Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...
Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...
Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
KARRIERA PRILL 2012 HISTORI E MEDIAS<br />
Josef Pulitzer, gazetari që shkruajti historinë<br />
Josef Pulitzer<br />
Kur përmëndet emri Pulitzer<br />
shumë kujt i shkon ndërmend<br />
çmimi prestigjoz që u jepet<br />
gazetarëve më kurajoz. Ky<br />
çmim është ‘maja e ajsbergut’<br />
për çdo gazetarë dhe shkrimtar.<br />
Mund të themi se është Oscari<br />
i gazetarisë. Po sa njohuri keni<br />
mbi njeriun, emri i të cilit është<br />
gdhëndur në trofeun e këtij<br />
çmimi.<br />
Josef Pulitzer u lind në Maok<br />
të Hungarisë në 10 Prill 1847.<br />
Ai ishte djali i një tregtari të<br />
pasur drithërash me origjinë<br />
hebraike dhe një nëne<br />
gjermane e cila ishte katolike e<br />
devotshme. Shkollimin e kreu<br />
në Budapest, ku për shkak të<br />
pasurisë së babait, u arsimua<br />
në shkolla private dhe me<br />
kujdestarë të shumtë. Pulitzer<br />
kishte një etje për aventurë dhe<br />
sapo mbushi shtatëmbëdhjetë<br />
vjeç ai vendosi të listohej në<br />
ushtrinë austriake të Legjionit<br />
për të huajt të Napoleonit me<br />
shërbim në meksikë. Kjo nuk<br />
ndodhi pasi ai vuante nga një<br />
shëndet i dobët dhe shikim jo<br />
të mirë, diçka që e mundoj gjatë<br />
gjithë jetës së tij.<br />
Gjithsesi ëndrra për tu listuar<br />
si ushtar ju realizua kur ai ishte<br />
në Hamburg të Gjermanisë.<br />
Pulitzer pati mundësinë të zinte<br />
vendin e një rekruti në ushtrinë<br />
e Shteteve të Bashkuara të<br />
Amerikës, gjë që lejohej për të<br />
huajt vetëm për shkak të luftës<br />
civile në Amerikë në ato kohë.<br />
Ai qendroj pothuajse për një vit<br />
i listuar në Kavalerinë e<br />
Linkolnit. Pulitzer nuk e dinte<br />
anglishten, ai komunikonte<br />
rrjedhshëm gjermanishten dhe<br />
frengjishten. Mbas përfundimit<br />
të luftës civile ai u nis drejt<br />
qytetit të Sain Louis ku për të<br />
fituar bukën e gojës bëri punë<br />
të rastësishme si kamarier,<br />
mbajtës valizhesh, karrocier<br />
kuajsh. Puna e përditshme nuk<br />
ia ndali etjen për dije Josef<br />
Pulitzerit. Ai ndërkohë nëpër<br />
biblotekat e qytetit studionte<br />
zellshëm anglishten dhe<br />
juridikun. Fillimi i karrierës<br />
gazetareske për Pulitzerin ishte<br />
diçka spontane dhe një tekë e<br />
fatit. Pulitzer ndodhej në një<br />
biblotekë ku po ndiqte me<br />
vëmëndje një ndeshje shahu<br />
midis dy klientëve. Pulitzer gjatë<br />
ndeshjes i kritikonte levizjet e<br />
lojtarëve në mënyrë tërheqëse<br />
dhe të spikatur, gjë që i tërhoqi<br />
vemendjen loajtarëve. Dy<br />
lojtarët ishin botues të gazetës<br />
ditore në gjermanisht Westliche<br />
Post. Ata i ofruan një vend<br />
pune Pulitzerit në gazetën e<br />
tyre.<br />
Katër vjet më vonë Pulitzer<br />
kishte fituar shumë famë midis<br />
gazetarëve si një djalosh i zoti i<br />
cili ishte i ngarkuar të<br />
kontrollonte interesat e gazetës<br />
dhe mardhëniet me pronarët e<br />
saj. Në njëzet e pesë vjetorin e<br />
tij, Pulitzer u bë botues dhe pas<br />
pak kohësh karriera e tij mori<br />
hov në 1878, kur ai u bë pronar<br />
i gazetës St. Louis Post - Dispatch.<br />
Ky hap do të sillte<br />
shumë ndryshime në jetën e tij.<br />
Po në këtë vit ai u martua me<br />
Kate Davis, një femër e shquar<br />
e Washingtonit. Martesa dhe<br />
kthimi në pronar të një gazete<br />
nuk ishin të vetmet ndryshime<br />
që pati Pulitzer. Ai tashmë ishte<br />
kthyer në një shtetas amerikan<br />
dhe i diplomuar për një anglishte<br />
që ai e fliste jashzakonisht mirë.<br />
Para se të drejtonte St. Louis<br />
Post - Dispatch, Josef Pulitzer<br />
njihej në qytet për kostumet e<br />
tij elegante dhe frekuentimet e<br />
tij me bashkshorten e re të<br />
mbrëmjeve festive. Por këtë<br />
mënyrë jetese ai e braktisi sapo<br />
u bë pronar i gazetës.<br />
Gjatë detyrës së tij në St. Louis<br />
Dispatch ai shquhej për punën<br />
e tij të palodhshme. Sipas James<br />
Wyman Barrett, redaktori i<br />
fundit i qytetit në gazetën The<br />
New York Worl, “ ... Ai<br />
punonte në tryezën e tij nga<br />
mëngjesi herët deri në mesnatë<br />
ose edhe më vonë, duke u<br />
interesuar për çdo detaj të<br />
gazetës...”.<br />
Pulitzer u terhiqte vemendjen<br />
qytetarëve dhe u apelonte që<br />
gazetën që ai drejtonte ata ta<br />
shihnin si të tyren. Ai botonte<br />
artikuj hetimore dhe editorialë<br />
që sulmonin korrupsionin<br />
qeveritarë, abuzimet me taksat<br />
etj. Këto shkrime e tërhoqën<br />
vemendjen e publikut. Gjë që<br />
ngriti tirazhin e shitjës së<br />
gazetës. Pulitzer do të paguante<br />
një çmim të lartë për gjithë<br />
punën e lodhshme dhe të<br />
pandalshme që i kushtonte<br />
gazetës. Shëndeti i tij u<br />
përkeqësua dhe bashkë me<br />
gruan e tij u nisën për pushime<br />
në Europë nga urdhërat që i<br />
dha doktori i tij. Gjatë udhëtimit<br />
të tij ai njohu financierin Jay<br />
Gould dhe me anë të tij<br />
ndërmjetësoj blerjen e gazetës<br />
The New York World, e cila në<br />
ato kohë ishtë në gjendje të<br />
vështirë ekonomike. Edhe pse<br />
me shëndet të lig, Pulitzer nuk<br />
e la prapa gazetën e sapo blerë.<br />
Ai përdori të njejtën taktikë tek<br />
The New York World sikur<br />
kishte përdorur te Post – Dispatch.<br />
Kolonat e gazetës i<br />
mbushi me demaskimet e<br />
korrupsionit publik dhe atë<br />
privat dhe ishte i pari që solli<br />
ilustrimet e gjera. Madje gazeta<br />
e tij The New York World pati<br />
një ndikim të madh duke i<br />
kërkuar qytetarëve të New<br />
York-ut të mbështesnin<br />
ndërtimin e një monumenti në<br />
një ishull në hyrje të qytetit gjë<br />
që bëri të mundur ardhjen nga<br />
Franca të Statujës së Lirisë.<br />
Teknika e tij funksionoj më së<br />
miri për afro dhjetë vjet, gjë që<br />
e çoj tirazhin e The World në<br />
gjashtëqind mijë kopje, duke ja<br />
kaluar çdo gazete tjetër në<br />
vend. Fama dhe rritja e<br />
gazetës së tij nuk kaluan pa u<br />
vëne re dhe beteja për tirazhe<br />
preku dhe atë kur botuesi i<br />
gazetës The Sun, Çarls Anderson<br />
Dana, i friksuar nga shitjet<br />
kolosale të gazetës së Pulitzerit,<br />
nisi ta sulmojë atë personalisht<br />
duke e akuzuar atë se ishte një<br />
hebre i cili kishte dënuar racën<br />
e vet. Dana gjeti mbështetje<br />
edhe nga komuniteti hebre i<br />
New Yorkut. Me një shëndet<br />
që i ishte rënduar shumë dhe<br />
me një shikim që po i dobësohej<br />
dita – ditës, Josef Pulitzer në<br />
vitin 1890, në moshën dyzet e<br />
tre vjeçare, u tërhoq nga<br />
drejtimi i The World. Tashmë<br />
plotësisht i verbër pulitzer u vu<br />
në kërkim të mjekimeve në<br />
mënyrë frenetike. Por ai<br />
dështoj në gjetjen e ndonjë kure<br />
Çmimi Pulitzer i cili ndahet çdo vit për gaztarinë<br />
2000 - Sang-Hun Choe,<br />
Charles J. Hanley dhe<br />
Martha Mendoza: Associated<br />
Press<br />
2001 – David Willman:<br />
Los Angeles Times<br />
2002 - Sari Horwitz, Scott<br />
Higham and Sarah Cohen:<br />
The Washington Post<br />
2003 - Clifford J. Levy:<br />
The New York Times<br />
2004 - Michael D. Sallah,<br />
Mitch Weiss and Joe<br />
Mahr: The Blade, Toledo<br />
Ohioh<br />
2005 - Nigel Jaquiss:<br />
Willamette Week, Portland,<br />
Oregon<br />
2006 - Susan Schmidt,<br />
James V. Grimaldi and R.<br />
Jeffrey Smith: The Washington<br />
Post<br />
për shikimin e tij dhe njëzet vitet<br />
e tjra ai do i kalonte brenda<br />
jahtit të tij Liria gjatë pushimeve.<br />
Edhe përse pulitzer ishte<br />
një mogul i gazetarisë ai gjatë<br />
kohë krizash dhe luftërash dinte<br />
të bashkëpunonte me gazetat<br />
rivale, siç bëri në 1898 kur<br />
Kubanët u rebeluan kundër<br />
zotërinjëve të tyre Spanjoll.<br />
Pulitzer u bashkua me një rival<br />
të vjetër William Hearst dhe<br />
bashkë u përpoqën të sillnin<br />
vemendjen e dhunës spanjolle<br />
ndaj kubanezëve. Ishte kjo<br />
dyshe që bëri thirrje për luftë<br />
kur spanjollët mbyten një anije<br />
luftarake amerikane e cila u<br />
fundos në gjirin e Havanës.<br />
Kongresi e pranoj këtë thirrje<br />
dhe i shpalli luftë Spanjes. Pas<br />
katë muajsh luftë Pulitzer u<br />
12<br />
tërhoq nga ajo çka njihej<br />
tashmë si gazetaria e verdhë.<br />
Gazetaria e verdhë e Pulitzerit<br />
dhe e The World ndikoj shumë<br />
në ligjeslacionin amerikan. Ai<br />
me kurajo tallej nëpërmjet<br />
artikujve kundrejt praktikave<br />
koruptive të bizneseve dhe të<br />
qeverisë. Madje në vitin 1909<br />
gazeta The World botoi<br />
materiale mbi një pagesë të<br />
rreme prej dyzetë milion<br />
dollarësh nga SHBA për një<br />
kompani franceze të kanalit të<br />
Panamasë. Qeveria federale e<br />
sulmojë gazetën dhe Josef<br />
Pulitzerin për shpifje ndaj<br />
presidentit amerikan Theodor<br />
Roosevelt dhe bankierit J.P.<br />
Morgan. Pulitzer i qëndroj i<br />
palevizur investigimit të tijë dhe<br />
Gjykatat vendosen në favor të<br />
tij ku aikishte korrur një tjetër<br />
fitore për lirinë e fjalës. Viti<br />
1911 do ishte viti i fundit i Josef<br />
Pulitzerit. Ai vdiq në Jahtin e<br />
tij. Por kjo nuk do ishte fundi i<br />
emrit të tij pasi në 1912, një vit<br />
pas vdekjes së tij, u themelua<br />
shkolla Columbia e Gazetarisë<br />
“ Columbia School of Journalism”.<br />
Çmimi i parë Pulitzer u<br />
nda në vitin 1917 në mbikqyrjen<br />
e një bordi këshillues ku ai<br />
kishte besuar mandatin e tij.<br />
Mbas gati njëqind e pesëdhjetë<br />
vitesh emri i Josef Pulitzer<br />
vazhdon të bëj jehonë nëpër<br />
veprat e gazetarëve. Nqs ai do<br />
ishte gjallë sot, do të ishte<br />
krenar mbi faktin se shumica e<br />
çmimeve të tij u dorëzohen<br />
gazetarëve dhe shkrimeve që<br />
godasin aferat e korruptuara të<br />
politikanëve dhe bizneseve.<br />
Çmimi Pulitzer është aspirata<br />
e çdo gazetari, jeta e J. Pulitzer<br />
është shembulli dhe bazamenti<br />
ku çdo gazetarë sot hedh<br />
themelet e veta në këtë fushë<br />
që është në mbrojtje të lirisë dhe<br />
barazisë.<br />
Kelvin Nikolli,<br />
Student i vitit te III<br />
Shkenca komunikimi<br />
Fituesit e “Pulitzer” për investigim, gjatë 10 vjetëve<br />
2007 - Brett Blackledge:<br />
The Birmingham (AL) News<br />
2008 – Stafi i : Chicago Tribune<br />
2009 - David Barstow: The<br />
New York Times<br />
2010 - Barbara Laker and<br />
Wendy Ruderman: Philadelphia<br />
Daily News<br />
2011 - Paige St. John:<br />
Sarasota Herald – Tribune