30.04.2013 Views

Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...

Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...

Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

KARRIERA PRILL 2012 HISTORI E MEDIAS<br />

Josef Pulitzer, gazetari që shkruajti historinë<br />

Josef Pulitzer<br />

Kur përmëndet emri Pulitzer<br />

shumë kujt i shkon ndërmend<br />

çmimi prestigjoz që u jepet<br />

gazetarëve më kurajoz. Ky<br />

çmim është ‘maja e ajsbergut’<br />

për çdo gazetarë dhe shkrimtar.<br />

Mund të themi se është Oscari<br />

i gazetarisë. Po sa njohuri keni<br />

mbi njeriun, emri i të cilit është<br />

gdhëndur në trofeun e këtij<br />

çmimi.<br />

Josef Pulitzer u lind në Maok<br />

të Hungarisë në 10 Prill 1847.<br />

Ai ishte djali i një tregtari të<br />

pasur drithërash me origjinë<br />

hebraike dhe një nëne<br />

gjermane e cila ishte katolike e<br />

devotshme. Shkollimin e kreu<br />

në Budapest, ku për shkak të<br />

pasurisë së babait, u arsimua<br />

në shkolla private dhe me<br />

kujdestarë të shumtë. Pulitzer<br />

kishte një etje për aventurë dhe<br />

sapo mbushi shtatëmbëdhjetë<br />

vjeç ai vendosi të listohej në<br />

ushtrinë austriake të Legjionit<br />

për të huajt të Napoleonit me<br />

shërbim në meksikë. Kjo nuk<br />

ndodhi pasi ai vuante nga një<br />

shëndet i dobët dhe shikim jo<br />

të mirë, diçka që e mundoj gjatë<br />

gjithë jetës së tij.<br />

Gjithsesi ëndrra për tu listuar<br />

si ushtar ju realizua kur ai ishte<br />

në Hamburg të Gjermanisë.<br />

Pulitzer pati mundësinë të zinte<br />

vendin e një rekruti në ushtrinë<br />

e Shteteve të Bashkuara të<br />

Amerikës, gjë që lejohej për të<br />

huajt vetëm për shkak të luftës<br />

civile në Amerikë në ato kohë.<br />

Ai qendroj pothuajse për një vit<br />

i listuar në Kavalerinë e<br />

Linkolnit. Pulitzer nuk e dinte<br />

anglishten, ai komunikonte<br />

rrjedhshëm gjermanishten dhe<br />

frengjishten. Mbas përfundimit<br />

të luftës civile ai u nis drejt<br />

qytetit të Sain Louis ku për të<br />

fituar bukën e gojës bëri punë<br />

të rastësishme si kamarier,<br />

mbajtës valizhesh, karrocier<br />

kuajsh. Puna e përditshme nuk<br />

ia ndali etjen për dije Josef<br />

Pulitzerit. Ai ndërkohë nëpër<br />

biblotekat e qytetit studionte<br />

zellshëm anglishten dhe<br />

juridikun. Fillimi i karrierës<br />

gazetareske për Pulitzerin ishte<br />

diçka spontane dhe një tekë e<br />

fatit. Pulitzer ndodhej në një<br />

biblotekë ku po ndiqte me<br />

vëmëndje një ndeshje shahu<br />

midis dy klientëve. Pulitzer gjatë<br />

ndeshjes i kritikonte levizjet e<br />

lojtarëve në mënyrë tërheqëse<br />

dhe të spikatur, gjë që i tërhoqi<br />

vemendjen loajtarëve. Dy<br />

lojtarët ishin botues të gazetës<br />

ditore në gjermanisht Westliche<br />

Post. Ata i ofruan një vend<br />

pune Pulitzerit në gazetën e<br />

tyre.<br />

Katër vjet më vonë Pulitzer<br />

kishte fituar shumë famë midis<br />

gazetarëve si një djalosh i zoti i<br />

cili ishte i ngarkuar të<br />

kontrollonte interesat e gazetës<br />

dhe mardhëniet me pronarët e<br />

saj. Në njëzet e pesë vjetorin e<br />

tij, Pulitzer u bë botues dhe pas<br />

pak kohësh karriera e tij mori<br />

hov në 1878, kur ai u bë pronar<br />

i gazetës St. Louis Post - Dispatch.<br />

Ky hap do të sillte<br />

shumë ndryshime në jetën e tij.<br />

Po në këtë vit ai u martua me<br />

Kate Davis, një femër e shquar<br />

e Washingtonit. Martesa dhe<br />

kthimi në pronar të një gazete<br />

nuk ishin të vetmet ndryshime<br />

që pati Pulitzer. Ai tashmë ishte<br />

kthyer në një shtetas amerikan<br />

dhe i diplomuar për një anglishte<br />

që ai e fliste jashzakonisht mirë.<br />

Para se të drejtonte St. Louis<br />

Post - Dispatch, Josef Pulitzer<br />

njihej në qytet për kostumet e<br />

tij elegante dhe frekuentimet e<br />

tij me bashkshorten e re të<br />

mbrëmjeve festive. Por këtë<br />

mënyrë jetese ai e braktisi sapo<br />

u bë pronar i gazetës.<br />

Gjatë detyrës së tij në St. Louis<br />

Dispatch ai shquhej për punën<br />

e tij të palodhshme. Sipas James<br />

Wyman Barrett, redaktori i<br />

fundit i qytetit në gazetën The<br />

New York Worl, “ ... Ai<br />

punonte në tryezën e tij nga<br />

mëngjesi herët deri në mesnatë<br />

ose edhe më vonë, duke u<br />

interesuar për çdo detaj të<br />

gazetës...”.<br />

Pulitzer u terhiqte vemendjen<br />

qytetarëve dhe u apelonte që<br />

gazetën që ai drejtonte ata ta<br />

shihnin si të tyren. Ai botonte<br />

artikuj hetimore dhe editorialë<br />

që sulmonin korrupsionin<br />

qeveritarë, abuzimet me taksat<br />

etj. Këto shkrime e tërhoqën<br />

vemendjen e publikut. Gjë që<br />

ngriti tirazhin e shitjës së<br />

gazetës. Pulitzer do të paguante<br />

një çmim të lartë për gjithë<br />

punën e lodhshme dhe të<br />

pandalshme që i kushtonte<br />

gazetës. Shëndeti i tij u<br />

përkeqësua dhe bashkë me<br />

gruan e tij u nisën për pushime<br />

në Europë nga urdhërat që i<br />

dha doktori i tij. Gjatë udhëtimit<br />

të tij ai njohu financierin Jay<br />

Gould dhe me anë të tij<br />

ndërmjetësoj blerjen e gazetës<br />

The New York World, e cila në<br />

ato kohë ishtë në gjendje të<br />

vështirë ekonomike. Edhe pse<br />

me shëndet të lig, Pulitzer nuk<br />

e la prapa gazetën e sapo blerë.<br />

Ai përdori të njejtën taktikë tek<br />

The New York World sikur<br />

kishte përdorur te Post – Dispatch.<br />

Kolonat e gazetës i<br />

mbushi me demaskimet e<br />

korrupsionit publik dhe atë<br />

privat dhe ishte i pari që solli<br />

ilustrimet e gjera. Madje gazeta<br />

e tij The New York World pati<br />

një ndikim të madh duke i<br />

kërkuar qytetarëve të New<br />

York-ut të mbështesnin<br />

ndërtimin e një monumenti në<br />

një ishull në hyrje të qytetit gjë<br />

që bëri të mundur ardhjen nga<br />

Franca të Statujës së Lirisë.<br />

Teknika e tij funksionoj më së<br />

miri për afro dhjetë vjet, gjë që<br />

e çoj tirazhin e The World në<br />

gjashtëqind mijë kopje, duke ja<br />

kaluar çdo gazete tjetër në<br />

vend. Fama dhe rritja e<br />

gazetës së tij nuk kaluan pa u<br />

vëne re dhe beteja për tirazhe<br />

preku dhe atë kur botuesi i<br />

gazetës The Sun, Çarls Anderson<br />

Dana, i friksuar nga shitjet<br />

kolosale të gazetës së Pulitzerit,<br />

nisi ta sulmojë atë personalisht<br />

duke e akuzuar atë se ishte një<br />

hebre i cili kishte dënuar racën<br />

e vet. Dana gjeti mbështetje<br />

edhe nga komuniteti hebre i<br />

New Yorkut. Me një shëndet<br />

që i ishte rënduar shumë dhe<br />

me një shikim që po i dobësohej<br />

dita – ditës, Josef Pulitzer në<br />

vitin 1890, në moshën dyzet e<br />

tre vjeçare, u tërhoq nga<br />

drejtimi i The World. Tashmë<br />

plotësisht i verbër pulitzer u vu<br />

në kërkim të mjekimeve në<br />

mënyrë frenetike. Por ai<br />

dështoj në gjetjen e ndonjë kure<br />

Çmimi Pulitzer i cili ndahet çdo vit për gaztarinë<br />

2000 - Sang-Hun Choe,<br />

Charles J. Hanley dhe<br />

Martha Mendoza: Associated<br />

Press<br />

2001 – David Willman:<br />

Los Angeles Times<br />

2002 - Sari Horwitz, Scott<br />

Higham and Sarah Cohen:<br />

The Washington Post<br />

2003 - Clifford J. Levy:<br />

The New York Times<br />

2004 - Michael D. Sallah,<br />

Mitch Weiss and Joe<br />

Mahr: The Blade, Toledo<br />

Ohioh<br />

2005 - Nigel Jaquiss:<br />

Willamette Week, Portland,<br />

Oregon<br />

2006 - Susan Schmidt,<br />

James V. Grimaldi and R.<br />

Jeffrey Smith: The Washington<br />

Post<br />

për shikimin e tij dhe njëzet vitet<br />

e tjra ai do i kalonte brenda<br />

jahtit të tij Liria gjatë pushimeve.<br />

Edhe përse pulitzer ishte<br />

një mogul i gazetarisë ai gjatë<br />

kohë krizash dhe luftërash dinte<br />

të bashkëpunonte me gazetat<br />

rivale, siç bëri në 1898 kur<br />

Kubanët u rebeluan kundër<br />

zotërinjëve të tyre Spanjoll.<br />

Pulitzer u bashkua me një rival<br />

të vjetër William Hearst dhe<br />

bashkë u përpoqën të sillnin<br />

vemendjen e dhunës spanjolle<br />

ndaj kubanezëve. Ishte kjo<br />

dyshe që bëri thirrje për luftë<br />

kur spanjollët mbyten një anije<br />

luftarake amerikane e cila u<br />

fundos në gjirin e Havanës.<br />

Kongresi e pranoj këtë thirrje<br />

dhe i shpalli luftë Spanjes. Pas<br />

katë muajsh luftë Pulitzer u<br />

12<br />

tërhoq nga ajo çka njihej<br />

tashmë si gazetaria e verdhë.<br />

Gazetaria e verdhë e Pulitzerit<br />

dhe e The World ndikoj shumë<br />

në ligjeslacionin amerikan. Ai<br />

me kurajo tallej nëpërmjet<br />

artikujve kundrejt praktikave<br />

koruptive të bizneseve dhe të<br />

qeverisë. Madje në vitin 1909<br />

gazeta The World botoi<br />

materiale mbi një pagesë të<br />

rreme prej dyzetë milion<br />

dollarësh nga SHBA për një<br />

kompani franceze të kanalit të<br />

Panamasë. Qeveria federale e<br />

sulmojë gazetën dhe Josef<br />

Pulitzerin për shpifje ndaj<br />

presidentit amerikan Theodor<br />

Roosevelt dhe bankierit J.P.<br />

Morgan. Pulitzer i qëndroj i<br />

palevizur investigimit të tijë dhe<br />

Gjykatat vendosen në favor të<br />

tij ku aikishte korrur një tjetër<br />

fitore për lirinë e fjalës. Viti<br />

1911 do ishte viti i fundit i Josef<br />

Pulitzerit. Ai vdiq në Jahtin e<br />

tij. Por kjo nuk do ishte fundi i<br />

emrit të tij pasi në 1912, një vit<br />

pas vdekjes së tij, u themelua<br />

shkolla Columbia e Gazetarisë<br />

“ Columbia School of Journalism”.<br />

Çmimi i parë Pulitzer u<br />

nda në vitin 1917 në mbikqyrjen<br />

e një bordi këshillues ku ai<br />

kishte besuar mandatin e tij.<br />

Mbas gati njëqind e pesëdhjetë<br />

vitesh emri i Josef Pulitzer<br />

vazhdon të bëj jehonë nëpër<br />

veprat e gazetarëve. Nqs ai do<br />

ishte gjallë sot, do të ishte<br />

krenar mbi faktin se shumica e<br />

çmimeve të tij u dorëzohen<br />

gazetarëve dhe shkrimeve që<br />

godasin aferat e korruptuara të<br />

politikanëve dhe bizneseve.<br />

Çmimi Pulitzer është aspirata<br />

e çdo gazetari, jeta e J. Pulitzer<br />

është shembulli dhe bazamenti<br />

ku çdo gazetarë sot hedh<br />

themelet e veta në këtë fushë<br />

që është në mbrojtje të lirisë dhe<br />

barazisë.<br />

Kelvin Nikolli,<br />

Student i vitit te III<br />

Shkenca komunikimi<br />

Fituesit e “Pulitzer” për investigim, gjatë 10 vjetëve<br />

2007 - Brett Blackledge:<br />

The Birmingham (AL) News<br />

2008 – Stafi i : Chicago Tribune<br />

2009 - David Barstow: The<br />

New York Times<br />

2010 - Barbara Laker and<br />

Wendy Ruderman: Philadelphia<br />

Daily News<br />

2011 - Paige St. John:<br />

Sarasota Herald – Tribune

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!