Bahce.48-2(2019)

Recommendations

Info

R. BALKIÇ, H. GÜBBÜK, L. ALTINKAYA / BAHÇE 48(2):73–78 (2019)GİRİŞDünyada 40° Kuzey ve 40° Güneyenlemleri arasında kalan bölgelerdeyetiştiriciliği yapılan turunçgiller, yıllıkyaklaşık 146.500.000 ton üretim miktarı ile enyüksek üretim potansiyeline sahip meyvegrubu arasında yer almaktadır. Bu üretimin%50’sini portakal, %22.4’nü mandarin,%11.9’nu limon, %6.2’sini altıntop ve%9.6’sını diğer turunçgil türlerioluşturmaktadır [5]. Ülkemiz ise yaklaşık 4.7milyon ton üretimi ile İspanya’dan sonrayedinci sırada yer almaktadır [5]. Ülkemizturunçgil üretiminin türler bazındaki dağılımıincelendiğinde ise %39’nu portakal, %33.5’nimandarin, %22.5’ni limon ve %5’ni isealtıntop oluşturmaktadır [3].Turunçgil türleri içerisinde en yükseküretim payına sahip tür portakaldır. Portakalçeşitleri arasında ise ‘Washington Navel’ ençok yetiştirilen ve ticareti yapılan çeşittir.Ancak Washington Navel çeşidi ekoloji veyetiştirme koşullarına çok hassas olduğu içinşiddetli meyve dökümleri ve buna bağlı olarakverimde önemli derecede düşüşgöstermektedir. Bu dökümü, üreticilerinürünlerini yüksek fiyattan satma arzusunedeniyle hasadı geciktirmeleri daha daarttırmaktadır [16]. Her iki durum ise bazıyıllar ihracatta sıkıntıların yaşanmasına nedenolmaktadır.Meyve dökümleri sadece portakalda değil,diğer turunçgil türleri içinde sorun teşkiletmektedir. Turunçgillerde yürütülen birçokçalışmada 2,4–D uygulamasının hasat önümeyve dökümlerini azalttığı belirlenmiştir [9,6, 13, 2]. Nitekim, Şen ve ark. [16], ‘Satsuma’mandarininde yaptıkları çalışmada, hasatöncesi 16 ppm 2,4–D ve 2 kez 10 ppm GA₃uygulamalarının meyve dökümlerini önemliderecede azalttığını tespit etmişlerdir. Modiseve ark. [12] kurak iklim koşullarında 20 ppm2,4–diklorofenoksiasetik asit (2,4–D)’in Navelportakalında hasat önü meyve dökümlerini%50 oranında azalttığını ve meyve kalitesiniolumlu yönde etkilediğini bildirmişlerdir.Dünyada olduğu gibi ülkemiz üreticileri dehasat önü meyve dökümünü 2,4–D uygulamasıile bir nebze de olsa azaltmaya çalışmışlardır.Ancak 2010 yılında 2,4–D’nin Gıda, Tarım veHayvancılık Bakanlığı tarafındanyasaklanması ile üreticiler alternatif yollararamaya başlamışlardır. Son zamanlarda iseturunçgillerde hasat önü meyve dökümü vemeyve kalitesini arttırmak için bitki besinelementleri ile büyümeyi düzenleyiciler (oksinve gibberellinler) kullanılmaya başlanmıştır.Bu konuda GA₃’ün hasat öncesi meyvedökümünü önlemeye yönelik olarak yürütülençalışmalarda, renklenmeyi geciktirerekmeyvelerin daldan kopma direncini arttırdığıve uygulama tarihi geciktikçe renklenmenin degeciktiği bildirilmiştir [10, 1, 16]. Salustinaportakal çeşidinde meyve dökümünü önlemeyeyönelik yürütülen çalışmada yapraktan üre(%0.5, %1.0 ve %1.5), GA₃ (50, 75 ve 100ppm) ve bunların kombinasyonlarınınTemmuz ve Ağustos aylarının ortasındauygulanmasının etkisi araştırılmıştır [8]. Endüşük meyve dökümü, Temmuz ayındauygulanan 100 ppm GA₃ uygulamasındasaptanmış ve bunu Ağustos ayında uygulanan50 ppm GA₃ uygulaması izlemiştir. Araştırmasonucunda, GA₃ uygulamasının ‘Salustina’portakal çeşidinde meyve dökümününkontrolünde etkili olarak kullanılmasıönerilmiştir [8]. Bu çalışmaya ilave olarak,Salman [15] Washington Navel portakalındayaptığı araştırmada, GA₃’ün hasat öncesimeyve dökümlerinin azaltılması ve meyvekalitesi üzerine etkisini incelemiştir. GA₃uygulamaları hasattan 10 hafta önce (Ekim ayıortası) ve 5 hafta önce (Kasım ayı ortası)yapılmıştır. Her iki uygulamada da en iyisonucun 40 ppm’lik GA₃ uygulamasından eldeedildiği bildirilmiştir. Araştırıcı ayrıcauygulamaların meyvelerin pomolojiközelliklerini istatistiksel olarak etkilemediğinisaptamıştır. Benzer şekilde Marsh altıntopundayürütülen çalışmada GA₃ uygulamasınınyaşlanmayı ve renklenmeyi geciktirdiği, ayrıcaGA₃’ün meyvelerin pomolojik özellikleriniSalustina portakalında olduğu gibietkilemediği bildirilmiştir [11].Yukarda da bildirildiği gibi portakallardafarklı ülkelerde hasat önü dökümleriniönlemeye yönelik GA₃ ile ilgili değişikçalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan eldeedilen sonuçlar, GA₃’ün uygulama zamanı vedozlarının farklı olduğunu göstermiştir. Bunedenle, her ülkenin kendi ekolojik koşullarınauygun doz ve uygulama zamanınınbelirlenmesi hasat önü dökümlerininönlenmesi açısından önem arz etmektedir.Planlanan bu çalışmada, Washington Navel74
R. BALKIÇ, H. GÜBBÜK, L. ALTINKAYA / BAHÇE 48(2):73–78 (2019)portakal çeşidinde farklı zamanlarda GA₃uygulamalarının hasat önü meyve dökümleriile verim ve meyve kalitesi üzerine olan etkileriaraştırılmıştır.MateryalMATERYAL VE METOTBu çalışma 2013–2014 yılları arasındayürütülmüştür. Arazi çalışmaları Antalya’nınFinike ilçesinde, laboratuvar çalışmaları iseAkdeniz Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü,Hasat Sonrası Fizyolojisi Laboratuvarındagerçekleştirilmiştir. Araştırmada materyalolarak 25 yaşlı turunç anacı üzerine aşılıWashington Navel çeşidine ait ağaçlarkullanılmıştır. Denemede GA₃ etkili maddeiçeren bitki büyüme düzenleyicisinin 5 ppmdozu kullanılmıştır.MetotUygulamalar Eylül ve Ekim aylarınınortaları olmak üzere 2 farklı zamanda,yapraktan ve ağacın tamamı ıslatılacak şekildeyapılmıştır. Kontrol uygulamalarında iseağaçlara sadece su püskürtülmüştür [16].Araştırmada kriter olarak meyve dökümleri(adet, kg ve yüzde) ile GA₃’ün renklenmeüzerine etkisi incelenmiştir. Meyve dökümleri,derimden 2 ay önce uygulama yapılanağaçların altları temizlenerek dökülenmeyveler haftalık olarak sayılarakbelirlenmiştir [6]. Renk ise Kaliforniya klonalturunçgil üretimi programında kullanılanmeyve renk skalasına göre haftalık ölçülerekbelirlenmiştir [4]. Ölçümler, her ağacın dörtyönünden toplam 30 meyve işaretlenerek bumeyveler üzerinden yapılmış ve değerlerinortalaması alınarak hesaplanmıştır. Ölçümlermeyve rengi sabitleşinceye kadar devametmiştir.Meyve dökümleri ve renk değişiminin yanısıra hasat edilen meyvelerde meyve ağırlığı,meyve genişliği ve uzunluğu, indeks(genişlik/uzunluk), kabuk kalınlığı ve meyvesuyu miktar analizleri yapılarak bu örneklerdetitre edilebilir asit miktarı (TA) [7], sudaçözünebilir toplam kuru madde miktarı(SÇKM) ile SÇKM/TA belirlenmiştir. Ayrıcameyve kabuk rengi ölçümleri Minolta marka(CR 200, Minolta, Ramsey, NJ, USA) renkölçme aleti ile a* ve b* değerleri cinsindenbelirlenmiştir ve renk Chroma (C*) ve Hue açı(h°) değerleri aşağıdaki formüller kullanılarakhesaplanmıştır.Chroma (C ∗ ) = √(a2 + b2)Hue açısı (h°): tan–1 (b/a)Çalışmada derimden önce incelenecek tümkriterler ve pomolojik özellikler tesadüfparselleri deneme desenine göre, ağaçlar ileilgili çalışmalarda 3 tekerrür ve her tekerrürde3 ağaç, meyve ile ilgili çalışmalarda ise yine 3tekerrür ve her tekerrürde 10 meyve olacakşekilde yapılmıştır. Ortalamalarındeğerlendirilmesinde LSD testi kullanılmış,tüm istatistiksel analizler, SAS (versiyon 9.0)istatistik paket programında yapılmıştır.BULGULAR VE TARTIŞMAFarklı zamanlarda 5 ppm GA₃uygulamalarının meyve dökümünü (adet, kg ve%) istatistiksel olarak etkilediği Çizelge 1’degörülmektedir. Bu çizelgeden, meyve dökümüadet olarak incelendiğinde değerlerin 78.97 ile122.33 adet arasında değişim gösterdiğigörülmektedir. En yüksek meyve dökümükontrol grubunda, en düşük meyve dökümü iseEkim ayında yapılan uygulamada saptanmıştır.Meyve dökümünün kg ve yüzde olarakdeğerlendirilmesinde ise yine en yüksekdöküm değerlerinin (23.62 kg ve %9.07)kontrol grubunda, en düşük değerlerin ise(14.61 kg ve %5.33) Ekim dönemiuygulamasında olduğu kaydedilmiştir.Eylül ve Ekim aylarında 5 ppm GA₃uygulamasının meyvelerde renklenme üzerineetkisi Şekil 1’de gösterilmiştir. Bu şekilden,her iki ayda da yapılan GA₃ uygulamalarının,meyvelerde sarı rengin yoğunluğunun dahadüşük seyrettiği gözlenmiştir.Meyve fiziksel özellikleri üzerine farklızamanlarda (Eylül ve Ekim) uygulananGA₃’ün, meyve indeksi dışında tüm fizikselkriterleri istatistiksel olarak etkilediğibelirlenmiştir (Çizelge 2). Meyve fizikselözelliklerinden meyve ağırlığı 234.39 g ile endüşük kontrol uygulamasında ve 248.02 g ileen yüksek Ekim ayı uygulamasındasaptanmıştır. Meyve genişliği uygulamalaragöre değişmekle beraber 76.77 mm ile 79.8575
Page 5: T.C.Tarım ve Orman BakanlığıYal
Page 9 and 10: BAHÇE 48(2): 57-64 (2019)ISSN 1300
Page 11 and 12: E. ZENGİNBAL, S.Z. BOSTAN / BAHÇE
Page 19 and 20: B. GIDIK, F. ÖNEMLİ / BAHÇE 48(2
Page 25: BAHÇE 48(2): 73-78 (2019)ISSN 1300
Page 29 and 30: R. BALKIÇ, H. GÜBBÜK, L. ALTINKA
Page 33 and 34: B. KOYUNCU, M. GÖK / BAHÇE 48(2):
Page 35 and 36: B. KOYUNCU, M. GÖK / BAHÇE 48(2):
Page 37: B. KOYUNCU, M. GÖK / BAHÇE 48(2):
Page 40 and 41: M. DARICI, T. CABAROĞLU / BAHÇE 4
Page 50 and 51: Konu Dizini / Subject Index / BAHÇ
Page 52 and 53: Bitki boyu (cm)Plant Height (cm)BAH
Page 54 and 55: BAHÇEDergi web sayfası - Journal
Page 56 and 57: Bitki boyu (cm)Plant Height (cm)BAH
Page 58: BAHÇEDergi web sayfası - Journal

Bahce.48-2(2019)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?