Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...

1 KARRIERA PRILL 2012 

Botim i studentëve të Departamentit të Shkencave të Komunikimit Viti VI i botimit - Nr.17 - PRILL 2012 

Binjakëzimi i Albanian University me Universitetin e Pisas 

Një përvojë ndërkombëtare 

marrëdhënieje universitare 

Nga Dr. Eranda Lici 

Bashkëpunimi me Universitetin e 

Pisas, Itali, ka ardhur gradualisht 

duke u forcuar që prej vitit 2008, 

vit kur u firmos një marrëveshje 

Lexo në faqe 9 

bashkëpunimi ndërmjet 

Fakultetit të Arkitekturës të “Albanian 

University” dhe Fakultetit 

të Inxhinierisë “Leonardo da 

Vinci” të Universitetit të Pisas. 

Kjo marrëveshje erdhi si rezultat 

i bisedimeve dhe bashkëpunimeve 

të ngushta midis 

themeluesit të Fakultetit të 

Arkitekturës, ishdekanit Prof. 

Dr. Enver Faja dhe shefit të 

Departamentit të Arkite-kturës 

në Fakultetin e Inxhi-nierisë, 

Prof.Roberto Pierini, sipas së 

cilës parashikohej... 


Flet studenti i vitit të parë në Departamentin e Farmacisë, Gent Kelmendi, i ardhur nga Kosova 

”Arsyet e mia pse zgjodha Albanian University” 

- Cila ka qenë arsyeja që 

keni zgjedhur Albania University 

për të vazhduar 

studimet e larta? 

Kam pasur disa arsye. Së pari, 

se në dijeninë time, ky universitet 

është një ndër më të mirët 

në Shqipëri. Arsyeja tjetër 

lidhet me faktin që këtu kam 

dhe njerëzit e mi dhe mbi të 

gjitha, jam udhëhequr nga 

principi për një eksperiencë të 

re në një vend të ri. 

OPINIONE 

Rrugëtimi i Idesë 

Evropiane 

Nga Dorian Koçi 

Ideja europiane ka kohë që 

gjallon në Shqipëri. Në 

mendimin politik dhe kulturor 

shqiptar, ai vjen i shprehur... 


Problemet që vijnë nga 

liria zgjidhen me liri 

Nga Eugen Volfarth 

Media konsiderohet si pushteti 

i katërt në demokra-citë 

moderne. Ajo funksionon si 

“qen roje” për të mirën... 

Edhe një herë, sporti i 

peshëngritjes ka bërë që 

Shqipëria dhe flamuri kuqezi të 

valëvitet krenar në arenën 

ndërkombëtare. Por këtë herë, 

në Europianin e Peshëngritjes 

erdhën edhe medaljet e arta të 

kampionit të Europës nga 

Erkand Qerimaj apo të 

nënkampiones nga Romela 

Begaj, çka bënë që emocionet, 

kënaqësia dhe krenaria e gjithë 

shqiptarëve të ishin më të... 


Rektorati i Universitetit te Pisas 

- Arsyeja që ju zgjodhët 

Shqipërinë cila është? 

E vetmja arsye që unë 

preferova të studioja këtu është 

se universiteti, njihet më shumë 

se ata të Kosovës. Arsye tjetër 

është edhe shoqëria. Këtu kam 

njerëzit e mi dhe shumica e 

shoqërisë sime, ndodhet këtu. 

Kjo është një arsye tjetër pse 

unë zgjodha të studioja. 

- Në krahasim me unive-rsitetet 

e Kosovës si e vlerësoni cilësinë 

e universiteteve të Shqipërisë 

dhe mbi të gjitha, si e vlerësoni 

tashmë kur keni një periudhë 

të konsideru-eshme kohe që 

studioni, universitetin tonë? 

Ndyshime të mëdha nuk mund 

të them se ka. Është fjala për 

një përpjekje për nivel cilësor 

dhe oferta të shumta literature. 

Por një ndryshim i rëndësishëm 

që tërheq të gjithë është emri i 

Universitetit dhe njohja e tij. 

Albanian University, ku unë po 

studioj është i njohur dhe.... 


Qerimaj, kampioni shqiptar i 

Europës në peshëngritje 

REFLEKSION 

EMIGRACIONI DHE 

IDENTITETI SHQIPTAR 

NË DIASPORË 

Manushaqe Hoti 

Nga Brukseli, Belgjikë 

Ideja për këtë shkrim më është 

sjellur në mendje prej kohësh 

në Bruksel ku kam lindur dhe 

jetoj, në Kosovë ku pas shpalljes 

së Pavarësisë kam punuar gati 

dy vjet, në Shqipëri ku disa here 

kemi udhëtuar për pushime, por 

shënimet e para i kam hedhur 

në letër në gushtin e vitit të 

kaluar, kur ishim për pushime 

në Strugë, pasi bashkëshorti im 

është nga trevat etnike të atyre 

anëve... 

Vijon në faqe 2 

ALTERNATIVA 

KONCEPTUALE PËR 

PSIKOLOGJINË E PUNËS 

Msc Desara Agaj 

Problematika e punës, si një 

veprimtari e domosdoshme dhe 

e ndërgjegjshme e njeriut, është 

e gjerë. Ajo lidhet me 

tëranshmërinë e marrëdhënieve 

shoqërore, ekonomike... 


INTERVISTA 

Pesë vite të arta 

koreograf 

Flet për “Karriera” 

Tan Brama 

Kërcimtari dhe koreografi i 

mirënjohur i rrymave break 

dance, hip-hop, i bërë i njohur 

falë profesionalizmit në botën e 

spektaklit. Fitues i një sërë... 

Lexo në faqe 7

KARRIERA PRILL 2012 SPECIALE 

Refleksion mbi jetën dhe përpjekjen e emigrantëve shqiptarë në Bruksel 

Manushaqe Hoti 

Nga Brukseli, Belgjikë 

Vijon nga faqja 1 

Shkas u bë një bisedë e lirë, 

shkëmbim mendimesh, për 

emigracionin e detyruar të 

shqiptarëve dhe domodoshmërinë 

e integrimit në vendet 

ku i ka hedhur rrjedha e jetës. 

Aty buzë gjolit, siç i thënkan 

pogradecarët liqenit të Ohrit, 

sekush përpiqej të tregonte dijet 

e veta, më së shumti, nga 

përvoja për domethënien e 

fjalëve “emigrim” dhe 

“integrim”. Silleshin shembuj të 

keqkuptimit të integrimit nga 

disa të rinj e të reja, që po 

rriteshin si emigrantë në shtete 

të Europës. 

Unë u shkëputa për pak çaste 

pasi djali im, Joni më tërhiqte 

drejt liqenit ku fëmijt flladiteshin 

duke luajtur në ujë. E kur u 

ktheva pashë se biseda 

vazhdonte tashmë rreth një 

fakti, që kishte botuar para disa 

vitesh e përditshmja shqiptare 

“Bota sot”, që dilte në Zyrih të 

Zvicrës. Mikja ime, emigrante 

në ato anë, e kishte ruajtur një 

fotokopje të asaj copëze të 

gazetës, ku qartë lexohej data 

26 prill 1997. 

- Qe – tha ajo, që ishte mbi 

50-vjeçare – a qështu qenka 

integrimi. a? – 

Foli kështu, pa mundur t’i 

përmbajë lotët. Duket diçka 

nga ajo që shkruhej e kishte 

përjetuar në njerëzit e saj. 

Gazeta shkruante për një vajzë 

shqiptare me emrin Linda, që 

jetonte dikund në Zyrih, se, 

gjoja, “për t’u integruar në 

shoqërinë zvicerane”, nuk 

kishte interes tjetër për jetën 

veçse ekstravagantizmin në 

veshje, në sjellje. Në shoqërinë 

e saj nuk kishte asnjë shqiptare. 

Nuk pranonte të shoqërohej me 

shqiptarë. Ndiqte jetën e natës. 

Qe çka shkruante kjo gazetë: 

Linda “në hundë ka dy unaza 

të vogla, të së njëjtes madhësi 

në të dy veshët, një qafore me 

shenjën e Mercedezit, pantallona, 

në disa vende të grisura, 

dhe këpucë me taka të nalta”. 

Ajo thotë: “Prindërve të mi nuk 

u intereson fare se ç’bëj unë, 

as që më pyesin në qoftë se unë 

nuk kthehem në shtëpi gjatë 

EMIGRACIONI DHE IDENTITETI 

natës”. Po në këtë numër, 

gazeta “Bota sot” shkruante 

për “fenomenin” “Valbona Z.”, 

një l7-vjeçare, bijë e një punëtori 

automekanik, banuese në 

Turgau, ardhur në Zvicër që 

më l977, që e kuptonte 

“integrimin në shoqërinë 

europiane”, ashtu si Linda. Pra 

nuk qenkan këto raste të 

veçuara. Shembuj të kuptimit 

dhe të intepretimit vulgar të 

integrimit social ka dhe do të 

ketë, ashtu si ka dhe do të ketë 

kuptim të drejtë të përmbajtjes 

së integrimit, si zhvillim e 

përparim në një botë të huaj, 

duke ruajtur e çuar përpara 

traditat tona kombëtare, e 

identitetin kombëtar. 

Emigrimet shqiptare drejt 

Bullgarisë dhe shteteve të 

tjera të Ballkanit 

Populli ynë prej shekujsh 

pareshtur është përballur me 

sfidën e emigracionit. Arsyet 

janë kryesisht politike, nga 

sundimi e sundimtarët e huaj, 

nga luftërat dhe pas mbarimit 

të tyre nga gjendja e mjeruar 

ekonomike, etj. 

Nga historia kemi mësuar që 

emigrimet e para shqiptare i 

përkasin fillimit të shekullit XIV, 

kur 30 familje shqiptare u 

ngulën në afërsi të Veliko 

Tërrnovos, qytet i vjetër bullgar. 

Z. Shkodra-”Kontribut për 

historinë e diasporës 

shqiptare”,Revista “Studime 

historike”,l97l. nr. 3. f. 13). 

Por emigrimet masive të 

shqiptarëve janë ato të gjysmës 

së dytë të shekullit XV, 

sidomos mbas vdekjes së 

Skënderbeut (1468), që njihen 

si dyndjet dhe instalimet më të 

mëdha shqiptare në brigjet e 

përtejme të Adriatikut, “kur një 

pjesë e madhe e shqiptarëve… 

u detyruan të lënë punën 

paqësore, vatrat dhe tokën 

amtare”. (Z. Shkodra- po aty, 

f. 97). Atyre kohëve u 

përkasin edhe parardhësit e 

mërgatës shqiptare në Rumani. 

(Nikolae Chiachir- Kontribut 

për lëvizjen çlirimtare 

shqiptare në Rumani - 

“Gjurmime albanologjike”, 

Prishtinë, l970, f. 9l). 

Emigrimet shqiptare drejt 

Bullgarisë e shteteve të tjera të 

Ballkanit vijuan edhe më vonë, 

sidomos nga gjysma e dytë e 

shekullit XIX, duke u shtrirë 

edhe në shtete të tjera në 

Europë e deri përtej oqeaneve. 

Fillimet e diasporës shqiptare të 

Amerikës gjenden në 

fillimshekullin XX, kur të rinj, 

nga trevat jugore, kryesisht nga 

fshatrat, tërhoqën njëri-tjetrin 

në “tokën e begatë”. 

Emigrimi masiv i shqiptarëve 

nga atdheu mëmë, Shqipëria, 

është ai i verës së vitit 1990, 

kur qindra dhe mijëra të rinj “u 

arratisën”, duke kërkuar e 

gjetur strehim nëpër ambasadat 

e huaja, sidomos të Italisë e 

Gjermanisë për të vijuar 

lirshëm pas vitit 1990 e deri në 

ditët e vona, duke populluar 

qytete e fshatra të Italisë e 

Greqisë, etj, ku ende nuk dinë 

nëse janë vendosur përkohë- 

sisht a përgjithmonë në një 

vend të huaj. Ndërsa emigracioni 

shqiptar në Belgjikë është 

i vonë. Fillimet e tij janë dikund 

nga vitet ’50 të shekullit të 

kaluar, pas Luftës II Botërore, 

kur emigrantë politikë 

largoheshin nga Shqipëria 

komuniste. Por shpejt u dynden 

edhe shqiptarë nga Kosova, 

emigrantë politikë, por edhe 

Një kujtim i nxënësve me mësuesin e Gjuhës Shqipe 

Çaste nga një veprimtari kulturore kombëtare në Bruksel 

ekonomikë. Dhe sot në Bruksel 

me rrethinë jemi rreth 10.000 

shqiptarë. 

Ka prej tyre që gjatë proçesit 

integrues janë shkrirë e 

asimiluar aq shumë e thellë 

saqë edhe gjuhën shqipe e kanë 

harruar dhe disi në mënyrë të 

mjegullt flasin për prejardhjen 

e tyre shqiptare. Kjo “lagje” 

emigrantësh shqiptarë në 

Belgjikë i përket gjeneratës së 

hershme të vitit 1945, që u 

arratis nga Shqipëria. Ne e 

përjetojmë me dhimbje të thellë 

këtë “integrim”. 

Polemikat rreth integrimit 

detyrë misionare e çdo 

atdhetari 

Sot në Shqipëri dhe në Kosovë 

të rralla janë ato familje që nuk 

kanë pjesëtarët e tyre në 

emigracion. Prandaj e ndjejmë 

2 

të nevojshme dhe të domodoshme 

të diskutojmë, të shfaqim 

mendimin për integrimin si 

fenomen i pashmangshëm dhe 

për mbijetesën tonë kombëtare 

në diasporë, në emigracion. 

Mendoj se diskutimi e 

polemikat e hapura dhe të 

çiltërta rreth integrimit dhe 

emigracionit në tërë përmbajtjen 

e tyre duhen vlerësuar si 

detyrë misonare e çdo 

atdhetari shqiptar, sidomos në 

diasporë. E theksoj këte se ka 

edhe prej atyre mërgi-mtarëve 

të devotshëm shqiptarë që 

mjaftohen me biseda të 

pambarimta për atdheun dhe 

trojet e të parëve; mjaftohen 

me tregime për ngjarje apo episode 

nga burrëria e trimëria 

shqiptare dhe për flamurin; 

ndërkohë që po u rrëshqet dheu 

nën këmbë, kur nipat e mbesat 

e tyre po “e humbin” jo thjeshtë 

kombësinë, por edhe 

shqiptarizmën. 

Kuptohet se në diasporë 

kombësia në rrjedhën e kohëve 

i bjerr disa tipare të saj. Ajo 

nuk mund të jetë më plotësisht 

“një bashkësi e qendrueshme”, 

siç përcaktohet në fjalorë 

gjuhësorë a filozofikë, e 

formuar historikisht në bazë të 

bashkësisë së gjuhës e të 

territorit, të bashkësisë së jetës 

ekonomike e kulturës. Në 

emigracion “bashkësia” 

shpërbëhet, se duke jetuar në 

një vend të huaj nuk mund të 

bëhët më fjalë për “një territor 

të përbashkët” në kuptimin 

kombëtar, etnik; nuk mund të 

prtendohet “bashkësi të jetës 

ekonomike”, mbeten vetëm dy 

elementë të nocionit 

“kombësi”; gjuha dhe kultura. 

Për këta dy elementë të 

kombësisë sonë duhet të 

shkëmbejmë mendime, si duhet 

punuar për t’i ruajtur, duke i 

përcjellur nëpër breza. Por më 

kryesorja është të ruajmë e 

zhvillojmë gjuhën tonë amtare. 

Shembull i gjallë për të gjithë 

ne, emigrantët, është bashkësia 

e shqiptarëve, e arbëreshëve 

të Italisë. Arbëreshët, 

përgjithësisht, e kanë ruajtur 

gjuhën e të parëve, të atyre që 

prej më shumë se pesë 

shekujsh e kanë lënë atdheun, 

Shqipërinë. Por edhe sot ka 

arbëreshë që e flasin arbërishten; 

ka edhe të rinj e të reja 

që këndojnë këngë e hedhin 

valle arbërishte. Ata kanë 

ruajtur edhe veshjen 

karakteristike kombëtare, etj. 

Vërtetë se tek arbëreshët ka 

ndikuar shumë jeta në një farë 

mënyre në bashkësi më të 

qendrueshme dhe në territore 

të caktuara, ndonëse në tokë

KARRIERA 3 SPECIALE 

PRILL 2012 

Një histori komlekse personazhesh 

SHQIPTAR NË DIASPORË 

të huaj. Unë mendoj se 

arbëreshët para se gjithash 

kanë ditur t’ua përcjellin 

brezave vetëdijen kombëtare 

dhe ndjenjën e identitetit 

kombëtar. Këta dy faktorë, 

vetëdija kombëtare dhe misioni 

për identitet arbëreshe, kanë 

bërë që ata, në kushte shumë 

të vështira, të përgatisnin 

njerëz të ditur dhe të zotë, duke 

filluar nga flamurtari i 

arbëreshëve Jeronim De Rada; 

që ata të botonin gazeta e 

revista me përmbajtje 

kombëtare; të vazhdojnë 

mësimin e gjuhës shqipe, të 

këngëve e valleve arbëreshe. 

Revista “Ili i Arbëreshvet” e 

shtron çështjen e njësimit të 

gjuhës, si faktor etno-kulturor, 

por edhe çlirimtar kombëtar. Ajo 

shkruante: “...asht nevojë e 

domosdoshme që të trajtohet, 

së pari, njisia e gjuhës e nji 

letërsi për me muejt me fillue 

mandej përpjekjet për të lirue 

Atdheun nga robnija e huaj”. 

Po ne? 

Emigrantët shqiptarë në 

Belgjikë deri në vitin 1970, kur 

morën insiativën për të krijuar 

grupe të organizuara nxënësish 

për të mësuar gjuhën shqipe, të 

folmen shqip e ushtronin 

kryesisht brenda familjes, 

miqësisë dhe shoqërisë. Puna 

me fëmijët në familjet 

emigrante shqiptare fillon me 

mësimin e vjershave e 

këngëve në gjuhën shqipe, me 

vizatime me tema e motive 

shqiptare, duke nisur me 

flamuriin e kuq me shqipen 

dykrenare, për të vijuar pastaj 

me shkrimin e leximin në 

gjuhën shqipe. Kështu kanë 

vepruar dhe veprojnë familjet 

shqiptare në emigracion. 

Këto çerdhe të gjuhës 

shqipe u forcuan pas viti 1974, 

kur nga Kosova, e shpallur si 

njësi autonome e Jugosllavisë, 

sillte në Belgjikë mësues 

profesionistë. Por shkollat 

plotësuese në gjuhën shqipe 

edhe në Belgjikë u themeluan 

në vitin 1993 nga LASH-i, 

Lidhja e Arsimit Shqiptar 

“Naim Frashëri” në diasporë. 

Megjithëkëtë, shkolla e 

plotësimit në gjuhën shqipe ka 

vijuar me luhatje e njëfarë 

regresi. Ka mes nesh familje 

shqiptare, që, me pretekste 

ekonomike apo sociale, nuk i 

dërgojnë bijtë e tyre në këto 

shkolla. Po të marrim të 

Çaste nga një manifestimi kombëtare në Bruksel 

mirëqenë një të dhënë, që u 

hodh në një link për Shqipërinë, 

del se këto shkolla i ndjekin 

vetëm 200-300 nxënës. Me sa 

jam e informuar, shkollat e 

plotësimit për fëmijët shqiptarë 

funksionojnë në komunat 

Molenbeek të Brukselit, 

Vilvord, Namur, Sint Niklaas, 

Kortrijk,etj. Mendoj se numri i 

nxënësve që i ndjekin ato duhet 

të jetë shumë i madh se numri 

50. Pra, problemi mbetet i 

hapur. Kohët e fundit edhe 

përfaqësitë tona kombëtare si 

ajo e Republikës së Shqipërisë 

edhe ajo e Republikës së 

Kosovës kanë programuar 

veprimtari të organizuaa për 

shkollat plotësuese në gjuhën 

shqipe. Po punohet që çdo 

shtëpi shqiptare në emigracion 

të ketë një abetare të gjuhës 

shqipe, pasi në shkollat e 

Belgjikës fëmijët tanë 7vjeçarë 

mësojnë gjuhën belge 

dhe holandishten, që për ne 

janë gjuhët e integrimit. 

Harresa e “çerdhes” 

shqipfolëse dhe e flamurit 

dykrenar 

“Arratisja” e shqiptarëve, së 

paku nga Kosova, vazhdon 

ende. Trojet tona zbarzen. 

Populli ynë, i etur për një jetë 

më të mire, vazhdon të synojë 

“gyrbetin”. Ky realitet i hidhur 

është shumë i gabuar, pas, veç 

arsyeve të tjera, vërtetë 

gjendja ekonomike është më e 

mirë, por jeta në tërësi, ajo 

kulturore dhe shoqërore, do të 

thosha, për emigrantët është e 

varfër, shumë e varfër. Emigranti 

e ndjen veten të fyer, të 

nëpërkëmbur. Në përgjithësi 

edhe ligjet e atyre vendeve e 

trajtojnë emigrantin si një qenie 

shoqërore e dorës së dytë e të 

tretë në shërbim të “të zotëve 

të shtëpisë”. Në emër të 

“integrimit” në ndonjë shtet, si 

Greqia dhe jo vetëm ai, i 

detyrojnë shqiptarët të ndrrojnë 

identitetin qytetar, besimin dhe 

kombësinë. 

Gjeneratat e reja shqiptare 

lindin e rriten në shtetet e huaja, 

mësojnë e flasin gjuhën e huaj 

dhe gradualisht humbin 

elementët thelbësorë të 

identitetit kombëtar. Kështu 

vetëdija shqiptare tek ata 

zbehet, zvenitet, edhe pse nuk 

e gjejnë veten plotësisht në 

shtetin “bujar” e “mikpritës”. 

Duket se ata sikur integrohen 

përmes dy kulturave të 

ndryshme, por nuk i përkasin 

plotësisht as njerës, as tjetrës. 

Dhe nuk mund ta ndjejnë 

përkatësinë kombëtare duke 

shkuar në atdheun e tyre vetëm 

si turistë dyjavorë, pa folur për 

rastet gjithnjë në rritje të 

përshtatjes dhe pajtimit të tyre 

me integrim, shkrirje tërësore 

në botën e vendit të huaj. 

Integrimi, në kuptimin e plotë, 

është një proçes i komplikuar, 

shumplanësh dhe i shtrirë në 

kohë. Integrimi është një 

zhvillim i natyrshëm, një 

përshtatje me natyrën e vendit 

“mikpritës”, duke ruajtur 

identitetin kombëtar, kulturor e 

shoqëror, pa e harruar 

identitetin dhe kulturën kombëtare. 

Të integrohesh do të thotë 

të përfshihesh në jetën e vendit 

“pritës”, duke marrë pjesë 

aktive në shkollimin dhe 

veprimtarinë ekonomike, 

kulturore e shoqërore me 

identitetin kombëtar. Kështu 

integrimi do t’i pasurojë 

emigrantët, do t’i aftësojë ata 

për të jetuar, jo thjeshtë mbijetuar 

në shoqërinë bashkëkohëse, 

duke dhënë kontribute 

me vlerësime të ndërsjella. 

Përndryshe nuk kemi të bëjmë 

me integrim, por me asimilim, 

që do të thotë shkrirje, degradim 

kombëtar. 

Të integrohesh do të thotë të 

kesh vizione të qarta si qytetar 

shqiptar, të tregosh vëmendje 

për gjeneratën e re që të rritet 

me ndjenja e frymë kombëtare, 

me krenarinë e qenies 

shqiptare. Personalisht jam e 

ndërgjegjshme se integrim 

objektiv dhe real është një 

mendësi përparimtare, një 

zhvillim i tëranshëm dhe 

harmonik i elementëve pozitivë 

të kombit ,që përfaqëson, duke 

i zhvilluar ata në përqasje me 

kulturën e qytetërimin europian, 

pa e bjerrë identitetin kombëtar. 

Prandaj jam dhe do të jem për 

lidhje e bashkëveprim me 

shtetin mëmë, Shqipërinë, me 

Republikën e Kosovës, me 

shqiptarët që jetojnë në trojet 

tona, që padrejtësisht e 

dhunshëm Fuqitë e Mëdha ua 

kanë dhuruar shteteve fqinje; 

jam për zhvillimin e ekonomisë 

dhe të kulturës kombëtare që 

në Europë e kudo në diasporë 

të punojmë, jetojmë me dinjitet 

dhe të trajtohen si të barabartë 

midis të barabartëve. Për një 

projekt të tillë duhet të punojmë 

të gjithë. 

Historia diskriminuese e së shkuarës 

Ballkani si fuçi baruti. Ky lloj 

përkufizimi ka qëndruar stoik 

ndër breza,duke përfshirë 

këtu jo vetëm popuj të 

veçantë ballkanikë që 

ndoshta i gëzojnë këto 

karakteristika, por edhe një 

pjesë tjetër që gjithmonë ka 

qëndruar laike apo asnjanëse 

në çështje të ndryshme, ose 

më saktë në kohë lufte. 

Një përkufizim të tillë e kanë 

krijuar për ne ballkanasit, një 

pjesë e mirë e elitës politike 

të shteteve europiane 

perëndi-more, madje dhe një 

pjesë e thekshme e popullsisë 

që jetonte në këto vise. 

Shqiptarët duke bërë pjesë në 

këtë gadishull, janë renditur 

herë si një popull oriental dhe 

i destinuar të përfundojë më 

shumë nga lindja dhe herë 

jemi renditur me orientim nga 

perëndimi, por kjo gjithmonë 

ka qënë në dorën e të 

mëdhenjve që kanë vendosur 

fatet e botës, kanë vendosur 

për kufijtë, për popullsinë, 

duke na paracaktuar kështu 

dhe shijet tona. 

Ka pasur disa raste kur ne 

shqiptarët jemi ndjerë të 

diskriminuar dhe të 

mënjanuar, edhe brenda 

Ballkanit. Mjafton të kujtojmë 

këtu vitet para 1912 ku 

aleanca ballkanike nuk na 

pranoi të radhitemi me ta, 

pasi diçka e tillë binte ndesh 

me interesat e tyre, për ta 

ndarë Shqipërinë dhe për ta 

bërë një shesh pazari midis 

grekërve, serbëve dhe 

malazezëve. 

E për ta vazhduar më tej, me 

rastin e luftës së parë 

botërore, ku një grup 

terroristësh serbë vranë 

arkidukën Ferdinand. Pas 

kësaj vrasjeje një botë e tërë 

u përgjak, ndërsa Shqipëria 

pati fatin më të padëshiruar, 

atë të plaçkës së luftës, duke 

na marrë shumë gjymtyrë nga 

shteti ynë dhe duke na lënë 

vetëm zemrën, e cila bënte 

disa rrahje të thata, si akrepat 

e orës, duke vajtuar pjesët e 

trupit, që përfituan fqinjët në 

kurrizin tonë. 

Këto ishin rastet më të 

prekshme, por Gadishulli i 

Ballkanit, po vazhdon ende të 

vuajë nga simptoma të vjetra, 

që kanë shenjuar fort në 

historinë botërore. Ende ka 

shtete që nuk janë mësuar me 

faktin, që nuk janë më 

federatë, mbretëri me më 

shumë se një emër apo, nuk 

pranojnë pavarësinë e një 

shteti tjetër të cilit i takon. 

Ende ka shtete që përpiqen 

të na ndalojnë gjuhën, të 

bëjnë kopjen e shëmtuar të 

“Ciklit të kreshnikëve “, duke 

e trajtuar herë si serb, e herë 

si bullgar. Kjo mendësi është 

Foto të shpërnguljes së shqiptarëve etnik nga trojet e tyre në Çamëri 

e vjetëruar në vitin 2012 e 

tani, ku bota ka aspirata 

globale, BE po harton politika 

gjithpërfshirëse. 

“Qershia mbi torte” e kësaj 

teme qëndron jo larg, por në 

festën kombëtare të shtetit 

grek në datën e 25 Marsit 

2010. Nuk është hera e parë 

që fqinji ynë hedh baltë mbi 

marrëdhëniet tona të brishta, 

midis shtetesh. Parakalimi i 

ushtrisë me tone të ashpra 

kundër shqiptarëve është një 

taktikë e ndjekur jo në pak 

raste nga ky shtet. Një video 

qarkullon në internet ku 

ushtarët grekë marrshojnë 

me ofendime raciste kundër 

shqiptarëve, ndërsa Greqia 

është anëtare e BE-së. 

Shteti shqiptar si gjithnjë 

vazhdon politikën e tij servile, 

duke bërë një sy qorr dhe një 

vesh shurdh… Por deri kur? 

Jo më larg se para 5 

vitesh,ish-kryeministri grek 

Karamanlis u shpreh qartë në 

parlament se Greqia do të 

vërë në plan të parë interesat 

e saj kombëtare për t’i dhënë 

një “Po” Shqipërisë, 

Maqedonisë apo shteteve 

fqinje për aspiratat e tyre 

europiane. Dhe këtë gjë po e 

arrin më së miri mbi kurrizin 

e shqiptarëve. Mbi ne janë 

bërë pazare kufijsh, 

varrezash, sharjesh e 

ofendimesh. 

Fatkeqësi që shteti ynë 

qëndron duarkryq, përballë 

një fakti të tillë të shqiptarëve 

dhe emigrantëve tanë në 

Greqi. Është koha kur 

diplomacia jonë institucionale 

nuk duhet të na shërbejë për 

servilizëm, por të ngrihet në 

nivelin e partneritetit dhe 

paritetit, ashtu sic e meriton 

një popull dhe shtet 

europianist … 

Erjon Braja 

Student i vitit te III 

Shkenca Komunikimi

KARRIERA PRILL 2012 ANALIZA 

ALTERNATIVA KONCEPTUALE PËR PSIKOLOGJINË E PUNËS 

Msc. Desara Agaj 

Problematika e punës, si një 

veprimtari e domosdoshme dhe 

e ndërgjegjshme e njeriut, është 

e gjerë. Ajo lidhet me 

tëranshmërinë e marrëdhënieve 

shoqërore, ekonomike, 

filozofike, kulturore, por edhe 

politike. Me përmbajtjen dhe 

rolin e punës në zhvillimin e 

shoqërisë merren shumë degë 

të shkencave, midis tyre edhe 

një nga disiplinat akademike, 

relativisht të reja, emërtuar 

Psikologjia e Punës dhe 

Organizative. Objekti i studimit 

të saj është kompleks, puna 

fizike, mendore; janë 

mjeshtëritë e ndryshme, 

përfshirë edhe profesionet 

intelektuale si e mësuesit, e 

artistit, e shkencëtarit; janë 

marrëdhëniet shoqërore të 

individëve dhe të grupeve në 

punë e përmes punës; motivimi, 

kënaqësia në punë, vlerësimi i 

performancës, stresi dhe 

mirëqënia e punonjësve, 

konsumimi nga puna, selektimi 

dhe mbi të gjitha përshtatja e 

personalitetit të individit me 

llojin e punës etj. Të shumtë 

janë psikologë e studiues të 

fushave të përafërta të 

shkencave shoqërore, që i janë 

përkushtuar Psikologjisë së 

Punës. 

Në Angli kjo disiplinë shkollore 

apo akademike perceptohet dhe 

trajtohet me emërtimin Psikologji 

Industriale dhe Psikologji 

Profesionale; në ShBA si 

Psikologji Industriale dhe 

Psikologji Organizative; ndërsa 

në Europë si Psikologji e Punës 

dhe Organizative. 

Pavarësisht nga emërtimet, 

sipas shkencëtarit Charles D. 

Spielberger, ato shërbejnë për 

të përshkruar një disiplinë, që 

merret me individët, me grupet 

e punës, me përformancën 

organzative, me mirëqënien 

psikologjike dhe me integrimin 

e individëve në mjedisin e 

punës. (Charles D. 

Spielberger, “Encyclopedia 

of Applied Psychology”, University 

of south Florida, 

2004) 

Po sjellim disa përcaktime. 

Landy and Conte argumenton 

se Psikologjia e Punës i 

referohet dhe duhet t’i referohet 

praktikës, aplikimit të parimeve 

psikologjike, teorive dhe 

kërkimeve në mjedisin e punës. 

Po aty mësojmë se disa të tjerë 

e shohin në lidhje të brendshme 

si objektin, ashtu edhe 

funksionin e tij, kur i koncepton 

kësisoj: Psikologjia e Punës ka 

të bëjë me sjelljen e njerëzve, 

me mendimet, me botën e 

brendshme, me ndjenjat dhe 

emocionet e tyra të lidhura me 

punën; Psikologjia e Punës 

mund të përdoret për aftësimin 

për menaxhimin e burimeve 

njerëzore. (Sipas Charles D. 

Spielberger, “Encyclopedia 

of Applied Psychology”, University 

of south Florida, 

2004) 

Devid A. Statt e konisderon 

botën e punës si një tërësi social-filozofike, 

duke u shprehur 

kështu: Psikologjia e Punës dhe 

Organizative është degë e 

Psikologjisë, që ka të bëjë me 

botën e punës. Ajo përfshin 

përzgjedhjen (selektimin), 

trajnimin, kënaqësinë në punë, 

mjedisin, organizatat dhe 

marrëdhëniet njerëzore në 

punë. (Devid A. Statt, “The 

consise dictionary of psy- 

chology”, third edition, Taylor 

& Francis e-Library, 

2003) Në konceptin teorik të 

Profesor Emanuele Legge 

Psikologjia e Punës është degë 

e Psikologjisë së Aplikuar që 

studion dukuritë më tipike e 

karakteristike të veprimtarisë 

njerëzore gjatë procesit dhe në 

mjediset e punës. Në ligjëratat 

e tij Emanuele Legge trajton 

gjerësisht sjelljet e individit e 

Bashkëpunimi produktiv, faktor i rëndësishëm për naqësinë dhe mirëqënien e 

punonjësve në mjedisin e punës 

qëndrimin e tij ndaj punës, si dhe 

organizimin e punës si veprimtari 

e vetëdijshme njerëzore. 

Njëri prej përfaqësuesve të 

kësaj alternative konceptuale, 

Paul E. Spector përpunon idenë 

se Psikologjia Organizative ka 

për objekt individin e punësuar 

pjesëmarrës në një organizatë, 

marrëdhëniet njerëzore në 

organizata, qëndrimet e 

kontributet e tyre në lëvizjet dhe 

zhvillimet për kushte e 

mirëqenie në mjediset e punës. 

Kështu, sipas Paul E. Spector, 

Psikologjia Industriale/ 

Organizative ka një natyrë të 

dyfishtë: së pari, ajo është 

shkenca e sjelljes së individëve 

në punë dhe, së dyti, ka të bëjë 

me aplikimin e parimeve 

psikologjike në mjediset 

organizative të punës. (Paul E. 

Spector, “Industrial and organizational 

Psychology” 

Research and Practise, University 

of South Florida, 

Paraqitja, komunikimi, mirësjellja dhe mjedisi i 

kulturuar – faktorë qenësorë për marrëdhënie të 

suksesshme në punë dhe qendrimin ndaj saj 

John Wiley & SONS, 

INC,1996) Shumë Psikologë 

e sociologë, si Guion ( 1945), 

Blum and Naylor (1968) dhe 

Paul M. Muchinsky, janë për 

alterna-tivën, emërtuar Psikologji 

Industriale/ Orga-nizative. 

Guion e përcakton këtë 

disiplinë si: “studimi shkencor i 

marrëdhënies midis njeriut dhe 

botës së punës; studimi i 

përshtatjes që krijojnë njerëzit 

në vendet ku shkojnë, me 

njerëzit që takojnë dhe 

bashkëverojnë në procesin e të 

jetuarit”. Blum and Naylor jep 

këtë përkufizim: “aplikim e 

shtrirje e fakteve dhe parimeve 

psikologjike në problemet që 

lidhen me funksionimin e 

qënieve njerëzore në kontekstin 

e biznesit dhe industrisë”. 

Ndërsa Paul M. Muchinsky 

Psikologjinë Industriale/ 

Organizative e koncepton si një 

proçes ku ndërthuret veprimtaria 

shkencore dhe ajo 

praktike i trajton si proçese në 

vazhdimësi dhe marrëdhënie të 

ndërsjella; si fushë e kërkimeve 

shkencore që ka të bëjë me 

njohuritë e avancuara të 

njerëzve në punë. Ky autor i 

kushton vëmëndje edhe 

profesionalizmit, që gjen 

shprehje konkrete në proçeset 

aplikative për t’u dhënë 

rrugëzgjidhje problemeve reale 

në botën e punës. (Paul M. 

Muchinsky, “Psychology Applied 

to Work” An Introduction 

to Industrial and Organizational 

Psychology, second 

editon, The Dorsey 

Press, Chicago, Illinois, 

1987) 

Njerëzit shpenzojnë 1/3 e jetës 

së tyre në punë. Në këtë 

mënyrë, njerëzit janë të 

angazhuar në punë më shumë 

se në çdo aktivitet tjetër 

përgjatë gjithë ciklit jetësor. 

4 

Parë në këtë këndvështrim, roli 

dhe rëndësia e Psikologjisë së 

Punës dhe Organizative është 

jashtëzakonisht determinues në 

përmirësimin e mjedisit ku 

punojmë, zhvillohemi, progresojmë 

dita-ditës, si dhe në 

përmirësimin dhe harmonizimin 

e marrëdhënieve interpersonale 

në mjediset e punës dhe kudo 

në jetë. 

Në përmbyllje të kësaj 

parashtrese informuse për disa 

alternative konceptule për 

Psikologjinë e Punës, mund të 

thuhet se studiuesë të 

ndryshëm, duke u bazuar edhe 

në faktorë psikikë në realitetet 

konkrete të shoqërisë sonë kanë 

sugjeruar disa alternativa, që 

lidhen kryesisht me sjelljen e 

njeriut në punë dhe qendrimin 

e tij ndaj punës si indvid ose në 

grup. 

Si një fushë, përgjithësisht e re, 

Psikolojia e punës dhe 

organizative shihet dhe trajtohet 

edhe si subjekt dhe objekt 

studimi shkencor i procesve 

mendore dhe i reflektimit të tyre 

në punë në situata e rrethana 

të ndryshme të proçeseve të 

saj, duke u kushtuar vëmendje 

proçeseve komplekse fiziologjike, 

biologjike të tjera të 

kësaj natyre. 

Thuajse të gjithë ata, që janë 

marrë me kërkimin e 

përcaktimit të nocionit 

“Psikologji e punës”, janë 

nisur nga perceptimi dhe 

shpjegimi i termave 

“Psiko+logo”, që simbolozonin 

shpirtin njerëzor në situata të 

caktuara dhe logjikën, 

arsyetimin e proceseve dhe 

dukurive, që lidhen me mendjen 

e njeriut në rrethana e mjedise 

shoqërore, ekonomike e 

kulturore në periudha të 

ndryshme të zhvillimit të 

historisë, në kontekstin e punës. 

Komponentët dhe elementët e 

Psikologjisë së Punës janë të 

shumtë dhe të lidhur e të 

ndërvarur subjektivsht dhe 

objektivisht nga njëri tjetri. 

Përmendim disa prej tyre si “të 

menduarit” për punën, idetë, 

projektet e arsyetimet që 

frymëzojnë dhe motivojnë 

njerëzit për punë; edukatën dhe 

kulturën e punës, normat administrative 

e shoqërore të 

punës dhe rrethin e saj, por edhe 

dëshirat apo mosdëshira e 

individëve për punë. 

Për natyrën komplekse të 

Psikologjisë së Punës dëshmon 

edhe rëndësia që ka Psikologjia 

e punës në botën e zhvilluar 

perëndimore dhe ku u kushtohet 

vëmendje e veçantë studimit të 

proçeseve psikike me metoda 

shkencore të aplikuara nga 

psikologjia klinike.

KARRIERA 5 AKTUALITET 

PRILL 2012 

Dr. Eranda Lici* 

Bashkëpunimi me Universitetin 

e Pisas, Itali, ka ardhur 

gradualisht duke u forcuar që 

prej vitit 2008, vit kur u firmos 

një marrëveshje bashkëpunimi 

ndërmjet Fakultetit të 

Arkitekturës të “Albanian University” 

dhe Fakultetit të 

Inxhinierisë “Leonardo da 

Vinci” të Universitetit të Pisas. 

Kjo marrëveshje erdhi si 

rezultat i bisedimeve dhe 

bashkëpunimeve të ngushta 

midis themeluesit të Fakultetit 

të Arkitekturës, ish – dekanit 

Prof. Dr. Enver Faja dhe shefit 

të Departamentit të Arkitekturës 

në Fakultetin e Inxhinierisë, 

Prof.Roberto Pierini, 

sipas së cilës parashikohej 

shkëmbimi i pedagogëve dhe 

studentëve për punët kërkimore 

– shkencore dhe aktivitetet 

didaktike. Që prej vitit 2008, në 

proçesin mësimor në Departamentin 

e Arkitekturës u 

angazhuan këta pedagogë nga 

Fakulteti i Inxhinierisë “Leonardo 

da Vinci” në lëndët e 

mëposhtme: 

-Prof. Asoc. Giorgio Croatto në 

Projektimin Ambiental 

-Ing. Paolo Galantini në Interier, 

dhe -Dr. Marco Bevilacqua në 

Projektimin Arkitektonik 3/1 

Bashkë me to u angazhuan 

edhe pedagogët dhe as/ 

pedagogët tanë për ecurinë dhe 

mbarëvajtjen e proçesit 

mësimor në Fakultet. Në të 

njëjtën kohë si pjesë e këtij 

bashkëpunimi tre studentë të 

Dega Dizanj, më e re që është 

hapur pranë fakultetit Albanian 

University. Ky departament ka 

Binjakëzimi i Albanian University me Universitetin e Pisas 

Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare 

vitit të pestë: - Juliana Feza, 

Duljon Strataj dhe Marin Veizi 

ndoqën kurse specifike dhe e 

zhvilluan temën e diplomës në 

Pisa, duke u konsultuar me 

pedagogët italianë dhe më pas 

erdhën e paraqitën atë në 

departament. Pas ndarjes nga 

jeta të nderuarit Prof. Dr. 

Enver Faja, u ndoqën hapat e 

tij, ku fal ndihmës së Prof. 

R.Pierinit u arrit të bëhej realitet 

marreveshja mes “Albanian 

University” dhe Universitetit 

prestigjoz të Pisas, i themeluar 

në vitet 1300. Nga momenti i 

hartimit dhe firmosjes së saj nga 

Rektori i “Albanian University”, 

Prof. Dr. Pavli Kongo më 

datë 17 mars 2011 dhe deri në 

firmosjen përfundimtare nga 

Rektori i Universitetit të Pisas, 

Prof. Massimo Augello, më 

datë 8 qershor 2011 u bënë 

mjaft përpjekje njohjeje dhe 

bashkëpunimi. E ndjeva veten 

të nderuar, që isha një nga 

protagonistët, ku në cilësinë e 

koordinatores së marrëdhënieve 

me Unive-rsitetin e 

Pisas, dhashë kontributin tim në 

rritjen e prestigjit të “Albanian 

University” në botën 

akademike Ndërkombëtare. 

Qëllimi i kësaj marrëveshjeje 

është zgjerimi i bashkëpunimit 

midis dy Universiteteve, 

shkëmbimi kulturor në fushën 

e edukimit, përmirësimi i 

mëtejshëm i cilësisë akademike 

etj. Unë jam e bindur që 

nëpërmjet gatishmërisë dhe 

vullnetit të plotë që të dy palët 

po tregojnë, jemi në rrugën e 

duhur për ndërkombëtarizimin 

e arsimit tonë të lartë. Fusha e 

këtij bashkëpunimi do të 

përfshijë: Shkëmbimin e 

pedagogëve, kërkimeve 

shkencore, personelit 

administrativ dhe teknik. 

-Shkëmbimin e studentëve të 

padiplomuar, të diplomuar, 

studentëve të doktoraturës dhe 

post – doktoraturës. 

-Projekte të përbashkëta 

kërkimore 

-Konferenca të përbashkëta 

dhe programe kulturore 

-Shkëmbime të materialeve 

akademike, botimeve dhe 

dokumentacioneve të tjera. 

Në vijim të bashkëpunimit, në 

datën 16 mars 2012, një 

delegacion prej pesë vetash i 

kryesuar nga Presidenti i “Albanian 

University”, z. Astrit 

Veliaj, Rektori Prof. Dr. Pavli 

Kongo, Dekani i Fakultetit të 

Ekonomisë Prof.Asc.Dr. Qamil 

Talka, Zv/Dekani i Fakultetit të 

Arkitekturës dhe Inxhinierive 

Prof. As. Dr. Viktor Topulli dhe 

Dr. Eranda Lici Kancelare e 

Fakultetit të Arkitekturës dhe 

Inxhinierive, zhvilluam një takim 

zyrtar me Zv/ Rektoren e 

Universitetit të Pisas Prof. 

Alessandra Guidi dhe 

përfaqësuesit e Departamenteve 

të Ekonomisë, 

Elektronikës, Mjeksisë dhe 

Farmacisë. Në këtë takim u fol 

Takimi i përfaqesueseve te Universitetit të Pisas dhe “Albanian University” 

për bashkëpunime më konkrete, 

për shkëmbime pedagogësh në 

gjithë Departamentet dhe 

Fakultetet e tjera që janë pjesë 

e “Albanian University”. Mbi të 

gjitha folëm për mundësitë e 

specializimeve pasuniversitare 

që studentët tanë mund të 

kryejnë, si master të nivelit të 

dytë, doktoratura dhe post – 

doktoratura. Këto mundësi 

natyrisht vlejnë edhe për 

kualifikimin e mëtejshëm të 

Dega Dizajn : Dega më e re në Departamentin e Arkitekturës 

Gjenerata e parë e studentëve që preferon degën e re të artit 

Studentët e degës së Dizajnit gjatë një ore mësimi 

patur si qëllim kryesor që të 

merrte studentë nga Kosova. 

Pasi kjo degë është më e kërku- 

ara nga studentët kosovarë. 

Para se kjo degë të hapej, në 

eksopozitën e organi-zuar për 

nder të Muslim Mulliqit erdhën 

dy pedagogë nga Universiteti 

Shtetëror i Kosovës përkatësisht, 

shefi i katedrës së 

dizanjës Prof Ass Muhamet 

Ahmeti dhe Prof Dr Hivzi 

Muharremi. Profesorët treguan 

rastin e ndodhur në Kosovë, të 

cilët kërkonin që të hapej një 

degë e tillë nga një universitet 

privat në Shqipëri. Prej vitesh 

në universitetin shtetëror të 

Kosovës është bërë një kaos të 

cilin universiteti nuk po e 

përballonte dot. Nga 150 

studentë që konkuronin për këtë 

degë, vetëm 10 prej tyre 

pranoheshin. Pas bashkbisedimit 

të bërë nga ana e dy 

pedagogëve me petagogen e 

AU Gureta Bajrami Breznica, 

filluan punimet për të hapur 

këtë degë, më pas u nisën të 

shpërndaheshin broshura me 

informacione për hapjen e kësaj 

lënde. Paralelisht Kolegji AAB 

rinvers zhvilloi një fushatë 

informuese, rreth hapjes së 

kësaj dege nga kolegji AAB, ku 

me anë të disa fletushkave të 

shpërndara në disa lokale 

lajmërohej se ishte rihapurë 

dega dizanj. Për këtë arsye 

ngelën vetëm studentët e 

Shqipërisë të cilët ishin 14 dhe 

që u bënë gjenerata e parë e 

startimit të kësaj dege e cila 

çelet për herë të parë në 

universitetet shqiptare. Në Albania 

University zhvillohet një 

proçes studimor dhe lektorimi 

në nivel cilësor. Studentët e 

rregjistruar, në kushte shumë të 

stafit pedagogjik. Unë jam 

produkti i parë i realizimit të 

lartpërmendur, ku këtë vit jo 

vetëm fitova në përzgjedhjen e 

kandidaturave për të zhvilluar 

Doktoraturën në Universitetin 

e Pisas, por fal përgatitjes dhe 

meritave individuale kryesova e 

para në tre fituesit nga 70 

kandidatura që konkurruam në 

nivel Ndërkombëtar. Shpresoj 

dhe besoj që pas meje do të 

pasojnë edhe shumë studentë 

dhe pedagogë të “Albanian 

University”, duke nderuar jo 

vetëm veten e tyre, por edhe 

institucionin ku bëjnë pjesë, i cili 

do të ndihet krenar për 

përfaqësimin e kësaj elite 

akademike. Ndërkohë në 

kuadrin e bashkëpunimeve së 

shpejti Departamentet e 

Arkitekturës së dy Fakulteteve, 

do të organizojnë në datat 16 – 

17 Maj një konferencë të 

përbashkët me temë “Njohja 

dhe zhvillimet e Arkitekturës 

dhe Urbanistikës në Shqipëri”. 

Unë e ndërmorra këtë iniciativë 

e cila u mirëprit nga pala 

italiane, dhe kam vendosur që 

në të, të marrin pjesë jo vetëm 

pedagogët tanë por edhe 

studentët me punimet më të 

mira në lëndën e Projektimit 

Ambiental dhe Interier, të cilat 

unë i kam konsultuar dhe 

ndjekur bashkarisht me 

pedagogët G.Croatto dhe 

P.Galantini. Tani ne jemi në 

fazën e organizimit të këtij 

eventi që për herë të parë 

organizohet në “Albanian University”. 

Duke besuar që 

gjithçka do të shkojë mirë dhe 

do të jetë në nivelin e duhur 

akademik, shpresoj që kjo 

konferencë të bëhet praktike 

dhe e përvitshme në Universitetin 

e Pisas, duke na dhënë 

mundësinë e shkëmbimit të 

eksperiencave didaktike dhe 

atyre kulturore. 

*Kancelare e Fakultetit të 

Arkitekturës, në Albanian 

University 

mira, ku infrastuktura dhe 

mjetet labora-torike janë me 

parametrat e duhura për 

programet e dizanjit. Gjithashtu 

edhe gjatë përfun-dimt të 

simestrit të parë u vunë re dhe 

rezultate të mira mësi-more. 

Kjo degë do ta vazhdojë të 

ndiqet me pasion dhe vullnet 

nga gjenerata të tjera studentësh, 

pasi një e tillë mungon në 

Shqipëri. Ajo ka specifikat e 

veta dhe që nuk mund të jepet 

dhe mbahet nga pedagogë që 

kanë studijuar jashtë vendit. 95 

% e studentëve kosovarë që 

mbarojnë këtë degë punësohen 

në studio grafike, në çdo 

institucion ku kërkohen dizanj 

grafik. 

Anisa Çela 

Stundete e vitit të III 

Shkenca Komunikimi

KARRIERA PRILL 2012 INTERVISTË & OPINION 

Flet studenti i vitit të parë në Departamentin e Farmacisë, Gent Kelmendi, i ardhur nga Kosova 

”Arsyet e mia pse zgjodha Albanian University” 

- Cila ka qenë arsyeja që 

keni zgjedhur Albania University 

për të vazhduar 

studimet e larta? 

Kam pasur disa arsye. Së pari, 

se në dijeninë time, ky universitet 

është një ndër më të mirët 

në Shqipëri. Arsyeja tjetër 

lidhet me faktin që këtu kam 

dhe njerëzit e mi dhe mbi të 

gjitha, jam udhëhequr nga 

principi për një eksperiencë të 

re në një vend të ri. 

- Arsyeja që ju zgjodhët 

Shqipërinë cila është? 

E vetmja arsye që unë 

preferova të studioja këtu është 

se universiteti, njihet më shumë 

se ata të Kosovës. Arsye tjetër 

është edhe shoqëria. Këtu kam 

njerëzit e mi dhe shumica e 

shoqërisë sime, ndodhet këtu. 

Kjo është një arsye tjetër pse 

unë zgjodha të studioja. 

- Në krahasim me universitetet 

e Kosovës si e vlerësoni 

cilësinë e universi-teteve të 

Shqipërisë dhe mbi të gjitha, 

si e vlerësoni tashmë kur keni 

një periudhë të konsiderueshme 

kohe që studioni, 

univer-sitetin tonë? 

Ndyshime të mëdha nuk mund 

të them se ka. Është fjala për 

një përpjekje për nivel cilësor 

dhe oferta të shumta literature. 

Por një ndryshim i rëndësishëm 

Kësti i dytë i kredisë nga 

Evropa e bashkuar shmangu 

falimentimin e sigurtë të 

Greqisë. Por ky këst duket se 

nuk do të shpëtojë punën e 

emigrantëve shqiptarë. Nga të 

dhënat zyrtare greke rezultojnë 

rreth 782 595 emigrantë 

shqiptarë që jetojnë në këtë 

vend me lejeqëndrime të 

rregullta, shifër galopante e 

përkthyer në fuqi punetore dhe 

të ardhura monetare. Por 

mometi i vështirë financiar që 

po kalon shteti helen ka bërë 

që përveç grekëve edhe 

emigrantët shqiptarë të 

humbasin vendet e punës nga 

dita ne dite. Humbja e vendëve 

të punës dhe pagesat e larta 

për rinovimin e lejeqëdrimeve, 

kanë bërë që alternative e 

vetme për t’i shpëtuar kësaj 

krize financiare që ka 

mbërthyer shtetin helen është 

rikthimi në atdhe. Por ky 

rikthim nga pjesa më e madhe 

nuk shihet si një alterantivë për 

të dalë nga situata që ndodhen 

sot. 

Andrea nga Fushë-Kruja, emigrant 

që nga 98-ta në Larissa 

që tërheq të gjithë është emri i 

Universitetit dhe njohja e tij. 

Albanian University, ku unë po 

studioj është i njohur dhe i 

çertifikuar dhe aktualisht është 

një emër shumë i njohur ndër 

universitetet e Shqipërisë. 

- Si ju duken politikat 

studimore dhe kualifikuese të 

Albanian University? 

I vlerësoj. Ka përpjekje nga 

strukturat akademike dhe stafet 

e pedagogëve. Ka mjedise të 

favorshme për të ushtruar 

veprimtarinë e pasur universitare 

dhe sidomos për t’i 

shërbyer studentit të çdo 

departamenti apo fakulteti. I 

vlerësoj politikat studimore dhe 

aftësuese të universitetit tim. 

Janë korrekt në mësimdhënie 

dhe në punën e tyre. 

-Çfarë kushtesh ju pëlqejnë në 

këtë universitet? 

Studentët e farmacisë gjatë një ore në laborator 

Në përgjithësi ajo që mua dhe 

të gjithë studentëve na 

intereson, janë kushtet e mësimdhënies, 

të cilat janë të mjaftueshme. 

Ka korrektësi dhe stafet 

manifestojnë saktësi dhe 

ambicie kërkuese në punën e 

tyre. 

- Stafi pedagogjik si ju duket? 

Një staf i përgatitur i kualifikuar, 

i mirë dhe të gatshëm që 

studentët e tyre të mbeten të 

kënaqur nga puna e tyre. Ka 

emra të njohur në fusha të 

ndryshme dhe profesionistë të 

cilët sjellin mendimin e pasur 

dhe bashkëkohor në specialitetet 

për të cilat lektorojnë apo 

janë pedagogë në fakultetet e 

universitetit. 

- Si është sjellja e studentëve 

shqiptarë me bashkëstudentët 

që vijnë nga viset e 

tjera shqiptare apo nga 

vendet e ndryshme ballkanike? 

Nuk bëjnë dallime. Sillen 

shumë mirë, madje më mirë 

sillen me ne, sesa me studentët 

e Shqipërisë. Nuk kam ç’farë t 

ë them. Jam i kënaqur nga 

marrëdhëniet që kemi ndërtuar 

me njeri-tjetrin. 

- Auditorët ku zhvillohen 

leksionet apo mjediset e Albanian 

University në krahasim 

me universitetet e Kosovës 

si ju duken? 

I vetmi ndryshim është se në 

Kosovë bëhen në një godinë, 

mësimdhënia dhe praktika, 

ndërsa këtu është ndryshe. 

Këtu, në një godinë zhvillohen 

leksionet ndërsa në një godinë 

tjetër, bëhen seminaret ose 

praktika. Ky është ndryshimi 

kryesor që konstatoj aktualisht. 

-Dega që ju keni zgjedhur 

është Farmacia, pse? 

Pasi është një degë e bukur, e 

preferuar dhe ke mundësi 

punësimi më shumë. Kjo është 

6 

dhe arsyja kryesore pse e kam 

zgjedhur këtë degë. 

-Po universitetet e tjera private 

dhe publike të Shqipërisë si ju 

duken? Nuk është se jam 

interesuar shumë, pasi kam 

ardhur dhe jam rregjistruar 

direkt këtu. Aktualisht kam 

marrë vesh që shkolla të mira 

ka, por unë kam bërë zgjedhjen 

e duhur pasi kam zgjedhur një 

shkollë të sigurtë dhe të 

mirëfilltë. 

-Mendon se kjo degë do të të 

japë mundësi punësimi pas 

mbarimit të ciklit universitar? 

Mendoj se po, pasi për këtë gjë 

kam ardhur të punoj, por mbi 

të gjitha të filloj një punë në 

vendlindjen time, në Kosovë. 

- Pas mbarimit të shkollës 

do të vijoni ciklet e tjera 

studimore, masterin ku do e 

vazhdoni? 

Po këtu, tek Albanian University, 

pasi këtu e kam filluar dhe 

këtu do e mbaroj. Mbi të gjitha 

këtu kam një staf dhe një 

mjedis të tillë që më mundëson 

kualifikimin dhe përgatitjen 

time, por s’do shumë mend, ta 

themi se për ne stduentët i’a 

vlen të vazhdosh këtu studimet 

e plota. 

Anisa Çela, 

Studente e vitit te III 

Shkenca Komunikimi 

Në vitet 90 emigruan për një jetë dhe punë më të mirë. Por fill pas 22 vitesh, kjo jetë e krijuar në shtetin Helen po shëmbet 

Kriza financiare Greke po fundos punën e emigrantëve tanë 

të Greqisë, tregon se situata 

është vështirësuar shumë dhe 

për punë këtë vit shpresohet 

shumë pak. “Nuk e di se çfarë 

do të ndodhë, nuk ka shumë 

shpresa për punë këtë vit’” 

shprehet Andrea i cili ka 10 vjet 

që punon në platacionet e 

pambukut, sektor i buqësisë në 

rolin e menaxherit për llogari të 

pronarit të tij grek. “Para disa 

vitesh kemi qenë 5 punonjës, të 

gjithë shqiptarë që punonim për 

llogari të pronarit tim ndërsa 

sivjet më duket se do të jem 

vetëm unë, pasi Apostoli 

(pronari) nuk ka çfarw të bëjë 

sepse shteti ka zbehur interesin 

dhe ulur çmimet në nivele 

minimale për produktet 

buqësore”. 

Një tjetër problem shqetësues 

për emigrantët siç e përmenda 

më sipër mbetet dhe rinovimi i 

lejeqëndrimeve. Dihet se 

emigrantët që jetojnë dhe 

punojnë në Greqi paguajnë më 

shumë para për këto rinovime 

sesa emigrantët shqipëtarw që 

ndodhen në Itali apo Francë, 

por këtë vit këto shuma janë 

dyfishuar. Me pak fjalë, një 

emigrant për të bërë rinovimin 

e lejeqëndrimeve vetjake i 

duhet të paguajë mesatarish 

nga 3000 deri në 3500 euro. 

Ndërsa për rinovimet e 

lejeqëndrimeve familjare kjo 

shumë shkon dhe më shumë. 

Humbja e vendëve të 

punës dhe pagesat e larta 

për rinovimin e 

lejeqëdrimeve, kanë bërë 

që alternative e vetme për 

t’i shpëtuar kësaj krize 

financiare që ka mbërthyer 

shtetin helen është rikthimi 

në atdhe. 

Nëse lejeqëndrimet nuk 

rinovohen brënda afatëve të 

caktuara atëherë ‘’digjen’’ dhe 

emigranti nuk ka të drejtën e 

punës dhe është i detyruar që 

të kthehet në vëndin e tij. 

Cdo të ndodhë me emigrantët 

tanë ?...që kanë humbur vendet 

e punës dhe pagesat për 

rinovimin e lejeqëndrimeve janë 

të larta. Remitancat ose të 

ardhurat e emigrantëve janë 

tkurrur nga viti në vit dhe këtë 

gjë e konfirmuan dërgesat e 

vitit që lamë pas, që shkonin 

vetëm në 475 milion euro. 

Rënia e këtyre remitancave 

mund të japë efekt negativ në 

ecurinë e ekonomisë shqiptare 

por ajo që është më e 

rëndësishmja do të japë efekt 

në ekonomitë familjare. 

Shumica e familjeve shqiptare 

kanë të paktën nga një person 

që ka emigruar në këtë vend 

dhe të ardhurat e këtyre 

personave shërbejnë si një lloj 

pensioni për familje e tyre. Por 

humbja dhe tkurrja e vendeve 

të punës ka bërë që këto lloj 

‘’pensionesh’’ të tkurren nga 

dita në ditë. Qeveria shqiptare 

promovon ekonominë tonë ose 

më saktë ecurinë e saj, ndërsa 

përsa i përket çështjes së 

emigrantëve dhe problemeve të 

tyre nuk po e vret shumë trurin 

edhe pse e di shumë mirë se 

ç’pasoja ka sjellur dhe do të 

sjellë kjo situatë. Por duhet 

theksuar dicka, se remitancat 

e ulëta që përmenda më lart do 

të ndikojnë në ekonominë tonë. 

Këtë gjë e ka theksuar dhe 

FMN në parashikimet e saj për 

ecurinë ekonomike të 

Shqipërisë gjatë vitit 2012, e cila 

thekson rënien e dërgesave të 

emigrantëve shqiptarë si një 

ndër treguesit më problematik 

me të cilën do të përballet 

ekonomia Shqiptare. Në këtë 

rast qeveria duhet të reflektojë 

dhe të ndërmarrë politika për 

riaftësimin e emigrantëve në 

tregun e punës. Por kjo është 

e pamundur pasi qeveria nuk 

po gjen zgjidhje për të papunët 

që ka aktualisht Shqipëria dhe 

jo t’i mundësojë punë 

emigrantëve të sapokthyer nga 

shteti Helen. Pra, emigrantët 

tanë sipas shtetit, janë të 

mirëpritur të rikthehen në atdhe 

por për punë këtu, “ta sajojnë 

vetë”. Një gjë është e sigurtë, 

që në shtetin helen puna nuk 

do të rikthehet më si më parë 

dhe rikthimet në atdhe do të 

vazhdojnë. 

Alket Skura 

Student i Viti te III 

Shkenca Komunikimi

KARRIERA 7 OPINION 

PRILL 2012 

Pesë vite të arta koreograf profesionist në Star Akademi 

Vetëm 20 sekonda performancë në një shkollë kërcimi në Gjermani veçojnë dhe përcaktojnë fatin e Tan Bramës në botën e kërcimit 

Tan Brama, kërcimtari dhe koreografi i mirënjohur i 

rrymave break dance, hip-hop, i bërë i njohur falë 

profesionalizmit në botën e spektaklit. Fitues i një sërë 

çmimesh kombëtare dhe ndërkombëtare, emër dhe figurë 

e lakuar në mediat dhe spektaklet shqiptare. Pesë vite të 

“arta”siç i quan vetë ai, koreograf në spektaklin “Star 

Akademi”, ku producentia e njohur Zana Çela i besoi 

proçesin e mësimdhënies për konkurentët, antarë jurie 

në shumë spektakle të zhvilluara. Specializuar në një 

master dy vjeçar në Gjermani ku vetëm 20 sekonda 

performancë e sollën këtu ku është sot. Këto dhe shumë 

të tjera detaje na i tregon vetë personazhi ynë në një 

intervistë për gazetën “Karriera”. 

Sa i hershëm është pasioni 

juaj për kërcimin, gjithashtu 

kur keni filluar të 

angazhoheni dhe të bëheni 

pjesë e tij? 

Unë e kam filluar kërcimin që 

në vitin 1994. Prologu nisi 

nëpër diskotekat e kohës për 

arsye se nuk ka pasur një 

numër televizionesh si sot. Kur 

e pashë që kërkesat ishin të 

shumta, që do të thotë se, kur 

kërcenim në disko të tjerët na 

duartrokisnin dhe ky është një 

lloj vlerësimi. Stërvitesha 

vazhdimisht në shtëpi, më pas 

krijova grupin e parë “The 

Boys Of Snep”. Që atëherë 

morëm një famë dhe u kthyem 

në një grup kërcimi që rinia na 

mbështeste. Të ardhurat 

financiare të asaj kohe, ishin 

zero. Pavarësisht kësaj ne 

ishim të motivuar, me veshje të 

sajuara dilnim nëpër festa ku 

mblidheshin dhe të gjitha grupet 

e tjera të Tiranës ku edhe ata 

të rinj. Që këtu filluam të 

njiheshim më shumë, por problem 

ishte se nuk kishte shumë 

televizione, i vetmi në atë kohë 

ishte TVSH. Pas këtyre 

tentativave thashë po e bëjmë 

edhe një këngë. Ka qenë kënga 

e parë e Street Boys, e 

përkthyem në shqip atë këng, 

më pas në mënyrë më 

profesionale bëmë edhe 12 

këngë të tjera. Në atë kohë 

rivali ynë ishte një grup me 

emrin Fan Kings, bënim sfida 

si ato filmat që shohim sot Step 

Up etj. Bënim Majkëllin, dikush 

kërcente solo dikush me grupin 

dhe çfarë fitonim?! Vetëm 

gjëra simbolike, një shishe 

shampanjë, një aparat por 

përtej këtyre çmimeve ishte 

kënaqësia që ne merrnim nga 

vlerësimi. Disko Agimi ka qenë 

dikur vendi ku kërcenim shumë, 

aty filluam morëm dhe famën 

e parë, më pas për herë të parë 

dolëm në TVSH, me albumin 

tonë, më pas dolën një sërë 

televizionesh lokale që ishin plus 

për ne. 

Break Dance, hip-hop janë 

rryma kërcimi të cilat në 

vendin tonë nuk kanë qenë 

shumë të njohura edhe për 

vetë kohën. Aktualisht çfarë 

aspironi ju ? 

Unë si kërcimtar e kam nisur 

me break danc. Së bashku me 

grupin tim po shohnim Take 

That grupin e njohur të kërcimit 

në vitet 1994, aty më ra në dorë 

një kasetë e tyre dhe u thoja 

shokëve të mi: “S’ka mundësi, 

kjo është bërë me kompjutër! 

Po pra, thonin edhe ata.” Më 

pas thashë pse mos ta provojmë 

dhe ne një herë?! I ndiqnim 

“Nxënës tani do të 

shohim performancën e 

një shokut tonë që ka 

ardhur për herë të 

parë, nga Shqipëria 

dhe do kërcejë për ne”. 

Më pas duartrokitje 

dhe një emocion i pa 

përshkrueshëm që më 

përfshiu. I thashë 

këngën që doja të 

kërceja normalisht një 

nga të Snep, fillova të 

performoja në skenë 

por vetëm për 20 

sekonda, ku ai tha:” 

rregullisht gjatë performancave 

të tyre. Prej aty thashë, do e 

mësoj këtë kërcim. Kështu nisa 

rrugën për break dance dhe 

vazhdova deri në vitin 1999. Kjo 

është aspirata ime. Duke parë 

hit paredin në TVSH dhe Take 

That. 

Ju keni bërë një master në 

Gjermani, çfarë detajesh të 

tjera mund të na thoni lidhur 

me biografinë tuaj kualifikuese? 

Specializimin e kam bërë në 

vitin 2001 pasi ika në Greqi si 

gjithë të tjerët për të jetuar atje. 

Aty kishte shume kërcimtarë të 

break dance, më pëlqenin si 

performonin por nuk ishin 

shumë të njohur. Si gjithë të 

tjerët, shkova në vendin e 

quajtur “plati” aty mblidheshin 

emigrantët që kërkonin punë. 

Fillova të kërceja. Dikush mu 

afrua dhe tha “uauu…nga je ti”, 

pas tabusë që ishte krijuar për 

shqiptarët u detyrova të pohoja 

se jam rus. Ai vazhdoi dhe tha, 

“E kam një shok rus, nesër do 

flasim me të”. Vazhdova të 

kërceja aty, më pëlqyen shumë, 

gjithçka që ndodhte aty ja thoja 

një shokut tim që jetonte në 

Gjermani, Ernest Duka 

(STINE). Ai, si unë, ishte 

larguar nga Shqipëria mbas 

shkrirjes së grupit. Nesti më 

tha:” Tan, lëre Greqinë dhe eja 

në Gjermani!” Ashtu bëra, 

shkova njëherë në Shqipëri ku 

duhet të prisja shokun tim. Por 

para se të vinte Nesti në TV 

Klan organizohej një spektakël, 

“Porta e Fatit”. Mora pjesë në 

të, ku kishte edhe grupe të tjera, 

aty morëm vendin e parë për 

kërcimin Break Dance. E lashë 

përsëri Shqipërinë dhe 

udhëtova për në Gjermani. Aty 

mu dha mundësia të takoja 

idhujt e mi të cilët i kisha parë 

vetëm në MTV. Nesti më çoi 

në një palestër ku bënte edhe 

specializimin ose masterin vetë, 

nga ku më prezantoi shefin e 

shkollës. E mbaj mend si tani, 

kur shkova atje, të tjerët po 

stërviteshin dhe Nesti i 

drejtohet shefit dhe i thotë, “ky 

është ai djali që të kam folur”, 

ai?- tha ai. U drejtua nga salla 

dhe foli: “Nxënës tani do të 

shohim performancën e një 

shokut tonë që ka ardhur për 

herë të parë, nga Shqipëria dhe 

do kërcejë për ne”. Më pas 

duartrokitje dhe një emocion i 

pa përshkrueshëm që më 

përfshiu. I thashë këngën që 

doja të kërceja normalisht një 

nga të Snep, fillova të 

performoja në skenë por vetëm 

për 20 sekonda, ku ai tha:”Më 

pëlqen shumë stili, mjafton”, 

mu drejtua dhe më tha: “Ti do 

qëndrosh këtu.”. Më pas, m’i 

siguroi të gjitha edhe çështjen 

e lejes së qëndrimit. Në vitin 

2002, palestra kishte më shumë 

nevojë për kërcimtarë meshkuj, 

më hoqi të gjitha shpenzimet, 

fitova bursë, por mund të 

përdorja dhe palestrën kur të 

doja. E gjitha kjo ishte ëndrra 

ime, të cilën doja ta ktheja në 

krijimtari, të mësoja të krijoja 

lëvizjet, të hipja në skenë të 

mësoja një fëmijë si të 

kërcente, se si të ndërtoj një 

koreografi për një videoklip dhe 

shumë elementë të tjerë, të 

cilët nuk do i kisha mësuar po 

të rrija në Shqipëri. 

Gjatë karrierës suaj a jeni 

bërë pjesë e konkurseve për 

kërcim break dance dhe hiphop, 

qofshin ato kombëtare 

apo ndërkombëtare dhe cilat 

janë çmimet e fituara? 

Kam marrë pjesë në Gjermani 

në paso due për hip-hop me 

shokun tim Nesti, ku aty kemi 

marrë vendin e 7 në gjithë 

vendin. Më pas shoku im Nesti 

shkëputet nga Gjermania dhe i 

futet botës së muzikës në 

Shqipëri. Përsëri vazhdova me 

një shokun tim gjerman dhe në 

vitin 2003 morëm vendin e 5të 

në 64 Duo, kurse Solo mora 

vendin e 8-të, ku vlen të 

përmëndet konkurenca e fortë. 

Shkëputem nga Gjermania dhe 

vij në Shqipëri, fill mbas ardhjes 

mora pjesë në një spektakël që 

zhvillohej në Top Channel, 

“Polpozishën” quhej, nga ku 

morëm vendin e parë nga të 

gjitha grupet e tjera konkurente. 

Kisha mbledhur disa djem të 

rinj pasi grupi i parë u shpërbë. 

Në një konkurs që zhvillohej në 

Greqi morëm vendin e 7 në 

gjithë Ballkanin. 

Tanimë ju jeni profesionist, 

përveç koreografive të 

shumta me çfarë tjetër 

merreni për momentin? 

Unë jam i çmendur për 

kërcimin, e bëj me gishta edhe 

kur fle, ndërsa dita ime nis herët, 

çohem dhe kërcej pak minuta 

përpara pasqyrës. Zhvilloj një 

sërë kursesh kërcimi për 

fëmijë, këtë e bëj në tre 

palestra këtu në Tiranë. Të 

rregjistruar kam shumë fëmijë 

të moshave të ndryshme të 

cilëve u jap leksione mësimi hiphop 

duke filluar nga ai më i 

thjeshti dhe deri tek ai që 

performojmë në skenë me 

grupin. Por nuk mbaron me 

kaq, shkoj dhe në Vlorë, jap dhe 

aty kurse kërcimi në një shkollë 

private njëherë në dy javë. 

Bramatan vetëquheshit 

dikur, a keni nostalgji t’i 

riktheheni edhe njëherë këtij 

emri? 

Bramatan jo. Pse… sepse me 

këtë emër bëra një këngë në 

vitin 2004, “Bulevard” quhej, u 

bë I njohur sepse realizuam 

edhe një videoklip, kur filloi të 

transmetohej, filluan të më 

thërrisnin të gjithë “rramadan, 

rramadan”, ore jo ashtu por 

bramatan, emri im mbrapsht. 

Kur një ditë më thërriti edhe 

shefi im I shkollës rramadan 

dhe aty thashë nuk do e kem 

më këtë emër dhe e hoqa. 

Përveç kërcimit a keni ju një 

pasion tjetër? 

Pasioni im është të bëhem 

stilist, më jepet shumë dore, pasi 

edhe veshjet e grupit deri diku 

I krijoj vetë. Por më shumë më 

pëlqen të qep me dorë, e bëj 

shumë mirë atë, bëj shumë 

ndryshime të rrobave, I shtoj 

diçka, një ngjyrë tjetër, stil etj. 

Intervistoi Olsi Çala 

Student i Viti te III 

Shkenca Komunikimi

KARRIERA PRILL 2012 PROFIL 

Qëndra Kërkimore pranë çdo 

fakulteti Universiteti Shqiptar 

ka ngritur tashmë Institutin 

Shkencor për të thelluar 

kërkimin shkencor në sektorët 

që ai përfshin. Ky institut u ngrit 

mbi bazën e Qëndrës Kërkimore 

Shkencore, e cila prej 

kohësh ishte ngritur falë 

këmbënguljes së Presidentit të 

Albanian University, zotit Astrit 

Veliaj dhe devocionit të stafit 

pedagogjik dhe profesoratit të 

universitetit. Mirëpo në fillimet 

e veta Qendra e Kërkimit 

përfshiu kontribut dhe investim 

të profesorëve të cilët kërkimin 

shkencor e kanë pjesë 

thelbësore dhe të përhershme 

të veprimtarisë së tyre. Para se 

të çelej Instituti Shkencor, 

Qendra i kreu këto detyra, pa 

arritur që të mbulonte plotësisht 

nevojat përherë e më të 

zgjeruara të universitetit dhe 

universitarëve. Senati i Alba- 

OSBE u bëri thirrje institucioneve 

shtetërore shqiptare që 

të mbështesin median për të 

raportuar në mënyrë të lirë dhe 

të pavarur. Kryetari i zyrës së 

OSBE-së në Tiranë, ambasadori 

Eugen Volfart, deklaroi në 

një takim me përfaqësues të 

medias shqiptare se gazetarët 

duhet të japin informacion të 

vërtetë, të saktë dhe të 

paanshëm. Ai i bëri këto komente 

në një konferencë të 

organizuar nga Albanian University 

me rastin e Ditës 

Ndërkombëtare të Etikës. 

“Është detyrë e shtetit - tha 

ambasadori Volfart - të përgatisë 

dhe të krijojë kushtet që 

media të raportojë lirisht, ku 

përfshihet edhe siguria që 

kontratat e punësimit të 

zbatohen nga pronarët e 

mediave. Por shteti - theksoi 

ai - nuk duhet të ndërhyjë në 

përmbajtjen editoriale të medias 

nën maskën e rregullimit 

të biznesit. Problemet që lindin 

nga liria e medias - tha 

ambasadori Volfart - mund të 

zgjidhen përmes një lirie edhe 

më të madhe të medias”. 

OSBE po ndihmon dhe është 

e gatshme që të mbështesë më 

tej përpjekjet për lirinë e medias 

në Shqipëri. Ambasadori 

Volfart tha se media duhet të 

jetë e lirë nga çdo ndërhyrje 

politike dhe ekonomike gjatë 

punës së saj për të informuar 

“Albanian University” ngriti 

Institutin Shkencor 

nian University vendosi 

themelimin e Institutit, pasi 

analizoi propozimin e zyrës së 

orientimit shkencor, që kërkonte 

një riorganizim të strukturave 

shkencore, në përputhje edhe 

me kërkesat që shtron ligji për 

arsimin e lartë në Republikën e 

Shqipërisë. Sipas këtij vendimi, 

Albanian University do të 

Çaste studimi në bibliotekën e universitetit 

publikun. Por gazetarët duhet 

të çlirohen nga frika dhe 

lakmia. Ata e kanë për detyrë 

të jenë besnikë ndaj përgjegjësive 

profesionale, duke 

respektuar parimet e saktësisë, 

korrektësisë dhe objektivitetit. 

Sipas tij, bota ndodhet në një 

udhëkryq kur përparimet 

teknologjike po përdoren për 

të shkelur parimet bazë të 

etikës së medias, si mbrojtja e 

jetës private. “Tani ne kemi 

nevojë më shumë se kurrë për 

një media të lirë, të pavarur dhe 

të përgjegjshme, që jo vetëm 

të na informojë, por edhe të 

ndihmojë njerëzit të dallojnë të 

drejtën nga e gabuara” - tha 

ambasadori Volfart. 

Ndërsa drejtori i Institutit 

Shqiptar të Medias, Remzi 

Lani, tërhoqi vëmendjen për 

ngrejë qendra të kërkimit 

shkencor dhe zhvillimit pranë 

çdo fakulteti, dhe veprimtarinë 

e tyre do ta koordinojë instituti i 

ri, si njësi kryesore drejtuese. 

Ky institucion i ri brenda 

vonesat në reformimin e ligjeve 

për shtypin. Ai tha se Shqipëria 

ka mbetur shumë prapa nga 

vendet e tjera të rajonit në 

përshtatjen e ligjeve të kësaj 

fushe. “Ne kemi nevojë për një 

reformë tërësore legjislative të 

medias. Nevojitet hartimi i një 

ligji serioz të standarteve 

europiane për median elektronike, 

miratimin e amendamenteve 

të propozura për ligjin 

e deformacionit, miratimin e 

amendamenteve të propozuara 

për ligjin e aksesit të 

informacionit si dhe miratimin 

e strategjisë për kalimin në 

dixhital. Deri para pesë vjetëve 

Shqipëria ishte vendi me 

legjislacionin e medias më të 

përparuar në rajon, por sot ka 

legjislacionin e medias më të 

vjetërruar në rajon. Të tjerët 

institucionit më të madh jo 

publik të arsimit të lartë në 

Shqipëri. Qendra Kërkimore- 

Shkencore e Fakultetit të 

Shkencave Shoqërore drejtohet 

nga Profesor Dr. Nuri Abdiu, 

ajo e Fakultetit të Arkitekturës 

nga zëvendësdekani, Dr. Daniel 

Guralumi; e Fakultetit të 

Mjeksisë nga Prof. As. Dr. 

Vera Ostrreni dhe e Fakultetit 

Ekonomik nga doktorante Ingrit 

Konomi. Senati ngarkoi 

Institutin që të kryejë “kërkime 

shkencore bazë ose të 

aplikuara, studime dhe projekte 

për zhvillim, veprimtari të tjera 

krijuese”. Në Institutin 

Shkencor ka nisur prej kohësh 

puna programore dhe paraqitja 

e aplikimeve për projekte të 

cilat do ta bëjnë këtë institucion, 

partner me mjaft qendra dhe 

institute të kërkimit shkencor në 

Shqipëri, hapësirën shqiptare 

dhe në network ndërkombëtar. 

Etika e medias, diskutim në Ditën Ndërkombëtare 

kanë ecur përpara ne kemi 

mbetur në vend” - tha ai. 

Zoti Lani trajtoi edhe 

problemin e strukturave vetrregulluese 

që mungojnë në 

komunitetin e mediave dhe 

gazetarëve shqiptarë. “Kur 

flasim për etikën, sigurisht 

flasim për kodet e etikës dhe 

ne i kemi ato. Ato sigurisht 

kanë nevojë të aktualizohen. 

Së dyti, flasim për vetërregullimin 

dhe këtu na duhet të 

pranojmë se këtu kemi 

dështuar. Por nuk jemi të 

vetmit. Asnjë vend i rajonit, 

përveç Bosnjes dhe Kosovës, 

nuk ka arritur ende të ketë 

institucione funksionale të 

vetërregullimit. Kjo nuk do të 

thotë aspak që duhet të heqim 

dorë, por debatin mbi 

vetërregullimin duhet ta 

inkurajojmë dhe çojmë më tej” 

- tha zoti Lani. 

Mediat shqiptare karakterizohen 

nga shkelje të shumta 

etikës profesionale, ndonëse 

investojnë përherë e më shumë 

në teknologjitë e reja. Takimi i 

sotëm në ditën ndërkombëtare 

të etikës në media ishte një rast 

për të trajtuar vështirësitë e 

mediave shqiptare edhe nga 

kjo pikëpamje, krahas 

presioneve dhe kufizimeve që 

ato kanë në veprimtarinë e 

përditshme. 

Enida Mosho 


Shkenca Komunkimi 

8 

Veprimtari kombëtare 

Dita 

ndërkombëtare 

e monumenteve 

Data 18 prill shënon në 

kalendarin vjetor të aktiviteteve 

ndërkombëtare “Ditën Ndërkombëtare 

të Monumenteve”. 

Kjo datë është kthyer në ditën 

e shënuar të monumenteve 

Gjirokastra 

qysh prej 18 prill 1982 dhe është 

shndërruar në një traditë të 

përvitshme organizimi i 

aktiviteteve. Konferenca e 

përgjithshme e UNESCO-s, në 

sensionin e saj te 22-të, në nëtor 

1983 e deklaroi këtë datë si 

“Dita ndërkombëtare e Monumenteve 

dhe Vendbanimeve 

Historike”. 

Kjo ditë përvecse kthehet në një 

ditë aktivitetesh të ndryshme 

kulturore për njohjen e 

monumenteve dhe vendbanimeve 

kulturore, luan një rol të 

rëndësishëm edhe në fokusimin 

e vëmendjes në problematikën 

e monumenteve,tërheqja e 

vëmendjes për llojet e 

rrezikuara të trashëgimisë 

kulturore. 

Edhe në Shqipëri në këtë 

kuadër organizohet hyrja falas 

në monumentet dhe zhvillohen 

aktivitetete të ndyshme lidhur 

me vlerat, rëndësinë si edhe 

rreziqet që i kanosen monumenteve 

të kulturës, më së shumti 

me nxënësit dhe të rinjtë, të cilët 

jo vetëm do ti trashëgojnë këto 

vlera të trashëgimisë kulturore, 

por duhet edhe ti mbrojnë dhe 

cojnë më parë elementet e saj. 

Janë mbi 2000 monumete 

kulturore të hapura për t’u 

vizituar nga ana e qytetarëve 

për këtë ditë. 

Anisa Çela 


Shkenca Komunkimi

KARRIERA 9 PROFIL 

PRILL 2012 

Fjala e Ambasadorit të OSBE, Eugen Volfarth 

Problemet që vijnë nga 

liria zgjidhen me liri 

Eugen Volfarth 

Media konsiderohet si pushteti 

i katërt në demokracitë 

moderne. Ajo funksionon si 

“qen roje” për të mirën e 

publikut përkundrejt legjislativit, 

ekzekutivit dhe gjyqësorit. Media 

e shkruar dhe elektronike, 

si dhe interneti, shihen si burime 

të mundshme informacioni 

mundësisht të vërtetë, faktik, të 

saktë dhe të paanshëm. Në 

demokracitë kushtetuese ende 

në tranzicion, roli i medias merr 

një rëndësi edhe më të madhe, 

pasi gazetat, radiot dhe 

televizionet duhet të shërbejnë 

edhe si edukues të publikut. 

Nëpërmjet masmedias, 

qytetarët mësojnë jo vetëm se 

si funksionojnë mekanizmat 

qeveritarë por edhe se çfarë 

pushteti kanë ata si zgjedhës 

dhe taksapagues për të ndikuar 

në mënyrën sesi qeverisen. Ajo 

çfarë masmedia raporton mund 

të ketë rëndësi dytësore në 

krahasim me mënyrën sesi 

raportohet. Media duhet të jetë 

e lirë nga çdo ndërhyrje politike 

apo ekonomike për të informuar 

publikun. 

Gazetarët dhe redaktorët kanë 

për detyrë të jenë besnikë ndaj 

përgjegjësive të tyre profesionale, 

duke respektuar rreptësisht 

parimet e saktësisë, 

objektivitetit dhe korrektesës 

kohore. Dikush mund të 

justifikohet me mendimin se 

zhvillimi i shpejtë i informacionit 

dhe teknologjisë së komunikimit 

ndihmon në shpërndarjen e 

informacionit te një audiencë 

edhe më të gjerë. Ne tani 

ndodhemi në një udhëkryq, ku 

përparimet teknologjike po 

përdoren për të shkelur parimet 

bazë të etikës së medias, 

përfshirë edhe parimin e 

shenjtërisë së jetës private. Një 

shembull është hetimi ende në 

proçes në Mbretërinë e 

Bashkuar të gazetës tashmë jo 

më në qarkullim, News of the 

World, vetëm se lejoi dhe 

inkurajoi gazetarët e vet të 

përgjonin biseda private në 

celular. Imazhi i profesionit të 

gazetarisë është dëmtuar mjaft 

rëndë si pasojë e praktikës të 

quajtur zakonisht “përgjim 

telefonash”. 

Zhvillimet e ditëve moderne në 

teknologjinë e informatikës dhe 

komunikimit përbëjnë një rrezik 

të madh për të drejtat e individit 

për t’u informuar duke 

përdorur mjetet e masmedias. 

Spamet ose emailet e 

padëshiruara, janë një tjetër 

formë rreziku. Lehtësia dhe 

kostoja e ulët e përdorimit të 

internetit si një platformë 

informimi ka lejuar përhapjen e 

të gjithë llojeve të informacionit 

në Internet. Ndërsa një pjesë e 

mirë e informacionit të 

disponueshëm i ndihmon 

njerëzit të zgjerojnë horizontet 

e dijeve të tyre, ka raste kur 

informacioni nuk është 

shkencor apo i saktë. Kjo është 

një arsye tjetër për të cilën si 

konsumatorë të lajmeve ne 

kemi nevojë më shumë se kurrë 

për një media të lirë, të pavarur 

dhe gjithashtu të përgjegjshme, 

jo vetëm që të na informojë, por 

edhe që të na ndihmojë të 

dallojmë të drejtën nga e 

gabuara. 

Gazetarët duhet të jenë të 

çliruar nga frika dhe nga 

lakmia. Dikush mund ta kuptojë 

heshtjen e një gazetari që heton 

korrupsionin, nëse ai gazetar 

vihet nën presion apo 

kërcënohet nga punëdhënësi i 

tij apo nga persona që kanë 

biznese me ndikim apo pozita 

politike. Është detyrë e shtetit 

të përgatisë dhe të krijojë 

kushtet që media të raportojë 

lirisht, përfshirë edhe sigurimin 

që kontratat e duhura të 

punësimit do të zbatohen nga 

pronarët e mediave. Shteti nuk 

duhet të përpiqet që të rregullojë 

përmbajtjen editoriale nën 

maskën e rregullimit të biznesit, 

pasi problemet që lindin nga liria 

e medias mund të zgjidhen 

vetëm përmes një lirie edhe më 

të madhe të medias. 

Prezenca e Shqipërisë ka 

mbështetur median shqiptare 

përmes asistencës institucionale 

dhe praktike në nivele 

të ndryshme, ashtu siç bëmë 

kur iu bashkuam hartimit të 

Kodit Etik të Medias, në vitin 

2006. Shqyrtimi i fundit i 

strategjisë së Qeverisë për 

dixhitalizimin, mbështetja për 

krijimin e organit vetërregullues 

“Klubi i Medias Shqiptare”, si 

edhe kontributi në diskutimin e 

projektligjit për median e 

transmetuar janë vetëm disa 

shembuj të iniciativave që 

Prezenca ka ndërmarrë gjatë 

muajve të fundit. Prezenca e 

OSBE-së do të vazhdojë të 

kontribuojë për zhvillimin e medias 

së lirë, të pavarur dhe të 

përgjegjshme në Shqipëri për sa 

kohë që të jetë e nevojshme. 

Fjalët e huaja po “pushtojnë” 

shqipen standarte 

“Këto fjalë janë si viruset në 

kompjuter që fillimisht futen 

me rradhë në këtë të fundit 

dhe se një ditë mblidhen aq 

shumë saqë e nxjerrin jashtë 

funksionit” 

U deshën disa kongrese 

drejtshkrimore për të përtcaktuar 

formën standarte të 

gjuhës shqipe. Por ky standartizim 

ka disa vite që po 

‘’sulmohet’’ nga fjalë të huaja. 

Fjalë të ndryshme në gjuhën 

angleze, fraceze, turke etj, po 

gjejnë përdorim të gjerë në vend 

dhe po modifikojnë standarten 

e gjuhës sonë. Në këtë rast 

përjashtojmë fjalët si kompjuter, 

flash apo maus pasi mungojnë 

emërtimet në gjuhën tonë. Por 

ekziston një kategori fjalësh që 

edhe pse kanë versionet në 

gjuhën shqipe vazhdojnë të 

përdoren në gjuhët përkatëse. 

Ne sot jetojmë nën efektin e 

globalizimit dhe nuk është 

vetëm gjuha jonë që po 

përballet me një situatë të tillë 

pasi edhe shumë gjuhë të tjera 

evropiane janë të përfshira nga 

kjo vorbull fjalësh ‘’emigrante’’. 

Por siç thotë një fjalë e urtë 

“nëse do të shfarosësh një 

komb, mjafton t’i sulmosh 

gjuhën që flet’’. Dikush mund 

të thotë se janë vetëm disa fjalë 

që po përdoren në vend të 

fjalëve shqipe dhe se nuk 

përbëjnë ndonjë kërcënim siç 

thotë fjala e urtë. Pra, përse 

duhet të përdorim fjalë të huaja 

përderisa ekzistojnë fjalë 

përkatëse në gjuhën shqipe. Në 

këtë vorbull fjalësh, siç e quajta 

më sipër është infektuar dhe 

përfshirë pa dashje dhe Media. 

“Live” ose ‘’jemi këtu live’’ ka 

disa vite që ka hyrë në modë 

në mediat vizive gjatë 

transmetimeve të stand up-eve 

ose aktiviteteve të ndryshme. E 

para, këtë fjalë ‘’live’’ vetëm 

ajo pjesë e popullsisë që flet 

sadopak anglisht e kupton se 

cdo të thotë, ndërsa pjesa tjetër 

e popullsisë që nuk di anglisht, 

nuk ka sesi ta kuptojë këtë fjalë. 

E dyta, përse duhet të përdoret 

patjetër kjo fjalë përderisa 

ekziston fjala përkatëse në 

shqip që është: drejtpërdrejtë. 

Pra, “jemi këtu drejtpërdrejtë 

nga…..’’ po që ka kuptim. Por 

edhe gjatë kronikave të 

ndryshme ose më saktë gjatë 

edicioneve informative media të 

ndryshme po ‘’promovojnë’’ pa 

dashje një shqipe të përzier. 

“Policia ka sekuestruar njw 

“shotgun”, ka rritje të 

performancws së Policisë, 

mazhoranca votoi…, bien 

remitancat e emigran-twve, 

kasti i aktorëve, filmi është 

nominuar për festivalin e 

…..,vranësirat do të gjenerojnë 

shira etj., janw disa nga shumë 

fjalë jo të përshtatshme dhe të 

pakuptu-eshme për një pjesë të 

mirë të audiencws. Këto janë 

vetëm një pjesë e vogël e atyre 

fjalëve që nuk e kanë vendin në 

shqipen tonë dhe që media po i 

pwrdor me dashje apo pa 

dashje. Por duhet theksuar se 

media i drejtohet një mase të 

gjerë të papërcaktuar dhe 

informacionin duhet ta japë 

njësoj dhe të kuptueshëm për 

të gjithë pasi dihet që niveli 

kulturor dhe arsimor në popullsi 

është i ndryshëm. Si shembull 

për këtë gjë mund të marrim 

‘’The NewYork Times ‘’ 

gazetën prestigjoze amerikane 

tani së fundmi në formë 

elektronike e cila në cdo artikull 

ose lajm që kjo e fundit boton 

ka një shkrim ose gjuhë që 

kuptohet si nga një person që 

ka arsim të ulët ashtu edhe nga 

një person me arsim të lartë, pra 

i kuptueshëm për të gjitha 

nivelet arsimore. Edhe politika 

nuk qëndron prapa përsa i 

përket këtij fenomeni. 

Kushtetuta e Republikës së 

Shqipësirë, me një nen të 

posacëm merr nën mbrojtje 

trashëgiminë kulturore dhe 

gjuhën kombëtare. Me pak 

fjalë, pwrcakton qartë vlerën e 

gjuhës sonë dhe si duhet të 

mbrohet ajo. Por duket se ky 

nen nuk është i njohur nga 

politikanët tanë pasi vetë këto 

të fundit janë të përfshirë nga 

vorbulla e fjalëve të huaja. 

Emërtime të tilla si “Ministrinë 

e Inovacionit, Ministria e 

Shanseve të Barabarta” apo 

komisioni i ….. janë pak të 

cuditshme për një shqipe të 

pastër. Gjithashtu edhe në 

deklarata për shtyp apo 

komente të ndryshme vihet re 

një mani e politikanëve tanë për 

të përdorur sa më shumë fjalë 

të huaja . 

Pra, cfarë do të ndodhë në të 

ardhmen me gjuhën tonë, një 

ndër gjuhët më të vjetra në 

Ballkan? A është për tu 

shqetësuar që këto fjalë të huaja 

një ditë mund të futen në fjalorin 

e shqipes duke shuar fjalët e 

kësaj të fundit? Dikush mund 

të thotë se këto prurje fjalësh 

janë të natyrës sipërfaqësore, 

hyjnë dhe dalin së bashku me 

modat e ndryshme dhe stilet e 

paraqitjes mediatike, por fjalët 

vetë nuk depërtojnë deri në 

gjuhë. Natyrisht, që kjo nuk 

është si moda e rrobave, 

parfumeve apo syzeve etj, që 

normalisht ndryshojnë me 

kalimin e kohës. Por bëhet fjalë 

për një nga vlerat themelore 

identifikuese të një populli që 

është gjuha dhe se këto fjalë të 

reja mund të mbeten në një të 

ardhme në fjalorin tonë. Pra, ky 

fenomen duhet trajtuar ashtu 

sic duhet nga gjuhëtarët tanë, 

politika dhe mediat duke hapur 

diskutime dhe debate të shumta 

për të arritur në një plan veprimi 

konkret. 

Alket Skura 

Student i Vitit të III 

Shkenca Komunikimi

KARRIERA PRILL 2012 OPINIONE 

Dorian Koçi 

Ideja europiane ka kohë që 

gjallon në Shqipëri. Në 

mendimin politik dhe kulturor 

shqiptar, ai vjen i shprehur që 

nga fillesat e rizgjimit të tij në 

Rilindjen Europiane, ku 

humanistë shqiptarë si Barleti 

e Marin Beçikemi promovonin 

Europën dhe vlerat e saj e deri 

te brezi i Rilindësve si Naim dhe 

Sami Frashëri që e shihnin të 

ardhmen e vendit të tyre në 

Europë. 

Kjo dëshirë e elitës politike 

shqiptare të të gjitha kohërave 

rezulton të jetë një trajektore në 

ngritje, që në mënyrë konstante 

përvijohet pothuajse gjatë gjithë 

etapave historike nëpërmjet të 

cilave ka kaluar Shqipëria. 

Gjithsesi, historia e përafrimit të 

Shqipërisë në Europë nuk 

rezulton të jetë vetëm një histori 

“dashurie” nga të dyja palët, 

por në të ka dhe një sërë 

keqkuptimesh që kanë errësuar 

këtë marrëdhënie. Konferenca 

e Londrës në vitin 1913 dhe 

vendimet e saj kanë lënë një 

shije shumë të hidhur te 

shqiptarët, ngjarje që ka lënë 

gjurmët e saj në kulturën politike 

të vendit. Por pavarësisht 

këtyre keqkuptimeve, ia vlen të 

theksohet fakti se fryma pro 

europiane ka vazhduar të 

gjallojë në Shqipëri dhe kushtet 

e reja të pas viteve ‘90 kur 

Shqipëria iu bashkëngjit botës 

demokratike një nga parullat që 

ishte dominante në atë kohë 

ishte “E duam Shqipërinë si 

gjithë Europa”. 

Nisja e procesit integrues të 

Shqipërisë ka pasur një efekt të 

veçantë për të përqasur 

institucionet dhe jetën politike 

në vend me ato të Europës. Për 

më tepër, disa ngjarje që 

shënojnë dhe kanë një ngarkesë 

të veçantë historike për sa i 

përket përafrimit të Shqipërisë 

drejt Europës e kanë përforcuar 

idenë europiane në Shqipëri. 

Një ngjarje e tillë p.sh është 

vendimi për të liberalizuar vizat 

me Shqipërinë nga ana e 

Bashkimit Europian, më 8 

nëntor 2010, vendim që shënoi 

fundin e një kalvari të 

dhimbshëm të rrugëtimit të 

shqiptarëve drejt Europës, si 

dhe fundin e një politike nga ana 

e Bashkimit Europian që mund 

Rrugëtimi i idesë Evropiane 

ta kthente Shqipërinë në një nga 

getot e Europës. Ky vendim i 

dha fund jo vetëm një odiseje 

të gjatë përpjekjeve të 

qytetarëve shqiptarë për të 

udhëtuar në Europë, por ishte 

dhe një sinjal i mirë për 

Shqipërinë që tregonte se ajo 

shumë shpejt do të mund t’i 

bashkëngjitej familjes 

europiane. Vendimit të 

Bashkimit Europian i 

korrespondonte një shifër 

shumë e lartë dhe entuziaste e 

qytetarëve shqiptarë që ishin 

pro hyrjes së Shqipërisë në 

Bashkimin Europian, shifër kjo 

shumë e ndryshme se e gjithë 

vendeve të tjera të ish-Europës 

Lindore kur kanë hyrë në 

Bashkimin Europian. Në 

mendjen dhe penën e disa 

analistëve ky entuziazëm i 

qytetarëve shqiptarë është jo 

racional dhe vjen nga padija, 

pasi në logjikën e tyre mendojnë 

se qytetarët shqiptarë rendin 

emocionalisht drejt idesë 

evropiane, sepse kujtojnë se 

“kështu do bëhen të pasur”, 

kurse në të vërtetë ajo që ndodh 

është një mishërim i 

eksperiencës së mijërave e 

mijërave shqiptarëve që në 

kushte shumë të vështira kanë 

mundur të emigrojnë në Europë 

dhe kanë arritur të kuptojnë mirë 

mekanizmin solidarizues dhe 

Në 12 pikat që i 

kërkohen Shqipërisë 

të përmbushë, dy prej 

tyre kanë një peshë 

specifike të veçantë, 

reforma elektorale 

dhe reforma 

parlamentare, pasi të 

tjerat mund të 

plotësohen me një 

vullnet të përbashkët 

brenda një seance 

votimi. 

financues europian. 

Mirëpo, kësaj pjekurie dhe 

orientimi të drejtë të qytetarëve 

shqiptarë për sa i përket idesë 

së tyre europiane nuk po i 

përgjigjet jo vetëm sensi i 

gabuar i kritikës të disa 

analistëve në kritikat e tyre 

rreth dëshirës së qytetarëve 

shqiptarë për ta parë vendin e 

tyre në Europë, por mbi të gjitha 

po e zhgënjen dhe klasa e vet 

politike, e cila që nga viti 2009 

vazhdon të jetë në një konflikt 

të hapur me vetveten. Kjo 

situatë është ndoshta nga më 

paradoksalet krahasuar me ato 

të vendeve të ish-lindjes 

komuniste në momentin kur ato 

kanë qenë në prag të hyrjes së 

tyre në Bashkimin Europian, 

pasi mbështetja e qytetarëve të 

tyre nuk kanë pasur këto kuota 

të larta mbështetjeje sa ka 

aderimi i Shqipërisë në 

Bashkimin Europian nga 

qytetarët shqiptarë, por mbi të 

gjitha dhe për kushtet dhe 

konditat që duhet të plotësojë 

Shqipëria për të qenë një vend 

kandidat nuk janë të njëjtat me 

ato të vendeve të tjera. Për 

cilindo që merret me studimin e 

Bashkimit Europian si 

organizëm në transformim e 

sipër e ka të lehtë të kuptojë se 

shumë nga kriteret ekonomike 

që duhet të plotësojë Shqipëria 

për të qenë vend anëtar janë të 

vështira krahasuar me kapacitet 

ekonomike që vendi zotëron dhe 

po zhvillon. Teoritë e integrimit 

europian në përgjithësi janë teori 

evoluimi për sa i përket dhe 

përmirësimit të standardeve 

hyrëse në komunitet. Kështu, 

perfomanca ekonomike e 

Shqipërisë në momentin që do 

aderojë në komunitet nuk do të 

matet me ekonominë e vendit 

më të dobët në të, por me një të 

mesme të përpjesshme të tri 

vendeve që kanë një zhvillim 

mesatar. Për shkak se 

ekonomitë e vendeve të tjera 

nuk qëndrojnë në vend, por 

përkundrazi duke qenë pjesë e 

Bashkimit Europian, ato janë 

bërë dhe pjesë e zhvillimit 

dinamik të ekonomisë 

europiane, Shqipërisë i duhet një 

performancë shumë më e mirë 

ekonomike dhe administrative 

për ta arritur nivelin e dëshiruar. 

Në këtë kuptim, klasa politike 

shqiptare ka humbur shumë 

kohë në konfliktet e veta 

shkatërruese për sa i përket 

integrimit të vendit në Bashkimin 

Europian. 

E vetmja “arritje” e politikës 

shqiptare ka qenë në mbjelljen 

e një fryme pro europiane në 

vend. Ndoshta këtu ka vend për 

kritikë, pasi që nga rimëkëmbja 

ekonomike e Shqipërisë në vitin 

2002 e deri më tash qytetari 

shqiptar është “bombarduar” 

mediatikisht nga klasa politike 

se integrimi i vendit është 

çështje shumë e afërt. Kurse në 

të vërtetë, klasa politike është 

nga të parat që e di më mirë se 

të gjithë, se vendi nuk ishte i 

përgatitur as në 2002, as në 

2005, 2009 dhe për më tepër 

tani. Kjo mosgatishmëri e 

Miti i Europës i ngjizur këtu në Ballkan ku ajo e 

gënjyer nga Zeusi i shndërruar në një dem 

pranon t’i hipë sipër për të rendur me të, duke 

mos marrë kështu vetëm një vendim personal, 

por duke filluar dhe bazat e një ideje europiane 

që do ngazëllonte dijetarë të shumtë që nga 

Herodoti e deri tek etërit e Europës së 

bashkuar, përveçse anës estetike fsheh dhe një 

të vërtetë praktike brenda tij. 

vendit, natyrisht nuk ka lidhje 

me vullnetin e qytetarëve për 

t’u integruar, vullnet i cili në 

shifra mund të jetë nga më të 

mëdhenjtë në rajon, por me 

mungesën e infrastrukturës 

funksionale të demokracisë. 

Ndaj dhe Komisioni dhe Këshilli 

i Ministrave të Bashkimit 

Europian duke parë këtë 

mosfunksionim të vërtetë të 

demokracisë në Shqipëri i kanë 

vendosur asaj një plan prej 12 

pikash për t’u plotësuar, plan që 

në thelb nuk është aspak një 

mënyrë për të larë duart nga 

çështja e integrimit të 

Shqipërisë, por përforcimi i disa 

tipareve të demokracisë liberale, 

një kusht i domosdoshëm për të 

plotësuar, po të kemi parasysh 

këtu rëndësinë që zë respektimi 

i demokracisë liberale në 

kriteret e Kopenhagës. 

Nga ana tjetër, kjo ngecje e 

Shqipërisë drejt integrimit 

krahasuar me vendet e tjera ka 

një rrezikshmëri për sa i përket 

frymës pro europiane në vend, 

pasi aty-këtu ndihet tashmë në 

opinion një farë viktimizimi i fatit 

të Shqipërisë që lidhet ngushtë 

dhe me të shkuarën historike që 

zë fill që nga Konferenca e 

Londrës më 1913. E thënë 

ndryshe një pjesë e opinionit e 

sheh me dyshim afrimin e 

Serbisë në Bashkimin Europian, 

pasi mendon se për disa vende 

ka standarde të tjera dhe 

qëndrime të tjera nga ato që 

zbatohen drejt Shqipërisë. 

Shqipëria për hir të së vërtetës 

ka një perfomancë të mirë 

ekonomike pothuajse si e atyre 

të vendeve të tjera në rajon dhe 

si e tregon eksperienca e 

mëparshme e vendeve të tjera 

të pranuar në BE, një pjesë të 

kritereve ekonomike janë 

anashkaluar nga Bashkimi 

Europian, duke u dhënë më 

shumë rëndësi kritereve politike. 

Në 12 pikat që i kërkohen 

Shqipërisë të përmbushë, dy 

prej tyre kanë një peshë 

specifike të veçantë, reforma 

elektorale dhe reforma 

10 

parlamentare, pasi të tjerat 

mund të plotësohen me një 

vullnet të përbashkët brenda një 

seance votimi. Ky vullnet i 

përbashkët për të 

bashkëpunuar është një pikë 

më vete ku Shqipërisë i 

kërkohet që klasa e vet politike 

të nisë dialogun politik për të 

arritur në një konsensus mes 

vetes. 

Por a mundet që këto kushte 

dhe kondita politike të mbajnë 

peng dëshirën dhe vullnetin e 

shqiptarëve për t’iu 

bashkangjitur familjes 

europiane? Eksperienca dhe 

përvoja e ka treguar se 

Bashkimi Europian është 

konsistent në kërkesat e tij, 

ashtu si ka treguar se kur ka 

një konsensus politik në vend, 

Bashkimi Europian mund të 

ndërmarrë vendime të 

kënaqshme për Shqipërinë. Një 

i tillë ishte vendimi i liberalizmit 

të vizave, ku si pasojë e tij 

brenda vitit të parë rreth 

400.000 shqiptarë udhëtuan në 

hapësirën Shengen. Ata u 

treguan qytetarë të denjë 

europianë duke mos shkaktuar 

as dhe një incident të vetëm 

apo kërkesa masive për azil 

politik, duke “zhgënjyer” në këtë 

mënyrë për fat të mirë dhe disa 

politikanë apo analistë që 

profetizuan se ky vend do të 

zbrazej i tëri. Qytetarët 

shqiptarë i kanë dëshmuar në 

këtë farë mënyre Bashkimit 

Europian se janë seriozë në 

angazhimet e tyre dhe të 

njëjtën gjë presin që të tregojë 

dhe klasa e tyre politike ndaj 

tyre. Rikthimi i opozitës në 

Parlament dhe fjalët e 

shprehura nëpërmjet liderit të 

saj se do të punohet për 

shqyrtimin dhe miratimin e 

ligjeve që kërkojnë një votim të 

cilësuar janë sinjale të mira që 

gjërat më në fund po fillojnë të 

ecin mirë. 

Miti i Europës i ngjizur këtu në 

Ballkan ku ajo e gënjyer nga 

Zeusi i shndërruar në një dem 

pranon t’i hipë sipër për të 

rendur me të, duke mos marrë 

kështu vetëm një vendim personal, 

por duke filluar dhe bazat 

e një ideje europiane që do 

ngazëllonte dijetarë të shumtë 

që nga Herodoti e deri tek 

etërit e Europës së bashkuar, 

përveçse anës estetike fsheh 

dhe një të vërtetë praktike 

brenda tij. Europa diti të mbahej 

në kurrizin e demit, sepse 

përveçse dashurisë dinte ta 

kapte “demin prej brirësh” si 

thotë një fjalë e urtë shqiptare. 

Po Shqipëria a do ta dijë 

tashmë të udhëtojë drejt “tokës 

së premtuar” ashtu si Europa 

në mitin e vjetër? Dymbëdhjetë 

rekomandimet e Bashkimit 

Europian janë një busull e mirë 

drejtimi dhe aq më tepër në 

këtë rrugë nuk jemi të parët. 

Gazeta “Shqip”

11 ARBËRI 

KARRIERA PRILL 2012 

Shkëlqimi i 

Shqiptarët, kur duan ti rikthehen 

historisë së tyre, tradicionalisht 

mbështeten në dy pika në linjen 

historike. Në atë antike, ku në 

gadishullin Ballkanik mbizotronin 

fiset e lashta Ilire, të cilët 

shqiptarët identifikojnë lineazhin 

e tyre dhe së dyti mesjeten 

heroike të princit dhe 

udhëheqësit të tyre legjendar 

Gjergj Kastriot Skënderbeu. 

Këto dy pika çdo shqiptar i njeh, 

por janë të pakët ata që njohin 

zanafillen e shtetit të parë 

shqiptarë, ai i Principatës së 

Arbërit. 

Principata e Arbërit filloj ngjizjen 

e saj në shekullin e XI – XII pas 

Krishtit. Kohë kur përplasjet 

midis Normanëve të Italisë dhe 

Perandorisë Bizantine ishin në 

kulmin e tyre. Fiset shqiptare 

përsëri u gjenden ne mesin e 

luftave për shkak të pozitës 

gjeografike. Arbërit u bënë një 

faktor i rëndësishëm dhe një 

mburojë për Bizantin. Bizanti u 

mundua ti mbante në anën të 

titujve dhe ofiçeve në ushtrinë 

dhe politikën bizantine. Që nga 

fillimi i shekullit të XI fillojnë të 

përmenden emra të familjeve të 

mëdha të arbërit. Familje si 

Skurra, Arianiti, Muzaka, Topia, 

Meksha, Jonima, Pliti, Blinishti, 

Kamona, familje këto që 

mbajten tituj të lartë në 

perandorinë bizantine. 

Në shekullin e XII perandori i 

bizantit Manueli I Komneni, u 

dha shumë fisnikëve arbër titullin 

e sebasit, një nga titujt më të lartë 

në perandorinë bizantine. 

Manueli i përdori fisnikët e 

Arbërisë për luftërat që zhvilloj 

në Itali dhe sidomos në ballkan 

kundër serbëve të Rashës. 

Fisnikët i shfrytëzuan më 

shpejtësi dhe efektshmëri titujt 

e fituara nga perandoria dhe e 

përhapën pushtetin e tyre 

kryesisht në shqipërinë qendrore, 

zonë kjo shumë e rëndësishme 

Që nga fillimi i 

shekullit të XI 

fillojnë të 

përmenden emra të 

familjeve të mëdha 

të arbërit. Familje 

si Skurra, Arianiti, 

Muzaka, Topia, 

Meksha, Jonima, 

Pliti, Blinishti, 

Kamona, familje 

këto që mbajten 

tituj të lartë në 

perandorinë 

bizantine. 

ushtarakisht dhe ekonomikisht. 

Në gjysmen e dytë të shekullit 

të XII u përqëndrua pushteti në 

tokat e arbërit. Në vitin 1166 

përmendet në dokumentet e 

bizantit përmendet një prior 

Arbanensis (Princ i Arbërit). 

Bashkë me disa klerikë të lartë, 

ky princ mori pjesë në përurimin 

e kishës së re të Shën Trifonit 

në Kotorr. Në ktë ceremoni 

merrte pjesë edhe ‘Doka dhe 

komandanti’ për Dalmacinë, 

Dioklenë dhe Arbërinë, Isaku. 

Kjo tregonte se princi i Arbërit, 

Andrea, e njihte ende formalisht 

sovranitetin që kishte bizanti në 

tokat e Arbërisë. Megjithatë në 

këtë kohë sovraniteti i arbërit 

ishte rritur shumë, gjë që duket 

në lëshimet që bënte Manueli I 

Komneni për kryeqendrën e 

Arbërisë, Krujën. Manueli I 

ishte tolerant ndaj fesë dhe 

praktikimit të saj dhe për shkak 

të mardhënieve të mira që 

vendosi me Papatin, praktikimi i 

fesë katolike njohu një përhapje 

të madhe jo vetëm në Arbërinë 

veriore por edhe në atë 

qëndrore. 

Me procesin e feudalizimit të 

perandorisë Bizantine dhe me 

dobësimin e pushtetit qendrorë 

dhe decentralizimin e tij, në 

fundin e shekullit XII u duk çartë 

se në trevat po krijohej një 

strukturë me tipare shtetërore në 

trevat e Arbërit dhe zanafilla e 

një dinastie vendase filloj të 

lulëzojë. Titulli Princ (principes) 

iu dha nga Papa Inocenti III një 

fisniku arbëror të quajtur Dhititër 

Principatës 

së Arbërit 

në vitin 1208, strukturë e quajtur 

në historiografi si “Principata e 

Arbërit”. 

Rënia e dinastisë së 

Komnenëve dhe ardhja në fron 

e dinastisë së dobët të 

Engjëllorëve, trevat e Arbërit 

fituan tiparet e një shteti të 

pavarur. Themeluesi i këtij shteti 

të ri ishte Progoni ( 1190 – 1198), 

pushteti i te cilit u pasua nga të 

bijtë e tij, Gjini (1198 – 1206) dhe 

Dhimitri (1206 – 1216). Nuk ka 

dokument të kohës që të tregojë 

se cilit fis të Arbërit i përkiste 

kjo familje. Një mundësi e 

madhe që sundimtarët e arbërit 

në kapërcim nga shekulli i XII 

në atë të XIII i përkisnin fisit të 

Skurrajve nga Malësia e Tiranës. 

Ky emër ndeshet ende në 

toponimet në ato zona. Kjo 

familje gjendet në shumë 

dokumenta të kohës dhe njihet 

si një nga familjet më të 

rëndësishme të kohës. Për 

poziten e lartë të kësaj familje 

është mbishkruar edhe në varrin 

e sebastit Mihal Skurra në kishën 

e Shën Marisë së Brrarit e vitit 

1201, apo edhe ajo e fisnikut 

tjetër po nga kjo familje, Anton 

Skurrës me vendodhje në kishën 

e Shën Ndout në Lezhë. 

Princërite Arbërit, përveç 

posteve të larta që iu dhanë nga 

Perandoria Bizantine, ata u 

lidhen edhe në krushqi me 

familje të larta në perandori, 

madje edhe vetë nga familja e 

perandorit. Princesha komnena 

ishte vetëm 11 vjeç kur ju dha 

në martesë princit të Arbërit aty 

nga viti 1202. Martesa e e 

Dhimitrit të Arbërit me 

princeshën Komnena, kishte si 

synim edhe normalizimin e 

mardhënieve me Krajlin e 

Serbisë Stefan Nemanjën, i cili 

kishte arritur të pushtonte mjaft 

toka në Kosovë dhe në Diokle 

(Gentë). Nemanja vazhdoj 

pushtimin e tokave deri në 

thellësi të Arbërit, duke marrë 

kështu edhe treven e Pultit 

(malësi kjo që shtrihej në dy anët 

e lumit Drin), që ishte pjesë e 

principatës së Arbërit. Pas 

lidhjes familjare me Njemanët e 

Serbisë, Principata e Arbërit e 

ruajti shtrirjen e saj në Drin dhe 

Shkumbin, ku përfshiheshin, 

Lezha, Ohri, Durrësi dhe Dibra. 

Shtrirja më e madhe që njohu kjo 

principatë ishte nën sundimin e 

Dhimitrit. Dhimitri në një traktat 

paqeje që nënshkroj me 

republiken e Razusës përmende 

familje të tjera arbnore si 

Jonimet, Plitët, Shtëpanët etj. Ku 

i quante këta (homines mei) 

njerëzit e mi. Dhimitri kishte 

tendenca perendimore, kjo 

tregohetqartë në ndërrimin e fesë 

Edhe pse Shteti i 

Arbërit nuk ishte 

jetë gjatë dhe 

territorin e kishte 

të kufizuar, luajti 

një rol të 

rëndësishëm në 

formulimin e 

historisë të 

Ballkanit. Ishte 

nga gjiri i kësaj 

principate nga ku 

dolën Kastriotët 

dhe Dukagjinasit. 

së tij nga ortodokse në atë 

katolikenë 1208, gje që e afroj 

më shumë me Papën e Romës. 

Edhe pse principatat 

perendimore patën një ndikim të 

fortë në kulturën e principatës 

arbërore, tradita e lënë nga 

bizantinët ishte ende e fortë. 

Vetë Dhimitri preferonte të 

përdorte tituj bizantinë si psh 

megas arnhond ( kryezot), si 

edhe fisnikët e tjrë përdornin tituj 

si sebast ose protosebast. 

Kryeqendra e Principatës së 

Arbërit ishte Kruja, kishte dhe 

dalje në det në Bisht të Pallës, 

qendra ekonomike më e 

rëndësishme e principatës 

ndodhej në Nderfandia, në 

Mirditën e sotme. 

Edhe pse Shteti i Arbërit nuk 

ishte jetë gjatë dhe territorin e 

kishte të kufizuar, luajti një rol të 

rëndësishëm në formulimin e 

historisë të Ballkanit. Ishte nga 

gjiri i kësaj principate nga ku 

dolën Kastriotët dhe 

Dukagjinasit. Ishte kjo principata 

që bëri të mundur formimin e një 

identiteti të përbashkët shqiptarë. 

Kelvin Nikolli 

stident i vitit te III 

Shkenca Komunikimi

KARRIERA PRILL 2012 HISTORI E MEDIAS 

Josef Pulitzer, gazetari që shkruajti historinë 

Josef Pulitzer 

Kur përmëndet emri Pulitzer 

shumë kujt i shkon ndërmend 

çmimi prestigjoz që u jepet 

gazetarëve më kurajoz. Ky 

çmim është ‘maja e ajsbergut’ 

për çdo gazetarë dhe shkrimtar. 

Mund të themi se është Oscari 

i gazetarisë. Po sa njohuri keni 

mbi njeriun, emri i të cilit është 

gdhëndur në trofeun e këtij 

çmimi. 

Josef Pulitzer u lind në Maok 

të Hungarisë në 10 Prill 1847. 

Ai ishte djali i një tregtari të 

pasur drithërash me origjinë 

hebraike dhe një nëne 

gjermane e cila ishte katolike e 

devotshme. Shkollimin e kreu 

në Budapest, ku për shkak të 

pasurisë së babait, u arsimua 

në shkolla private dhe me 

kujdestarë të shumtë. Pulitzer 

kishte një etje për aventurë dhe 

sapo mbushi shtatëmbëdhjetë 

vjeç ai vendosi të listohej në 

ushtrinë austriake të Legjionit 

për të huajt të Napoleonit me 

shërbim në meksikë. Kjo nuk 

ndodhi pasi ai vuante nga një 

shëndet i dobët dhe shikim jo 

të mirë, diçka që e mundoj gjatë 

gjithë jetës së tij. 

Gjithsesi ëndrra për tu listuar 

si ushtar ju realizua kur ai ishte 

në Hamburg të Gjermanisë. 

Pulitzer pati mundësinë të zinte 

vendin e një rekruti në ushtrinë 

e Shteteve të Bashkuara të 

Amerikës, gjë që lejohej për të 

huajt vetëm për shkak të luftës 

civile në Amerikë në ato kohë. 

Ai qendroj pothuajse për një vit 

i listuar në Kavalerinë e 

Linkolnit. Pulitzer nuk e dinte 

anglishten, ai komunikonte 

rrjedhshëm gjermanishten dhe 

frengjishten. Mbas përfundimit 

të luftës civile ai u nis drejt 

qytetit të Sain Louis ku për të 

fituar bukën e gojës bëri punë 

të rastësishme si kamarier, 

mbajtës valizhesh, karrocier 

kuajsh. Puna e përditshme nuk 

ia ndali etjen për dije Josef 

Pulitzerit. Ai ndërkohë nëpër 

biblotekat e qytetit studionte 

zellshëm anglishten dhe 

juridikun. Fillimi i karrierës 

gazetareske për Pulitzerin ishte 

diçka spontane dhe një tekë e 

fatit. Pulitzer ndodhej në një 

biblotekë ku po ndiqte me 

vëmëndje një ndeshje shahu 

midis dy klientëve. Pulitzer gjatë 

ndeshjes i kritikonte levizjet e 

lojtarëve në mënyrë tërheqëse 

dhe të spikatur, gjë që i tërhoqi 

vemendjen loajtarëve. Dy 

lojtarët ishin botues të gazetës 

ditore në gjermanisht Westliche 

Post. Ata i ofruan një vend 

pune Pulitzerit në gazetën e 

tyre. 

Katër vjet më vonë Pulitzer 

kishte fituar shumë famë midis 

gazetarëve si një djalosh i zoti i 

cili ishte i ngarkuar të 

kontrollonte interesat e gazetës 

dhe mardhëniet me pronarët e 

saj. Në njëzet e pesë vjetorin e 

tij, Pulitzer u bë botues dhe pas 

pak kohësh karriera e tij mori 

hov në 1878, kur ai u bë pronar 

i gazetës St. Louis Post - Dispatch. 

Ky hap do të sillte 

shumë ndryshime në jetën e tij. 

Po në këtë vit ai u martua me 

Kate Davis, një femër e shquar 

e Washingtonit. Martesa dhe 

kthimi në pronar të një gazete 

nuk ishin të vetmet ndryshime 

që pati Pulitzer. Ai tashmë ishte 

kthyer në një shtetas amerikan 

dhe i diplomuar për një anglishte 

që ai e fliste jashzakonisht mirë. 

Para se të drejtonte St. Louis 

Post - Dispatch, Josef Pulitzer 

njihej në qytet për kostumet e 

tij elegante dhe frekuentimet e 

tij me bashkshorten e re të 

mbrëmjeve festive. Por këtë 

mënyrë jetese ai e braktisi sapo 

u bë pronar i gazetës. 

Gjatë detyrës së tij në St. Louis 

Dispatch ai shquhej për punën 

e tij të palodhshme. Sipas James 

Wyman Barrett, redaktori i 

fundit i qytetit në gazetën The 

New York Worl, “ ... Ai 

punonte në tryezën e tij nga 

mëngjesi herët deri në mesnatë 

ose edhe më vonë, duke u 

interesuar për çdo detaj të 

gazetës...”. 

Pulitzer u terhiqte vemendjen 

qytetarëve dhe u apelonte që 

gazetën që ai drejtonte ata ta 

shihnin si të tyren. Ai botonte 

artikuj hetimore dhe editorialë 

që sulmonin korrupsionin 

qeveritarë, abuzimet me taksat 

etj. Këto shkrime e tërhoqën 

vemendjen e publikut. Gjë që 

ngriti tirazhin e shitjës së 

gazetës. Pulitzer do të paguante 

një çmim të lartë për gjithë 

punën e lodhshme dhe të 

pandalshme që i kushtonte 

gazetës. Shëndeti i tij u 

përkeqësua dhe bashkë me 

gruan e tij u nisën për pushime 

në Europë nga urdhërat që i 

dha doktori i tij. Gjatë udhëtimit 

të tij ai njohu financierin Jay 

Gould dhe me anë të tij 

ndërmjetësoj blerjen e gazetës 

The New York World, e cila në 

ato kohë ishtë në gjendje të 

vështirë ekonomike. Edhe pse 

me shëndet të lig, Pulitzer nuk 

e la prapa gazetën e sapo blerë. 

Ai përdori të njejtën taktikë tek 

The New York World sikur 

kishte përdorur te Post – Dispatch. 

Kolonat e gazetës i 

mbushi me demaskimet e 

korrupsionit publik dhe atë 

privat dhe ishte i pari që solli 

ilustrimet e gjera. Madje gazeta 

e tij The New York World pati 

një ndikim të madh duke i 

kërkuar qytetarëve të New 

York-ut të mbështesnin 

ndërtimin e një monumenti në 

një ishull në hyrje të qytetit gjë 

që bëri të mundur ardhjen nga 

Franca të Statujës së Lirisë. 

Teknika e tij funksionoj më së 

miri për afro dhjetë vjet, gjë që 

e çoj tirazhin e The World në 

gjashtëqind mijë kopje, duke ja 

kaluar çdo gazete tjetër në 

vend. Fama dhe rritja e 

gazetës së tij nuk kaluan pa u 

vëne re dhe beteja për tirazhe 

preku dhe atë kur botuesi i 

gazetës The Sun, Çarls Anderson 

Dana, i friksuar nga shitjet 

kolosale të gazetës së Pulitzerit, 

nisi ta sulmojë atë personalisht 

duke e akuzuar atë se ishte një 

hebre i cili kishte dënuar racën 

e vet. Dana gjeti mbështetje 

edhe nga komuniteti hebre i 

New Yorkut. Me një shëndet 

që i ishte rënduar shumë dhe 

me një shikim që po i dobësohej 

dita – ditës, Josef Pulitzer në 

vitin 1890, në moshën dyzet e 

tre vjeçare, u tërhoq nga 

drejtimi i The World. Tashmë 

plotësisht i verbër pulitzer u vu 

në kërkim të mjekimeve në 

mënyrë frenetike. Por ai 

dështoj në gjetjen e ndonjë kure 

Çmimi Pulitzer i cili ndahet çdo vit për gaztarinë 

2000 - Sang-Hun Choe, 

Charles J. Hanley dhe 

Martha Mendoza: Associated 

Press 

2001 – David Willman: 

Los Angeles Times 

2002 - Sari Horwitz, Scott 

Higham and Sarah Cohen: 

The Washington Post 

2003 - Clifford J. Levy: 

The New York Times 

2004 - Michael D. Sallah, 

Mitch Weiss and Joe 

Mahr: The Blade, Toledo 

Ohioh 

2005 - Nigel Jaquiss: 

Willamette Week, Portland, 

Oregon 

2006 - Susan Schmidt, 

James V. Grimaldi and R. 

Jeffrey Smith: The Washington 

Post 

për shikimin e tij dhe njëzet vitet 

e tjra ai do i kalonte brenda 

jahtit të tij Liria gjatë pushimeve. 

Edhe përse pulitzer ishte 

një mogul i gazetarisë ai gjatë 

kohë krizash dhe luftërash dinte 

të bashkëpunonte me gazetat 

rivale, siç bëri në 1898 kur 

Kubanët u rebeluan kundër 

zotërinjëve të tyre Spanjoll. 

Pulitzer u bashkua me një rival 

të vjetër William Hearst dhe 

bashkë u përpoqën të sillnin 

vemendjen e dhunës spanjolle 

ndaj kubanezëve. Ishte kjo 

dyshe që bëri thirrje për luftë 

kur spanjollët mbyten një anije 

luftarake amerikane e cila u 

fundos në gjirin e Havanës. 

Kongresi e pranoj këtë thirrje 

dhe i shpalli luftë Spanjes. Pas 

katë muajsh luftë Pulitzer u 

12 

tërhoq nga ajo çka njihej 

tashmë si gazetaria e verdhë. 

Gazetaria e verdhë e Pulitzerit 

dhe e The World ndikoj shumë 

në ligjeslacionin amerikan. Ai 

me kurajo tallej nëpërmjet 

artikujve kundrejt praktikave 

koruptive të bizneseve dhe të 

qeverisë. Madje në vitin 1909 

gazeta The World botoi 

materiale mbi një pagesë të 

rreme prej dyzetë milion 

dollarësh nga SHBA për një 

kompani franceze të kanalit të 

Panamasë. Qeveria federale e 

sulmojë gazetën dhe Josef 

Pulitzerin për shpifje ndaj 

presidentit amerikan Theodor 

Roosevelt dhe bankierit J.P. 

Morgan. Pulitzer i qëndroj i 

palevizur investigimit të tijë dhe 

Gjykatat vendosen në favor të 

tij ku aikishte korrur një tjetër 

fitore për lirinë e fjalës. Viti 

1911 do ishte viti i fundit i Josef 

Pulitzerit. Ai vdiq në Jahtin e 

tij. Por kjo nuk do ishte fundi i 

emrit të tij pasi në 1912, një vit 

pas vdekjes së tij, u themelua 

shkolla Columbia e Gazetarisë 

“ Columbia School of Journalism”. 

Çmimi i parë Pulitzer u 

nda në vitin 1917 në mbikqyrjen 

e një bordi këshillues ku ai 

kishte besuar mandatin e tij. 

Mbas gati njëqind e pesëdhjetë 

vitesh emri i Josef Pulitzer 

vazhdon të bëj jehonë nëpër 

veprat e gazetarëve. Nqs ai do 

ishte gjallë sot, do të ishte 

krenar mbi faktin se shumica e 

çmimeve të tij u dorëzohen 

gazetarëve dhe shkrimeve që 

godasin aferat e korruptuara të 

politikanëve dhe bizneseve. 

Çmimi Pulitzer është aspirata 

e çdo gazetari, jeta e J. Pulitzer 

është shembulli dhe bazamenti 

ku çdo gazetarë sot hedh 

themelet e veta në këtë fushë 

që është në mbrojtje të lirisë dhe 

barazisë. 

Kelvin Nikolli, 


Shkenca komunikimi 

Fituesit e “Pulitzer” për investigim, gjatë 10 vjetëve 

2007 - Brett Blackledge: 

The Birmingham (AL) News 

2008 – Stafi i : Chicago Tribune 

2009 - David Barstow: The 

New York Times 

2010 - Barbara Laker and 

Wendy Ruderman: Philadelphia 

Daily News 

2011 - Paige St. John: 

Sarasota Herald – Tribune

KARRIERA 13 KULTURË 

PRILL 2012 

Whitney Houston, “vajza e artë” e 

industrisë së muzikës kulture 

Whitney Houston lindi më 9 

Gusht të vitit 1963 në Amerikë. 

Karriera e saj nisi në moshën 

11 vjeçare në korrin e një kishe 

të New Jersey. Më pas filloi të 

këndonte së bashku me të ëmën 

në klube derisa një mbrëmje e 

dëgjoi drejtori i studios 

diskografike Arista Rekords 

nga ku filloi ëndërra të bëhej 

realitet. Karriera e saj ka qënë 

nga më brilantet në histori, 

madje në rrethin e ngushtë të 

industrisë së muzikës ajo quhej 

ndryshe “vajza e artë”. Kishte 

gjithçka që një artist mund të 

ëndërronte, zërin e përsosur, 

imazhin, famën, paratë. 

Në vitin 1992 ajo u martua me 

këngëtarin Bobby Brown dhe 

lindi një vajzë, Bobby Kristina 

Houston Brown. Për këtë 

zgjedhje të Whitney asnjë nga 

familjarët apo të shoqërisë së 

saj të ngushtë nuk ishte dakord 

për shkak se B.Brown ishte i 

njohur për shumë probleme 

ligjore. Të dy kishin një 

marrëdhënie të trazuar, disa prej 

të cilave u dokumentuan në 

realiti show “Të Bobi Braun”. 

Houston fajësonte për 

problemet e martesës të shoqin, 

i cili u akuzua për dhunë në 

familje në vitin 1993 por dhe e 

gjithë bota fajësonte Bobi 

Brawn për transformimin e 

këngëtares dhe shkatërrimin 

ekonomik të saj. Varësia e saj 

ndaj drogës u bënë ushqim për 

faqet e para të revistave që 

publikonin vazhdimisht rrënimin 

e mbretëreshës sw pop-it. Çifti 

u divorcua në vitin 2007 por jeta 

e saj tashmë kishte marrë një 

tjetër drejtim. Pas disa 

përpjekjesh në qendra rehabilitimi 

për t’i shpëtuar varësisë 

nga droga dhe alkoli, ajo nuk 

arriti t’ja dilte dot mbanë. Në 

11 shkurt 2012 Whitney Houston 

u nda nga jeta duke lënë pas 

një thesar për muzikën 

botërore. Artistja që fitonte me 

lehtwsi çmimet globale. Në 

vitin 2009 ajo u shpall nga Libri 

Gines si këngëtarja femër më 

me shumë çmime në të gjitha 

kohërat. Në 415 çmime të 

marra gjithsej ajo ka 2 Emmy, 

6 Grammy, 30 Billboard Music 

Awards dhe 22 American Music 

Awards. Ajo realizoi gjithësej 

7 cd të përpunuara në studio, 3 

sound track dhe nga suksesi i 

jashtëzakonshëm i të gjithave u 

kthyen në Platin, Flori, dhe në 

Diamantë duke shitur mbi 170 

milion disqe, cd single dhe 

videoklipe. 

W.Houston ishte këngëtarja e 

vetme që arriti për 7 herë rresht 

në majat e Billboard 100 me 

këngët “Saving All My Love 

for You”, “How Will I Know”, 

“Greatest Love of All”, “I 

Wanna Dance with Somebody 

(who Loves Me)”, “Didn’t We 

Almost Have It All”, “So Emo- 

Whitney Houston në koncert 

tional” dhe “Where Do Broken 

Hearts Go”. 

Albumi me titull Whitney Houston 

i cili doli në treg në vitin 1986 

u vlerësua si albumi më i mirë 

për atë vit dhe revista Rolling 

Stone e renditi atë në vëndin e 

254 ndër 500 albumet më të 

mira të të gjitha kohërave. 

Albumi i dytë me titull Whitney 

(1987) albumi i parë për një 

këngëtare femër që mbërriti në 

vend të parë të klasifikimeve 

Whitney Houston 

Billboard 200 që javën e parë 

të daljes në treg. 

Në vitin 1992 luajti në filmin 

“The Bodygard” dhe kolona 

zanore e këtij filmi. Në ’94 u 

shpall Albumi i vitit në Cmimet 

Grammy. CD single e saj e parë 

me titullin “I Will Always Love 

You” ishte albumi më i shitur 

në historinë e muzikës. Albumi 

shiti mbi 1milion kopje brënda 

1jave. Ajo vazhdoi të luante në 

filma dhe të këndonte kolonat 

zanore të tyre si p.sh: 

“Waiting to exhale” dhe 

“The Preacher’s Wife”. 

Tre vjet pas daljes së albumit 

të saj të katërt “My love is your 

love” në vitin 1998, ajo rinovoi 

kontratën me studion diskografike 

Arista Rekords dhe në 

vitin 2002 në treg del albumi i 

pestë “Just Whitney” dhe një 

album Krishlindjesh “One 

wish”. Në vitin 2003 del albumi 

i saj i gjashtë me titull “The holiday” 

ndërkohë që albumi i 

fundit i saj “I look to you” doli 

në vitin 2009. 

Whitney Houston sapo kishte 

përfunduar xhirimet e filmit më 

të ri “Sparlke” ndërkohë pritej 

që ky të ishte rikthimi i saj i 

madh. Premiera e këtij filmi 

pritet të zhvillohet në gusht të 

2012 dhe Whitney nuk do të jetë 

aty për të shijuar edhe një herë 

duartrokitjet e publikut i cili 

kishte vite që priste një lëvizje 

në karrierën e saj. Megjithatë, 

në kujtesën tonë do kemi 

gjithmonë atë zë të mahnitshëm 

dhe ëngjëllor që i buronte nga 

shpirti. 

Nuk është e lehtë të shkruash 

për të gjitha arritjet e saj, koha i 

ka treguar ato. Ajo dhe shumë 

artistë të tjerë të mëdhenj të 

botës, janë një frymëzim i madh 

për artistët e rinj që ëndërrojnë 

të ecin në hapat e tyre. Më pas 

ato kthehen në një mësim se si 

“të jetosh në një ëndërr të 

bukur” mund të shuhet kaq 

lehtë. 

Era Rusi 


Shkenca komunikimi 

“JETA” E FILOZOFISË NË SHEKUJ 

Të jesh mik i dijes do të thotë 

që gjithmonë të arsyetosh në 

mënyrë të drejtë. Do të thotë 

të shikosh përtej sfondit, do të 

thotë gjithashtu të mendosh në 

mënyrë skeptike. Gjithë këtë 

gamë të përmendur ta bën të 

mundur ajo që quhet filozofi. 

Asnjëherë më parë nuk ish 

zbuluar një shkencë e tillë, kaq 

e veshtirë dhe kaq e bukur 

njëkohësisht. Ajo ka forcën e 

imagjinates, fuqinë e arsyes dhe 

thjeshtësinë e ndjenjës. Njerëzit 

që lexojnë filozofinë, 

dashurojnë më bukur se të 

tjerët, kanë një këndvështrim 

tjetër mbi aktualitetin dhe nuk 

gjykojnë me shkurtpamësi. 

Filozofia ka kaluar nëpër 

periudha të errëta dhe të 

ndritura, ashtu siç është historia, 

apo edhe ndonjë shkencë tjetër. 

Kishim filozofinë antike greke, 

me një mendim të fuqishëm që 

u bë baza e mendimit dhe 

esenca e çdo filozofi në 

vazhdim. Më pas kishim 

filozofinë kishtarë, e cila kishte 

dhe ruante dhe doktrinat e fesë, 

filozofine ne mesjete ku 

perfaqesuesi kryesor i kësaj 

periudhe ishte Thoma Akuini , 

me “5 provat e ekzistencës së 

zotit” dhe kjo një periudhë me 

debatet e veta, por që në të 

vërtetë ia ka vlejtur, përderisa 

shumë shkolla e studiojnë të 

sipërpërmendurin. Për më 

shumë, ndryshe nga ç’ishte 

bërë deri në atë periudhë, 

Akuini solli një risi në fiozofi, 

sepse ai realizoi një gërshetim 

të vlefshëm të fesë me 

filozofinë jo teologjike, dhe arriti 

të krijonte një bashkëjetesë 

simbiotike të tyre për një 

periudhë të konsiderueshme. 

Më vonë vijmë me disa rryma 

të reja ku ja vlen të përmendet 

periudha e rilindjes, ku bashkë 

me shndërrime artistike dhe 

zbulime të reja, u bë i mundur 

dhe rizbulimi i dinjitetit të njeriut 

dhe futja e tij në një univers të 

pafund për të mos e lenë atë të 

kufizuar në caqet e një bote të 

mbyllyr... 

Ja vlejnë padyshim të 

përmenden edhe ato periudha 

të cilat kanë lenë gjurmë të thella 

në historinë e filozofisë ndër 

shekuj, ato emra filozofësh të 

cilet dëshiruan ti risillnin dritën 

arsyes së njerëzimit, ta 

shndërronin atë e ta rindërtonin 

mbi një terren të sigurtë e një 

çati te fortë. Besoj se është 

mëse e kuptueshme që i 

referohem një emri mjaft të 

madh: “Dekarti”! Prej tij dhe 

Spinozës, merr padyshim jetë 

shekulli i 16-17. Por historia 

s’është gjithnjë e ndritur, 

periudhë mjaft e veshtirë për 

kombet në përgjithësi ka qenë 

shekulli i 18-të i karakterizuar 

nga konflikte në europë, ndaj 

dhe terreni ku u zhvillua filozofia 

s’ka qenë fortë i 

lehtë.Mgjthëse, kjo s’ishte një 

arsye e mjaftueshme për të 

penguar mendjet e filozofëve të 

cilët e gjejnë gjithmonë terrenin 

e tyre. Ato propagandonin 

pafund që përvoja njerëzore 

mund te çojë drejtë njohjes. 

“Guxo njeri, guxo, të njohësh 

thelbin tënd”- është e kotë të 

zgjatem me fjalë të tepërta për 

të analizuar një shenjë të tillë 

që u bë parullë e iluminizmit. 

Kjo tregon më së miri rëndesinë 

e filozofisë dhe ndikimin e saj 

madhor në shoqerinë njerëzore. 

Megjithatë, po të udhetojmë në 

kohë do ndeshemi më shumë 

emra filozofesh, por unë do 

ndaloja të Niçe që trumbetoi 

filozofinë atëistë me veprat 

“Antikrishti” dhe “Kështu foli 

Zarathustra”. 

Filozofia ka kaluar nëpër një 

rrjedhe pa kthim, derisa vimë 

tek pozitivizmi logjik, apo rryma 

të reja që po përpilohen nëpër 

studiot e filozofëve, si forma të 

reja mendimi në vazhdim. Asgjë 

nuk është më si më parë, por 

duhet pranuar që baza e gjithë 

këtyre filozofive që kanë sjellë 

dhe po sjellin forma të reja 

mendimi është dhe do mbetet 

filozofia antike greke. Dhe kjo 

për faktin e thjeshtë se 

ndërkohë në çdo shkrim 

përmendet qoftë edhe një herë 

të vetme kjo lloj filozofie. 

Ndoshta qe dhurate e zotave 

kjo lloj shkence për grekët, pasi 

ata e hodhen në një pjesë toke 

të bekuar dhe e zhvilluan aty me 

Arsistotelin, Platonin, apo 

Sokratin. Ah sikur të kishim dhe 

neve shqiptarët një filozofi të 

tillë! Filozofia ndryshon njerëzit, 

i bën ata të ndjehen vital, i bën 

të ndjehen të gatshëm dhe të 

vullnetshëm, por jo si në rastin 

e Hitlerit, që keqinterpretoi 

filozofinë e Niçes. Te tillë raste 

janë ekstreme, këta njerëz janë 

të çmendur dhe nuk kuptojnë se 

çdo të thotë filozofi. Sepse ajo 

është më tepër se kaq, ajo është 

vetë jeta, ajo është forma më e 

shkëlqyer dhe më e lartë e 

kullimit të shpirtit. Gjithsekush 

është pak filozof, në mënyrën 

e tij dhe të gjithë kemi filozofitë 

tona të jetesës! 

Erjon Braja 

Student i vitit të III 

Shkenca komunikimi

KARRIERA PRILL 2012 ARGËTIM 

Japoni, kulla 634 metër 

që i reziston tërmeteve 

Kulla “Sky Tower” në Tokio 

është kulla e dytë në botë për 

nga lartësia pas asaj të “Burj 

Khalifa” (829.84 metra) në 

Dubai. Ajo është 634 e gjatë 

dhe ka hyrë në librin e 

rekordeve Guiness si ndërtesa 

e dytë në botë për nga lartësia. 

Por për ta bërë edhe më të 

guximshme, kjo kullë është 

ndërtuar që t’i bëjë ballë edhe 

tërmeteve deri më 8 ballë të 

shkallës rihter, tërmete që në 

Japoni janë të shpeshtë. 

Ajo i reziston cdo lloj tërmeti, 

madje ai i marsit të kaluar që 

preku vendin nuk e dëmtoi 

aspak. “Pema e qiellit”, kështu 

është quajtur kjo ndërtesë do të 

strehojë televizionet kryesore të 

vendit, restorante etj. Përfundon 

më 22 maj të 2012-ës dhe ka 

kushtuar 350 milionë dollarë. 

Azerbajxhani ndërton 

hotel në formë 

gjysmëmhëne 

Azerbajxhani i lulëzuar po 

ndërton kulla dhe hotele me 

përpjekje që t’ia marrë Dubait 

kurorën arkitektonike të botës 

bashkëkohore. 

Më pare i njohur si “qyteti i zi” 

për shkak të ndotjes nga nafta, 

kryeqyteti Baku tani është 

pasuruar me resurse natyrore 

dhe do të punojë në 

transformimin e banesave të 

kohës sovjetike. 

Qyteti është mbushur me 

objekte dalluese filluar nga 

Kulla televizive e deri te Kulla 

K u r i o z i t e t e 

e Flakës. 

Objektet publike të planifikuara 

këtë kryeqytet do ta pagëzojnë 

“qytet bardhë”, me më shumë 

rrugë, parqe si dhe do të 

përmirësojne furnizimin me ujë 

lidhja me internetin do të 

pasohet me projektin e hotelit 

33 katësh Crescent në formën 

e gjysmëhënës në brigjet e 

Kaspikut. Hoteli do të 

ndërtohet në vitin 2015 dhe i 

tërë projekti quhet “Full Moon 

Hotel”. 

Harta e parë 

topografike për Hënën 

Për herë të parë është krijuar 

një hartë e plotë e Hënës, ku 

tregohen malet e saj. Për 

ndërtimin e kësaj harte janë 

përdorur imazhet me efekte 3D. 

Kjo gjë është realizuar nga 

Universiteti i Arizonës në 

SHBA. 

“Harta jonë topografike për 

Hënën dëshmon atë që 

shkencëtarët presnin që prej 

erës Apollo”, shprehet Mark 

Robinson. 

Harta është quajtur “Global 

Lunar DTM 100m dhe paraqitet 

me shtatë ngjyra për të treguar 

nivelin e lartësisë në Hënë. 

Zbulohet pas 492 

vjetësh kodi i Mona 

Lizës, e gjen një artist 

amator 

Një artist amator i cili prej disa 

vitesh ka studiuar pikturën e 

famshme “Mona Liza”, ka 

arritur të zbulojë misterin që 

deri sot nuk ç’kodohej dot për 

500 vjet me radhë. 

Bëhet fjalë për atë që 

pretendon artisti Ron Piccirillo 

nga Nju Jorku, sipas të cilit, po 

ta shohësh me kujdes pikturën 

e saj horizontalisht, mund të 

zbulosh brenda saj kafshë të 

fshehura. Sikundër ju dalloni në 

këto foto të pikturës ku janë 

ndriçuar pjesët e zbuluara, aty 

gjendet një sërë kafshësh të 

fshehura brenda pikturës. Artisti 

amator Ron Piccirillo, thotë se 

në pikturë mund të dallohet 

edhe koka e një luani, e 

gjithashtu një majmun dhe një 

buall. 

“Rreth kokës së Mona Lizës, 

mund të shihet një buall ose 

luan, apo edhe bletë që lëvizin; 

ndërsa afër shpatullës, i gjendet 

një krijesë që mund të merret 

si gjarpër ose krokodil në të 

njëjtën kohë”, – pohon Ron 

Piccirillo. 

Piktori i cili ka si mjeshtëri 

punimet në vaj dhe në grafikë, 

jeton prej vitesh në Nju Jork, 

Shtetet e Bashkuara të 

Amerikës, raporton agjencia e 

lajmeve. Ai thotë se ka ndjekur 

një sërë udhëzimesh që 

përftohen nga Leonardo Da 

Vinçi për të dekriptuar imazhin 

që u realizua në vitin 1519. 

Piccirillo pohoi se zbulimi i tij ka 

qenë aksidental dhe se ai ka 

qenë vetëm në gjendje të vere 

shumë copa puzzle-I së 

bashku, duke gjetur keshtu 

përgjigjet e duhura. 

“Që të gjitha zbulimet erdhën 

nga shkrimet e Leonardos”, 

pohoi ai. 

Në mënyrë të veçantë, 

Piccirillo thekson se ai beson te 

referencat për luanin dhe 

gjarprin prapa në pikturë, i cili 

sipas tij, e kthen Mona Lizën e 

famshme në një grua me 

buzëqeshjen e trishtuar. 

Piccirillo tha më pas se ai beson 

që Mona Liza nuk ishte një person 

i vërtetë, por përkundrazi, 

simbolikë e tipareve të një 

njeriu. Ai thotë se zbulimi i tij 

do të jetë i rëndësishëm për 

këtë pikturë të famshme që e 

ka lënë të habitur për shekuj të 

tërë komunitetin në botë. 

Krisli Miço 

Studente e Viti të III 


Një zonjë i telefonon 

komisariatit të policisë në 

mesnatë: 

-Hajdeni të arrestoni burrin tim 

sepse është shtrirë në mes të 

dhomës i dehur! 

-Më falni zonjë, por të dehesh 

në shtëpi nuk përbën ndonjë 

shkelje ligjore,- ia kthen polici. 

Pas disa minutash përsëri zonja 

i telefonon komisariatit: 

-Jam ajo zonja që telefonoi pak 

më parë. Hajdeni arrestojeni 

burrin tim, e kam nxjerrë 

jashtë. 

I pandehur, çohu! Pa më 

thuaj, cila ishte arsyeja që ju 

vratë gruan tuaj ?-pyeti 

B a r c a l e t a 

“Buddha Fa” është kaq e 

thellë; ndërmjet të gjitha teorive 

në botë, ajo është shkenca më 

komplekse dhe më e jashtëzakonshme. 

Në mënyrë që të 

eksplorojë këtë fushë, 

njerëzimit i duhet të ndryshojë 

thelbësisht të menduarit e vet 

konvencional.E vërteta mbi 

universin do të mbetet një mister 

i përhershëm për njerëzimin 

.Çfarë është “Ligji i Buddhës”? 

Është fe? Është filozofi? Ky 

është vetëm të kuptuarit e 

“dijetarëve Budhistë të 

modernizuar”, të cilët vetëm 

studiojnë teori. Ata e konsiderojnë 

atë si kategori filozofike 

për studime kritike dhe të 

ashtuquajturin kërkim shkencor.Në 

fakt,“Ligji i Buddhës” 

nuk është vetëm ajo pjesë e 

vogël e dokumentuar në 

shkrimet e shenjta, sepse ajo 

është thjesht “Ligji i Buddhës” 

i nivelit elementar. “Ligji i 

Buddhës”është dritë mbi të 

gjitha misteret. Ajo përfshin çdo 

gjë dhe nuk lë jashtë asgjë që 

nga grimcat e vogla dhe 

molekulat deri tek universi. Ajo 

është shprehje e karakteristikës 

së universit, “Zhen-Shan-Ren”, 

e shprehur në nivele të 

ndryshme me nënkuptime të 

ndryshme. Shkolla Tao e quan 

“Tao” dhe Shkolla Buddhës e 

quan “Fa”.Pavarësisht sa e 

përparuar ka arritur të jetë 

shkenca njerëzore e sotme, ajo 

është veçse një pjesë e 

mistereve të gjithësisë. Sa herë 

që përmëndim fenomene 

specifike të “Ligjit të Buddhës”, 

dikush do të pretendojë: “Kjo 

14 

“Buddha Fa” sipas Zhuan Falun 

gjykatësi burrin. 

-është e thjeshtë, zoti gjykatës. 

E bëra për të mirën e saj. 

-Ashtu! Cdo të thotë kjo “Për 

të mirën e saj “? 

-Po ja ,zoti gjykatës. Ajo 

thoshte gjithmone që te jetosh 

me ty (domethënë me mua) 

është një fatkeqësi e vërtetë. 

Ju e gjetët unazën në 

rrugë?-pyet gjykatësi. 

-Po, zoti gjykatës. 

-Atëherë përse nuk e 

dorëzove në zyrën e sendeve 

të humbura? 

-Sepse në unazë shkruhej : “E 

jotja përgjthmonë “. 

është tashmë epoka e 

elektronikës dhe shkenca ka 

përparuar kaq shumë. Anijet 

kozmike kanë fluturuar në 

planete të tjera, por ju akoma 

nxirrni këto paragjykime që i ka 

ikur koha.” Ta themi hapur, 

sado i përparuar të jetë 

kompjuteri, as që krahasohet 

me trurin njerëzor, që dhe sot e 

kësaj dite mbetet një enigmë e 

padepërtueshme. Sado larg të 

fluturojë një anije kozmike, ajo 

nuk mund të kalojë përtej këtij 

dimensioni fizik në të cilin 

ekziston rraca njerëzore. 

Mbetet tepër larg të kuptuarit 

të vërtetës së universit. Disa 

njerëz as që guxojnë të 

ballafaqohen me këtë, të 

trajtojnë apo të pranojnë faktet 

e fenomeneve që ekzistojnë 

objektivisht, sepse ata janë tepër 

konservatorë e nuk duan të 

ndryshojnë të menduarit e tyre 

konvencional. Vetëm nëpërmjet 

“Ligjit të Buddhës” mund të 

zbulohen plotësisht misteret e 

universit, të kohë-hapësirës dhe 

të trupit të njeriut. Ai është i 

aftë që me të vërtetë të dallojë 

të virtytshmen nga e liga, të 

mirën nga e keqja dhe t’i japë 

fund ideve të gabuara duke 

dhënë pikëpamjet e sakta. 

Parimi udhëheqës i shkencës së 

sotme njerëzore është i kufizuar 

vetëm në këtë botë fizike gjatë 

kërkimit dhe zhvillimit të saj, 

sepse një subjekt nuk studiohet 

derisa të pranohet që ekziston 

pra ndjek këtë rrugë. Përsa i 

përket fenomeneve që janë të 

paprekshme e të padukshme në 

dimensionin tonë, por që 

ekzistojnë objektivisht dhe 

reflektohen në dimensionin tonë 

fizik si manifestime konkrete, 

njerëzit nuk guxojnë t’i studjojnë 

ato duke i përjashtuar si 

fenomene të panjohura. 

Njerëzit kokëfortë përpiqen të 

arsyetojnë pa baza se ato janë 

fenomene natyrore, ndërsa ata 

me motive të fshehta, në 

kundërshtim me vetë ndërgjegjen 

e tyre, i emërtojnë ato 

thjesht si paragjykime. Ata që 

nuk duan t’ja dijnë, thjesht i rrinë 

larg çështjes me pretekstin se 

shkenca nuk është akoma e 

zhvilluar aq sa duhet. Nëse 

njerëzit janë të aftë t’i hedhin 

një shikim të ri vetes dhe 

gjithësisë dhe të ndryshojnë 

mentalitetet e tyre të ngurta, 

njerëzimi do të bënte një hap të 

madh përpara. “Ligji i 

Buddhës” e bën njerëzimin të 

aftë të kuptojë botët e 

pamatshme dhe të pafundshme. 

Gjatë gjithë epokave, vetëm 

“Ligji i Buddhës” ka qënë i aftë 

të japë një shpjegim të qartë të 

njerëzimit, të çdo dimensioni të 

ekzistencës materiale, jetës dhe 

të gjithë universit. 

Erjon Braja, 


Shkenca Komunikimi

KARRIERA 15 SPORT 

PRILL 2012 

Londër 2012 “Pesha” mbi supet e kuqezinjve 

Edhe një herë, sporti i 

peshëngritjes ka bërë që 

Shqipëria dhe flamuri kuqezi të 

valëvitet krenar në arenën 

ndërkombëtare. Por këtë herë, 

në Europianin e Peshëngritjes 

erdhën edhe medaljet e arta të 

kampionit të Europës nga 

Erkand Qerimaj apo të 

nënkampiones nga Romela 

Begaj, çka bënë që emocionet, 

kënaqësia dhe krenaria e gjithë 

shqiptarëve të ishin më të 

mëdha se kurrë më parë. 

Ministri i Kulturës Rinisë dhe 

Sporteve Aldo Bumci falenderoi 

Erkand Qerimaj dhe Romela 

Begaj për dhuratën e 

mrekullueshme që na dhuruan 

për 100 vjetorin e pavarësis së 

vendit ky ekip. Bumci theksoi 

se ky është një brez me të cilët 

ne mund të krenohemi,me cilësi 

dhe ponteciale që kemi pasur 

ndonjëhere në fushën e 

peshëngritjes. “Ne si Ministri 

kemi dhënë mbështetjen 

maksimale,me ane te fondeve”. 

Bumci i beri thirrje të gjithë 

sipërmarrësve privatë që të 

japin mbështetjen e tyre për 

këtë breze kaq potenciale. 

Ministria ka marrë në dore një 

Shqipëria me medalje në Antalia të Turqisë, 

pavarësisht kushteve stërvitore 

Peshëngritja është për 

momentin një nga sportet më 

të suksesshme përsa i takon 

paraqitjes në aktivitetet e 

ndryshme falë sportistëve të 

talentuar që kemi. Ishte mirë 

që të shihje flaurin tonë tek 

valëvitej në tre më kryesoret 

dhe kjo ndodhi ne Antalia te 

Turqise. Erkand Qerimaj dhe 

Romela Begaj i bënë dhe një 

herë shqiptarët që të jenë 

krenarë për atdheun tonë duke 

u shpallur përkatë-sisht 

kampion i eurpoes dhe 

nënkampione e europës. Erkandi 

,djali nga Shkodra zhvilloi 

projekt i cili ndihmoj me shtimin 

e fondeve dhe grumbullimin e 

Ministrisë se Sportit Shqiptar në 

Angli, për një përgatitje sa më 

një garë të pastër ku u rendit i 

dyti në shkëputje me 158 kg dhe 

i pari në shtytje me 190 kg duke 

triumfuar i pari në dygarësh me 

348 kg duke siguruar dhe 

medaljen e dytë të artë, duke u 

konfirmuar kështu si kampioni i 

Evropës për peshën 67 kg. 

Ndërsa Romela Begaj u shpall 

nënkampione Europe edhe pse 

ngriti 215 kg në dygarësh po aq 

sa kampionia Kostova, kjo e 

fundit mori vendin e parë falë 

peshës trupore më të vogël se 

Begaj.Por në këtë garë duhet 

theksuar gjithashtu edhe vendimi 

i dyshimtë i gjyqtarëve për 

cilësore dhe pa gabime ne 

Lojrat Olimpike “Londer 2012” 

ku do të zhvillohen. 

Pas përfundimit të Kampionatit 

anullimin e një prove në stilin e 

shtytjes ku shqiptarja ngriti një 

peshë 116 kg por që u quajt e 

pavlefshme si pasojë e një faulli 

teknik. Peshëngritja është për 

mome-ntin një nga sportet më 

të suksesshme përsa i takon 

paraqitjes në aktivitetet e 

ndryshme falë sportistëve të 

talentuar që kemi. Por për fat 

të keq ky sport nuk ka kapur 

vëmendjen e qeverisë për të 

investuar. Qerimaj dhe Begaj 

tanimë janë ndër udhëheqësit 

në europë përsa i përket sportit 

të peshngritjes dhe nga sytë e 

europës shihen si profesionistë 

të këtij sporti,Por europa nuk 

ka mundut të shohë kushtet në 

të cilët janë stërvitur këta dy 

peshëngritës për të triumfuar 

në këtë kampionat europian.U 

stërvitën në palestra pa drita, 

pa ujë dhe pa kushte stërvitore 

që ndoshta këto kushte mund 

t’i duken qesharake sportistëve 

të tjerë evropian por që janë të 

vërteta.Por edhe pse u 

sterviten në këto kushte, ia 

dolën mbanë duke triumfuar 

dhe duke na bërë të gjithëve 

krenarë 

Redaksia e Gazetes 

Alket Skura 

Stundet i vitit te III 


Europian të Peshëngritjes, janë 

përcaktuar 6 kuotat e fundit të 

lëna bosh për Europën. 

Shqipëria, me 91 pikë të 

grumbulluara në këtë turne, 

është renditur e 5-ta dhe ka 

siguruar një nga 6 biletat e vëna 

në dispozicion. Sipas renditjes 

së publikuar dje nga Federata 

Botërore e Peshëngritjes, 

Azerbajxhani u rendit i pari me 

106 pikë, Rumania e dyta me 

98, Spanja e treta me 95, 

Bullgaria e katërta me 94, 

Shqipëria e pesta me 91 dhe e 

gjashta është Franca me 82 pikë 

(Sllovakia e 7-ta me 80 pikë). 

Kështu, në Lojërat Olimpike 

“Londër 2012”, Shqipëria ka 

konfirmuar deri më tani 

pjesëmarrjen me 5 shtangistë 

(kishte siguruar që më parë 4 

vende me meshkujt). Kampioni 

i Europës në peshëngritje, 

Erkand Qerimaj, është pritur si 

hero në qytetin e tij të 

Shkodrës. Bashkia e këtij qyteti 

kishte marrë të gjitha masat për 

pritej në mënyrën e duhur të 

këtij kampioni. Mbërritja në 

qytetin e Shkodrës ka qenë 

rreth orës 11.00, që me gjithë 

shiun që binte pa pushim, ishin 

të shumtë, ata që prisnin vargun 

e gjatë të makinave, ku printe 

ajo e kampionit Erkand 

Qerimaj. Të gjitha makinat ishin 

të mbuluara me flamujt 

kombëtar. Kishin dalë për ta 

Kryeredaktore Enida Mosho Zv.Kryeredaktorë, Olsi Çala 

Rredaksia: Alket Skura, Kelvin Nikolli, Krisli Miço, Era Rusi, Anisa Çela, Oldi Mele, 

Gazeta Karriera përgatitet nga studentet e shkencave të komunikimit si një produkt i punës së kryer në lënden e Praktikës së Shtypit të 

shkruar nën kujdesin e Pedagogut Aleksandër Çipa. Kujdeset për Dizajnin Pedagoge Gureta Bajrami Breznica 

pritur edhe prefektja Voltana 

Ademi, kryetari i Këshillit të 

Qarkut, Maxhid Cungu, 

kryetari i Bashkisë, Lorenc 

Luka . 

Ne momentin qe Romela ngre 

me mjaft kujdes dhe saktësi në 

provën e parë të stilit të shtytjes 

113 kg, të tre arbitrat e podit 

japin vlerësimin pozitiv, që 

paraqitet në tabelën elektronike 

të garës, secili me dritë të 

bardhë. Kushdo që e ka parë 

këtë ngritje, nuk mund të 

harrojë përqendrimin e 

Romelës kur shtangën e kishte 

të mbështetur mbi supe dhe 

bëhej gati për ta shtyrë lart. Në 

ndryshim nga shumë 

peshëngritës, ajo mendohet 

“gjatë” para se ta shtyjë 

shtangën lart. Kjo padyshim që 

e bën të humbasë energji më 

shumë, krahasuar me rastin kur 

mund ta shtynte shtangën lart 

menjëherë. Por humbjen e 

energjisë ajo e kompenson me 

fitimin e kohës për të menduar 

më shumë për të kryer perfekt 

lëvizjen pasardhëse. 

Konkluzioni: Romela Begaj 

është një peshëngritëse e nivelit 

shumë të lartë botëror, sepse 

arrin t’i japë kohë vetes për të 

menduar optimalisht për 

shtytjen lart. Janë të pakët 

peshëngritësit që realizojnë me 

sukses shtytje të shtangës në 

këtë mënyrë, ndër ta edhe 

kampioni i Europës, Erkand 

Qerimaj. Me siguri ky vlerësim 

negativ nuk i është bërë me dije 

as Romelës dhe as trajnerit të 

saj, mbasi sikurse u pa, ajo 

vazhdoi garën normalisht, duke 

e konsideruar pozitive ngritjen 

e 116 kilogramëve, sepse ajo 

tentoi të ngrinte 118 kg, kur 

kundërshtarja e saj kishte 

ngritur 117 kg, ndërkohë që po 

ta dinte që prova në peshën 116 

kg ishte vlerësuar e dështuar, 

ajo taktikisht dhe logjikisht duhet 

të provonte edhe një herë 116 

kg, që i jepnin asaj vendin e 

parë. Pra, nuk pati asnjë lëvizje, 

që ta shkëpuste shtangën nga 

supet, që kushdo do e kishte 

vënë re, aq më shumë dhe të 

tre arbitrat që ishin më afër se 

kushdo me të. Pra, si përfundim, 

mund të them me plot gojën, që 

teknikisht Romela ishte e saktë. 

Anisa Çela 

Stundete e vitit të III 


Adresa e redaksisë 

Korpusi i 

“ALBANIAN UNIVERSITY” 

bulevardi “Zogu I” 

karrierashqiptare@yahoo.com

KARRIERA PRILL 2012 16 

23 PRILL – DITA NDËRKOMBËTARE E LIBRIT 

Pse më 23 prill: 

Lidhja ndërmjet datës 23 prill dhe librit u bë për herë të parë më 

vitin 1923, nga librashitësit e Katalonjës, Spanjë, si një mënyrë për 

të nderuar kujtimin e Miguel de Cervantes, i cili ndërroi jetë në këtë 

datë. Më 23 prill, krahina festonte ditën e Shën George-s. Që në kohërat 

e mesjetës, në këtë ditë ka qenë traditë për burrat të dhuronin 

një trëndafil për të dashurën e tyre. Duke filluar nga viti 1923, edhe 

gratë iu bashkuan aktivisht pjesëmarrjes në festime, vetëm se zgjodhën 

si dhuratë, në shkëmbim, një libër, me dedikim: “Përgjithmonë”. 

Librashitësit e Katalonjës patën idenë të dhuronin një trëndafil për 

çdo libër të shitur. Dita shndërrohet në një festë të vërtetë, falë përf- 

Më 23 prill 2012 e gjithë 

bota përqafoi iniciativën 

e UNESCO-s të 

lënies së një libri në stolat e një 

parku, në një stacion autobuzi, 

në një spital apo të dhurimit 

tek një person i dashur, me 

mbishkrimin: “Gëzuar Ditën 

e Librit dhe të mbrojtjes së 

të drejtave të autorit!”. Bëhu 

edhe ti pjesë e kësaj iniciative! 

Dhuro një libër me këtë 

mbishkrim! 

UNESCO & TRASHËGIMIA 

E SHKRUAR BOTËRORE 

Kriteri kryesor, për përfshirjen 

e një libri ose të autorit në 

trashëgiminë botërore, është 

vlera që mbart ai, vlerë e cila 

duhet të rezultojë e tillë për 

të gjithë globin, si për shembull, 

materiali i shkruar të jetë 

dëshmi e një kulture të lashtë, 

të tejçojë një mesazh të rëndësishëm 

apo të ketë frymëzuar 

breza të tërë njerëzish. 

Nga pasuria jonë e shkruar, për 

fat të keq jo në gjuhën shqipe, 

pjesë e këtij fondi, në vitin 2005, 

janë përfshirë dy kodikët e Beratit: 

“Beratinus 1” dhe “Beratinus-2”. 

“Beratinus 1” daton 

në shekullin e gjashtë. Kriteri i 

përfshirjes: me rëndësi të veçantë 

për historinë e krishtërimit, një 

nga dëshmitë e para të kalimit 

nga fjala e shenjtë në shkrimin e 

shenjtë. Në “Beratinus 1” gërmat 

janë në ngjyrë të argjendtë; titujt e 

kapitujve në ngjyrë floriri, sfondi 

i kodikut është e kuqja e purpurt 

(shpesh njihet edhe si Kodiku i 

purpurt i Beratit). “Beratinus-2” 

daton në shekullin e nëntë; 

(shpesh njihet edhe me emrin 

“Kodiku i artë i Anthimit). Të 

dy kodikët konsiderohen si një 

pikë e rëndësishme referimi për 

literaturën biblike dhe liturgjike; 

janë shkruar në pergamenë, sigurisht 

me dorë; çdo faqe ka 16 

rreshta dhe mund të numërohen 

8-12 shkronja për rresht, shkruar 

në greqisht; faqet kanë format 

shirjes edhe të Institutit “Migel de Cervantes”. 

Më 1995, në konferencën e radhës, mbajtur në Paris, UNESCO 

vendosi ta shndërrojë këtë në Ditën Ndërkombëtare të Librit dhe Autorëve, 

duke shtuar edhe arsye të tjera pro zgjedhjes së 23 prillit: kjo 

datë përkon dhe me vdekjen e William Shakespeare-it, si dhe të shumë 

autorëve të tjerë. 

23 prilli është vetëm një ditë, por synimi është: 

• rritja e ndërgjegjësimit për kontributin që sjell libri dhe autori në 

zhvillimin e kulturës dhe përparimin shoqëror; 

• përfshirja e politikbërësve në angazhime konkrete, në konsiderimin 

e librit si pjesë të rëndësishme të sektorit ekonomik e kul- 

turor; 

• nxitja e të gjithë brezave për të kthyer sytë drejt librit dhe leximit, 

jo thjesht si aftësi për të lexuar, por edhe për të analizuar 

fakte dhe nxjerrë konkluzione, për të mësuar si të sillesh në 

situata të tensionuara pa degjeneruar në dhunë, për t’i ndihmuar 

në gjetjen e kënaqësisë që të jep leximi i një libri; 

• nxitja e të rinjve për të shkruar dhe botuar, për t’u bërë gazetarë 

e shkrimtarë. 

Për të arritur një mision të tillë të gjithë janë të rëndësishëm: autorë, 

botues, mësues, institucione private dhe publike, media dhe organizata 

të ndryshme joqeveritare. 

Shoqëria ndryshon me njerëz të arsimuar 

Nga Valbona NATHANAILI 

314x268 (mm). Kodikët tanë 

janë dy ndër shtatë kodikët e 

purpurt që gjenden sot në botë: 

përkatësisht, në Itali dy dhe në 

Francë, Angli dhe Greqi nga një. 

Flitet se edhe Hitleri dëgjoi për 

kodikët dhe dërgoi njerëz për t’i 

gjetur, por dështoi. Për një kohë 

shumë të gjatë kanë mbijetuar 

të mbyllur në një pus, brenda 

një arke metalike. Më 1968 janë 

bërë pronë e shtetit shqiptar dhe 

aktualisht sot ruhen në Arkivën 

e Shtetit Shqiptar. Në vitin 1971 

janë restauruar për herë të parë 

në Kinë; po për herë të parë janë 

ekspozuar në një ekspozitë jashtë 

Shqipërisë në Francë, në Petit 

Palas, më 1974 dhe për herë të 

fundit kanë udhëtuar jashtë shtetit 

për në Vatikan, me rastin e dymijëvjetorit 

të krishtërimit. 

Bibla e shtypur nga Gutenberg, 

rreth viteve 1450; ndryshe 

njihet edhe si “Bibla 42”, që është 

numri i rreshtave në një faqe 

libri. Është ndër librat e parë të 

shtypur nga Gutenberg, shpikësi 

evropian i shtypshkronjës. Mendohet 

se Gutenberg-u duhet të 

ketë shtypur (me makinën e 

shtypit të shpikur prej tij) afro 

180 kopje të Biblës, por sot në 

të gjithë botën gjenden vetëm 48 

kopje, shumë prej të cilave ose 

janë të dëmtuara, ose nuk janë të 

plota. Kopja e fundit e Biblës së 

Gutenbergut është shitur në një 

ankand, më 1978. Një kopje e 

plotë e këtij botimi të Biblës është 

pronë e Bibliotekës të Kongresit 

të SHBA. 

Në kujtesën botërore të UNESCOs 

kanë zënë vend librat e shumë 

autorëve, si Astrid Lindgren, një 

nga autoret më të përkthyera në 

botë, me 145 milionë kopje të 

shitura, e njohur në shqip me 

librin e famshëm “Pipi çorapegjata”. 

Gjithashtu, vepra e Hans 

Christian Andersen-it. Kujtoni 

përrallat “Sirena e vogël”, 

“Rosaku i shëmtuar” ose për- 

Kodiku i purpurt i Beratit 

ralla e një mjelme që u rrit në 

një familje rosakësh, “Princesha 

dhe bizelja” etj. 

NË GjURMË TË 

SHTypSHKRIMIT 

NË SHqIpËRI 

Papirusi është i ngjashëm me një letër të trashë të 

prodhuar në ditët e sotme, ndonëse, sigurisht, teknologjia 

është krejtësisht e ndryshme; materiali kryesor për 

përgatitjen e papirusit merret nga bima 

me të njëjtin emër. Egjiptianët e lashtë 

e përdornin materialin jo vetëm për të 

shkruar, por edhe për qëllime të tjera, 

si për shembull, për çanta, sandale, 

dyshekë etj. Papirusi njihet si mjeti 

i parë i përdorur për të shkruar në 

Egjiptin e lashtë, për t’u përhapur më 

vonë në të gjithë zonën e Mesdheut 

dhe më gjerë. Në Evropë papirusi vinte 

i gatshëm nga Egjipti, por për shkak 

të kostos, të vonesave të ndryshme apo të faktit që ishte 

delikat, evropianët e zëvendësuan me pergamenën. 

Shtypshkronja e parë në Shqipëri 

dhe ndër të parat në gjithë rajonin 

e Ballkanit, lidhet me qytetin 

e Voskopojës; mendohet se ka 

ekzistuar rreth viteve 1700, periudhë 

kur qyteti njohu zhvillimin 

e tij më të madh. Në botime të 

kohëve të mëvonshme (qyteti 

për fat të keq është shkatërruar 

dhe djegur disa herë) shkruhet 

se në këtë shtypshkronjë janë 

botuar afro 19 libra, përfshirë 

edhe një fjalor katërgjuhësh, 

me autor Theodhor Kavaliotin. 

Për atë periudhë, 19 libra 

Papirus Pergamen 

nuk janë pak: të mos harrojmë 

se shumë procese kryheshin 

me dorë, shtypi bëhej në pergamenë, 

vëllimi i informacionit 

për faqe ishte shumë i vogël, 

që do të thotë se faqet e shkruara 

ishin jashtëzakonisht shumë 

dhe botimet bëheshin në lidhje 

speciale; faktorë të tjerë lidhen 

me transportin e vështirë të këtyre 

botimeve dhe koston e lartë. 

Duke hapur një parantezë tjetër, 

dua të theksoj se në burime të 

tjera, të cilat nuk janë cituar këtu, 

thuhet se fjalori katërgjuhësh i 

Kavaliotit është shtypur në Itali. 

Debati që hapet lidhet me faktin 

se në atë periudhë vështirë 

se do të mund të botoheshin, në 

të njëjtën kohë, dy fjalorë kaq të 

rëndësishëm dhe, për më tepër, 

që kërkonin një punë mendore 

shumë voluminoze. 

Pergamena e ka prejardhjen rreth viteve 281–133 para 

Krishtit, nga një qytet i vjetër që sot gjendet në Turqi, në 

pjesën aziatike. Këtu mendohet se është përdorur për herë të 

parë si mjet për të shkruar dhe ka marrë 

edhe emrin. Pergamena është lëkurë 

e përpunuar viçi, dhie ose çdo kafshe 

tjetër, por më të përdorshmet janë dy të 

parat (në fakt, përpunimi kërkon shumë 

procese të gjata dhe të vështira, pjesa 

më e madhe kryhen me dorë). Nga 

shekulli i pestë u përhap me shpejtësi në 

të gjithë Evropën si mjeti kryesor për të 

shkruar. Vazhdon të përdoret si medium 

i tillë edhe sot, nga mbretërit dhe Papa, 

për dokumente të rëndësishme shtetërore. Arsyeja kryesore 

lidhet me jetëgjatësinë që karakterizon pergamenën. 

VITI 2012 – VITI I 

pËRKTHIMIT DHE I SË 

DREjTËS SË AUTORIT 

Për vitin 2012, UNESCO ka 

në qendër të vëmendjes përkthimin 

dhe të drejtën e autorit. 

përkthimi 

Përkthimi është procesi 

nëpërmjet të cilit vëmë përballë 

njëra-tjetrës dy kultura të ndryshme, 

është dialog ndërmjet 

tyre dhe një nga mekanizmat 

kryesorë që ndihmon pasurimin 

e gjuhës. Pyetja që shtrohet nga 

shumëkush sot është: sa mirë 

përkthehen librat që i paraqiten 

në shqip lexuesit shqiptar? Sigurisht, 

është një temë e nxehtë 

dhe ka vend për shumë debat. E 

rëndësishme është të theksojmë 

se jo të gjithë e kanë mundësinë 

të lexojnë në gjuhën origjinale 

një vepër të dhënë; nga 

ana tjetër, shtëpitë botuese, që 

marrin përsipër paraqitjen e 

tij në shqip, kanë edhe gjithë 

mekanizmat për të nxjerrë nga 

duart një vepër të denjë ose jo, 

një vepër që do të bëhet pjesë e 

pasurisë sonë kombëtare apo do 

të mbulohet shumë shpejt nga 

pluhuri i indiferencës dhe mospërfilljes 

në raftet e librarive. 

Një nga librat e trashëgimisë 

botërore, që e kemi në shqip, 

është edhe “Don Kishoti i 

Mançës” ose “Sojliu mendjemprehtë 

Don Kishoti i 

Mançës” me autor Migel de 

Servantes Saavedra. Në shqip 

libri ka ardhur nga dy pena të 

mrekullueshme të shqipërimit: 

vëllimi i parë nga mjeshtri Fan 

Noli dhe vëllimi i dytë nga i 

madhi Petro Zheji. Vëllimi i 

dytë është botuar për herë të 

parë në shqip më 1977, me një 

parathënie të Andrea Varfit; 

tirazhi i këtij botimi ka qenë 

20 000 kopje dhe kushtonte 9 

lekë, botim i Shtëpisë Botuese 

“Naim Frashëri”. 

E drejta e autorit 

Objekt i të drejtës së autorit, 

ndërmjet të tjerave, janë: shkrimet 

letrare dhe publicistike, 

leksionet, përkthimet, programet 

kompjuterike, krijimet shkencore, 

monografitë, esetë, projektet 

e dokumentet shkencore, krijimet 

fotografike dhe çdo krijim 

tjetër, që shprehet në mënyrë të 

ngjashme me të, skicat, dizenjot 

etj. Përjashtohen nga e drejta e 

autorit simbolet zyrtare dhe tekstet 

zyrtare të shtetit, përfshirë 

edhe ato legjislative. 

Në vendin tonë, të drejtat e 

autorit zgjasin deri në 70 vjet 

nga data e vdekjes së autorit.

Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?