(64X90 cm) tam bir periyodik tablo posteri - Eba

Beta Pic, Günefl’in ‹zinde
Güney gökküredeki Ressam (Pictor)
tak›my›ld›z› bölgesinde, Dünya’ya 63 ›fl›ky›l›
uzakl›kta Günefl’ten daha büyük (A5 s›n›f›)
ve çok daha genç (yaln›zca 12-20 milyon y›l
yafl›nda) bir y›ld›z olan Beta Pictoris’in
çevresindeki gaz ve toz diskinin içinde
bulunan bofl bir bölge, dev bir gezegenin
B‹L‹M VE TEKN LOJ‹ HABERLER‹
varl›¤›na iflaret olarak görülmekteydi. 2003
y›l›nda duyarl› k›z›lalt› tayfölçerlerle
donat›lm›fl olan 10 m’lik Keck teleskopuyla
yap›lan gözlemlerle, bu boflluk içinde iki de
toz diski belirlenmiflti. fiimdiyse bir Japon
gökbilim ekibi, yine k›z›lalt› tayfölçerler
kullanarak 8,2 m’lik Subaru teleskopuyla
yapt›¤› gözlemlerde bu halkalar›n varl›¤›n›
do¤rulamakla kalmad›, daha da içeride
üçüncü bir halka keflfetti. Japon ekip ayr›ca
toz halkalardaki toz zerreciklerinin
büyüklü¤ünü ve bileflimlerini de belirledi.
Bulgulara göre toz zerrecikleri, 0,2 mikron
çap›nda bolca bulunan bir magnezyum
silikat› olan olivinden olufluyor. Bu da
demek ki, bu halkalara daha büyük
cisimlerin çarp›flmas› sonucu sürekli olarak
yeni toz ekleniyor. Çünkü normal olarak bu
kadar küçük parçac›klar›n, merkezdeki
y›ld›z›n ›fl›n›m bas›nc›yla uzaya savrulmas›
gerekirdi. Bu ayr› toz halkalar›n›n varl›¤›,
tozun kayna¤› olan daha büyük cisimlerin
de Günefl Sistemi’nde Mars ve Jüpiter
yörüngelerinin aras›ndaki (kayaç
cisimlerden oluflan) Asteroid Kufla¤› ve
Neptün’ün yörüngesinin ötesindeki (kaya ve
buzdan oluflan) Kuiper kufla¤› gibi kuflaklar
oluflturduklar›n› gösteriyor.
Japon araflt›rmac›lara göre Beta Pic’in
çevresindeki iç halka, y›ld›zdan 6,4 AB
uzakl›kta bulunuyor. Bundan bir sonraki
halkan›n uzakl›¤›ysa 16 AB. Araflt›rmac›lar
bu durumda Beta Pic’in gezegeninin y›ld›za
12 AB uzakl›kta doland›¤›n› hesapl›yorlar.
Sky & Telescope, Ocak 2005
Ocak 2005 11 B‹L‹M veTEKN‹K