Milli Mücadele Gazetesi

More documents

Recommendations

Info

MİLLİ MÜCADELE GAZETESİ, 16 Mayıs 1919 6 Mustafa Kemal SAMSUN’a hareket ediyor Paşa dün nazırlarla konuşurken, protestolarla Yunanlıların İzmir’den çıkarılabileceğine inanmadığını söyledi, kat’î tedbirler istedi, Nazırlar itiraz ettiler. BUGÜN Bandırma vapuru ile Samsun’a, yeni vazifesine hareket edecek olan Çanakkale kahramanı Mustafa Kemal Paşa, dün veda ziyaretlerini tamamlamış, Padişah Vahdettin ile de görüşmüştür. Mustafa Kemal Paşa önce Genelkurmay Başkanlığına gitmiş ve yeni başkan Cevdet Paşa ile uzun uzun konuşmuştur. O sırada eski başkan Fevzi Paşa, vazife teslimi yapmakta olduğundan Mustafa Kemal Paşa onunla da görüşmüştür. Çanakkale kahramanı daha sonra bakanları ziyarete ve vedaya gitmiştir. Paşa bu ziyaretler hakkında bir yakınına şunları anlatmıştır: Harbiye Nazırını, Sadrazamı, Dahiliye Nazırını aradım, hiçbiri makamında yoktu. İçtima halinde imişler. En kestirmesi Babıali’ye gidip kendilerine haber vermekti. Beni sadaret bekleme salonuna aldılar. Benim geldiğimi duyan bazı nazırların da heyecanlı heyecanlı salona geldiklerini görerek biraz şaşırdım. Mehmet Ali Bey, beni meraktan kurtardı: “- Allah Allah ne küstahlık… İşittiniz mi efendim.” Yunanlılar İzmir’e çıkıyor.” Bu sözleri Bahriye Nazırı teyit etti: “- Ya… dedim, bu da mı oldu?.” Ben memleketin başına neler geleceğini tahmin etmemiş değildim, fakat kimseye anlatamamıştım. Nazırların telaşı karşısında ağlamak mı, gülmek mi lazımdı? Kendimi tutuyordum. Fakat bu emrivaki karşısında ben: (Allah Allah) demekten başka bir şey düşünemeyen bu nazırlara ibretle bakıyordum. İtidalden ayrılmamaya pek dikkat ederek: “- Ne yapmayı tasavvur ediyorsunuz?” diye sordum. “-Protesto edeceğiz” cevabını verdiler. “-Bu lazımdır, doğrudur. Ancak böyle bir protesto ile Yunanlıların İzmir’den geri çekileceklerine veya İngilizlerin onları geri çekeceklerine ihtimal veriyor musunuz?” Yüzüme baktılar: “-Fakat başka ne yapabiliriz?” “-Belki de daha kat’i tedbirler düşünülebilir.” dedim. “-Mesela ne gibi?” O zaman Mehmet Ali Bey: “-Öyle hareketlere kalkarsak bize ne yaparlar, bilir misiniz?” diye seslendi. PADİŞAHI ZİYARET Mustafa Kemal Paşa bu münakaşayı uzatmamış, vedada bulunmuş, Bandırma vapurunun hazır olduğunu öğrenmiş ve Damat Ferit Kabinesini bu perişanlığı içinde bırakarak Zatışahane’yi ziyaret için Babıali’den ayrılmıştır. Dün akşam Şişli’deki evinde son hazırlıklarını tamamlayan Paşa, Padişahla konuşması hakkında da bir yakınına şunları anlatmıştır: “- Yıldız Sarayının ufak bir salonunda Padişahla adete diz dize denecek kadar yakın oturduk. Sağında, dirseğini dayamış olduğu bir masa ve üstünde bir kitap vardı. Salonun Boğaziçi’ne doğru açılan penceresinden gördüğümüz manzara şu: Birbirine muvazi hatlar üzerinde düşman zırhlıları ! Bordalarındaki toplar sanki Yıldız Sarayına doğrulmuş! Manzarayı görmek için oturduğumuz yerlerden başlarımızı sağa sola çevirmek kafi idi. Padişah, hiç unutmayacağım şu sözlerle konuşmaya başladı: “-Paşa, paşa, şimdiye kadar devlete çok hizmet ettik. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir. (elini demin bahsettiğim kitabın üstüne bastı ve ilave etti): Tarihe geçmiştir.” O zaman bunun bir tarih kitabı olduğunu anladım. Dikkatle ve sükûnla dinliyordum: “- Bunları unutun, dedi, asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden mühim olabilir. Paşa, Paşa, devleti kurtarabilirsin!” Bu son sözlerden hayrete düştüm. Acaba Vahdettin benimle samimi mi konuşuyor.” PAŞANIN HAYRETİNİN SEBEBİ? ÖĞRENDİĞİMİZE göre, Mustafa Kemal Paşa son haftalar içinde Şişli’deki evinde birçok askeri kumandanlarla konuşmalar yapmış ve Samsun’a varışından sonra yurdun istilacılara karşı savunulması hususunda bazı gizli kararlara varılmıştır. Bu savunma palanları ve tasavvurları içinde “silahlı savunma”nın da bulunduğu duyulmuştur. Böyle bir savunmaya şiddetle karşı bulunan Padişah’ın yukarıdaki sözleri karşısında Mustafa Kemal Paşa’nın hayretlere düşmesinin esas sebebinin de bu olduğu anlaşılmaktadır. Paşa, Padişahın bu tasavvurlardan haberdar olduğu takdirde Samsun’a hareketine mani olacağından endişe duymuştur. Mustafa Kemal Paşa, Padişahla konuşmasının sonunu da şöyle nakletmiştir: “-Ecnebi hükümetlerin yüzüncü derece aletleri ile temas arayarak, devletini ve saltanatını kurtarmaya çalışan Padişah, bütün yaptıklarından pişman mıydı? Aldatıldığını mı anlamıştı? Fakat böyle bir tahmin ile başka bahislere girişmeyi tehlikeli addettim. Kendisine basit cevaplar verdim: “-Hakkımdaki teveccüh ve itimada arzı teşekkür ederim. Elimden gelen hizmette kusur etmeyeceğime emniyet buyurunuz dedim.” PADİŞAHIN DÜŞÜNDÜĞÜ NEYDİ? Resmen bilinen husus, Mustafa Kemal Paşa’nın, Samsun ve havalisindeki azınlıkların ve bilhassa Rumların İtilâf devletleri temsilcilerine ulaştırdıkları şikâyetleri tahkik ve lazım gelen tedbirleri almak için bu bölgeye müfettiş tayin edildiğidir. Bu sebeple Mustafa Kemal Paşa, Padişahın: “Paşa, Paşa bu devleti kurtarabilir misin?” sözlerini nasıl anladığını, yorumladığını da yakınına şu şekilde belirtmiştir: “- Padişah demek istiyordu ki, hiçbir kuvvetimiz yoktur. Tek mesnedimiz İstanbul’a hakim olanların siyasetine uymaktır. Benim memuriyetim onların şikayet ettikleri meseleleri halletmektir. Eğer onları memnun edebilirsem ve bu siyasete karşı gelen Türkleri takip edersem, Padişahın arzularını yerine getirmiş olacaktım. Kendisine: “Merak buyurmayın efendimiz, dedim noktai nazarı şahanenizi anladım. İrede-i seniyeniz olursa hemen hareket edeceğim ve bana emir buyurduklarınızı bir an unutmayacağım.” Mustafa Kemal Paşa, “Muvaffak ol” diyen Padişaha veda etmiş ve derhal Şişli’deki evine dönerek hazırlıklarını tamamlamıştır. İstanbul Gazetelerinin çoğunun başmakaleleri bu sabah beyaz çıktı!.. Şiddetli bir sansür, İzmir katliamına dair haberlerin neşrine mani oldu. Hâdisat ve Sabah gazetelerinin başmakalelerini sildi. BU sabaha İstanbul gazetelerinin çoğu başmakalelerinde İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalinden bahsetmektedirler. Fakat şiddetli bir sansür bulunduğundan, dün cereyan eden katliama dair haberler verememişlerdir. Yalnız resmi bir tebliğ yayımlamışlardır. Bunda Hükümet, karşılık verilen noktalardan kısaca bahsetmekte, halkı sükûnete ve itidale davet ederek, “milletin ve devletin haklarının korunması için” gerekli bütün tedbirleri aldığından bahsetmektedir. İSTANBUL gazetelerinin bir kısmında da başmakale yeri beyaz çıkmıştır. Sansür heyetinin, İzmir’le ilgili bu yazıları tamamıyla yasak ettiği anlaşılmıştır. Bu arada Hadisat ile Sabah gazetelerinin ilk sütunları böyle beyaz çıktığı gibi Vakit’in yazısı da kuşa çevrilmiştir. Vakit gazetesi başmakalesinde İzmir’in halkının çoğunlukla Türk olduğunu belirttikten sonra şöyle demektedir: “İzmir bir Türk şehridir. İzmir bir Türk limanıdır. Ve böyle kalmalıdır. İzmir, Anadolu’nun kalbidir. Bir insan kalpsiz yaşayabilir mi?” Tasvir gazetesi ise, bu son olayda, Venizelos’un büyük politik kabiliyetinin esas rolü oynadığını belirtmekte ve İzmir için ümidini yitirmediğini ilave ederek, “Hükümetin alacağı tedbirleri bekliyoruz.” demektedir. Zaman gazetesi de, Türklerden ümitsizliğe kapılmamalarını isteyerek meselenin hallinin hükümete bırakılmasını, hükümetin bu haksızlığa tamir edeceğini yazmaktadır. Yeni Gazete, yaşamak isteyen bir milletin teessüre kendini kaptırmaması gerektiğini söyleyerek bütün kuvvetlerin birleştirilmesini istemektedir. Yeni Gazete ’ye göre, kuvvete kuvvetle mukabele edilemiyorsa, hak ve adalete başvurularak mukabele edilmelidir. HÜKÜMETİN görüşlerini aksettiren Alemdar gazetesi ise, ittihatçılara çatmakta, “Harbe girişimizin ve bütün cinayetlerimizin cezasının çekeceğiz.” Demekte ve ilave etmektedir: “Kollarımız kırık, ayaklarımız bağlı. İtibarımız kalmamış. Paramız yok. Sefalet belimizi bükmüş…” demekten başka bir şey gelmiyor elimizden.” Milli Mücadelemizin 100. yılı anısına FMV Ispartakule Işık Lisesi & Fen Lisesi öğrencilerinden oluşan “ARŞİVE IŞIK TUTANLAR” ekibi tarafından derlenmiştir.
MİLLİ MÜCADELE GAZETESİ, 16 Mayıs 1919 7 Paris’te 4’ler Anadolu’yu paylasıyor TÜRKLERE HAKARETLİ SÖZLER- LE SALDIRAN İNGİLİZ BAŞBAKANI LOYD GEORGE, TOPRAKLARIMI- ZI ONA BUNA PEŞKEŞ ÇEKİYOR! Paris BARIŞ görüşmeleri üzerinde çalışmakta olan Yüksek Konseyin üyeleri 12 Mayıs toplantılarında İzmir’in Yunanistan’a peşkeş çekilmesi hususundaki konuşmalarını elim kararlarıyla tamamladıktan sonra ertesi günü de bu defa Anadolu’nun ve İstanbul’un akıbeti ile uğraşmaya başlamışlardır. Öğrendiğimize göre salı günkü toplantıya İtalyan Başbakanı Orlando katılmamıştır. Birleşik Amerika Başkanı Wilson, Fransız Başbakanı Klemanso ve İngiliz Başbakanı Loyd George, İtalyanlarla Yugoslavlar arasındaki Fiume kavgasına bir hal çaresi aramışlar ve Loyd George, İtalya’ya taviz ararken, onlara Anadolu’da geniş bir kontrol bölgesi verilebileceğini savunmuş, demiştir ki: “İtalyanlara bütün Anadolu’yu veremiyorsak hiç olmazsa Türk topraklarının bir kısmında emniyeti ve inkişafı sağlamasını teklif edebiliriz!” Wilson bu teklifi desteklemiş ve demiştir ki: “Güney Anadolu’da İtalyanlara bir manda veriniz. Yunanistan İzmir’i ve eksperlerimizin tespit ettikleri bölgeyi, 12 ada ile birlikte alır. Aydın vilayetinin geri kalan kısmının da Cemiyeti Akvam nezaretinde Yunanistan mandasına terkedilmesini de teklif ediyorum.” Bunun üzerine Loyd Goerge şunları eklemiştir: “Anadolu’nun Kuzeyi kalıyor. Birleşik Amerika, Ermenistan mandasını kabul ederse, Kuzey Anadolu mandasının da Fransa’ya bırakılmasını teklif edeceğim. Eğer Amerikan kongresi Ermenistan mandasını reddederse o zaman bütün Anadolu’yu İtalya’ya vereceğim ve Ermenistan mandasını da Fransa’ya bırakacağım.” RAHATLIKLA bu paylaşmayı tasarlayan İngiliz Başbakanı, Türkler aleyhinde çok ağır bir konuşma yaparak, “Türk, elini biraz olsun iktidar geçince hayvanlaşıyor. Hindistan Müslümanları cihetinden karşılaşacağımız güçlükler ne olursa olsun, Türk rejimine artık bir son vermeliyiz.” Amerika Başbakanı Wilson da, Türklere katiyen “idare etme” selâhiyeti verilmemesini söylemiş ve bütün Güney Batı Anadolu’nun Yunanistan’a verilmesinde ısrar etmiştir. HARİTA ÜZERİNDE TAKSİM ERTESİ günü, 14 Mayıs öğleden sonra yapılan toplantıda Wilson, Klemanso ve Loyd George bir Anadolu haritası getirtmişler ve ne şekilde Türk topraklarının taksim edileceğini konuşmaya devam etmişlerdir. İlk konuşan Birleşik Amerika Başkanı, daha önce, Ege Denizine Türklere bir mahreç verilmesi düşüncesiyle Menderes aşağı vadisinin Yunan işgal bölgesi dışında tutulduğunu, şimdi ise bu düşünceye lüzum kalmadığını ve bu sebeple de burasının da Yunanistan’a verilmesi gerektiğini söylemiştir. Daha sonra eksperler tarafından hazırlanıp getirilen teklifler okunmuştur: 1- İstanbul ve Boğazlar üzerinde “Cemiyeti Akvam” idaresinin kurulması. 2- İzmir civarındaki Anadolu topraklarının – Menderes nehrinin aşağı vadisi dahil – Yunanistan’a ilhakı. 3- Geri kalan Türk topraklarının belirli üç manda idaresine bölünmesi. a. İzmir bölgesi civarında (Aydın vilayeti) Yunan mandası. b. Güney Anadolu’da (çöl bölgesine kadar) İtalyan mandası. c. Kuzey ve merkezi Anadolu üzerinde Fransız mandası. AMERİKA Başkanı ile Fransız ve İngiliz Başbakanları bundan sonra bu teklifler üzerinde tartışmalara devam etmişlerdir. Fakat kat’i bir karara varamamışlardır. Padişah nerede kalacak? Fransız bölgesinde kalırsa, İtalyanlar zor duruma düşebilecek? Loyd George şu teklifi yapmıştır: “En iyisi, Padişahı sözde kalacak bir sıfatla İstanbul’da bırakmak ve Anadolu’nun her iki bölgesi üzerinde sözde kalacak bir hakimiyet hakkı ile İstanbul’da bırakmak daha iyi olmayacak mıdır? Eğer Sultan Bursa’da kalırsa, bu hal İtalyanlar için müşkül bir durum yaratacaktır. Bu vaziyette İtalyanlar, hükümdarı Fransız bölgesinde bulunan bir toprağı idare etmek zorunda kalacaklardır.” Buna Birleşik Amerika Başkanı Wilson şiddetle itiraz etmiş ve Yunan halkının bulunduğunu iddia ettiği Güney Anadolu’nun katiyetle ayrılmasına ısrar etmiştir. Bundan sonra şu konuşma cereyan etmiştir: Klemanso – Fakat Güney Anadolu’ya bir vali lazımsa bunu kim tayin edecektir? Loyd George – Padişah. Klemanso – Bu, İtalya ile aramızda ihtilaflara yol açar. İtalya ile aramızda devamlı bir ihtilaf kaynağı olacağına Anadolu’nun tek bir müstakil devlet olmasını tercih ederim. Loyd George – Çok zor. Toplantı, hiçbir karara varılamadan dağılmıştır. Rusya’da iç harp Kızılordu ve Çar’a bağlı kuvvetler İzmir katliamını yaşayanlar anlattı çarpışıyor Rusya’da ciddi bir iç savaş devam etmektedir. Geçen hafta Paris’te yapıkları bir toplantıdan sonra müttefiklerin resmen tanımaya karar verdikleri General Kolçak’ın 300.000 kişilik kuvvetleri ile Kızılordu arasında çarpışmalar şiddetlenmiştir Kolçak’ıın birçok noktalarda ilerlediği, bu arada güneyde bir başka Bolşevik aleyhtarı Rus Generali Denikin’in de taarruza geçtiği öğrenilmiştir. Diğer taraftan General Yudeniç’in Petrograd’a karşı taarruza hazırlandığı, kuzeyde de General Milner’in Bolşevikler üzerindeki baskısını arttırdığı bildirilmektedir. Londra çevreleri, Kızılordu’nun bu müşterek taarruzlara dayanamayacağı ve Bolşevik iktidarın çökeceği kanaatindedirler. Bu arada Kızılordu ile Polonya arasında da savaş devam etmektedir. ALMANYA’DA… 1919 yılının ilk aylarında Spartakistlerin iki büyük ihtilaline sahne olan Almanya’da Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmelerine ramak kalmıştır. Weimar Meclisinin toplanmasından ve Ebert’in başkan seçilmesinden sonra durum sakinleşmemiş, şubat ve nisan aylarında Spartakistler tekrar ayaklanmışlar, sosyal demokratlar güçlükle hakim olabilmişlerdir. Bu arada geçen ayın 7’sinde Münih’te bir “Sovyet Cumhuriyeti” ilan edilmiş, fakat 23 gün sonra dağıtılmıştır. Ciddi ekonomik kriz içinde bulunan Almanya’da geçen hafta, Versay muahedesine karşı büyük protesto mitingleri yapılmıştır. MACARİSTAN’DA… Budapeşte’de bugün bir Sovyet rejimi hakim bulunmaktadır. 22 Şubat komünist ayaklanması neticeli olmuş ve bu yıllın 21 Mart’ında Sovyet rejimi ilan edilmiş, Bela Kun başkan seçilmiştir. Yeni iktidar tarafından kurulan “Kızılordu” için gönüllü toplama kampanyası bu ayın başında şiddetlenmiştir. HİNDİSTAN’DA… Hindistan’da, İngiltere’ye karşı Gandhi tarafından idare edilmekte olan mukavemet hareketi genişlemiştir. Geçen ay içinde Budapeşte’de yeni kurulmakta olan Kızılordu’ya gönüllü yazılanlar, tüfeklerini aldıktan sonra sonra sokaklarda resmi geçit yaptılar. Amritsar’da büyük karışıklıklar olmuş, İngiliz işgal kuvvetleri sivil halk üzerine ateş etmişlerdir. RAUF BEY’İN İSTİFASI Bir süre önce Bahriye Subaylığından istifa etmiş olan Rauf Bey’in bu istifası kabul edilmiş ve dünkü Takvim-i Vakayi’de yayınlanmıştır. Hamidiye’nin şöhretli kumandanının bundan sonra ne yapacağı bilinmemektedir. Rauf Bey, 30 Ekim 1918’de Mondros’da İtilaf Devletleri ile mütarekeyi imzalayan Osmanlı heyetine başkanlık etmiştir. İstanbul’da tutuklamalar ERMENİLERE ve Rumlara zulüm ettikleri iddiası ile eski İttihatçıların tevkiflerine ara verilmeden devam edilmektedir. Yurdun muhtelif köşeleri düşman işgaline uğrarken, dün de avukat Said, mühendis Memduh ve doktor Yüzbaşı Hüseyin Fuat yakalanmışlardır. Diğer taraftan dün Divanıharp’te Trabzon’da zulüm yaptıkları iddia edilerek haklarında dava açılanların duruşmalarına da devam edilmiştir. Müdde-i Umumi Feridun Bey, eski Trabzon valisi Cemal Azmi (firarda) ve İttihat Terakki’nin Trabzon mesulü Nail Bey için idam cezaları istemiştir. Milli Mücadelemizin 100. yılı anısına FMV Ispartakule Işık Lisesi & Fen Lisesi öğrencilerinden oluşan “ARŞİVE IŞIK TUTANLAR” ekibi tarafından derlenmiştir.
Page 1 and 2: 15 MAYIS 1919 Milli Mücadele 1 gaz
Page 3 and 4: MİLLİ MÜCADELE GAZETESİ, 15 May
Page 5: 16 MAYIS 1919 5 Milli Mücadele gaz
Page 13 and 14: 17 MAYIS 1919 Milli Mücadele 13 ga
Page 17 and 18: 18 MAYIS 1919 17 Milli Mücadele ga
Page 25 and 26: 23 MAYIS 1919 Milli Mücadele 25 ga
Page 39 and 40: 2 HAZIRAN 1919 39 Milli Mücadele g

Milli Mücadele Gazetesi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?