You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Polonia Włoska Nr 1(<strong>30</strong>)/<strong>2004</strong> 5<br />
r. 15<strong>30</strong> przypływ <strong>Polaków</strong> do Padwy był wielki, ponad<br />
tysiąc synów rodzin szlacheckich z różnych części<br />
Rzeczypospolitej zapisało się na studia. W latach 1542-<br />
1687 pamięć zasłużonych utrwalano w napisach i<br />
herbach rzeźbionych lub malowanych na ścianach<br />
krużganków Uni<strong>we</strong>rsytetu. Są tu herby Radziwiłłów,<br />
Tarnowskich, Firlejów, Tęczyńskich, Opalińskich,<br />
Sapiehów, Lubomirskich, Mniszków, Ossolińskich i<br />
licznych mniej znanych rodzin.<br />
W XVI w. Uni<strong>we</strong>rsytet padewski wykształcił 49<br />
polskich biskupów i arcybiskupów<br />
gnieźnieńskich, 38 wojewodów i<br />
kasztelanów. Wspomniany już Józef<br />
Struś z Poznania, prześcignął wielu<br />
medyków swym talentem i wiedzą.<br />
Pisma stworzone w czasie studiów<br />
zapewniły mu docenturę na tymże<br />
Uni<strong>we</strong>rsytecie w latach 1535-37.<br />
Wielki przyjaciel <strong>Polaków</strong>, Włoch<br />
Lazzaro Bonamicus z Bassano, objął<br />
katedrę humanistów 15<strong>30</strong> r.<br />
Posługiwał się piękną łaciną i<br />
uczynił ze swych studentów<br />
doskonałych stylistów, świetnie przy<br />
tym przygotowanych do ich<br />
późniejszej roli mężów stanu. Jako<br />
opiekun i dobrodziej Klemensa<br />
Janickiego wielce wzbogacił talent<br />
tego Wielkopolanina, który otrzymał<br />
wawrzyn doktorski w 1540 r. i<br />
wieniec laurowy poety. Ceniony był<br />
wkład <strong>Polaków</strong> do filozofii. Trzem z<br />
nich powierzono roczne docentury.<br />
W 1554 r. Jan Kochanowski<br />
spotkał w Padwie Andrzeja<br />
Nideckiego. Ten rozmiłowany w<br />
kulturze antyku luminarz studiował<br />
autorów klasycznych i opracował krytycznie fragmenty<br />
pism Cycerona.<br />
W 1563 r. rektorat uczelni przejął Jan Zamoyski. W<br />
statutach z r. 1564 udało mu się zmienić na pewien okres<br />
porządek prymatu i przywilejów, którymi cieszyli się<br />
Niemcy na korzyść <strong>Polaków</strong>. Choć nie na długo - był to<br />
czas Reformacji i do głosu doszły silne antagonizmy z<br />
pobudek narodowych i religijnych. Nierzadko dochodziło<br />
do bójek i pojedynków (szczególnie krwawych w<br />
okresie tumultów 1563 i 1589 r.). I tylko dzięki swojej<br />
sympatii wśród studentów, Polacy potrafili zapewnić<br />
sobie wpływ i zwycięstwo w wyborach na rektorów na<br />
obydwu wydziałach Uni<strong>we</strong>rsytetu – “legistów” i<br />
“artystów”.<br />
Uwieńczenie studiów wawrzynem akademickim<br />
było wielką ambicją przybywających tu na naukę.<br />
Laurea akt doktoryzacji, miał charakter prawie religijny<br />
i był dokonywany przez auctoritate apostolica na mocy<br />
przywilejów papieskich.<br />
Ślązak, Adam Schroeter, studiował tu około 1556 r.<br />
Poeta ten, laureatus – autor wierszy łacińskich i poematu<br />
o żupach wielickich – wydał łacińskie przekłady<br />
Teoffasta Paracelsusa. Drugi Ślązak, Andrzej Schoneus<br />
został później profesorem Uni<strong>we</strong>rsytetu Jagiellońskiego.<br />
Do wybitnych studentów-<strong>Polaków</strong> z tego okresu należy<br />
zaliczyć też biskupa Marcina Kromera, historyka i<br />
pisarza polsko-łacińskiego, kardynała Radziwiłła i Jana<br />
Krzyżtoporskiego.<br />
Poznanie leków prostych, tzw. simpliciów oraz<br />
kultura roślin leczniczych <strong>we</strong> wzorowym ogrodzie<br />
botanicznym w Padwie, otwarły no<strong>we</strong> drogi dla<br />
farmakologii. Kustoszem ogrodu przez 26 lat (1564-<br />
1590) oraz wykładowcą był Polak,<br />
Melchior Guilandinus.<br />
Wykształcili się tu medycy:<br />
Szymon z Łowicza, Marcin z<br />
Urzędowa i uczeń samego<br />
Guilandinusa, Szymon Syreński,<br />
późniejszy profesor medycyny w<br />
Krakowie.<br />
Z grona sławnych filologów i<br />
doktorów praw Uni<strong>we</strong>rsytetu w<br />
Padwie pochodzili sekretarze<br />
królewscy, Patrycy Nidecki i<br />
Jakub Udrycki, uwieńczony<br />
wawrzynem w 1592 r., na krótko<br />
po Zamoyskim. W rok później<br />
rektorat przejął Andrzej<br />
Gostyński, a po nim Pa<strong>we</strong>ł Jerzy<br />
Boym został wybrany syndykiem<br />
“artystów”.<br />
Także Galileusz, który przez 18 lat<br />
był profesorem uczelni<br />
padewskiej, darzył <strong>Polaków</strong><br />
wielką sympatią. Gościł wielu z<br />
nich w swym pałacu, między<br />
kościołem Franciszkanów i<br />
bazyliką św. Antoniego. Kiedy w<br />
1592 r. Galileusz przejął katedrę<br />
matematyki z katedrą astronomii i astrologii, na uczelni<br />
powstało oficjalnie Bractwo Polskie. Istniało ono już<br />
wcześniej, nie sformalizowane, a jednym z jego<br />
aktywnych członków był Jan Kochanowski, który<br />
zbierał nację w czytelni akademickiej lub w kościele<br />
Eremitani, (kościele słynącym z fresków wielkiego<br />
padewczyka Andrea Mantegna). W archiwum uczelni<br />
zachował się album Nationis Polonae z nazwiskami<br />
studentów, spisanych prawdopodobnie za rektoratu<br />
Polaka, Jerzego Pipana.<br />
W Padwie studiowali podobno Stefan Batory i Jan<br />
Sobieski. Obecność na uczelni tego ostatniego jest<br />
poddawana w wątpliwość (zapisanym na studia w 1625<br />
r. był napewno stryj króla Jana). Brak też zapisów<br />
dotyczących Batorego, chociaż jego postać znajduje się<br />
na freskach w sali Dei Quaranta upamiętniających<br />
wielkich studentów uczelni. Są tam portrety Ciołka<br />
(Vitello), Kopernika, Janickiego, Kochanowskiego, a<br />
nad oryginalną katedrą Galileusza, właśnie Batorego.<br />
Posągi tak Batorego jak i Sobieskiego, ufundowane<br />
przez Stanisława Augusta Poniatowskiego znajdują się w<br />
kręgu wielkich padewczyków na Prato della Valle, a w
Change language