RUDARSKO GEOLOŠKO NAFTNI FAKULTET BOKSIT ZAGREB, 2012

LEŽIŠTA BOKSITA
Ležišta boksita javljaju u iznimno različitim geološkim okolnostima i shodno tome,
mnoge klasifikacije su predložene od strane geologa da se opišu pojave boksita. Ležišta boksita
su klasificirana prema kemijskom sastavu, geološkom porijeklu, teksturi, topografskoj poziciji,
stijeni domaćinu i obliku pojavljivanja. Najčešća metoda klasifikacije ležišta je prema stijenama
podloge, pri čemu se boksiti dijele na karbonatne boksite i silikatne boksite (ili laterite). Drugi
način klasifikacije je temeljen na oblicima i pojavljivanju ležišta boksita.( Kogel, J.E., Trivedi,
N.C., Barker, J.M., Krukowsk, S.T., 2006)
REZIDUI ILI REZIDUALNI SEDIMENTI
Rezidui ili rezidualni sedimenti sadrže rezidualni kvarc i tinjce, silikatne mineralne male
topljivosti te nove minerale nastale pri kemijskom trošenju stijena, najčešće minerlae glina,
željezove okside i hidrokside te aluminijeve hidrokside
Među reziduima su lateritne stijene (lateriti i boksiti) i zemlja crvenica (terra rossa).
Lateritne stijene su produkti intenzivnog fizikalnog i kemijskog površinskog trošenja
alumosilikatih stiijena u uvijetima tropske klime. U osnovi se sastoje od željezovih oksida i
hidroksida, aluminijevih hidroksida, minerala glina (pretežno kaolinita) i kvarca. Ako su
prevladavajući sastojci lateritne stijene željezovi oksidi takva stijena se zove LATERIT.
BOKSIT je član grupe lateritnih stijena i kao prevladavajući sastojak sadrži aluminijeve
hidrokside (hidragilit, dijaspor i bemit). Boksiti koji nastaju na alumosilikatnoj podlozi zovu se
lateritni boksiti, a oni koji nastaju na karbonatnoj podlozi iz netopljiva alumosilikatnog ostatka ili
alumosilikatnih materijala nanešenih na karbonatnu podlogu zovu se krški boksiti.
Lateriti i boksiti se nazivaju željezovom odnosno aluminijevom rudom kada je
gospodarski opravdana ekstrakcija željeza, odnosno aluminija iz dotičnog laterita, odnosno
boksita. Kriteriji na temelju kojih se oni smatraju rudama ovise o stanju svjetske ekonomije i
razvoju tehnologije.
Zemlja crvenica ili Terra rossa sadrži kaolinit, tinjce i kvarc te manji udio hematita,
getita, plagioklasa, kalijeva feldspata i amorfne tvari. Crvena je, smeđastocrvena ili
žućkastocrvena, a nastaje na karbonatnoj podlozi, osobito na krškim terenima mediteranskog
područja. Materijal za tvorbu nanesen je ili vjetrom ili spiranjem te pomješan s tlom nastalim
trošenjem karbonatnih stijena. Zemlja crvenica je obradivo tlo.
(Vrkljan, 2001)
9