pobierz plik - Diagnostyka

Recommendations

Info

htgr alP Alcaline phosphatase Fosfataza alkaliczna acth Adrenocorticotropic hormone Hormon adrenokortykotropowy kalcytonina hcg Human chorionic gonadotopin Gonadotropina kosmówkowa <strong>Diagnostyka</strong> ryzyka nowotworowego zależnego od estrogenów. Badanie obejmuje wykrywanie mutacji w genach kodujących białka naprawcze (BRCA1 i CHEK 2). Wystąpienie uszkodzeń w tych genach zwiększa ryzyko rozwoju niektórych nowotworów: raka trzustki, jelita grubego, piersi, jajników, prostaty, czerniaka. Szczególny wpływ na niekorzystny efekt mutacji w genach ma zażywanie hormonów (np. antykoncepcja hormonalna) przez kobiety poniżej 35. roku życia. Podwyższony poziom ALP obserwuje się w przebiegu pierwotnego i wtórnego raka wątroby. Wysoki wzrost stężenia jest spotykany także w raku prostaty z przerzutami do kości. Wpływ na wzrost stężenia ACTH mogą mieć: rak trzustki, piersi, żołądka, jelita grubego, a także drobnokomórkowy rak płuc. Kalcytonina jako marker nowotworowy jest najbardziej użyteczna w diagnostyce raka rdzeniastego tarczycy, jego postaci dziedzicznej o autosomalnym dominującym sposobie dziedziczenia. Zaobserwowano też korelację pomiędzy poziomami stężeń kalcytoniny, a wskaźnikami rozwoju choroby takimi jak objętość guza, oraz jego rozrost lokalny i przerzuty. Podwyższone wartości hCG stwierdza się prawidłowo w ciąży, ale także w ciążowej chorobie trofoblastycznej, w niektórych guzach zarodkowych jajnika, jak: raku kosmówki, raku zarodkowym oraz mieszanych guzach zarodkowych. Oznaczenia AFP i hCG znajdują zastosowanie w rozpoznawaniu guzów zarodkowych jajnika oraz monitorowaniu leczenia chemicznego po pierwotnym leczeniu operacyjnym. Oznaczenie hCG stosuje się również w diagnostyce nowotworów zarodkowych u mężczyzn. Podwyższone stężenie hCG stwierdza się w 30-60% przypadków nienasieniaków oraz około 10% przypadków nasieniaków. Nowotwory germinalne są jedyną przyczyną podwyższonego poziomu tego markera u dorosłych mężczyzn. -7-
adanie białek krwi i moczu kał - krew utajona hPV Human papilloma virus HPV czynnik onkogenny Badania laboratoryjne w diagnostyce chorób nowotworowych Elektroforeza to rozdział białka w surowicy krwi na frakcje. Immunofiksacja charakteryzuje rodzaj białka monoklonalnego (tzw łańcuchy ciężkie – G,A,D,E, oraz łańcuchy lekkie, kappa i lambda). Badania te wspomagają diagnostykę gammapatii monoklonalnych takich jak: szpiczak plazmocytowy, białaczka plazmocytowa, makroglobulinemia Waldenströma. Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w Polsce. W strukturze zachorowań znajduje się na 2. miejscu pod względem częstości występowania (mężczyźni – 10,4%; kobiety – 10,3%) Obecnie nie ma idealnego badania przesiewowego w wypadku nowotworu jelita grubego, a każdy skryning ma swoje wady i zalety. Badanie na krew utajoną w kale spełnia wymogi testu przesiewowego: jest proste do wykonania, tanie, nieinwazyjne i mało obciążające, bez powikłań. W randomizowanym badaniu klinicznym opublikowanym w 1999 r. przez Mandela i wsp. wykazano zmniejszenie śmiertelności o 33% (17–49%) u osób, którym test na krew utajoną w kale przeprowadzano co roku, w porównaniu z grupą badaną raz na 2 lata. Obniżenie ryzyka zgonu wyniosło 21 proc. (3–38 %). W badaniu uczestniczyły osoby między 50. a 80. rokiem życia, a obserwacja trwała 18 lat. W Polsce nie ma złotego standardu w skriningu raka jelita grubego. Zalecenia obejmują wykonywanie raz w roku badania na krew utajoną w kale u osób między 50. a 65. rokiem życia. Do badań przesiewowych wykorzystuje się także kolonoskopię. W przypadku dwóch wyników dodatnich zaleca się wykonać rektosigmoidoskopię. Należy jednak pamiętać, iż przyczyną krwawienia są zmiany nowotworowe ale też np. wrzody, nadżerki, zmiany naczyniowe. Do głównych czynników rozwoju raka szyjki macicy zaliczamy zakażenia HPV typem 16/18 i innymi typami onkogennymi. Zakażenie wirusem HPV błon śluzowych może przebiegać w postaci utajonej. Wykrycie infekcji bezobjawowej jest możliwe jedynie po wykonaniu testu na obecność DNA HPV. Szczególne wskazania do wykonania testu HPV: • nawracające i przewlekłe stany zapalne dróg rodnych (zapalenia cewki moczowej, zapalenia żołędzia lub napletka u mężczyzn) • planowana ciąża - wirus HPV jest stwierdzany w ok. 20% tkanek po poronieniach • ciąża – masywne zakażenie dróg rodnych wirusem HPV może zostać przeniesione na dziecko i wywołać u dziecka nawrotową brodawczakowatość krtani • kontrola leczenia „nadżerek” lub brodawek (wirus może przetrwać w formie utajonej) • kilkuletnie stosowanie antykoncepcji hormonalnej • stosowanie wkładki domacicznej (spiralki) z towarzyszącymi stanami zapalnymi W ostatnich dekadach dane epidemiologiczne i ustalenia molekularne wskazały również na rolę wirusów brodawczaka ludzkiego w rozwoju pewnych grup nowotworów głowy i szyi. Wszechobecność HPV pociąga za sobą łatwość zakażenia drogą seksualną lub za pośrednictwem śliny (dot. głównie nowotworów głowy i szyi). Na podstawie metaanalizy chorych z lat 1982–1997 zaobserwowano, że HPV może być niezależnym, izolowanym czynnikiem ryzyka rozwoju raka jamy ustnej. -8-
Page 1 and 2: Badania laboratoryjne w diagnostyce
Page 3 and 4: Psa, fPsa Prostate Specyfic Antygen
Page 5 and 6: Płuca • NSE • Cyfra 21-1 Skór
Page 7: s-100 nse Neuron-Specific Enolase S
Page 11 and 12: Przeciwciała onkoneuronalne Badani

pobierz plik - Diagnostyka

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?