içinde temel kas hareketlerinin altında yatan yüz<br />
ifadelerini belirleyici bir kodlama sistemi kurulmuş.<br />
Postmouth ve Duquesne Üniversiteleri Araştırmacılarının işbirliği ile<br />
gerçekleştirilen ve Sussex ekibi tarafından tasarlanan Atların Yüz Eylem<br />
Kodlama Sistemi “The Equine Facial Action Coding System”<br />
(EquiFACS)17 eylem birimi, yani 17 birbirinden ayrı yüz hareketi tespit<br />
etmiş. Bu veriler insanlardaki 27, şempanzelerdeki 13 ve köpeklerdeki<br />
16 farklı yüz hareketiyle karşılaştırılmış.<br />
Araştırmanın yazarlarından Jennifer Wathan, atların, evcil kedi ve<br />
köpeklere göre daha iyi olan görüş açılarıyla baskın olarak görsel<br />
hayvanlar olduğunu ancak yüz ifadeleri kullanımının büyük ölçüde<br />
gözden kaçırıldığını belirtiyor. Çalışmada şaşırtıcı nokta, atlardaki farklı<br />
ve karmaşık yüz ifadelerinin zengin repertuarı ve bu ifadelerin<br />
insanların yüz ifadelerine olan benzerliği.<br />
İnsanlar ile atlar arasındaki yüz yapısının farklılıklarına rağmen dudak<br />
ve göz hareketleri ile ilgili benzerlikleri tespit ettiklerini belirten<br />
Wathan, güncel amaçlarının ise bu ifadeler ile duygusal durumlarını<br />
ilişkilendirmek olduğunu ekliyor.<br />
Araştırmacılar, atların yüzü ile yapmalarının mümkün olduğu tüm farklı<br />
hareketleri tanımlamak için doğal olarak oluşan davranışlarını geniş bir<br />
yelpazede video kaydına alarak ayrıntılandırmış; aynı zamanda bu<br />
hareketlerin altında yatan yüz kaslarının anatomisi ile ilgili de derin bir<br />
inceleme yapmışlar. Belirlenen her bir yüz hareketine, bir kod verilmiş.<br />
Bal peteklerinin<br />
şaşırtıcı sırrı<br />
aydınlanıyor<br />
Bir zamanlar matematikçi böceklerin akıl almaz bir başarısı olarak<br />
görülen bal peteklerindeki düzenli altıgen yapı oldukça basit bir<br />
mekanizmayla aydınlatıldı.<br />
Bilim insanları yıllar yılı bal peteklerindeki açısal mükemmelliğe<br />
hayretle bakmış ancak hiçbiri tam olarak bu mekanizmayı<br />
açıklayamamıştır. İngiltere ve Çin’deki mühendisler bu gizemi çözme<br />
yolunda ilk ve önemli bazı adımlar atmış durumdalar. Ekip, bal<br />
peteklerinde göze hoş gelen bu altıgen şeklin aslında başlarda<br />
dairesel bir yapıda olduğunu ve saniyeler içerisinde altıgen bir yapı<br />
aldıklarını ortaya koydu. Araştırmacılar çalışmalarının bulgularını 16<br />
Temmuz’da Journal of the Royal Society Interface adlı dergide<br />
yayınladılar.<br />
Cardiff Üniversitesinden mühendis ve çalışmanın yazarlarından<br />
Bhushan Karihaloo; Galileo Galilei ve Johannes Kepler gibi iki büyük<br />
dehanın da bu fenomenle büyülendiklerini hatırlatarak bal arılarının<br />
peteklerini nasıl yaptıklarıyla ilgili insanların pek çok spekülasyon<br />
ortaya attıklarını söylüyor. Pek çok ilginç, hatta arıların matematik<br />
kullandıklarını temel alan yer yer komik açıklamaların olduğunu da<br />
ekledikten sonra, aslında sanılanın aksine açıklamanın çok daha basit<br />
olduğunu belirtiyor Karihaloo.<br />
Bir bukalemun, mikroskop<br />
altında nasıl görünür?<br />
Eline nadir bulunan bir organizmayı görüntüleme şansı geçen<br />
fotoğrafçı Elizabeth Marchiondo, durumunu “Ben ,mikroskop<br />
aracılığıyla akvaryum pisliği temizlemeye ya da lagün örneği<br />
çekebilmek için çamurlarda yürümeye alışığım. “ diyerek<br />
belirtmiş.<br />
Zoolojist Andrew Gillis’in, Marhiondo’nun mikroskopi stajyeri<br />
olarak çalıştığı laboratuvara ölü bir yaratık bağışlaması sonucu,<br />
fotoğrafçı oldukça büyük bir fırsatı ele geçirmiş oldu.<br />
Bukalemun; eti sindiren bir enzim kullanılarak, kemik ve<br />
kıkırdağı boyanarak ve cilt ile kasları şeffaf hale getiren<br />
kimyasallar kullanılarak hazırlanmış.<br />
Marchiondo üç boyutlu bir mekanizma üzerinde çalıştığından<br />
makinesini bukalemunun bedenindeki farklı düzlemlere<br />
odaklamış; tek ve net bir fotoğraf oluşturabilmek adına, 32<br />
fotoğrafı bir araya getirmiş.<br />
Araştırmanın diğer yazarları bu sonuçları oldukça ilgi çekici ve şaşırtıcı<br />
buluyor ve atların, karmaşık ve akıcı sosyal sistemleri ile oldukça geniş<br />
bir aralıkta yüz hareketleri olduğunu ve bu ifadeleri pek çok diğer<br />
hayvan ve insanla paylaştıklarını belirtiyor. Bu noktada yüz ifadelerinin<br />
gelişiminde sosyal etkenlerin belirgin bir etkisi olduğu üzerinde de<br />
dikkatle duruluyor.<br />
37
Change language