Akademicki Kodeks Honorowy

Uwaga 43. Pojedynek jest w myśl zasad prawa zwyczajowego jednym z wielu środków dowodowych w postępowaniu
honorowem. Stanowi on dowód oczyszczający zupełny. Pojedynek jest instytucją średniowieczną co do formy,
treść jego jednak uległa w ciągu wieków zupełnemu przeobrażeniu. Teoria średniowieczna pojmuje pojedynek
jako Sąd Boży. Dowodem oczyszczającym jest rezultat pojedynku. Teoria nowoczesna pojmuje pojedynek
jako psychologiczne zjawisko społeczne. Dowodem oczyszczającym jest fakt odbycia się pojedynku bez
względu na jego rezultat. Człowiek, który stanął do pojedynku dowiódł, że więcej ceni swój honor, niż życie
własne. Stąd wniosek, że nie poświęcałby honoru dla dobra mniej wartego niż życie, np. dla sprzeniewierzenia
pewnej sumy pieniędzy. Tak jest przynajmniej w teorii. Tak bywa niekiedy i w życiu.
Uwaga 44. Pojedynku nie traktujemy zatem jako formy zadośćuczynienia honorowego lecz jako środek dowodowy.
Zadośćuczynieniem w naszej konstrukcji będzie dopiero protokół końcowy. Mimo to, używamy nadal
popularnego wyrażenia: orężne zadośćuczynienie honorowe, albo zadośćuczynienie honorowe z bronią w
ręku, zamiast wyrażenia: orężne postępowanie dowodowe lub podobnego, które z trudnością przyjęłoby się w
mowie potocznej.
Uwaga 45. Wśród polskich kodeksów honorowych tylko nowy kodeks Boziewicza podaje w § 233 definicję
pojedynku. Nasza definicja różni się od definicji Boziewicza przede wszystkim tem, że nie traktuje pojedynku
jako walki podjętej dobrowolnie, lecz na skutek przymusu psychicznego wywieranego przez opinię otoczenia
na obrażonego i obrażającego. Gdyby bowiem nie było owego przymusu psychicznego, wykorzenienie
pojedynku byłoby sprawą stosunkowo łatwą. Gelli traktuje pojedynek również jako walkę podjętą dobrowolnie
(Norma 9).
Art. 162. B. Przepisy niniejszego rozdziału stanowią sformułowanie niektórych norm prawa
zwyczajowego o sposobie załatwiania zatargów o obrazę czci z bronią w ręku.
Art. 163. B. Uczestnicy pojedynku winni zdawać sobie sprawę z tego, że normy prawa
zwyczajowego dotyczące pojedynku i zasady etyki katolickiej wykluczają się wzajemnie,
że zatem katolik, który w jakimkolwiek charakterze bierze udział w postępowaniu
honorowem toczącem się z klauzulą dopuszczalności pojedynku, świadomie przekracza
zasady etyki katolickiej.
Art. 164. B. Uczestnicy pojedynku winni zdawać sobie również sprawę z tego, że biorąc udział
w pojedynku w charakterze partnerów lub sekundantów przekraczają przepisy polskiego
kodeksu karnego.
Ustęp 2. Rodzaje pojedynku.
Art. 165. B. § l. Ze względu na rodzaj broni rozróżnia się następujące rodzaje pojedynku:
a) pojedynek, na broń białą,
b) pojedynek na broń palną.
§ 2. Przez broń białą należy rozumieć tylko szablę i szpadę, przez broń palną tylko
pistolet.
Art. 166. B. § l. Każdy inny rodzaj broni nie jest bronią honorową w rozumieniu prawa
zwyczajowego.
§ 2. Tzw. pojedynek amerykański jest niezgodny z zasadami postępowania honorowego i
jako taki niedopuszczalny.
Uwaga 49. Zgodnie z art. 379 starego Boziewicza §188Zamoyskiego i § 254 nowego Boziewicza.
Ustęp 3. Warunki pojedynku.
Art. 167. B. Jeśli po ustaleniu stanu faktycznego i rodzaju obrazy w postępowaniu honorowem
toczącem się z klauzulą dopuszczalności pojedynku okaże się, że postępowanie
pojednawcze nie doprowadzi do pozytywnego załatwienia zatargu, wówczas:
a) w wypadku zniewagi winni zastępcy na jednostronny wniosek powziąć decyzję, że
obrażający udzieli obrażonemu zadośćuczynienia z bronią w ręku,
b) w wypadku obelgi mogą zastępcy za obustronną zgodą powziąć decyzję, że
obrażający udzieli obrażonemu zadośćuczynienia z bronią w ręku, winni jednak na
jednostronny wniosek sporządzić zapis na Sąd Honorowy,
c) w wypadku uchybienia choćby poważnego, zadośćuczynienie z bronią w ręku jest
niedopuszczalne nawet za obustronną zgodą, wobec czego zastępcy winni
niezwłocznie sporządzić zapis na Sąd Honorowy.
§ 2. Pojedynek jest również dopuszczalny w wypadku postępowania honorowego
pomiędzy duellantami wynikłego na tle narażenia czci wyzywającego przez