Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...

More documents

Recommendations

Info

KARRIERA PRILL 2012 OPINIONE Dorian Koçi Ideja europiane ka kohë që gjallon në Shqipëri. Në mendimin politik dhe kulturor shqiptar, ai vjen i shprehur që nga fillesat e rizgjimit të tij në Rilindjen Europiane, ku humanistë shqiptarë si Barleti e Marin Beçikemi promovonin Europën dhe vlerat e saj e deri te brezi i Rilindësve si Naim dhe Sami Frashëri që e shihnin të ardhmen e vendit të tyre në Europë. Kjo dëshirë e elitës politike shqiptare të të gjitha kohërave rezulton të jetë një trajektore në ngritje, që në mënyrë konstante përvijohet pothuajse gjatë gjithë etapave historike nëpërmjet të cilave ka kaluar Shqipëria. Gjithsesi, historia e përafrimit të Shqipërisë në Europë nuk rezulton të jetë vetëm një histori “dashurie” nga të dyja palët, por në të ka dhe një sërë keqkuptimesh që kanë errësuar këtë marrëdhënie. Konferenca e Londrës në vitin 1913 dhe vendimet e saj kanë lënë një shije shumë të hidhur te shqiptarët, ngjarje që ka lënë gjurmët e saj në kulturën politike të vendit. Por pavarësisht këtyre keqkuptimeve, ia vlen të theksohet fakti se fryma pro europiane ka vazhduar të gjallojë në Shqipëri dhe kushtet e reja të pas viteve ‘90 kur Shqipëria iu bashkëngjit botës demokratike një nga parullat që ishte dominante në atë kohë ishte “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”. Nisja e procesit integrues të Shqipërisë ka pasur një efekt të veçantë për të përqasur institucionet dhe jetën politike në vend me ato të Europës. Për më tepër, disa ngjarje që shënojnë dhe kanë një ngarkesë të veçantë historike për sa i përket përafrimit të Shqipërisë drejt Europës e kanë përforcuar idenë europiane në Shqipëri. Një ngjarje e tillë p.sh është vendimi për të liberalizuar vizat me Shqipërinë nga ana e Bashkimit Europian, më 8 nëntor 2010, vendim që shënoi fundin e një kalvari të dhimbshëm të rrugëtimit të shqiptarëve drejt Europës, si dhe fundin e një politike nga ana e Bashkimit Europian që mund Rrugëtimi i idesë Evropiane ta kthente Shqipërinë në një nga getot e Europës. Ky vendim i dha fund jo vetëm një odiseje të gjatë përpjekjeve të qytetarëve shqiptarë për të udhëtuar në Europë, por ishte dhe një sinjal i mirë për Shqipërinë që tregonte se ajo shumë shpejt do të mund t’i bashkëngjitej familjes europiane. Vendimit të Bashkimit Europian i korrespondonte një shifër shumë e lartë dhe entuziaste e qytetarëve shqiptarë që ishin pro hyrjes së Shqipërisë në Bashkimin Europian, shifër kjo shumë e ndryshme se e gjithë vendeve të tjera të ish-Europës Lindore kur kanë hyrë në Bashkimin Europian. Në mendjen dhe penën e disa analistëve ky entuziazëm i qytetarëve shqiptarë është jo racional dhe vjen nga padija, pasi në logjikën e tyre mendojnë se qytetarët shqiptarë rendin emocionalisht drejt idesë evropiane, sepse kujtojnë se “kështu do bëhen të pasur”, kurse në të vërtetë ajo që ndodh është një mishërim i eksperiencës së mijërave e mijërave shqiptarëve që në kushte shumë të vështira kanë mundur të emigrojnë në Europë dhe kanë arritur të kuptojnë mirë mekanizmin solidarizues dhe Në 12 pikat që i kërkohen Shqipërisë të përmbushë, dy prej tyre kanë një peshë specifike të veçantë, reforma elektorale dhe reforma parlamentare, pasi të tjerat mund të plotësohen me një vullnet të përbashkët brenda një seance votimi. financues europian. Mirëpo, kësaj pjekurie dhe orientimi të drejtë të qytetarëve shqiptarë për sa i përket idesë së tyre europiane nuk po i përgjigjet jo vetëm sensi i gabuar i kritikës të disa analistëve në kritikat e tyre rreth dëshirës së qytetarëve shqiptarë për ta parë vendin e tyre në Europë, por mbi të gjitha po e zhgënjen dhe klasa e vet politike, e cila që nga viti 2009 vazhdon të jetë në një konflikt të hapur me vetveten. Kjo situatë është ndoshta nga më paradoksalet krahasuar me ato të vendeve të ish-lindjes komuniste në momentin kur ato kanë qenë në prag të hyrjes së tyre në Bashkimin Europian, pasi mbështetja e qytetarëve të tyre nuk kanë pasur këto kuota të larta mbështetjeje sa ka aderimi i Shqipërisë në Bashkimin Europian nga qytetarët shqiptarë, por mbi të gjitha dhe për kushtet dhe konditat që duhet të plotësojë Shqipëria për të qenë një vend kandidat nuk janë të njëjtat me ato të vendeve të tjera. Për cilindo që merret me studimin e Bashkimit Europian si organizëm në transformim e sipër e ka të lehtë të kuptojë se shumë nga kriteret ekonomike që duhet të plotësojë Shqipëria për të qenë vend anëtar janë të vështira krahasuar me kapacitet ekonomike që vendi zotëron dhe po zhvillon. Teoritë e integrimit europian në përgjithësi janë teori evoluimi për sa i përket dhe përmirësimit të standardeve hyrëse në komunitet. Kështu, perfomanca ekonomike e Shqipërisë në momentin që do aderojë në komunitet nuk do të matet me ekonominë e vendit më të dobët në të, por me një të mesme të përpjesshme të tri vendeve që kanë një zhvillim mesatar. Për shkak se ekonomitë e vendeve të tjera nuk qëndrojnë në vend, por përkundrazi duke qenë pjesë e Bashkimit Europian, ato janë bërë dhe pjesë e zhvillimit dinamik të ekonomisë europiane, Shqipërisë i duhet një performancë shumë më e mirë ekonomike dhe administrative për ta arritur nivelin e dëshiruar. Në këtë kuptim, klasa politike shqiptare ka humbur shumë kohë në konfliktet e veta shkatërruese për sa i përket integrimit të vendit në Bashkimin Europian. E vetmja “arritje” e politikës shqiptare ka qenë në mbjelljen e një fryme pro europiane në vend. Ndoshta këtu ka vend për kritikë, pasi që nga rimëkëmbja ekonomike e Shqipërisë në vitin 2002 e deri më tash qytetari shqiptar është “bombarduar” mediatikisht nga klasa politike se integrimi i vendit është çështje shumë e afërt. Kurse në të vërtetë, klasa politike është nga të parat që e di më mirë se të gjithë, se vendi nuk ishte i përgatitur as në 2002, as në 2005, 2009 dhe për më tepër tani. Kjo mosgatishmëri e Miti i Europës i ngjizur këtu në Ballkan ku ajo e gënjyer nga Zeusi i shndërruar në një dem pranon t’i hipë sipër për të rendur me të, duke mos marrë kështu vetëm një vendim personal, por duke filluar dhe bazat e një ideje europiane që do ngazëllonte dijetarë të shumtë që nga Herodoti e deri tek etërit e Europës së bashkuar, përveçse anës estetike fsheh dhe një të vërtetë praktike brenda tij. vendit, natyrisht nuk ka lidhje me vullnetin e qytetarëve për t’u integruar, vullnet i cili në shifra mund të jetë nga më të mëdhenjtë në rajon, por me mungesën e infrastrukturës funksionale të demokracisë. Ndaj dhe Komisioni dhe Këshilli i Ministrave të Bashkimit Europian duke parë këtë mosfunksionim të vërtetë të demokracisë në Shqipëri i kanë vendosur asaj një plan prej 12 pikash për t’u plotësuar, plan që në thelb nuk është aspak një mënyrë për të larë duart nga çështja e integrimit të Shqipërisë, por përforcimi i disa tipareve të demokracisë liberale, një kusht i domosdoshëm për të plotësuar, po të kemi parasysh këtu rëndësinë që zë respektimi i demokracisë liberale në kriteret e Kopenhagës. Nga ana tjetër, kjo ngecje e Shqipërisë drejt integrimit krahasuar me vendet e tjera ka një rrezikshmëri për sa i përket frymës pro europiane në vend, pasi aty-këtu ndihet tashmë në opinion një farë viktimizimi i fatit të Shqipërisë që lidhet ngushtë dhe me të shkuarën historike që zë fill që nga Konferenca e Londrës më 1913. E thënë ndryshe një pjesë e opinionit e sheh me dyshim afrimin e Serbisë në Bashkimin Europian, pasi mendon se për disa vende ka standarde të tjera dhe qëndrime të tjera nga ato që zbatohen drejt Shqipërisë. Shqipëria për hir të së vërtetës ka një perfomancë të mirë ekonomike pothuajse si e atyre të vendeve të tjera në rajon dhe si e tregon eksperienca e mëparshme e vendeve të tjera të pranuar në BE, një pjesë të kritereve ekonomike janë anashkaluar nga Bashkimi Europian, duke u dhënë më shumë rëndësi kritereve politike. Në 12 pikat që i kërkohen Shqipërisë të përmbushë, dy prej tyre kanë një peshë specifike të veçantë, reforma elektorale dhe reforma 10 parlamentare, pasi të tjerat mund të plotësohen me një vullnet të përbashkët brenda një seance votimi. Ky vullnet i përbashkët për të bashkëpunuar është një pikë më vete ku Shqipërisë i kërkohet që klasa e vet politike të nisë dialogun politik për të arritur në një konsensus mes vetes. Por a mundet që këto kushte dhe kondita politike të mbajnë peng dëshirën dhe vullnetin e shqiptarëve për t’iu bashkangjitur familjes europiane? Eksperienca dhe përvoja e ka treguar se Bashkimi Europian është konsistent në kërkesat e tij, ashtu si ka treguar se kur ka një konsensus politik në vend, Bashkimi Europian mund të ndërmarrë vendime të kënaqshme për Shqipërinë. Një i tillë ishte vendimi i liberalizmit të vizave, ku si pasojë e tij brenda vitit të parë rreth 400.000 shqiptarë udhëtuan në hapësirën Shengen. Ata u treguan qytetarë të denjë europianë duke mos shkaktuar as dhe një incident të vetëm apo kërkesa masive për azil politik, duke “zhgënjyer” në këtë mënyrë për fat të mirë dhe disa politikanë apo analistë që profetizuan se ky vend do të zbrazej i tëri. Qytetarët shqiptarë i kanë dëshmuar në këtë farë mënyre Bashkimit Europian se janë seriozë në angazhimet e tyre dhe të njëjtën gjë presin që të tregojë dhe klasa e tyre politike ndaj tyre. Rikthimi i opozitës në Parlament dhe fjalët e shprehura nëpërmjet liderit të saj se do të punohet për shqyrtimin dhe miratimin e ligjeve që kërkojnë një votim të cilësuar janë sinjale të mira që gjërat më në fund po fillojnë të ecin mirë. Miti i Europës i ngjizur këtu në Ballkan ku ajo e gënjyer nga Zeusi i shndërruar në një dem pranon t’i hipë sipër për të rendur me të, duke mos marrë kështu vetëm një vendim personal, por duke filluar dhe bazat e një ideje europiane që do ngazëllonte dijetarë të shumtë që nga Herodoti e deri tek etërit e Europës së bashkuar, përveçse anës estetike fsheh dhe një të vërtetë praktike brenda tij. Europa diti të mbahej në kurrizin e demit, sepse përveçse dashurisë dinte ta kapte “demin prej brirësh” si thotë një fjalë e urtë shqiptare. Po Shqipëria a do ta dijë tashmë të udhëtojë drejt “tokës së premtuar” ashtu si Europa në mitin e vjetër? Dymbëdhjetë rekomandimet e Bashkimit Europian janë një busull e mirë drejtimi dhe aq më tepër në këtë rrugë nuk jemi të parët. Gazeta “Shqip”
11 ARBËRI KARRIERA PRILL 2012 Shkëlqimi i Shqiptarët, kur duan ti rikthehen historisë së tyre, tradicionalisht mbështeten në dy pika në linjen historike. Në atë antike, ku në gadishullin Ballkanik mbizotronin fiset e lashta Ilire, të cilët shqiptarët identifikojnë lineazhin e tyre dhe së dyti mesjeten heroike të princit dhe udhëheqësit të tyre legjendar Gjergj Kastriot Skënderbeu. Këto dy pika çdo shqiptar i njeh, por janë të pakët ata që njohin zanafillen e shtetit të parë shqiptarë, ai i Principatës së Arbërit. Principata e Arbërit filloj ngjizjen e saj në shekullin e XI – XII pas Krishtit. Kohë kur përplasjet midis Normanëve të Italisë dhe Perandorisë Bizantine ishin në kulmin e tyre. Fiset shqiptare përsëri u gjenden ne mesin e luftave për shkak të pozitës gjeografike. Arbërit u bënë një faktor i rëndësishëm dhe një mburojë për Bizantin. Bizanti u mundua ti mbante në anën të titujve dhe ofiçeve në ushtrinë dhe politikën bizantine. Që nga fillimi i shekullit të XI fillojnë të përmenden emra të familjeve të mëdha të arbërit. Familje si Skurra, Arianiti, Muzaka, Topia, Meksha, Jonima, Pliti, Blinishti, Kamona, familje këto që mbajten tituj të lartë në perandorinë bizantine. Në shekullin e XII perandori i bizantit Manueli I Komneni, u dha shumë fisnikëve arbër titullin e sebasit, një nga titujt më të lartë në perandorinë bizantine. Manueli i përdori fisnikët e Arbërisë për luftërat që zhvilloj në Itali dhe sidomos në ballkan kundër serbëve të Rashës. Fisnikët i shfrytëzuan më shpejtësi dhe efektshmëri titujt e fituara nga perandoria dhe e përhapën pushtetin e tyre kryesisht në shqipërinë qendrore, zonë kjo shumë e rëndësishme Që nga fillimi i shekullit të XI fillojnë të përmenden emra të familjeve të mëdha të arbërit. Familje si Skurra, Arianiti, Muzaka, Topia, Meksha, Jonima, Pliti, Blinishti, Kamona, familje këto që mbajten tituj të lartë në perandorinë bizantine. ushtarakisht dhe ekonomikisht. Në gjysmen e dytë të shekullit të XII u përqëndrua pushteti në tokat e arbërit. Në vitin 1166 përmendet në dokumentet e bizantit përmendet një prior Arbanensis (Princ i Arbërit). Bashkë me disa klerikë të lartë, ky princ mori pjesë në përurimin e kishës së re të Shën Trifonit në Kotorr. Në ktë ceremoni merrte pjesë edhe ‘Doka dhe komandanti’ për Dalmacinë, Dioklenë dhe Arbërinë, Isaku. Kjo tregonte se princi i Arbërit, Andrea, e njihte ende formalisht sovranitetin që kishte bizanti në tokat e Arbërisë. Megjithatë në këtë kohë sovraniteti i arbërit ishte rritur shumë, gjë që duket në lëshimet që bënte Manueli I Komneni për kryeqendrën e Arbërisë, Krujën. Manueli I ishte tolerant ndaj fesë dhe praktikimit të saj dhe për shkak të mardhënieve të mira që vendosi me Papatin, praktikimi i fesë katolike njohu një përhapje të madhe jo vetëm në Arbërinë veriore por edhe në atë qëndrore. Me procesin e feudalizimit të perandorisë Bizantine dhe me dobësimin e pushtetit qendrorë dhe decentralizimin e tij, në fundin e shekullit XII u duk çartë se në trevat po krijohej një strukturë me tipare shtetërore në trevat e Arbërit dhe zanafilla e një dinastie vendase filloj të lulëzojë. Titulli Princ (principes) iu dha nga Papa Inocenti III një fisniku arbëror të quajtur Dhititër Principatës së Arbërit në vitin 1208, strukturë e quajtur në historiografi si “Principata e Arbërit”. Rënia e dinastisë së Komnenëve dhe ardhja në fron e dinastisë së dobët të Engjëllorëve, trevat e Arbërit fituan tiparet e një shteti të pavarur. Themeluesi i këtij shteti të ri ishte Progoni ( 1190 – 1198), pushteti i te cilit u pasua nga të bijtë e tij, Gjini (1198 – 1206) dhe Dhimitri (1206 – 1216). Nuk ka dokument të kohës që të tregojë se cilit fis të Arbërit i përkiste kjo familje. Një mundësi e madhe që sundimtarët e arbërit në kapërcim nga shekulli i XII në atë të XIII i përkisnin fisit të Skurrajve nga Malësia e Tiranës. Ky emër ndeshet ende në toponimet në ato zona. Kjo familje gjendet në shumë dokumenta të kohës dhe njihet si një nga familjet më të rëndësishme të kohës. Për poziten e lartë të kësaj familje është mbishkruar edhe në varrin e sebastit Mihal Skurra në kishën e Shën Marisë së Brrarit e vitit 1201, apo edhe ajo e fisnikut tjetër po nga kjo familje, Anton Skurrës me vendodhje në kishën e Shën Ndout në Lezhë. Princërite Arbërit, përveç posteve të larta që iu dhanë nga Perandoria Bizantine, ata u lidhen edhe në krushqi me familje të larta në perandori, madje edhe vetë nga familja e perandorit. Princesha komnena ishte vetëm 11 vjeç kur ju dha në martesë princit të Arbërit aty nga viti 1202. Martesa e e Dhimitrit të Arbërit me princeshën Komnena, kishte si synim edhe normalizimin e mardhënieve me Krajlin e Serbisë Stefan Nemanjën, i cili kishte arritur të pushtonte mjaft toka në Kosovë dhe në Diokle (Gentë). Nemanja vazhdoj pushtimin e tokave deri në thellësi të Arbërit, duke marrë kështu edhe treven e Pultit (malësi kjo që shtrihej në dy anët e lumit Drin), që ishte pjesë e principatës së Arbërit. Pas lidhjes familjare me Njemanët e Serbisë, Principata e Arbërit e ruajti shtrirjen e saj në Drin dhe Shkumbin, ku përfshiheshin, Lezha, Ohri, Durrësi dhe Dibra. Shtrirja më e madhe që njohu kjo principatë ishte nën sundimin e Dhimitrit. Dhimitri në një traktat paqeje që nënshkroj me republiken e Razusës përmende familje të tjera arbnore si Jonimet, Plitët, Shtëpanët etj. Ku i quante këta (homines mei) njerëzit e mi. Dhimitri kishte tendenca perendimore, kjo tregohetqartë në ndërrimin e fesë Edhe pse Shteti i Arbërit nuk ishte jetë gjatë dhe territorin e kishte të kufizuar, luajti një rol të rëndësishëm në formulimin e historisë të Ballkanit. Ishte nga gjiri i kësaj principate nga ku dolën Kastriotët dhe Dukagjinasit. së tij nga ortodokse në atë katolikenë 1208, gje që e afroj më shumë me Papën e Romës. Edhe pse principatat perendimore patën një ndikim të fortë në kulturën e principatës arbërore, tradita e lënë nga bizantinët ishte ende e fortë. Vetë Dhimitri preferonte të përdorte tituj bizantinë si psh megas arnhond ( kryezot), si edhe fisnikët e tjrë përdornin tituj si sebast ose protosebast. Kryeqendra e Principatës së Arbërit ishte Kruja, kishte dhe dalje në det në Bisht të Pallës, qendra ekonomike më e rëndësishme e principatës ndodhej në Nderfandia, në Mirditën e sotme. Edhe pse Shteti i Arbërit nuk ishte jetë gjatë dhe territorin e kishte të kufizuar, luajti një rol të rëndësishëm në formulimin e historisë të Ballkanit. Ishte nga gjiri i kësaj principate nga ku dolën Kastriotët dhe Dukagjinasit. Ishte kjo principata që bëri të mundur formimin e një identiteti të përbashkët shqiptarë. Kelvin Nikolli stident i vitit te III Shkenca Komunikimi
Page 1 and 2: 1 KARRIERA PRILL 2012 Botim i stud
Page 3 and 4: KARRIERA 3 SPECIALE PRILL 2012 Nj
Page 5 and 6: KARRIERA 5 AKTUALITET PRILL 2012 D
Page 7 and 8: KARRIERA 7 OPINION PRILL 2012 Pes
Page 9: KARRIERA 9 PROFIL PRILL 2012 Fjala
Page 13 and 14: KARRIERA 13 KULTURË PRILL 2012 Wh
Page 15 and 16: KARRIERA 15 SPORT PRILL 2012 Lond

Një përvojë ndërkombëtare marrëdhënieje universitare - Albanian ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?