1 Dami i gospoda, Po~ituvani u~esnici makedonisti, Uva`eni gosti i ...

34
Za makedonskiot standarden jazik, kako i za
makedonskite dijalekti, kako karakteristika se javuva
udvojuvaweto na akuzativniot i na dativniot objekt so
kusite li~nozamenski formi. Ova se smeta za balkanska
crta vo makedonskiot jazik. Bla`e Koneski vo svojata
Istorija na makedonskiot jazik (1965: 99-100) naveduva
deka pottik za vakvo otstapuvawe od tradicionalniot
stroe` na slovenskata re~enica makedonskiot jazik dobil
od neslovenskite balkanski jazici i deka vo vrska so ova
mo`e da se konstatira edna interesna pojava vo kontaktot
me|u jazicite: Eden proces nastanat po pobuda od nekoj
tu| jazik mo`e da se realizira vo po{iroki razmeri vo
jazikot {to usvojuva.
I vo svojata Gramatika na makedonskiot literaturen
jazik (1952-53), i vo svojata Istorija, Bla`e Koneski
naglasuva deka e udvojuvaweto na dativniot objekt poredovno
od ona na akuzativniot, pa odbele`uva deka ne se
udvojuva akuzativniot objekt koga e neopredelen: vidov
eden ~ovek. Od druga strana, samiot Bla`e Koneski, vo
avtorskiot tekst vr{i udvojuvawe i na neopredeleni
imenski sintagmi. Ova pretstavuva znak deka procesot na
gramatikalizacija ili avtomatizacija na udvojuvaweto na
objektite mnogu napreduval vo negovo vreme.
Akuzativniot objekt se udvojuva vo slednive slu~ai:
- so dolgite formi na li~nite zamenki;
- so opredeleni imenski sintagmi (so ~len ili so pokazna
zamenka);
- so li~ni i so geografski imiwa;
- so rodninski imiwa {to sodr`at kusa dativna li~nozamenska
forma upotrebena postpozitivno;
- so relativni zamenki;
- kaj pra{alnite zamenki nema udvojuvawe, osven vo
slu~aite koga se pra{uva za neopredelen element od opredeleno
mno`estvo;
- neopredelenite imenski sintagmi (so eden) vo pogolem
broj ne se udvojuvaat, makar {to ima i slu~ai na
udvojuvawe;
- kaj neopredelenite imenski sintagmi (so nekoj) usvojuvaweto
e pomalku obi~no;