Przykład analizy ryzyka instalacji rozładunku chloru - MANHAZ

Przykład analizy ryzyka instalacji rozładunku chloru 353 

Rozdział X 

PRZYKŁAD ANALIZY RYZYKA INSTALACJI ROZŁADUNKU 

CHLORU 

Spis treści 

1. WSTĘP....................................................................................................................................................... 354 

2. OPIS INSTALACJI .................................................................................................................................. 354 

3. IDENTYFIKACJA ŹRÓDEŁ ZAGROŻEŃ.......................................................................................... 355 

4. OPIS POTENCJALNYCH SCENARIUSZY AWARYJNYCH........................................................... 355 

5. OBLICZANIE CZĘSTOTLIWOŚCI SCENARIUSZY AWARYJNYCH......................................... 356 

6. OBLICZANIE SKUTKÓW ..................................................................................................................... 356 

6.1 OBLICZENIA WIELKOŚCI UWOLNIEŃ..................................................................................................... 356 

6.2 OBLICZENIA DYSPERSJI........................................................................................................................ 358 

6.3 OBLICZENIA SKUTKÓW DLA CZŁOWIEKA ............................................................................................. 359 

7. OBLICZANIE RYZYKA......................................................................................................................... 359 

7.1. OBLICZANIE RYZYKA INDYWIDUALNEGO ............................................................................................ 360 

7.2. OBLICZANIE RYZYKA GRUPOWEGO (SPOŁECZNEGO)............................................................................ 361 

7.3. ŚREDNI WSKAŹNIK ŚMIERTELNOŚCI ROD............................................................................................ 361 

7.4. ZASTĘPCZY INDEKS KOSZTÓW SPOŁECZNYCH...................................................................................... 362 

7.5. ŚREDNIE RYZYKO INDYWIDUALNE IRAV .............................................................................................. 362 

7.6. WSPÓŁCZYNNIK WYPADKÓW ŚMIERTELNYCH (FAR) .......................................................................... 362 

Poradnik metod ocen ryzyka związanego z niebezpiecznymi instalacjami procesowymi

354 Przykład analizy ryzyka instalacji rozładunku chloru 

1. Wstęp 

Poniższy rozdział daje przykład opisu prostej instalacji przeładunkowej chloru i analizy ryzyka tej instalacji na 

potrzeby raportu bezpieczeństwa tej instalacji. Pominięto przy tym omówienie wyboru i charakterystyk 

poszczególnych etapów takiej analizy ze względu na obszerność tematu z tym związane. Szczegóły 

zastosowanych metodyk analiz można znaleźć we wcześniejszych rozdziałach niniejszego poradnika. 

2. Opis instalacji 

Instalacja składa się z następujących elementów: 

• Zbiorniki zasilające ciekłego chloru są umiejscowione na wadzę; 

• Przetaczanie ciekłego chloru odbywa się z wykorzystaniem ciśnienia gazowego azotu; 

• Rurociągi ciekłego chloru i par są połączone z użyciem stalowych przewodów giętkich łączonych 

złączem gwintowym; 

• Zbiorniki magazynowe posiadają zawory nadmiarowe; 

• Załadunek cysterny jest poprzedzony ważeniem cysterny i jej uziemieniem; 

• Jedna cysterna może zostać załadowana 50 tonami ciekłego chloru; 

• Cysterna przewozi chlor w warunkach podwyższonego ciśnienia w temperaturze otoczenia; 

• Zawory załadowcze mogą być zamykane zdalnie; 

• Chlor jest przechowywany w warunkach: 

o T = 18 ° C 

o P = 6,3 bar 

Rys 1. Schemat instalacji załadowczej chloru 

• Na liniach ciekłego chloru znajdują się zawory odcinające; 

• Linie gazowe są zabezpieczone poprzez zawory zwrotne. 

Rys. 2.1. Schemat instalacji rozładunku chloru 

Funkcje instalacji 

Instalacja służy do dystrybucji ciekłego chloru z wykorzystaniem cystern kolejowych. 

Stany eksploatacyjne instalacji 

Wyróżnione są dwa stany eksploatacyjne instalacji: 

• załadunek cystern z chlorem, 

• postój instalacji. 

Opis najbliższego otoczenia instalacji 

W odległości 100 m od instalacji w kierunku wschodnim znajduje się teren zamieszkały o wymiarach 400 na 

400 m zamieszkały przez 400 osób rozmieszczonych równomiernie na całym obszarze. 


Warunki pogodowe przyjęte dla potrzeb analizy 

Przyjęto średnie warunki pogodowe: 

Klasa stabilności atmosfery “D” 

Szybkość wiatru 4 m/s 

Procedura załadunku ciekłym chlorem cysterny kolejowej 


Cysterna kolejowa Ciśnieniowy zbiornik chloru 

Pusta cysterna przybywa do instalacji 

Postój na bocznicy 

Przesunięta do odpowiedniego miejsca dla wentylacji i 

sprawdzenia 

Ważenie cysterny 

Przesunięta na miejsce załadunku Ciekły chlor przesyłany do zbiornika zasilającego 

Załadunek ciekłego chloru do cysterny Użycie poduszki azotowej do przetoczenia chloru do 

cysterny 

Ważenie cysterny Wentylacja zbiornika zasilającego 

Przetoczenie na bocznice 

Wysyłka pełnej cysterny 

3. Identyfikacja źródeł zagrożeń 

Potencjalne zagrożenia dla instalacji załadunkowej chloru były identyfikowane z wykorzystaniem następujących 

narzędzi i danych: 

1. oceny inżynierskiej, 

2. danych historycznych, 

3. sformalizowane techniki identyfikacji źródeł zagrożenia HAZOP, FMEA, 

4. danych katalogowych dotyczących niezawodności poszczególnych urządzeń. 

Przeprowadzona analiza HAZOP pozwoliła na wyodrębnienie trzech reprezentacyjnych potencjalnych zdarzeń 

wypadkowych: 

1. mały wypływ ciekłego chloru 

2. mały wypływ gazowego chloru 

3. duży wypływ gazowego chloru 

4. Opis potencjalnych scenariuszy awaryjnych 

Scenariusz 1. 

- Mały wypływ ciekłego chloru przez otwór o średnicy zastępczej 12 mm. 

- Czas trwania wypływu – 10 min. 

- Przyczyny: 

- nieszczelności zaworu, 

- uderzeniowe przerwanie rurociągu z ciekłym chlorem, 

- nieszczelności przewodów giętkich. 

Scenariusz 2 

- Mały wyciek gazowego chloru przez otwór o średnicy zastępczej 12 mm. 

- Czas trwania wycieku 10 min. 

- Przyczyny: 

- uderzeniowa nieszczelność rurociągu gazowego chloru, 

- nieszczelność zaworu, 

- nieszczelność zaworu nadmiarowego, 

- nieszczelność przewodów giętkich. 

Scenariusz 3 

- Duży wyciek gazowego chloru 

- Czas trwania wycieku oszacowano na 60 min (czas potrzebny do przybycia służb ratowniczych w celu 

zatrzymania wycieku) 

- Przyczyny: 

- pożar zewnętrzny powodujący otwarcie zaworu nadmiarowy. 



5. Obliczanie częstotliwości scenariuszy awaryjnych 

Opierając się na danych historycznych dotyczących podobnych urządzeń pracujących w zbliżonych warunkach 

(ciśnienia, temperatury, korozji, wibracji itp.) uzyskano następujące wartości częstotliwości występowania 

uszkodzeń. 

Opis uszkodzenia Uśredniona częstotliwość występowania 

Nieszczelność zaworu 

uszkodzeń (uszkodzenia / rok) 

1 * 10 

Nieszczelność przewodu giętkiego 

Uszkodzenie udarowe rurociągu 

Nieszczelność zaworu nadmiarowego w czasie pracy 

przy ciśnieniu pracy 

–5 

5 * 10 –4 

1 * 10 –5 

1 * 10 –4 

Korzystają z podanych danych można oszacować częstotliwość występowania pierwszych dwóch zdarzeń 

wypadkowych jako sumę częstotliwości występowania uszkodzeń poszczególnych elementów (urządzeń) 

korzystając ze wzoru: 

gdzie: 

F jest częstotliwością scenariusza awaryjnego 

n 

F ∑ = 

= 

i 1 

ni jest ilością urządzeń i 

fi jest częstotliwością występowania uszkodzenia urządzenia i 

Obliczając częstotliwość dla scenariusza 1 uzyskujemy: 

ilość zaworów - 7 

ilość przewodów giętkich 1 

ilość rurociągów 1 

Częstotliwość występowania scenariusza awaryjnego 1 wynosi 5,8 * 10 –4 / rok 

Obliczając częstotliwość dla scenariusza 2 uzyskujemy: 

ilość zaworów – 5 

ilość przewodów giętkich – 1 

ilość rurociągów – 1 

Częstotliwość występowania scenariusza awaryjnego 2 wynosi 6,6 * 10 –3 / rok 

Oszacowanie częstotliwości występowania scenariusza awaryjnego 3 musi być wykonane z wykorzystaniem 

analizy Drzewa Błędów. 

Analiza Drzewa Błędów dla scenariusza 3 pozwoliła na oszacowanie częstotliwości na poziomie 3 * 10 –6 /rok. 

6. Obliczanie skutków 

Przeprowadzona analiza zagrożeń pozwoliła na wyodrębnienie trzech zdarzeń wypadkowych 

- scenariusz 1 – uwolnienie cieczy z otworu o średnicy zastępczej 12 mm 

- scenariusz 2 – uwolnienie par z otworu o średnicy zastępczej 12 mm 

- scenariusz 3 – uwolnienie par na skutek pożaru zewnętrznego poprzez zawór nadmiarowy 

Dla poszczególnych zdarzeń, korzystając z odpowiednich modeli fizycznych wykonano obliczenia maksymalnej 

odległości występowania stężenia niebezpiecznego chloru. 

6.1 Obliczenia wielkości uwolnień 

Każde z omówionych powyżej zdarzeń wypadkowych wymaga przeprowadzenia obliczeń wielkości wypływu z 

wykorzystaniem innych modeli fizycznych wypływu. 

Scenariusz 1 

Wypływ ciekłego chloru jest spowodowany przez ciśnienie gazowego azotu wynoszące 1 bar. 

Korzystając z równania Bernuliego możemy oszacować szybkość uwolnienia w kg / s 

Q 

l 

ni 

f 

i 

1 

2 

( P − P ) ⎞ 

⎛ 2 a 

= Cd 

Aρ⎜ 

+ 2gh⎟ 

⎝ ρ ⎠ 

Poradnik metod ocen ryzyka związanego z niebezpiecznymi instalacjami procesowymi 

, 

, 

(5.1) 

(6.1)

gdzie: 

QL - wielkość wypływu w kg / s 

Cd – współczynnik wypływu dla cieczy wynosi 0,61 

A – pole powierzchni otworu o średnicy 12 mm ( 1,13 * 10 –4 m 2 

ρ - gęstość chloru 1420 kg / m 3 

P – ciśnienie wyższe = 6,3 * 10 5 N / m 2 

Pa – ciśnienie atmosferyczne 1,0 * 10 5 N / m 2 

h – wysokość słupa cieczy = 0 m 

g – przyspieszenie ziemskie 9,8 m / s 2 


Wykonując obliczenia uzyskujemy wartość wielkości wypływu = 2,67 kg/s 

Ciekły chlor wypływający przez otwór ulega gwałtownemu odparowaniu. Należy obliczyć używając poniższego 

wzoru wielkość frakcji gwałtownego parowania. 

gdzie: 

Fv - wielkość frakcji gwałtownego parowania 

F 

v 

= C 

⎛ 

⎜ 

T − T 

⎜ 

⎝ H fg 

Cp - współczynnik przenikania ciepła (T + Tb)/2 = 0.950 kj/kg°C 

T - temperatura otoczenia = 18 °C 

Tb – temperatura końcowa = temperaturze parowania = -34 °C 

Hfg – ciepło parowania w temperaturze Tb = 285 kJ/kg 

Wykonując podstawienie do wzoru otrzymujemy wartość 0,17 

Dla scenariusza awaryjnego 1 obserwujemy następujące zjawiska fizyczne: 

- tworzenie się aerozolu 

- praktycznie część aerozolu = frakcji gwałtownego parowania 

- 34 % uwolnienia jest w postaci chmury 

- 66 % uwolnienia opada jako opad wtórny 

- szybkie parowanie powierzchniowe 

- krótkie trwanie wypływu, 10 min daje uwolnienie 1500 kg chloru 

- przyjmuje się, że nastąpi całkowite odparowanie ciekłego chloru. 


p 

b 

⎞ 

⎟ 

⎠ 

, (6.2) 

Scenariusz 2 

Uwolnienie gazowe różni się znacznie od uwolnienia cieczy. Aby stwierdzić czy wypływ gazu jest pod 

dźwiękowy czy odbywa się z szybkością dźwięku należy poznać wartość ciśnienia krytycznego dla danego gazu. 

Jeżeli iloraz ciśnienia instalacji gazowej a ciśnienia atmosferycznego jest większy od ciśnienia krytycznego 

wypływ gazu będzie limitowany przez szybkość dźwięku 

Obliczenie ciśnienia krytycznego można wykonać posługując się wzorem: 

gdzie: 

Pkryt – wielkość ciśnienia krytycznego 

γ - pojemność cieplna (=1,32 dla chloru) 

γ /( γ −1) 

⎛ γ + 1⎞ 

P = ⎜ ⎟ , (6.3) 

kryt 

⎝ 2 ⎠ 

Podstawiając do wzoru uzyskujemy wartości: 

- ciśnienie krytyczne = 1,84 

- iloraz ciśnienia instalacji przez ciśnienie atmosferyczne = 6,3 

- wypływ jest limitowany szybkością dźwięku. 

Dla wypływu limitowanego prędkością dźwięku szybkość wypływu można obliczyć korzystając z wzoru: 

gdzie: 

Qv – wielkość szybkości uwolnienia gazu 

Cd – współczynnik wypływu dla gazu = 1 

⎡⎛ 

γm 

⎞⎛ 

2 ⎞ 

Qv = Cd 

AP⎢⎜ 

⎟⎜ 

⎟ 

⎢ 1 

⎣⎝ 

RT ⎠⎝ 

γ + ⎠ 

( γ + 1) 

/( γ −1) 

⎤ 

⎥ 

⎥⎦ 

1/ 

2 

, (6.4)


A pole powierzchni otworu o średnicy 12 mm = 1,13 * 10 -4 m 2 

P – ciśnienie wewnątrz instalacji gazowej = 6,3 N/m 3 

γ - pojemność cieplna (=1,32 dla chloru) 

m – masa molowa chloru 71 kg/kmol 

R – stała gazowa = 8310 J/kg mol K 

T – temperatura zewnętrzna = 291 K 

Podstawiając powyższe wartości otrzymujemy wielkość wypływu gazowego chloru w wysokości 0,26 kg/s 

Scenariusz 3 

Dla scenariusza 3 wywołanego przez pożar zewnętrzny należy w pierwszej kolejności określić całkowitą ilość 

ciepła otrzymaną przez zbiornik. Można to wykonać korzystając z wzoru: 

gdzie: 

q in = 

34, 5FA 

0, 

82 

qin – całkowita ilość ciepła zaabsorbowana przez zbiornik 

F – współczynnik izolacji cieplnej = 0,3 dla tego typu zbiorników 

A – pole powierzchni zbiornika = 650 ft 2 

Korzystając z wzoru: 

Q = q / h 

gdzie: 

Qrv – szybkość wypływu gazu w kg/s 

qin – całkowita ilość ciepła zaabsorbowana przez zbiornik 

hfg – ciepło parowania dla ciśnienia otwarcia zaworu nadmiarowego = 257 kJ/kg 

rv 

, (6.5) 

, (6.6) 

Podstawiając powyższe dane do wzoru uzyskujemy wartość szybkości uwolnienia gazowego chloru równą 2,4 

kg/s. 

6.2 Obliczenia dyspersji 

Dyspersja chmury gazowego chloru 

Dyspersja gazowego chloru w atmosferze będzie powolna i jest zależna od wiatru. Dla potrzeb tej analizy 

wykorzystano model rozprzestrzeniania się chmury gazu neutralnego Pasquilla Gifforda Gaussiana. Model ten 

jest poprawny dla odległości od 100m do 10 km. 

Do obliczeń można wykorzystać wzór dla stałego podłoża o właściwościach nie absorbujących: 

gdzie: 

C – stężenie chloru (kg/m 3 ) 

Q – szybkość uwolnienia, 

u – szybkość wiatru m/s, 

δ - współczynnik dyfuzji prostopadły i boczny, 

H – wysokość źródła, 

⎛ 2 ⎞⎡ 

2 

2 

Q 

⎛ ⎞ ⎛ ⎞⎤ 

⎜ 

− y 

⎟ 

− ( z − H ) − ( z + H ) , (6.6) 

C = ⎢ ⎜ 

⎟ + 

⎜ 

⎟ 

xyz 

exp exp 

exp 

⎜ 2 ⎟ 

2 

2 ⎥ 

2πσ yσ 

zu 

⎝ 2σ 

y ⎠⎢⎣ 

⎝ 2σ 

z ⎠ ⎝ 2σ 

z ⎠⎥⎦ 

x – długość chmury (m), 

y – szerokość chmury (m), 

z – wysokość chmury (m). 

Po przekształceniu wzoru przy założeniach że: h=0; z=0; y=0 i konwersji stężenia na wartości ppm otrzymujemy 

następujący wzór pozwalający na wyznaczenia stężenia chloru: 

gdzie: 

C 

xyz 

Q 

= 

πσ σ u 

y 


z 

in 

RT 

MP 

fg 

6 

× 10 

, 

(6.7)

C – stężenie chloru w ppm. 

Korzystając z następujących danych: 

Q1 =2,7 kg/s (scenariusz 1) 



T= 18 °C = 291 K 

u= 4 m/s 

M=71 kg/kmol 

P=1*10 5 N/m 2 (1 atmosfera) 

Otrzymujemy następujące wartości stężenia w funkcji odległości od źródła: 

Scenariusz 1 

Wypływ cieczy 

(2,7 kg/s) 


Scenariusz 2 

Wypływ gazu 

(0,26 kg/s) 

Scenariusz 3 

Wypływ z zaworu nadmiarowego 

(2,4 kg/s) 

X (m) C (ppm) X (m) C (ppm) X (m) C (ppm) 

100 

200 

230 

250 

300 

2000 

550 

430 

370 

270 

50 

64 

100 

Odległość od źródła w kierunku wiatru nie charakteryzuje całkowicie chmury par. 

Dla potrzeb tego przykładu przyjęto założenie że chmura gazowa rozprzestrzenia się w kształcie klina o kącie 

rozwarcia 15 °. 

6.3 Obliczenia skutków dla człowieka 

Przed wykonaniem analizy dyspersji chmury gazowej należy określić interesujące nas stężenia niebezpieczne 

chloru. Korzystając z wzoru na funkcję probit, określającą prawdopodobieństwo śmierci w funkcji stężenia i 

czasu narażenia, określaną empirycznie, można wyznaczyć stężenia dla którego 50 % populacji narażonej w 

czasie t ulegnie zatruciu śmiertelnemu (LC50). 

690 

430 

190 

100 

150 

200 

250 

300 

360 

400 

1700 

830 

490 

330 

240 

175 

145 

Pr = -8,29 + 0,92 ln(C 2 t), (6.8) 

gdzie: 

Pr - wartość funkcji probit, 

C – stężenie chloru w ppm, 

t – czas ekspozycji w min. 

Dla wartości Pr=5 otrzymujemy: dla scenariusza 1 i 2 (czas narażenia 10 min) – 430 ppm, 

dla scenariusza 3 (czas narażenia 60 min) – 175 ppm. 

7. Obliczanie ryzyka 

Oszacowanie ryzyka wypadku śmiertelnego dla instalacji załadunkowej chloru jest oparte na następujących 

założeniach: 

Określono trzy prawdopodobne scenariusze awaryjne: 

Scenariusz 1 

Wypływ cieczy przez otwór o średnicy zastępczej 12 mm 

Szybkość wypływu 2,7 kg/s 

Czas trwania wypływu 10 min 

Wartość stężenia LC50 = 430 ppm 

Odległość dla której to stężenie zostanie osiągnięte = 230 m 

Kąt rozchodzenia się chmury w kierunku wiatru 15° 

Częstotliwość wystąpienia scenariusza 5,8 * 10 -4 /rok 



Scenariusz 2 

Wypływ pary przez otwór o średnicy zastępczej 12 mm 







Scenariusz 3 

Wypływ z zaworu nadmiarowego wywołany przez pożar zewnętrzny 







7.1.Obliczanie ryzyka indywidualnego 

Ryzyko indywidualne jest obliczane z wykorzystaniem poniższego wzoru: 

gdzie: 

IR 

( x, 

y) 

= 

n 

∑ 

io= 

0 

( x, 

y) 

io 

IR(x,y) - całkowite ryzyko indywidualne w punkcie o współrzędnych (x,y) 

(x,y) - współrzędne punktu rozważanego 

n - ilość zdarzeń 

io - numer scenariusza 

IR(x,y)io - ryzyko indywidualne dla scenariusza io. 

Ryzyka scenariusza io można wyznaczyć za pomocą równania: 

gdzie: 


IR 

, (6.9) 

IR(x,y)io=fio P(x,y)io, (6.10) 

fio - częstotliwość występowania scenariusza io w kierunku /rok 

P(x,y)io - prawdopodobieństwo że skutkiem scenariusza io będzie wypadek śmiertelny. 

Dla potrzeb tej analizy prawdopodobieństwa scenariusza io można obliczyć z wzoru: 

gdzie: 

f 

io 

⎛ θ ⎞ 

= f i ⎜ ⎟ 

⎝ 360 ⎠ , 

fio - częstotliwość występowania scenariusza io w kierunku /rok 

fi - częstotliwość występowania scenariusza i /rok 

θ - kΉt rozprzestrzeniania się chmury. 

(6.11) 

Prawdopodobieństwo wypadku śmiertelnego można przyjąć za równe 1 jeżeli stężenie chloru w chmurze jest 

wyższe niż wartość LC50. 

Najwyższy zasięg ryzyka będzie dla scenariusza 3 z powodu największego zasięgu chmury o stężeniu 

przekraczającym wartość LC50. 

Dla odległości 360 m od źródła, prawdopodobieństwo scenariusza 1 i 2 jest równe 0. 

Dlatego też wartość IR(360) = 1,2 * 10 -7 / rok; 

Dla odległości 230 m od źródła, prawdopodobieństwo scenariusza 2 jest równe 0. 


Dla odległości od źródła = 64 mogą wystąpić wszystkie potencjalne scenariusze awaryjne.



Uzyskując powyższe wartości możemy określić kontury ryzyka indywidualnego jako łuki o promieniu 

odpowiednio 360, 230 i 64 m od źródła uwolnienia. 

7.2.Obliczanie ryzyka grupowego (społecznego) 

Ryzyko grupowe jest obliczane inaczej niż ryzyko indywidualne. Punktem wyjściowym dla tych obliczeń jest 

liczba osób które poniosły śmierć w każdym poszczególnym wypadku, a nie prawdopodobieństwo poniesienia 

śmierci w danym konkretnym miejscu. 

W analizie tej wykorzystuje się dane dotyczące gęstości zaludnienia na danym terenie. I tak dla scenariusza 2 

wyciek chloru nie zagroziłby strefie zaludnionej. Dlatego też zdarzenie to może zostać pominięte w analizie 

ryzyka społecznego. Dla oceny liczby osób które mogą ulec działaniu wypadku należy poddać analizie pozostałe 

dwa scenariusza. Analiza skutków jest liczona dla każdego obszaru otoczonego obwiednią działania 

toksycznego. W przykładzie zastosowano metodę uproszczoną dla której kształt obwiedni jest klinem o kącie 

rozwarcia 15°. W rzeczywistości, model zastosowany do obliczeń Pasquila-Gifforda niemal zawsze uzyskuje 

kształt o obwiedni w przybliżeniu eliptycznej. Jednym z użytecznych sposobów określenia liczby ludzi którzy 

znajdą się w strefie oddziaływania scenariusza jest wykreślenie obwiedni dla poziomu śmiertelności 50%, którą 

nanosi się na mapę zaludnienia. Przyjmuje się że poziom śmiertelności 50% odpowiada średniemu poziomowi 

śmiertelności. Całkowita liczba osób które znajdą się w obszarze objętym obwiednią stanowi szacunkową liczbę 

przypadków śmiertelnych wynikającą ze skutków tego scenariusza działającego w połączeniu z niekorzystnym 

kierunkiem wiatru. 

Dla większości przypadków wystarczy użycie róży wiatrów opartej na 8 lub 12 punktach kompasu. Przyjmując 

że rozkład wiatrów jest równomierny, częstotliwość wystąpienia każdego kierunku wiatru w przypadku użycia 8 

punktowej róży wiatrów ma prawdopodobieństwa równe 0,125. 

Dla opracowania tablicy ryzyka społecznego należy w pierwszym rzędzie ustalić liczbę kierunków wiatru. Dla 

potrzeb tego opracowania przyjęto 8 kierunków wiatru. 

Każde ewentualne uwolnienie może mieć osiem możliwych skutków w zależności od konkretnego kierunku 

wiatru. W każdym przypadku należy wyrysować obwiednię obszaru objętego działaniem toksycznymi i 

oszacować liczbę przypadków śmiertelnych po naniesieniu obwiedni na mapę gęstości zaludnienia na tym 

obszarze. Liczbę tę otrzymujemy mnożąc powierzchnię objętą wspomnianą obwiednią przez gęstość zaludnienia 

(liczba osób na 100 m kw.) 

Dla scenariusza 3, wiatr zachodni spowoduje że chmura rozprzestrzeni się w kierunku wschodnim i klin 

mający szerokość 15° obejmie swym zasięgiem obszar zaludniony o powierzchni ok. 15 000 m 2 Przyjmując że 

gęstość zaludnienia na tym terenie wynosi 25 osób na wycinek siatki o rozmiarach 100m na 100m, otrzymamy 

wynik 38 wypadków śmiertelnych. Podobnie w przypadku wiatru południowo – zachodniego (SW) chmura 

rozejdzie się w kierunku północno – wschodnim i po wyrysowaniu obwiedni oszacowana liczba przypadków 

śmiertelnych wyniesie 20 osób. W przeliczeniu na jeden rok, częstotliwość każdego z wymienionych wypadków 

wyniesie 1/8 częstotliwości uwolnień czyli: 

0,125 3*10 -6 = 3,8 * 10 -7 /rok 

W tabeli poniższej przedstawiono ilość wypadków śmiertelnych dla poszczególnych scenariuszy (1 i 3) w 

zależności od kierunku wiatru. 

Numer scenariusza i kierunek wiatru Częstotliwość występowania zdarzeń 

wypadkowych 

1SW 

7,3* 10 

1W 

1NW 

3SW 

3W 

3NW 

inne 

-5 

7,3* 10 -5 

7,3* 10 -5 

3,8* 10 -7 

3,8* 10 -7 

3,8* 10 -7 

7.3.Średni wskaźnik śmiertelności ROD 

Oszacowana ilość wypadków 

śmiertelnych 

13 

14 

13 

20 

38 

20 

0 

Średni wskaźnik śmiertelności jest obliczany jako suma iloczynu ilości wypadków śmiertelnych danego 

scenariusza i częstotliwości występowania tego scenariusza, zgodnie z wzorem: 

gdzie: 

ROD - wskaźnik śmiertelności dla wszystkich zdarzeń wypadkowych 

RODio - wskaźnik śmiertelności dla scenariusza io 



fio – częstotliwość występowania scenariusza io 

Nio – ilość wypadków śmiertelnych dla scenariusza io 

7.4.Zastępczy indeks kosztów społecznych 

n 

ROD = ∑ ROD = ∑ f io × N 

io 

io= 

1 

io= 

1 

Indeks ten pozwala na określenie społecznego oddźwięku wypadków śmiertelnych. 

Można go obliczyć stosując równanie: 

gdzie: 

P - współczynnik niechęci do wypadków (>1) 

P =2 dla rządu Holandii. 

7.5.Średnie ryzyko indywidualne IRAV 

= IKS 


n 

∑ 

io= 

1 

n 

P 

io io N f 

Średnie ryzyko indywidualne jest obliczane z wartości ROD według równania: 

Gdzie: PR – całkowita ilość osób zagrożonych wypadkiem ze skutkami śmiertelnymi. 

IR = ROD / P 

7.6.Współczynnik wypadków śmiertelnych (FAR) 

Współczynnik wypadków śmiertelnych FAR jest obliczany według wzoru: 

AV 

R 

8 

FAR = IRAV 

/ 10 

io 

(7.1) 

, (7.2) 

gdzie: 

wartość 10 8 jest całkowitym czasem narażenia (godziny) dla jednej osoby. 

Współczynnik ten jest często używany jako miara ryzyka dla osób zatrudnionych w danej instalacji. 

(7.3) 

(7.4)

Przykład analizy ryzyka instalacji rozładunku chloru - MANHAZ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?