YAPILARDA DEPREM SONRASI HASAR BELİRLENMESİ VE ...

tam bir çerçeveye ihtiyaç duyurulur. Ancak kolan ve kirişler yeterli rijitlik ve dayanıma
sahipse, sadece çelik veya betoname köşegen elemanlar eklenerek güçlendirme
sağlanabilir. Betonarme eleman durumunda sık etriye kullanılması sünek davranış için
gereklidir. Her iki durumda da mevcut yapı il yeni elemanın bütünleşmesi ve dışmerkezlik
oluşturmadan birleşim düzenlemesi önemlidir.
2.3. GÜÇLENDİRME PROJESİ
Depremden sonra yapılan inceleme sonucu binalar hafif, orta ve ağır hasarlı olarak üç
bölüme ayrılır. Hafif hasarlı binalar hemen veya bazı mimari onarımlar yapıldıktan sonra
kullanılabilir. Ağır hasarlı yapılar ise, ekonomik olarak güçlendirmesi mümkün olmayan
binalar olup, tehlikeli durumu ortadan kaldırmak için hemen yıkılır. Buna karşılık orta
hasarlı binalar daha ayrıntılı incelenerek güçlendirme projeleri hazırlanır.
Orta hasarlı betonarme bir binanın güçlendirilmesi projeleri hazırlanmasında ilk adım,
binadaki hasarın incelenmesinin yapılarak, bina için bir yapısal hasar raporunun
hazırlanmasıdır. Daha sonra güçlendirme sistemine ve ilkesine karar vermek gerekir. En
son adım da güçlendirme projesinin buna uygun olarak hazırlanması olacaktır.
a) Yapısal Hasar Raporunun Hazırlanması:
Bu raporda, binanın yerleşim durumu ve kat adedi yanında, yapılan geoteknik ve
malzeme incelemelerinin sonuçları özet olarak verilir. Geoteknik inceleme çevredeki genel
zemin durumu belirtildikten sonra yapısal hasar ve muhtemel güçlendirme sistemi ile
doğrudan ilgili geoteknik parametreler verilmelidir. Bunlar zeminin tabii birim hacim
ağırlığı, zemin emniyet gerilmesi ve yatak katsayısı olarak sayılabilir. Bölgedeki deprem
durumu göz önüne alınarak zemin karakteristik periyotları ve etkin yer ivmesi katsayısı
da belirtilmelidir. Yer altı su seviyesi hakkında bilgi, binadaki temel durumu ve temel
derinliği de geoteknik inceleme sırasında tespit edilir. Binanın mevcut taşıyıcı
sistemindeki beton kalitelerini belirlemek için uygun sayıda numune alınmalı ve daha çok
sayıda darbeli çekiç deneyi uygulaması ile betonda ses hızı ölçüm deneyleri yapılmalıdır.
Ölçülen bu tahribatsız değerler ile beton numunesi sonuçları arasında korelasyon
kurularak, beton kalitesi konusunda oldukça gerçekçi sonuç elde etmek mümkündür.
Açılan kiriş ve kolon gibi elemanlardan alınacak donatı numuneleri üzerinde yapılacak
çekme deneyi ile donatının kalitesi de belirlenebilir.
Taşıyıcı sistemin tanıtılması raporun en önemli bölümünü teşkil eder. Binanın projesi
mevcut ise, bu projenin ne derecede yerindeki durumla uyuştuğunun tespit edilmesi ve
farklılıkların bildirilmesi önemlidir. genellikle eski binalar için proje bulmak mümkün
olmaz. Bu durumda binanın mimari rölövesi ile taşıyıcı sistem rölövesinin hazırlanması
gerekir. Her kat için hazırlanacak mimari rölövede binadaki kapı ve pencere yerleri
yanında, hacimlerin kullanış biçimlerinin de işaret edilmesi uygundur. Taşıyıcı sistem
rölövesinde ise, döşeme türü, kolon ve varsa perdelerin yerleşim durumu ile kirişlerin
plandaki düzeni belirtilmelidir. Bu elemanlarının yerlerinin ve geometrik boyutlarının
belirlenebilmesi için bazı duvarların kırılması gerekebilir. Özellikle kirişlerin bölme
duvarları içinde kalması ve asmolen döşemelerde geniş kirişlerin döşeme içinde
bulunması taşıyıcı sistemin belirlenmesinde büyük zorluk çıkarır. Yer yer bu elemanlarda
donatı açılarak, eğer proje varsa donatının yerleştirilme durumu hakkında ve eğer proje
yoksa mevcut donatı düzeni hakkında bilgi toplanır. Bütün bu bilgilerin elde edilmesinde
daima belirsizliklerle karşı karşıya bulunacağını gözden kaçırmamalıdır. İncelemeyi
yapanın mevcut projeyi veya hazırlanan taşıyıcı sistem rölövesini esas alarak bilgiler
toplaması güçlendirme projesinin hazırlanması durumunda önemli hususların gözden
kaçmasını önleyecektir.
Hazırlanan kat kalıp planları esas alınarak binadaki hasarın incelenmesi ve bunların bu
planlara işlenmesi raporun diğer önemli bir bölümünü oluşturur. Taşıyıcı sistem
elemanlarındaki hasarın belirtilmesi yanında bölme duvarlarındaki x çatlakların ve hasarın
derecesi de binanın depremden etkilenme derecesini göstermesi bakımından önemlidir.
Taşıyıcı sistem elemanlarında hasar kiriş ve kolonlarda çatlık olarak ortaya çıkar. En
önemli hasar kolon kiriş birleşim bölgelerinin depremde zorlanmasında oluşan çatlaklar,
beton dökülmeleri veya donatı burkulmalarıdır. Depremden sonra kolonlarda bölgesel