YENİ MASONİK DÜZEN

tarihçi-yazar Jean Plaidy, The Rise of the Spanish Inquisition adlı kitabında, konversoların
yükselişini şöyle anlatıyor:
Bir kaç yıl içinde, konversolar, kısıtlamalardan kurtulmuş olarak, nüfusun en varlıklı
kesimi haline geldiler ve daha da ilginci devlet kademelerinde hızla yükseldiler. Bazıları
aristokrasiden kişilerle evlendi, maddi durumları kötüleşmiş olan asillerin çoğu da zaten son
derece varlıklı olan Yahudilerle evlenmek için can atıyorlardı. Bazı konversolar Kilise'ye bile
girdiler.25
İspanya'daki asıl sorun da zaten bu noktadan doğdu. Çünkü zamanla bu konversoların
aslında dinlerini değiştirmedikleri, yalnızca Hıristiyan görünümü altına girdikleri farkedilmeye
başlandı. Hele neredeyse tüm vergi memurlarının bu sahte Hıristiyanlardan oluştuğu
öğrenilince, Hıristiyan çevreler büyük tepki gösterdi. Buna bir de kan olayları 26 eklenince,
kutuplaşma iyice keskinleşti ve Engizisyon ülkeye çağrılarak, gerçek Hıristiyanlarla sahtelerini
ayırt etmesi istendi. Engizisyonun 1474 yılında ülkeye girişi ile birlikte, 1492'de sürgünle
bitecek olan süreç başlamış oldu.
Dikkat edilirse, gerginliğin tırmanmasındaki en önemli etken, konversoların gerçekten
"dönmediklerinin", Hıristiyan görünümü altında Yahudiliklerini sürdürdüklerinin ortaya
çıkmasıydı. Bu, kendi kendine ortaya çıkmadı. Bazı durumlarda Yahudi geleneklerini sürdüren
konversoların dikkatsizlik sonucu kendilerini ele verdikleri olmuştu, ancak bu konu, asıl olarak
yapılan yoğun propagandalar sonucunda gündeme gelmişti.
Halkın dikkatini konversoların ikiyüzlülüğüne yönelten propagandanın başını ise Alonso
de Spina adlı bir rahip çekiyordu. Spina, yazdığı Fortalitium Fidei (İmanın Kalesi) adlı kitapta,
inananların birbirine kenetlenmesini ve sahte Hıristiyanların gerçek yüzünü ortaya
çıkarmasını istiyordu. Konversolar ve Yahudiler üzerine baskılar uygulanmasını isteyen Spina,
konversoların ikiyüzlü birer sahtekar olduğu propagandasını yapıyordu. Spina, bu düşünceyi
yaygın laştırdıktan sonra, Kral ve Kraliçe'ye ülkeye Engizisyon'u davet etmeleri için sürekli
olarak telkinde bulunuyordu. Ama olayın çok ilginç bir yönü vardı. Jean Plaidy, şöyle yazıyor:
Yahudiler için Castil'de Engizisyon kurulmasını isteyen Alonso de Spina dönmelerin
ikiyüzlülüğüne dikkat çeken bir doküman yayınlamıştı. Dokümanda Yahudiler hakkında
oldukça sert ve saldırgan bir üslup kullanılıyordu. Ama ilginç olan kendisinin de bir Yahudi
dönmesi olmasıydı.27
Sürgünü kışkırtan ikinci önemli isim ise, Pablo de Santa Maria adlı bir başka rahipti.
Kilise içinde kısa sürede yükselen Pablo, Burgos Piskoposu makamına getirilmişti. Ve o da
aynı Alonso de Spina gibi Yahudilere ve konversolara karşı halkı kışkırtıyordu. Yazdığı
Scrutinium Scripturarum adlı kitap, Engizisyon'a zemin hazırlayan en önemli çalışmalardan biri
oldu.
Ama yine çok ilginç bir gerçek daha vardı ortada: Çünkü Yahudi aleyhtarlığını
körükleyen Pablo'nun kendisi de bir konversoydu!... Vaftiz olup Kilise'ye katılmadan önce,
ismi Solomon ha-Levi olan bir Yahudiydi ve Isaac Ben Shehet Perfet gibi ünlü hahamlardan
dersler alıyordu. Yahudi yazar Elie Kedourie, Spain and the Jews adlı kitabında, Alonso de