You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
przyrody z czymś, co zbyt sk'ramne natury uważają za duszę<br />
bądź ducha, tzn. dowartościowania sfery oielesnej znaczeniami,<br />
które się z niej wywodzą i są może wprawdzie duchowej natury,<br />
ale nie noszą w sobie śladów Rozumu, Masowy ornament przedstawia<br />
niemą przyrodę bez żadnej nadbudowy. Rytmiczna' gimnastyka<br />
zagarnia także, w swoim własnym mniemaniu, mitologiczną<br />
otoczkę, umacniając w ten sposób jeszcze bardziej przyrodę<br />
w jej panowaniu. Jest to przykładem wielu innych, tak samo<br />
beznadziejnych wysiłków mających .na celu przejście od masowości<br />
do bardziej podniosłych form życia. Do nich to w ich<br />
mnogości odnosi się, iż koncentrują się w iście romantyczny sposób<br />
na formach i treściach, które już dawno padły pod naporem<br />
usprawiedliwionej po części krytyki kapitalistycznej ratio.<br />
Wysiłki te zmierzają do ponownego przykucia człowieka do<br />
przyrody w stopniu silniejszym, niż on dziś do niej należy. Znajdują<br />
związek ze sferą wyższą nie poprzez nie urzeczywistniony<br />
jeszcze w świecie Rozum, lecz przez powrót do treści mitologicznych.<br />
Ich przeznaczeniem jest i r r e a l i z m, gdyż jeśli w jakimś<br />
punkoie świata "prześwituje" Rozum, to i najbardziej wyniosła<br />
postać, która tłumi jego światło, musi zginąć. Przedsięwzięcia,<br />
nie uwzględniające naszego historycznego miejsca, zarazem<br />
dążące do rekonstrukcji formy państwowości, wspólnoty,<br />
artystycznego sposobu tworzenia, których nosicielem jest dotknięty<br />
współczesną mentalnością człowiek, człowiek, którego prawnie<br />
już nie ma - takie przedsięwzięcia nie oprą się ornamentowi<br />
wraz z jego pośledniością, a zwrot Iku nim nie oznacza wzniesienia<br />
się ponad jego pustkę i powierzchowną płytkość, lecz<br />
ucieczkę przed jego realnością. Droga przezwyciężania prowadzi<br />
przez ornament z <strong>ludzkiej</strong> <strong>masy</strong>, a nie od niego wstecz. Proces<br />
ten może tylko postępować naprzód, gdy myśl ograniczy przyrodę<br />
i stworzy iczłowieka takim, jakim jest "z Rozumu". Wtedy<br />
zmieni się społeczeństwo. Wtedy zniknie także ornament z <strong>ludzkiej</strong><br />
<strong>masy</strong>, a życie samo przybierze cechy owego ornamentu, w<br />
jaki wykształca się - w obliczu prawdy - w baśniach.<br />
1927<br />
22<br />
Przełożył Cezary Jenne<br />
stem Taylora - opracowana przez amerykańskiego<br />
1 Sy ...<br />
lt Winslowa Taylora (1856-1915) metoda orgamzacn<br />
inżyniera Frede-<br />
.<br />
pracy zmierza-<br />
~iCaa do maksymalnego wykorzystania <strong>ludzkiej</strong> energii w procesie pro-<br />
JąCltcjl oraz do maksymalnej racjonalizacji samego procesu, lecz nie<br />
~~Zględnlająca predyspozycji psychicznych robotndków I warunków ich<br />
pracY,<br />
© suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1963
Change language