“E le mafai ona faamagalo le fasioti tagata o Emani Tinoa'i”
“E le mafai ona faamagalo le fasioti tagata o Emani Tinoa'i”
“E le mafai ona faamagalo le fasioti tagata o Emani Tinoa'i”
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Le Manamea Samoa 14th September 2009 1<br />
Lau Nusipepa e faafiafiaina oe<br />
Issue 02 23rd June 2010 www.<strong>le</strong>manameasamoa.com<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
GL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ORY<br />
R<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HOM<br />
O<br />
H<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ME LO<br />
L<br />
E<br />
M<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
OANS<br />
N<br />
A<br />
O<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
GL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
LO Y <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Y<br />
R<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HOM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
M<br />
O<br />
H<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ME LO<br />
L<br />
E<br />
M<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
O NS<br />
N<br />
A<br />
O<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak mempunyai Uang Panjar<br />
1. T<br />
T<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
VE<br />
A<br />
LE<br />
Y<br />
R<br />
E<br />
H<br />
T<br />
E<br />
H<br />
W<br />
HELP YOU TO CL<br />
CAN<br />
“WE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak<br />
3. T<br />
Tidak ada bukti penghasilan<br />
idak mempunyai Uang Panjar<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
RMAN<br />
AUSTRALIA PE<br />
N<br />
I<br />
L<br />
L<br />
I<br />
T<br />
S<br />
E<br />
R<br />
A<br />
U<br />
O<br />
Y<br />
AIM SUPE<br />
HELP YOU TO CL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak ada bukti penghasilan<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Y”<br />
TL<br />
N<br />
E<br />
RMAN<br />
R<br />
O<br />
A<br />
I<br />
L<br />
A<br />
R<br />
T<br />
S<br />
U<br />
A<br />
TION<br />
UA<br />
N<br />
RAN<br />
AIM SUPE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TION<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2. Credit record yang buruk<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
4. Penghasilan dari luar negeri<br />
2. Credit record yang buruk<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
*terms & conditions apply<br />
4. Penghasilan dari luar negeri<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
.<br />
s apply<br />
y.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
SYDNEY BRISBANE MELBOURNE ADELAIDE $3.00AUD<br />
A’asa osofaiga a <strong>le</strong> au<br />
ta<strong>le</strong>pe fa<strong>le</strong> Itulau 3<br />
Osofai<br />
tamaitai<br />
<strong>le</strong>o<strong>le</strong>o i se<br />
samala ao<br />
faatino tiute<br />
Itulau 17<br />
Tofia Laauli<br />
Michael<br />
Jones e avea<br />
ma Amepasa<br />
o <strong>le</strong> Ipu a <strong>le</strong><br />
Lalolagi<br />
Itulau 20<br />
Tatala<br />
Aloaia Le<br />
Manamea<br />
Samoa i<br />
Ausetalia<br />
Itulau 11<br />
Itulau 3<br />
<strong>“E</strong> <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong><br />
<strong>faamagalo</strong> <strong>le</strong> <strong>fasioti</strong><br />
<strong>tagata</strong> o <strong>Emani</strong> Tinoa’i”
2 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia<br />
POSTAL ADDRESS<br />
PO Box 161 Emerton, Sydney, NSW 2770<br />
Phone. 02 9835 2995<br />
Website. www.<strong>le</strong>manameasamoa.com<br />
Email. info@<strong>le</strong>manameasamoa.com<br />
MANAGING DIRECTOR/PUBLISHER<br />
Sulusulumaivasa Leituala Aiva II (Ivan)<br />
CHIEF EDITOR<br />
Lealaifolaofetalaiga Paepaete<strong>le</strong><br />
Lauva<strong>le</strong> Su'a<br />
ACCOUNTS<br />
Katie Sulusulumaivasa<br />
ADMINISTRATION<br />
Sandra Lealaifolaofetalaiga Su’a<br />
BUSINESS ADVISORS<br />
Lavatai & Sara Tiatia<br />
SALES & MARKETING<br />
Finau Poe Pio<br />
Soisoifua Asosi Su’a<br />
Tiumalumatua Maifea Fetu<br />
COLUMNIST<br />
Rev. Iosefa La<strong>le</strong> Peteru<br />
Leatiogie Etena Pouli<br />
COMMUNITY NEWS<br />
Christchurch<br />
Peilua David Lam Sam<br />
Leatiogie Etena Pouli<br />
Foga<strong>le</strong><strong>le</strong> Molioo<br />
Lafi Faalilo<br />
Soe Tugaga<br />
Palmerston North<br />
Fealofani Tini Brown<br />
Dunedin<br />
Afamasaga Pavihi<br />
Wellington<br />
Tautalatasi Jahnke<br />
Auckland<br />
Vui Masinamua<br />
Aukuso Victor<br />
SPORTS<br />
Hanita. N. Otto<br />
SAMOA CORRESPONDENCE<br />
Laama<strong>le</strong>folasa Agafili La’au Tuitolova’a<br />
Tusitala Tolo<br />
DISTRIBUTION<br />
Sydney<br />
Brisbane<br />
Melbourne<br />
Adelaide<br />
DESIGN & LAYOUT<br />
Shabbir Mohammed<br />
Sohel Shazil Mohammed<br />
75 Hamlin Rd, Mt. Wellington,Auckland, NZ<br />
Ph. 09-570 2786 Mob. 027 4860099<br />
www.graphicicon.co.nz<br />
© Lemanamea Samoa reserves the rights to all<br />
editorial and advertising subject to copyright.<br />
All contributed artic<strong>le</strong>s do not ref<strong>le</strong>ct the<br />
opinion of the Le Manamea Samoa Newspaper.<br />
Graphic Icon<br />
Le Manamea Samoa 14th September 2009 1<br />
Lau Nusipepa e faafiafiaina oe<br />
Issue 02 23rd June 2010 www.<strong>le</strong>manameasamoa.com<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
GL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ORY<br />
R<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HOM<br />
O<br />
H<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ME LO<br />
L<br />
E<br />
M<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
OANS<br />
N<br />
A<br />
O<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
GL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
LO Y <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Y<br />
R<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HOM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
M<br />
O<br />
H<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ME LO<br />
L<br />
E<br />
M<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
O NS<br />
N<br />
A<br />
O<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak mempunyai Uang Panjar<br />
1. T<br />
T<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
VE<br />
A<br />
LE<br />
Y<br />
R<br />
E<br />
H<br />
T<br />
E<br />
H<br />
W<br />
HELP YOU TO CL<br />
CAN<br />
“WE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak ada bukti penghasilan<br />
3. T<br />
T<br />
idak mempunyai Uang Panjar<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
RMAN<br />
AUSTRALIA PE<br />
N<br />
I<br />
L<br />
L<br />
I<br />
T<br />
S<br />
E<br />
R<br />
A<br />
U<br />
O<br />
Y<br />
AIM SUPE<br />
HELP YOU TO CL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak ada bukti penghasilan<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Y”<br />
TL<br />
N<br />
E<br />
RMAN<br />
R<br />
O<br />
A<br />
I<br />
L<br />
A<br />
R<br />
T<br />
S<br />
U<br />
A<br />
TION<br />
UA<br />
N<br />
RAN<br />
AIM SUPE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TION<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2. Credit record yang buruk<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
4. Penghasilan dari luar negeri<br />
2. Credit record yang buruk<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
*terms & conditions apply<br />
4. Penghasilan dari luar negeri<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
.<br />
s apply<br />
y.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
SYDNEY BRISBANE MELBOURNE ADELAIDE $3.00AUD<br />
A’asa osofaiga a <strong>le</strong> au<br />
ta<strong>le</strong>pe fa<strong>le</strong> Itulau 3<br />
Osofai<br />
tamaitai<br />
<strong>le</strong>o<strong>le</strong>o i se<br />
samala ao<br />
faatino tiute<br />
Itulau 17<br />
Tofia Laauli<br />
Michael<br />
Jones e avea<br />
ma Amepasa<br />
o <strong>le</strong> Ipu a <strong>le</strong><br />
Lalolagi<br />
Itulau 20<br />
Tatala<br />
Aloaia Le<br />
Manamea<br />
Samoa i<br />
Ausetalia<br />
Itulau 11<br />
Itulau 3<br />
<strong>“E</strong> <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong><br />
<strong>faamagalo</strong> <strong>le</strong> <strong>fasioti</strong><br />
<strong>tagata</strong> o <strong>Emani</strong> Tinoa’i”<br />
www.<strong>le</strong>manameasamoa.com<br />
Mai <strong>le</strong> Faatonu<br />
Lealaifolaofetalaiga Paepaete<strong>le</strong> Lauva<strong>le</strong> Su'a<br />
E muamua lava <strong>ona</strong><br />
faa'feiloa'i atu ma <strong>le</strong><br />
agaga faa'aloalo i <strong>le</strong> Paia<br />
te<strong>le</strong> o <strong>le</strong> atunu'u ma<strong>le</strong> au<br />
faitau o <strong>le</strong> tatou nusipepa<br />
i lana lomiga l<strong>ona</strong> lua. E<br />
faapitoa foi <strong>le</strong> faatalofa i<br />
<strong>le</strong> Aufaigaluega a <strong>le</strong> Atua<br />
o loo tala faa'uto i Sini ma<br />
Ausetalia atoa <strong>ona</strong> o <strong>le</strong><br />
tala'iina o l<strong>ona</strong> finagalo<br />
paia.<br />
Ia avea ia <strong>le</strong>nei avanoa<br />
e faa'<strong>le</strong>o atu ai se agaga<br />
faafetai te<strong>le</strong> i <strong>le</strong> mamalu<br />
o <strong>le</strong> atunu'u sa lago-<br />
lagoina <strong>le</strong> tatalaina<br />
aloa'ia o la tatou<br />
nusipepa i laufanua o<br />
Sini Ausetalia.<br />
Lau Susuga i<strong>le</strong><br />
Toeaina Faatonu Rev.<br />
Pe<strong>le</strong>ti Toese To'ailoa ma<br />
<strong>le</strong> sauniga lotu na am-<br />
ataina ai <strong>le</strong> polokalame i<br />
<strong>le</strong>a afiafi, ua faafofoga<br />
Ieova i <strong>le</strong> taulaga sa si'i-<br />
tia, atoa ai ma <strong>le</strong> manav-<br />
aga paia sa saunoa ma<br />
tima'ia ai <strong>le</strong>nei galuega fou.<br />
Ua ofoina mai foi lau fesoa-<br />
soani mo<strong>le</strong> lagolagoina o<br />
<strong>le</strong>nei atina'e i <strong>le</strong> aga'i i<br />
luma, ua lag<strong>ona</strong> ai lava <strong>le</strong><br />
loto te<strong>le</strong> faafetai te<strong>le</strong> lava.<br />
I a outou susuga i<br />
Faafeagaiga o eka<strong>le</strong>sia es-<br />
e'ese uma sa faatasi mai <strong>le</strong>a<br />
afiafi faafetai te<strong>le</strong> lava.<br />
Lau Afioga i <strong>le</strong> Ali'i<br />
Pa<strong>le</strong>mia o <strong>le</strong> malo tu'-<br />
to'atasi o Samoa, Lau<br />
Susuga Tuila'epa Sa'i<strong>le</strong><strong>le</strong><br />
Malie'<strong>le</strong>gaoi, malo faafetai<br />
te<strong>le</strong> mo <strong>le</strong> faa'manuiaga,<br />
ma ua maualuga lava <strong>le</strong>a<br />
afiafi ina ua fofoga <strong>le</strong> Au-<br />
faigaluega ma <strong>le</strong> mamalu o<br />
Samoa i lau Faamanuiaga,<br />
malo faafetai.<br />
O <strong>le</strong>a afiafi sa faatumu-<br />
lia i Susuga i Faafeagaiga o<br />
Eka<strong>le</strong>sia ese'ese uma mai<br />
laufanua o Sini. O <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>-<br />
sia E.F.K.S, Metotisi,<br />
Eka<strong>le</strong>sia a Iesu Keriso o <strong>le</strong><br />
Au Paia o aso e gata ai, <strong>le</strong><br />
Eka<strong>le</strong>sia AOG ma isi, atoa<br />
ai ma ta'ita'i o matagaluega<br />
a <strong>le</strong> malo <strong>le</strong> ali'i pu<strong>le</strong>nu'u o<br />
Blacktown Councillor Char-<br />
lie Low<strong>le</strong>s (Mayor of Black-<br />
town City) sui mai <strong>le</strong> Ofisa<br />
o <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o Mt Druitt, pu<strong>le</strong> sili<br />
o <strong>le</strong> Centrelink i Sini atoa,<br />
faatasi ai ma nisi o Social<br />
Workers i matagaluega es-<br />
e'ese e pei o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tua ia<br />
Ruta Tonumaipe'a ma<br />
Mata Savelino. O <strong>le</strong><br />
Afioga i <strong>le</strong> Peresitene Sita-<br />
gata Atonia Tominiko ma <strong>le</strong><br />
mamalu o<strong>le</strong> Laulau a Fono<br />
a <strong>le</strong> Fono Aoao a Samoa i<br />
Sini, <strong>le</strong> ali'i Loia Te<strong>le</strong>iai<br />
Sonny Wilson.<br />
E <strong>le</strong> uma foi <strong>le</strong> agaga<br />
faafetai te<strong>le</strong> i <strong>le</strong> mamalu o<br />
tama fanau Samoa fai<br />
pisinisi uma atoa ai nai uso<br />
fai Leitio sa lagolagoina <strong>le</strong>a<br />
faamoemoe.<br />
O uo pe<strong>le</strong> ma e masani<br />
ma pa'aga totino a <strong>le</strong> tatou<br />
<strong>le</strong>itio a <strong>le</strong> Samoa La'ala'a sa<br />
talosaga mai mo ni vala'au-<br />
lia faafetai te<strong>le</strong> <strong>le</strong> aga<strong>le</strong><strong>le</strong>i<br />
O nai o matou Aiga <strong>le</strong><br />
Tama ia Taufete'e Pio<br />
Savelino, paolo ma gafa,<br />
o matou uso ma tu-<br />
afafine ma nai fanau<br />
pe<strong>le</strong>. Faafetai, Faafetai,<br />
Faafetai te<strong>le</strong> lava.<br />
O la outou foa'i paia<br />
ua sisila <strong>le</strong> Atua, ma o ia<br />
foi na te toe faatumu<br />
mea uma ua outou foa'i<br />
<strong>ona</strong> o lo matou faata-<br />
lau'ula atu.<br />
Ia Samoa e, <strong>le</strong> atunu'u<br />
pe<strong>le</strong>, aumaia lou faatuat-<br />
uaga. O <strong>le</strong> a avea pea oe<br />
ma mitamitaga o a<br />
matou tau<strong>mafai</strong>ga, ae<br />
tautai mai <strong>le</strong> Atua Feta-<br />
lai i <strong>le</strong>nei galuega ina ia<br />
tupu ma ola, ma saga<br />
faate<strong>le</strong>ina ai pea l<strong>ona</strong><br />
vi'iga.<br />
Soifua,<br />
Lealaifolaofetalaiga<br />
Lauva<strong>le</strong> Su'a<br />
MAI LE LAUMUA I UELIGITONE<br />
Tusia: Tautalatasi Jahnke<br />
O <strong>le</strong> afiafi o <strong>le</strong> aso Farai<strong>le</strong> aso<br />
18 o Iuni sa fa’amanatu ai Solo<br />
fa’apasefika, o musika ma ni aga-<br />
malie po’o ni fa<strong>le</strong>aitu fo’i, atoa ai<br />
ma <strong>le</strong> maimoaina o ni ata tusia<br />
ma foafoaina e ni alo tusi ata mai<br />
<strong>le</strong> pasefika, sa fa’afoeina e <strong>le</strong> City<br />
Gal<strong>le</strong>ry lagolagoina e <strong>le</strong> Wax’n<br />
Lyrical.<br />
E <strong>le</strong>’i totogi tupeina se ulufa<strong>le</strong><br />
mo <strong>le</strong> maimoaina o <strong>le</strong>a alumaga,<br />
ae sa tatalaina <strong>le</strong> pa mo ē sa fia<br />
fa’atauina ni meainu taumafa i <strong>le</strong><br />
se’etia ina o <strong>le</strong> laufala malu auā <strong>le</strong><br />
maimoaina o <strong>le</strong> te<strong>le</strong> o fa’afiafiaga<br />
ma <strong>le</strong> savalia o potu matamata o<br />
lo’o iai ni ata tusia e alo ma fanau<br />
pasefika.<br />
O <strong>le</strong> to’ate<strong>le</strong> o ē na fa’atautai’a<br />
fa’afiafiaga i <strong>le</strong>a po o nisi o sui<br />
pasefika o lo’o alualu pea i luma <strong>le</strong><br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i ma lautogia oa latou ta<strong>le</strong>ni.<br />
O se taimi muamua fo’i <strong>le</strong>a ua<br />
<strong>mafai</strong> ai <strong>ona</strong> maimoaina e <strong>le</strong> ma-<br />
malu o <strong>le</strong> laute<strong>le</strong> <strong>le</strong> fa’ailoaina o se<br />
ata fou sa tusia ma fafauina i se<br />
i’e pei o <strong>le</strong> siapo a Samoa o ni<br />
galuega a <strong>le</strong> tama’ita’i tusi ata o Cerisse<br />
Palalagi, o se ata ua fa’aigoaina o <strong>le</strong> Motunei,<br />
o <strong>le</strong>nei tamaita’i Maori pito Niue ua o’o atu<br />
fo’i <strong>le</strong> ta’uta’ua o lana tau<strong>mafai</strong>ga i <strong>le</strong> 10th<br />
Pacific Festival <strong>le</strong>a sa faia i Pago Pago<br />
Amerika Samoa i <strong>le</strong> tausaga 2008.<br />
Sa fa’ailoa ai fo’i ma ni ata sa tusia e <strong>le</strong> ali’i<br />
tusi ata/tusi solo <strong>le</strong> ali’i o John Pu<strong>le</strong> e iai se<br />
ata ua fa’aigoaina o <strong>le</strong> Hauaga<br />
(Arrivals). O se tasi fo’i <strong>le</strong>a o alo<br />
pasefika ua ta’utaua fo’i <strong>le</strong> alualu<br />
pea i luma o lana ta<strong>le</strong>ni tusi ata,<br />
ua so’o Niu Sila fa’apea ma Ause-<br />
talia ma Asia fa’apea fo’i ma <strong>le</strong><br />
atu pasefika atoa ai ma Samoa i<br />
Sisifo i <strong>le</strong> tausaga 1996.<br />
O <strong>le</strong> to’ate<strong>le</strong> o <strong>le</strong> au maimoa sa<br />
latou molimauina ma<br />
maimoaina <strong>le</strong>nei ausiga sa<br />
fa’alia so latou fiafia te<strong>le</strong> ma <strong>le</strong><br />
fa’agaeetia, i <strong>le</strong> malie ma <strong>le</strong> man-<br />
anaia o fa’aaliga a <strong>le</strong> au fa’afi-<br />
afia i <strong>le</strong>a po.<br />
O lē sa usimalo i <strong>le</strong><br />
fa’atauaina o <strong>le</strong>a po ma <strong>ona</strong> fa’a-<br />
sologa o <strong>le</strong> tama’ita’i o DJ Ayesha<br />
i <strong>le</strong> fa’atomuaina o <strong>le</strong> a’u fa’afi-<br />
afia e iai fa’afiafiaga su’i fefiloi<br />
mai i <strong>le</strong> ali’i pese o Warren<br />
Maxwell, Bella Kalolo o <strong>le</strong> ali’i fai<br />
solo o Troy Hunt ma <strong>le</strong> ali’i usu-<br />
pese tautala (rapper) Juse 1 fa’a-<br />
pea fo’i ma <strong>le</strong> ali’i agamalie o<br />
James Nokise.<br />
Fa’amanatuina Ta<strong>le</strong>ni Solo, Musika,<br />
o Agamalie ma <strong>le</strong> fa’ailoaina o ata<br />
tusia e Tusiata Pasefika i Ueligitone<br />
Bella Kalolo
E <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> <strong>faamagalo</strong> <strong>le</strong><br />
<strong>fasioti</strong> <strong>tagata</strong> o <strong>Emani</strong> Tinoa’i”<br />
Tusia: SIMA Nius<br />
E <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> e se faasalaga e tuu mai e<br />
<strong>le</strong> faamasinoga <strong>ona</strong> tanumia<br />
faanoanoaga o <strong>le</strong> aiga o <strong>le</strong> tina ia Moliga<br />
Tinoa’i pe faagalo ai <strong>le</strong> faalavelave na<br />
maliu ai o ia ina ua <strong>fasioti</strong>a e l<strong>ona</strong> toalua<br />
o <strong>Emani</strong> Tinoa’i i <strong>le</strong> aso 14 o Mati i <strong>le</strong><br />
tausaga na tea nei.<br />
O <strong>le</strong>nei faalavelave na faapea ai <strong>ona</strong><br />
faaaogaina e <strong>Emani</strong> se naifi e tatui ai<br />
l<strong>ona</strong> toalua o Moliga i luma o se pamu<br />
penisini i Johnsonvil<strong>le</strong> i Ueligitone ina<br />
ua tuanai se laua vevesi faa<strong>le</strong>ulugalii.<br />
I se faamatalaga mai <strong>le</strong> aiga o Moliga na<br />
fofogaina i luma o <strong>le</strong> faamasinoga na<br />
tautino ai e <strong>le</strong> tamaitai o Orla Tatupu ia<br />
lo latou tau<strong>mafai</strong> e <strong>faamagalo</strong> <strong>Emani</strong>, ae<br />
faigata te<strong>le</strong> <strong>ona</strong> oo i <strong>le</strong>a tulaga <strong>ona</strong> o <strong>le</strong><br />
ita te<strong>le</strong> ia i latou i <strong>le</strong> tulaga na faia e ia i<br />
lo latou uso.<br />
Na faaalia foi e Tatupu ia <strong>le</strong> faigata<br />
<strong>ona</strong> tuu i ni upu ia tiga o feagai pea ma<br />
lo latou aiga <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> tulaga faigata o <strong>le</strong><br />
faalavelave na maliu faafuasei ai<br />
Moliga.<br />
O Orla Tatupu <strong>le</strong>a ua gafa nei ma <strong>le</strong><br />
tausia afafine 10 tausaga a <strong>Emani</strong> ma<br />
Moliga talu mai <strong>le</strong> faalavelave. I <strong>le</strong>a lava<br />
faamatalaga a Tatupu i <strong>le</strong> faamasinoga<br />
ao lumanai <strong>le</strong> lauina o <strong>le</strong> faasalaga o<br />
<strong>Emani</strong>, na ia faailoa ai <strong>le</strong> o ese mai o lo<br />
A’asa osofaiga a<br />
<strong>le</strong> au ta<strong>le</strong>pe fa<strong>le</strong><br />
“Ta<strong>le</strong>pe <strong>le</strong> sefe tupe u’amea ma gaoi <strong>le</strong> 70 afe”<br />
Tusia: Tusitala Tolo<br />
O <strong>le</strong> gaoiga o tupe o <strong>le</strong> penisione i <strong>le</strong><br />
ofisa autu o <strong>le</strong> NPF i Apia sa avea ma<br />
uluai gaoiga ua te<strong>le</strong> ai se tupe na toesea<br />
<strong>le</strong>a e tusa ma <strong>le</strong> 400 ma <strong>ona</strong> tupu<br />
afe tala Samoa. Peitai ua faa<strong>le</strong>puipui<br />
nei tau<strong>le</strong><strong>le</strong>’a e to’alua na faia <strong>le</strong>a<br />
gaoiga, ae ua toe tulai mai nisi osofaiga<br />
tau ta<strong>le</strong>pe fa<strong>le</strong> ma <strong>le</strong> osofaiga na<br />
faia i <strong>le</strong> lala o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tupe o <strong>le</strong> Westpac<br />
i Vaite<strong>le</strong> tai na gaoia ai nisi tupe tete<strong>le</strong>.<br />
E 200 afe na gaoia mai <strong>le</strong>a fa<strong>le</strong>tupe,<br />
peitai o <strong>le</strong> gaoiga i Malifa i se<br />
pisinisi faatau pepa te<strong>le</strong>foni na gaoia<br />
ai <strong>le</strong> $86,000, faapea ma <strong>le</strong> gaoiga i <strong>le</strong><br />
ofisa o <strong>le</strong> taaloga o <strong>le</strong> Lotto Samoa na<br />
aveesea ai <strong>le</strong> silia i <strong>le</strong> $70,000. Faaalia<br />
e <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o o <strong>le</strong> sefe tupe a <strong>le</strong> ofisa na<br />
ta<strong>le</strong>pe ma aveesea ai <strong>le</strong>a se<strong>le</strong>ni te<strong>le</strong>.<br />
O <strong>le</strong> po tonu o <strong>le</strong> aso Gafua o <strong>le</strong> aso<br />
malolo na sami ai <strong>le</strong> siamupini o <strong>le</strong><br />
taitoafitu a <strong>le</strong> Manu Samoa, na osofaia<br />
ai <strong>le</strong> nofoaga tutotonu o <strong>le</strong> Lotto<br />
Samoa. Ua faailoa mai e <strong>le</strong> sooupu o <strong>le</strong><br />
Matagaluega o <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o <strong>le</strong> pueina ma<br />
taofia nei o se alii 20 tausaga <strong>le</strong> matua<br />
mai <strong>le</strong> pitonuu o Vaigaga i <strong>le</strong> faatinoina<br />
o <strong>le</strong>a gaoiga.<br />
I se isi suesuga a <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o i se gaoiga foi<br />
latou aiga mai Wanganui<br />
<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> faigata<br />
te<strong>le</strong> o <strong>le</strong> faalavelave i <strong>le</strong><br />
olaga o aso uma mo i<br />
latou.<br />
O <strong>le</strong> tuua ei latou o<br />
Wanganui o se faigata<br />
te<strong>le</strong> <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> a toe tau<br />
amata mai <strong>le</strong> aiga<br />
faapei <strong>ona</strong> i ai i <strong>le</strong> amataga<br />
ae o se faaiuga na<br />
faia e faatea ese ai<br />
manatu mai <strong>le</strong><br />
faalavelave.<br />
O uiga tausaafia<br />
ma loto alofa na faamatalaina<br />
ai e Tatupu<br />
ia <strong>le</strong> uso ia Moliga ae o se tina foi e maualuga<br />
l<strong>ona</strong> alofa i lana fanau e toalua.<br />
“O <strong>le</strong>nei faalavelave na matuai luluina ai <strong>le</strong><br />
ogatotonuga<strong>le</strong>mu olo matou aiga, <strong>le</strong>a ua tuua<br />
ai <strong>le</strong> fanau e aunoa ma se aiga ma se fa<strong>le</strong> e<br />
mapu i ai,” saunoa ai Orla Tatupu i lana faamatalaga<br />
faaperetania.<br />
Sa manino i <strong>le</strong> tala a<strong>le</strong> faamasino o Justice<br />
Denis Clifford ia <strong>le</strong> olaga pologa sa feagai<br />
ma Moliga ao soifua aemaise lava aso ao<br />
lumanai <strong>le</strong> faalavelave. O <strong>le</strong> vaitau <strong>le</strong>a na<br />
maua ai <strong>le</strong> faaoolima o <strong>Emani</strong> ia Moliga ma<br />
faia nisi tulaga e aafia ai lag<strong>ona</strong>.<br />
I <strong>le</strong> po o <strong>le</strong> faalavelave na faaalia i luma o<strong>le</strong><br />
faamasinoga e 18 manuaga tuga mai <strong>le</strong> naifi<br />
ise pisinisi i Malifa ua faapea <strong>ona</strong> taofia<br />
ma molia ai se tamaitai sa galue o se sikulati<br />
i <strong>le</strong> iai o l<strong>ona</strong> sootaga i <strong>le</strong> gaoia o <strong>le</strong><br />
tusa ma <strong>le</strong> 86 afe tala, mai <strong>le</strong>a pisinisi e<br />
faatauina pepa te<strong>le</strong>foni feaveai. Faaalia e<br />
<strong>le</strong>o<strong>le</strong>o e toalua isi tau<strong>le</strong><strong>le</strong>’a o loo masalomia<br />
ai ae e <strong>le</strong>i maua. O loo aofia ai i <strong>le</strong><br />
toalua ma se alii sa tuli s<strong>ona</strong> faasalaga<br />
fa<strong>le</strong>puipui <strong>ona</strong> o solitulafono o <strong>le</strong> ta<strong>le</strong>pe<br />
fa<strong>le</strong> ma <strong>le</strong> gaoi.<br />
O <strong>le</strong> gaoiga <strong>le</strong>a na faailoa ai i <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o e<br />
<strong>le</strong> tamaitai sikulati ua molia, oni <strong>tagata</strong><br />
sa ufiufi o latou foliga na o atu ma ni a’upega<br />
faafefe ia ae ta<strong>le</strong>pe <strong>le</strong> ofisa o <strong>le</strong><br />
kamupani ma aveesea ai tupe. Peitai ua<br />
atagia mai i suesuega a <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o e iai <strong>le</strong><br />
sootaga o <strong>le</strong> tamaitai i <strong>le</strong> faatinoina o <strong>le</strong><br />
solitulafono. O <strong>le</strong> talitonuga o <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o e ono<br />
gaoiga maoa’e <strong>le</strong>a ua tete<strong>le</strong> ni se<strong>le</strong>ni ua<br />
aafia ai. Peitai a fua i <strong>le</strong> gaoiga o <strong>le</strong> NPF<br />
e na’o <strong>le</strong> selau ma <strong>ona</strong> tupe afe se se<strong>le</strong>ni<br />
ua <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> toe maua mai, i <strong>le</strong> ova ma <strong>le</strong><br />
400 afe na toesea.<br />
O <strong>le</strong> gaoiga i <strong>le</strong> lala o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tupe o <strong>le</strong><br />
Westpac e nao <strong>le</strong> 70 afe se se<strong>le</strong>ni ua <strong>mafai</strong><br />
<strong>ona</strong> toe maua mai <strong>le</strong> 200 afe ma <strong>ona</strong> tupe<br />
na gaoia. O <strong>le</strong> 70 afe na gaoia mai <strong>le</strong> Lotto<br />
Samoa ua faaalia e <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o e na’o <strong>le</strong> tasi <strong>le</strong><br />
afe tala na maua i <strong>le</strong> alii 20 tausaga ua<br />
molia i <strong>le</strong>a soligatulafono. O l<strong>ona</strong> uiga e<br />
te<strong>le</strong> foi se se<strong>le</strong>ni e <strong>le</strong>i maua.<br />
na faaaogaina e <strong>Emani</strong>.<br />
O <strong>le</strong> galuega a <strong>Emani</strong> e<br />
galue i<strong>le</strong> fasi manu<br />
(butcher) ae o Moliaga<br />
sa aoaoina i <strong>le</strong> tulaga<br />
faatausi gasegase.<br />
<strong>“E</strong> manino <strong>le</strong> tiga o<br />
Moliga ma e <strong>le</strong> taumateina<br />
l<strong>ona</strong> finau e<br />
faasaoina l<strong>ona</strong> soifua,”<br />
saunoa ai <strong>le</strong> faamasino.<br />
Na tautino e <strong>Emani</strong> i<br />
<strong>le</strong>o<strong>le</strong>o ina ua lokaina o<br />
ia l<strong>ona</strong> <strong>fasioti</strong>a o l<strong>ona</strong><br />
toalua ina ia faamalieina<br />
ai l<strong>ona</strong> loto<br />
tiga sa i ai.<br />
Na tuuaia e <strong>Emani</strong> se faanunumi a l<strong>ona</strong><br />
toalua <strong>le</strong>a na mafua ai l<strong>ona</strong> ita ma <strong>le</strong> loto tiga<br />
ma oo ai lava ina ia faaoo <strong>le</strong> maliu ia te ia. O<br />
se faanunumi na masalomia ua silia ma <strong>le</strong><br />
lua tausaga.<br />
O <strong>le</strong> faaalia o <strong>le</strong>a tulaga e <strong>Emani</strong> na taua<br />
e <strong>le</strong> faamasino, e manino mai ai lava <strong>le</strong> tau<strong>mafai</strong><br />
o ia e unai <strong>le</strong> mafuaga atoa o <strong>le</strong><br />
faalavelave i l<strong>ona</strong> toalua. Ae o <strong>le</strong> saunoa a <strong>le</strong><br />
faamasino na ia taua ai, “O oe <strong>le</strong>a e soifua<br />
mai. Ua maliu Moliga, o oe la <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> e<br />
tatau <strong>ona</strong> amoina uma <strong>le</strong> mea nei.”<br />
I fafo o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong> faamasino na faaalia ai e<br />
Tatupu ia lo latou taliaina o <strong>le</strong> faaiuga a<strong>le</strong><br />
faamasinoga e ui ina <strong>le</strong> lava fua i <strong>le</strong> maumau<br />
O <strong>le</strong> ofisa autu o <strong>le</strong> Lotto Samoa i Vaigaga na gaoia ai <strong>le</strong> $70,000<br />
ai o<strong>le</strong> soifua o Moliga.<br />
O <strong>le</strong> olaga atoa ua tuuina atu ai <strong>Emani</strong> i<br />
<strong>le</strong> fa<strong>le</strong>puipui ae agavaa i <strong>le</strong> palola pe a<br />
maea <strong>le</strong> 14 ½ tausaga i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>puipui.<br />
Sa tau<strong>mafai</strong> <strong>le</strong> loia na tulai mo <strong>Emani</strong> e<br />
faailoa i <strong>le</strong> faamasinoga ia l<strong>ona</strong> loto<br />
salamo ma vali se ata o ia o se <strong>tagata</strong> loto<br />
maualalo ma e toaga foi i <strong>le</strong> lotu.<br />
E ui ina umi se taimi o masalomia e<br />
<strong>Emani</strong> se faanunumi a Moliga ma se tasi<br />
alii aepeitai o l<strong>ona</strong> vaaia o se faailoga<br />
faapei o se ‘u o <strong>le</strong> alofa (love bite) i l<strong>ona</strong><br />
fatafata i <strong>le</strong>a so na atili malosi ai l<strong>ona</strong><br />
masalosalo ma iu ai ina alu ma se naifi<br />
ma ni ana apa pia e faatalitai ai <strong>le</strong> taimi<br />
e manava ai Moliga.<br />
I <strong>le</strong> faaaliga a <strong>le</strong> loia na ia taua ai, sa<br />
manao <strong>Emani</strong> e toe tuu tasi lava se<br />
avanoa ia Moliga e faailoa sao atu ai pe<br />
moni <strong>ona</strong> masalosaloga. Ae o <strong>le</strong> itu na<br />
suia atoa ai mafaufauga o <strong>Emani</strong> <strong>ona</strong> e<br />
<strong>le</strong> fia talanoaina e Moliga o <strong>le</strong>a tulaga ma<br />
ia alu ese atu ai ma <strong>le</strong> taava<strong>le</strong>.<br />
Na teena e <strong>le</strong> faamasino <strong>le</strong>a faamatalaga<br />
e faapea na faatoa suia mafaufauga<br />
o <strong>Emani</strong> ma ia fia faaoo <strong>le</strong> oti ia Moliga<br />
ina ua ia tuua <strong>le</strong> taava<strong>le</strong> ae <strong>le</strong> talanoa.<br />
Saunoa <strong>le</strong> faamasino, ua loa o folafola e<br />
<strong>Emani</strong> l<strong>ona</strong> <strong>fasioti</strong>a o l<strong>ona</strong> toalua ma o<br />
l<strong>ona</strong> alu atu ma <strong>le</strong> naifi o <strong>le</strong> amataga <strong>le</strong>a<br />
o <strong>le</strong> faataunuuina o <strong>le</strong>a folafolaga.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 3
“O LE MALUAPAPA FA’ALEAGAAGA”<br />
Uosepi Paia'aua FS- Misi<strong>ona</strong>re<br />
I <strong>le</strong> Suafa o Iesu Keriso <strong>le</strong> Ali'i<br />
aga<strong>le</strong><strong>le</strong>i, e fa'atalofa atu ai <strong>le</strong> 'Au<br />
fa'atuatua mai i Timaru iā Samoa i<br />
<strong>ona</strong> tulaga fa'alupeina. Talofa lava!<br />
O <strong>le</strong> Lauga i <strong>le</strong> Suafa Pa'ia o <strong>le</strong> Atua<br />
<strong>le</strong> Tamā, <strong>le</strong> Alo ma <strong>le</strong> Agaga Sa;<br />
amene.<br />
Tusi Faitau: Numera 22:21-35<br />
Matua: f.28- Ona fa'agaganaina<br />
<strong>le</strong>a e <strong>le</strong> Ali'i o <strong>le</strong> asini, ….<br />
M. 'Autu: "O LE ASINI TAU-<br />
TALA"<br />
O <strong>le</strong> 'ā so tatou lag<strong>ona</strong>, pe'ā te'i ua<br />
talanoa atu se meaola ia te 'oe?<br />
Pe afai e iai sau pusi po'o sau ta'ifau,<br />
se povi po'o se solofanua, po'o se<br />
isi lava foi meaola o 'ē tausia i lou<br />
aiga (po'o se meaola foi lua te fetaui<br />
i se isi mea), ae e fa'alogo atu ua talanoa<br />
mai ia te 'oe, o ā ni ou lag<strong>ona</strong>?<br />
Aemaise, pe'ā talanoa mai ia te 'oe i<br />
lau gagana; O ā ni o tatou lag<strong>ona</strong>?<br />
O lag<strong>ona</strong> masani: O <strong>le</strong> te'i; o <strong>le</strong> fefe;<br />
e te maofa! Auā e <strong>le</strong> masani <strong>ona</strong><br />
tupu se mea fa'apena. O lag<strong>ona</strong> ia e<br />
au ina tutupu, ma fa'ata'afiliina i<br />
tatou mo se taimi umi, auā e <strong>le</strong><br />
masani <strong>ona</strong> tautatala ni meaola i <strong>le</strong><br />
gagana a <strong>tagata</strong> soifua. Ae afai e<br />
tupu o se mea fa'apena, se'ivagana<br />
lava la se vavega ofoofogia ma<br />
mata'utia, e faia e <strong>le</strong> Atua i L<strong>ona</strong><br />
lava Silisili 'ese, ma Lana lava pu<strong>le</strong><br />
fa'avavau.<br />
O <strong>le</strong> tala na tatou fa'alogo ai, o <strong>le</strong><br />
tala i <strong>le</strong> asini ua tautala. Le meaola<br />
e fai iai upu a <strong>tagata</strong>, fai mai e va<strong>le</strong>a<br />
ma loto ma'a'ā ae gūgū. Peop<strong>le</strong> usually<br />
think of donkeys as dumb, stupid,<br />
and are famous for being<br />
stubborn. O <strong>le</strong> meaola e fa'ava<strong>le</strong>va<strong>le</strong>a<br />
i lana amio. E iai <strong>le</strong> muagagana<br />
fa'aPeretania e faia i se tasi na<br />
te faia o se mea sese po'o se amio<br />
va<strong>le</strong>a, <strong>ona</strong> fa'apea <strong>le</strong>a: "Ua tusa 'oe<br />
ma <strong>le</strong> asini…You act like a donkey.<br />
O <strong>le</strong>a upu e ta'aina mai i talitonuga<br />
a <strong>le</strong> 'au farmers, fai mai e sili <strong>ona</strong><br />
usita'i ma fa'aaloalo <strong>le</strong> manu o <strong>le</strong><br />
solofanua, nai lo <strong>le</strong> asini. O <strong>le</strong> ala <strong>le</strong>a<br />
ua fa'atusa ai i <strong>le</strong> asini <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> na<br />
te faia o se mea amio pa'a'ā. O <strong>le</strong><br />
meaola fai mai <strong>tagata</strong> e va<strong>le</strong>a.<br />
A'o <strong>le</strong> a <strong>le</strong> tala ua tatou fa'alogo ai<br />
nei? Ua <strong>le</strong> o <strong>le</strong> asini e va<strong>le</strong>a, a'o<br />
Pala'amo l<strong>ona</strong> matai, ua matuā sili<br />
<strong>ona</strong> fa'ava<strong>le</strong>va<strong>le</strong>a. Ia, a'o Pala'amo e<br />
<strong>le</strong> o se <strong>tagata</strong> fa'ava<strong>le</strong>va<strong>le</strong>. Auā a<br />
tala mea fa'asolo l<strong>ona</strong> talafa'asolopito,<br />
ma saili i tala o l<strong>ona</strong> soifua<br />
fa'aaogaina, <strong>ona</strong> fa'apea <strong>le</strong>a: O <strong>le</strong><br />
tamaloa e te<strong>le</strong>!<br />
O <strong>le</strong> perofeta a <strong>le</strong> Atua. O <strong>le</strong> <strong>tagata</strong><br />
o <strong>le</strong> Ali'i. O <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> mamalu ma<br />
taualoa i <strong>le</strong> nu'u o Mesopotamia. O<br />
<strong>le</strong> ali'i e saili iai <strong>le</strong> manuia o <strong>le</strong> nu'u.<br />
O <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> atamai. O lana tofā poto, e<br />
malu ai aiga, <strong>le</strong> malo ma <strong>le</strong> atunu'u. O<br />
lana fa'autautaga mau, e tu matila ai<br />
<strong>le</strong> galuega a <strong>le</strong> Atua. O <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> ua<br />
tumu i mea'alofa 'ese'ese o <strong>le</strong> Alofa<br />
tunoa o <strong>le</strong> Atua. Sa ia te ia <strong>le</strong> mana fai<br />
vavega. Le mana a saunoa e manuia,<br />
ua ola. A fetalai e malaia, ua oti. O <strong>le</strong><br />
tamaloa te<strong>le</strong>! E <strong>le</strong> fa'ava<strong>le</strong>va<strong>le</strong>!<br />
O <strong>le</strong> fa'apogai <strong>le</strong>a na matuā pulunaunau<br />
ai <strong>le</strong> loto o Palako <strong>le</strong> tupu o Moapi,<br />
ia o'o atu lava Pala'amo i <strong>ona</strong> luma, se'i<br />
fa'ataunu'u l<strong>ona</strong> mana'o. Peita'i, o ala<br />
o <strong>le</strong> <strong>tagata</strong>, ua <strong>le</strong> o ala ia o <strong>le</strong> Atua. O <strong>le</strong><br />
atamai o <strong>le</strong> lalolagi, o <strong>le</strong> va<strong>le</strong>a <strong>le</strong> na i <strong>le</strong><br />
Atua. Lea ua fa'aaogaina e <strong>le</strong> Atua <strong>le</strong><br />
asini, <strong>le</strong> meaola fai mai <strong>tagata</strong> e va<strong>le</strong>a,<br />
a'o <strong>le</strong>a ua ua na a'oa'o ma a'oa'i ma fa'atonu<br />
<strong>le</strong> <strong>tagata</strong> soifua, e fai <strong>le</strong> mafaufau<br />
ma <strong>le</strong> agaga.<br />
"Ona fa'agaganaina <strong>le</strong>a e <strong>le</strong> Ali'i o <strong>le</strong><br />
asini, …" E 3 nisi o sesē matuiā ma <strong>le</strong><br />
inosia na faia e Pala'amo, na āfua ai<br />
<strong>ona</strong> fa'agaganaina e <strong>le</strong> Atua lana<br />
asini:-<br />
1. Ua loto Pala'amo i fuafuaga <strong>le</strong>aga a<br />
Palako<br />
O Palako, o <strong>le</strong> tupu o Moapi. A'o Moapi,<br />
o <strong>le</strong> nu'u e tupuga mai ia Lota <strong>le</strong> atali'i<br />
o Arana, <strong>le</strong> uso o Apera'amo. E <strong>le</strong> talitonu<br />
Palako ma l<strong>ona</strong> nu'u o Moapi i <strong>le</strong><br />
Atua o Isaraelu. O <strong>tagata</strong> Moapi, e talitonu<br />
i atua mamate fa'apaupau, o Kimosa<br />
ma Pa'alapeoro. O atua<br />
fa'apaupau ia e masani <strong>ona</strong> ositaulaga<br />
iai <strong>tagata</strong> Moapi, e fa'aaogaina iai<br />
tamaiti.(susunu tamaiti i <strong>le</strong> afi). O<br />
taimi o tapua'iga ma osigataulaga, e<br />
fa'atino ai faiga <strong>le</strong>aga uma, e fa'amalie<br />
ai tuinanauga o <strong>le</strong> tino. O <strong>le</strong> tupu amio<br />
<strong>le</strong>aga, Palako. O <strong>le</strong> nu'u amio fa'apaupau,<br />
Moapi.<br />
O <strong>le</strong> mana'o o Palako na afua ai <strong>ona</strong> alu<br />
fa'alua <strong>le</strong> 'avea'i ia Pala'amo, ia sau<br />
Pala'amo i Moapi, na te faia se fetuu<br />
te<strong>le</strong>, e faamalaia ai Isaraelu. Manatua<br />
foi, o <strong>le</strong> vaitau tonu <strong>le</strong>a, ua tu lalata <strong>le</strong><br />
malaga a Isaraelu i <strong>le</strong> nuu o Moapi. (<strong>le</strong><br />
sola'aga <strong>le</strong>a na sau mai Aikupito). Ao<br />
<strong>le</strong> malaga <strong>le</strong>a faapea tala, o nu'u uma<br />
lava na ūia e Isaraelu, na matuā<br />
olopalaina uma e Isaraelu, i lo latou<br />
malosi fa'afitafita. Lea la ua nofo<br />
popo<strong>le</strong> Palako, auā ua tu l<strong>ona</strong> nu'u i <strong>le</strong><br />
laumea va<strong>le</strong>. Ua popo<strong>le</strong> foi, auā toe ā<br />
ina taunuu <strong>le</strong> malaga i Kanana. O<br />
taimi ia faapea toe fa ni masina o totoe,<br />
<strong>ona</strong> taunu'u <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> malaga. Auā faapea<br />
e uma loa Moapi, faasolo atu i <strong>le</strong><br />
nu'u o Mitiana, <strong>ona</strong> taunuu atu <strong>le</strong>a i <strong>le</strong><br />
vaitafe o <strong>le</strong> Ioritana. Ao taunu'u atu o<br />
<strong>le</strong> Ioritana, o iai <strong>le</strong> nu'u o Kanana.<br />
Lea la ua taoto <strong>le</strong> ataata o Tau<strong>le</strong><strong>le</strong>i mo<br />
Isaraelu. Ua amata foi <strong>ona</strong> faatili foe<br />
mo <strong>le</strong> a'e i fanua, Auā toe 'ā ina sapaia<br />
e <strong>le</strong> nuu malo mai <strong>le</strong> Atua. A'o <strong>le</strong>a ua<br />
fitiva<strong>le</strong> solo Palako ma <strong>ona</strong> <strong>tagata</strong>, ma<br />
ua pulunaunau o latou loto, ina se'i sau<br />
lava Pala'amo, <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> o <strong>le</strong> Atua, se'i<br />
fetuu <strong>le</strong> nuu.<br />
O fuafuaga <strong>le</strong>aga ia a Palako, <strong>le</strong>a ua<br />
faava<strong>le</strong>va<strong>le</strong>a atu ai ma Pala'amo.<br />
Peitai, ua filifilia e <strong>le</strong> Atua mea vā<strong>le</strong>a<br />
a <strong>le</strong> lalolagi, ina ia faamaina e popoto;<br />
ma mea vaivai a <strong>le</strong> lalolagi, ua filifilia<br />
ia e <strong>le</strong> Atua, e faamaina ai mea malolosi.<br />
O <strong>le</strong> va<strong>le</strong> ua na <strong>le</strong>iloa l<strong>ona</strong> sesē, a'ua<br />
iloa e lana asini. Auā ana taunuu <strong>le</strong> faufauga<br />
<strong>le</strong>aga na tau fafau nei, po ua<br />
fanau lē āu <strong>le</strong> fuafuaga atamai a <strong>le</strong><br />
Atua mo <strong>le</strong> lalolagi, e pei <strong>ona</strong> osi feagaiga<br />
ai <strong>le</strong> Atua ma lana auauna o<br />
Aperaamo: O lana fanau, e fai mo latou<br />
<strong>le</strong> nu'u na folafolaina. O lana fanau foi,<br />
e ala mai ai <strong>le</strong> faaolataga te<strong>le</strong>, mo <strong>le</strong><br />
lalolagi uma. Fai atu <strong>le</strong> asini is<br />
Palaamo :- "Se a ea se mea ua ou faia<br />
ia te 'oe, Ua e sasa faatolu mai ai ia te<br />
a'u.? E <strong>le</strong> o lau asini ea a'u nei ua e<br />
ti'eti'e ai, talu <strong>ona</strong> e maua o au, ua o'o<br />
mai i <strong>le</strong> aso nei? O la'u masani ea <strong>ona</strong><br />
fai faapea ia te o'e? Ona pupula <strong>le</strong>a o<br />
mata fa'a<strong>le</strong>agaga o Pala'amo, ma ua na<br />
iloa <strong>le</strong> Atua Soifua ma l<strong>ona</strong> Silisili 'ese<br />
ua tu i <strong>ona</strong> luma, ua na iloa foi l<strong>ona</strong><br />
sesē ma l<strong>ona</strong> va<strong>le</strong>a.<br />
So'o se tasi na te fa'afia poto ma fia<br />
fa'alavelave i fuafuaga loloto a <strong>le</strong> Atua,<br />
mo <strong>le</strong> manuia o <strong>tagata</strong>, ma <strong>le</strong> <strong>le</strong><strong>le</strong>i o me<br />
uma na Ia faia, o ia lava <strong>le</strong>nā o <strong>le</strong> va<strong>le</strong>.<br />
So'o se <strong>tagata</strong> foi na te fafau ni <strong>le</strong>aga, e<br />
<strong>le</strong>petia ai galuega <strong>le</strong><strong>le</strong>i o <strong>le</strong> fa'atuatua,<br />
e fa'ailoa ai <strong>le</strong> Atua alofa i olaga o nisi<br />
<strong>tagata</strong>, o ia lava foi <strong>le</strong>na o <strong>le</strong> va<strong>le</strong>. Fai<br />
atu <strong>le</strong> agelu a <strong>le</strong> Alii ia Pala'amo:-<br />
"Fa'auta, o a'u nei ua ou sau e tete'e ia<br />
te oe, auā ua <strong>le</strong>aga lava lou ala i o'u<br />
luma…."<br />
2. Ua naunau <strong>le</strong> loto o Pala'amo i <strong>le</strong> totogi<br />
o <strong>le</strong> amiolētonu.<br />
Manaia <strong>le</strong> fa'autautaga atamai a<br />
Pala'amo ina ua āmia o ia e Palako i <strong>le</strong><br />
sāvali muamua, f.2-14. Auā o lana tali<br />
na fai atu i <strong>le</strong> sāvali a <strong>le</strong> nu'u ua fa'apea<br />
atu:- "Inā maliu atu ia i lo outou nu'u,<br />
auā e <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> i <strong>le</strong> Ali'i <strong>ona</strong> tu'u ia te<br />
a'u, e õ ma outou…." O <strong>le</strong> fa'aiuga atamai<br />
auā ua mua'i fesili i <strong>le</strong> Atua.<br />
Peita'i, maumau <strong>le</strong> tofā poto, pe 'ana<br />
mau l<strong>ona</strong> loto i <strong>le</strong> Atua. Auā fai mai ina<br />
ua ua toe sau <strong>le</strong> 'avea'i l<strong>ona</strong> lua, ua<br />
fa'aopoopoina <strong>le</strong> to'ate<strong>le</strong> o ali'i o <strong>le</strong> sāvali,<br />
ma ua fa'aopoopoina foi mamalu<br />
ma fa'amanuiaga ua folafolaina mo ia,<br />
amata loa <strong>ona</strong> fa'aluafesasi lo loto o <strong>le</strong><br />
perofeta. A <strong>le</strong>a ua toe fesili i <strong>le</strong> Atua.<br />
Fai atu lana upu i <strong>le</strong> nuu:- "O <strong>le</strong>nei, ia<br />
nonofo outou iinā i <strong>le</strong>nei po, seia ou<br />
iloa, pe se'ā se toe mea e fetalai mai ai<br />
<strong>le</strong> Alii ia te a'u…"<br />
O <strong>le</strong>'ā se isi mea o totoe, e toe fesili ai<br />
i <strong>le</strong> Atua? O <strong>le</strong>a ua uma <strong>ona</strong> ma<strong>le</strong><strong>le</strong> <strong>le</strong><br />
Atua, ma fa'atatau <strong>le</strong> i'uga o Moapi. O<br />
<strong>le</strong> ma<strong>le</strong><strong>le</strong>ga tu tasi, e lē foi fua. O <strong>le</strong> fetalaiga<br />
e lē fa'afinau ma <strong>tagata</strong>. Pau o<br />
<strong>le</strong>a, ia usitai ma fa'alologo ma fa'atino<br />
mea uma i <strong>le</strong> amiotonu. A'ua toe fesili<br />
i se ā? Ua manao ina se'i toe suia <strong>le</strong> fi-<br />
nagalo o <strong>le</strong> Atua, sei tu'u mai o ia e<br />
alu, sei tali <strong>le</strong> manao o <strong>le</strong> nuu o<br />
Moapi, <strong>le</strong>aga e faigata <strong>le</strong> taui ma<br />
mamalu ua folafolaina mai. Ua<br />
moni nisi fetalaiga a Iesu:- "Tou te<br />
lē <strong>mafai</strong>a <strong>ona</strong> auauna i <strong>le</strong> Atua atoa<br />
ma <strong>le</strong> 'oa. Auā o <strong>le</strong> mea ua iai lo<br />
outou 'oa, e iai atoa foi ma outou<br />
loto…." Ua tosina <strong>le</strong> loto Pala'amo i<br />
<strong>le</strong> 'oa, ma ua aliali ai l<strong>ona</strong> va<strong>le</strong>a<br />
fa'a<strong>le</strong>agaga. Peitai, ua a'oa'oina o ia<br />
<strong>ona</strong> o l<strong>ona</strong> solitulafono, ina ua<br />
gagana mai i <strong>le</strong> <strong>le</strong>o o <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> ola <strong>le</strong><br />
manu lē tautala, ma ua na vavao<br />
atu i <strong>le</strong> va<strong>le</strong>a o <strong>le</strong> perofeta, <strong>le</strong>a na<br />
afua ai <strong>ona</strong> fa'atoga mamate i <strong>le</strong><br />
Atua, ma fa'apea atu:- "Ua ou<br />
agasala, aua ou te <strong>le</strong>iloa, ua e tu mai<br />
oe i <strong>le</strong> ala e tete'e ia te a'u.O <strong>le</strong>nei,<br />
afai ua <strong>le</strong>aga ia te oe <strong>le</strong> mea ua ou<br />
faia, ou te foi atu lava…." Ua salamõ<br />
<strong>le</strong> perofeta i l<strong>ona</strong> va<strong>le</strong>a; <strong>ona</strong> atamai<br />
ai <strong>le</strong>a o ia, ma ua toe foi i L<strong>ona</strong><br />
matai.<br />
3. Ua lafoai e Pala'amo <strong>le</strong> ta'ita'iga<br />
a <strong>le</strong> Agaga o <strong>le</strong> Atua.<br />
Ua fia fai <strong>le</strong> loto o <strong>le</strong> perofeta. Ua<br />
tā'aina i aga a <strong>le</strong> lalolagi. Ua se'etia<br />
i upu taufa'ase'e a <strong>tagata</strong>. Ua tausili<br />
i <strong>le</strong> mamalu fa'alupelupe. Ua <strong>le</strong> fia<br />
fa'alogo lava i <strong>le</strong> Agaga o <strong>le</strong> Atua.<br />
Lea la ua tali <strong>le</strong> Atua, se'i toe<br />
fa'asagatonu <strong>le</strong> sā o <strong>le</strong> tamaloa, <strong>le</strong>a<br />
ua alu fulifaõ. Fai mai <strong>le</strong> matua:-<br />
"Ona fa'agaganaina <strong>le</strong>a e <strong>le</strong> Alii o <strong>le</strong><br />
asini…."<br />
O <strong>le</strong> mea lava foi <strong>le</strong>a e au ina tupu<br />
iai tatou i se aso. ma aliali ai lo<br />
tatou va<strong>le</strong>a fa'a<strong>le</strong>agaga, pe'ā oo ina<br />
tatou lafoai <strong>le</strong> Agaga o <strong>le</strong> Atua, ma<br />
Lana ta'ita'iga amiotonu i o tatou<br />
olaga.<br />
Samoa e <strong>le</strong> atunu'u pe<strong>le</strong> e, ua tatou<br />
iai i nei <strong>ona</strong> aso, i <strong>le</strong> te<strong>le</strong> o ta'aviliga<br />
fou a <strong>le</strong> lalolagi, ua tauāu ina tatou<br />
nūmia fa'atasi atu ai. O <strong>le</strong> toe fa'amanatu<br />
a <strong>le</strong> Tala<strong>le</strong><strong>le</strong>i: Taofi mau lou<br />
fa'atuatua i <strong>le</strong> Atua o Samoa. Tatou<br />
fa'alologo ma <strong>le</strong> migao i <strong>le</strong> Atua o<br />
tatou tamā, auā o L<strong>ona</strong> mana, e fa'atonutonu<br />
i lo tatou va<strong>le</strong>a fa'a<strong>le</strong>mafaufau<br />
ma <strong>le</strong> fa'a<strong>le</strong>-agaga.<br />
O lo tatou Ali'i o Iesu Keriso, o Lē na<br />
maliu ma toetu manumalõ nai <strong>le</strong> oti<br />
ma <strong>le</strong> tu'ugamau, ina se'i lavea'iina<br />
i tatou i <strong>le</strong> va<strong>le</strong>a i <strong>le</strong> agasala. Na afio<br />
a'e i <strong>le</strong> lagi, a 'ua auina ifo L<strong>ona</strong><br />
Agaga Pa'ia, o lo tatou Faia'oga Sili<br />
<strong>le</strong>nā, na te 'ave'ese i tatou mai mea<br />
tatou te malaia ai.<br />
Tatou tatalo: Le Ali'i e, fa'atonu mai<br />
lou Agaga i lo mataou vaivai, ina ia<br />
ta'uaogāina o matou ola, mo <strong>le</strong> vi'iga<br />
o lou Suafa; amene.<br />
Soifua ma ia manuia<br />
Uosepi Paia'aua FS- Misi<strong>ona</strong>re<br />
4 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Avea tau o <strong>le</strong> soifuaga ma<br />
faatosina o <strong>le</strong> palota 2011<br />
Tusia: Tusitala Tolo<br />
E tasi <strong>le</strong> togafiti ma <strong>le</strong> vai fofo<br />
mo <strong>le</strong> atunuu atoa o loo fai mai ua<br />
taugata <strong>le</strong> soifuaga, o <strong>le</strong> toe foi e<br />
susu’e <strong>le</strong> vao ma faato’a <strong>le</strong><br />
laue<strong>le</strong>e<strong>le</strong> i faato’aga, ma toe atina’e<br />
mea fafaga i lafu moa ma pua’a.<br />
O <strong>le</strong> fautuaga <strong>le</strong>a a <strong>le</strong> Pa<strong>le</strong>mia<br />
susuga Tuila’epa Lupesoliai<br />
Sai<strong>le</strong><strong>le</strong> Malie<strong>le</strong>gaoi, i <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> o<br />
Palauli i Sasa’e <strong>le</strong> tofa Toluono<br />
Feti, ina ua faaalia e <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> i<br />
lana lauga i <strong>le</strong> tala autu o <strong>le</strong> tupe,<br />
ia silasila <strong>le</strong> Malo ise auala e fesoasoani<br />
i nisi o <strong>tagata</strong> o l<strong>ona</strong> itumalo<br />
o loo alala i Apia, <strong>ona</strong> o loo o atu ia<br />
te ia e ta aufa’i ai.<br />
“O <strong>le</strong> fautuaga i <strong>le</strong> sui o loo<br />
saunoa nei, e <strong>le</strong><strong>le</strong>i <strong>ona</strong> fai i <strong>tagata</strong><br />
na o l<strong>ona</strong> itumalo e o e toto ni o<br />
latou fa’i. O lau galuega <strong>le</strong>na e fai<br />
o <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> o <strong>le</strong> itumalo”. O <strong>le</strong><br />
saunoaga tuusa’o a <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia i <strong>le</strong><br />
tofa Toluono. Fai mai <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> o<br />
Palauli i Sasa’e o se tasi <strong>le</strong>a o tulaga<br />
faigata ua ia molimauina i<br />
<strong>le</strong>nei vaitau o <strong>le</strong> tau o <strong>le</strong> soifuaga<br />
ua taugata. O <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> o Safata <strong>le</strong><br />
afioga Palusalue Faapo II, na ia afea<br />
foi <strong>le</strong> tau o <strong>le</strong> soifuaga i se tasi o ana<br />
faauilavea.<br />
Ae na tali foi iai <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia ma ia<br />
faamanatu i <strong>le</strong> sui o Safata e masani<br />
<strong>ona</strong> la (Tuilaepa) tapolo ma Leala<br />
(Lealai<strong>le</strong>pu<strong>le</strong> Rimoni). Sa ou fai iai poo<br />
ai na la o mai, ae tali Leala o lana ave<br />
taava<strong>le</strong> o Palu <strong>le</strong>a ua toe alu”. Saunoa<br />
<strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia o i e iloa ai e <strong>le</strong>’o faia se<br />
galuega a <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> <strong>le</strong>a o Safata e fesoasoani<br />
i l<strong>ona</strong> itumalo i <strong>le</strong> taugata o <strong>le</strong><br />
soifuaga. Sa faauilavea Palusalue ma<br />
ia faailoa i <strong>le</strong> maota fono, e <strong>le</strong> sa’o ia<br />
saunoaga o ia ose ave taava<strong>le</strong> a Leala.<br />
Faaalia e <strong>le</strong> Minisita o Tupe <strong>le</strong><br />
susuga Niko Lee Hang, e <strong>le</strong> na’o Samoa<br />
o aafia i <strong>le</strong> taugata o <strong>le</strong> soifuaga, ae o <strong>le</strong><br />
lalolagi atoa. E mafua <strong>ona</strong> o aafiaga o<br />
tamaoaiga o <strong>le</strong> lalolagi.<br />
Ua manatu <strong>le</strong> to’ate<strong>le</strong> ua lalata <strong>le</strong><br />
vai va’a i <strong>le</strong> isi palota te<strong>le</strong> a <strong>le</strong> atunuu,<br />
ma ua avea ai <strong>le</strong> tau o <strong>le</strong> soifuaga ma<br />
faatosina <strong>le</strong><strong>le</strong>i i saunoaga a nisi o faipu<strong>le</strong><br />
o <strong>le</strong> Pa<strong>le</strong>mene. O <strong>le</strong> palota talu ai i<br />
<strong>le</strong> 2006 na faalogoina ai foi e <strong>le</strong> atunuu<br />
<strong>le</strong> mataupu i <strong>le</strong> tau o <strong>le</strong> soifuaga.<br />
O <strong>le</strong> faamama avega mo <strong>le</strong> atunuu i <strong>le</strong> maualuga o <strong>le</strong> tau o <strong>le</strong> soifuaga, <strong>le</strong> toe foi e atina’e mea<br />
fafaga, ma faato’aga<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 5
6 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
GL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ORY<br />
R<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HOM<br />
O<br />
H<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ME LO<br />
L<br />
E<br />
M<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
OANS<br />
N<br />
A<br />
O<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
GL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
LO Y <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Y<br />
R<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
HOM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
M<br />
O<br />
H<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ME LO<br />
L<br />
E<br />
M<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
O NS<br />
N<br />
A<br />
O<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Home Loans (Up to 95% property value)<br />
Kami juga menyediakan berbagai produk:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak mempunyai Uang Panjar<br />
1. T<br />
1. Tidak mempunyai Uang Panjar<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
VE<br />
A<br />
LE<br />
Y<br />
R<br />
E<br />
H<br />
T<br />
E<br />
H<br />
W<br />
HELP YOU TO CL<br />
CAN<br />
“WE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak ada bukti penghasilan<br />
3. T<br />
3. Tidak ada bukti penghasilan<br />
idak mempunyai Uang Panjar<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
RMAN<br />
AUSTRALIA PE<br />
N<br />
I<br />
L<br />
L<br />
I<br />
T<br />
S<br />
E<br />
R<br />
A<br />
U<br />
O<br />
Y<br />
AIM SUPE<br />
HELP YOU TO CL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
idak ada bukti penghasilan<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Y”<br />
TL<br />
N<br />
E<br />
RMAN<br />
R<br />
O<br />
A<br />
I<br />
L<br />
A<br />
R<br />
T<br />
S<br />
U<br />
A<br />
TION<br />
UA<br />
N<br />
RAN<br />
AIM SUPE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TION<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2. Credit record yang buruk<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
4. Penghasilan dari luar negeri<br />
2. Credit record yang buruk<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
*terms & conditions apply<br />
4. Penghasilan dari luar negeri<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
.<br />
*terms & conditions apply<br />
*terms & conditions apply.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TALA OTOOTO A LE MANAMEA<br />
Tusia: Aukuso Victor<br />
E 5 tausaga ma masina e 9 ua<br />
tuuina atu ai e <strong>le</strong> faamasinoga faai-<br />
tumalo i Christchurch ia Ernest Tu-<br />
i<strong>le</strong>tufuga i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>puipui <strong>ona</strong> o <strong>le</strong><br />
popo<strong>le</strong>ga e te<strong>le</strong> se aafiaga o tamaitai<br />
<strong>ona</strong> o <strong>ona</strong> uiga faaalia ma aga e na<br />
te faatinoina.<br />
Ua fautuaina foi e <strong>le</strong> faa-<br />
masinoga ia se suesuega faapitoa o<br />
<strong>le</strong> mafaufau ia Ernest <strong>ona</strong> e foliga<br />
mai i moliaga ma tuuaiga sa sue-<br />
sueina, o loo i ai se faa<strong>le</strong>tonu i <strong>le</strong>a<br />
tulaga ia te ia. E <strong>le</strong> gata i <strong>le</strong>a ae o se<br />
<strong>tagata</strong> foi e malosi i <strong>le</strong> ava malosi.<br />
E ese mai i moliaga na faamao-<br />
nia i <strong>le</strong> vaiaso na tea nei, e i ai isi<br />
moliaga na faamaonia o Ernest Tu-<br />
i<strong>le</strong>tufuga i <strong>le</strong> 1999 ma <strong>le</strong> 2007. O nei<br />
moliaga e aofia ai <strong>le</strong> faaoo manua<br />
ma <strong>le</strong> faaoo lima mataga i ni<br />
tamaitai.<br />
Na teena e<strong>le</strong> alii 48 tausaga o<br />
Ernest Tui<strong>le</strong>tufug ia moliaga<br />
aepeitai na faamaonia e<strong>le</strong> faa-<br />
masinoga ina ua maea suesuega ia<br />
<strong>le</strong> taofia faamalosi (kidnapping),<br />
faaoolima i se tamaitai (assault),<br />
faaoolima mataga (sexual violation),<br />
tau<strong>mafai</strong> e fai se faaoogalima mataga<br />
(attempted sexual violation), ma <strong>le</strong><br />
faaoolima i se aupega (assault with a<br />
weapon).<br />
I se faamatalaga na fofogaina i to-<br />
tonu o <strong>le</strong> faamasinoga e <strong>le</strong> tamaitai na<br />
aafia i <strong>le</strong>a solitulafono a Ernest, na ia<br />
taua ai feagai pea o ia ma faigata o <strong>le</strong><br />
faalavelave aem aise ua oo ai o ia i se<br />
tulaga ua ia <strong>le</strong> toe talitonuina se <strong>tagata</strong><br />
e latalata atu ia te ia. Ua te<strong>le</strong> foi ina<br />
miti i puapuaga pe a fai malologa i <strong>le</strong><br />
po <strong>ona</strong> ua <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> aveese <strong>le</strong><br />
faalavelave mai l<strong>ona</strong> mafaufau.<br />
Na talosagaina e <strong>le</strong> tamaitai ia <strong>le</strong><br />
faamasinoga mo <strong>le</strong> sailia o se fesoa-<br />
soani mo Ernest Tui<strong>le</strong>tufuga ina ia aua<br />
nei toe tupu <strong>le</strong> faalavelave e pei <strong>ona</strong> ia<br />
aafia ai.<br />
O moliaga ua fa<strong>le</strong>puipui ai nei<br />
Ernest na afua mai ia Setema o <strong>le</strong><br />
tausaga o <strong>le</strong> tausaga na tea nei, ina ua<br />
taofia e Ernest <strong>le</strong> tamaitai na aafia mai<br />
<strong>le</strong> tuua o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>. Sa ia faafefe o ia i e<br />
ala i <strong>le</strong> tuu o se naifi i l<strong>ona</strong> tua ma<br />
<strong>le</strong> manava faapea ma l<strong>ona</strong> tagofia o<br />
<strong>le</strong> itutino sa o<strong>le</strong> tamaitai atoa ai ma<br />
<strong>le</strong> tau<strong>mafai</strong> ise faiga faafeusuaiga<br />
faamalosi.<br />
Na maua <strong>le</strong> avanoa e sola ese ai<br />
<strong>le</strong> tamaitai ma faapea ai <strong>ona</strong> saoloto<br />
mai <strong>le</strong> sauaga a Ernest.<br />
I <strong>le</strong> folasaga a <strong>le</strong> loia a Ernest o<br />
Michael Know<strong>le</strong>s na ia taua ai, na<br />
<strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> taofia <strong>le</strong> faaoogalima<br />
mataga <strong>ona</strong> na <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> taofia e<br />
Ernest.<br />
Na saunoa <strong>le</strong> faamasino o Judge<br />
Callaghan i <strong>le</strong> ripoti mai <strong>le</strong> Ofisa o<br />
<strong>le</strong> Faanofo Vaavaaia tulaga tau ava<br />
malosi ma faaoogalima mataga a<br />
Ernest. I <strong>le</strong>a ripoti o loo taua ai<br />
popo<strong>le</strong>ga o <strong>le</strong> ofisa <strong>ona</strong> e foliga toe<br />
faia foi e Ernest Tui<strong>le</strong>tufuga ia tu-<br />
laga ia ua molia ai pe afai ae <strong>le</strong><br />
maua e ia se fesoasoani tau i <strong>le</strong><br />
mafaufau.<br />
Popo<strong>le</strong> <strong>le</strong> faamasinoga i aafiaga<br />
o tamaitai i se alii Samoa
Fautua <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> o<br />
Safata, fai se tulafono<br />
tapu ai <strong>le</strong> aso Sa ?<br />
Tusia: Tusitala Tolo<br />
“O se mataupu ma’a<strong>le</strong>’a<strong>le</strong>”..Tuila’epa<br />
Ua fautuaina e <strong>le</strong> tasi o faipu<strong>le</strong> o<br />
Safata <strong>le</strong> afioga Tuia Paepae Letoa,<br />
<strong>le</strong> Minisita o Tagata tafafao ina ia tuuina<br />
atu i <strong>le</strong> Pa<strong>le</strong>mene se tulafono e<br />
tapu ai <strong>le</strong> aso Sa <strong>ona</strong> soli e nisi, aemaise<br />
<strong>le</strong> to’ate<strong>le</strong> o <strong>tagata</strong> Samoa e<br />
avea <strong>le</strong> aso Sa ma aso e fai ai tafaoga.<br />
O <strong>le</strong> saunoaga a <strong>le</strong> sui faipu<strong>le</strong> i <strong>le</strong><br />
tala faatatau autu o <strong>le</strong> Tupe na ia<br />
afea ai <strong>le</strong>a mataupu ma lana tuualalo<br />
i <strong>le</strong> Malo ua avea <strong>le</strong> aso Sa e tatau<br />
<strong>ona</strong> faamamalu iai <strong>tagata</strong> uma e tusa<br />
ma talitonuga ma aoaoga faakerisiano,<br />
ma aso e tatala ai nofoaga<br />
mo tafaoga a tulisi.<br />
Peitai e <strong>le</strong>i tuu mamaina e <strong>le</strong> alii<br />
pa<strong>le</strong>mia <strong>le</strong> mataupu e pei <strong>ona</strong> ia<br />
faailoa i <strong>le</strong> Pa<strong>le</strong>mene, e <strong>le</strong>’o se taimi<br />
muamua <strong>le</strong>a ua laga ai. Faaalia e Tuilaepa<br />
o se mataupu e ma’a<strong>le</strong>’a<strong>le</strong> te<strong>le</strong>,<br />
ae e ao <strong>ona</strong> silafia e <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> tutusa<br />
<strong>tagata</strong> uma i <strong>le</strong> faauigaina o <strong>le</strong><br />
aso Sa poo <strong>le</strong> sapati, <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> lotu aso<br />
fitu e pa’u <strong>le</strong> latou sapati i <strong>le</strong> aso To<strong>ona</strong>i<br />
o loo galulue ai <strong>le</strong> toate<strong>le</strong> o isi <strong>tagata</strong> lotu<br />
kerisiano e faato’a faamamalu <strong>le</strong> latou<br />
sapati i <strong>le</strong> aso Sa ae galulue ma fai ai<br />
feau ma galuega a <strong>tagata</strong> talitonu o <strong>le</strong><br />
eka<strong>le</strong>sia aso fitu.<br />
Ua ave ai se faamanatu a <strong>le</strong> alii<br />
pa<strong>le</strong>mia i <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mene ma <strong>le</strong> sui faipu<strong>le</strong><br />
o Safata na laga <strong>le</strong> mataupu, o loo aiaia<br />
i <strong>le</strong> faavae o <strong>le</strong> atunuu <strong>le</strong> tatau <strong>ona</strong><br />
amanaia ma faaaloalo i talitonuga o isi<br />
<strong>tagata</strong> e aofia ai ma i latou e <strong>le</strong>’o ni<br />
kerisiano. O <strong>le</strong> fautuaga a <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia i <strong>le</strong><br />
sui o Safata, o <strong>le</strong> tiute o matua ma i<br />
latou e matutua i totonu o aiga o <strong>le</strong> faamanatu<br />
pea i fanau tapu o aoaoga faakerisiano<br />
e faasino i <strong>le</strong> aso Sa. Ae peitai<br />
na toe faaalia e Tuia o <strong>le</strong> mea sili ua ia<br />
faa<strong>le</strong>o pea <strong>le</strong> mataupu i <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mene ina<br />
nei faitioina o ia faafeagaiga o l<strong>ona</strong> itumalo.<br />
Na laga foi e <strong>le</strong> sa avea ma faipu<strong>le</strong> o<br />
Fa<strong>le</strong>ata i Sisifo, Lealai<strong>le</strong>pu<strong>le</strong> Rimoni<br />
Aiafi, <strong>le</strong> mataupu i <strong>le</strong> aso Sa ina ua ia<br />
vaai ni <strong>tagata</strong> faipisinisi mai Saina i<br />
Faafoi mai<br />
Malaysia<br />
e tali i<br />
moliaga<br />
i Sini<br />
Ua toe faafoi mai i Malaysia<br />
se alii 40 tausaga e tulai i <strong>le</strong> faamasinoga<br />
e tali i moliaga tau<br />
fualaau faasaina i Sini, Ausetalia.<br />
O <strong>le</strong>nei alii o Phillip John<br />
Dean o se <strong>tagata</strong> o loo masalomia<br />
so na aafiaga te<strong>le</strong> i <strong>le</strong> felauai’ina<br />
o fualaau (ecstasy bills)<br />
ia e faasa <strong>ona</strong> e tutusa <strong>le</strong><strong>le</strong>i lava<br />
<strong>ona</strong> aafiaga ma fualaau ma<br />
pauta faasaina.<br />
O <strong>le</strong>nei aliii o se sui o se<br />
faalapotopotoga te<strong>le</strong> o loo nafa<br />
ma <strong>le</strong> faatauina o <strong>le</strong>nei fualaau<br />
mai Malaysia.<br />
E lua moliaga o <strong>le</strong> faatauina o<br />
fualaau nei i totonu o Sini ia<br />
Oketopa o <strong>le</strong> 2007 ua molia ai<br />
Phillip.<br />
I ripoti a <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o o loo taua ai <strong>le</strong><br />
alu ese o Phillip mai Sini ina ua<br />
taunuu <strong>le</strong>a oka te<strong>le</strong> e <strong>le</strong> itiiti ifo i<br />
<strong>le</strong> 15,000 fualaau.<br />
O <strong>le</strong>nei fualaau ua te<strong>le</strong> ina<br />
faasaina i atunuu <strong>ona</strong> o <strong>ona</strong> aafiaga<br />
pe a faaaogaina e <strong>tagata</strong> aemaise<br />
lava ia tupulaga talavou.<br />
Toate<strong>le</strong> ua molia i Ausetalia<br />
<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> tagofia, faatauina ma<br />
gaosia <strong>le</strong>nei fualaau.<br />
Afioga i <strong>le</strong> Pa<strong>le</strong>mia, susuga Tuila’epa Lupesoliai Sa’i<strong>le</strong><strong>le</strong> Malie<strong>le</strong>gaoi<br />
l<strong>ona</strong> itumalo o Fa<strong>le</strong>ata i sisifo o loo fai a<br />
latou galuega i <strong>le</strong> aso Sa. Peitai e <strong>le</strong><br />
faigofie i <strong>le</strong> Malo <strong>ona</strong> faia se faaiuga i <strong>le</strong>a<br />
tulaga <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> aso Sa e pei <strong>ona</strong> saunoa<br />
<strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia, e eseese <strong>le</strong> faauigaina e<br />
<strong>tagata</strong> ma tapuaiga tau lotu.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 7
om<br />
a<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
or<br />
or<br />
<br />
<br />
Leai ni fanua mo tama<br />
lakapi fitu a <strong>le</strong> Manu Samoa<br />
Tusia: Tusitala Tolo<br />
Ua siliga se faatofala’iga a <strong>le</strong> Malo<br />
ma <strong>le</strong> Iuni Lakapi a <strong>le</strong> atunuu i <strong>le</strong><br />
faatalauula a <strong>le</strong> kapeteni o Lolo Lui<br />
e avea ai ma sui o <strong>le</strong> au lakapi fitu a<br />
<strong>le</strong> Manu Samoa, pe maua ni o latou<br />
fanua e tauia ai lo latou a’e Malo ma<br />
<strong>le</strong> Ipu o <strong>le</strong> taamilosaga lakapi fitu a<br />
<strong>le</strong> lalolagi. O <strong>le</strong> mana’oga o <strong>le</strong> au e ala<br />
mai i <strong>le</strong> kapeteni, na fa’a<strong>le</strong>o i se<br />
feiloa’iga ma tusitala ina ua toe faaolatia<br />
mai i fanua ma <strong>le</strong> manumalo.<br />
Na tufa se<strong>le</strong>ni o <strong>le</strong> taui o tama<br />
lakapi taitoafitu e <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia o ia foi<br />
o <strong>le</strong> taitaifono o <strong>le</strong> Iuni Lakapi aoao<br />
a Samoa, e <strong>le</strong>’i afea ai lava se faamatalaga<br />
i <strong>le</strong> talosaga mo fanua. Ae<br />
o <strong>le</strong> tauaofiaga a <strong>le</strong> Pa<strong>le</strong>mene i <strong>le</strong> talanoaina<br />
o <strong>le</strong> Tala Autu o <strong>le</strong> Tupe na<br />
folasia ai e <strong>le</strong> tasi o faipu<strong>le</strong> o Safata,<br />
<strong>le</strong> afioga Palusalue Faapo II <strong>le</strong> tatau<br />
i <strong>le</strong> Malo <strong>ona</strong> ave se mili<strong>ona</strong> ma ni<br />
fanua e tauia ai <strong>le</strong> a’e malo o <strong>le</strong> a’u<br />
taito’afitu.<br />
Peitai na saunoa <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia e<br />
tatau iai latou o loo afea <strong>le</strong>a tulaga i<br />
a latou saunoaga <strong>ona</strong> manatua <strong>le</strong><strong>le</strong>i,<br />
o vaega o loo latou ta’ua oni<br />
meatotino a <strong>le</strong> atunuu. I <strong>le</strong> tuuina<br />
Blacktown Blacktown Blacktown City City City<br />
10am – 3pm Saturday 10 July 2010<br />
at Nurragingy Reserve,<br />
Cusaurina Picnic Area<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
atu o <strong>le</strong> fesili i <strong>le</strong> atunuu pe o <strong>le</strong> a so<br />
latou lag<strong>ona</strong> i <strong>le</strong> manaoga mo fanua, na<br />
aliali mai ai i <strong>le</strong> polokalame a <strong>le</strong> <strong>le</strong>itio o<br />
<strong>le</strong> Talofa FM e fulisia lag<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> to’ate<strong>le</strong><br />
na maua avanoa e faaali ai manatu, i <strong>le</strong><br />
ave o <strong>le</strong> se<strong>le</strong>ni e pei <strong>ona</strong> maea <strong>ona</strong> tufatufa<br />
i <strong>le</strong> au, ae taatia fanua.<br />
E fulisia foi lag<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> toate<strong>le</strong> i se<br />
manatu e <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> gafatia e <strong>le</strong> Malo<br />
<strong>le</strong> tuuina atu oni fanua mo alo ma fanau<br />
a <strong>le</strong> atunuu o <strong>le</strong> a manuia mai i nisi<br />
tausinioga tau taaloga faavaomalo e siitia<br />
maualuga ai <strong>le</strong> igoa o <strong>le</strong> atunuu. E<br />
manatu nisi afai e soso’o ni tausaga pe<br />
lua pe tolu o manumalo ma siamupini<br />
pea <strong>le</strong> au lakapi fitu a <strong>le</strong> atunuu i tausinioga<br />
faavaomalo e pei <strong>ona</strong> foi mai ai ma<br />
<strong>le</strong> Ipu o <strong>le</strong> Lalolagi i <strong>le</strong> lakapi fitu, o l<strong>ona</strong><br />
uiga o <strong>le</strong> a tatau foi i <strong>le</strong> Malo <strong>ona</strong> tauia<br />
lo latou tautiga ini fanua o loo talosaga<br />
ai.<br />
Faaalia e nisi finagalo i <strong>le</strong><br />
polokalame a <strong>le</strong>a <strong>le</strong>itio, ua lava ma totoe<br />
se<strong>le</strong>ni ua taulimaina e tama o <strong>le</strong> au e<br />
faatau ai ni kuata eka mo latou, pe<br />
tiposi ai <strong>le</strong> tau o se fanua ae togitogi <strong>le</strong><br />
isi vaega e totoe. O <strong>le</strong> tasi o sui faipu<strong>le</strong> o<br />
Sa<strong>le</strong>ga <strong>le</strong> afioga Tapuai Sepul<strong>ona</strong><br />
Moananu, na saua i lana saunoaga i <strong>le</strong><br />
Pa<strong>le</strong>mene <strong>le</strong> tagisa o tama o <strong>le</strong> au i nisi<br />
taui mo latou, ae e <strong>le</strong>i iai lava ni tulaga<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Se vaaiga i <strong>le</strong> au lakapi taitoafitu i <strong>le</strong> tali faaaloalo a <strong>le</strong> Malo i <strong>le</strong> samiga o <strong>le</strong> Ipu o <strong>le</strong> Lalolagi ua<br />
manumalo ai.<br />
faapea na faia mo isi tama fanau a <strong>le</strong><br />
atunuu sa asaina foi <strong>le</strong> gasu o <strong>le</strong> taeao i<br />
<strong>le</strong> atinae o taaloga aemaise <strong>le</strong> lakapi.<br />
Na faatonuina e <strong>le</strong> fofoga fetalai <strong>le</strong><br />
aveesea ma faamaumauga o <strong>le</strong> fono ia<br />
vaega o <strong>le</strong> saunoaga a <strong>le</strong> sui faipu<strong>le</strong> o<br />
Sa<strong>le</strong>ga. E pei <strong>ona</strong> silafia o <strong>le</strong> tasi <strong>le</strong>a o<br />
tama o <strong>le</strong> Manu Samoa sa filifilia foi i<br />
tausinioga faavaomalo i tausaga ua<br />
mavae e aofia ai ma <strong>le</strong> faipu<strong>le</strong> o<br />
Sagaga <strong>le</strong> Fa<strong>le</strong>fa <strong>le</strong> tofa Solama<strong>le</strong>malo<br />
Keneti Sio.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
8 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Laama<strong>le</strong>folasa Agafili La’au Tuitolova’a<br />
VAEGA 2<br />
Ua mafaufau ‘Ana i l<strong>ona</strong><br />
olaga faaaloalogia e <strong>le</strong><br />
nu’u, auā o ia o <strong>le</strong> taupou e<br />
māta i ai mea <strong>le</strong><strong>le</strong>i. Ua fefe<br />
ma tete <strong>ona</strong> tino. Sa faapea<br />
lava ia, e <strong>le</strong>ai se tasi na te<br />
iloa, sei vagana <strong>le</strong> Atua, a<br />
o <strong>le</strong>a ua tusi mai Lē-Ulū-<br />
Lē-Vae, ma ua na fia iloa<br />
lava, sei tau<strong>mafai</strong> se togafiti.<br />
Ua mafaufau, fai<br />
mai e ‘aua <strong>le</strong> popo<strong>le</strong> o loo i<br />
<strong>ona</strong> tafatafa. O l<strong>ona</strong> uiga o<br />
se tama o lo latou nu’u. Po<br />
o ai?<br />
Ua mafaufau <strong>le</strong> teine i l<strong>ona</strong><br />
tinā o Sina. Le loomatua<br />
faamaualuga. E fai mai<br />
lava ia na’o ‘Ana. E sili i<br />
mea uma. E <strong>le</strong><strong>le</strong>i ma e fia<br />
faaipoipo uma i ai a’oa’o<br />
ma aloalii. E tauvā mai i ai<br />
<strong>le</strong> ‘aufaioloa.<br />
Ua iloa foi e <strong>le</strong> teine ua<br />
masalosalo l<strong>ona</strong> tinā, ma<br />
ua atili ai <strong>ona</strong> tagi, <strong>ona</strong><br />
tago faamalosi <strong>le</strong>a tusi <strong>le</strong><br />
tali o <strong>le</strong> tusi a Lē-ulū-lēvae,<br />
ma l<strong>ona</strong> faamoemoe o<br />
<strong>le</strong> a na iloa ai <strong>le</strong> <strong>tagata</strong><br />
moni <strong>le</strong>a. Afai foi e mana’o<br />
iā te ia, pe na te talia, ne’i<br />
lilo Utumau’u ae āliali<br />
Utumā.<br />
Ua gāugau <strong>le</strong> tusi, fafao i <strong>le</strong><br />
pepa iila e tusa o <strong>le</strong> faatonuga,<br />
<strong>ona</strong> sulu loa <strong>le</strong>a i <strong>le</strong><br />
taga o l<strong>ona</strong> aluga, ae taoto<br />
ma pulou l<strong>ona</strong> ‘ie’afu. E<br />
moeiini ae ala l<strong>ona</strong> loto. Ua<br />
fiu e tau aveese l<strong>ona</strong> mafaufau<br />
ma <strong>le</strong> kapeteni, ae lē<br />
<strong>mafai</strong>. Ua mafaufau i <strong>le</strong><br />
potu o <strong>le</strong> tamaloa i luga o <strong>le</strong><br />
vaa, ma <strong>le</strong> moega sa fai ma<br />
FAGOGO<br />
SEETIA I LE<br />
MALU O LE<br />
TAI TAEAO<br />
fiafiaga. Ua matuā inoino lava<br />
i ai.<br />
O <strong>le</strong> aso atoa <strong>le</strong>a, na’o ‘Ana<br />
lava <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>. O l<strong>ona</strong> tamā o loo<br />
alu i <strong>le</strong> galuega a <strong>le</strong> ‘aulotu. O<br />
l<strong>ona</strong> tinā o loo alu i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>lalaga.<br />
O l<strong>ona</strong> tuagane o loo<br />
ālo, a o <strong>le</strong> fafine o loo alu e<br />
siaki l<strong>ona</strong> manava i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>ma’i.<br />
Ua mafaufau <strong>le</strong> teine po o ai<br />
na sau ma <strong>le</strong> tusi, a ua te’i i <strong>le</strong><br />
pa’ō o <strong>le</strong> faitoto’a o l<strong>ona</strong> potu,<br />
ma <strong>le</strong> tilotilo atu, ae momo’e <strong>le</strong><br />
mai<strong>le</strong> enaena mūmū. O l<strong>ona</strong><br />
manatu o <strong>le</strong> ta’ifau a <strong>le</strong><br />
faifeau, <strong>ona</strong> toe pulou <strong>le</strong>a o<br />
l<strong>ona</strong> ‘ie’afu.<br />
Ua tiga lava l<strong>ona</strong> loto pei ua<br />
toe vaai atu ia Aokuso <strong>le</strong> kapeteni,<br />
i <strong>le</strong> aso na ia ta’ua ai i ai<br />
<strong>le</strong> mea ua tupu, ae fai mai e<br />
<strong>le</strong>’o ia, ai o <strong>le</strong> a’oa’o, po o <strong>le</strong> avetaava<strong>le</strong>.<br />
Ua mafaufau ia Lē-ulū-lē-vae.<br />
Pe moni na tagi foi ma ia ina<br />
ua faalogo i <strong>le</strong> <strong>le</strong>o. Pe na alofa<br />
la i ai? Pe sa mulimuli mai iā<br />
te a’u? Ailoga, na te <strong>le</strong>’o ta’u<br />
maia <strong>le</strong> mea na ou taoto ai i<br />
luga o <strong>le</strong> fuefue; ua tau pogisā<br />
o’u mata.<br />
Ua mili <strong>le</strong> manava o ‘Ana ma<br />
na ia toe manatua, na’o <strong>le</strong> ono<br />
masina na alu ai Aokuso i <strong>le</strong><br />
ā’oga faakapeteni i Niu Sila, a<br />
o <strong>le</strong>a ua foi mai pei <strong>ona</strong> faamatala<br />
ai <strong>le</strong> seila na la fetaui.<br />
Na fai mai ou te nofo <strong>le</strong><strong>le</strong>i ma<br />
faape<strong>le</strong>pe<strong>le</strong>. E lafo mai tupe i<br />
vaiaso uma. E tusi mai, pe<br />
te<strong>le</strong>foni mai foi. E asi mai a’u.<br />
Lea ua foi mai, ae <strong>le</strong>ai ma se<br />
mea na taunu’u. Se’i sau foi,<br />
tau ina ma feiloa’i, e<br />
<strong>le</strong>ai lava. Pagā!<br />
Ua faaopoopoina <strong>le</strong> tiga. E<br />
tagi lava <strong>le</strong> teine ma pulou<br />
l<strong>ona</strong> ‘ie’afu ma usuusu <strong>le</strong><br />
fuaiupu o <strong>le</strong> pese ae ua sui nisi<br />
upu:<br />
“Masalo ua e musu ia ta ita<br />
Ua lē taunuu au upu ma ua<br />
faalumaina<br />
Ua mu lo’u fatu i au faiga<br />
Nofo ita e malōlō i lo’u aiga.”<br />
Talofa ia ‘Ana, ua tā’e<strong>le</strong> i<br />
loimata. Ua nofo i luga; ua<br />
pogisā l<strong>ona</strong> mafaufau, ae tofu<br />
mai loa l<strong>ona</strong> tinā i <strong>le</strong> potu.<br />
E toe toso a’e i luga l<strong>ona</strong> sulu’ao’ao,<br />
ua tuai.<br />
Na’o na punou lava o <strong>le</strong><br />
loomatua tago i <strong>le</strong> tagapepa,<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong> atu tau i <strong>le</strong> manava o ‘Ana<br />
ma fai atu, “O ai na sau ma na<br />
mea? Ta’ino’ino e suga ‘Ana. O<br />
<strong>le</strong> ā <strong>le</strong> mea ua lagoia ai faapea?<br />
Na ou vaai anataeao o mumu<br />
lago i lou ulu, a o <strong>le</strong>a ua tumu<br />
i lou ‘ie’afu. O <strong>le</strong> ā <strong>le</strong> mea ua<br />
susū ai lou fatafata?<br />
Ua nofo ifo Sina <strong>le</strong> pito o <strong>le</strong><br />
faamalū, a o taatitia ‘apu, <strong>le</strong><br />
apa pinati ma apainu e lua i<br />
tafatafa o ‘Ana, sa i totonu o <strong>le</strong><br />
tagapepa.<br />
Ua faasaga’ese ‘Ana ma <strong>le</strong><br />
faalii ma tagi, “Ae ā <strong>le</strong> susū o<br />
<strong>le</strong>a ou te tagi i <strong>le</strong> tiga o lo’u<br />
ulu.”<br />
Ua toe oso atu <strong>le</strong> loomatua, <strong>“E</strong><br />
ā, e tiga <strong>le</strong> ulu ae lagoia ai <strong>le</strong><br />
‘ie’afu, ma susū lou fatafata.”<br />
Ua toe liliu mai ‘Ana i l<strong>ona</strong><br />
tina, “Lea ‘ea loomatua pe<br />
va<strong>le</strong>a.”<br />
Ua tu atu Sina o <strong>le</strong>’ā futi mai<br />
<strong>le</strong> ulu o lana tama, ae vaai atu<br />
loa i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tua o <strong>le</strong> fesoasoani<br />
o loo savali ane i tua o <strong>le</strong> potu<br />
o ‘Ana, na se afā lava <strong>le</strong> uma o<br />
<strong>le</strong> ma’ema’eā, ae fai atu, “Suga<br />
‘Ana, sau loa e ta’oto se’i fofō<br />
lou ulu. O fua na o lou faalā i<br />
taaloga a aoga. A toe ō teine o<br />
<strong>le</strong> aualuma e tui sea ma fao tuitui,<br />
nofo sa’o oe e faatali <strong>le</strong><br />
faiva. E <strong>le</strong>’o iloa pe o mai nanei<br />
e alala mai. La na ‘ou ta’ua i ai<br />
e te <strong>le</strong>’o faigaluega o <strong>le</strong>a e te<br />
gasegase.”<br />
“Sau loa se’i fofō lou ulu ae se’i<br />
ou alu e vaai ou lavalava ma<br />
lou tuiga <strong>le</strong>aga o <strong>le</strong> vaiaso <strong>le</strong>a<br />
<strong>le</strong> faaulufa<strong>le</strong>ga e alu ai <strong>le</strong><br />
taalolo a <strong>le</strong> nu’u.”<br />
Ua uma <strong>le</strong> ita o ‘Ana a ua iloa<br />
atu lana ‘ata’ata.<br />
Ua tu <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tua o <strong>le</strong> fesoasoani<br />
ma fesili ane, “’Ana, o outou e<br />
ana <strong>le</strong> ta’ifau ‘ena’ena mūmū<br />
la<strong>le</strong> momo’e atu i <strong>le</strong> tolotolo? E<br />
‘ese <strong>le</strong> manaia o si mai<strong>le</strong>. La<strong>le</strong><br />
lava e tagi mulimuli atu ai si<br />
a’u tama, e fia fai mai<strong>le</strong> ai.”<br />
Ua faamanumi <strong>le</strong> muāulu o<br />
‘Ana ma tali atu, “Auē tailo!<br />
Na pa’o <strong>le</strong> faitoto’a o lo’u potu,<br />
ma lo’u tilotilo atu ae oso <strong>le</strong><br />
mai<strong>le</strong> enaena mūmū. Faapea<br />
lava a’u o <strong>le</strong> ta’ifau a <strong>le</strong> alii<br />
faifeau.”<br />
Na toe tali ane <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tua o <strong>le</strong><br />
fesoasoani ma savali, <strong>“E</strong><br />
<strong>le</strong>ai, e enaena pa’epa’e <strong>le</strong><br />
ta’ifau a pate<strong>le</strong>.”<br />
Ua punou ifo <strong>le</strong> loomatua e<br />
tapena <strong>le</strong> moega o ‘Ana,<br />
<strong>ona</strong> tago <strong>le</strong>a i <strong>le</strong> ‘apu ma ‘ai.<br />
E <strong>le</strong>’i te’a <strong>le</strong> malūlū <strong>ona</strong> toe<br />
fesili <strong>le</strong>a, “O ai ‘ea na sau<br />
ma ia mea? Tu’u se ‘apu<br />
ma <strong>le</strong> toeaina ae ta ‘aia <strong>le</strong><br />
apa pinati. Tatala <strong>le</strong> isi<br />
apainu ta feinu ai ae tu’u <strong>le</strong><br />
isi. O ai ea na aumai ai?”<br />
Fai atu ‘Ana ma tatala <strong>le</strong><br />
apainu, “Se o la’u faatau na<br />
‘ave e <strong>le</strong> pasi.”<br />
E <strong>le</strong>’o iloa e Sina, o <strong>le</strong>a foi e<br />
fia iloa e ‘Ana po o ai na sau<br />
ma ia mea, ae musu ne’i<br />
faaopoopo pea <strong>le</strong> maslosalo<br />
o <strong>le</strong> loomatua.<br />
Ua punou ifo Sina e tapena<br />
<strong>le</strong> moega, a ua te’i i <strong>le</strong> tago<br />
atu i <strong>le</strong> aluga, ae tau atu i<br />
<strong>le</strong> mea, <strong>ona</strong> tago loa <strong>le</strong>a i totonu<br />
o <strong>le</strong> taga aluga, ma ia<br />
iloa ai, o <strong>le</strong> tusi.<br />
Na se afā lava <strong>le</strong> oso atu o<br />
‘Ana, “Sina ‘aumai o la’u<br />
tusi. “Aua <strong>le</strong> tatalaina; fai<br />
atu lava, se ‘aumai,<br />
‘aua’aua, Sina, ‘aua.”<br />
E faia pea,<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 9
Tusia: Aukuso Victor<br />
Fono a Minisita ma<br />
Faauluuluga o<br />
Galuega Tau Suavai o<br />
<strong>le</strong> Atu Asia ma <strong>le</strong><br />
Pasefika<br />
Ua faamaonia e <strong>le</strong> Kapeneta <strong>le</strong> auai<br />
atu o <strong>le</strong> Minisita o Galuega, Felauaiga<br />
ma Atina’e Eseese, Afioga<br />
Tuisuga<strong>le</strong>taua Sofara Aveau ma <strong>le</strong><br />
Pu<strong>le</strong> Sili o Pu<strong>le</strong>ga o Suavai, Ta’inau<br />
M. Titimaea e fai ma sui o Samoa i<br />
<strong>le</strong> Fono a Minisita ma Faauluuluga<br />
o Galuega Tau Suavai e faia i<br />
Sigapoa i <strong>le</strong> aso 28 Iuni – 2 Iulai<br />
2010.<br />
O <strong>le</strong> a auai foi i latou ua i ai <strong>le</strong> Tomai<br />
Faapitoa i <strong>le</strong> itu tau i <strong>le</strong> suavai, e fefaasoaa’i<br />
o latou malamalama ma o<br />
latou silafia i <strong>le</strong> faafoeina <strong>le</strong><strong>le</strong>i ma <strong>le</strong><br />
atiina ae o galuega tau suavai i<br />
atunuu o loo nonofo ai.<br />
O <strong>le</strong>nei fono e faapitoa i <strong>le</strong> atiina ae<br />
o suavai i totonu o atunuu o <strong>le</strong> Atu<br />
Asia ma <strong>le</strong> Pasefika. O <strong>le</strong> sini o <strong>le</strong><br />
Mai <strong>le</strong> Laulau a <strong>le</strong> Kapeneta<br />
fono <strong>le</strong>nei, “Suavai maua pea mo<br />
Atunuu uma”, o <strong>le</strong> faailoa <strong>le</strong>a o itu taua<br />
e ao <strong>ona</strong> silafia, ina ia agai tonu i ai <strong>le</strong><br />
faa<strong>le</strong><strong>le</strong>ia ma <strong>le</strong> faatinoina o galuega mo<br />
<strong>le</strong> <strong>le</strong><strong>le</strong>i atoatoa o <strong>le</strong> suavai tuuina atu<br />
mo <strong>le</strong> fofoga taumafa o <strong>tagata</strong>. Ia <strong>mafai</strong><br />
foi <strong>ona</strong> tali i soo se faafitauli i taimi<br />
uma, ma ia sa’o atoatoa <strong>ona</strong> faatino <strong>le</strong><br />
galuega e foia ai nisi aafiaga mulimuli<br />
ane.<br />
Auai Kovana Fa<strong>le</strong>tupe<br />
Tutotonu i <strong>le</strong> Tatalaina o<br />
<strong>le</strong> Fa<strong>le</strong> Fou e Gaosi ai<br />
Tupe Pepa i Sri Lanka<br />
Ua faamaonia e <strong>le</strong> Kapeneta <strong>le</strong> auai<br />
atu o <strong>le</strong> Kovana o <strong>le</strong> Fa<strong>le</strong>tupe Tutotonu<br />
o Samoa, Leasi Papalii T. D. Scanlan<br />
mo <strong>le</strong> Tatalaina o <strong>le</strong> Fa<strong>le</strong> Fou e Gaosi<br />
ai Tupe Pepa a <strong>le</strong> Kamupani o <strong>le</strong> Delarue,<br />
faapea ma se Semina i Sri<br />
Lanka i <strong>le</strong> aso 5 - 6 Iulai 2010.<br />
O <strong>le</strong> Kamupani a <strong>le</strong> Delarue <strong>le</strong>a sa<br />
tusia ma lolomiina a tatou tupe pepa<br />
fou ia na faasalalauina i <strong>le</strong> tausaga<br />
2008. O <strong>le</strong> Kamupani foi lava <strong>le</strong>a na<br />
lolomiina a tatou tupe pepa sa i ai i <strong>le</strong><br />
te<strong>le</strong> o tausaga ua tuanai atu, vagana ai<br />
<strong>le</strong> $2 Tala pepa o i ai nei <strong>le</strong>a sa lolomiina<br />
e se Kamupani Ausetalia.<br />
O <strong>le</strong> Peresetene o Sri Lanka, Mahindra<br />
Rajapaska o <strong>le</strong> a tatalaina aloaia <strong>le</strong>a<br />
fa<strong>le</strong> fou, ma o loo valaaulia foi Kovana<br />
o isi Fa<strong>le</strong>tupe Tutotonu o <strong>le</strong> Lalolagi.<br />
O <strong>le</strong> a sosoo <strong>le</strong>a sauniga ma <strong>le</strong> semina<br />
e faia lava i Sri Lanka.<br />
Fono l<strong>ona</strong> 115 ma <strong>le</strong><br />
116 a Faalapotopotoga<br />
o Tiute o <strong>le</strong> Lalolagi<br />
Ua faamaonia e <strong>le</strong> Kapeneta <strong>le</strong> auai<br />
atu o <strong>le</strong> Minisita o Tupe Maua, Tofa<br />
Tuu’u Leota Anasii Leota ma <strong>le</strong> Ofisa<br />
Sili o Pu<strong>le</strong>ga o <strong>le</strong> Matagaluega, Afioga<br />
Pitolau Lusia Sefo Leau e fai ma sui o<br />
Samoa i <strong>le</strong> Fono l<strong>ona</strong> 115 ma <strong>le</strong> 116 a<br />
<strong>le</strong> Faalapotopotoga o Tiute o <strong>le</strong> Lalolagi<br />
e faia i Brussels, Belgium i <strong>le</strong> aso 24 –<br />
26 Iuni 2010.<br />
E taua te<strong>le</strong> <strong>le</strong> auai o sui uma o <strong>le</strong><br />
Faalapotopotoga aua <strong>le</strong> toe iloiloina<br />
ma taliaina nisi fuafuaga fou o <strong>le</strong> atiina<br />
ae o galuega tau Tiute a <strong>le</strong> Lalolagi.<br />
O mataupu aupito taua i <strong>le</strong>nei fono o <strong>le</strong><br />
palotaina <strong>le</strong>a o sui faatutū mo<br />
Komiti taua a <strong>le</strong> Faalapotopotoga,<br />
aemaise o <strong>le</strong> polokalame faapitoa o<br />
taitai fou o Ofisa o Tiute e aofia ai<br />
ma Samoa.<br />
Fono a <strong>le</strong> L l i<br />
Ausetalia o <strong>le</strong><br />
Taupu<strong>le</strong>ga mo Sui<br />
Usufono Tamaitai o<br />
Pa<strong>le</strong>mene<br />
Ua faamaonia e <strong>le</strong> Kapeneta auai<br />
atu o Minisita e toalua Afioga<br />
Gatoloaifaana Amataga Gidlow ma<br />
<strong>le</strong> Afioga ia Safuneituuga Paaga<br />
Neri mo <strong>le</strong> Fono a <strong>le</strong> Lālā i Ausetalia<br />
o <strong>le</strong> Taupu<strong>le</strong>ga mo Sui Usufono<br />
Tamaitai o Pa<strong>le</strong>mene, e faia i New<br />
South Wa<strong>le</strong>s, Ausetalia i <strong>le</strong> aso 30<br />
Iuni – 2 Iulai 2010.<br />
O <strong>le</strong>nei fono o <strong>le</strong> a talanoa ai sootaga<br />
vavalalata o usufono tamaitai o<br />
Pe<strong>le</strong>mene i Lālā uma faaitulagi o <strong>le</strong><br />
Faalapotopotoga a Pa<strong>le</strong>mene o <strong>le</strong><br />
Taupu<strong>le</strong>ga. O <strong>le</strong> a faatalanoa ai foi<br />
mataupu i <strong>le</strong> tulaga tutusa o<br />
tamaitai ma alii, faapea atiina ae<br />
fuafuaina.<br />
10 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Tusia: Vui Masinamua<br />
Afioga Alii Pu<strong>le</strong> o Le Manamea Samoa Nui Sila Ausetalia Sulusulumaivasa Aiva, Mayor o<br />
Blacktown Charlie Low<strong>le</strong>s, faatonu Le Manamea Samoa Ausetalia Lealaifola Lauva<strong>le</strong> Sua.<br />
TATALA ALOAIA LE MANAMEA<br />
SAMOA I AUSETALIA<br />
Saunoa Faamanuia <strong>le</strong> afioga i <strong>le</strong> Sea Rev. Alafoti<br />
Alainuuese<br />
Se vaaiga i <strong>le</strong> ausiva mataina sa faafiafia i <strong>le</strong>a po. Taimi o <strong>le</strong> Taumafataga.<br />
Vio<strong>le</strong>t and Le<strong>le</strong>.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 11
Tusia: Vui Masinamua<br />
TATALA ALOAIA LE MANAMEA<br />
SAMOA I AUSETALIA<br />
Le Manamea Samoa,<br />
"Ua logo i tino matagi <strong>le</strong><strong>le</strong>i, aua<br />
o <strong>le</strong>a ua silamio Sini ma Ausetalia<br />
nei, i lau faaaloalo <strong>le</strong>a ua matou<br />
ula ma sei ai." O upu ia na salani<br />
ai ma auau i ai <strong>le</strong> finagalo faaalia<br />
o <strong>le</strong> paia o <strong>le</strong> Aufaigaluega a <strong>le</strong><br />
Atua, ae faapea foi i <strong>le</strong> mamalu o<br />
<strong>le</strong> atunuu, ae maise lava o aiga o<br />
<strong>le</strong> tofa ia Lealaifolaofetalaiga Lauva<strong>le</strong><br />
Su'a ma <strong>le</strong> tausi, <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> talaaao<br />
atu o <strong>le</strong> pu<strong>le</strong>ga, <strong>le</strong> tama<br />
Taimi na taunuu ai <strong>le</strong> aumalaga a Le Manamea Samoa mai Aotearoa<br />
Le saofaiga a <strong>le</strong> malaga i <strong>le</strong> feiloaiga ma Sini<br />
faa<strong>le</strong>agaga ma matua faatama o <strong>le</strong><br />
nusipepa Le Manamea Samoa, e pei<br />
<strong>ona</strong> topu<strong>le</strong> ai nei ma aloaia ai <strong>le</strong> pu<strong>le</strong>ga<br />
i Sini i lalo lava <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> faamalumaluga<br />
a <strong>le</strong> susuga ia Sulusulumaivasa Aiva II<br />
ma <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tua ia Katie Leituala.<br />
Ua <strong>le</strong> o toe po se lilo i <strong>le</strong> silafia o <strong>le</strong><br />
atunuu ma <strong>le</strong> aufaitau, <strong>le</strong> tuuvaa atu<br />
ai <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> alii pu<strong>le</strong> ma l<strong>ona</strong> fa<strong>le</strong>tua ma<br />
<strong>le</strong> aufaigaluega atoa i Sini i <strong>le</strong> aso 11 o<br />
Iuni 2010, <strong>le</strong>a na tuuina aloaia atu ai<br />
faaaloalo ma<br />
<strong>le</strong> nusipepa i aao o <strong>le</strong> susuga i <strong>le</strong> Faatonu<br />
ma l<strong>ona</strong> fa<strong>le</strong>tua, aua <strong>le</strong> faatautaiga<br />
o <strong>le</strong> galuega i Ausetalia lava ia. O<br />
<strong>le</strong> toai taunuu atu na lulu aao ai ma <strong>le</strong><br />
aiga o <strong>le</strong> tofa ia Lealaifola lauva<strong>le</strong> Sua,<br />
e ala <strong>le</strong>a i <strong>le</strong> usu a<strong>le</strong><strong>le</strong> i se ava faatali<br />
aua <strong>le</strong> toai taunuu atu o <strong>le</strong> malaga.<br />
O se feiloaiga na matagofie ma mamalu<br />
e pei lava o aga masani a <strong>le</strong><br />
atunuu, aua ua <strong>le</strong> gata i <strong>le</strong> uia o <strong>le</strong><br />
faatau ma saili foi se ositaulaga o <strong>le</strong><br />
usu a <strong>le</strong> atunuu, ae na faapea foi i<br />
<strong>le</strong> sasaoina o <strong>le</strong> agatonu e <strong>le</strong> aumaga<br />
ma <strong>le</strong> tausala.<br />
Na tasi <strong>le</strong> ta'u i fa<strong>le</strong>upolu i <strong>le</strong> tofa<br />
ia Taufetee Auapaau Tolufa<strong>le</strong> aua<br />
<strong>le</strong> usu faaaloalo ma <strong>le</strong> nofo faatali,<br />
ae na faapea foi i <strong>le</strong> malaga ina ua<br />
tasi i <strong>le</strong> tofa ia Leatiogie Ifopo, na<br />
tali fuaitau aua <strong>le</strong> malaga, <strong>ona</strong> tapa<br />
ipu <strong>le</strong>a o itugalua ma taumafa ava<br />
foi <strong>le</strong> talaluma ma <strong>le</strong> faigamalaga.<br />
12 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Tusia: Vui Masinamua<br />
TATALA ALOAIA LE MANAMEA<br />
SAMOA I AUSETALIA<br />
ua malie o lau<br />
lau tofa faatupu<br />
O <strong>le</strong> 7.30 i <strong>le</strong> afiafi na matua faatumulia<br />
ai loa <strong>le</strong> hall a <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia<br />
EFKS i Mt Druitt a <strong>le</strong> susuga i <strong>le</strong><br />
Toeaina ia Rev; Sime<strong>ona</strong> Taefu ma<br />
<strong>le</strong> aulotu, ina ua susu atu <strong>le</strong> Toeaina<br />
Faatonu o <strong>le</strong> EFKS ma <strong>le</strong> afioga i <strong>le</strong><br />
Sea o <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia Metotisi, <strong>le</strong> paia o<br />
<strong>le</strong> aufaigaluega a <strong>le</strong> Atua iFata<br />
Faitaulaga e fia, <strong>le</strong> Taitaifono o <strong>le</strong><br />
Fono a Samoa i Sini, <strong>le</strong> susuga i <strong>le</strong><br />
Pu<strong>le</strong>nuu o Blacktown ma <strong>le</strong> Ofisa o<br />
Sulusulumaivasa i lana saunoaga o <strong>le</strong> po<br />
Le<strong>le</strong>, Sandra, Sarah, Sani, Mema.<br />
Susuga i Faafeagaiga ma o latou Fa<strong>le</strong>tua.<br />
Leo<strong>le</strong>o i Mt Druitt, ma Samoa potopoto,<br />
o e na afifio atu ma maliu atu<br />
<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> fia molimauina o <strong>le</strong> faamoemoe.<br />
O <strong>le</strong> susuga lava i <strong>le</strong> Toeaina Faatonu<br />
ia Rev; Toese Pe<strong>le</strong>ti Toailoa na<br />
taitaia <strong>le</strong> sauniga, na ia saunoa faafetai<br />
ai i <strong>le</strong> afioga i <strong>le</strong> alii Pu<strong>le</strong> ia Sulusulumaivasa<br />
Aiva II ma Le Manamea<br />
Samoa i Niu Sila, <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> faaaloalo<br />
maualuga ua maualuga ma mapuepue<br />
Papalii, Patosina, Rev. Elder Tumama Vili, Vui Masinamua.<br />
ai nei Sini ma Ausetalia.<br />
Ui i <strong>le</strong>a na ia saunoa foi ma ia fautuaina<br />
ai, aua o <strong>le</strong> a <strong>le</strong> asa lava foi <strong>le</strong>nei<br />
galuega ma faafitauli i fili o <strong>le</strong> a fetu<strong>le</strong>ni<br />
mai. Na faapea foi i <strong>le</strong> saunoaga<br />
ma <strong>le</strong> faamalo a <strong>le</strong> afioga i <strong>le</strong> alii Sea ia<br />
Rev; Alafoti Alainuuese na ia faafetaia<br />
ai <strong>le</strong> pu<strong>le</strong>ga ma Le Manamea Samoa,<br />
aua ua <strong>le</strong> na <strong>ona</strong> aveatu o <strong>le</strong> pepa e<br />
faatauina i fa<strong>le</strong>oloa, ae o <strong>le</strong>a lava ua<br />
malaga aloaia atu e molimoli atu i tu-<br />
Galuma<strong>le</strong>mana, Soe, Lafi, Leatiogie.<br />
Ua matua <strong>le</strong>ai se ofi o <strong>le</strong> Hall i <strong>le</strong> po o <strong>le</strong> faamoemoe.<br />
laga aloaia ma <strong>le</strong> taualoa.<br />
O <strong>le</strong> lomiga muamua foi la <strong>le</strong>nei<br />
a Le Manamea Samoa a Ausetalia,<br />
ua faatinoina lava i lalo o la latou<br />
faamaufaailoga, ae o loo faafoeina<br />
uma atu lava i l<strong>ona</strong> Ofisa Autu i<br />
Kalaiesetete i Niu Sila nei. Ia<br />
manuia te<strong>le</strong> <strong>le</strong> galuega ma ia tupu<br />
ma olaola ina ia maua lava <strong>le</strong> sini<br />
faamoemoeina, o <strong>le</strong> fia tautuaina<br />
<strong>le</strong>a o <strong>le</strong> mamalu o <strong>le</strong> atunuu i Ausetalia,<br />
o outou mama na.<br />
Katie, Baby Dorothy, Sandra, Asomua Emma.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 13
Rev. Iosefa La<strong>le</strong> Peteru<br />
O LE MANA O FATUGA<br />
VAEGA IV 100 TAUSAGA O LE LOTU<br />
A LE MAFUTAGA A TINA EFKS.<br />
Talofa lava. Malo <strong>le</strong> Soifua<br />
maua ma <strong>le</strong> lagi e<br />
mama. O <strong>le</strong> taeao nei, o lo<br />
o o’u va’ava’ai atu i <strong>le</strong><br />
fa’amalama o lo matou<br />
fa<strong>le</strong>, i <strong>le</strong> puao i fafo. Ua<br />
lilofia uma ai <strong>le</strong> Peninsula<br />
Park i Mangere e<br />
lata i <strong>le</strong> Malae Va’a<strong>le</strong><strong>le</strong> i<br />
Aukilani o matou nonofo<br />
ai. Ua aumai ia te a’u se<br />
ata fa’a <strong>le</strong> mafaufau, i <strong>le</strong><br />
mata’utia o <strong>le</strong> tulaga o i<br />
ai <strong>le</strong> A’ai-a-Keriso<br />
(Christchurch) i <strong>le</strong> motu i<br />
Saute. Le Motu o Fugala’au<br />
matala, o lo o fatufatu<br />
ma lalaga mai ai Le<br />
Manamea Samoa. Aua o i<br />
latou e lata i <strong>le</strong> Po<strong>le</strong> i<br />
Saute <strong>le</strong> nofoaga o Aisa.<br />
E ui ina malulu aga o <strong>le</strong><br />
Tau, ae ua tapena e <strong>le</strong><br />
Atua mea e fa’amafanafana<br />
ai tino, pei<br />
<strong>ona</strong> saunia e <strong>le</strong> poto o <strong>le</strong><br />
au lagamea. E <strong>le</strong> va<strong>le</strong> se<br />
mea e tasi o <strong>le</strong> foafoaga a<br />
<strong>le</strong> Atua. O mea uma e tali<br />
ai mana’o o <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> na<br />
faia i l<strong>ona</strong> fa’atusa Pa’ia.<br />
Ua uma taimi o <strong>le</strong> tau<br />
su’i o lau o la’au, e ufi ai<br />
tino. A ua tatou i taimi o<br />
<strong>le</strong> saosaoa o tekonolosi.<br />
Ua lagafulu ma fatufulu.<br />
Ua fa’aefu fo’i lau ma<br />
pa’u o la’au, e fa’a’ofu ma<br />
tape<strong>le</strong>ni ai o tatou tino.<br />
E lua Itu taua o ia fatufatuga;<br />
(i). Ia mafanafana ma<br />
Saoga<strong>le</strong>mu ai <strong>le</strong> tino.<br />
(ii). Ia ufiufi lo tatou te<strong>le</strong>noa.<br />
Tatou o i <strong>le</strong> Fuai’upu e tolu o<br />
<strong>le</strong> Pese;<br />
3).Le Mafutaga a Tina, tatou<br />
‘ae’ae <strong>le</strong>a manu ua ulu.<br />
Samoa atoa ua malumaunu,<br />
i <strong>le</strong> paolo o <strong>le</strong> taufanu’u.<br />
Ia manatua Maria e <strong>le</strong>’i<br />
musu, ae na tata’e lana faguu’u,<br />
Ma soloi o a’ao o Iesu i l<strong>ona</strong><br />
lauulu.<br />
“Le Mafutaga a Tina, tatou<br />
‘ae’ae <strong>le</strong>a manu ua ulu.”<br />
‘Ae’ae,- o <strong>le</strong> upu po o <strong>le</strong> <strong>le</strong>o o<br />
<strong>tagata</strong> tapua’i i Seuga lupe.<br />
O <strong>le</strong> ‘ae, o <strong>le</strong> upu fiafia ma <strong>le</strong><br />
loto fa’afetai o <strong>le</strong> tapua’iga, i<br />
<strong>le</strong> manuia ua maua.<br />
“Manu ua ulu”- o <strong>le</strong> lupe ua<br />
ulu pe maua i <strong>le</strong> mata’upega<br />
seu lupe. L<strong>ona</strong> uiga, Ua<br />
taunu’u <strong>le</strong> fa’amoemoe.<br />
“Samoa atoa ua malumaunu,<br />
i <strong>le</strong> paolo o <strong>le</strong> taufanu’u”.<br />
Malumaunu- ua ufitia, pe<br />
paologia i fuifui lupe.<br />
Taufanu’u- O <strong>le</strong> puao fa’ato<br />
uaga, ua ufitia ai <strong>le</strong> laufanua<br />
uma.<br />
O l<strong>ona</strong> uiga, ua ufitia ma<br />
fa’apaologia Samoa uma i<br />
manuia na fuafua e <strong>le</strong> Mafutaga<br />
a Tina.<br />
“Ia manatua Maria e <strong>le</strong>’i<br />
musu, ae na tata’e lana faguu’u,<br />
Ma soloi o a’ao o Iesu i l<strong>ona</strong><br />
lauulu”.<br />
Ua ou si’itia mai <strong>le</strong> Tala a <strong>le</strong><br />
fai Evagelia o Ioane 12:3. O<br />
<strong>le</strong> ese <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> molimau a<br />
Ioane, nai lo Mareko ma<br />
Mataio. O <strong>le</strong> tata’e e <strong>le</strong> fafine<br />
o <strong>le</strong> fagu-u’u, o <strong>le</strong> ata o <strong>le</strong><br />
sasa’a atoa ia <strong>le</strong> toe se mea.<br />
E <strong>le</strong> gata i <strong>le</strong>a, na ia soloi fo’i<br />
a’ao o Iesu i l<strong>ona</strong> foga. O <strong>le</strong><br />
Taulaga faia ma <strong>le</strong> loto atoa.<br />
E <strong>le</strong> togi <strong>le</strong> moa ae u’u <strong>le</strong> ‘afa.<br />
O <strong>le</strong> fafine ua fa’aaliali i ana<br />
galuega <strong>le</strong> mea moni oi l<strong>ona</strong><br />
loto. Le ‘Anofa<strong>le</strong> <strong>le</strong> na o Tina<br />
Le<strong>le</strong>i. O o tatou ‘Anofa<strong>le</strong>, o o<br />
tatou agaga ma loto, po o<br />
mauli fo’i. O <strong>le</strong> Vaega <strong>le</strong>na o<br />
<strong>le</strong> <strong>tagata</strong> e feso’ota’i ai ma <strong>le</strong><br />
Atua. O galuega <strong>le</strong><strong>le</strong>i uma, e<br />
afua mai i <strong>le</strong> loto ua nofo ai <strong>le</strong><br />
Atua. E <strong>le</strong> faigofie <strong>ona</strong> fua <strong>le</strong><br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i ma <strong>le</strong> <strong>le</strong>aga. Na o <strong>le</strong><br />
Atua na te fuatia. Aua a fua<br />
e <strong>le</strong> <strong>tagata</strong>, e fua i <strong>le</strong> te<strong>le</strong> ma<br />
<strong>le</strong> la’ititi. Pe fua fo’i i <strong>le</strong> lag<strong>ona</strong><br />
o <strong>le</strong> <strong>tagata</strong>, i mea ua <strong>le</strong><strong>le</strong>i<br />
i <strong>ona</strong> lag<strong>ona</strong> ma lana va’ai. E<br />
fua i mea e fiafia i ai, po o e<br />
tau i ai.<br />
4).Tina ia sa’a fa’aoti <strong>le</strong> utu a<br />
<strong>le</strong> faimea, au measina<br />
Le Eka<strong>le</strong>sia ia mafatotoga i<br />
faiva ua i ou lima.<br />
O <strong>le</strong> ava amio <strong>le</strong><strong>le</strong>i, e silisili<br />
l<strong>ona</strong> tau i Penina.<br />
Ua fa’amafola <strong>ona</strong> lima i <strong>le</strong><br />
ua mativa.<br />
Fa’amatalaga:<br />
“Tina ia sa’a fa’aoti <strong>le</strong> utu a<br />
<strong>le</strong> faimea, au measina.”<br />
Sa’a fa’aoti- Sasa’a e <strong>le</strong> toe<br />
tu’ua se mea.<br />
Utu- O <strong>le</strong> pusa la’au e teu ai<br />
pa fagota a <strong>le</strong> tautai.<br />
Faimea- O <strong>le</strong> Tufuga o faiva<br />
ese’ese.<br />
Measina- Oloa ma mea taua<br />
a Samoa.<br />
O lo o fa’asino i oloa gaosi tau<br />
Tina, ma <strong>ona</strong> faiva alofilima.<br />
O mea na e tautua ai <strong>le</strong><br />
Eka<strong>le</strong>sia.<br />
“O <strong>le</strong> ava amio <strong>le</strong><strong>le</strong>i, e silisili<br />
l<strong>ona</strong> tau i Penina.<br />
Ua fa’amafola <strong>ona</strong> lima i <strong>le</strong><br />
ua mativa.”<br />
O <strong>le</strong> Upu ua si’itia mai i <strong>le</strong><br />
Fa’ata’oto 31: 10 & 20<br />
“O <strong>le</strong> Ava Amio Le<strong>le</strong>i”- E ese<br />
mamao lava <strong>le</strong> fa’amatalaina<br />
e <strong>le</strong> Tusi o Fa’ata’oto o <strong>le</strong> Ava<br />
Amio Le<strong>le</strong>i, ma o tatou manatu<br />
fa’a Samoa. O <strong>le</strong> Ata o <strong>le</strong><br />
fafine Amio Le<strong>le</strong>i fa’a Samoa<br />
e fa’apea;<br />
• O <strong>le</strong> fafine <strong>le</strong> tautala.<br />
• O <strong>le</strong> fafine mata’ata’ata<br />
ma fa’aali l<strong>ona</strong> laufofoga fiafia<br />
ina ia tausa’afia ai e<br />
<strong>tagata</strong>.<br />
• E <strong>le</strong> fealua’i solo i fa<strong>le</strong> o isi<br />
Aiga ma fai tatala ma isi<br />
fafine.<br />
• E fasi atu e l<strong>ona</strong> to’alua<br />
na o <strong>le</strong> tagi e <strong>le</strong> teva i l<strong>ona</strong><br />
Aiga.<br />
• Pe otegia fo’i e Matua ma<br />
aiga o l<strong>ona</strong> to’alua, e <strong>le</strong>ai se<br />
<strong>le</strong>o.<br />
• Tusa fo’i pe alu l<strong>ona</strong><br />
to’alua, fai solo isi ana ava, e<br />
nofo fi<strong>le</strong>mu lava ia i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong><br />
ma va’ai lana fanau.<br />
E <strong>le</strong> fa’apena <strong>le</strong> Amio<br />
Le<strong>le</strong>i <strong>le</strong>a e tautala i ai <strong>le</strong><br />
Fa’ata’oto.<br />
A silasila i <strong>le</strong> Fa’ata’oto<br />
31:10-31, o lo o fa’amatala<br />
au’ili’ili ai <strong>le</strong> uiga o <strong>le</strong> Ava<br />
Amio Le<strong>le</strong>i fa’a Eperu.<br />
• O <strong>le</strong> Fafine Galue.<br />
• O <strong>le</strong> Fafine Alofa i lana<br />
fanau ma <strong>ona</strong> Aiga.<br />
• O <strong>le</strong> fafine Alofa i<br />
<strong>tagata</strong> matitiva.<br />
• O <strong>le</strong> Fafine Atamai, lotote<strong>le</strong><br />
ma Fa’autauta.<br />
• O <strong>le</strong> fafine fa’aea Tane.<br />
• O <strong>le</strong> fafine e mata’u i <strong>le</strong><br />
Atua.<br />
Her Law and Philosophy<br />
is that of Success and<br />
Achievement<br />
<strong>“E</strong> silisili l<strong>ona</strong> tau i Penina”.<br />
O agava’a ia e ta’ua e <strong>le</strong><br />
Fa’ata’oto, e sili atu <strong>le</strong> taugata<br />
nai lo ma’ataua. Aua<br />
o Agava’a e fa’amanuiaina<br />
ma tausi ai <strong>le</strong> Ola. E <strong>le</strong><br />
<strong>mafai</strong> e ma’ataua ma Penina<br />
taugata, <strong>ona</strong> fa’atau<br />
pe fausia se Olaga <strong>le</strong><strong>le</strong>i.<br />
Vagana fatumanava ma<br />
Anava mai <strong>le</strong> Atua. Foliga<br />
na o <strong>le</strong> Atua na fai ai <strong>le</strong><br />
ulua’i <strong>tagata</strong>. Na manava<br />
ifo i <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> <strong>le</strong> Ola <strong>le</strong><strong>le</strong>i.<br />
Le ola Sa’oloto. Mea na o<br />
lo o i <strong>le</strong> ‘Anofa<strong>le</strong> o Tina. O<br />
<strong>le</strong> ala fo’i <strong>le</strong>a na fa’aigoa ai<br />
<strong>le</strong> ulua’i fafine o Eva. O <strong>le</strong><br />
Ola o Aiga, Nu’u e fa’apea<br />
fo’i i <strong>le</strong> Eka<strong>le</strong>sia.<br />
Tofa Soifua.<br />
14 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Tusia: SIMA Nius<br />
Ua faatonuina e <strong>le</strong> faamasino o<br />
<strong>le</strong> faamasinoga faaitumalo a<br />
Amerika Samoa o John Ward ia<br />
loia a<strong>le</strong> Malo, e tatau <strong>ona</strong> fai sa<br />
latou faatatau i se faiga e totogi ai<br />
<strong>le</strong> pasese ma pepa malaga e toe<br />
faafoi ai i Samoa ia <strong>le</strong> alii o Sefo<br />
Vaifa<strong>le</strong> <strong>le</strong>a ua silia i <strong>le</strong> 5 masina o<br />
taofia i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>puipui i Tafuna.<br />
O loo taofia pea <strong>le</strong>a alii i <strong>le</strong><br />
fa<strong>le</strong>puipui <strong>ona</strong> e <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> ave i<br />
Samoa seiloga e i ai se pasese ma<br />
fai se tusi folau e malaga ai.<br />
O Sefo Vaifa<strong>le</strong> na loka e <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o i<br />
<strong>le</strong> amataga o <strong>le</strong> tausaga <strong>ona</strong> ol<strong>ona</strong><br />
faia o ni te<strong>le</strong>foni <strong>le</strong> talafeagai i ni<br />
tamaitai fomai se toa lua i <strong>le</strong> maota<br />
gasegase i Fagaalu.<br />
I se iloiloga i <strong>le</strong> faaiuga o <strong>le</strong> vaiaso<br />
i <strong>le</strong> faamasinoga i Amerika<br />
Samoa na saunoa ai <strong>le</strong> faamasino,<br />
ua tatau <strong>ona</strong> faagaioi pepa ma to-<br />
MAI LE TERITORI O AMERIKA SAMOA<br />
Saili e <strong>le</strong> faamasinoga<br />
se pasese e faafoi ai<br />
Sefo Vaifa<strong>le</strong> i Samoa<br />
togi se pasese e faafoi ai Sefo i Samoa.<br />
Na tuuaia e <strong>le</strong> faamasino ia <strong>le</strong> Malo<br />
i <strong>le</strong> <strong>le</strong> faamalosia o a latou tulafono o<br />
femalagaina <strong>ona</strong> o faamaumauga na<br />
tuuina atu o loo manino ai o <strong>le</strong> pepa nofomau<br />
o Sefo Vaifa<strong>le</strong> na muta l<strong>ona</strong><br />
aoga i <strong>le</strong> 1994 ao <strong>le</strong>a ua oo mai i <strong>le</strong> 2010<br />
o loo i ai pea i <strong>le</strong> teritori.<br />
I <strong>le</strong>a foi iloiloga na faamanatu ai e<br />
<strong>le</strong> faamasino i loia a<strong>le</strong> malo ia <strong>le</strong> faigata<br />
te<strong>le</strong> <strong>ona</strong> faaauau <strong>le</strong> taofia o Sefo i <strong>le</strong><br />
fa<strong>le</strong>puipui <strong>ona</strong> e <strong>le</strong>ai ni moliaga ua faatoai<br />
e <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o.<br />
O <strong>le</strong> isi faigata o feagai ma <strong>le</strong> malo i<br />
<strong>le</strong> tau faia <strong>le</strong>a o pepa mo Sefo Vaifa<strong>le</strong><br />
<strong>ona</strong> e talu mai lava <strong>le</strong> aso na loka ai e<br />
<strong>le</strong>o<strong>le</strong>o, e <strong>le</strong>i oo atu lava se tasi ol<strong>ona</strong><br />
aiga e asi o ia i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>puipui. O <strong>le</strong>nei<br />
alii sa nonofo ma se tasi tuafafine o<br />
l<strong>ona</strong> tama aepeitai o loo malaga <strong>le</strong>a<br />
tina i fafo.<br />
Tau maluelue <strong>le</strong> tulaga o<br />
Muliaina i <strong>le</strong> All Blacks<br />
Ua <strong>le</strong> o toe faigata nei <strong>ona</strong><br />
sui e <strong>le</strong> Faiaoga <strong>le</strong> alo lauiloa<br />
o <strong>le</strong> atunuu i <strong>le</strong> Numera 15 a<br />
<strong>le</strong> Olope<strong>le</strong>ki, <strong>le</strong> susuga a<br />
Malili Muliaina, ai o <strong>le</strong> fetaui<br />
o <strong>le</strong> faagasolo o<br />
taamilosaga amata a <strong>le</strong> au i<br />
<strong>le</strong>nei tausaga e faasauni atu<br />
ai mo <strong>le</strong> Taamilosaga o <strong>le</strong><br />
Tafatolu, ae ua faamanualia<br />
ai foi ma <strong>le</strong> alii taalo o Mills<br />
talu mai lava <strong>le</strong> Super 14,<br />
<strong>le</strong>a ua <strong>le</strong> maua ai ni ana<br />
taaloga ma misia ai i <strong>le</strong> taimi<br />
nei.<br />
Ua fetaui <strong>le</strong><strong>le</strong>i foi <strong>le</strong>a ma<br />
<strong>le</strong> filifili mai o <strong>le</strong> alii talavou<br />
mai Otago o Israel Dagg, <strong>le</strong>a<br />
na maitauina i <strong>le</strong> vaiaso na<br />
tea nei i <strong>le</strong> taaloga ma Ireland<br />
<strong>le</strong> mataina o lana<br />
tamoe, e fai si poto o <strong>le</strong> alii e<br />
faatino lana taalo ma e te<strong>le</strong>vave<br />
foi, e pei <strong>ona</strong> sa<br />
maitauina i lana taaloga<br />
muamua i <strong>le</strong> numera 15.<br />
O se pepa o faamatalaga<br />
mai <strong>le</strong> Pu<strong>le</strong>ga o loo ua<br />
faailoa ai <strong>le</strong> tumau pea o <strong>le</strong><br />
faatuatuaga o <strong>le</strong> Faiaoga i <strong>le</strong><br />
alii fou <strong>le</strong>nei o Dagg i <strong>le</strong><br />
taimi nei ao faamanualia<br />
Mills, <strong>ona</strong> o loo i ai foi <strong>le</strong> isi<br />
alii e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> taalo ai i <strong>le</strong><br />
tulaga lava <strong>le</strong>a e tasi <strong>le</strong> alii<br />
o Cory Jane, ae pau <strong>le</strong> tulaga<br />
i <strong>le</strong> tagai a <strong>le</strong> Pu<strong>le</strong>ga<br />
<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> alo o <strong>le</strong> atunuu <strong>le</strong><br />
alii o Mills, e fai si maualuga<br />
o ana faamaumauga<br />
(records) <strong>le</strong>a e pei <strong>ona</strong> o ia <strong>le</strong><br />
<strong>tagata</strong> taalo pito te<strong>le</strong> taaloga<br />
i <strong>le</strong> Olope<strong>le</strong>ki o <strong>le</strong> numera<br />
15, faatasi ai ma <strong>le</strong> o ia <strong>le</strong> isi<br />
tama matua o <strong>le</strong> au e ono<br />
tuu i ai <strong>le</strong> tulaga o <strong>le</strong> Kapeteni<br />
pea faamanualia Mcaw.<br />
O <strong>le</strong> tausaga na tea nei<br />
na kapeteni ai e Mills <strong>le</strong> au i<br />
ana taamilosaga amata <strong>le</strong>a<br />
na faiaina ai i <strong>le</strong> isi a latou<br />
taaloga ma Farani, ae o nisi<br />
foi o tusitusiga i <strong>le</strong> taaloga<br />
lava o <strong>le</strong> lakapi o loo<br />
faaigoaina ai <strong>le</strong> alii o ia o <strong>le</strong><br />
Tupu o <strong>le</strong> Sapo Polo aemaise<br />
lava pea kiki faatusao, ua 30<br />
nei tausaga o <strong>le</strong> alii o Mills<br />
ae o <strong>le</strong>a faatoa 22 <strong>le</strong> alii o Israel<br />
Dagg, ma o se paga talafeagai<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i te<strong>le</strong> ao lumanai<br />
ai <strong>le</strong> Ipu o <strong>le</strong> Lalolagi.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 15
Tusia: Tualoaina Moana Tuala - Tama<strong>le</strong>lagi<br />
• Lauga i totonu o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>:<br />
O <strong>le</strong> lauga <strong>le</strong>a e tatau <strong>ona</strong> saofai <strong>le</strong><strong>le</strong>i ma<br />
fai; e <strong>mafai</strong> foi <strong>ona</strong> faaaoga ni taga (gesture)<br />
e faatino ai e fua i <strong>le</strong> ituaiga mataupu ma<br />
<strong>le</strong> mea o loo manao <strong>le</strong> failauga e faailoa.<br />
E <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> faaaoga <strong>le</strong> fue i <strong>le</strong> lauga nofo i<br />
totonu o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>, ae o <strong>le</strong> tootoo e faataatia i<br />
<strong>le</strong> va o matai <strong>le</strong>a e faia <strong>le</strong> faatau. A faaaoga<br />
<strong>le</strong> fue, e mafia <strong>ona</strong> uu e <strong>le</strong> lima tauagava<strong>le</strong><br />
o <strong>le</strong> matai lauga ia afa o <strong>le</strong> fue ma faasolo<br />
ai l<strong>ona</strong> lima ae uu e l<strong>ona</strong> lima taumatau <strong>le</strong><br />
au o <strong>le</strong> fue. O se mafuaaga faigofie e faamatala<br />
ai nei gaioiga, ia maua e <strong>le</strong> failauga<br />
se avanoa poo se taimi e toe tomanatu ai<br />
<strong>ona</strong> mafaufauga ma ni lag<strong>ona</strong> tutupu aua<br />
<strong>le</strong> aso faapitoa.<br />
Ao <strong>le</strong>i amataina upu tomua a <strong>le</strong> failauga, o<br />
<strong>le</strong> taimi <strong>le</strong>a e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> tago <strong>le</strong> failauga ma<br />
ta pe sasa mai foi <strong>le</strong> fue i <strong>ona</strong> luma pe faatolu<br />
pe faa-fa, <strong>ona</strong> ta atu loa <strong>le</strong>a ma tumau<br />
pe taatia <strong>le</strong>a i l<strong>ona</strong> tauau i <strong>le</strong> itu taumatau.<br />
O <strong>le</strong> tasi vaega taua o <strong>le</strong> lauga i totonu<br />
o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>, o <strong>le</strong> faiga ma <strong>le</strong> fegauiaiga o <strong>le</strong> <strong>le</strong>o<br />
o <strong>le</strong> failauga; o se faataitaiga: I se lauga<br />
faafeiloai, o <strong>le</strong> <strong>le</strong>o, e <strong>le</strong> gata i <strong>le</strong> faifaimalie,<br />
ae tutusa lava l<strong>ona</strong> <strong>le</strong>o malū mai <strong>le</strong> amataga<br />
o <strong>le</strong> lauga, ae a faasolo <strong>le</strong>a ina maea,<br />
<strong>ona</strong> faasolo loa <strong>le</strong>a ina <strong>le</strong>o laitiiti peitai; afai<br />
o se lauga e tuvao ai se fono, e ese foi <strong>le</strong><br />
faiga o <strong>le</strong> <strong>le</strong>o, e <strong>le</strong> gata i <strong>le</strong> maualuga ma <strong>le</strong>o<br />
te<strong>le</strong>; o upu faaaoga e tatau <strong>ona</strong> maotua,<br />
faatasi ma alagaupu eseese e talafeagai mo<br />
<strong>le</strong> mafuaaga o <strong>le</strong> aso, ia faamaualuga ma<br />
faamapuepue ai <strong>le</strong> aso <strong>ona</strong> o se mataupu<br />
taua o <strong>le</strong>ā talanoaina.<br />
• Lauga i fafo o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong> poo se<br />
O LAU AGANUU<br />
malae-fono:<br />
O <strong>le</strong> mea sili <strong>ona</strong> tāua i lauga faapenei, e<br />
faalagolago lava i <strong>le</strong> ituaiga <strong>tagata</strong> <strong>le</strong>a a sauni e<br />
lauga ma l<strong>ona</strong> matua (age).<br />
E toaitiiti lava <strong>tagata</strong> e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> maua <strong>le</strong><br />
avanoa e lauga faapenei i se malaefono; talu ai<br />
o ituaiga lauga e fai i fafo, e <strong>le</strong> so<strong>ona</strong> tu ai se tulafa<strong>le</strong>,<br />
e na o tulafa<strong>le</strong> lava e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong><br />
latou tauaveina <strong>le</strong> mamalu o aiga i<br />
l<strong>ona</strong> tulaga maualuga ma <strong>le</strong><br />
aoaotete<strong>le</strong> <strong>ona</strong> e <strong>le</strong> na o matai e<br />
faalogologo i ia lafolafoga, ae e<br />
faaloglogo uma ai tau<strong>le</strong><strong>le</strong>a, fafine,<br />
tamaiti ma soo se <strong>tagata</strong> lava; o<br />
<strong>le</strong> mea foi <strong>le</strong>a e tatau ai i <strong>le</strong><br />
failauga <strong>ona</strong> siitia <strong>le</strong> tulaga<br />
(<strong>le</strong>vel) e talanoa ai. I se faaupuga<br />
faigofie; o failauga ia e tu tootoo i<br />
fafo i malaefono, o tama sasao<br />
tama ia, poo siamupini foi.<br />
O <strong>le</strong> tootoo e <strong>le</strong> tu ai se <strong>tagata</strong><br />
faa<strong>le</strong>tonu ma se <strong>tagata</strong> e <strong>le</strong> lava se silafia<br />
aua e matagā ai. O se ata faataitai e pei o se<br />
ave-pasi; i <strong>le</strong> taimi e faafoe ai <strong>le</strong> galuega a <strong>le</strong> avetava<strong>le</strong>,<br />
ua ia mautinoa <strong>le</strong><strong>le</strong>i, o ola o <strong>tagata</strong> uma<br />
i totonu o <strong>le</strong> pasi e i <strong>ona</strong> aao... E faapena foi <strong>le</strong> tu<br />
tootoo, o <strong>le</strong> faatuatuaga uma o <strong>le</strong> aiga <strong>le</strong>a ua ave<br />
iai, o <strong>le</strong> matagofie ma <strong>le</strong> mataga o loo i aao o <strong>le</strong><br />
failauga.<br />
O <strong>le</strong> lauga la i <strong>le</strong> malae e faaaoga uma <strong>le</strong> fue<br />
ma <strong>le</strong> tootoo.<br />
A o <strong>le</strong>i amataina <strong>le</strong> lauga, o <strong>le</strong> te<strong>le</strong> lava o<br />
failauga, e muamua <strong>ona</strong> fesasaai <strong>le</strong> fue i l<strong>ona</strong> itu<br />
taumatau ma l<strong>ona</strong> itu tauagava<strong>le</strong>...pe faa-fa,<br />
<strong>ona</strong> taatia loa <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> fue i l<strong>ona</strong> tauau tauagava<strong>le</strong>,<br />
ae uu <strong>le</strong> tootoo i l<strong>ona</strong> aao taumatau.<br />
O <strong>le</strong> tu a <strong>le</strong> failauga e taua te<strong>le</strong>. O <strong>le</strong> tulaga<br />
masani o <strong>le</strong> tootoo, o l<strong>ona</strong> iu e tatau <strong>ona</strong> tu i <strong>le</strong><br />
va o <strong>le</strong> vaematua ma <strong>le</strong> isi tamai vae o <strong>le</strong> vae<br />
taumatau o <strong>le</strong> failauga ina ia mau <strong>le</strong><strong>le</strong>i; a faapea<br />
la e feme’iai <strong>le</strong> au o <strong>le</strong> tootoo ao alu <strong>le</strong> lauga, ia<br />
tumau <strong>le</strong><strong>le</strong>i lava <strong>le</strong> iu. Peitai, e iai isi talitonuga<br />
o loo faapea mai, e <strong>mafai</strong> lava <strong>ona</strong> sui <strong>le</strong> mea e<br />
tu ai <strong>le</strong> iu o <strong>le</strong> tootoo ae ia mau.<br />
A oo ina maea <strong>le</strong> lauga, <strong>ona</strong> faalava<br />
loa <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> tootoo e <strong>le</strong> toe faatuina <strong>le</strong>a,<br />
ia faafeagai tonu lava <strong>le</strong>a ma <strong>le</strong> sulugatiti<br />
o <strong>le</strong> failauga. E <strong>mafai</strong> foi e<br />
se alii <strong>ona</strong> tu i<strong>le</strong> tootoo; o l<strong>ona</strong><br />
uiga, e tatau foi <strong>ona</strong> tali e se isi<br />
alii <strong>le</strong> lauga <strong>le</strong>a, ia poo se alii foi<br />
e tali i se lauga a se faifeau. O <strong>le</strong><br />
tulaga la <strong>le</strong>nei, e taua o “<strong>le</strong> aso<br />
ua tootoo alii” o l<strong>ona</strong> uiga, ua <strong>le</strong><br />
lauga se tulafa<strong>le</strong> ae ua lauga <strong>le</strong><br />
alii.<br />
• Faaaogaina o <strong>le</strong><br />
gagana:<br />
I <strong>le</strong> te<strong>le</strong> lava foi o lauga, e faaaoga lava ia<br />
faaupuga ia e fau faa-solo peitai, o <strong>le</strong> solo lava<br />
ia, e tasi lava <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> na te faia; faataitaiga: o<br />
se solo a se sula toga. O <strong>le</strong> lauga, e tatau <strong>ona</strong><br />
toalua ni <strong>tagata</strong> e fetaliai, o <strong>le</strong> eseesega <strong>le</strong>na. O<br />
<strong>le</strong> faaaogaina foi o alagaupu, e te<strong>le</strong> lava ina<br />
faaaoga i ituaiga lauga eseese.<br />
O <strong>le</strong> isi gagana e faaaogaina te<strong>le</strong> i lauga, o <strong>le</strong><br />
tai faalua (repeat) <strong>le</strong>a on ta’u o se upu poo se<br />
laina o upu e faailoa atu ai <strong>le</strong> tāua te<strong>le</strong> foi o sia<br />
manatu. O uiga faamanatu (symbolic characteristics)<br />
o <strong>le</strong> faiga o se lauga pe afai e talanoa<br />
mai <strong>le</strong> failauga, e na te faatepa <strong>le</strong> au faafofoga i<br />
tu ma aga poo ni talatuu foi mai anamua, e tāua<br />
te<strong>le</strong> i <strong>le</strong> faalogo aua e pei o i e faailoa mai ai e <strong>le</strong><br />
failauga l<strong>ona</strong> silafia i tala o <strong>le</strong> vavau ma tala<br />
faasolopito o <strong>le</strong> atunuu.<br />
O i foi, e fiafia foi <strong>tagata</strong> e faalogo iai aua,<br />
o lauga faapenei e maua ai foi e isi tulafa<strong>le</strong> ni<br />
mea aoga latou te faaaogaina i isi taimi o ni<br />
feiloaiga. O i la e sao ai <strong>le</strong> isi muagagana e<br />
masani ai failauga “o fa<strong>le</strong>aoga mea uma” aua<br />
e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> e faalogo ma pue ma ao mai <strong>le</strong> isi<br />
<strong>tagata</strong>. O <strong>le</strong> mea <strong>le</strong>a sa sau ai Samoa anamua,<br />
sa tuu taliga upu uma, a <strong>le</strong> <strong>le</strong><strong>le</strong>i lava la lau<br />
faalogo, o l<strong>ona</strong> uiga e <strong>le</strong>ai foi se mea e te maua.<br />
I <strong>le</strong> aote<strong>le</strong>ga o manatu, e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> ou faapea<br />
atu, soo se lauga lava e tatau <strong>ona</strong> amata<br />
i sou <strong>le</strong>o malū, mālie ma <strong>le</strong> maualalo, ia ma<br />
amata lava <strong>le</strong>a <strong>ona</strong> siisii i luga a o faasolo <strong>le</strong><br />
lauga. E iloa <strong>le</strong><strong>le</strong>i lava <strong>le</strong> tulaga <strong>le</strong>a i se lauga<br />
i totonu o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>.<br />
O au upu muamua lava, toetoe a e<br />
musumusu i <strong>le</strong> faiga ae o <strong>le</strong> auala <strong>le</strong>a e te tau<strong>mafai</strong><br />
ai ina ia naunau mai <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> e fia faalogo<br />
ma tumau <strong>ona</strong> taliga i <strong>le</strong> lauga, aua o <strong>le</strong><br />
natura <strong>le</strong>a o tatou e fiailoa mea uma (faitala);<br />
ao faia <strong>le</strong>a faiga ae ua sii malie lava lou <strong>le</strong>o, e<br />
oo ifo ina faaiuiu <strong>le</strong> lauga ua pei lava ua e ee,<br />
ae ua faalologo uma <strong>tagata</strong> i <strong>le</strong> taimi <strong>le</strong>a, ua<br />
<strong>le</strong>ai se isi e toe pisa ae ua saō <strong>le</strong> fa<strong>le</strong><br />
E iai foi nisi failauga, e iai foi a latou metotia<br />
e faafilogia ai <strong>le</strong> lauga ina ia uai mai ai <strong>le</strong><br />
faalogo a <strong>tagata</strong> ia aua nei iva <strong>le</strong> aso; e pei la<br />
o ni tala malie poo ni alagaupu foi e faatupu<br />
ai <strong>le</strong> naunau mai o <strong>tagata</strong>, ia ae o nisi foi<br />
taimi, ua faaaoga ni tala tausua faauigalua e<br />
pei e faafiaula <strong>ona</strong> fai.<br />
Ia o se ata faataitai <strong>le</strong>na e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> tatou<br />
faaaoga e fai ma taiala mo <strong>le</strong> au faitau.<br />
Ia manuia <strong>le</strong>nei aso ma <strong>le</strong> faamoemoe e pei<br />
<strong>ona</strong> alo atu iai...<br />
16 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Tusia: SIMA Nius<br />
E toa lua ni tamaitai <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o na<br />
manunua i <strong>le</strong> teritori o Amerika<br />
Samoa i <strong>le</strong> vaiaso na tea nei ina ua<br />
osofai e se alii i Nuuuli ao agai atu<br />
tamaitai <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o e faatino o laua tiute<br />
faapuipuiga o<strong>le</strong> saoga<strong>le</strong>mu laute<strong>le</strong>.<br />
I faamaumauga na tuuina atu i<br />
luma o <strong>le</strong> faamasinoga na taua ai, o<br />
tamaitai <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o nei sa tali atu i se<br />
valaau mai <strong>le</strong> aiga o <strong>le</strong>nei alii e faapea<br />
o loo ia faatupu se vevesi.<br />
O <strong>le</strong> ua molia o Amila<strong>le</strong> Sailo mai<br />
<strong>le</strong> afioaga o Nuuuli.<br />
I <strong>le</strong> taunuu o <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o sa faapea ai<br />
<strong>ona</strong> faasino e <strong>le</strong> tuafafine o <strong>le</strong>nei alii<br />
ia <strong>le</strong> vaega o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong> o loo lafi ai.<br />
Na taua e <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o, sa o laua tau-<br />
MAI LE TERITORI O AMERIKA SAMOA<br />
Osofai tamaitai<br />
<strong>le</strong>o<strong>le</strong>o i se samala<br />
ao faatino<br />
galuega<br />
<strong>mafai</strong> e agai atu i <strong>le</strong> potu na lafi ai <strong>le</strong><br />
alii ae faafuaseia ai <strong>ona</strong> osofai mai i<br />
laua e ala i<strong>le</strong> faaaogaina o se samala.<br />
Na manua tonu <strong>le</strong> ulu o <strong>le</strong> tasi <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o<br />
ae o <strong>le</strong> isi na aafia l<strong>ona</strong> vae. Sa togafitia<br />
ma toe tetea i tua i laua mai <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>mai<br />
i <strong>le</strong> aso lava <strong>le</strong>a.<br />
I <strong>le</strong> uluai tulai o Amila<strong>le</strong> i luma o<strong>le</strong> faamasinoga<br />
sa faapea ai <strong>ona</strong> teena e <strong>le</strong><br />
faamasino ia <strong>le</strong> tatalaina o <strong>le</strong>nei alii i<br />
tua <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> matuia o lana solitulafono.<br />
O <strong>le</strong> toe tulai o ia i <strong>le</strong> faaiuga o <strong>le</strong> vaiaso<br />
mo nisi moliaga faaopoopo <strong>le</strong>a ua i<br />
ai ma <strong>le</strong> faaoomanua tuga. O <strong>le</strong>a moliaga<br />
e faaono nofo sala solo atoa ai se<br />
<strong>tagata</strong> i<strong>le</strong> fa<strong>le</strong>puipui poo <strong>le</strong> umi foi e 30<br />
tausaga.<br />
Na tau<strong>mafai</strong> <strong>le</strong> tamaitai loia ua<br />
tulai o Amila<strong>le</strong> e tauanau <strong>le</strong> faamasinoga<br />
mo se avanoa e tatala ai i tua<br />
o ia aepeitai na faaalia e <strong>le</strong> faamasinoa,<br />
e ogaoga <strong>le</strong> moliaga ma e faaeteete gata<br />
<strong>le</strong> tatala o ituaiga <strong>tagata</strong> faapenei i tua.<br />
O <strong>le</strong> tulai mai o <strong>le</strong>nei faalavelave i totonu<br />
o <strong>le</strong> teritori ua toe lalaga mai e <strong>le</strong><br />
Komesi<strong>ona</strong> o <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o <strong>le</strong> tofa Tuaolo Manaia<br />
Fruean <strong>le</strong> tatau <strong>ona</strong> faaaupegaina o<br />
<strong>le</strong>o<strong>le</strong>o <strong>ona</strong> ua te<strong>le</strong> faalavelave ua aafia<br />
ai <strong>le</strong>o<strong>le</strong>o ao faatinoina o latou tiute.<br />
O <strong>le</strong> vaiaso nei <strong>le</strong>a e toe tulai ai <strong>le</strong>nei<br />
alii i luma o <strong>le</strong> faamasinoga mo iloiloga<br />
pe lava ni molimau e faaauau ai <strong>le</strong> faamasinoga.<br />
Amila<strong>le</strong> Sailo<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 17
Mana’o A<strong>le</strong> Vena<br />
fa’aopoopo sui faipu<strong>le</strong><br />
o Fa<strong>le</strong>ata i Sisifo<br />
Tusia: Tusitala Tolo<br />
Ua maea <strong>ona</strong> isi se fautaga a se<br />
Komisi suesue sa toe iloiloina <strong>le</strong> tulafono<br />
o faigapalota, ia faaopoopo se<br />
sui faipu<strong>le</strong> mo Fa<strong>le</strong>ata i sisifo <strong>ona</strong><br />
ua silia i <strong>le</strong> 2 afe <strong>tagata</strong> palota. O <strong>le</strong><br />
a maea <strong>le</strong> paeaiga o iai nei a <strong>le</strong><br />
Pa<strong>le</strong>mene, e <strong>le</strong>’o toe maua mai se<br />
faamatalaga i <strong>le</strong> Malo e tusa o <strong>le</strong>a<br />
fautuaga ma isi fautaga sa tuuina<br />
atu i <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mene e <strong>le</strong>a komisi suesue<br />
sa filifilia ina ua maea <strong>le</strong> faigapalota<br />
te<strong>le</strong> o <strong>le</strong> 2006.<br />
E ui e <strong>le</strong>o maoti mai <strong>le</strong>a tulaga i<br />
<strong>le</strong> taimi nei, ae ua toe finauina e <strong>le</strong><br />
sui faipu<strong>le</strong> fou o Fa<strong>le</strong>ata i sisifo <strong>le</strong><br />
tofa A<strong>le</strong> Vena <strong>le</strong> tatau <strong>ona</strong><br />
faaopoopo se isi sui faipu<strong>le</strong> mo l<strong>ona</strong><br />
itumalo.<br />
E faavae <strong>le</strong> finagalo o <strong>le</strong> sui a<br />
faipu<strong>le</strong> i <strong>le</strong> tulaga na iai <strong>le</strong> palota<br />
laititi a l<strong>ona</strong> itumalo talu ai nei. Ua<br />
toate<strong>le</strong> <strong>tagata</strong> palota o loo alala i<br />
fanua faatau ma fanua lisi i totonu<br />
o <strong>le</strong> itumalo ma o <strong>tagata</strong> ia ua latou<br />
faia faaiuga o sui faipu<strong>le</strong> ae ua faamamasagia<br />
ai <strong>le</strong> filifiliga a <strong>tagata</strong><br />
moni e faasino iai se itumalo i <strong>ona</strong><br />
nuu ma afio’aga mavae. E talitonu A<strong>le</strong><br />
e tatau <strong>ona</strong> isi se isi faipu<strong>le</strong> e fai ma sui<br />
mo i latou mai isi vaega o <strong>le</strong> atunuu ua<br />
nonofo i fanua faatau ma fanua lisi i<br />
Fa<strong>le</strong>ata i sisifo, ae taatia <strong>le</strong> isi tofi faipu<strong>le</strong><br />
e filifili e nuu mavae o Fa<strong>le</strong>ata i<br />
sisifo.<br />
E <strong>le</strong> fou ia popo<strong>le</strong>ga na folasia e <strong>le</strong><br />
Igoamatua aua e faapea foi <strong>le</strong> lag<strong>ona</strong> o<br />
nisi sui faipu<strong>le</strong>. O loo fua <strong>le</strong> latou<br />
silasila i <strong>le</strong> taunuuga o <strong>le</strong> palota o <strong>le</strong><br />
2006 <strong>le</strong>a na sau <strong>le</strong> faaiuga e mamao<br />
palota a se sui e <strong>le</strong>i autasi iai <strong>le</strong> finagalo<br />
o se itumalo i fa<strong>le</strong>palota faapitoa i<br />
Apia, ma manumalo ai <strong>le</strong> sui tauva e<br />
<strong>le</strong>’o faia se monotaga ma alu atu i fono<br />
a <strong>le</strong> nuu.<br />
E tai foliga lava la <strong>le</strong>a popo<strong>le</strong>ga i <strong>le</strong><br />
atugaluga o A<strong>le</strong> Vena <strong>ona</strong> ua fai e<br />
<strong>tagata</strong> ese <strong>le</strong> filifiliga o <strong>le</strong> sui manumalo,<br />
ae mala papala <strong>le</strong> filifiliga a<br />
<strong>tagata</strong> o nuu mavae o <strong>le</strong> itumalo.<br />
O popo<strong>le</strong>ga foi ia o loo mafua ai <strong>ona</strong><br />
manatu nisi faipu<strong>le</strong> ua tatau <strong>ona</strong><br />
faaopoopo ni nofoa mo o latou itumalo<br />
pe a fua i <strong>le</strong> toate<strong>le</strong> o <strong>tagata</strong> palota ese<br />
ua vaaia i a latou lola, ae e <strong>le</strong>o manino<br />
<strong>tagata</strong> o nonofo i totonu o nuu ma<br />
afioaga o <strong>le</strong> itumalo faafaipu<strong>le</strong> poo ai ia<br />
Le sui faipu<strong>le</strong> o Fa<strong>le</strong>ata i Sisifo, tofa i <strong>le</strong> Igoamatua A<strong>le</strong> Vena A<strong>le</strong><br />
<strong>tagata</strong>. O atugaluga uma nei ua<br />
silasila iai <strong>le</strong> faigamalo a <strong>le</strong> HRPP o loo<br />
tu nei i <strong>le</strong> foe e pei <strong>ona</strong> folafola e <strong>le</strong><br />
Pa<strong>le</strong>mia o <strong>le</strong> a iai nisi suiga o <strong>le</strong> a<br />
faatino i <strong>le</strong> tulafono o faigapalota pe<br />
a maea <strong>le</strong> palota te<strong>le</strong> o <strong>le</strong> tausaga<br />
fou ma toe foi mai <strong>le</strong> HRPP e<br />
faatautaia upufai o <strong>le</strong> atunuu.<br />
18 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Tusia: Vui Masinamua<br />
Ina ua maea <strong>le</strong> faamoemoe sa alo i<br />
ai <strong>le</strong> Pu<strong>le</strong>ga ma <strong>le</strong> aufaigaluega a<br />
Le Manamea Samoa sa maua ai loa<br />
sina avanoa i <strong>le</strong> po o <strong>le</strong> Aso To<strong>ona</strong>i<br />
e eva ai foi ma maimoa i faiga foi a<br />
<strong>le</strong> aai o Sini latou e pei <strong>ona</strong> aave<br />
mai ai <strong>le</strong> te<strong>le</strong> o tala. Sa malaga <strong>le</strong><br />
toate<strong>le</strong> o <strong>le</strong> aumalaga i <strong>le</strong> faafiafiaga<br />
sa faia i totonu lava o <strong>le</strong> aai i Mt<br />
Druitt i se tasi o hall ma sa faapena<br />
<strong>ona</strong> vaaia ai <strong>le</strong> toate<strong>le</strong> foi o <strong>le</strong> mamalu<br />
o <strong>le</strong> atunuui ai sa <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong><br />
toe feiloai atu i ai talu mai tausaga<br />
e te<strong>le</strong>. Sa matua faatumulia <strong>le</strong><br />
faafiafiaga <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> siva a <strong>le</strong> faaili i<br />
totonu lava o Sini e igoa o <strong>le</strong> Tama<br />
Savaii 2. O <strong>le</strong> faaili o loo faatinoina<br />
e alo o <strong>le</strong> tofa Fiu mai <strong>le</strong> alaalafaga<br />
o Sa<strong>le</strong>lologa i Savaii. O se faaili foi<br />
e matautia l<strong>ona</strong> manaia <strong>ona</strong> e <strong>le</strong><br />
gata i <strong>le</strong> toate<strong>le</strong> ao <strong>le</strong> mananaia te<strong>le</strong><br />
foi oa latou fatuga io latou siufofoga<br />
ae maise ai foi o <strong>le</strong> tulaga lava tau<br />
faafiafia. O <strong>le</strong>a lava foi po sa faia ai<br />
ma <strong>le</strong> tauvaga pu<strong>le</strong>tasi a tamaitai<br />
faapea tauvaga o aloa a alii. Sa<br />
maua <strong>le</strong> avanoa e tauva ai teine o <strong>le</strong><br />
Mananea ma sa faateia <strong>ona</strong> e toetoe<br />
a ssosola ma mai ma tene o <strong>le</strong><br />
manamea <strong>le</strong> tauvaga. Ia faigamea<br />
lava faapena e seasea lava <strong>ona</strong><br />
malo se moa folau. aua na tmalo <strong>le</strong><br />
MAI LE LAUMUA I SINI AUSETALIA<br />
Na tuuina mai <strong>le</strong> avanoa e tatala aloaia ai e <strong>le</strong> au malaga a Le Manamea Samoa mai Aotearoa <strong>le</strong> po fiafia. Lena ua silasila atu i ai i <strong>le</strong> faatama ma <strong>le</strong><br />
Tina o <strong>le</strong> au malaga ma <strong>le</strong> au malaga atoa e pei <strong>ona</strong> faaalia lo latou laufofoga fiafia.<br />
tina mai Sini ae tulagalua ma tulagatolu<br />
ai tamaitai o Le Manamea. E ese<br />
foi faiga a sia atunuu <strong>le</strong> manaia ae pei<br />
lava foi ai <strong>ona</strong> o tatou e laititi si o tatou<br />
atuu o Aotearoa. E mau lava foi e vaai<br />
mai faatalofa mai mau foi e pei e <strong>le</strong> fiafia<br />
i <strong>le</strong> o atu fua i <strong>le</strong> latou atunuu ae<br />
soia <strong>ona</strong> ua pau lava ae ao <strong>ona</strong> faamanatu<br />
atu o tatou uma lava mai<br />
Hamo sa malaga mai e saili fofo.<br />
Le vaaiga i <strong>le</strong> au Faaili Matagofie a Tama Savaii 2 mai Sini <strong>le</strong> faaili ae mai Sa<strong>le</strong>lologa Savaii <strong>le</strong><br />
aufaaili.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 19
Tusia: SIMA Nius<br />
O <strong>le</strong> vaiaso na tea nei na tofia aloaia<br />
ai Laauli Michael Jones e avea ma se<br />
tasi o Amepasa o <strong>le</strong> Ipu a <strong>le</strong> Lalolagi <strong>le</strong>a<br />
o <strong>le</strong> a talimalo ai Niu Sila i el tausaga<br />
fou.<br />
O <strong>le</strong> tulaga ua tofia i ai Laauli o <strong>le</strong><br />
galulue <strong>le</strong>a e unai <strong>tagata</strong> Niu Sila ina<br />
ia saini i polokalame galulue fua aua <strong>le</strong><br />
tuufaatasia o <strong>le</strong> taamilosaga i <strong>le</strong><br />
tausaga fou.<br />
E silia i <strong>le</strong> 5,000 ni <strong>tagata</strong> o loo manaomia<br />
e <strong>le</strong> malo e ofo mai o latou taimi<br />
e galulue ai e aunoa ma ni totogi mo <strong>le</strong><br />
taligamalo. O loo tagai <strong>le</strong> malo e silia i<br />
<strong>le</strong> 70,000 i latou o <strong>le</strong> a asia Niu Sila i <strong>le</strong><br />
taimi o <strong>le</strong> taamilosaga i <strong>le</strong> tausaga fou<br />
ma e te<strong>le</strong> tapenaga e manaomia ai ae<br />
utiuti se<strong>le</strong>ni e totogi ai ni <strong>tagata</strong>.<br />
E toate<strong>le</strong> ua faaalia e faapea, o <strong>le</strong><br />
malosi o <strong>le</strong> lagolago a Laauli i <strong>le</strong> vaega<br />
TALA OTOOTO A LE MANAMEA<br />
Tofia Laauli Michael Jones<br />
e avea ma Amepasa o <strong>le</strong><br />
Ipu a <strong>le</strong> Lalolagi<br />
faaupufai a <strong>le</strong> Nati<strong>ona</strong>l <strong>le</strong>a ua oo ai lava ina<br />
tofia i tulaga nei e ui ina o ia o se <strong>tagata</strong> logologoa<br />
<strong>ona</strong> tala ave ao taalo i <strong>le</strong> All Blacks.<br />
Ua atoa ia Laauli Michael Jones ia <strong>le</strong><br />
toa fitu o Amepasa ua i ai nei o <strong>le</strong> Ipu a <strong>le</strong><br />
Lalolagi <strong>le</strong>a o loo i ai nisi iloga i <strong>le</strong> taaloga<br />
faapei o J<strong>ona</strong>h Lomu, Sean Fitzpatrick,<br />
John Kirwan, David Kirk, Andrew<br />
Mehrtens ma Andy Hayden.<br />
O <strong>le</strong> naunautaiga o <strong>le</strong> malo ia avea <strong>le</strong><br />
tofia o Laauli i <strong>le</strong>a tulaga e faaosofia ai <strong>le</strong><br />
agaga fia galulue e aunoa ma se totogi o<br />
<strong>tagata</strong> ma ofo atu o latou taimi mo <strong>le</strong>a<br />
galuega te<strong>le</strong>.<br />
O Laauli <strong>le</strong>a foi o loo i ai <strong>le</strong> manatu o <strong>le</strong><br />
toate<strong>le</strong> e faaono ofi i totonu o faalagamaea<br />
o polokiki i <strong>le</strong> faiga palota o loma nei i lalo<br />
o <strong>le</strong> fu’a a <strong>le</strong> Nati<strong>ona</strong>l. E <strong>le</strong> i i ai lava se faamaoniga<br />
o <strong>le</strong>a tulaga mai ia Laauli poo <strong>le</strong><br />
vaega faaupufai foi.<br />
20 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Tusia: Peilua David Lam Sam<br />
O NAI MOTU-GA MANATU (O upu ma o latou uiga)<br />
Toe fa’atalofa atu fo’i Samoa <strong>le</strong><br />
atunu’u fa’ape<strong>le</strong>pe<strong>le</strong> i <strong>le</strong>nei vaega o<br />
<strong>le</strong> tausaga. Manatu lava o lo’o<br />
tumau pea <strong>le</strong> alofa ma <strong>le</strong> aga<strong>le</strong><strong>le</strong>i o<br />
lo tatou Atua Silisiliese i o outou<br />
luga. Fa’apea fo’i o tatou matua i <strong>le</strong><br />
tala <strong>le</strong><strong>le</strong>i i so’o se itu o <strong>le</strong> lalolagi o<br />
fa’aopeopea ai i <strong>le</strong> tala’iina ma <strong>le</strong> faia<br />
o lana galuega e ala i <strong>le</strong> Tala Le<strong>le</strong>i.<br />
Talofa lava.<br />
E <strong>le</strong> <strong>mafai</strong> e se lag<strong>ona</strong> vaivai <strong>ona</strong><br />
fa’amatalaina <strong>le</strong> te<strong>le</strong> ma <strong>le</strong><br />
anoanoai’i o upu o la tatou gagana<br />
Samoa. O <strong>le</strong> te<strong>le</strong> o nisi upu o upu<br />
laiti, upu lapopo’a, upu fa’auiga lua,<br />
upu uiga lasi, upu fa’amua gagana,<br />
upu fa’avaloaga, upu o lauga, upu o<br />
tafaoga, upu o masaniga, upu o<br />
feiloa’iga, upu o fa’amavaega atoa ai<br />
ma <strong>le</strong> te<strong>le</strong> lava o nisi upu ua <strong>le</strong> <strong>mafai</strong><br />
<strong>ona</strong> faitaulia. Ae pei lava o <strong>le</strong> agaga<br />
o <strong>le</strong>nei tusitusiga ia <strong>le</strong> gata ia silafia<br />
ma iloa uiga o <strong>le</strong>a upu ae ia silafia<br />
fo’i l<strong>ona</strong> fa’aaogaina.<br />
(1) PEA - Tasi <strong>le</strong>nei o upu e lavea pe<br />
a’afia i <strong>le</strong> auaiga o upu uiga lasi.<br />
L<strong>ona</strong> uiga e tasi <strong>le</strong> upu ae te<strong>le</strong> mea e<br />
fa’aaoga ai pe eseese fo’i <strong>ona</strong> uiga.<br />
PEA: Animal - Se tasi <strong>le</strong>nei o meaola<br />
sili <strong>ona</strong> malosi ma ofoofogia i l<strong>ona</strong><br />
tupu lapo’a. E te<strong>le</strong> ina fiafia e nonofo<br />
ma aumau i atunu’u e to’a pe te<strong>le</strong> ai<br />
<strong>le</strong> aisa (ice). O l<strong>ona</strong> pa’u (skin) e<br />
mafiafia ma e anagata e <strong>le</strong> malulu.<br />
O <strong>le</strong> isi itu e ta’uta’ua ai <strong>le</strong>nei<br />
meaola e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> savali i <strong>ona</strong> vae<br />
e fa, e <strong>mafai</strong> fo’i <strong>ona</strong> savali i <strong>ona</strong> vae<br />
e lua.<br />
PEA: Fruit - O <strong>le</strong>nei la’au po o <strong>le</strong>nei<br />
taumafa e ese <strong>le</strong> suamalie toe manaia<br />
i <strong>le</strong> tausami. O se fuala’autaumafamata,<br />
ma e fiafia te<strong>le</strong> iai so’o se<br />
<strong>tagata</strong>. E ola <strong>le</strong><strong>le</strong>i <strong>le</strong>nei la’au i <strong>le</strong><br />
atunu’u <strong>le</strong>nei o Niu Sila, ae <strong>le</strong> ola<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i i si o tatou atunu’u o Samoa.<br />
Ou te <strong>le</strong>iloa <strong>le</strong> mafua’aga, ae ai fo’i o<br />
<strong>le</strong> lē totōina lava isi ō tatou atunu’u.<br />
PEA: Clothes - E fa’aaoga te<strong>le</strong> nei<br />
ituaiga o laei e <strong>le</strong> vasega o tama’ita’i<br />
ma tinā . O tinā Samoa lava latou<br />
te fa’aaogaina nei la’ei e fai ai a<br />
latou tauvaga, e <strong>le</strong> gata i <strong>le</strong>a e ese <strong>le</strong><br />
onomea o se tama’ita’i po o se tinā<br />
Samoa ae <strong>ona</strong> la’eiina <strong>le</strong>nei ituaiga<br />
la’ei e ta’ua o <strong>le</strong> pea po o <strong>le</strong> pu<strong>le</strong>tasi<br />
fo’i. L<strong>ona</strong> uiga e tutusa <strong>le</strong> ie e sulu<br />
ma <strong>le</strong> la’ei e pito i luga (top).<br />
PEA: Pair/Equal - O ni mea se lua e<br />
tutusa <strong>le</strong><strong>le</strong>i o la foliga e tutusa <strong>le</strong><br />
lapopo’a, laute<strong>le</strong>, u’umi ma <strong>le</strong><br />
maualuga.<br />
(2) AI ULU TUANAI TAISI - E eseese<br />
lava <strong>le</strong> fa’aaogaina e <strong>tagata</strong> o<br />
<strong>le</strong>nei fo’i fuaitau. Ae o se manatu vaivai<br />
o <strong>le</strong> tatou motuga manatu. O upu e fai<br />
i <strong>le</strong> va o ni <strong>tagata</strong> se to’alua pe sili atu<br />
fo’i. E <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> tupu i <strong>le</strong> va o se ulugalii,<br />
va o matua ma fanau, va o se<br />
faigauo ia ma isi la va po o mafutaga<br />
fo’i. E fa’atatau tonu lava <strong>le</strong>nei fuaitau<br />
i se <strong>tagata</strong> po o ni <strong>tagata</strong> sa faia ni mea<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i po o ni galuega <strong>le</strong><strong>le</strong>i fo’i mo so o se<br />
isi po o nisi, ae taui mai i se tali ua <strong>le</strong><br />
tusa ma <strong>le</strong> aga<strong>le</strong><strong>le</strong>i po o <strong>le</strong> alofa fo’i.<br />
Malie lava ia te a’u se tasi aso sa ou<br />
alu atu ai ou te fa’atau i <strong>le</strong> matou<br />
taulaga o fa’atauga (Palms Mall). Ou te<br />
pasi atu i luma o se tasi fa<strong>le</strong>aiga i totonu<br />
o <strong>le</strong> taulaga fa’atau, o fai mai <strong>le</strong><br />
fa’afa<strong>le</strong>tui a isi toeaiina e to’alua, e<br />
lapo’a <strong>le</strong> isi ae fa’atinoiti <strong>le</strong> isi. O <strong>le</strong> ā<br />
ou pasia lava la’ua ae vala’au mai <strong>le</strong><br />
fa’alapo’a “malo alii”, sa ou tu ma fa’atalofa<br />
atu iai ae toe fai mai, “se afe mai<br />
lau susuga a <strong>le</strong> alii tusitala.” Sa ou vaai<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i atu ou te tau masani i <strong>le</strong> toeaina<br />
lapo’a sa ma fetaui i <strong>le</strong> lotu tu’ufaatsi o<br />
<strong>le</strong> Tuto’atasi sa faia i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>sa Katoliko<br />
Roma i Barbadoes St, ae fa’ato’a ou<br />
va’ai <strong>le</strong>a i <strong>le</strong> toeaina fa’atinoiti. Solosolo<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i lava a matou talanoaga ae fa’apea<br />
mai loa <strong>le</strong> fa’atinoiti.<br />
<strong>“E</strong> te lua iloa oulua, ua matuā<br />
fa’a<strong>le</strong>tonu lava lo’u mafaufau“, sa<br />
fa’aauau pea lana tala. <strong>“E</strong> to’atolu la’u<br />
fanau na aumai i Samoa, sa ou tau<strong>mafai</strong><br />
e fai o latou pepa, fa’aa’o’oga, ma<br />
tausi. Ina ua faigaluega, sa ou taofia<br />
lava a latou tusi tupe ma latou cards e<br />
tala ai tupe, ae o se mea na matua’i<br />
fa’ate’ia ai a’u, ina ua fai <strong>le</strong> matou talanoaga<br />
i <strong>le</strong> tasi po, ae fai mai <strong>le</strong> isi<br />
aualii e to’alua e avatu a lā cards ma a<br />
lā tusi tupe fa’italia la’ua ma fa’’aaoga.<br />
Afai ma te manana’o i se mea <strong>ona</strong> fai<br />
atu <strong>le</strong>a ia la’ua. I lo’u lava manatu, ua<br />
<strong>le</strong> tala feagai <strong>le</strong>a tulaga, sa tatau lava<br />
<strong>ona</strong> iloa e la’u fanau, e iai lava <strong>le</strong> taimi<br />
e tu’uina atu ai mea uma ia te’i latou.<br />
Ua ou mafaufau lava i se tasi upu a <strong>le</strong><br />
atunu’u, Ua avea <strong>le</strong> alofa o Misi i <strong>le</strong><br />
asini, ua fai ma mea ua soli ai <strong>le</strong> togakapisi”.<br />
E <strong>le</strong>’i uma <strong>le</strong><strong>le</strong>i <strong>le</strong> tala a <strong>le</strong> fa’atinoiti,<br />
ae fa’apea mai <strong>le</strong> fa’alapo’a. <strong>“E</strong> tutusa<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i lava o ta’ua fa’afitauli, <strong>ona</strong> o<br />
a’u sa fai a’u pisinisi pei o fa<strong>le</strong>oloa, pa<br />
povi, va’afagota. O <strong>le</strong> mea la ua tupu,<br />
sa iai se isi alii o <strong>le</strong> matou nu’u ma l<strong>ona</strong><br />
fa<strong>le</strong>tua sa matou galulue fa’atasi ma<br />
fesoasoani mai. Ua matuā osi lava <strong>le</strong><br />
matou fa’aaiga toetoe ina a fofo’e atu<br />
iai o ma pa’u (tulou) ma <strong>le</strong> lo’omatua.<br />
Ae ua alu alu <strong>le</strong> matou mafutaga, emo<br />
ana <strong>le</strong> ata ua gau a’u pisinisi i faiga a<br />
lo’u uso <strong>le</strong>a, ae ua tuputupu lana pisinisi<br />
ua fa’atu i <strong>le</strong> nu’u o l<strong>ona</strong> fa<strong>le</strong>tua. Ua<br />
matuā fa’agalo mai lava e si uso <strong>le</strong>a lo<br />
ma tautigā i <strong>le</strong> tauatina’eina, e <strong>le</strong> gata<br />
o <strong>le</strong> matou aiga ae o la’ua fo’i. Ua ta<br />
manatua ai <strong>le</strong> isi fo’i fuaitau o si o tatou<br />
atunu’u, UA AI ULU INA UA TUANAI<br />
TAISI.”<br />
Sa ou soso atu loa ma fai la’u tala.<br />
“O lua toe manatuaina <strong>le</strong> tala i <strong>le</strong><br />
toeaina ma lana kamela (camel)”, oso<br />
mai <strong>le</strong> fa’alapo’a “Se ga fai mai lava lo’u<br />
afafine i <strong>le</strong> isi aso, iga ua ku’ua mai <strong>le</strong><br />
a’oga, e fa’amakala mai laga kala o <strong>le</strong><br />
fa’agogo a <strong>le</strong> lakou faiaoga sa fai i <strong>le</strong><br />
kamela ma <strong>le</strong> koeaiga, ae kau fasi e<br />
loga kigā ua <strong>le</strong> fa’amakalaiga ai <strong>le</strong> kala<br />
a si keige.” Fai mai <strong>le</strong> fa’atinoiti, “mea<br />
<strong>le</strong>a e <strong>le</strong>aga ai <strong>le</strong> lē a’oga ka ke <strong>le</strong>’i fa’alogo<br />
lava i <strong>le</strong>gā kala.”<br />
Sa ou fa’amatalaina loa i nai a’u uo <strong>le</strong><br />
tala. “O <strong>le</strong> toeaina sa fai lana fagafao o<br />
<strong>le</strong> meaola <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> kamela. Ona o’o <strong>le</strong>a i<br />
<strong>le</strong> isi aso, ua mafaufau <strong>le</strong> toeaina o <strong>le</strong> a<br />
alu se la tafaoga ma lana manu mo se<br />
vaiaso atoa. Sa tapena <strong>le</strong> la malaga ma<br />
aga’i atu loa i atumauga o <strong>le</strong> atunu’u<br />
mo <strong>le</strong> vaiaso atoa. Sa tō lo la fa<strong>le</strong>ie <strong>ona</strong><br />
tōfa <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> toeaina i totonu o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong> ae<br />
moe i fafo lana manu.<br />
O <strong>le</strong> po muamua sa matua maligi<br />
timuga ma malulu. Ua te’i si toeaina i<br />
<strong>le</strong> fa’apea mai o <strong>le</strong> kamela,<br />
“Fa’amo<strong>le</strong>mo<strong>le</strong> lo’u matai, pe <strong>mafai</strong><br />
<strong>ona</strong> tu’u atu tau lava o lo’u ulu i totonu<br />
o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong> <strong>ona</strong> ua malulu te<strong>le</strong>.”<br />
Sa talia <strong>le</strong><strong>le</strong>i e si toeaina <strong>ona</strong> o <strong>le</strong><br />
alofa i lana uo. Ma fa’apena ai lava<br />
i po uma o <strong>le</strong> vaiaso, po e lua tagi <strong>le</strong><br />
kamela e fia aumai l<strong>ona</strong> lima taumatau<br />
i totonu, po e tolu l<strong>ona</strong> lima<br />
tauagava<strong>le</strong>, po e fa o l<strong>ona</strong> tino, po e<br />
lima o l<strong>ona</strong> vae taumatau, po e ono<br />
o l<strong>ona</strong> vae tauagava<strong>le</strong>, po e fitu ua<br />
i totonu atoa <strong>le</strong> tino o <strong>le</strong> kamela i <strong>le</strong><br />
fa<strong>le</strong>ie. Ua te’i lava si toeaina o la e<br />
manaia l<strong>ona</strong> moe, ae tau ai <strong>le</strong> a’a a<br />
<strong>le</strong> kamela ma <strong>le</strong><strong>le</strong>a ai si toeaina i<br />
fafo ma moe ai. O <strong>le</strong> uiga o la’u tala,<br />
ua to’ate<strong>le</strong> o tatou <strong>tagata</strong> sa<br />
aga<strong>le</strong><strong>le</strong>i ma alolofa ma fai mea <strong>le</strong><strong>le</strong>i<br />
mo isi, ae emo ane <strong>le</strong> ata ua matua<br />
gaugau ma tigaina ai.<br />
Sa matou ta’ape loa ma nai a’u uo,<br />
ua tofu matou ma se fa’alumaga<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i na maua i si a matou mulumulugaveve.<br />
Se upu ua sala, lafo i nu’u o mala<br />
pe lafo fo’i i <strong>le</strong> moana sausau.<br />
Toe feiloa’i, Soifua.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 21
Manogi faasau o <strong>le</strong> Po<br />
Agafili La’au Tuitolova’a TALA PUPU’U FA’ASAMOA<br />
O A’U O LE<br />
APA ELENI<br />
“O <strong>le</strong> manu’a e <strong>le</strong> pei o se lavea e <strong>le</strong><br />
<strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> ave ese lag<strong>ona</strong> tigā o <strong>le</strong><br />
ma. Ai o tou fa’apea ifo i o outou<br />
loto, “amuia lo’u <strong>tagata</strong> ma lo’u<br />
aiga, e solo <strong>le</strong> sau o <strong>le</strong> faifeau. E<br />
moni outou ae tatau <strong>ona</strong> ou fa’ailoa<br />
atu <strong>le</strong> mea moni o lo’o o’u ola ai. O<br />
<strong>le</strong> te<strong>le</strong> o mea ua matou maua o lo<br />
outou alolofa. O <strong>le</strong> fa’amanuiaga o<br />
<strong>le</strong> galuega a <strong>le</strong> Ali’i. O lo’o aai ma<br />
feinu i <strong>le</strong> manuia lo’u to’alua ma<br />
la’u fanau, peita’i a’u nei, o taimi<br />
uma ou te manatua ai, e tutupu a’e<br />
ai lag<strong>ona</strong> i lo’u loto, ma ufitia ai lo’u<br />
nei tino atoa, <strong>ona</strong> ou tagi <strong>le</strong>a.”<br />
Ua fa’alologo <strong>le</strong> aulotu, a’o ulufa<strong>le</strong><br />
ma ulufafo <strong>le</strong> Tuāoloa o Aperila i totonu<br />
o <strong>le</strong> mamalu o <strong>le</strong> afioaga o<br />
Avaoi’a i <strong>le</strong> itu i Toga o Upolu,1970.<br />
Na tu sa’o Magai<strong>le</strong>tua. Ua to a’e<br />
l<strong>ona</strong> solosolo ma solo ai l<strong>ona</strong><br />
muāulu <strong>ona</strong> fa’aauau <strong>le</strong>a. “O <strong>le</strong> mea<br />
lilo <strong>le</strong>nei i lo’u olaga, e o’o lava i lo’u<br />
to’alua ou te <strong>le</strong>’i ta’uina i ai.”<br />
Ua taula’i uma mata o <strong>tagata</strong> i fofoga<br />
o <strong>le</strong> ali’i faifeau, ma fa’atalitali<br />
ma <strong>le</strong> ofo. O <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tua o <strong>le</strong> fa’afeagaiga<br />
o Galutu’u ua te’i lana fa’alogo.<br />
Ua punou ma ua matuā popo<strong>le</strong><br />
lava l<strong>ona</strong> loto, po’o <strong>le</strong> ā <strong>le</strong> agasala ae<br />
po’o <strong>le</strong> ā <strong>le</strong> mea mamafa o lo’o tau<br />
fa’aali mai e l<strong>ona</strong> to’alua. Ua u’u <strong>le</strong><br />
moa o <strong>le</strong> fafine ma mafaufau i <strong>le</strong><br />
teine o <strong>le</strong> autalavou na pisapisa ai<br />
tala a <strong>tagata</strong>. Ua tau l<strong>ona</strong> mafaufau<br />
i lō la fanua ma <strong>le</strong> fa<strong>le</strong> i Vaite<strong>le</strong>-<br />
Uta. Ua asiasi l<strong>ona</strong> mafaufau i <strong>le</strong><br />
pasene o <strong>le</strong> taulaga, ma lā la’ua<br />
ta’ava<strong>le</strong> fou.Talofa, ua masa’a <strong>ona</strong><br />
loimata, ua mamafa te<strong>le</strong> i l<strong>ona</strong> loto<br />
<strong>le</strong> va’aiga a <strong>tagata</strong>. Ua mafaufau i<br />
mata o si a lā fanau ne’i<br />
fa’asi’ugutua ma fa’asinosinomia.<br />
Ua tilotilo sa’o i l<strong>ona</strong> to’alua.<br />
Ua fa’apa’u teisi i lalo <strong>le</strong> va’aiga a <strong>le</strong><br />
faifeau, ae pupula alalo ifo i <strong>le</strong><br />
‘aulotu, “ O a’u o <strong>le</strong> apa e<strong>le</strong>ni. O lā<br />
outou faifeau o <strong>le</strong> apa e<strong>le</strong>ni. O aso la<br />
na’o <strong>le</strong> se<strong>le</strong>ni ma <strong>le</strong> sisipeni <strong>le</strong> tau o<br />
<strong>le</strong> e<strong>le</strong>ni, ae <strong>le</strong>’i maua e o’u matua se<br />
se<strong>le</strong>ni ma se sisipeni, po’o se sefululimasene<br />
i aso nei. Na pau lava<br />
<strong>le</strong>nei o <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> ola na fa’atau i <strong>le</strong><br />
apa e<strong>le</strong>ni. O aso uma ou te manatua<br />
ai <strong>le</strong>nei mea, ou te tagi. Ua tu’itu’i<br />
<strong>le</strong> fatafata o <strong>le</strong> faifeau ma toe<br />
fa’aauau. “O <strong>le</strong> mea moni, na ou ola<br />
a’e ma lo’u loto talitonu, o o’u matua<br />
moni o Mataio ma Naomi. Se fafine<br />
inā fai tama, se fafine alofa. O aso o<br />
<strong>le</strong> oge i Fa<strong>le</strong>asao i Manu’a e tusa iā<br />
Naomi pe tau o <strong>le</strong> niu e ola ai i <strong>le</strong>a<br />
aso, ae tu’u lava lana mea’ai ma a’u.<br />
Ua solo <strong>le</strong> muāulu<br />
o <strong>le</strong> faifeau, ma<br />
<strong>ona</strong> lima <strong>ona</strong><br />
toe fafao <strong>le</strong>a o<br />
l<strong>ona</strong> solosolo i<br />
<strong>le</strong> taga o l<strong>ona</strong><br />
pelaue, ae toe<br />
fa’aauau. <strong>“E</strong><br />
fa’au’u lō ma<br />
aiga i <strong>le</strong> aoga<br />
faifeau, ua<br />
to’alua la ma<br />
fanau, a ua oti<br />
Mataio lo’u<br />
tamā.<br />
O <strong>le</strong> po <strong>le</strong>na o <strong>le</strong><br />
fa’au’uga ina ua<br />
ta’ape lo matou<br />
aiga, na fai mai ai<br />
lo’u tinā o Naomi ou<br />
te alu atu. Na ma o i <strong>le</strong><br />
potu <strong>ona</strong> loka <strong>le</strong>a ma<br />
savali mai u’u o’u tauau. “Magai<strong>le</strong>tua,<br />
ua <strong>le</strong>ai se toea’ina, ua ou vaivai fo’i, a’o<br />
<strong>le</strong> sili o mea uma, ua e i’u manuia. O <strong>le</strong><br />
aso <strong>le</strong>nei ua <strong>le</strong>va <strong>ona</strong> ma fa’atalitali i ai<br />
ma talosia. E ui ina faigatā ae tatau<br />
<strong>ona</strong> e iloa. Va’ai oe, o <strong>le</strong> malaga a <strong>le</strong><br />
nu’u na ou alu ai i <strong>le</strong> vala’aulia a<br />
Manu’a i <strong>le</strong> fa’aulufa<strong>le</strong>ga a Amoa i<br />
Savai’i. O <strong>le</strong> Malaga <strong>le</strong>nā na su’e tupe<br />
ane ai <strong>le</strong> fafine e fa’atau ai se e<strong>le</strong>ni e fai<br />
ai <strong>le</strong> mea’ai a <strong>le</strong> matai. O <strong>le</strong> fafine <strong>le</strong>na<br />
o lota alofa ia i ai. O <strong>le</strong> to’ate<strong>le</strong> o <strong>le</strong>nei<br />
fanau ae matitiva lava. O lana pepe sa<br />
fa’asusu e tai ao <strong>le</strong> po o tagi. E lē<br />
ma<strong>ona</strong> <strong>ona</strong> e <strong>le</strong>ai se tupe e fa’atau ai se<br />
apasusu. Na ou tu’uina i <strong>le</strong> fafine <strong>le</strong> se<strong>le</strong>ni<br />
ma <strong>le</strong> sisipeni e pei o lana talosaga,<br />
<strong>ona</strong> ou talosaga fo’i <strong>le</strong>a o a’u. Na ou<br />
va’aia <strong>le</strong> fiafia o Malia, ma na ou alu<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i i <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>oloa fai la’u fa’atauga o<br />
mea’ai ma lavalava o <strong>le</strong> po. Ua punou<br />
Naomi a ua tagi, <strong>ona</strong> toe fai mai <strong>le</strong>a, “si<br />
a’u tama e, e ui ina fa’atauva’a, ae aogā<br />
i lau galuega.”<br />
Ua silasila sa’o <strong>le</strong> faifeau i <strong>le</strong> ‘aulotu,<br />
<strong>ona</strong> fesili <strong>le</strong>a, “O i ai se mea o mamafa<br />
i lou loto? Ua ou maua <strong>le</strong> tala<br />
fa’anoanoa ananafi, na taua’imisa ai <strong>le</strong><br />
aualuma i lā latou la’ugaoneone. Na<br />
amata na’o teine, ae na i’u ina tulioso<br />
tamā soso’o atu ai ma tinā, seia o’o ina<br />
a’afia <strong>le</strong> pu<strong>le</strong>. Ua fesilia’i a outou upu.<br />
Ua lafo upu fa’alumaluma.<br />
Isa, lou ...mai<strong>le</strong><br />
E sa <strong>ona</strong> tautala mai lou gutu iā te a’u.<br />
Lea mea ta’a<br />
Po’o se atali’i o ai?<br />
E, fia pa’ipa’i<br />
O lou tofi o ma’a ma iofi!<br />
Isa, tapuni lou gutu.<br />
Ua a’ilagi Magai<strong>le</strong>tua,<br />
ua sisi’i <strong>ona</strong><br />
lima <strong>ona</strong> alaga <strong>le</strong>a, “O<br />
<strong>le</strong> aso nei ua toe tu ai<br />
Iesu! O la tatou gagana<br />
<strong>le</strong>nā na maliu fa’alava’au<br />
ai lo tatou Ali’i.” Ua toe fa’asolo<br />
<strong>le</strong> va’ai a <strong>le</strong> faifeau <strong>ona</strong> toe<br />
alaga <strong>le</strong>a, “Amuia outou, pe fa’atusa oe<br />
i <strong>le</strong> mai<strong>le</strong> ae <strong>le</strong>’o oe o se mai<strong>le</strong>. Pe fai<br />
atu o oe o <strong>le</strong> pua’a ‘ae <strong>le</strong>’o oe o se pua’a,<br />
a o a’u, o <strong>le</strong> apa e<strong>le</strong>ni. O <strong>le</strong> mea moni na<br />
tupu. E lē mavae l<strong>ona</strong> tigā ma <strong>le</strong> ma.<br />
Peita’i na fanau mai i <strong>le</strong> alofa <strong>le</strong> ola<br />
maloloina, na fanau <strong>le</strong> manuia ma <strong>le</strong><br />
fa’aeaina.”<br />
Amuia tatou, auā ua fa’atauina i <strong>le</strong> toto<br />
o <strong>le</strong> tama’i mamoe. O <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> ua<br />
fa’atauina e Iesu, e lē toe tusitusilima.<br />
O tofi fa’a<strong>le</strong>aganu’u, taofi mau mo <strong>le</strong><br />
aganu’u. A e alu ma ou mamalu i<br />
ta’aloga, e noatia tomai ma agava’a o<br />
isi.<br />
O aiga na taua’imisa, na sausoli i <strong>le</strong><br />
lotu ma <strong>le</strong> fa’amoemoe o <strong>le</strong> malae o <strong>le</strong><br />
taua totonu ma fafo o <strong>le</strong> fa<strong>le</strong>sa. O e na<br />
i ai tama’i naifi, ua nānā lilo, o tama’i<br />
fana na i totonu o ofu, ua lalafi ai pea.<br />
Ua toe alaga <strong>le</strong> faifeau, “O e ua<br />
fa’atauina e Satani, e gagana i <strong>le</strong><br />
gagana a Satani. E amio iā Satani. E<br />
āga iā Satani.”<br />
Lo tatou aulotu, e fa’apitoa <strong>le</strong>nei<br />
avanoa mo aiga ua masesei. Afai e te<br />
alofa iā Iesu pei <strong>ona</strong> mua’i alofa atu iā<br />
te oe ma fa’atauina oe i l<strong>ona</strong> soifua,<br />
fa’atoese ia i <strong>le</strong> Ali’i i <strong>le</strong> tatalo, ma<br />
fa’a<strong>le</strong><strong>le</strong>i ma lou uso.<br />
Ua nofo i lalo <strong>le</strong> faifeau. Ua <strong>le</strong>ai se mea<br />
e<br />
paō. Ua<br />
paū totonu o <strong>le</strong><br />
malumalu, <strong>ona</strong> auaua’i tūtū <strong>le</strong>a o sui<br />
o aiga na misa. Na amata <strong>le</strong> tatalo,<br />
fa’atoese <strong>le</strong> itupā o tinā na amatamea<br />
i <strong>le</strong> maseiga. Na fa’ai’u e<br />
matai, <strong>ona</strong> tula’i <strong>le</strong>a o Magai<strong>le</strong>tua,<br />
ua fa’afetai, <strong>ona</strong> fa’ai’u <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> lauga<br />
ma <strong>le</strong> agaga fiafia ma <strong>le</strong> talitonu i <strong>le</strong><br />
upu a Naomi si <strong>ona</strong> tinā, <strong>“E</strong> ui ina<br />
fa’atauva’a, ae aogā i lau galuega.”<br />
‘Ola! se fa’amanatuga manaia, <strong>ona</strong><br />
laulau tūtū <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> aulotu, ae savali<br />
ifo <strong>le</strong> faifeau mai <strong>le</strong> pu<strong>le</strong>la’a, ma to <strong>le</strong><br />
pese, “Ia fa’atasi pea Iesu ma oe.....,”<br />
<strong>ona</strong> talo atu <strong>le</strong>a i matai o aiga. Ua<br />
feiloa’i ma <strong>le</strong> faifeau, <strong>ona</strong> alaga <strong>le</strong>a o<br />
Magai<strong>le</strong>tua, “Tuli Satani...tuli satani...”<br />
Ua tū’ua <strong>le</strong> lotu, <strong>ona</strong> savali ane <strong>le</strong>a o<br />
<strong>le</strong> fa<strong>le</strong>tua ua fa’afeiloa’i l<strong>ona</strong> to’alua<br />
o Magai<strong>le</strong>tua ma ‘ata, <strong>ona</strong> fai atu<br />
<strong>le</strong>a, <strong>“E</strong> ‘ese lava <strong>le</strong> vave o <strong>le</strong> mafaufau<br />
o <strong>le</strong> faifeau ia a ‘ea dear!” Ua<br />
‘ata‘ata Magai<strong>le</strong>tua ma tago atu<br />
fa’auōuō <strong>le</strong> fafine i fafo, <strong>“E</strong> i ai lava<br />
<strong>le</strong> taimi o <strong>le</strong> Atua.”<br />
Na amata mai i <strong>le</strong>nā aso <strong>ona</strong> fealofani<br />
<strong>le</strong> ‘aulotu, ma loto tete<strong>le</strong>. O<br />
galuega mamafa, ua māmā. O<br />
galuega taugatā, ua faigofie, <strong>ona</strong> soifua<br />
fiafia ai <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> nu’u uma.<br />
“O a’u o <strong>le</strong> apa e<strong>le</strong>ni.”<br />
22 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia
Fili o <strong>le</strong> Kama o <strong>le</strong> Maua<br />
Fili o <strong>le</strong> Kama o <strong>le</strong> Maua<br />
Ua vevesi manatu faaalia o <strong>le</strong><br />
atunuu <strong>ona</strong> o <strong>le</strong> mana’oga mo ni<br />
fasi fanua na faa<strong>le</strong>o e <strong>le</strong> kapeteni o<br />
<strong>le</strong> au taitoafitu a <strong>le</strong> Manu Samoa, e<br />
fai ma taui o <strong>le</strong> latou tautiga ua<br />
siamupini ai i <strong>le</strong> lalolagi i <strong>le</strong> lakapi<br />
fitu. O <strong>le</strong> taimi na faato’a mapuna<br />
mai ai <strong>le</strong>a talosaga sa goto <strong>le</strong><strong>le</strong>i i<br />
lag<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> toate<strong>le</strong> aua o <strong>le</strong> taimi o<br />
loo tau fai lag<strong>ona</strong> <strong>le</strong> suamalie o <strong>le</strong><br />
manumalo. Ua tuanai vaiaso talu<br />
<strong>ona</strong> foi manuia mai <strong>le</strong> faatautaiga<br />
a tama fanau a <strong>le</strong> atunuu, ma ua<br />
toe maua nisi lag<strong>ona</strong> o <strong>tagata</strong>, <strong>le</strong>a<br />
ua foliga mai ua fulisia lag<strong>ona</strong><br />
faaalia i <strong>le</strong> tau o tupe e tauia ai <strong>le</strong><br />
manumalo o <strong>le</strong> au lakapi fitu a <strong>le</strong><br />
atunuu, ae o fanua e <strong>le</strong> faigofie <strong>ona</strong><br />
faamatuu mai e <strong>le</strong> Malo. Ua sili i <strong>le</strong><br />
afa mili<strong>ona</strong> tupe ua sasa’a atu i <strong>le</strong><br />
au ma o <strong>le</strong> 2 vae tolu o <strong>le</strong>a foai o <strong>le</strong><br />
Malo. O l<strong>ona</strong> uiga ua lava ma totoe<br />
<strong>le</strong>a e toomaga iai tama o <strong>le</strong> au, ma<br />
ia faaaoga loa e faatau ai ni kuata<br />
eka, pe ave se isi vaega e tiposi ai<br />
loa se fanua ae togitogi <strong>le</strong> isi vaega<br />
o totoe pe a maua mai nisi faamanuiaga<br />
tupe pe a pine auro i<br />
taaloga a Malo o <strong>le</strong> Taupu<strong>le</strong>ga.<br />
E <strong>le</strong>ai se o tatou e <strong>le</strong> mimita i <strong>le</strong> a’e<br />
manumalo o <strong>le</strong> au lakapi fitu a <strong>le</strong><br />
Manu Samoa, ae o <strong>le</strong> mea foi e fai<br />
ma fuafua <strong>le</strong><strong>le</strong>i aua o <strong>tagata</strong> uma e<br />
iai mafaufau e faauiga ai mea e tutupu.<br />
O Samoa foi o <strong>le</strong> atunuu e fai<br />
iai <strong>le</strong> upu, o isi e faa<strong>le</strong><strong>le</strong> ao isi e<br />
maitau. Ae tatou te fai lava ma<br />
susu’e <strong>le</strong> lautusi o aoaoga kerisiano<br />
a <strong>le</strong> alii faaola, e pei <strong>ona</strong> manino<br />
nisi o ana aoaoga, pe a tagi mai ea<br />
<strong>le</strong> atalii i <strong>le</strong> fia’ai ae ave iai se ma’a,<br />
pe ave iai se isi mea e <strong>le</strong> fetaui ma<br />
l<strong>ona</strong> mana’o. E tatau <strong>ona</strong> toe<br />
silasila ane <strong>le</strong> Malo ma <strong>le</strong> Iuni<br />
lakapi i taui mo alo ma fanau i <strong>le</strong><br />
lakapi pe a maualuga <strong>le</strong> tulaga e oo<br />
iai lo latou tau<strong>mafai</strong>, ina ia sii tupe<br />
o taui i <strong>le</strong> 200 afe. O nei foi aso ua<br />
taugata <strong>le</strong> soifuaga ua <strong>le</strong> taugofie<br />
oloa a papalagi. O <strong>le</strong> Fili o <strong>le</strong> kama<br />
tagisa o <strong>le</strong> maua.<br />
************************<br />
O e<strong>le</strong>e<strong>le</strong> lava ma fanua e <strong>le</strong>’o ni<br />
meatotino e matuu gofie ai se faautautaga<br />
ma se tofa pe vave fai iai se<br />
faaiuga, aua o <strong>le</strong> tofi e<br />
faasino i <strong>le</strong> <strong>tagata</strong>. E<br />
faapena <strong>le</strong> malomaloa<br />
o finagalo o<br />
nisi sui faipu<strong>le</strong> i<br />
<strong>le</strong> Pa<strong>le</strong>mene<br />
talu ai nei, i<br />
<strong>le</strong> tatalo i <strong>le</strong><br />
Malo i<br />
fanua o o<br />
latou nuu<br />
ma itumalo<br />
ua<br />
toe fia<br />
maua nisi<br />
e<strong>le</strong>e<strong>le</strong> e<br />
g a l u l u e<br />
ma nonofo<br />
ai <strong>ona</strong> ua<br />
t o a t e l e<br />
<strong>tagata</strong> ae ua <strong>le</strong><br />
lava fanua. Le<br />
faamanatu a <strong>le</strong> sui<br />
faipu<strong>le</strong> o Fa<strong>le</strong>ata i<br />
Sisifo i <strong>le</strong> Malo <strong>ona</strong> o<br />
e<strong>le</strong>e<strong>le</strong> o se tasi o nuu o l<strong>ona</strong><br />
itumalo, e <strong>le</strong>’o mautu lava <strong>le</strong> tonu.<br />
Fanua ia o loo lisi ae ua tatalo <strong>le</strong> tofa i<br />
<strong>le</strong> Igoamatua i <strong>le</strong> Malo e foai atu ae aua<br />
<strong>le</strong> faatauina. Ae talofa i nai faipu<strong>le</strong> o<br />
loo tatalo pea ini fanua e avatu o <strong>le</strong>a ua<br />
faalava <strong>le</strong> amoa i <strong>le</strong> finagalo o <strong>le</strong> taitai<br />
o <strong>le</strong> Malo, e <strong>le</strong> faigofie <strong>le</strong>a mataupu.<br />
Fai mai <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia ua ono soloaiga a<br />
pa<strong>le</strong>mia talu <strong>ona</strong> tutoatasi Samoa e <strong>le</strong>i<br />
faapea lava ua faamatuu atu ni fanua<br />
i se itumalo ma se nuu. Ai na’o se isi<br />
afio’aga i sisifo o A’ana na ave iai fanua<br />
e tauia ai nisi o e<strong>le</strong>e<strong>le</strong> o <strong>le</strong>a afioaga na<br />
aveese i taimi o pu<strong>le</strong>ga faakolone a isi<br />
malo i Samoa. Faafetai i <strong>le</strong> taitai o <strong>le</strong><br />
Malo ma lana tali ua tuusa’o i fofoga o<br />
faipu<strong>le</strong> o loo finau pea i fanua aua o <strong>le</strong>a<br />
mataupu e <strong>le</strong> ni lo<strong>le</strong> suamalie na <strong>ona</strong><br />
tatala lava o <strong>le</strong> pepa tuu i <strong>le</strong> fofoga ma<br />
lamulamu loa pe mitimiti. Ae na <strong>ona</strong><br />
fautua atu i <strong>le</strong> Malo e silasila toto’a pea<br />
i nei ituaiga o mataupu aua e oo atu loa<br />
tama sese e uu pu<strong>le</strong>ga o upufai o <strong>le</strong><br />
atunuu, tufa loa e<strong>le</strong>e<strong>le</strong> ae valiano <strong>le</strong><br />
Malo ma tupulaga o Samoa o <strong>le</strong><br />
lumana’i poo fea a tua iai. O <strong>le</strong> fili o <strong>le</strong><br />
kama mata fanua o <strong>le</strong> ma<br />
************************<br />
Faamatala ma <strong>le</strong> inoino<br />
se tasi tina i <strong>le</strong><br />
mafutaga ma se<br />
tamaitai fai<br />
pisinisi e<br />
f a i g a l u e g a<br />
ai. Na<br />
amata <strong>le</strong><br />
mafutaga<br />
o manaia<br />
ma <strong>le</strong><strong>le</strong>i,<br />
<strong>le</strong>ai se<br />
faa<strong>le</strong>tonu<br />
o mea<br />
uma e oo<br />
lava i l<strong>ona</strong><br />
totogi. A<br />
ova taimi e<br />
<strong>le</strong>ai se faa<strong>le</strong>tonu<br />
o <strong>ona</strong><br />
itula faasili e totogi<br />
lava. Peitai ua<br />
alu alu nei <strong>le</strong><br />
masaniga i <strong>le</strong> galuega<br />
ma <strong>le</strong> fesootaiga i <strong>le</strong> va o <strong>le</strong><br />
pu<strong>le</strong> ma <strong>le</strong> <strong>tagata</strong> faigaluega ua amata<br />
<strong>ona</strong> sasala mai <strong>le</strong> manogi <strong>le</strong>aga o uiga<br />
sa natia e <strong>le</strong>i vaai ma faalogo muamua<br />
iai <strong>le</strong> tina. O nisi vaiaso ua fiu e faatali<br />
l<strong>ona</strong> totogi ae faato’a maua i <strong>le</strong> isi lua<br />
vaiaso. O isi taimi ua faamoe mai si<br />
tina ini faaupuga lamo<strong>le</strong>mo<strong>le</strong> se’i<br />
pupuni ai faa<strong>le</strong>tonu tau tupe o loo feagai<br />
ma <strong>le</strong> tamaitai faipisinisi.<br />
Ua amata nei la <strong>ona</strong> oso a’e <strong>le</strong> loto tiga<br />
o <strong>le</strong> tina faigaluega <strong>ona</strong> o loo faamaoni<br />
pea ma fai lana galuega ae ua vaai atu,<br />
ua pei sa faape<strong>le</strong>pe<strong>le</strong> muamua ia i <strong>le</strong><br />
amataga o <strong>le</strong> mafutaga, ina ia oo ane i<br />
<strong>le</strong> taimi e aliali moni mai ai faiga <strong>le</strong><br />
manuia ae na’o <strong>le</strong> gugu lava o ia ma<br />
onosai. E <strong>le</strong> fua tasi ni faa<strong>le</strong>tonu faapea<br />
e fetaiai ma <strong>tagata</strong> faigaluega. E oo<br />
mai nei lava o loo tuli se isi mafine ma<br />
se alii talavou ma <strong>le</strong> pu<strong>le</strong>ga o se isi<br />
pisinisi i <strong>le</strong> fia maua o faamanuiaga<br />
tau totogi. O <strong>le</strong> ulugalii <strong>le</strong>a ua maua<br />
tala sa aumau i fafo, ae ua maua foi nai<br />
a la faiga faapiopio <strong>le</strong>a ua nonofo nei i<br />
Samoa. E sa’o ai tala a tamaiti e<br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i togafiti ae <strong>le</strong> umi, ma o <strong>le</strong> fili<br />
foi o <strong>le</strong> kama a <strong>le</strong> isi lo’omakua o <strong>le</strong><br />
maua.<br />
************************<br />
O <strong>le</strong> aapa o <strong>le</strong> Malo ma toe teuteu <strong>le</strong><br />
tulafono o faigapalota ina ia taofia<br />
ai nisi faiga e<strong>le</strong>e<strong>le</strong>a i <strong>le</strong> <strong>le</strong>sitalaina<br />
o <strong>tagata</strong> palota, o se gaioiga <strong>le</strong><strong>le</strong>i<br />
te<strong>le</strong>. Peitai e te<strong>le</strong> isi faiga e<strong>le</strong>e<strong>le</strong>a e<br />
tatau <strong>ona</strong> toe silasila pea iai ma<br />
faia ai nisi teuteuga i <strong>le</strong> tulafono.<br />
Ua tatau <strong>ona</strong> taofi loa <strong>le</strong> <strong>le</strong>sitala o<br />
soo se <strong>tagata</strong> e iai se piitaga i se itumalo<br />
faafaipu<strong>le</strong>, ae ia faagata <strong>le</strong><br />
sootaga <strong>le</strong>a i <strong>le</strong> tama ma <strong>le</strong> tina ma<br />
fanau, ae o isi <strong>tagata</strong> uma ia faamalosia<br />
<strong>le</strong> palota i mea ua nonofo ai<br />
ma <strong>le</strong> te<strong>le</strong> ai o mea fufulu. Fua la i<br />
<strong>le</strong> itumalo o Lepa <strong>le</strong>a sa lima selau<br />
<strong>le</strong> aofai o <strong>tagata</strong> palota i <strong>le</strong> latou<br />
lola, ae ua maua tala ua faaitiitia<br />
ifo lava i lalo i <strong>le</strong> 300. O ai na te iloa<br />
pe tapuni ane nei <strong>le</strong> <strong>le</strong>sitala ua toe<br />
toesea se isi selau ma <strong>ona</strong> tupu o<br />
<strong>tagata</strong> palota o <strong>le</strong>a itumalo. Ua sa’o<br />
ai <strong>le</strong> pa<strong>le</strong>mia ma lana fautuaga i<br />
l<strong>ona</strong> nuu ma <strong>le</strong> itumalo, ua tatau<br />
<strong>ona</strong> sialsila toto’a i <strong>le</strong> tulaga ua<br />
tulai mai, ina nei toe feosofi mai se<br />
isi taimi ua <strong>le</strong>ai se latou. Fai atu ai<br />
foi, aua afai ae iai se sui tauva malosi<br />
nate faafetauiina Situi i <strong>le</strong><br />
palota te<strong>le</strong>, ae alu uma ai <strong>le</strong> lua<br />
selau <strong>tagata</strong> palota, o l<strong>ona</strong> uiga o <strong>le</strong><br />
a <strong>le</strong> toe filifilia <strong>le</strong> alo o <strong>le</strong> Malietoa.<br />
O mea ia e <strong>le</strong> tatau <strong>ona</strong> faatamala<br />
ai itumalo aemaise matai o loo<br />
nonofo i totonu o nuu ma afioaga<br />
ma fai <strong>le</strong> faiva o <strong>le</strong> tautua nuu ma<br />
<strong>le</strong> lotu faapea <strong>le</strong> Malo. Tatou nei<br />
taufetuli mulimuli atu ua ave uma<br />
e isi itumalo tuaoi o tatou <strong>tagata</strong><br />
palota ma <strong>le</strong> au 21. O <strong>le</strong> fili o <strong>le</strong><br />
kama o <strong>le</strong> maua pe afai o loo momoe<br />
pea ma <strong>le</strong> ano i la’u ga <strong>tagata</strong> a isi<br />
sui faipu<strong>le</strong> ma sui tauva o loo sauniuni<br />
i <strong>le</strong> palota o <strong>le</strong> tausaga fou.<br />
Toe fo’i <strong>le</strong> Manu Samoa 7 e<br />
faafetai i Tamaitai Sa Monike<br />
O <strong>le</strong> vaiaso na tea nei na toe fo’i<br />
ai <strong>le</strong> au taitoafitu a<strong>le</strong> Manu Samoa<br />
<strong>le</strong>a ua siamupini i <strong>le</strong> taamilosaga o<br />
<strong>le</strong>nei tausaga e momoli la latou<br />
faafetai i Tamaitai Sa Monike <strong>ona</strong> o<br />
a latou moliga talosaga o alofaiva i<br />
latou i <strong>le</strong> taamilosaga.<br />
O <strong>le</strong> toe foi o <strong>le</strong> Manu Samoa i<br />
tamaitai sa Monike <strong>ona</strong> ao <strong>le</strong>i<br />
malaga ese ma Samoa mo soo se<br />
taamilosaga lava, e muamua lava<br />
<strong>ona</strong> o latou asia <strong>le</strong> nofoaga i Vailima<br />
ma talosagaina tamaitai sa e tatalo<br />
mo lo latou faamoemoe.<br />
Ua avea <strong>le</strong>a tulaga ma masani a<br />
<strong>le</strong> au ae <strong>le</strong>i tuua Samoa, e toe foi<br />
lava e momoli <strong>le</strong> faafetai pe a taliu i<br />
fanua ma <strong>le</strong> malo pe faiaina foi.<br />
Na faaalia e se sui tusitala na malaga<br />
ma <strong>le</strong> Manu Samoa ia <strong>le</strong> feiloaiga ma<br />
loimata a tamaitai Sa ma <strong>le</strong> au ma l<strong>ona</strong><br />
pu<strong>le</strong>ga ina ua taunuu i <strong>le</strong> nofoaga.<br />
Na taua <strong>le</strong> faafiafiaina o Tamaitai<br />
Sa ma tautino i <strong>le</strong> Manu Samoa <strong>le</strong><br />
mimita o o latou loto ina ua siamupini<br />
<strong>le</strong> au i <strong>le</strong> taamilosaga a<strong>le</strong> IRB.<br />
O <strong>le</strong> taitai malaga Tausa Faamaoni<br />
Lalomilo na fai ma sui o<strong>le</strong> Manu<br />
Samoa e momoli <strong>le</strong> faafetai.<br />
“Mai i <strong>le</strong> amataga sa o matou omai e<br />
tauanau a outou tatalo ma faamanuiaga<br />
mo i matou. Lea ua a’e malo<br />
ma tini o matou moomooga, ma ua<br />
tatau ai <strong>ona</strong> matou toe foi mai e momoli<br />
atu se faafetai, mo a outou tatalo,<br />
ma la outou tapuaiga,” saunoa ai<br />
Tausa.<br />
E <strong>le</strong> gata ina momoli <strong>le</strong> faafetai a <strong>le</strong><br />
Manu Samoa ae peitai o <strong>le</strong> taimi lava<br />
foi <strong>le</strong>a e tasi na toe tuu atu ai i<br />
Tamaitai Sa Monike ia la latou<br />
talosaga e manatua ia latou tatalo ia <strong>le</strong><br />
isi faamoemoe te<strong>le</strong> o loma nei i<br />
Taaloga a <strong>le</strong> Commonwealth.<br />
Na maea <strong>le</strong> faafetai malaga <strong>ona</strong><br />
momoli <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> latou meaalofa e<br />
$1,000.00 i Tamaitai Sa Monike.<br />
I <strong>le</strong> tali mai a Tamaitai Sa na faaalia<br />
ai lo latou agaga fiafia <strong>ona</strong>o <strong>le</strong> tulaga<br />
ua oo i ai <strong>le</strong> au taitoafitu a <strong>le</strong> Manu<br />
Samoa aemaise <strong>le</strong> tulaga maualuga<br />
ua o latou tuu i ai Samoa ma <strong>ona</strong><br />
<strong>tagata</strong> uma.<br />
Na o latou faaailoa foi <strong>le</strong> faaauau<br />
pea o moliga talosaga mo <strong>le</strong> au atoa<br />
<strong>ona</strong> o lo latou lotonuu ma <strong>le</strong> manatu<br />
ia Samoa ua tuu atoa ai o latou malosi<br />
e faatino <strong>le</strong> taaloga.<br />
Le Manamea Samoa - Australia 23rd June 2010 23
Tusia: SIMA Nius<br />
E <strong>le</strong> i faigofie <strong>le</strong> taaloga i <strong>le</strong> va o<br />
Iapani ma Samoa i <strong>le</strong> faaiuga o <strong>le</strong><br />
vaiaso i Samoa i <strong>le</strong> taamilosaga a<br />
<strong>le</strong> IRB o faagasolo nei <strong>ona</strong> e oo <strong>le</strong><strong>le</strong>i<br />
i <strong>le</strong> sekone mulimuli o finau pea <strong>le</strong><br />
taaloga.<br />
Na iu ina ua manumalo Iapani<br />
i ai e 31 i <strong>le</strong> 23 a <strong>le</strong> Manu Samoa.<br />
Ae o <strong>le</strong> tulaga <strong>le</strong><strong>le</strong>i o <strong>le</strong> taaloga<br />
<strong>ona</strong> o <strong>le</strong> finau. O <strong>le</strong> finau atu a<br />
Samoa o <strong>le</strong> tau<strong>mafai</strong> <strong>le</strong>a ina ia latalata<br />
ai ia Iapani e maua ai <strong>le</strong><br />
ponesi ae o <strong>le</strong> puipui a Iapani ina<br />
LE MANAMEA SAMOA SPORTS<br />
Iapani 31<br />
Manu Samoa 23<br />
nei avea <strong>le</strong> maua o <strong>le</strong> ponesi a Samoa<br />
ma itu e sili ai o latou ai i <strong>le</strong> faatulagana<br />
o <strong>le</strong> taamilosaga.<br />
E te<strong>le</strong> <strong>le</strong> eseesega o au e lua e <strong>le</strong><br />
gata i <strong>le</strong> faatinoina o <strong>le</strong> taaloga ae o fesootaiga<br />
a tama taaalo.<br />
E atagia mai i <strong>le</strong> au a <strong>le</strong> Manu<br />
Samoa ia <strong>le</strong> <strong>le</strong> i taitai <strong>ona</strong> lava se taimi<br />
na tuufaatasia ai <strong>ona</strong> e iloa <strong>le</strong><strong>le</strong>i lava <strong>le</strong><br />
<strong>le</strong>i masani <strong>le</strong><strong>le</strong>i o <strong>le</strong> isi tama i <strong>le</strong> taalo a<br />
<strong>le</strong> isi tama.<br />
E iloa <strong>le</strong> <strong>le</strong><strong>le</strong>i te<strong>le</strong> o <strong>le</strong> fesootaiga a<br />
tama sa taaalo i <strong>le</strong> taitoafitu <strong>ona</strong> e<br />
foliga na o <strong>le</strong> pau <strong>le</strong>a o i latou sa <strong>le</strong><strong>le</strong>i <strong>le</strong><br />
fesootaiga.<br />
O <strong>le</strong> sikoa a Mikae<strong>le</strong> Pesamino na<br />
maua ina ua kiki totolo e Ua<strong>le</strong> Mai <strong>le</strong><br />
polo faapei <strong>ona</strong> masani <strong>ona</strong> latou faia i<br />
<strong>le</strong> taamilosaga taitoafitu.<br />
Ae ui i <strong>le</strong>a itu, ae sa atagia foi <strong>le</strong><br />
taalo faataitoafitu o nisi o <strong>le</strong> au.<br />
O Iapani na matuai <strong>le</strong><strong>le</strong>i la latou<br />
tapenaga ma e <strong>mafai</strong> <strong>ona</strong> faapea, o <strong>le</strong><br />
<strong>le</strong><strong>le</strong>i o Iapani <strong>ona</strong> sa lava <strong>le</strong> taimi e tuufaatasia<br />
ai. O <strong>le</strong> malosi foi o Iapani e<br />
uma <strong>le</strong><strong>le</strong>i <strong>le</strong> taaloga o vaaia <strong>le</strong> tumau<br />
pea.<br />
Faatusatusa atu i <strong>le</strong> Manu<br />
Samoa, o <strong>le</strong> te<strong>le</strong> o taimi na savavali<br />
ai <strong>le</strong> laina i luma ma iloa <strong>le</strong><strong>le</strong>i lava<br />
<strong>le</strong> sesela.<br />
O <strong>le</strong> isi taaloga na manumalo ai<br />
Fiti ia Tonga i toe minute lava o <strong>le</strong><br />
taaloga.<br />
O <strong>le</strong> vaiaso fou <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> a fetaui ai<br />
<strong>le</strong> Manu Samoa ma Fiti ae o Iapani<br />
ma Tonga.’O taaloga foi o <strong>le</strong> vaiaso<br />
fou <strong>le</strong>a o <strong>le</strong> a manino mai ai pe o ai<br />
e siamupini i <strong>le</strong>nei tausaga.<br />
24 23rd June 2010 Le Manamea Samoa - Australia