Enfeksiyon Hastalıklarına Giriş-Doç. Dr. Bilgin Arda - Ege ...

epitel hücrelerine ve eritrositler yüzeyindeki P kan grubu antijenine tutunurlar. Bunun
kanıtı; piyelonefritli hastaların idrarlarından izole edilen E.coli kökenlerinin %
100'ünde buna karşın asemptomatik bakteriürili hastalardan izole edilenlerin sadece
% 17'sinde P fimbriya saptanmasıdır.
B.Mikroorganizma kemotaksisi:
Bazı mikroorganizmaların adezinleri ile tutunabilmesi için öncelikle hedef dokuya
önemli ölçüde yaklaşması gerekir. Vibrio cholerae ve Salmonella typhimurium’un
intestinal mukoza epiteline tutunmasının, kemotaktik uyarılarla yakından ilişkili olduğu
gösterilmiştir. Mikrobiyal kemotaksis; mikroorganizma yüzeyinde taksin
reseptörlerinin ve hareket organeli olan flajelin varlığını gerektirir. Bu yüzey yapıları
bakterinin, mukus katmanını geçerek hedef epitel hücre yüzeyindeki reseptörlere
adezinleri ile tutunmasını sağlar. Hareket organelini bir nedenle kaybetmiş
S. typhimurium kökenlerinin avirulan hale geldikleri gözlenmiştir. Motilite, mukus
engelini aşmak için önemli olmakla birlikte taksin moleküllerinin lokalizasyonu mikrop
kemotaksisini belirleyici faktör gibi görünmektedir.
C. Mikroorganizma enzimleri ve toksinleri:
Mikroorganizmanın virulansından sorumlu olan faktörleri sadece adezinleri değildir;
mikroorganizma, hastalığa yol açabilmek için, ya bir şekilde daha derin dokulara
yayılmasından (invazyon) sorumlu bazı enzimler salgılar ya da hastalık belirtilerinden
doğrudan sorumlu olabilecek toksinler üretir.
Mikroorganizmanın invazyonunu sağlayan enzimler, genel olarak yayılma faktörleri
olarak adlandırılırlar:
Kollajenaz: Clostridium perfringens bu enzimi sayesinde bağ dokusu kollajenini
parçalayarak derin dokulara yayılır.
Hyaluronidaz: Birçok mikroorganizma tarafından (streptokok, stafilokok, klostiridyum
gibi) salgılanan bu enzim bağ dokusundaki hyaluronik asidi parçalayarak
mikroorganizmanın ilk enfeksiyon bölgesinden yayılmasını sağlar.
Koagulaz: S.aureus tarafından salgılanan bu enzim fibrin oluşumuna neden olur
ve bakteriyi çevreleyen fibrin duvar, mikroorganizmanın konak hücreleri tarafından
tanınıp fagosite olmalarını engeller.
Fibrinolizin: Streptococcus pyogenes'in streptokinaz adı verilen enzimi lezyon
bölgelerinde fibrini eriterek bakterinin yayılmasında rol oynar.
Proteaz: Neisseria, Haemophilus ve Clostridium türlerinin salgıladığı bu enzim,
mukozal yüzeylerde önemli bir savunma molekülü olan IgA 1 i parçalayarak müköz