Bahce.48-2(2019)

Recommendations

Info

E. ZENGİNBAL, S.Z. BOSTAN / BAHÇE 48(2):57–64 (2019)bildirimlerine dayanarak, ışıklanmanınyetersiz olduğu yüksek sıcaklık koşullarında,bitkilerde solunum hızının fotosentez hızınagöre daha yüksek seyretmiş, bitkilerde büyümeve gelişme böylesi durumlardan olumsuzetkilenmiştir. Bunun yanında anaç ve çeşitlerarasında aşı sürgün çap değerleri genetikyapıdan dolayı [5, 20, 21] farklılıkgöstermiştir. Bu görüşü destekler mahiyettesonuçlar bulan Köksal ve Kantarcı [9], Küden[11], Küden ve Gülen [12] ile Pektaş ve ark.[14], armut çeşitleri arasında aşı sürgün çapıbakımından farklılığın olduğunu belirterekbulgularıma desteklemektedirler.Aşı Sürgün GelişimiAşı sürgünlerinin vejetasyon boyuncagelişim hızlarını tespit etmek amacıylaaşılamadan 30 gün sonra 15 gün aralıklarlavejetasyon sonuna kadar aşı sürgün uzunluğuve çapı ölçülmüştür. Vejetasyon periyoduboyunca aşı sürgün uzunluğunda ve çapındameydana gelen artışlar aşılama ortamı, anaç veçeşitlere göre farklılık göstermiştir. Genelolarak aşı sürgün uzunlukları 15 Hazirantarihinden 1 Eylül tarihine kadar hızlı bir artışgöstermiş, bu tarihten sonrada durağanlaşmışve 1 Kasım tarihinde tamamen durmuştur. Aşısürgün çapları ise 15 Haziran tarihinden 1Ekim tarihine kadar hızlı bir artış göstermiş, butarihten sonra durağanlaşarak 1 Kasımtarihinde tamamen durmuştur. En fazla artış 15Haziran–15 Ağustos tarihleri arasındagerçekleşmiştir. Aşı sürgün gelişimi çeşit veanaçlar bazında da birbirine yakın tarihlerdegerçekleşmiş ve en fazla OHF–333 anacınaaşılı Williams ve Akça çeşitlerinde sürgüngelişimi tespit edilmiştir. Aşılama ortamıolarak dış ortamda sürgün gelişimi sera içinekıyasla daha fazla olmuştur.Vejetasyon boyunca aşı sürgün gelişimi ileilgili veriler sonucunda, aşılamadan yaklaşık30 gün sonra 5 cm ile 10 cm arasında aşısürgünleri, 1.25 mm ile 3.40 mm arasında iseaşı sürgün çapları oluşmuştur. Zenginbal veDolgun [22], Bolu ekolojik koşullarında farklıelma çeşitlerinde yapmış oldukları T veyongalı göz aşılarında, aşılamadan en geç 30gün sonra aşıların sürmeye başladığını ve butarihte uzunluğu 10 ile 20 cm arasında değişenaşı sürgünleri oluştuğunu belirterekbulgularımızı desteklemektedir. Bununyanında çalışmamızdaki aşı sürgün gelişimtarihi ve artış oranları ile ilgili bulgularZenginbal ve Dolgun [22]’un yukarıdabelirtilen çalışmalarının devamındakibulgularla örtüşmektedir. Şöyle ki araştırıcılar,tüm aşı kombinasyonlarında sürgüngelişimlerinin 12 Haziran tarihinde artmayabaşladığını, 12 Ağustos tarihine kadar normalhızla arttığını, bu tarihten 12 Ekim tarihinedoğru duraklama gösterdiğini ve 12 Kasımtarihinde tamamen durduğunubildirmektedirler.Aşı Sürgününde Yaprak SayısıAşı sürgününde yaprak sayısı üzerine bütünfaktörler çok önemli etki etmiştir. En yüksekdeğerler dış ortamda yapılan aşılarda (23.44adet), OHF–333 anacında (23 adet), Williamsçeşidinde (23.50 adet) ve üçlü interaksiyondada (28.0 adet) dış ortamda OHF–333 anacıüzerinde Williams çeşidinde belirlenmiştir(Çizelge 1).Aşılama ortamları karşılaştırıldığında, dışortamda yapılan aşılar sera içi aşılarına oranladaha iyi sonuçlar vermiştir. Alınan bu sonuçlar,aşı sürgün uzunluğu ve çapı sonuçlarıylaparalel göstermektedir. Sera içi aşılamalarındadüşük sonuçların sera içi ani sıcaklık değişimi,sera içi oransal nem oranı düşüklüğü ve seradaışıklanmaya engel unsurların oluşması gibifaktörlerden kaynaklandığını düşünmekteyiz.Özellikle sera içi ışıklanmasını düşük,sıcaklığın yüksek olması fotosentez oranınınazalmasına, solunumun oranının artmasınaneden olmuş ve yaprak sayısını olumsuzetkilemiştir. Nitekim, Kaşka ve Yılmaz [7] ileKocaçalışkan [8]’ın bildirimleri bulgularımızıdoğrulamaktadır. Bitki yetiştiriciliğinde su,oksijen, besin elementleri gibi ekolojikkoşullar optimum düzeyde olması durumundasıcaklıkla artışıyla berber ışıklanmanın artmasıfotosentez oranını arttırmakta, dolayısıylabitkilerde büyüme ve gelişme artmaktadır [17].Nitekim, Uchino ve ark. [16], Japon ayvasıfidanlarını 13 Mart–20 Mayıs tarihleri arasındapolietilen örtü altına alınmışlar ve açık arazideyetişen fidanlarla büyüme ve gelişmelerinikarşılaştırmışlardır. Araştırma sonucunda örtüaltında günlük sıcaklığın açık araziye kıyasla2–6℃ daha yüksek olmasından dolayı örtüaltında yetiştirilen fidanların sürgünleri açıkaraziye göre %22 oranında daha uzun, %1562
E. ZENGİNBAL, S.Z. BOSTAN / BAHÇE 48(2):57–64 (2019)oranında daha geniş yapraklı bulmuşlardır.Çalışmanın devamında fidan köklerindesolunum aktivitesini yine örtü altında yüksekbulmuşlardır. Aşı sürgününde yaprak sayısıbakımından çeşitler ve anaçlar bazındafarklılık göstermiştir. Sürgün uzunluğundaolduğu gibi Williams çeşidinin OHF–333anacına aşılanmasından en yüksek sonuçalınmıştır. Çeşit ve anaçların yaprak sayısıbakımından oluşan farklılık genetik yapıdankaynaklanmaktadır. Nitekim, Köksal veKantarcı [9], Küden [11], Küden ve Gülen [12]ile Pektaş ve ark. [14], armut çeşitleri arasındaaşı sürgün uzunluğu bakımından farklılığınolduğunu belirtmektedirler. Aşı sürgünündemeydana gelen farklılık dolayısıyla yapraksayısını da etkileyeceğinden araştırıcılarınyukarıda verilen bulguları bulgularımızıdesteklemektedir.Bir Yıl Sonra Satışa Sunulabilecek FidanSayısıBir yıl sonra satışa sunulabilecek fidansayısı üzerine bütün faktörler çok önemli etkietmiştir. En iyi sonuçlar OHF–333 anacından(%72.22), Akça çeşidinden (%80) ve üçlüinteraksiyonda da dış ortamda OHF–333 anacıüzerine Akça çeşidinin aşılanmasından (%90)elde edilmiştir.Bu bulgular neticesinde %43.33 ile %90arasında birinci yıl sonunda satışasunulabilecek fidan sayıları elde edilmiştir.Williams çeşidinden düşük sonuçların alınmasıaşı tutma ve sürme oranını düşük olmasındankaynaklanmaktadır. Oysaki süren aşılarda aşısürgün çap ve uzunluk gelişimi bu çeşitteoldukça iyi düzeydedir. Bunun yanındaaraştırma sonucunda elde edilen fidanlar aşısürgün çap ve uzunlukları göz önündetutulduğunda TSE (1996) sınıflamasına göre 2.ve 3. sınıftır [15].SONUÇAraştırma sonucunda, Bolu koşullarındaaşılamaların dış ortamdan ziyade sera içindeyapılması ve seraların sıcaklık, oransal nem vehava hareketleri gibi iklim faktörleri tamkontrol altına alındığı profesyonel veya yarıprofesyonel olması gerektiği kanısınavarılmıştır. Eğer aşılamaların yapıldığı seraaraştırmamızda olduğu gibi amatör nitelikte iseaşı kaynaşmasından ve havaların ısınmasındansonra aşılı fidanlar dış ortama kontrollü birşekilde çıkarılmalıdır. Bunun yanında seraiçerisinde özellikle ışıklanmayı engelleyiciunsurlar varsa ortadan kaldırılmalı, bununlabirlikte hava sıcaklıkları optimum düzeydetutulmalı, sulamalar daha dikkatli bir şekildeyapılmalıdır.Deneme sonucunda aşı sürgün uzunluk veçap değerleri yönünden fidan kaliteleri idealdüzeyde değildir. Bunun için fidan kalitesiniarttıracak önlemler alınmalıdır. Bolu gibivejetasyonu kısa yüksek rakımlı ekolojilerdesürgün göz aşıları araştırmamızda olduğu gibi15 Mayıs tarihinde değil de Nisan ayı başındayapılmalıdır. Nisan ayı başında yapılacakaşılamalarda hava sıcaklığının aşı kaynaşmasıiçin ideal sınırlarda olmaması kaçınılmaz birgerçektir. Bunun için hava sıcaklığınındolayısıyla aşı bölgesi sıcaklığının arttırılmasıgerekir. Aşı bölgesine termostatlı ısıtıcı tellerinyerleştirilmesi, sera içinin ısıtılması, ikinci birmini tünelle fidanların üzeri plastik örtümalzemesiyle örtülmesi gibi uygulamalarla aşıbölgesinde sıcaklık istenilen düzeyde olmasısağlanabilir. Bu şekilde sıcaklık arttırıcıuygulamalarla Nisan ayı başında yapılacakaşılarda aşı kaynaşma süresi en aza indirilerekkısa zamanda aşıların sürmesi sağlanmışolacaktır. Erken sürgün oluşturan fidanlar,vejetasyonu tam değerlendirdiği için aşı sürgüngelişimi çok daha iyi olacaktır.Araştırmada OHF–333 anacı daha iyisonuçlar vermiş olup Williams çeşidinde de aşıtutma ve sürme oranını yükseltecek çalışmalaryapılmalıdır.Araştırmada uygulanan yongalı göz aşısı,anaçta kabuk kalkmadığı dönemde kolay veseri yapılması ve aşı başarısının yüksek olmasınedenleriyle bu aşı tipinin armut fidanüretiminde rahatlıkla uygulanabileceğini bizegöstermiştir.Sonuç olarak ekolojisi ve vejetasyon süresifidan yetiştiriciliği için uygun olmayanbölgelerde, aşılı armut fidan üretiminin sürgüngöz aşılarıyla mümkün olduğu belirlenmiştir.Aşı tutma ve sürme oranı bakımından iç ortam,sürgün uzunluğu ve çapı bakımından dışortamda yapılan aşılardan iyi sonuçlaralınmıştır. Bunun yanında çöğür ve OHF–333anacı üzerine Deveci, Akça ve Williams armutçeşitlerinin başarılı bir şekilde63
Page 5: T.C.Tarım ve Orman BakanlığıYal
Page 9 and 10: BAHÇE 48(2): 57-64 (2019)ISSN 1300
Page 11 and 12: E. ZENGİNBAL, S.Z. BOSTAN / BAHÇE
Page 13: E. ZENGİNBAL, S.Z. BOSTAN / BAHÇE
Page 19 and 20: B. GIDIK, F. ÖNEMLİ / BAHÇE 48(2
Page 27 and 28: R. BALKIÇ, H. GÜBBÜK, L. ALTINKA
Page 29 and 30: R. BALKIÇ, H. GÜBBÜK, L. ALTINKA
Page 33 and 34: B. KOYUNCU, M. GÖK / BAHÇE 48(2):
Page 35 and 36: B. KOYUNCU, M. GÖK / BAHÇE 48(2):
Page 37: B. KOYUNCU, M. GÖK / BAHÇE 48(2):
Page 40 and 41: M. DARICI, T. CABAROĞLU / BAHÇE 4
Page 50 and 51: Konu Dizini / Subject Index / BAHÇ
Page 52 and 53: Bitki boyu (cm)Plant Height (cm)BAH
Page 54 and 55: BAHÇEDergi web sayfası - Journal
Page 56 and 57: Bitki boyu (cm)Plant Height (cm)BAH
Page 58: BAHÇEDergi web sayfası - Journal

Bahce.48-2(2019)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?