Adroddiad Cynnydd ar Ddatblygiad Partneriaeth ... - Cyngor Gwynedd

PWYLLGOR CRAFFU PWYLLGOR YR AMGYLCHEDD
DYDDIAD Y CYFARFOD 15 Medi 2011
TEITL ADRODDIAD CYNNYDD AR DDATBLYGIAD
PARTNERIAETH AMGYLCHEDDOL
GWYNEDD 2010/11
AWDUR Huw Davies, Cadeirydd Partneriaeth
Amgylcheddol Gwynedd
ARWEINYDD
Gareth Roberts
PORTFFOLIO
Yr hyn y mae angen ei graffu
a pham?
Oes yna unrhyw beth arall y
mae gofyn i’r Pwyllgor Craffu
ei wneud?
Beth yw’r camau nesaf?
Cynnydd yn erbyn y rhaglen waith ar gyfer
2010/2011
Blaenoriaethau sydd wedi eu hadnabod gan y
Bartneriaeth Amgylcheddol fel sail ar gyfer
rhaglen waith 2011/12
Nac oes
Adroddiad i’r Pwyllgor yn unig.
A. BRIFF GWREIDDIOL PARTNERIAETH AMGYLCHEDDOL GWYNEDD.
1.1 Sefydlwyd Partneriaeth Amgylcheddol Gwynedd (PAG) yn 2003 er mwyn dod a phobl
at ei gilydd i gyfrannu at ddatblygiad a gwireddu cydweledigaeth i ddiogelu a gwella’r
amgylchedd yng Ngwynedd ar dir a môr.
1.2 Mae prif amcanion y Bartneriaeth yn cynnwys:
• Rhoi llais blaenllaw i Wynedd ym mholisïau cenedlaethol.
• Dylanwadu ar ddatblygiad a gweithrediad y Strategaeth Gymunedol
• Dylanwadu mewn dull pro-actif ar bolisïau gwahanol asiantaethau.
• Hyrwyddo cyd-weithio a rhannu gwybodaeth ac arbenigedd mewn sawl maes gan
gynnwys datblygu polisïau a phrosiectau
• Llenwi bylchau a chanfod cyfleon yn y gwaith amgylcheddol yng Ngwynedd
• Codi ymwybyddiaeth ymysg trigolion Gwynedd am yr amgylchedd a’n heffaith
arno.
• Annog pobl Gwynedd i gyd-weithio i wella’r amgylchedd
• Datblygu a hybu syniadau arloesol a’u marchnata fel esiampl dda
• Hybu gwerth ansawdd bywyd amgylchedd Gwynedd.
• Hyrwyddo gwerth economaidd, cymdeithasol, a lles iechyd yr amgylchedd
1.3 Mae copi o’r gytundeb Partneriaeth a fabwysiadwyd yn 2006 wedi ei gynnwys fel
Atodiad 1.

1.4 Mae aelodaeth o’r Bartneriaeth yn agored i unrhyw un sy’n cytuno â’i nod ac amcanion.
Caiff Grŵp Llywio’r Bartneriaeth ei hethol yn flynyddol gyda chynrychiolaeth o’r
sector gyhoeddus, sector wirfoddol a chymunedol, a sector breifat.
Aelodau presennol y Grŵp Llywio
Sector Gymunedol a Gwirfoddol Cadeirydd: Huw Davies, Antur Waunfawr
Iona Price, Prosiect y Dref Werdd
Andy Rowland, Ecodyfi
Isgoed Williams, Trawsnewid
Keith Jones, Ymddiriedolaeth Genedlaethol
Gwawr Price, Partneriaeth Twristiaeth Gogledd
Orllewin Cymru
Sector Gyhoeddus Is-gadeirydd:
Dr Einir Young, Prifysgol Cymru Bangor
Alun Price, Cyngor Cefn Gwlad Cymru
Gwenllian Roberts, Llywodraeth y Cynulliad
Arwel Jones, Prosiect Tirlun
Keith O’Brien, Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
Ifer Gwyn, Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
Dewi W. Jones, Cyngor Gwynedd
Sector Gymdeithasol a Busnes Rod Gritten, Gritten Ecology
Chris Wright, Eryri Bywiol
Gwynedd Watkin, Undeb Amaethwyr Cymru
Meinir Roberts, Fferm Tanrallt
Stephen Bristow, Gelli Gyffwrdd
Frances Voelcker, Voelcker Architects
1.4 Mae'r Bartneriaeth wedi sicrhau cefnogaeth ariannol ar gyfer Cynllun Busnes o 2008 i
2012 gan 4 o sefydliadau. Roedd y cyfraniad grant ar gyfer y flwyddyn 2010/11 fel â
ganlyn:
• Cyngor Cefn Gwlad Cymru - £14,391
• Cyngor Gwynedd - £5,000
• Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri – £2,000
• Asiantaeth yr Amgylchedd - £2,000
1.5 Mae’r gyllideb yn cael ei defnyddio ar gyfer cyflogi Cydlynydd rhan amser (3 diwrnod
yr wythnos) sy’n gyfrifol am gydgordio a rheoli'r rhaglen waith, darparu cefnogaeth
weinyddol ac er mwyn gwireddu y prosiectau sydd wedi eu hadnabod o fewn Atodiad 1
(Rhaglen Waith).
1.6 Cyflwynwyd adroddiad cynnydd i Bwyllgor Craffu yr Amgylchedd ar 19eg Chwefror
2009 a 9fed Chwefror 2010 ymhle y cytunwyd i’r cynnydd yn y rhaglen waith ac i’r
blaenoriaethau a adnabuwyd.

B PARTNERIAETHAU AC ADRANNAU’R CYNGOR SY’N GYSYLLTIEDIG Â’R
BARTNERIAETH
Mae PAG wedi cydweithio gyda nifer o adrannau o fewn y Cyngor yn ogystal â chyrff a
grwpiau lleol, yn cynnwys:
• Cydweithio gyda Adran Gwastraff er mwyn hybu myfyrwyr i ailgylchu mewn ymgyrch
yn ystod wythnos y glas.
• Cydweithio gyda Ysgolion Gwynedd wrth drefnu Cynhadledd Ieuenctid ac wrth
weithredu Cynllun Benthyg Mesuryddion Ynni
• Cydweithio gyda’r Gwasanaeth Llyfrgelloedd i ddarparu mesuryddion ynni ar fenthyg o
holl lyfrgelloedd y sir
• Cydweithio gyda Gwynedd Gynaladwy i gynnal Cystadleuaeth Gerddi Bwyd Gwynedd
a Chynllun ‘Cer a dy Fag’ Porthmadog
• Cydweithio gyda Cymunedau’n Gyntaf ardal Pwllheli ar Ymgyrch ‘Cer a dy Fag’
Pwllheli
• Cydweithio gyda Adran Datblygu’r Economi ar gyfer hyrwyddo llyfryn cynnyrch lleol
PAG ‘Gwynedd ar Blât’
• Cynllun Ôl-troed Carbon Gwynedd – cydweithio i ehangu’r cynllun i’r sector
gymunedol
Mae PAG hefyd wedi cydweithio gyda gyda Phartneriaethau Strategol fel rhan o broses
cynllunio ar y cyd i lunio’r Strategaeth Gymunedol yn cynnwys:
• Partneriaeth Plant a Phobl Ifanc
• Partneriaeth Tai Gwynedd
• Partneriaeth Diogelwch Cymunedol
• Partneriaeth Pobl Hŷn
• Partneriaeth Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Lles
• Partneriaeth Economaidd Gwynedd
2.0 CYNNYDD YN Y RHAGLEN WAITH AR GYFER 2010/2011
2.1 Yn dilyn cytundeb Pwyllgor Craffu yr Amgylchedd bu’r Grŵp Llywio yn gyfrifol am
ddatblygu rhaglen waith ar gyfer 2010/11. Cafodd y prosiectau eu datblygu trwy sesiwn
wedi ei hwyluso gan gymryd i ystyriaeth gofynion meysydd penodol o dan Asedau
Amgylcheddol o fewn Strategaeth Gymunedol Gwynedd.
2.2 O ganlyniad i adnoddau cyfyngedig mae’r rhaglen waith yn canolbwyntio ar waith
ymarferol a fydd yn codi ymwybyddiaeth ac yn ychwanegu gwerth i’r hyn sydd eisoes
yn mynd yn ei flaen yng Ngwynedd ac yn ehangach. Dyma rai enghreifftiau:
• Cynhadledd ‘Lleihau Ôl-troed Carbon yn y Gymuned’
Pwrpas: Bwriad y gynhadledd oedd edrych ar sut y gellid ehangu egwyddorion
Prosiect Lleihau Ôl-troed Carbon Bwrdd Gwasanaethau Lleol Gwynedd i’r
sector gymunedol ac adnabod bylchau a blaenoriaethu camau gweithredu er
mwyn lleihau ôl troed carbon y sector gan gynnwys y sector fusnes,
amaethyddiaeth, twristiaeth a’r cyhoedd.

Ychwanegu gwerth: Prosiect Lleihau Ôl-troed Carbon Gwynedd, Strategaeth
Newid Hinsawdd Cymru, Mesur Newid Hinsawdd y DU.
• Cynhadledd Ieuenctid ‘Lleihau Ôl-troed Carbon – Her Ysgolion’
Pwrpas: Bwriad y gynhadledd oedd addysgu athrawon a disgyblion am
bwysigrwydd lleihau eu ôl-troed carbon a darparu gwybodaeth ar sut gall
ysgolion wneud hynny. Roedd y digwyddiad yn cynnwys gweithdai ar arbed
ynni yn yr ysgol, tyfu bwyd a theithio’n gynaladwy i’r ysgol. Cymerodd 64 o
bobl ran yn y gynhadledd o 7 ysgol uwchradd yn cynnwys Ysgol Brynrefail,
Ysgol Dyffryn Nantlle, Ysgol Eifionydd, Ysgol y Moelwyn, Ysgol Botwnnog,
Ysgol y Berwyn ac Ysgol Tywyn.
Ychwanegu gwerth: Prosiect Lleihau Ôl-troed Carbon Gwynedd, Strategaeth
Newid Hinsawdd Cymru, Mesur Newid Hinsawdd y DU.
• Prosiect Mesuryddion Ynni Ysgolion
Pwrpas: Cynllun benthyg mesuryddion ynni i ddisgyblion a’u teuluoedd mewn
cydweithrediad ag ysgolion yn ardal Blaenau Ffestiniog, Criccieth ac Aberdaron
er mwyn hyrwyddo arbed ynni yn y cartref. Dengys ymchwil y gall defnydd o’r
mesuryddion arbed rhwng 6-10% y flwyddyn ar filiau trydan, gan arbed tua 70kg
o CO2. Mae 90 o deuluoedd wedi cymryd rhan yn y cynllun hyd yma.
Ychwanegu gwerth: Prosiect Lleihau Ôl-troed Carbon Gwynedd, Strategaeth
Newid Hinsawdd Cymru, Mesur Newid Hinsawdd y DU.
• Prosiect Mesuryddion Ynni Llyfrgelloedd Gwynedd
Pwrpas: Darparu mesuryddion ynni ar fenthyg o holl lyfrgelloedd y sir er mwyn
lleihau’r defnydd o drydan ac arbed ynni yn y cartref. Mae 200 mesurydd wedi
eu benthyg ers lawnsiad y cynllun gyda 80% o fenthycwyr yn datgan eu bod
wedi newid y ffordd maent yn defnyddio trydan yn y cartref.
Ychwanegu gwerth: Prosiect Lleihau Ôl-troed Carbon Gwynedd, Strategaeth
Newid Hinsawdd Cymru, Mesur Newid Hinsawdd y DU.
• Ymgyrch ‘Cer a dy fag’ Porthmadog
Pwrpas: Cynllun i leihau’r defnydd o fagiau plastig yn nhref Porthmadog a chodi
ymwybyddiaeth o effaith bagiau plastig ar yr amgylchedd mewn cydweithrediad
â busnesau lleol a’u cwsmeriaid. Cafwyd adborth cadarnhaol i’r ymgyrch gyda nifer
o fusnesau yn gweld lleihad yn y defnydd o fagiau plastig.
Ychwanegu gwerth: Cyfrannu tuag amcan Llywodraeth y Cynulliad i leihau'r
defnydd o fagiau plastig yng Nghymru.
• Cystadleuaeth Gerddi Bwyd Gwynedd
Pwrpas: Annog ysgolion ac unigolion i dyfu cynnyrch eu hunain a
throsglwyddo’r neges o fuddion amgylcheddol, economaidd a lles personol i
dyfu bwyd.
• Strategaeth Gymunedol Gwynedd
Mae PAG wedi cymryd rhan blaenllaw mewn adnabod canlyniadau a phrofiadau ar
gyfer y maes amgylchedd o fewn y Strategaeth Gymunedol drafft fel rhan o broses Cydgynllunio
ar gyfer Gwynedd Yfory. Bu’r Bartneraieth yn gyfrifol am adnabod 3 thema o
fewn y canlyniad ‘Ardal gydag Amgylchedd Gynaliadwy’ sef ‘Sicrhau bod ôl-troed
carbon Gwynedd yn isel’, ‘Sicrhau bod pobl a chymunedau Gwynedd yn medru ymdopi
a newid hinsawdd’ a ‘Cynnal amgylchedd naturiol sy’n dod a budd i’r gymuned’. Y
Bartneriaeth fydd yn gyfrifol am arwain ar y thema yma yn y dyfodol gan sicrhau fod
bwriadau gweithredu yn cael eu datblygu yn seiliedig ar yr is ganlyniadau, gan eu
gweithredu a’u monitro ac annog cydweithio ar draws sefydliadau er mwyn uchafu’r
buddion.

• Cynllun Ôl-troed Carbon Gwynedd
Mae PAG yn gyfrifol am gysgodi datblygiad Cynllun Lleihau Ôl-troed Carbon Bwrdd
Gwasanaethau Lleol Gwynedd. Mae’r Bartneriaeth hefyd wedi cymryd rôl arweiniol
mewn ehangu’r cynllun i’r sector gymunedol a busnes gan adnabod blaenoriaethau ar
gyfer eu gweithredu.
2.3 Ceir copi o’r rhaglen waith ar gyfer 2010/11 a chrynodeb o’r cynnydd yn erbyn y tasgau
unigol yn Atodiad 2.
3.0 RHAGLEN WAITH 2011/2012
3.1 Mae cyfarfod llawn o’r Bartneriaeth wedi adnabod y materion isod fel blaenoriaethau ar
gyfer y rhaglen waith yn 2011/12. Cafodd y blaenoriaethau eu hadnabod trwy sesiwn
wedi ei hwyluso gan ddefnyddio themâu’r Strategaeth Gymunedol a’r blaenoriaethau
lefel uchel o fewn Cynllun Busnes 2008 - 12 fel arweiniad i’r trafodaethau.
• Cynhadledd Flynyddol Ionawr 2012
• Cynhadledd Ieuenctid Mawrth 2012
• Prosiect Mesuryddion Ynni Ysgolion
- Ehangu’r prosiect benthyg mesuryddion ynni i ddisgyblion a’u teuluoedd mewn
cydweithrediad ag ysgolion Gwynedd.
• Ymgyrch ‘Cer a dy fag’
- Ehangu’r ymgyrch i drefi eraill yng Ngwynedd er mwyn hyrwyddo llai o ddefnydd
o fagiau plastig.
• Codi ymwybyddiaeth o gynnyrch lleol trwy barhau i hyrwyddo’r cyfeirlyfr
‘Gwynedd ar Blât’ a gosod gwybodaeth ar wefan y bartneriaeth
• Cynnal ‘Cystadleuaeth Gerddi Bwyd Gwynedd 2012’ i hyrwyddo tyfu bwyd eich
hun.
• Cyfarfod â gofynion y Prosiect Ôl-troed Carbon yn nhermau cyfrannu tuag at waith
gyda’r sector gymunedol.
• Cyfarfod a gofynion unrhyw brosiectau eraill i’w cyflawni yn y maes Asedau
Amgylcheddol o fewn y Strategaeth Gymunedol Gwynedd
• Diweddaru gwefan y bartneriaeth
• Mynychu digwyddiadau amgylcheddol i godi ymwybyddiaeth am y bartneriaeth a
materion amgylcheddol
• Gyrru datganiadau rheolaidd i’r wasg yn eu hysbysu o weithgareddau’r bartneriaeth
• Cynnal cyfarfodydd o’r Grŵp Llywio, Fforwm Llawn a Grwpiau Tasg.
• Cynnal adolygiad o’r Bartneriaeth er mwyn mesur effeithiolrwydd y bartneriaeth ac
adnabod ei chryfderau a gwendidau.
• Cymryd rôl arweiniol ar y thema ‘Ardal gydag Amgylchedd Gynaliadwy’ o fewn y
Strategaeth Gymunedol a sicrhau fod bwriadau gweithredu yn cael eu datblygu
• Cydweithio gyda’r Cynllun Ôl-troed Carbon ar gyfer ehangu’r cynllun i’r sector gymunedol
• Paratoi ceisiadau i gyrff ariannu er mwyn parhau gyda’r gefnogaeth weinyddol o 2012
ymlaen

4. Dangoswch fod y Cyngor yn cyflawni ei ymrwymiad i’r Bartneriaeth.
Mae Cyngor Gwynedd yn cyflawni ei ymrwymiad i’r Bartneriaeth trwy ddarparu:
• cynrychiolaeth ar y Grwp Llywio
• cyfraniad ariannol
• swyddfa ac offer
• rheolaeth llinell/cefnogaeth broffesiynol yn cynnwys cyfieithu, hyfforddiant
ayyb
• cefnogaeth wrth geisio am ffynonellau ariannol
• ystafelloedd cyfarfod
5 ARGYMHELLION
5.1 Derbyn yr adroddiad a chytuno i’r cynnydd sydd wedi bod yn y rhaglen waith ar gyfer
2010/11.
5.3 Cytundeb i’r blaenoriaethau sydd wedi eu hadnabod gan y Bartneriaeth ac i’r rhaglen
rhaglen waith ar gyfer 2011/12.