Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.
01.08.2013 • Views
Share Embed Flag

Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.

Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.

Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
nefeli.lib.teicrete.gr

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

Α.Τ.Ε.Ι.<br />

ΣΧΟΛ<strong>Η</strong> ΔΙΟΙΚ<strong>Η</strong>Σ<strong>Η</strong>Σ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ<br />

ΤΜ<strong>Η</strong>ΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡ<strong>Η</strong>ΣΕΩΝ.<br />

ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚ<strong>Η</strong>Σ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:<br />

<strong>Η</strong> ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong> <strong>ΣΑΝ</strong> <strong>ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ</strong><br />

<strong>ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ</strong>.<br />

ΑΝΑΛΥΣ<strong>Η</strong> <strong>ΚΑΤΑ</strong> <strong>ΝΟΜΟ</strong>.<br />

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘ<strong>Η</strong>Γ<strong>Η</strong>ΤΡΙΑ: ΜΟΥΔΑΤΣΟΥ ΑΡΓΥΡΩ, ΕΠΙΚ. ΚΑΘ<strong>Η</strong>Γ.<br />

ΟΝΟΜ/ΜΟ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑΣ: ΓΚΙΑΟΥΡΑΚ<strong>Η</strong> ΕΛΕΝ<strong>Η</strong><br />

Α.Μ.: 4064<br />

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008<br />

1

ΕΙΣΑΓΩΓ<strong>Η</strong><br />

Πολλοί επιστήμονες και μη έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς να δώσουν μια<br />

έννοια στην λέξη “Τουρισμός”. Αν συγκεντρώσουμε όλες τις έννοιες που έχουν δοθεί<br />

μέσα στο χρόνο, θα δούμε να δημιουργείται ένας ολόκληρος τόμος με αυτές τις<br />

προσπάθειες. Αν πάλι ρωτήσουμε έναν μέσο άνθρωπο με μικρή εμπειρία πάνω σε<br />

αυτήν τη δραστηριότητα, θα μας απαντήσει απλά… «τι πιο ωραίο, ξεκούραστο,<br />

εποικοδομητικό- και πολλά άλλα επίθετα ακόμη- από μια βόλτα για λίγες ή πολλές<br />

ημέρες, εντός ή εκτός της περιφέρειας ακόμα και των συνόρων μας.». <strong>Η</strong> γνωριμία με<br />

νέες κουλτούρες, διαφορετικά μέρη, κλιματικές συνθήκες, η επαφή με άλλες<br />

θρησκείες, έθιμα, γλώσσες, γεύσεις, μυρωδιές. Έστω και αν ο καθένας μας επιλέξει<br />

να κάνει μια τέτοια βόλτα για τον δικό του ξεχωριστό λόγο και σκοπό. Σκοπός ο<br />

οποίος προσδίδει στην δραστηριότητα αυτή την ανάλογη “ταμπέλα” του είτε<br />

αγροτουρισμού είτε κοινωνικού τουρισμού, συνεδριακού τουρισμού, τουρισμού<br />

κινήτρων, θεματικού τουρισμού και άλλων ακόμη ειδών. Είναι φανερό πως ένας<br />

προορισμός ο οποίος συνδυάζει άξια και αρμονικά τις προϋποθέσεις για τις<br />

παραπάνω δραστηριότητες είναι η Κρήτη.<br />

1 <strong>Η</strong> Κρήτη είναι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς διακοπών στην<br />

Ελλάδα. 15% όλων των αφίξεων στην Ελλάδα έρχονται μέσω της πόλης του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου (λιμένας και αερολιμένας), ενώ οι ναυλωμένες πτήσεις στο <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

ξεπερνούν το 20% του συνόλου των πτήσεων ναύλωσης στην Ελλάδα. <strong>Η</strong> αύξηση<br />

στον τουρισμό απεικονίζεται στον αριθμό των κλινών των ξενοδοχείων, ο οποίος<br />

αυξήθηκε στην Κρήτη κατά 53% από το 1986 ως το 1991 ενώ στο υπόλοιπο της<br />

Ελλάδας η αύξηση ήταν 25%. Τα τελευταία χρόνια το νησί το επισκέπτονται περίπου<br />

δυόμιση εκατομμύρια τουρίστες. <strong>Η</strong> νέα εποχή έχει πού περισσότερες απαιτήσεις και<br />

πολύ περισσότερες προκλήσεις. Οι ποιοτικές απαιτήσεις τόσο του μαζικού όσο και<br />

των μεμονωμένων, ειδικών ενδιαφερόντων επισκεπτών έχουν αυξηθεί, ενώ<br />

ταυτόχρονα έχει αυξηθεί πολύ ο ανταγωνισμός ακόμα και από τουριστικούς<br />

προορισμούς που βρίσκονται σε πολύ μακρινές τοποθεσίες, ακόμη και σε άλλες<br />

ηπείρους.<br />

1 Έντυπο Τουρισμός και Οικονομία, www.el.wikipedia.org<br />

2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο<br />

1,1. <strong>Η</strong> ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong> (Γενικά).<br />

<strong>Η</strong> Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το πέμπτο της Μεσογείου.<br />

Βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο και βρέχεται βόρεια από το Κρητικό Πέλαγος,<br />

νότια από το Λυβικό Πέλαγος και οριοθετεί την Ευρώπη από την Αφρική. Αποτελεί<br />

αυτόνομο γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας στο οποίο περιλαμβάνονται επίσης το<br />

νησί Γαύδος και άλλες μικρές νησίδες. Διοικητικά χωρίζεται στους νομούς Χανίων,<br />

Ρεθύμνου, <strong>Η</strong>ρακλείου και Λασιθίου. Οι επισκέπτες μπορούν να φθάσουν στον νησί<br />

μέσω δυο διεθνών αερολιμένων σε <strong>Η</strong>ράκλειο και Χανιά, μέσω του μικρότερου<br />

αερολιμένα στη Σητεία, ή με το πλοίο στους λιμένες <strong>Η</strong>ρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου,<br />

Αγίου Νικολάου, Σητείας και Καστέλι Κισσάμου. <strong>Η</strong> Κρήτη έχει πλούσια οικονομία<br />

που στηρίζεται σε διάφορους τομείς. Έχει αναπτυγμένη γεωργία με βασικά προϊόντα<br />

το ελαιόλαδο, τα σταφύλια και το κρασί, τα εσπεριδοειδή και τα οπωροκηπευτικά.<br />

Έχει επίσης αναπτυγμένη κτηνοτροφία με ονομαστά γαλακτοκομικά προϊόντα και<br />

αλιεία. Οι βιομηχανικές μονάδες ειδικεύονται κυρίως στην επεξεργασία των<br />

γεωργικών προϊόντων, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη ο<br />

τουρισμός.<br />

Το νησί φαίνεται σαν ένα πολύχρωμο παζλ από μυθολογία, ιστορία, βουνά,<br />

φαράγγια και θάλασσα. Τα κομμάτια αυτού του παζλ συνθέτουν μια εικόνα μοναδική<br />

και μαγική. Αξίζει να γνωρίσουμε την «άγνωστη» Κρήτη. Την κρυμμένη στα<br />

φαράγγια, στις δύσβατες κορυφές, στις αναρριχητικές ορθοπλαγιές και στις βαθιές<br />

θάλασσες που την περικλείουν. Το νησί φημίζεται επίσης για την ποικιλία της<br />

χλωρίδας και της πανίδας του. Ήταν η πρώτη περιοχή της Ελλάδος που ανέπτυξε<br />

εξελιγμένο πολιτισμό, με κέντρο την Μινωική Κνωσό και τη Φαιστό, ήταν επίσης το<br />

τελευταίο κομμάτι της Ελλάδος που υποτάχθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, με<br />

την πτώση του <strong>Η</strong>ρακλείου το 1669. <strong>Η</strong> ιστορία της Κρήτης υπήρξε μια σχεδόν διαρκής<br />

διαδοχή αμυντικών πολέμων και επαναστάσεων εναντίον των διάφορων κατακτητών<br />

που ξέβρασαν στις ακτές της τα κύματα της Ιστορίας. Σαν αποτέλεσμα, το νησί είναι<br />

διάσπαρτο από μνημεία και ίχνη τόσο της διέλευσης διάφορων πολιτισμών από το<br />

3

ορεινό του έδαφος, όσο και των αγώνων των Κρητικών να τους απωθήσουν και να<br />

επανακτήσουν την ανεξαρτησία τους. Μινωικά ερείπια, κλασσικοί ναοί,<br />

Βενετσιάνικα κάστρα, Οθωμανικά τζαμιά και νεκροταφεία της Βέρμαχτ και των<br />

Συμμάχων, κάνουν την Κρήτη ένα ζωντανό μουσείο όλης της ιστορίας της<br />

Μεσογείου. Ολόκληρη η Κρήτη είναι μια συνεχής εναλλαγή από ψηλά βουνό,<br />

εύφορες πεδιάδες, πυκνοκατοικημένες πόλεις, γραφικά χωριουδάκια και<br />

κοσμοπολίτικες παραλίες που μαγεύουν τον επισκέπτη. Το εκπληκτικό είναι πως όσο<br />

ανεπτυγμένος και αν είναι ο τουρισμός στα παράλια, η ζωή για τους κατοίκους των<br />

ορεινών χωριών εξακολουθεί να κυλά στους δικούς της παραδοσιακούς ρυθμούς. Οι<br />

αρχαίοι ονόμασαν την Κρήτη το "Νησί των Μακάρων γιατί η φυσική αφθονία ήταν η<br />

βάση για μια καθημερινή ζωή μακάρια και απολαυστική.<br />

<strong>Η</strong> Κρήτη σήμερα εξακολουθεί ν' αναπτύσσεται και να ζει έντονα, αλλάζοντας<br />

όψη κυρίως οι πόλεις του από μέρα σε μέρα, σε αντίθεση με πολλά χωριά που<br />

συνεχίζουν να διατηρούν τη μορφή που είχαν και να ζουν στον ίδιο ρυθμό εδώ και<br />

πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια το νησί το επισκέπτονται περίπου δυόμισι<br />

εκατομμύρια τουρίστες. <strong>Η</strong> νέα εποχή έχει πολύ περισσότερες απαιτήσεις και πολύ<br />

περισσότερες προκλήσεις. Οι ποιοτικές απαιτήσεις τόσο του μαζικού τουρισμού όσο<br />

και των μεμονωμένων, ειδικών ενδιαφερόντων επισκεπτών έχουν αυξηθεί, ενώ<br />

ταυτόχρονα έχει αυξηθεί πολύ ο ανταγωνισμός ακόμα και από τουριστικούς<br />

4

προορισμούς που βρίσκονται σε πολύ μακρινές τοποθεσίες, ακόμη και σε άλλες<br />

ηπείρους. 2<br />

1,2. ΤΟ ΚΡ<strong>Η</strong>ΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ. 3<br />

Μελετώντας προσεκτικά την τουριστική προσφορά της Κρήτης παρατηρούμε<br />

ότι το τουριστικό προϊόν της Κρήτης είναι ιδιαίτερα πλούσιο και αποτελείται τόσο<br />

από άυλους όσο και υλικούς πόρους που με τις όποιες αδυναμίες και τα προβλήματα<br />

του εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερο και μοναδικό.<br />

Ειδικότερα οι τουριστικοί πόροι της Περιφέρειάς μας κατατάσσονται σε τρεις<br />

κατηγορίες:<br />

1. Πόροι υψηλής ποιότητας:<br />

• Το φυσικό περιβάλλον. (φαράγγια, σπήλαια, ορεινοί όγκοι, οι μοναδικές<br />

παραλίες, η χλωρίδα και η πανίδα)<br />

• Το πολιτιστικό απόθεμα. ( αρχαιολογικοί χώροι, μοναστήρια, μουσεία,<br />

ιστορία, τοπική παράδοση, καθημερινή ζωή)<br />

• Τα τοπικά προϊόντα και η κρητική κουζίνα. (Αγροτικά προϊόντα<br />

χαρακτηρισμένα ως Π.Ο.Π. όπως το λάδι, το κρασί, τα γαλακτοκομικά αλλά<br />

και οι παραδοσιακές κρητικές γεύσεις δεν απουσιάζουν από την τουριστική<br />

προβολή. Θεωρούνται όλα ισχυρό πλεονέκτημα της Περιφέρειας και πόσο<br />

μάλλον όταν άλλοι τουριστικοί προορισμοί έχουν ήδη συνδέσει ανάλογα<br />

προϊόντα με το τουριστικό τους προϊόν.)<br />

• Τα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα παγκόσμιας αναγνώρισης και<br />

απήχησης. ( μπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στον τουρισμό αλλά<br />

και ως τουριστικός πόρος.- εκπαιδευτικός συνεδριακός τουρισμός-)<br />

• Τουριστική υποδομή και υπηρεσίες. ( ξενοδοχειακή υποδομή, συνεδριακά<br />

κέντρα, υψηλός επαγγελματισμός)<br />

• Καλή φήμη.<br />

2 Δικτυακοί τόποι www.experttravel.gr, www.el.wikipedia.org., www.google.gr.<br />

3 Δικτυακός τόπος www.inaep.org.<br />

5

2. Πόροι ανεπαρκείς ή απαιτούν βελτίωση και αναβάθμιση.<br />

• Υποδομές που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν για να καλύψουν τουριστικές<br />

ανάγκες, αλλά για διάφορους λόγους εγκαταλείφθηκαν και παραμένουν<br />

αναξιοποίητες.<br />

• Υποδομές που δημιουργήθηκαν με τη φιλοσοφία του θεματικού τουρισμού<br />

αλλά δεν επαρκούν ποσοτικά. Εδώ μπορούμε να τονίσουμε την αναγκαιότητα<br />

για δημιουργία περισσότερων γηπέδων γκολφ, αγροτουριστικών<br />

καταλυμάτων, κέντρων θαλασσοθεραπείας, προπονητικά κέντρα κ.α.<br />

3. Άλλοι πόροι, η αναγκαιότητα των οποίων φαίνεται από τις τάσεις της<br />

τουριστικής αγοράς και ζήτησης. (προκειμένου νέες ομάδες επισκεπτών -<br />

target group- να προσελκυσθούν στην Κρήτη. Επίσης αναγκαίο είναι να<br />

εξαλειφθούν τα φαινόμενα που δημιουργούν κακή εικόνα –π.χ. πωλητές,<br />

οδηγοί ταξί και λεωφορείων, εστιάτορες, σερβιτόροι, ξεναγοί κ.λ.π.-).<br />

1,3. ΑΓΑΠ<strong>Η</strong>ΜΕΝΟΣ <strong>ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ</strong> <strong>Η</strong> ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>. 4<br />

Το κρητικό τουριστικό προϊόν, στρέφεται με αργά αλλά σταθερά βήματα προς<br />

την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με απώτερο σκοπό την αναβάθμιση<br />

του τουριστικού προϊόντος αλλά και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.<br />

Παρατηρούμε τα τελευταία 10 χρόνια μια συντηρητική άνοδο της Ελλάδας στις<br />

προτιμήσεις των τουριστών για τις διακοπές τους, καθιστώντας την χώρα μας κάθε<br />

έτος μέσα στις 10 πρώτες χώρες προορισμούς. Οι επισκέπτες οι οποίοι βάζουν την<br />

χώρα μας σε αυτήν τη θέση, δείχνοντας την προτίμησή τους, δίνουν στο νησί μας μια<br />

ακόμα καλύτερη θέση μέσα στους αγαπημένους τους προορισμούς στην Ελλάδα,<br />

κατατάσσοντας την Κρήτη με αυτή τους την επιλογή να “παίζει” ανάμεσα στους δύο<br />

top(κορυφαίους) προορισμούς.<br />

Φέτος παρά την οικονομική κρίση που έπληξε τις διεθνείς χρηματαγορές και η<br />

οποία έχει κάνει τους κατοίκους της χώρας και κατ’ επέκταση του νησιού μας να<br />

4 Δικτυακός τόπος www.Greekinsight.gr. Έντυπα Τουρισμός και Οικονομία, Χρήμα και Τουρισμός.<br />

6

ανησυχούν, αλλά και τους επιχειρηματίες να “ιδρώνουν” από τώρα για την επόμενη<br />

σαιζόν, η προτίμηση των τουριστών για την χώρα μας τη σαιζόν που μόλις τελείωσε,<br />

φαίνεται από τις αυξημένες αφίξεις διαφορετικών χωρών-τουριστικών αγορών, σε<br />

σχέση με τις συνηθισμένες κάθε χρόνο για την Ελλάδα. Ειδικότερα στην Κρήτη, αυτή<br />

η διαφοροποίηση των επισκεπτών, έδωσε στην τουριστική οικονομική κίνηση του<br />

νησιού την τονωτική ένεση που χρειαζόταν.<br />

Την πρωτιά είχε η Ρωσία που με το φετινό κύμα αφίξεων εξισορρόπησε τη<br />

διαφορά από τις μειωμένες αφίξεις των Γερμανών, οι οποίοι φέτος προτίμησαν<br />

άλλους προορισμούς και αυτή τους η προτίμηση έγινε πολύ αισθητή στα δικά μας<br />

αεροδρόμια. Επίσης η Ρουμανική αγορά είναι μια από τις πιο σημαντικές για την<br />

μελλοντική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού. <strong>Η</strong> Ελλάδα θα μπορούσαμε να πούμε<br />

ότι κατέχει μια ξεχωριστή θέση στις προτιμήσεις των Ρουμάνων επισκεπτών, με<br />

ιδιαίτερη προτίμηση σαν τόπο διακοπών το νησί μας. <strong>Η</strong> Γαλλική τουριστική αγορά<br />

έκανε φέτος αισθητή την εμφάνισή της στην Κρήτη με μια αύξηση περίπου της<br />

τάξεως του 10%, κάτι το οποίο προέκυψε από τα στοιχεία της τουριστικής έκθεσης<br />

που πραγματοποιήθηκε φέτος την άνοιξη στο Παρίσι. Τις ημέρες της έκθεσης στο<br />

ANOUS PARIS - περιοδικό μεγάλης κυκλοφορίας – υπήρχε αφιέρωμα στις<br />

αναχωρήσεις του καλοκαιριού στην Κρήτη με τίτλο « Το νέο πρόσωπο της Κρήτης»<br />

με φωτογραφία το παλιό λιμάνι του Ρεθύμνου. Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων<br />

απονεμήθηκε στην Ελλάδα το βραβείο του «Καλύτερου Διεθνούς Προορισμού» από<br />

το υψηλής αναγνωσιμότητας περιοδικό Voyage, σύμφωνα με έρευνα που<br />

διενεργήθηκε μέσω διαδικτύου στους αναγνώστες του περιοδικού. Το βραβείο<br />

παρέλαβε ο Πρόεδρος του Ε.Ο.Τ. κ. Αθ. Οικονόμου. Ακόμα και στις προτιμήσεις των<br />

Πολωνών έρχεται η Ελλάδα στις πρώτες θέσεις, με δημοφιλέστερο προορισμό για<br />

άλλη μια φορά την Κρήτη. Ακολουθούν η Ρόδος και τα νησιά του Ιουνίου.<br />

<strong>Η</strong> Travel Daily News σε άρθρο της αναφέρει ότι το Flight Center της<br />

Αυστραλίας κατέταξε την Ελλάδα, με αγαπημένο προορισμό την Κρήτη, στην πρώτη<br />

θέση του ετήσιου top 10 ταξιδιωτικών προορισμών για τους Αυστραλούς τουρίστες.<br />

Αξίζει βέβαια να σημειωθεί μια ακόμη διάκριση της Ελλάδας στα εγκαίνια του<br />

Διεθνούς Φεστιβάλ «U-Town 2008 Beijing Chaoyang District International Tourism<br />

Culture Festival» στο πάρκο Chaoyang του Πεκίνου, στο οποίο η Ελλάδα συμμετείχε<br />

ως τιμώμενη χώρα. Τα εγκαίνια έγιναν από τον Δήμαρχο Πεκίνου κ. Guo Jinlong και<br />

τον Πρόεδρο του Ε.Ο.Τ. κ. Αθ. Οικονόμου.<br />

7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο<br />

Σήμερα η υποδομή τουρισμού στην Κρήτη ικανοποιεί αρκετές από τις<br />

προτιμήσεις των επισκεπτών της. Υπάρχει στέγαση κάθε πιθανής κατηγορίας, από<br />

μεγάλα ξενοδοχεία πολυτέλειας με όλες τις εγκαταστάσεις (πισίνες εγκαταστάσεις<br />

αθλητισμού και αναψυχής κ.λ.π.), μικρότερα ιδιόκτητα οικογένεια διαμερίσματα,<br />

μέχρι εγκαταστάσεις κατασκήνωσης. Ο τέλειος συνδυασμός ηπειρωτικής και<br />

νησιωτικής γης αποτελεί ένα από τα βασικότερα ατού της Κρήτης. <strong>Η</strong> καλή<br />

τουριστική οργάνωση μαζί με τη φυσική ομορφιά και την ζωντανή παράδοση είναι<br />

ακόμα μερικά συστατικά της γοητείας της. Δεν είναι τυχαίο πως όποιος πάει μια<br />

φορά στην Κρήτη, αφ' ενός θέλει να πάει ξανά και αφ' ετέρου αισθάνεται λίγο<br />

Κρητικός κατά την παραμονή του ! Είναι ένα νησί γεμάτο αντιθέσεις. Με αναρίθμητα<br />

θέρετρα και γραφικές πόλεις. Είναι αδύνατο να αναφέρει κανείς όλα τα αξιοθέατα σε<br />

μια γενική προσέγγιση. Τόσα αρχαία, τόσα μουσεία, τόσα σπήλαια, τόσα ερείπια<br />

κάστρων, τόσες ακρογιαλιές και τοπία, που κανείς θα πίστευε ότι δεν χωράνε σε ένα<br />

κομμάτι γης του μεγέθους της Κρήτης. Κεφαλαιώδη πάντως θεωρούνται, το Δικταίο<br />

άντρο στο Λασίθι, το φαράγγι της Σαμαριάς μήκους 18 χλμ, η αρχαία πόλη της<br />

Κνωσού λίγο έξω από το <strong>Η</strong>ράκλειο, η Αρχαία Φαιστός, το Φοινικόδασος στο Βάι στο<br />

νομό Λασιθίου, το μοναστήρι του Αρκαδίου στο νομό Ρεθύμνης, οι σπηλιές στα<br />

Μάταλα (Μάτια Αλός) <strong>Η</strong>ρακλείου, το Αρχαιολογικό μουσείο του <strong>Η</strong>ρακλείου. 5<br />

2,1. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ <strong>Η</strong>ΡΑΚΛΕΙΟΥ.<br />

Στο <strong>Η</strong>ράκλειο μπορεί να φτάσει κανείς με αεροπλάνο το οποίο θα<br />

προσγειωθεί στο αεροδρόμιο Ν. Καζαντζάκης. Το αεροδρόμιο βρίσκεται 5<br />

χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου στην περιοχή Νέα<br />

Αλικαρνασσός. Επίσης υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια με πλοία από και προς το<br />

λιμάνι <strong>Η</strong>ρακλείου που το συνδέουν με το λιμάνι του Πειραιά, την Σαντορίνη και άλλα<br />

νησιά των Κυκλάδων. Προς το λιμάνι του Πειραιά ταξιδεύουν μεγάλα, σύγχρονα<br />

πλοία των εταιριών Minoan Lines και ANEK, ενώ προς τη Σαντορίνη και τις<br />

5 Δικτυακός τόπος www.el.wikipedia.org.<br />

8

Κυκλάδες μπορείτε να ταξιδέψετε με τα πολύ γρήγορα catamaran. Επίσης το λιμάνι<br />

του <strong>Η</strong>ρακλείου επισκέπτονται πολλά κρουαζιερόπλοια σε όλη τη διάρκεια του<br />

χρόνου.<br />

Το <strong>Η</strong>ράκλειο συνδέεται με καλό οδικό δίκτυο με όλες τις πόλεις της Κρήτης.<br />

Από εδώ περνά ο βόρειος οδικός άξονας, που διασχίζει την Κρήτη από δυτικά προς<br />

ανατολικά σε όλο το μήκος της βόρειας ακτής και ενώνει τις πόλεις Κίσσαμος,<br />

Χανιά, Ρέθυμνο, <strong>Η</strong>ράκλειο, Άγιος Νικόλαος και Σητεία. Δεδομένου ότι το <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

βρίσκεται στο κέντρο της Κρήτης, είναι εύκολο να ταξιδέψετε από εδώ προς κάθε<br />

γωνιά της Κρήτης, είτε με δημόσια λεωφορεία (ΚΤΕΛ) είτε με ιδιωτικό αυτοκίνητο.<br />

Ο πλυθησμός του Ν. <strong>Η</strong>ρακλείου είναι 292.489. 6<br />

Μέσα στη πόλη 7<br />

<strong>Η</strong> Πλατεία Ελευθερίας είναι η κεντρική πλατεία στο <strong>Η</strong>ράκλειο, εκεί που<br />

βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου, το ξενοδοχείο Astoria Capsis Hotel,<br />

η Νομαρχία <strong>Η</strong>ρακλείου και η Πύλη Αγίου Γεωργίου. Ο ελεύθερος χώρος στον οποίο<br />

σήμερα έχει διαμορφωθεί η πλατεία Ελευθερίας, επί Ενετοκρατίας χρησίμευε για την<br />

άσκηση του μισθοφορικού στρατού των Βενετών. Από αυτή τη χρήση πήρε και το<br />

όνομα Campo Marzio ή Piazza d' Armi. Αργότερα όταν χτίστηκε η πύλη του Αγ.<br />

Γεωργίου τον 16ο μ.Χ. αιώνα, η πλατεία μετονομάστηκε σε πλατεία Αγίου Γεωργίου.<br />

Το 1628 στα πλαίσια της υδροδότησης του <strong>Η</strong>ρακλείου με την μεγαλεπήβολη κρήνη<br />

Μοροζίνι (κρήνη Λιονταριών), χτίστηκε ΝΔ του ξενοδοχείου Astoria μία<br />

υδατογέφυρα στηριζόμενη σε τρία τόξα, πάνω από την οποία περνούσε αγωγός νερού<br />

για την Κρήνη. Από την υδατογέφυρα αυτή η πλατεία άκουγε και ακούει συχνά μέχρι<br />

σήμερα στο όνομα Τρεις Καμάρες, αν και αυτές γκρεμίστηκαν από τους Τούρκους<br />

τον 19ο μ.Χ. αιώνα. Επίσης από την Πλατεία Ελευθερίας χάθηκαν οι υπόγειες<br />

κυκλικές σιταποθήκες των Ενετών, όπου αποθηκεύονταν σιτηρά για καταστάσεις<br />

ανάγκης, όπως πολιορκία της πόλης, και η μεγάλη Ενετική δεξαμενή νερού επί της<br />

οδού Δικαιοσύνης βόρεια της Νομαρχίας .<strong>Η</strong> δεξαμενή ήταν λιθόκτιστη, υπόγεια και<br />

είχε χωρητικότητα 6.000 βαρέλια και είχε φτιαχτεί για έκτακτες περιπτώσεις ώστε να<br />

καλύπτει τις υδρευτικές ανάγκες της πόλης. Ας μην ξεχνάμε ότι το <strong>Η</strong>ράκλειο ήταν<br />

ουσιαστικά ένα μεγάλο φρούριο, που χάρη στις οχυρώσεις του και τις βοηθητικές<br />

εγκαταστάσεις του μπόρεσε αν αντέξει επί 22 χρόνια την πολιορκία από τους<br />

Τούρκους.<br />

6 Δικτυακός τόπος www.crete.tournet.gr www.creta-info.gr<br />

7 www.crete.tournet.gr, www.el.wikipedia.org. www.google.gr<br />

9

Αργότερα επί τουρκοκρατίας η πλατεία Ελευθερίας παρέμεινε γυμνός<br />

ακάλυπτος χώρος. <strong>Η</strong> πιο πρόσφατη διαμόρφωση της πλατείας Ελευθερίας θέλησε να<br />

προσδώσει στο κέντρο του <strong>Η</strong>ρακλείου μοντέρνα άποψη και τον αέρα της<br />

ευρωπαϊκής μεγαλούπολης. Πλακοστρώνεται με μάρμαρο, αποκτά παγκάκια<br />

μινιμαλιστικής αντίληψης ενώ διατηρεί μερικά από τα δέντρα (ευκαλύπτους) και<br />

διακοσμείται με μεταλλικούς πυλώνες που συμβολίζουν κατάρτια πλοίων,<br />

υπενθυμίζοντας την ναυτική ιστορία του <strong>Η</strong>ρακλείου. Ο κόσμος του <strong>Η</strong>ρακλείου ποτέ<br />

δεν αποδέχτηκε τη νέα αυτή μορφή της Πλατείας Ελευθερίας και έχουν ξεκινήσει<br />

συζητήσεις για την αλλαγή της.<br />

<strong>Η</strong> ιστορία του κτιρίου που στεγάζει τη Νομαρχία <strong>Η</strong>ρακλείου στο νότιο-<br />

δυτικό τμήμα της Πλατείας Ελευθερίας ανάγεται στην ενετοκρατία, όταν το 1585<br />

χτίστηκαν οι στρατώνες του Αγ. Γεωργίου. Αργότερα οι Τούρκοι τροποποίησαν το<br />

ενετικό κτίριο και το χρησιμοποίησαν σαν στρατώνα των αυτοκρατορικών<br />

γενιτσάρων. Το 1883 ξεκίνησε η ανοικοδόμηση των νέων στρατώνων από τον<br />

αρχιτέκτονα του Αγίου. Μηνά και του Αγίου Τίτου, Αθανάσιο Μούση. Σήμερα το<br />

κτίριο έχει χωριστεί στα 3 και στεγάζει τη Νομαρχία, τα Δικαστήρια και την<br />

Αστυνομική Διεύθυνση <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

<strong>Η</strong> Πύλη του Αγίου Γεωργίου βρίσκονταν θαμμένη κάτω από την Πλατεία<br />

Ελευθερίας για πολλές δεκαετίες. <strong>Η</strong> Πύλη του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε το 1565 επί<br />

ενετοκρατίας και συνέδεε το περιτειχισμένο <strong>Η</strong>ράκλειο με την Ανατολική Κρήτη.<br />

Αλλιώς ονομαζόταν Πύλη Λαζαρέτο. <strong>Η</strong> αρχική πρόσοψη της πύλης Αγίου Γεωργίου<br />

ήταν μνημειακή, διακοσμημένη με μετάλλια, οικόσημα, ανάγλυφους λέοντες και<br />

επιγραφή στο υπέρθυρο με την χρονολογία κατασκευής, 1565, και το όνομα του<br />

αρχιστράτηγου Παύλου Τζώρτζη. Ψηλά, πάνω από το άνοιγμα της εισόδου δέσποζε η<br />

ανάγλυφη εικόνα του Αγίου Γεωργίου πάνω στο άλογο του. <strong>Η</strong> επιβλητική πρόσοψη<br />

της πύλης γκρεμίστηκε το 1917 και το ανάγλυφο με τον Άγιο Γεώργιο φυλάσσεται<br />

στο Ιστορικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

Το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου βρίσκεται στην οδό Ξανθουδίδη 1<br />

στο κέντρο του <strong>Η</strong>ρακλείου, στην βόρειο-ανατολική γωνία της Πλατείας Ελευθερίας.<br />

Στους χώρους του μουσείου παρουσιάζεται ο αρχαιότερος πολιτισμός της Ευρώπης, ο<br />

Μινωικός πολιτισμός. Το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου συγκεντρώνει εκθέματα<br />

από όλη την Κρήτη και προσφέρει στον επισκέπτη την δυνατότητα να θαυμάσει τον<br />

πολιτισμό των Μινωιτών σε όλη του την συνέχεια. Το Αρχαιολογικό Μουσείο άνοιξε<br />

10

με μία αίθουσα για πρώτη φορά τις πόρτες του το 1904-07, εκεί όπου στην ενετική<br />

περίοδο υπήρχε η καθολική μονή του Αγίου Φραγκίσκου που κατέρρευσε με το<br />

μεγάλο σεισμό του 1856. Το 1926 το μουσείο πλήττεται σοβαρά από σεισμό και<br />

οικοδομείται από την αρχή στο διάστημα 1937-1940.<br />

<strong>Η</strong> είσοδος στο Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου επιτρέπεται τους<br />

καλοκαιρινούς μήνες τη Δευτέρα από τις 13:00 - 19:30 και Τρίτη μέχρι Παρασκευή<br />

από τις 08:00 - 19:30. Τη χειμερινή περίοδο (1 Νοεμβρίου μέχρι 31 Μαρτίου) το<br />

μουσείο είναι ανοικτό από τις 08:30 - 15:00.<br />

Υπενθυμίζουμε ότι το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου παραμένει κλειστό λόγω<br />

επέκτασης και λειτουργεί προσωρινή έκθεση με τα σημαντικότερα ευρήματα μέχρι το<br />

2010.<br />

Σημαντικότερα εκθέματα στο Αρχ/κο Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου:<br />

• Θεές των Οφεων, από το ανάκτορο της Κνωσού.<br />

• Αγγείο από ορυκτό κρύσταλλο από το Ανάκτορο της Ζάκρου.<br />

• Αγγείο σε σχήμα κεφαλής Ταύρου από το ανάκτορο της Κνωσού.<br />

• Δίσκος της Φαιστού, πήλινος δίσκος με άγνωστη γραφή και στις 2 πλευρές<br />

του, που βρέθηκε στο Μινωικό Ανάκτορο της Φαιστού.<br />

• Τοιχογραφία με ταυροκαθάψια από το Ανάκτορο της Κνωσού.<br />

• Το χρυσό δακτυλίδι από τα Iσόπατα στην Κνωσό.<br />

• Καμαραϊκό αγγείο, πήλινη "καρποδόχη" (φρουτιέρα) από το ανάκτορο της<br />

Φαιστού.<br />

• Ομοίωμα μικρού ναού από τις Αρχάνες.<br />

Τα Λιοντάρια στο <strong>Η</strong>ράκλειο είναι η πλατεία με την Κρήνη Μοροζίνι, το<br />

περίτεχνο ενετικό σιντριβάνι με τα 4 λιοντάρια, που από το στόμα τους αναβλύζει<br />

νερό. <strong>Η</strong> Κρήνη Μοροζίνι βρίσκεται στην Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου στο κέντρο<br />

του <strong>Η</strong>ρακλείου, αλλά για τους <strong>Η</strong>ρακλειώτες η ονομασία αυτή είναι άγνωστη και<br />

συνήθως αναφέρονται σε αυτή σαν την Πλατεία Λιονταριών ή για συντομία<br />

Λιοντάρια. <strong>Η</strong> Κρήνη Μοροζίνι, το περίφημο σιντριβάνι με τα λιοντάρια,<br />

κατασκευάστηκε στο <strong>Η</strong>ράκλειο από τον γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνι και<br />

τους μηχανικούς Zorzi Corner, Raffaello Monnani και Francesco Basilicata. Ο λόγος<br />

που κατασκευάστηκε η κρήνη δεν ήταν αισθητικός, αλλά έγινε για να φέρει άφθονο,<br />

11

πόσιμο νερό στο διψασμένο <strong>Η</strong>ράκλειο. Το έργο χρειάστηκε 14 μήνες για να<br />

ολοκληρωθεί και εγκαινιάστηκε στις 25 Απριλίου 1628, ημέρα γιορτής του Αγ.<br />

Μάρκου, προστάτη της Βενετίας. Την περίοδο της τουρκοκρατίας ανοίχθηκαν οπές<br />

στους λοβούς της κρήνης για το ναμάζι των μουσουλμάνων, δηλαδή το συμβολικό<br />

πλύσιμο των χεριών και του προσώπου πριν μπουν στο απέναντι τζαμί για να<br />

προσευχηθούν. Το 1847 με απόφαση της τουρκικής διοίκησης προστέθηκαν στην<br />

κρήνη μαρμάρινες κολόνες περικλείοντας την, ενώ στην κορυφή τοποθετήθηκε μία<br />

μαρμάρινη ταινία με την επιγραφή με επίχρυσα γράμματα «Σιντριβάνι του Αμπνούλ<br />

Μετζίτ» προς τιμήν του σουλτάνου.<br />

Σήμερα το μνημείο έχει αποκατασταθεί στην αρχική του μορφή ύστερα από<br />

απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το 1900. Τα τελευταία χρόνια ο Δήμος<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου έχει ξεκινήσει ευρύ πρόγραμμα πλακόστρωσης του μεγαλύτερου μέρους<br />

του ιστορικού κέντρου της πόλης. Σε συνεργασία με την αρχαιολογική υπηρεσία η<br />

κρήνη έχει πρόσφατα συντηρηθεί και από τα στόματα των λεόντων τρέχει ξανά μετά<br />

από χρόνια νερό.<br />

Το Μεϊντάνι επίσημα ονομάζεται Πλατεία Νικηφόρου Φωκά, προς τιμή του<br />

απελευθερωτή του <strong>Η</strong>ρακλείου και της Κρήτης ολόκληρης από τους Άραβες πειρατές,<br />

το 961 μ.χ. <strong>Η</strong> λέξη Μεϊντάνι προέρχεται από το τούρκικο meydan (αλάνα, ανοιχτός<br />

χώρος), και οι κάτοικοι του <strong>Η</strong>ρακλείου ακόμα και σήμερα χρησιμοποιούν αυτή την<br />

ονομασία της πλατείας.<br />

<strong>Η</strong> κεντρική αγορά στο <strong>Η</strong>ράκλειο βρίσκεται στην οδό 1866 που ξεκινά από το<br />

Μεϊντάνι και προχωρά προς την Πλατεία Κορνάρου. Το όνομα του δρόμου (οδός<br />

1866) αναφέρεται σε μια από τις σημαντικότερες επαναστάσεις της Κρήτης για να<br />

ελευθερωθεί από τον τούρκικο ζυγό. Εκεί που τελειώνει η αγορά σήμερα, βρίσκονται<br />

δύο σημαντικά μνημεία του <strong>Η</strong>ρακλείου, η ενετική κρήνη Μπέμπο δίπλα στο<br />

καφενείο, που κάποτε ήταν το σεμπίλ του Χατζή Ιμπραήμ Αγά. Φτάνοντας στο τέλος<br />

της αγοράς (οδός 1866) βρισκόμαστε στην πλατεία Κορνάρου. Ακριβώς μπροστά μας<br />

είναι το σεμπίλ του Χατζή Ιμπραήμ αγά. Σήμερα το σεμπίλ έχει μετατραπεί σε<br />

καφενείο, από τα γραφικότερα στο <strong>Η</strong>ράκλειο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να καθίσει<br />

για να ξεκουραστεί. Δίπλα απ’ το σεμπίλ σώζεται σε καλή κατάσταση η μνημειώδης<br />

κρήνη Μπέμπο. Το όνομά της πήρε από τον ενετό Γενικό Προβλεπτή Κρήτης Gian<br />

Matteo Bembo, ο οποίος την έχτισε το 1552-1554. Τότε ήταν η πρώτη φορά που οι<br />

12

<strong>Η</strong>ρακλειώτες είδαν τρεχούμενο νερό στην πόλη, γεγονός που σηματοδοτεί την αξία<br />

της κρήνης.<br />

<strong>Η</strong> Πλατεία Κορνάρου ή το "Φαλτέ Τζαμί", όπως έχει μείνει στη μνήμη των<br />

ανθρώπων του <strong>Η</strong>ρακλείου, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Έβανς και Αβέρωφ. <strong>Η</strong><br />

Πλατεία Κορνάρου πήρε το όνομα της από τον μεγάλο κρητικό καλλιτέχνη Βιτσέντζο<br />

Κορνάρο. Σήμερα την Πλατεία Κορνάρου κοσμούν ένα σιντριβάνι και το άγαλμα του<br />

έφιππου Ερωτόκριτου, που αποχαιρετά την αγαπημένη του Αρετούσα.<br />

Ο Άγιος Μηνάς είναι ο προστάτης άγιος του <strong>Η</strong>ρακλείου και η μνήμη του<br />

γιορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου, μέρα αργίας στο <strong>Η</strong>ράκλειο. Δεξιά είναι το κτίριο της<br />

Αρχιεπισκοπής Κρήτης, ενώ αριστερά βρίσκεται η πρώτη (μικρή) εκκλησία του<br />

Αγίου Μηνά. <strong>Η</strong> πρώτη εκκλησία του Αγίου Μηνά, ο μικρός Άγιος Μηνάς όπως λένε<br />

οι ντόπιοι σήμερα, χτίστηκε το 1735 και στέγασε για πρώτη φορά μετά την τουρκική<br />

κατάκτηση, την άστεγη μέχρι τότε μητρόπολη της Κρήτης. Ο Άγιος Μηνάς<br />

καθιερώθηκε πολιούχος του <strong>Η</strong>ρακλείου την περίοδο της Τουρκοκρατίας.<br />

Αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο ηπειρώτης Αθανάσιος Μούσης. <strong>Η</strong> ανοικοδόμησή του<br />

ναού σταμάτησε στη διάρκεια της επανάστασης του 1866 και συνεχίστηκε το 1883.<br />

Δίπλα στον Άγιο Μηνά βρίσκεται επίσης η Αγία Αικατερίνη και η πλατεία της Αγίας<br />

Αικατερίνης.<br />

Ο ναός της Σιναϊτικής μονής της Αγίας Αικατερίνης, βόρειο-ανατολικά<br />

του Αγ. Μηνά, ήταν παλιότερα μετόχι της ομώνυμης Μονής του Σινά, που τον<br />

παραχώρησε στο Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά το 1924. <strong>Η</strong> μονή της Αγίας<br />

Αικατερίνης ιδρύθηκε γύρω στον 10ο μ.Χ. αιώνα, και το κτίριο που σώζεται σήμερα<br />

ήταν ο κεντρικός ναός της μονής. Ο ναός χτίστηκε τον 16ο μ.Χ. αιώνα με εμφανείς<br />

επιρροές της ενετικής αρχιτεκτονικής. <strong>Η</strong> Αγία Αικατερίνη από το 1967 μέχρι σήμερα<br />

στεγάζει μία σπουδαία έκθεση βυζαντινών εικόνων και ιερών λατρευτικών<br />

αντικειμένων (χειρογράφων, αμφίων, τοιχογραφιών κ.α.), που αντιπροσωπεύουν έξι<br />

αιώνες της ιστορίας της Ορθόδοξης εκκλησίας (14ος - 19ος αιώνας). Μεταξύ άλλων,<br />

στον κατανυκτικό χώρο εκτίθενται έξι μοναδικά έργα του περίφημου αγιογράφου<br />

Μιχαήλ Δαμασκηνού, σπουδαίας μορφή της Κρητικής Σχολής.<br />

<strong>Η</strong> Βασιλική του Αγίου Μάρκου είναι από τα σημαντικότερα Ενετικά κτίρια -<br />

μνημεία στο <strong>Η</strong>ράκλειο, βρίσκεται απέναντι ακριβώς από το σιντριβάνι με τα<br />

Λιοντάρια, στην Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου στο κέντρο του <strong>Η</strong>ρακλείου. Σήμερα<br />

στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης και είναι ανοιχτή στο κοινό<br />

13

καθημερινά σχεδόν όλη τη διάρκεια της μέρας. <strong>Η</strong> Βασιλική του Αγίου Μάρκου<br />

χτίστηκε σε απλή κάτοψη με στεγασμένη είσοδο και δεν διέφερε σημαντικά από αυτό<br />

που βλέπουμε σήμερα, καθώς το 1956 η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών<br />

απεκατέστησε το μνημείο στην αρχική του μορφή. Στη Νοτιοδυτική γωνία της<br />

βασιλικής υπήρχε ένας ψηλός πύργος με ένα μεγάλο ρολόι προς την πλευρά της<br />

πλατείας με τα Λιοντάρια. Το κωδωνοστάσιο αυτό ήταν αντίγραφο του<br />

κωδωνοστασίου του Αγίου Μάρκου της Βενετίας. Επί τουρκοκρατίας μετατράπηκε<br />

σε τζαμί, του οποίου ο μιναρές καταστράφηκε από τους κατοίκους του <strong>Η</strong>ρακλείου<br />

μετά από την απελευθέρωσή τους από τον Τούρκικο ζυγό.<br />

<strong>Η</strong> Λότζια που σώζεται σήμερα στο <strong>Η</strong>ράκλειο, χτίστηκε το 1626-28 από τον<br />

Φραγκίσκο Μοροζίνι, αυτόν που επίσης έχτισε την κρήνη με τα λιοντάρια (κρήνη<br />

Μοροζίνι) στην πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου. Πρόκειται για την τέταρτη και<br />

τελευταία Λότζια που χτίστηκε στην περίοδο της ενετοκρατίας, ενώ για τις<br />

προηγούμενες τρεις ελάχιστες πληροφορίες σώζονται για να μπορεί κάποιος να<br />

αποκτήσει μία ικανοποιητική εικόνα. <strong>Η</strong> Λότζια θεωρείται το κομψότερο βενετσιάνικο<br />

μνημείο στην Κρήτη, και το 1987 πήρε το πρώτο βραβείο EUROPA NOSTRA, ως το<br />

πιο καλά αναπαλαιωμένο και συντηρημένο Ευρωπαϊκό μνημείο της χρονιάς.<br />

Ο Άγιος Τίτος, ή πιο σωστά ο ναός του Αγίου Τίτου στο <strong>Η</strong>ράκλειο, είναι ένα<br />

από τα σημαντικότερα μνημεία στο κέντρο της πόλης, στην οδό 25ης Αυγούστου. Ο<br />

Άγιος Τίτος ήταν μαθητής του Αποστόλου Παύλου και πρώτος επίσκοπος Κρήτης. <strong>Η</strong><br />

πρώτη εκκλησία αφιερωμένη στο όνομά του ήταν αυτή στην παλιά πρωτεύουσα<br />

Γόρτυνα, που στέγαζε και τη μητρόπολη του νησιού μέχρι την καταστροφή της από<br />

σεισμό και τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τους Άραβες (828) από τη Γόρτυνα<br />

στο Χάνδακα (<strong>Η</strong>ράκλειο). Στο νέο ναό μετέφεραν την κάρα του Αγίου Τίτου, τη<br />

θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μεσοπαντίτισσας και άλλα ιερά κειμήλια από το<br />

ναό της Γόρτυνας. Όλα αυτά με την πτώση του <strong>Η</strong>ρακλείου στους Τούρκους<br />

μεταφέρθηκαν στη Βενετία, όπου υπάρχουν και σήμερα, με εξαίρεση την κάρα του<br />

Αγίου Τίτου που επιστράφηκε στο <strong>Η</strong>ράκλειο και βρίσκεται σήμερα στο ναό. Ο<br />

μιναρές του Αγίου Τίτου κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1920, όταν αποχώρησαν<br />

από το <strong>Η</strong>ράκλειο οι τελευταίοι μουσουλμάνοι με την ανταλλαγή των πληθυσμών<br />

ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Σήμερα ο ναός λειτουργεί κάτω από το ορθόδοξο<br />

δόγμα και είναι αφιερωμένος στον ισαπόστολο Τίτο, μετά από εργασίες ανάπλασης<br />

το 1925 από την Εκκλησία της Κρήτης.<br />

14

Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Κρήτης βρίσκεται στην παραλιακή<br />

λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου 27. Το Ιστορικό Μουσείο στεγάζεται σε νεοκλασικό<br />

κτίριο του 1903 που ανήκε στον Ανδρέα Καλοκαιρινό, ο οποίος το 1952 το<br />

παραχώρησε με δωρεά στην Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών για να γίνει<br />

Μουσείο. Κυρίαρχο έκθεμα αποτελεί το ομοίωμα της πόλης του Χάνδακα<br />

(<strong>Η</strong>ράκλειο). Σε άλλες αίθουσες του μουσείου παρουσιάζονται, οι Συλλογές<br />

Κεραμικών και Γλυπτών, η πλούσια Νομισματική Συλλογή, η Βυζαντινή και<br />

Μεταβυζαντινή Συλλογή ζωγραφικής, η νεότερη και σύγχρονη ιστορία της Κρήτης.<br />

Ακολουθούν οι αίθουσες Νίκου Καζαντζάκη, η Εθνογραφική Συλλογή, όπου<br />

παρουσιάζεται η ζωή στην Κρήτη. Το Ιστορικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου είναι ανοικτό<br />

από Δευτέρα μέχρι Σάββατο από τις 9 π.μ. μέχρι τις 5 μ.μ, ενώ Κυριακές και αργίες<br />

είναι κλειστό.<br />

Στο ενετικό λιμάνι βρίσκεται το φρούριο Κούλες. Το ενετικό φρούριο<br />

Κούλες δεσπόζει στην είσοδο του ενετικού λιμανιού στο <strong>Η</strong>ράκλειο. Οι Ενετοί το<br />

αποκαλούσαν "Φρούριο στη Θάλασσα" (Castello a Mare ή Rocca a Mare), αλλά<br />

σήμερα διατηρεί την τούρκικη ονομασία του, Κούλες από το Su Kulesi. <strong>Η</strong> κατασκευή<br />

του Κούλε κράτησε μέχρι το 1540. Οι εξωτερικοί τοίχοι έχουν πάχος σχεδόν 9 μέτρα,<br />

ενώ οι εσωτερικοί τοίχοι φτάνουν τα 3 μέτρα πάχος σε κάποια σημεία. Το φρούριο<br />

είναι διώροφο με 26 διαμερίσματα. Σήμερα ο Κούλες χρησιμοποιείται περιστασιακά<br />

για καλλιτεχνικές εκθέσεις στους εσωτερικούς χώρους του ισογείου και θεατρικές ή<br />

μουσικές παραστάσεις στον επάνω όροφο, όταν ο καιρός το επιτρέπει. Μπορείτε να<br />

επισκεφτείτε τον Κούλε καθημερινά από 8:30 μέχρι 15:00 το χειμώνα, ενώ το<br />

καλοκαίρι είναι ανοιχτά μέχρι τις 19:00 εκτός Δευτέρας. Από δω ξεκινά επίσης ο<br />

μακρύς λιμενοβραχίονας του νέου λιμανιού του <strong>Η</strong>ρακλείου. Ο λιμενοβραχίονας είναι<br />

αγαπημένος τόπος περιπάτου για τους <strong>Η</strong>ρακλειώτες. Στο ενετικό λιμάνι επίσης<br />

υπάρχουν τα ενετικά νεώρια. Τα νεώρια είναι στεγασμένοι επιμήκεις χώροι για την<br />

κατασκευή και επισκευή των καραβιών του βενετσιάνικου στόλου Τα νεώρια του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου υπήρξαν ένα μεγαλεπήβολο τεχνικό έργο, η κατασκευή του οποίου<br />

χωρίζεται σε τέσσερις φάσεις από τον 15ο-17ο. Σήμερα διατηρούνται μόνο 5-6<br />

νεώρια από τα 19. Πρέπει να αναφερθεί ότι τα νεώρια που κοιτούν προς το ενετικό<br />

λιμάνι δεν σώζονται σε όλο τους το μήκος, αλλά μεγάλο μέρος τους κατεδαφίστηκε<br />

για να φτιαχτεί ο παραλιακός δρόμος.<br />

15

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ: 8<br />

• Αγία Τριάδα, Τηλ. 28920-91564, 2,5-3 χλμ. Δυτικά της Φαιστού βρίσκονται<br />

τα ερείπια της βασιλικής έπαυλης, που κατά πάσα πιθανότητα αποτελούσε το<br />

θερινό ανάκτορο της δυναστείας της Φαιστού. Από εδώ προέρχονται<br />

ορισμένα από τα σημαντικά εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου, όπως η λάρνακα, το ανάγλυφο αγγείο των θεριστών, καθώς και<br />

θαυμαστής τέχνης τοιχογραφίες.<br />

• Αμνισός, 7,5 χλμ. ανατολικά του <strong>Η</strong>ρακλείου. Μινωική πόλη επίνειο της<br />

Κνωσού. Εδώ ανασκάφτηκε η γνωστή στους αρχαιολόγους ως Έπαυλη των<br />

Τοιχογραφιών της Αμνισού ή Έπαυλη των Κρίνων.<br />

• Αρχάνες Στη θέση Ανεμοσπηλιά Αρχάνων, στους πρόποδες του ιερού<br />

βουνού Γιούχτα, ανασκάφτηκε Μινωικό Ιερό, όχι μόνο των Αρχάνων αλλά<br />

και της Κνωσού. Βαθύπετρο, 19 χλμ. νότια του <strong>Η</strong>ρακλείου. Εδώ η<br />

αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τα ερείπια μεγάλου Μινωικού<br />

μεγάρου, συγκεκριμένα αγροικίας Μινωίτη τοπάρχη, με εγκαταστάσεις<br />

σταφυλοπιεστηρίου, ελαιοπιεστηρίου, με υφαντουργικά εργαλεία και<br />

πιθανότατα κεραμικό κλίβανο.<br />

• Γόρτυνα, Τηλ. 28920-31144. 46 χλμ. νότια του <strong>Η</strong>ρακλείου βρίσκονται τα<br />

ερείπια της Γόρτυνας, πόλης που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στη Ρωμαϊκή<br />

περίοδο κι έγινε πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Κρήτης και της<br />

Κυρηναϊκής. <strong>Η</strong> ίδρυση της ανάγεται στη Μινωική εποχή, όπως μαρτυρούν τα<br />

ερείπια αγροικίας του 16ου αι. π.Χ. που έχουν ανασκαφεί. Οι ανασκαφές στην<br />

περιοχή άρχισαν το 1884 από τον αρχαιολόγο F. Halbherr και συνεχίζονται<br />

μέχρι σήμερα.<br />

• Κνωσός, Τηλ. 2810-231940, 322570. 5 χλμ. ανατολικά του <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

Κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή. Γύρω στα 1900 π.Χ. οικοδομήθηκε το<br />

πρώτο ανάκτορο της Κνωσού. Διακόσια χρόνια αργότερα καταστρέφεται από<br />

8 Διεύθυνση Τουρ. Προβολής <strong>Η</strong>ρ.(ΝΑ<strong>Η</strong>), www.krassanakis.gr<br />

16

σεισμό και ξαναχτίζεται πιο μεγαλόπρεπο και πολυτελέστερο. <strong>Η</strong> τελειωτική<br />

καταστροφή επήλθε γύρω στα 1500-1450 π.Χ. κατά μία θεωρία από την<br />

έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Παρόλα αυτά εξακολούθησε να<br />

κατοικείται για περίπου πενήντα ακόμη χρόνια, οπότε καταστράφηκε οριστικά<br />

από πυρκαγιά γύρω στα 1400 π.Χ. Τα ερείπια της πρωτεύουσας του Μινωικού<br />

Βασιλείου περιλαμβάνουν το ανάκτορο του Μίνωα, τα σπίτια των<br />

αξιωματούχων και ιερέων που τον περιστοιχίζουν (Μικρό Ανάκτορο,<br />

Καραβάν Σεράι, Οικία των τοιχογραφιών κ.λ.π.), τα σπίτια των απλών<br />

ανθρώπων και τα νεκροταφεία, όπου έθαβαν τους νεκρούς τους. Το ανάκτορο<br />

ήταν δαιδαλώδες οικοδομικό σύνολο χτισμένο γύρω από μία κεντρική αυλή.<br />

Το πολυώροφο αυτό οικοδόμημα καταλάμβανε έκταση 22000 τ.μ και<br />

περιλάμβανε εκτός από τα βασιλικά διαμερίσματα, λατρευτικούς χώρους,<br />

θησαυροφυλάκια, εργαστήρια κι αποθήκες.<br />

• Λεβήνα (Λέντας). Ιερό Ασκληπιού και Μινωικοί θολωτοί τάφοι.<br />

• Μάλια, Τηλ. 28970-31597. 34 χλμ. ανατολικά της Πόλης του <strong>Η</strong>ρακλείου και<br />

3 χλμ. μακριά από το ομώνυμο παραθεριστικό κέντρο, οι ανασκαφές έφεραν<br />

στο φως ανάκτορο παρόμοιο με αυτά της Κνωσού και της Φαιστού (χτισμένο<br />

κι αυτό γύρω στα 1900 π.Χ. κι εγκαταλελειμμένο περίπου στα 1450 πΧ.). Στο<br />

φως ήλθαν επίσης συνοικίες της Μινωικής πόλης που υπήρχε γύρω από το<br />

ανάκτορο και νεκροταφείο στη Θέση Χρυσόλακκος Το ανάκτορο αυτό<br />

καταλάμβανε έκταση περίπου 9000 τ.μ. Πολλά από τα αντικείμενα που<br />

17

στεγάζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου προέρχονται από τον<br />

αρχαιολογικό χώρο των Μαλίων.<br />

• Τύλισος, Τηλ. 2810-831498.14 χλμ. νοτιοδυτικά του <strong>Η</strong>ρακλείου έχουν<br />

εντοπιστεί τα ερείπια μιας από τις αρχαιότερες Μινωικές πόλεις στην<br />

Κεντρική Κρήτη.<br />

• Φαιστός_Τηλ. 28920-42315.63 χλμ. νοτιοδυτικά του <strong>Η</strong>ρακλείου και 78 χλμ.<br />

περίπου νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου βρίσκονται τα ερείπια του ανακτόρου της<br />

Φαιστού, δεύτερου σε σπουδαιότητα ανακτορικού κέντρου της Μινωικής<br />

Κρήτης. Ήταν έδρα του μυθικού Ροδάμανθη κι αποτελούσε κι αυτό το<br />

ανάκτορο τον πυρήνα μιας πόλης που κατοικείτο από τη Νεολιθική εποχή. <strong>Η</strong><br />

αρχιτεκτονική διάταξη του ανακτόρου είναι ίδια με της Κνωσού. Το ανάκτορο<br />

αυτό καταλάμβανε έκταση περίπου 9000 τ.μ. Από τα σημαντικότερα μνημεία<br />

της Φαιστού είναι το παλαιό και το νέο ανάκτορο. Ο περίφημος δίσκος της<br />

Φαιστού ανακαλύφθηκε στο βόρειο συγκρότημα των ανακτόρων και<br />

παραμένει ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα του μινωικού πολιτισμού, στο<br />

βόρειο τμήμα ανακαλύφθηκαν επίσης Τάφοι. <strong>Η</strong> Κνωσός, η Φαιστός και η<br />

Κυδωνία είναι οι τρεις πόλεις που ίδρυσε ο ίδιος ο Μίνωας.<br />

18

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: 9<br />

• Τα Μάταλα είναι μικρό παραθαλάσσιο χωριό και διάσημη παραλία της<br />

νότιας Κρήτης στον νομό <strong>Η</strong>ρακλείου. <strong>Η</strong> παραλία των Ματάλων κατοικούνταν<br />

από την αρχαιότητα, και οι τότε κάτοικοι σκάλισαν ένα σύνολο σπηλαίων στο<br />

μαλακό πέτρωμα του βουνού. Τα Μάταλα ήταν επίνειο της Φαιστού κατά τη<br />

μινωική περίοδο και της Γόρτυνας κατά τη ρωμαϊκή. Από τη θάλασσα<br />

διακρίνονται ίχνη του αρχαίου οικισμού. Εδώ ναυάγησαν τα πλοία του<br />

Μενελάου και πιστεύεται ότι ήταν το ακρωτήριο Νύσος μεταξύ των όρμων<br />

Κομμού- Ματάλων. Στα βενετικά έγγραφα αναφέρεται ο ναός της Παναγίας<br />

(La Madonna di Matala), στην είσοδο του οποίου υπάρχει η επιγραφή<br />

«Πλύνετε την κεφαλήν και καθαρίσατε τους πόδας και έπειτα εισέλθητε εις τον<br />

ιερόν τούτον οίκον.» Το χωριό προηγουμένως ήταν ένα ψαροχώρι ενώ σήμερα<br />

ζει κυρίως από τον τουρισμό. Υπάγεται στο Δημοτικό διαμέρισμα Πιτσιδίων<br />

του Δήμου Τυμπακίου. <strong>Η</strong> απόστασή του από το <strong>Η</strong>ράκλειο είναι 70,6<br />

χιλιόμετρα.<br />

• Ο Ζαρός είναι κωμόπολη, με 2.215 κατοίκους βάσει της απογραφής του<br />

2001. <strong>Η</strong> ονομασία του χωριού προέρχεται από το πληθυντικό μόριο Ζα και το<br />

ρήμα ρέω, ρους και σημαίνει πολλά νερά. <strong>Η</strong> απόστασή του από το <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

είναι γύρω στα 45 χιλιόμετρα. Στην έξοδο βόρεια του χωριού υπάρχει το<br />

φαράγγι του Ρούβα. Εκεί βρίσκεται η πηγή Βότομος, μια περιοχή κατάφυτη<br />

με πλατάνια, εκτροφείο πέστροφας και με μία τεχνητή λίμνη. Ο Ζαρός<br />

βρίσκεται στις νότιες υπώρειες του όρους Σαμάρι, που αποτελεί παρακλάδι<br />

του Ψηλορείτη. Στο εσωτερικό του χωριού υπάρχουν 3 εκκλησίες. Στα βόρεια<br />

βρίσκεται ο παλιός ναός του Αγίου Νικολάου με τοιχογραφίες. Σήμερα είναι<br />

μοναστήρι Παλαιοημερολογιτών.<br />

• Αρχάνες. <strong>Η</strong> κωμόπολη των Αρχάνων, με τα πλακόστρωτα στενά σοκάκια, τις<br />

βυζαντινές εκκλησίες, τα αναπαλαιωμένα νεοκλασικά κτίρια με τα γήινα<br />

χρώματα, τις αυλές με τα πολύχρωμα λουλούδια, τα παραδοσιακά καφενεία<br />

και τα παλιά αρχοντικά - ξενώνες είναι μια από τις ομορφότερες της Κρήτης.<br />

Τέσσερα ιερά στο Γιούχτα, το μινωικό νεκροταφείο στο Φουρνί, ο<br />

αρχαιολογικός χώρος του Βαθυπέτρου και το μινωικό ανάκτορο στις Άνω<br />

Αρχάνες μαζί με τα ευρήματα που εκτίθενται στην αρχαιολογική συλλογή<br />

9 ΝΑ<strong>Η</strong> <strong>Η</strong>ρακλείου, www.krassanakis.gr<br />

19

Αρχάνων αποδεικνύουν ότι στη μινωική εποχή οι Αρχάνες ήταν ακμάζουσα<br />

πολιτεία. <strong>Η</strong> περιοχή των Αρχάνων συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες<br />

περιοχές οινοκαλλιέργειας της Κρήτης. Εδώ ωριμάζουν τα παγκοσμίου φήμης<br />

"ραζακιά", τα καλύτερα επιτραπέζια σταφύλια της Κρήτης και εδώ ζυμώνεται<br />

από τη Μινωική εποχή το περίφημο κρασί Αρχάνων. Οι Άνω Αρχάνες<br />

βρίσκονται 15km νότια του <strong>Η</strong>ρακλείου. Τα λεωφορεία των ΚΤΕΛ εκτελούν<br />

καθημερινά δρομολόγια από το <strong>Η</strong>ράκλειο.<br />

• Το Αγιοφάραγγο είναι ένα μικρό φαράγγι νότια από τα Μάταλα και δυτικά<br />

από τους Καλούς Λιμένες στο Νομό <strong>Η</strong>ρακλείου. Το όνομα του οφείλεται στο<br />

ότι χρησιμοποιήθηκε από πολλούς ερημίτες που ασκήτευαν εδώ λόγω της<br />

απομόνωσης που προσφέρει από τις κατοικημένες περιοχές της Κρήτης.<br />

Σύμφωνα με το θρύλο, τριακόσιοι ερημίτες ζούσαν εδώ σε συνθήκες<br />

απόλυτης απομόνωσης του ενός από τον άλλο. Συναντιόταν μόνο μια φορά το<br />

χρόνο στο "γουμενόσπηλιο" κι εκεί αφού μετριόντουσαν έβλεπαν πόσοι είχαν<br />

πεθάνει τον προηγούμενο χρόνο. Ο χρόνος που χρειάζεται για να διασχίσετε<br />

το φαράγγι με τα πόδια είναι 90 λεπτά σε πολύ ομαλό μονοπάτι.<br />

• Το Ενυδρείο Κρήτης Cretaquarium 10 άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό το<br />

Δεκέμβριο 2005. Είναι το πρώτο μεγάλο δημόσιο ενυδρείο στην Ελλάδα και<br />

ανήκει στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), το<br />

μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο για τη θαλάσσια επιστήμη στην Ανατολική<br />

Μεσόγειο και στη χώρα μας. Το Ενυδρείο καταλαμβάνει έκταση 5.000τμ<br />

περίπου και είναι τμήμα του ευρύτερου κτιριακού συγκροτήματος<br />

«Θαλασσόκοσμος», συνολικής έκτασης 60.000τμ. Εκτός από το Ενυδρείο, ο<br />

«Θαλασσόκοσμος» περιλαμβάνει τις ερευνητικές εγκαταστάσεις που<br />

στεγάζουν τις δραστηριότητες θαλασσίων επιστημών όπως της<br />

Ωκεανογραφίας, Θαλάσσιας Βιολογίας και Γενετικής, Αλιευτικής Βιολογίας<br />

και των Θαλάσσιων Υδατοκαλλιεργειών. Το Ενυδρείο Κρήτης και ο<br />

«Θαλασσόκοσμος» γενικά βρίσκονται στην βορειοδυτική παραλιακή ζώνη<br />

της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες <strong>Η</strong>ρακλείου, 14 χιλιόμετρα από<br />

την πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου. Σκοπός του Ενυδρείου είναι η ανάδειξη του<br />

θαλάσσιου μεσογειακού κόσμου. Πέρα από τα εντυπωσιακά μεγέθη που<br />

κατατάσσουν το Ενυδρείο Κρήτης CretAquarium στην κατηγορία των<br />

10 www.thalassocosmos.gr<br />

20

μεγάλων Ενυδρείων της Ευρώπης, είναι και η σκηνογραφία όλων των<br />

δεξαμενών του. Εμπνευσμένα από πραγματικά τοπία τα σκηνικά αποτελούν<br />

πιστές αναπαραστάσεις του βυθού της Κρήτης, όπως του κόλπου του Βάι,<br />

μιας διάσημης προστατευμένης περιοχής στο ανατολικό άκρο της Κρήτης, του<br />

βυθού στα Μάταλα. Σε διάφορα σημεία του ενυδρείου υπάρχουν υπολογιστές<br />

με οθόνες αφής που δίνουν στους επισκέπτες περισσότερες πληροφορίες για<br />

τα ζώα που βλέπουν και φυσικά, εκπαιδευμένο προσωπικό του Ενυδρείου<br />

είναι συνέχεια παρόν στην διαδρομή επίσκεψης, για να ενημερώνει τους<br />

επισκέπτες και να απαντά στις ερωτήσεις τους.<br />

Ο Νομός <strong>Η</strong>ρακλείου είναι ο πλουσιότερος σε τουριστικά αξιοθέατα,<br />

δραστηριότητες, υποδομές νομός, αλλά και το μεγαλύτερο εμπορικό, βιομηχανικό<br />

κέντρο της Κρήτης. Πλεονεκτεί επίσης λογω της γεωγραφικής του θέσης πάνω στο<br />

νησί, αφού είναι ο κεντρικότερος νομός, έχει και παρέχει την ευκολότερη πρόσβαση<br />

και στους γύρω νομούς και μεγάλες πόλεις. <strong>Η</strong> πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου με τους 292,489<br />

μόνιμους κατοίκους της, παραμένει ζωντανή ολόκληρο το χρόνο καθιστώντας την<br />

πόλο έλξης και τις 365 μέρες του χρόνου. Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα<br />

του νομού, είναι ότι, παρόλο που τα ακτοπλοϊκά και αεροπορικά δρομολόγια δεν<br />

πραγματοποιούνται τόσο συχνά όσο τους θερινούς μήνες, τη χειμερινή περίοδο<br />

υπάρχουν και γίνονται καθημερινά από και προς πολλούς προορισμούς της Ελλάδας.<br />

Έτσι το <strong>Η</strong>ράκλειο παρέχει την ευκολότερη πρόσβαση στο νησί, αφού διαθέτει τον<br />

λιμένα και αερολιμένα με την περισσότερη κίνηση.<br />

Για του λόγους αυτούς ο νομός <strong>Η</strong>ρακλείου προσελκύει πολλές και<br />

διαφοροποιημένες ομάδες τουριστών. Οι ξενοδοχειακές υποδομές εξυπηρετούν, όπως<br />

λέμε, όλα τα γούστα (π.χ. αγροτουρισμό, θαλασσοθεραπεια, villas, spa).<br />

Αρχαιολογικές τοποθεσίες και αξιοθέατα υπάρχουν σε όλο το νομό, με εύκολη<br />

πρόσβαση με αυτοκίνητο αλλά και με συγκοινωνία του ΚΤΕΛ. <strong>Η</strong> νυχτερινή ζωή που<br />

προτιμούν οι νεαρές ηλικίες ακμάζει σε ολόκληρη τη βόρεια ακτογραμμή και όχι<br />

μόνο, επιπλέον όλες οι τουριστικές περιοχές (π.χ. Χερσόνησος, Μαλλια, Αγ.<br />

Πελαγια, Παλαιοκαστρο) βρίσκονται κοντά στην πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου όπου υπάρχει<br />

η κεντρική εμπορική αγορά. Ο νομός <strong>Η</strong>ρακλείου συγκεντρώνει όλες τις ηλικίες από<br />

κάθε χώρα.<br />

21

2,2. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ ΧΑΝΙΩΝ.<br />

Στα Χανιά μπορεί να φτάσει κανείς είτε μέσω αέρος είτε μέσω θαλάσσης.<br />

Καθημερινά υπάρχουν πτήσεις από Αθήνα και Θες/νίκη για το αερ/μιο Χανίων Ι.<br />

Δασκαλογιάννης, το οποίο βρίσκεται λίγο πιο έξω από την πόλη. Αεροπορικές<br />

εταιρίες που εκτελούν πτήσεις είναι οι Aegean Airlines και Olympic Airways. Επίσης<br />

μέσω θαλάσσης, εκτελούνται καθημερινά ακτοπλοϊκά δρομολόγια από και προς το<br />

λιμάνι των Χανίων, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή της Σούδας, λίγα χ.λ.μ. έξω από<br />

την πόλη των Χανίων. Οδικά η πόλη συνδέεται με τις υπόλοιπες πρωτεύουσες των<br />

Νομών μέσω του Βόρειου Οδικού Άξονα και υπάρχει καθημερινά συγκοινωνία με τα<br />

υπεραστικά λεωφορεία του Κ.Τ.Ε.Λ. Ο πληθυσμός του Ν. Χανίων είναι 15.387.<br />

Μέσα στην Πόλη 11<br />

Πίσω από την παραλία του ενετικού λιμανιού υπάρχουν τα θαυμάσια σοκάκια<br />

της παλιάς πόλης τα οποία ταξιδεύουν τον τουρίστα σε μια άλλη εποχή. <strong>Η</strong> Παλιά<br />

Πόλη, διασώζεται μέχρι τις μέρες μας. Το σημαντικότερο, όμως, είναι η αισθητική,<br />

τα κτήρια τα οποία επιμένουν να υπάρχουν και να θυμίζουν η βόλτα στα στενά της<br />

Παλιάς Πόλης και το ενετικό λιμάνι. Το βυζαντινό τείχος στο μεγαλύτερο μέρος του<br />

έχει κατασκευαστεί τον 6ο - 7ο αιώνα μ.Χ. από τους Βυζαντινούς, με οικοδομικό<br />

υλικό από την αρχαία Κυδωνία, και έχει συμπληρωθεί από τους Ενετούς 13ο αιώνα.<br />

<strong>Η</strong> περιήγησή αρχίζει από το φρούριο Φιρκά, όπου υψώθηκε η ελληνική<br />

σημαία όταν η Κρήτη ενώθηκε με την Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου 1913. Το Φιρκά<br />

δημιουργήθηκε από Ενετούς ως οχυρωματικό έργο με την ονομασία «Revellino de<br />

porto». Μετά την πτώση των Χανίων στους Τούρκους το Revellino εξακολουθούσε<br />

να χρησιμοποιείται σαν στρατώνας και έτσι επικράτησε το όνομα Φιρκά που<br />

διατηρείται έως σήμερα. <strong>Η</strong> είσοδος του Φιρκά είναι έτοιμη να φιλοξενήσει<br />

πολιτισμικές εκδηλώσεις. .<br />

Από το Φιρκά, όπως και από κάθε άλλο σημείο του ενετικού λιμανιού,<br />

βλέπουμε το σήμα κατασχεθέν της πόλης, το φάρο των Χανίων, που είναι<br />

αιγυπτιακής αρχιτεκτονικής. Αρχικά οι Ενετοί (1252-1645) είχαν φτιάξει ένα μικρό<br />

φάρο. Ακολούθησε η πρώτη περίοδος της Τουρκοκρατίας (1645-1830) και το<br />

διάλειμμα των έντεκα χρόνων Αιγυπτιοκρατίας (183 0-1841), οπότε οι Αιγύπτιοι<br />

11 www.crete.tournet.gr www.creta-info.gr www.el.wikipedia.org<br />

22

επεξέτειναν το ενετικό δημιούργημα και διαμόρφωσαν τον πύργο του φάρου, που<br />

μοιάζει με μιναρέ. Πριν από μερικά χρόνια ο φάρος είχε πάρει μια κλίση και είχε<br />

καταστεί επικίνδυνος, αλλά ύστερα από πολλές προσπάθειες ολοκληρώθηκε το έργο<br />

της αποκατάστασης του.<br />

Το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης, στο οποίο εκτίθενται ναυτικοί χάρτες,<br />

γκραβούρες, εξαρτήματα από πλοία κ.α. Προχωρώντας από το Ναυτικό μουσείο<br />

προς την κεντρική πλατεία του λιμανιού γνωστή ως πλατεία Σιντριβανιού, θα δούμε<br />

να στέκεται ερειπωμένο το παλιό δημαρχείο της πόλης. Στο Σιντριβάνι σύχναζαν ο<br />

Καζαντζάκης, ο Βενιζέλος, ο Μινωτής. Σήμερα στην πλατεία έχει τοποθετηθεί ξανά<br />

ένα σιντριβάνι, αλλά η κατασκευή του μοιάζει σύγχρονη, έχει προκαλέσει ποικίλες<br />

αντιδράσεις. Στο Σιντριβάνι καταλήγει η οδός Χάληδων, η οποία ενώνει την παλιά με<br />

τη νέα πόλη των Χανίων. Επί της Χάληδων βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο<br />

Χανίων, στο οποίο, εκτίθενται ευρήματα από διάφορες περιοχές του νομού που<br />

συνθέτουν την ιστορία της περιοχής από τη νεολιθική εποχή μέχρι την ύστερη<br />

αρχαιότητα. Λίγα μέτρα μετά το Μουσείο βρίσκεται η καθολική εκκλησία Χανίων<br />

και ακριβώς απέναντι ο καθεδρικός μητροπολιτικός ναός των Εισοδίων της<br />

Θεοτόκου, λαμπρό κτίσμα του β' μισού του 19ου αιώνα.<br />

Αριστερά του Σιντριβανιού μέσα στα στενά βρίσκεται η πλατεία της<br />

Σπλάντζιας με ένα μοναδικό μνημείο, είναι ο μιναρές ο οποίος βρίσκετε στη μία<br />

άκρη της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου. <strong>Η</strong> οποία στην άλλη της μεριά έχει το<br />

καμπαναριό. Μια εικόνα που στέλνει μήνυμα ειρήνης και αδελφοσύνης, η<br />

συγκεκριμένη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας<br />

μετατράπηκε στο κεντρικό τζαμί της πόλης. Το Χιουγκάρ Τζαμισί, που σημαίνει: το<br />

τζαμί του ηγεμόνα. Το 1918 οι ορθόδοξοι κατέλαβαν το ναό και έκτοτε συνυπάρχουν<br />

το καμπαναριό και ο μιναρές, ο οποίοι είναι το πρώτο μουσουλμανικό μνημείο το<br />

οποίο χτίσθηκε στην Κρήτη. Λίγα μέτρα πιο πέρα ανατολικά του ενετικού λιμανιού<br />

βρίσκονται τα ενετικά Νεώρια, επτά στον αριθμό, τα οποία στέκονται εδώ και<br />

περίπου πεντακόσια χρόνια. Κατασκευάστηκαν από τους Ενετούς για την απόσυρση<br />

και επισκευή των πλοίων. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιήθηκαν από τοπικούς<br />

φορείς για εκδηλώσεις, αλλά ο μεγάλος σεισμός, του Ιανουαρίου 2006, δημιούργησε<br />

στατικά προβλήματα και τα κατέστησε επικίνδυνα. Στο σημείο όπου ενώνεται η<br />

παλιά με τη νέα πόλη δεσπόζει άλλο ένα μνημείο, η Δημοτική Αγορά, η<br />

ανοικοδόμηση της οποίας ξεκίνησε το 1911. Είναι το τελευταίο εντυπωσιακό έργο<br />

στο χώρο της Παλιάς Πόλης.<br />

23

Από την περιήγηση στην Παλιά Πόλη δεν μπορεί να απουσιάζει καν η<br />

επίσκεψη στη συνοικία της Χαλέπας, στην οποία βρίσκεσαι στο σπίτι του<br />

Ελευθερίου Βενιζέλου. Σήμερα στο σπίτι αυτό στεγάζεται το Εθνικό Ίδρυμα<br />

Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», σκοπός του οποίου είναι η μελέτη<br />

της ζωής και του έργου του Βενιζέλου.<br />

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ: 12<br />

• Γαβαλοχώρι. Παραδοσιακός οικισμός που βρίσκεται περίπου 26 χλμ. ΝΑ των<br />

Χανίων, σε περιοχή κατάφυτη από ελιές και χαρουπιές. Οφείλει το όνομα του<br />

στο βυζαντινό Φίλιππο Γαβαλά που εγκαταστάθηκε στο χωριό ανάμεσα στο<br />

1080 με 1182 κατ' εντολή του βυζαντινού αυτοκράτορα. Στο χωριό λειτουργεί<br />

ενδιαφέρον Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζεται σε κτίριο που<br />

αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της<br />

περιοχής. Τμήμα του κτιρίου, που είναι δίπατο, χτίστηκε στην Ενετοκρατία.<br />

Εκτός από την οικοσκευή στα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνονται<br />

μεταξωτά, υφαντά, χειροτεχνήματα (στο Γαβαλοχώρι οι γυναίκες<br />

ασχολούνται με το «κοπανέλι», σπάνιο είδος πλεκτής δαντέλας- αγγεία,<br />

δείγματα ξυλογλυπτικής και εικονογραφίας, όπλα, νομίσματα κ.ά.) Στην<br />

πλατεία του χωριού λειτουργεί γραφείο του Γυναικείου Αγροτοτουριστικού<br />

Συνεταιρισμού Γαβαλοχωρίου απ' όπου μπορεί κανείς να προμηθευτεί<br />

προϊόντα της περιοχής.<br />

• Φαράγγι Σαμαριάς. 43 χλμ. Ν της πόλης των Χανίων. Είναι το μεγαλύτερο<br />

φαράγγι της Ευρώπης, μήκους 18 χλμ., γνωστό για την υποβλητική ομορφιά<br />

12 Διεύθυνση Τουρ.Προβολής <strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>) www.krassanakis.gr<br />

24

του. Σε ορισμένα σημεία το πέρασμα φτάνει μόλις τα 3 μ. πλάτος και καμιά<br />

φορά τα κάθετα τοιχώματα του ορθώνονται σε ύφος 600 μ. Το φαράγγι<br />

οργώνεται από χείμαρρο. Το πέρασμα της Σαμαριάς επιτρέπεται επίσημα από<br />

το Μάιο μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου κι εφόσον το επιτρέπουν οι καιρικές<br />

συνθήκες μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Στην είσοδο του, στη θέση Ξυλόσκαλο,<br />

υπάρχει τουριστικό περίπτερο με θέα τον επιβλητικό Γκύγκιλο (ύφους 2083<br />

μ.). Στην έξοδο από το φαράγγι θα συναντήσουμε το χωριό Αγ. Ρούμελη, απ'<br />

όπου με καραβάκι θα μεταφερθείτε στη Χώρα Σφακίων. Στη διαδρομή με τ'<br />

αυτοκίνητο από τα Χανιά στην είσοδο του φαραγγιού θα συναντήσετε<br />

γραφικά πεδινά και ορεινά χωριά. Στο χωριό Ομαλός και στο ομώνυμο<br />

οροπέδιο υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και πολλές ταβέρνες.<br />

• Χώρα Σφακίων. 74 χλμ. Νότια των Χανίων. Ιδιόμορφο χωριό, χτισμένο σε<br />

βραχώδη άγονη περιοχή, δυσπρόσιτο κι από στεριά κι από θάλασσα. Ο Δήμος<br />

Σφακίων είναι ο πιο αραιοκατοικημένος σε όλη την Ελλάδα έκταση 468<br />

τ.χλμ., πληθυσμός 2484 κάτοικοι) και περιλαμβάνει τα χωριά Χώρα Σφακίων,<br />

Ανώπολη Άγιος Ιωάννης, Αγία Ρούμελη, Ασφένδου, Λουτρό, Πατσιανός,<br />

Σκαλωτή, Ιμπρος, Ασκύφου και Φραγκοκάστελλο. Ολόκληρα τα Σφακιά<br />

χαρακτηρίζονται από τη φυσική ομορφιά ενός άγριου ορεινού τοπίου το οποίο<br />

συνδυάζεται μοναδικά με τη θάλασσα. Τα Σφακιά περιλαμβάνουν το<br />

μεγαλύτερο τμήμα της οροσειράς Λευκά Όρη ή Μαδάρες με ψηλότερη<br />

κορυφή τις Πάχνες (2454 μέτρα). Επίσης περιλαμβάνουν το φαράγγι της<br />

Σαμαριάς, ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα στην Κρήτη. Άλλα φαράγγια<br />

στα Σφακιά είναι το φαράγγι του Κλάδου, τα Δώματα, το φαράγγι της<br />

Ελυγιάς, της Αράδαινας, το Σφακιανό, της Ίμπρου, του Ασφένδου και το<br />

φαράγγι του Καλλικράτη.<br />

• Φαράγγι Θερίσσου. Εντυπωσιακό φαράγγι, μήκους 6 χλμ. Συνδέει τα Χανιά<br />

με το ομώνυμο χωριό, στους πρόποδες των Λευκών Όρεων, 16 χλμ. νότια των<br />

Χανίων.<br />

• Λίμνη Κουρνά. 48 χλμ. ανατολικά της πόλης των Χανίων. Γραφική λίμνη, η<br />

μοναδική στο νησί. Τα βουνά που την περιτριγυρίζουν καθρεφτίζονται στα<br />

25

ήρεμα νερά της, αν και πολλές ιστορίες έχουν υπάρξει κατά καιρούς για τον<br />

βυθό της!<br />

• Το Σπήλαιο Ασφένδου. Στα ανατολικά του χωριού Ασκύφου σε απόσταση<br />

8χλμ., σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο 770μ., βρίσκεται το χωριό Ασφένδου της<br />

ομώνυμης κοινότητας. Στα ανατολικά του χωριού υπάρχουν ένα μικρό<br />

σπήλαιο με τοιχογραφίες και το σπήλαιο Φαλαγγάρι, με υπόγεια λίμνη σε<br />

μεγάλο βάθος. Το σπήλαιο "Ασφένδου" αναπτύσσεται σε ισόπεδη μικρή<br />

κοιλάδα, στο βορειοανατολικό τμήμα της απαρχής του φαραγγιού που<br />

εκτείνεται 400 μ. νότια της κοινότητας Ασφένδου, στη θέση Σκορδαλάκια.<br />

Αποτελείται βασικά από μία αίθουσα η οποία στο παρελθόν ήταν<br />

μεγαλύτερων διαστάσεων. Οι έντονες κατακρημνίσεις και η πτώση της<br />

οροφής του προσδίδουν μορφολογία βραχοσκεπής. Στο δάπεδο, κοντά στην<br />

είσοδο, σε σταλαγμιτική πλάκα υπάρχουν βραχογραφίες με ποικιλία<br />

εικονοθεμάτων, τα οποία είναι δύσκολο να χρονολογηθούν.<br />

• Το Ελαφονήσι, είναι ένα από τα ομορφότερα αξιοθέατα των Χανίων.<br />

Πρόκειται για μια παραξενιά, θα λέγαμε της φύσης, καθώς είναι και δεν είναι<br />

νησάκι. Βρίσκεται πολύ κοντά στην ακτή, στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού<br />

και απέχει 100 μέτρα από τον όρμο της Χρυσοσκαλίτισσας. Μπορείτε να πάτε<br />

σ' αυτό με τα πόδια, αφού τα νερά είναι πολύ ρηχά. Στο νησάκι οι παραλίες<br />

είναι μαγευτικές με καθαρά, διάφανα νερά και εκπληκτικές αμμουδιές που<br />

έχουν ένα απαλό ροζ χρώμα και αμέτρητα μικρά κοχύλια.<br />

• Γαύδος: Το νησάκι Γαύδος, που βρίσκεται 20 ναυτικά μίλια νότια της Κρήτης<br />

στο Λιβυκό Πέλαγος, έχει έκταση 37 τετ. χλμ. και είναι σκεπασμένο με θά-<br />

μνους, πεύκα και δάση με χαρακτηριστικό τα κέδρη. Υπάρχουν θαυμάσιες<br />

παραλίες με αμμουδιά, όπως το Σαρακίνηκο, ο Κόρφος, ο Ποταμός, η<br />

Λαύρακα, ενώ στο νότιο ακρωτήρι Τρυπητή υπάρχουν θαυμάσιες καμάρες<br />

μέσα στη θάλασσα. <strong>Η</strong> Γαύδος συνδέεται ατμοπλοϊκά με την Κρήτη δύο φορές<br />

την ημέρα και συγκεκριμένα με τα Σφακιά και την Παλαιόχωρα με διάρκεια<br />

26

ταξιδιού 2 και 3 1/2 ώρες αντίστοιχα. Στο νησί υπάρχουν ενοικιαζόμενα δω-<br />

μάτια, στούντιο και ψαροταβέρνες με πραγματικά φρέσκο ψάρι.<br />

ΑΡΧΑΙΟΤ<strong>Η</strong>ΤΕΣ – ΜΟΥΣΕΙΑ: 13<br />

• Άπτερα. 15 χλμ. από τα Χανιά, στα νότια του κόλπου της Σούδας, κοντά στο<br />

χωριό Μεγάλα Χωράφια και σε θέση, απ' όπου είχαν τη δυνατότητα να<br />

εποπτεύουν τον κάμπο των Χανίων, ήταν χτισμένη η Άπτερα μια από τις<br />

σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Δυτ. Κρήτης (7οςαι. π.Χ.). Σήμερα<br />

σώζονται τα τείχη της πόλης που θυμίζουν τα Κυκλώπεια τείχη της Τύρινθας<br />

και των Μυκηνών. Επίσης σώζονται υπολείμματα μικρού ναού του 1ου αι.<br />

π.Χ., αφιερωμένου στη Δήμητρα, ρωμαϊκού θεάτρου και τεράστιες θολωτές<br />

δεξαμενές Ρωμαϊκών χρόνων -κατά μια εκδοχή ήταν αποθήκες σιτηρών- που<br />

διατηρούνται σε καλή κατάσταση.<br />

• Πολυρρήνια. 49 χλμ. Δ των Χανίων, στη θέση Σελλί ή Παλαιόκαστρο,<br />

σώζονται τα ερείπια από τα τείχη και την ακρόπολη της Πολλυρηνίας. Στη<br />

θέση Κρύα Βρύση, κοντά στην Κίσσαμο (Καστέλι), διατηρούνται<br />

υπολείμματα υδραγωγείου Ρωμαϊκής εποχής. Στην ίδρυση της Πολυρρηνίας,<br />

σημαντικής πόλης της αρχαίας Δ. Κρήτης, έλαβαν μέρος οι Αχαιοί, διάδοχοι<br />

των Μινωιτών στην κυριαρχία του νησιού.<br />

• Φαλάσαρνα. Βρισκόταν δυτικότερα της Πολλυρηνίας, της οποίας ήταν<br />

λιμάνι, στη βάση της ακραίας βορειοδυτικής χερσονήσου του νομού Χανίων.<br />

Ερείπια της πόλης σώζονται κοντά στο χωριό Κουτρί. Συγκεκριμένα σώζονται<br />

υπολείμματα από τα Κυκλώπεια τείχη, τους τάφους, θεμέλια σπιτιών καθώς<br />

και γλυπτά λαξευμένα σε βράχους.<br />

• Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων. Τηλ. 28210-90334, 44418. Στεγάζεται στην<br />

ενετική εκκλησία του Αγ. Φραγκίσκου. Στα εκθέματα του, που προέρχονται<br />

από τη Δυτική Κρήτη και άλλες περιοχές και χρονολογούνται από τη<br />

Νεολιθική μέχρι και τη Ρωμαϊκή εποχή, περιλαμβάνονται ειδώλια, αγάλματα,<br />

επιγραφές, όπλα, κεραμικά, σφραγιδόλιθοι, νομίσματα, κοσμήματα κ.ά.<br />

13 Διεύθυνση Τουρ. Προβολής <strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>). www.krassanakis.gr<br />

27

• Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Τηλ.: 28210-42606. Στεγάζει πλουσιότατη<br />

συλλογή στοιχείων σχετικών με την ιστορία του νησιού καθώς και<br />

Λαογραφική συλλογή. Είναι το δεύτερο σε μέγεθος Αρχείο μετά τα γενικά<br />

Αρχεία του Κράτους.<br />

• Ναυτικό Μουσείο Κρήτης. Φρούριο Φιρκά, Ακτή Κουντουριώτη, Χανιά<br />

Τηλ. 28210-91875, Στεγάζεται σε κτίριο που βρίσκεται στην προκυμαία του<br />

ενετικού λιμανιού. Τα εκθέματα του είναι συνδεδεμένα με την ιστορία του<br />

νησιού.<br />

Ο Νομός Χανίων έχει σχετικά εύκολη πρόσβαση μέσω θαλάσσης, οδικώς και<br />

μέσω αέρος αν και το αεροδρόμιο του νομού δεν είναι αρκετά μεγάλο για να<br />

εξυπηρετεί πολλές πτήσεις. Συνδυάζει τη ζωντάνια της πόλης με την περιπέτεια της<br />

φύσης και την ποικιλομορφία του εδάφους. Το παλιό λιμάνι, η παλιά πόλη όπως και<br />

οι γύρω παράκτιες περιοχές, σφύζουν από κίνηση και ζωντάνια κατά τους θερινούς<br />

μήνες, ενώ πρόκληση αποτελούν το φαράγγι της Σαμαριάς και η ανάβαση στα<br />

Σφακιά για τους θερινούς επισκέπτες, αλλά και για τους μόνιμους κατοίκους του<br />

νησιού.<br />

Τα φαράγγι της Σαμαριάς και οι μικροί απομονωμένοι φυσικοί κόλποι που<br />

σχηματίζονται στα νότια παράλια, είναι εικόνες που ελκύουν κάποιον να επισκεφτεί<br />

το νομό. Ιδιαίτερη ποικιλομορφία των ομάδων επισκεπτών του νομού δεν υπάρχει.<br />

Λογω όμως του ότι όλη η ζωντάνια και η κίνηση του νομού είναι επικεντρωμένη<br />

στην πόλη των Χανίων, ενώ ολόκληρος ο υπόλοιπος νομός αποτελείται από εξωτικής<br />

όψεως αξιοθέατα και ποικιλομορφία εδάφους, ο νομός Χανίων είναι πόλος έλξης για<br />

τους λάτρεις της περιπέτειας στη φύση την ημέρα και της διασκέδασης τη νύχτα.<br />

2,3. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ ΡΕΘΥΜΝ<strong>Η</strong>Σ.<br />

Σήμερα το Ρέθυμνο είναι η τρίτη σε μέγεθος πόλη της Κρήτης με πληθυσμό<br />

περίπου 33.000 κατοίκων (απογραφή 2001) και βασίζει την οικονομία της στον<br />

28

τουρισμό. Συγκοινωνιακά η πόλη εξυπηρετείται οδικά με σύνδεση με το <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

και τα Χανιά μέσω του Βόρειου Οδικού Άξονα και επαρχιακό σχετικά καλό οδικό<br />

δίκτυο, με το οποίο συνδέεται με όλες τις περιοχές του Νομού. Διαθέτει, επίσης νέο,<br />

σύγχρονο λιμένα, με καθημερινά δρομολόγια επιβατικών πλοίων προς Πειραιά. Δεν<br />

διαθέτει αεροδρόμιο. <strong>Η</strong> σημερινή πόλη είναι κτισμένη στην ίδια θέση με την αρχαία<br />

Ρίθυμνα ή Ρήθυμνα ή Ριθυμνία. Μαρτυρίες για την ύπαρξη της πόλης αρχίζουν από<br />

τον 5ο-4ο αι. π.Χ. και είναι κυρίως τα αργυρά και χάλκινα νομίσματα, τα οποία<br />

έφεραν από τη μια όψη την κεφαλή του Απόλλωνα ή της Αθηνάς και από την άλλη<br />

τρίαινα ή δύο δελφίνια ή αίγα.<br />

Μέσα στην Πόλη 14<br />

<strong>Η</strong> παλιά πόλη στο Ρέθυμνο είναι από τις πιο καλοδιατηρημένες<br />

αναγεννησιακές πόλεις. Βρίσκεται στην καρδιά του σημερινού Ρεθύμνου και<br />

συνδυάζει την ανατολίτικη όψη της Τουρκοκρατίας με την Ενετική αρχιτεκτονική<br />

αναγεννησιακού χαρακτήρα. Ένας περίπατος στα σοκάκια της παλιάς πόλης του<br />

Ρεθύμνου μοιάζει για τον επισκέπτη σαν ένα ταξίδι σε μία άλλη εποχή. Το ενετικό<br />

λιμάνι του Ρεθύμνου είναι ιδανικό σημείο για μια βόλτα στην παλιά πόλη του<br />

Ρεθύμνου. Ξεκινώντας από το μικρό ενετικό λιμάνι στο Ρέθυμνο μπορούμε να<br />

θαυμάσουμε τον λιμενοβραχίονα που κάποτε προστάτευε το λιμάνι και φτιάχτηκε<br />

από τους Ενετούς τον 13ο αιώνα. Σήμερα εξωτερικά από αυτόν υπάρχει ένας πολύ<br />

μεγαλύτερος λιμενοβραχίονας κι ένα νέο λιμάνι, απ' όπου φεύγουν τα επιβατικά<br />

πλοία από το Ρέθυμνο για Πειραιά και Σαντορίνη. Στην άκρη του λιμενοβραχίονα<br />

στέκεται επιβλητικά ο φάρος, που όμως δεν είναι κι αυτός βενετσιάνικος, αλλά<br />

κτίστηκε από τους Τούρκους μετά τον 17ο αιώνα. Συνεχίζοντας μέσα στα στενά της<br />

παλιάς πόλης συναντάμε το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο του Ρεθύμνου.<br />

Βρίσκεται στην οδό Βερνάρδου και το οίκημα είναι μια αστική κατοικία του 17 ου<br />

αιώνα, η οποία ήταν δωρεά της Φανής Βογιατζάκη για την δημιουργία του Μουσείου.<br />

Προχωρώντας πιο βαθειά στα στενά της πόλης συναντάμε το Νεραντζέ Τζαμί, το<br />

οποίο αρχικά ήταν εκκλησία που μετατράπηκε σε τζαμί αργότερα το 1657. Το Ναό<br />

του Αγ. Φραγκίσκου τον οποίο οι Τούρκοι διαμορφώσαν σε πτωχοκομείο, όμως<br />

ακόμα διασώζονται δυο παρεκκλήσια ανατολικά του Ναού. Τη Μεγάλη Πόρτα ή<br />

αλλιώς Porta Guora, η οποία πήρε το όνομά της από τον τότε Ρέκτορα της πόλης J.<br />

Guoro. Το, Τζαμί του Καρά Κιουσά Πασά ένα αρχικά πανέμορφο βενετσιάνικο<br />

14 www.crete.tournet.gr www.creta-info.gr<br />

29

κτήριο το οποίο όμως μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους<br />

μετατράπηκε σε Τζαμί. Στο Ρέθυμνο, ειδικά στην οδό Αρκαδίου, σώζονται πολλά<br />

ενετικά αρχοντικά, που σαγηνεύουν με τις πολυτελείς ανάγλυφες προσόψεις τους.<br />

Γεγονός είναι ότι οι Ενετοί έδιναν ιδιαίτερη προσοχή στην αρχιτεκτονική όχι μόνο<br />

των δημόσιων κτιρίων τους αλλά και των ιδιωτικών τους οικοδομημάτων, σύμφωνα<br />

πάντα με το πρότυπο της μητρόπολης.<br />

Βγαίνοντας μέσα από τα στενά και λίγα μέτρα πιο πέρα από το Ενετικό<br />

Λιμάνι συναντάμε το Βενετσιάνικο Κάστρο Φορτέτζα. <strong>Η</strong> Φορτέτζα (Fortezza), που<br />

πολλές φορές λέγεται λανθασμένα "Φορτέτσα", είναι το Ενετικό Κάστρο στο<br />

Ρέθυμνο, το οποίο δεσπόζει στο λόφο του Παλαιόκαστρου, σχεδόν μέσα στο κέντρο<br />

της παλιάς πόλης. <strong>Η</strong> Φορτέτζα είναι ορατή από κάθε γωνία της πόλης, ενώ<br />

παράλληλα έχει πανοραμική θέα σε όλο το Ρέθυμνο και στην δυτική ακτή, κρύβοντας<br />

μέσα της ολόκληρη ιστορία αιώνων. <strong>Η</strong> Φορτέτζα χτίστηκε σύμφωνα με το<br />

προμαχωνικό σύστημα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή προμαχώνες, οι οποίοι<br />

ενώνονταν μεταξύ τους με τμήματα ευθύγραμμων τειχών με μεγάλο πλάτος και με<br />

κλίση εξωτερικά ώστε να εξοστρακίζονται τα βλήματα των εχθρών χωρίς να<br />

προκαλούν φθορές στο οχυρό. Αρχιτέκτονας του Φρουρίου ήταν ο Sforza Pallavicini<br />

Τη πρώτη πέτρα στα θεμέλια της Φορτέτζας, τοποθέτησε ο Βενετσιάνος Ρέκτορας<br />

Alvise Lando στις 13 Σεπτεμβρίου του 1573 και ως το 1580 ολοκληρώθηκαν οι<br />

εργασίες στον περίβολο και στα δημόσια κτίρια που υπήρχαν μέσα σε αυτόν. Στα<br />

χρόνια που χρειάστηκαν για να κτιστεί η Φορτέτζα δούλεψαν αγγαρεία 107.142<br />

Κρητικοί και 40.205 επιταγμένα ζώα, ενώ αναφέρεται ότι υπεύθυνος για το χτίσιμο<br />

ήταν ο πρωτομάστορας Γ. Σκορδύλης. Σήμερα σώζεται ακέραιος ο οχυρός περίβολος<br />

της Φορτέτζας και συνεχίζεται η αναστύλωση σε κάποια κτίρια μέσα σ’ αυτή. Έτσι, ο<br />

επισκέπτης παίρνει μια ικανοποιητική εικόνα από την Φορτέτζα τον καιρό των<br />

Ενετών.<br />

Στο μέσο του λιμανιού μέσα σε στενά βρίσκεται η ενετική Λότζια. <strong>Η</strong> Λότζια<br />

του Ρεθύμνου είναι ένα τετράγωνο οικοδόμημα με αψιδωτές προσόψεις από τις τρεις<br />

πλευρές, ιδιαίτερα καλοχτισμένο, πιθανώς βασισμένο σε σχέδια του διάσημου<br />

βερονέζου μηχανικού Michele Sammicheli. Αρχικά ήταν ανοιχτό και στεγαζόταν με<br />

ξύλινη οροφή, η οποία το 1625 αντικαταστάθηκε με δώμα. Το πιο μεγαλοπρεπές<br />

δείγμα αυτού του είδους οικοδομημάτων είναι η Λότζια του <strong>Η</strong>ρακλείου. Επόμενη<br />

στάση η κρήνη Ριμόντι. Βρίσκεται στην καρδιά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου και,<br />

30

πολλούς αιώνες τώρα, προσφέρει δροσερό νερό στους περαστικούς. <strong>Η</strong> κρήνη Ριμόντι<br />

χτίστηκε το 1626 από τον ενετό Ρέκτορα του Ρεθύμνου Α. Ριμόντι, από τον οποίο<br />

πήρε και το όνομά της.<br />

Ακολουθώντας την οδό Νικηφόρου Φωκά από την Κρήνη Ριμόντι, φτάνουμε<br />

στην όμορφη εκκλησία της Κυρίας των Αγγέλων. Είναι κτίσμα του τέλους της<br />

ενετοκρατίας από το τάγμα των Δομινικανών, που ήταν αφιερωμένο στη Μαρία<br />

Μαγδαληνή. Οι Τούρκοι την μετέτρεψαν σε τζαμί με την προσθήκη μιχράμπ, δηλαδή<br />

κόγχης προσευχής και μιναρέ. Από το 1917 λειτουργεί ως ορθόδοξη εκκλησία<br />

αφιερωμένη στην Κυρία των Αγγέλων, την Παναγία. Στο Ρέθυμνο είναι επίσης<br />

γνωστή σαν "Μικρή Παναγία" για να διαχωρίζεται από τον Μητροπολιτικό Ναό της<br />

Παναγίας.<br />

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: 15<br />

• <strong>Η</strong> Μονή Αρκαδίου χτίστηκε μάλλον το 14ο αιώνα και απέχει 23 χλμ. από την<br />

πόλη του Ρεθύμνου. Θεμελιωτής της θεωρείται ο βυζαντινός αυτοκράτορας<br />

<strong>Η</strong>ράκλειτος ενώ, πάντα σύμφωνα με την παράδοση, την ανέγερσή της<br />

ολοκλήρωσε ο αυτοκράτορας Αρκάδιος. Σύμφωνα με κάποια επιστημονικά<br />

ευρήματα όμως, φαίνεται ότι η μονή οφείλει τόσο το όνομα όσο και την<br />

ανοικοδόμησή της στο μοναχό Αρκάδιο. Την περίοδο της ενετοκρατίας<br />

ζούσαν εδώ γύρω στους 300 μοναχούς ενώ το 18ο αιώνα άκμασε το<br />

εργαστήριο κεντήματος αμφίων και η αντιγραφή ελληνικών χειρογράφων. Το<br />

15 Διεύθυνση Τουρ. Προβ.<strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>) www.krassanakis.gr<br />

31

καθολικό της χτίστηκε το 1587 σε ερείπια προγενέστερου ναού του 14ου<br />

αιώνα. Πρόκειται για δίκλιτο ναό αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση Σωτήρος<br />

και στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη.<br />

• Το Φραγκοκάστελλο είναι ένα Βενετσιάνικο φρούριο, σχήματος ορθογωνίου<br />

με τετράγωνους πύργους σε κάθε πλευρά. Πάνω από την πύλη σώζεται<br />

ανάγλυφο το λιοντάρι του Αγ. Μάρκου και βενετσιάνικα στέμματα. Κάτω από<br />

το φρούριο υπάρχουν ερείπια της εκκλησίας του Αγ. Μάρκου. <strong>Η</strong> ανέγερση<br />

του αποφασίστηκε το 1371, για την προστασία του μικρού παρακειμένου<br />

όρμου από τους κουρσάρους. Σύμφωνα με την παράδοση το δεύτερο<br />

δεκαπενθήμερο του Μάη και υπό συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες<br />

εμφανίζονται να οδεύουν προς το Φραγκοκάστελλο μαύρες σκιές ενόπλων<br />

Κρητικών αγωνιστών που έχασαν εκεί τη ζωή τους. Οι ντόπιοι τους<br />

ονομάζουν Δροσουλίτες<br />

• Ιδαίο Άντρο. 20 χλμ. Ν των Ανωγείων στο οροπέδιο της Νίδας, στον<br />

Ψηλορείτη, βρίσκεται το ιερό σπήλαιο του Ιδαίου Άντρου. Εδώ, κατά τη<br />

μυθολογία, η Ρέα έκρυψε το Δία βρέφος, που γέννησε στο Δικταίο Άντρο, για<br />

να τον σώσει από τον Κρόνο. Εδώ βρέθηκαν λατρευτικά αντικείμενα,<br />

αγάλματα και ασπίδες χάλκινες, καθώς και άλλα αντικείμενα που σήμερα<br />

είναι εκτεθειμένα στο Αρχαιολογικά Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

• Σπήλαιο Σφενδόνη. Τα Ζωνιανά βρίσκονται στον Ψηλορείτη (όρος Ίδη) σε<br />

υψόμετρο 630 μέτρα και σε κοντινή απόσταση από τα γνωστά Ανώγεια. <strong>Η</strong><br />

κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία. Στην είσοδο του<br />

χωριού βρίσκεται το σπήλαιο "Σφενδόνη" ή "του Σφενδόνη η Τρύπα".<br />

Πρόκειται για ένα από τα ομορφότερα σπήλαια της Ελλάδας με πλούσιο<br />

σταλακτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο. Το σπήλαιο καταλαμβάνει έκταση<br />

3000 τ.μ. κι είναι από τα εντυπωσιακότερα στην Ελλάδα. Στα 270 μέτρα της<br />

διαδρομής του, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει πως η φύση με<br />

πολύ υπομονή αυτοσχεδιάζει και δημιουργεί με σταγόνες νερού κι άλατα, ένα<br />

αισθητικό υπερθέαμα. Ογκώδεις κολώνες δημιουργούν δαιδαλώδη<br />

32

διαμερίσματα μέσα στο σπήλαιο. Αναρίθμητοι σταλακτίτες και σταλαγμίτες,<br />

ποικιλόμορφοι και πολύχρωμοι, διακοσμούν τις αίθουσες του σπηλαίου. Σε<br />

πολλά σημεία υπάρχουν λιθωματικές λεκάνες νερού και "μαργαριτάρια<br />

σπηλαίων". Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η λάμψη από μικροσκοπικούς<br />

κρυστάλλους ανθρακικού ασβεστίου. Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε από παλιά<br />

σαν κρησφύγετο. Εδώ είχε βρει καταφύγιο ένας αντάρτης (χαϊνης) από τα<br />

Σφακιά, ο Σφεντόνης.<br />

• Φαράγγια Ξεχωριστής ομορφιάς φαράγγια διασχίζουν τα όρη και τις<br />

οροσειρές του νομού: το Κουρταλιώτικο που έχει μήκος 3 χιλιόμετρα και<br />

καταλήγει στην περίφημη Λίμνη Πρέβελη, το φαράγγι του Κοτσυφού που<br />

ξεκινά από το χωριό Κάννεβος και καταλήγει στο χωριό Σελλιά, το φαράγγι<br />

της Πατσού στο Αμάρι, των Πρασσών που καταλήγει στον Πλατανιά στη<br />

βόρεια παραλία ανατολικά της πόλης του Ρεθύμνου, το Αρκαδιώτικο, των<br />

Βεδέρων, των Μύλων και άλλα μικρότερα. Το Κουρταλιώτικο φαράγγι με τις<br />

επιβλητικές πλαγιές που φθάνουν τα 600 μέτρα, έχει είσοδο από το χωριό<br />

Κοξαρέ και καταλήγει στη λίμνη της Πρέβελη. Είναι ένα θαυμάσιο φαράγγι<br />

που αξίζει κανείς να επισκεφθεί. Ακολουθώντας τα σκαλοπάτια που<br />

βρίσκονται πλευρικά του δρόμου Κοξαρέ - Ασώματος φθάνουμε στο βάθος<br />

του φαραγγιού, όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Το φαράγγι<br />

διασχίζει ο Μεγάλος Ποταμός που στο σημείο αυτό ονομάζεται<br />

33

Κουρταλιώτης. Το φαράγγι του Κοτσυφού ξεκινάει από το χωριό Κάννεβος<br />

και καταλήγει στον Πλακιά. Στο σημείο της αφετηρίας του είναι πολύ στενό<br />

με πλάτος περίπου 10μ. το οποίο σταδιακά αυξάνεται και φθάνει τα 600μ.. Το<br />

συνολικό του μήκος είναι 1.800 μ., και οι σχεδόν κατακόρυφες πλευρές που<br />

φθάνουν το ύψος των 600. Μέσα στο φαράγγι υπάρχει μικρός ναός, χτισμένος<br />

μέσα σε βραχώδη κοιλότητα. To φαράγγι της Πατσού, εύκολο στη διάβασή<br />

του και αξιοποιημένο από τη δασική υπηρεσία σε συνδυασμό με την<br />

σπηλαιώδη εκκλησία του Αγ. Αντωνίου, αποτελεί εξαιρετικό προορισμό για<br />

μικρές εκδρομές και πικ-νικ. Το Αρκαδιώτικο φαράγγι ξεκινά από τη Μονή<br />

Αρκαδίου και μέσα από μια πανέμορφη διαδρομή καταλήγει στο χωριό<br />

Πίκρης όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει σημαντικά βενετσιάνικα<br />

αρχιτεκτονικά στοιχεία. Τέλος το Πρασσανό φαράγγι που ξεκινά νότια του<br />

χωριού Πρασσές προσφέρει μια τρίωρη διαδρομή μέσα από εντυπωσιακά<br />

τοιχώματα βράχων και μερικές σχετικά δύσβατες προσπελάσεις που κάνουν<br />

το πέρασμά του εξαιρετικά ενδιαφέρον.<br />

• Τα Ανώγεια όπως είναι γνωστά, βρίσκονται στις βόρειες προσβάσεις της<br />

Ίδης, στην πλαγιά του υψώματος Αρμί. Σ' αυτήν ακριβώς τη θέση του, οφείλει<br />

την ονομασία του: άνω + γαία= ανώγειο, ψηλή τοποθεσία. Το χωριό<br />

αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα χειροτεχνίας-οικοτεχνίας της<br />

Κρήτης. Τα παραγόμενα είδη τέχνης είναι εξαιρετικής ποιότητας, με ιδιαίτερα<br />

χαρακτηριστικά μοτίβα, τα φημισμένα ανωγειανά κεντήματα και υφαντά. Εδώ<br />

άλλωστε δημιουργήθηκε ο πρώτος γυναικείος συνεταιρισμός της<br />

Ελλάδας. Ακόμη φημίζεται για τους λυράρηδες και τραγουδιστές του. Τα<br />

Ανώγεια απέχουν από το Ρέθυμνο 55 χλμ και από το <strong>Η</strong>ράκλειο 36 χλμ. Είναι<br />

χτισμένα σε τρία επίπεδα. Ο δρόμος από την Αξό φέρνει στο πρώτο επίπεδο,<br />

το ειδυλλιακό Περαχώρι με κρυστάλλινα νερά και πλατάνια. Μια μεγάλη<br />

ανηφορική στροφή σε φέρνει στο Αρμί, το κέντρο των Ανωγείων και<br />

ακολουθεί το τρίτο επίπεδο, το γραφικό Μετόχι. Οι Ανωγειανοί διαφέρουν<br />

πολύ από τους άλλους Κρητικούς ακόμη και των κοντινών τους περιοχών,<br />

διατηρούν αναλλοίωτη την παραδοσιακή μορφή ζωής στην ενδυμασία, στο<br />

γλωσσικό ιδίωμα και στις κοινωνικές εκδηλώσεις. Διακρίνονται για τη<br />

φιλοξενία τους και γενικά την περιποίηση των ξένων. Παλιότερα γινόντουσαν<br />

34

προς τιμή του φιλοξενούμενου, εορτές, συμπόσια και αγώνες στην πλατεία<br />

του Αγίου Ιωάννη, όπου βρίσκεται και η ομώνυμη εκκλησία με αγιογραφίες<br />

του 12ου αιώνα. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται εδώ πολιτιστικό φεστιβάλ, τα<br />

Υακίνθεια.<br />

Ο Νομός Ρεθύμνης βρίσκεται ανάμεσα στους δυο νομούς με τα μεγαλύτερα<br />

αεροδρόμια του νησιού, ενώ ο ίδιος υστερεί αεροδρομίου. Είναι πέρασμα για τους<br />

δυο άλλους νομούς <strong>Η</strong>ρακλείου και Χανίων, όμως ο ίδιος δεν έχει ιδιαίτερα εύκολη<br />

πρόσβαση εφόσον γίνεται μόνο μέσω θαλάσσης και οδικώς. Συνδυάζει τη<br />

γραφικότητα της παλιάς πόλης με αυτήν της υπαίθρου και την ιδιομορφία της<br />

ενδοχώρας. <strong>Η</strong> παλιά πόλη του Ρεθύμνου αποτελεί ένα κοινό χαρακτηριστικό με<br />

αυτήν των Χανίων.<br />

Ο νομός Ρεθύμνου αποτελείται από αναρίθμητα παραδοσιακά γραφικά χωριά,<br />

μοναστήρια μοναδικού ενδιαφέροντος και φυσικές ομορφιές όπως λίμνες, σπήλαια<br />

και αρκετά φαράγγια, το καθένα με το δικό του μύθο! Είναι ένας ιδιαίτερος νομός<br />

που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν περιηγητικός-παραδοσιακός. Εκεί ο<br />

επισκέπτης μπορεί να επιλέξει να περιηγηθεί ανάμεσα σε έξι φαράγγια, αρκετά<br />

σπήλαια με πιο γνωστά του Ιδαίου Άντρου και της Σφεντόνης. Χωριά με παράδοση<br />

και ιστορία όπως τα Ανώγεια, Ζωνιανά, Αξός κ.α. Ο νομός Ρεθύμνου αποτελεί<br />

ισχυρό πόλο έλξης των περιηγητών και των τουριστών που θέλουν να βιώσουν<br />

ισχυρές εμπειρίες στις διακοπές τους, αλλά είναι και ο αγαπημένος νομός των<br />

μόνιμων κατοίκων της Κρήτης για τις αποδράσεις τους τη χειμερινή περίοδο.<br />

2,4. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ ΛΑΣΙΘΙΟΥ.<br />

Ο Νομός Λασιθίου είναι ο ανατολικότερος νομός της Κρήτης και γειτoνιάζει<br />

δυτικά με τον Νομό <strong>Η</strong>ρακλείου. Έχει έκταση 1.823 τ. χλμ. και πληθυσμό περίπου<br />

78.000 κατοίκους. Γύρω από το Λασίθι υπάρχουν πολλές νησίδες. Οι κυριότερες<br />

είναι: η Σπιναλόγκα, το Γαϊδουρονήσι, η Ψείρα και το Παξιμάδι. Διαιρείται σε<br />

τέσσερις επαρχίες, του Μιραμπέλλου, της Ιεράπετρας, της Σητείας και την ομώνυμη<br />

του νομού. Πρωτεύουσα του νομού είναι ο Άγιος Νικόλαος. Άλλες μεγάλες πόλεις<br />

35

είναι η Σητεία και η Ιεράπετρα, το Τζερμιάδο, οι οποίες μάλιστα ακολουθούν<br />

γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ο πληθυσμός του Νομού φτάνει τους 76.319.<br />

Οι ακτές του νομού αποτελούν σημαντικούς βιότοπους για τη θαλάσσια χελώνα<br />

Caretta caretta, ενώ έχει αναφερθεί αρκετές φορές και η παρουσία της μεσογειακής<br />

φώκιας Monachus monachus. <strong>Η</strong> χλωρίδα του νομού είναι ιδιαίτερα σημαντική και<br />

πλούσια και υπάρχει μεγάλη ποικιλία βιοτόπων. Υπάρχουν τοπικά ενδημικά είδη<br />

φυτών (δεν εμφανίζονται σε άλλο μέρος της Κρήτης), καθώς και φυτά που δεν<br />

συναντώνται σε άλλο μέρος της Ευρώπης, αλλά τα συναντά κανείς στην Ασία και την<br />

Αφρική.<br />

ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ: 16<br />

• Ο Άγιος Νικόλαος (ή απλά Άγιος για τους ντόπιους), Πρωτεύουσα του<br />

νομού Λασιθίου από το 1904. Χτισμένη στη βορειοδυτική άκρη του ήρεμου<br />

κόλπου του Μιραμπέλο, προφυλαμένη από τα βουνά, είναι μια γραφική<br />

σύγχρονη πολιτεία. Οι μόνιμοι κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001<br />

ήταν 19.593 και απέχει 64 χ.λ.μ. από την πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου. Ο Αγ. Νικόλαος<br />

διαθέτει λιμάνι αλλά το αεροδρόμιο του Νομού βρίσκεται 64 χλμ ανατολικά της<br />

πόλης του Αγ. Νικολάου στην πανέμορφη Σητεία. <strong>Η</strong> πόλη διατηρεί τη<br />

γραφικότητά της, ιδιαίτερα στο κέντρο, με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των<br />

σπιτιών της, τα στενά δρομάκια και τα πλινθόστρωτα σκαλοπάτια της. Στη θέση<br />

της σημερινής πόλης, υπήρχε στην αρχαιότητα το μικρό λιμάνι της Λατώ. Κατά<br />

τον 3ο π.Χ. αι., ήταν ακμαίο εμπορικό λιμάνι και αυτόνομη πόλη με δικά της<br />

νομίσματα. Στις επόμενες περιόδους πέφτει σε παρακμή, μέχρι το 13ο αι., οπότε<br />

υπάρχουν οι πρώτες ιστορικές πληροφορίες. Το 1206μ.Χ. οι Γενουάτες<br />

έφτιαξαν πάνω στο λόφο Κεφάλι, εκεί που βρίσκεται σήμερα η Νομαρχία, το<br />

φρούριο Μιραμπέλο, που έδωσε τ' όνομά του στην πόλη αλλά και σ' ολόκληρο<br />

τον κόλπο. Τον 16ο αιώνα οι Ενετοί έδωσαν στην πόλη το σημερινό της όνομα,<br />

από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται στη μικρή χερσόνησο<br />

Πόλο έλξης αποτελεί στη μέση της πόλης η Λίμνη Βουλισμένη (ή<br />

απλώς 'Λίμνη' για τους Αγιονικολιώτες) είναι μια μικρή Λιμνοθάλασσα στο<br />

κέντρο της πόλης. Πολλοί μύθοι υπάρχουν για τη Λίμνη, οι αρχαιότεροι από<br />

τους οποίους θέλουν τις θεές Αθηνά και Άρτεμη να λούζονται σε αυτή. Με τη<br />

16 www.el.wikipedia.org www.krassanakis.gr www.creta-info.gr<br />

36

λίμνη συνδέονται πολλοί αστικοί μύθοι, όπως ότι δεν υπάρχει πυθμένας, και ότι<br />

η Λίμνη συνδέεται με το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Ο τελευταίος μύθος<br />

στηρίζεται στο ότι κατά την τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου, τα νερά της<br />

Λίμνης φούσκωσαν και πλημμύρισαν τις γύρω από αυτήν αποθήκες. Στον<br />

πυθμένα της λίμνης υπάρχει πολεμικό υλικό που εγκαταλείφθηκε από τους<br />

Γερμανούς στρατιώτες προτού αποχωρήσουν στο τέλος του Δεύτερου<br />

Παγκόσμιου Πολέμου.<br />

<strong>Η</strong> Μαρίνα του Δήμου Αγίου Νικολάου όπου διοργανώνονται<br />

ιστιοπλοϊκοί αγώνες. <strong>Η</strong> μόνιμη έκθεση ΙΡΙΣ της τοπικής χλωρίδας και του<br />

τρόπου που χρησιμοποιήθηκε στην καθημερινή ζωή των Κρητικών στεγάζεται<br />

σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο στον πεζόδρομο της οδού 28ης<br />

Οκτωβρίου. Στον ίδιο πεζόδρομο ένα επίσης ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο<br />

φιλοξενεί τη δημοτική Πινακοθήκη όπου παρουσιάζονται εκθέσεις με έργα<br />

των πολλών ντόπιων και ξένων καλλιτεχνών που ζουν κι εργάζονται στην<br />

περιοχή. <strong>Η</strong> πόλη διαθέτει ακόμα Δημοτική Βιβλιοθήκη την "Kουνδούριο",<br />

που περιλαμβάνει 10.000 τόμους.<br />

Τη γραφικότητα της πόλης συμπληρώνουν τα δυο μικρά νησιά που<br />

κλείνουν τον απάνεμο κόλπο. Το μεγαλύτερο είναι των Αγίων Πάντων, με την<br />

ομώνυμη εκκλησούλα και το φάρο, όπου εκτρέφεται ο κρητικός αίγαγρος, και<br />

το άλλο το μικρό του Φάρου. Τα νησάκια Αγίων Πάντων και Φάρου, είναι ένα<br />

παράδειγμα στην Φυσική Ιστορία καθώς ενώ απέχουν ελάχιστα μέτρα το ένα<br />

από το άλλο τα είδη της πανίδας και χλωρίδας που φιλοξενούν έχουν εξελιχθεί<br />

διαφορετικά Στο νησί των Αγίων Πάντων έχουν μεταφερθεί από τα μέσα του<br />

προηγούμενου αιώνα κρητικοί αίγαγροι, τα Κρι-Κρί, προκειμένου να<br />

διατηρηθεί καθαρό το είδος.<br />

• 9 χλμ έξω από τον Αγ. Νικόλαο και πριν από το χωριό Κριτσά<br />

συναντάμε την Παναγία την Κερά, ένας Ναός με θαυμάσιες τοιχογραφίες του<br />

14ου ή 15ου αι.<br />

• Σπιναλόγκα, τηλ. 2810-288484, 288394. Νησάκι-βράχος στην είσοδο<br />

του κόλπου της Ελούντας, 12 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο. Εδώ πάνω<br />

βρίσκονται τα ερείπια του ισχυρότατου φρουρίου που έχτισαν οι Ενετοί το 1529<br />

για να αποτρέψουν την είσοδο κάθε εχθρικού πλοίου στο λιμάνι της Ελούντας.<br />

37

• Σητεία: <strong>Η</strong> οδική πρόσβαση στη Σητεία πραγματοποιείται από δύο<br />

κεντρικούς άξονες. Ο νότιος οδηγεί από την Ιεράπετρα διασχίζοντας την<br />

επαρχία Σητείας από το Λιβυκό προς το Κρητικό πέλαγος. Ο βόρειος οδικός<br />

άξονας συνδέει τη Σητεία με την πρωτεύουσα του νομού, Άγιο Νικόλαο και η<br />

απόστασή τους είναι 64 χλμ. Το Κ.Τ.Ε.Λ. πραγματοποιεί δρομολόγια προς όλα<br />

τα χωριά της επαρχίας και άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Με την υπόλοιπη<br />

Ελλάδα, η Σητεία συνδέεται αεροπορικά και ακτοπλοϊκά. Το λιμάνι της Σητείας<br />

εξυπηρετεί κυρίως μικρά πλοιάρια αλιείας και ιστιοπλοϊκά, αλλά είναι -<br />

δυνητικά- σε θέση να εξυπηρετήσει μεγαλύτερα επιβατηγά. <strong>Η</strong> Σητεία συνδέεται<br />

με τον Πειραιά ακτοπλοϊκώς με τα επιβατηγά «Βιτσέντζος Κορνάρος» και<br />

«Ιεράπετρα» της Λ.Α.Ν.Ε. Παράλληλα, η Σητεία συνδέεται με νησιά των<br />

Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων. Το αεροδρόμιο της Σητείας μπορεί να<br />

φιλοξενήσει αεροπλάνα μικρού και μεσαίου μεγέθους. Τακτικές πτήσεις<br />

πραγματοποιούνται από και προς την Αθήνα, Ρόδο, Κάρπαθο, Κάσο, το Άκτιο<br />

και το <strong>Η</strong>ράκλειο. Επίσης, το αεροδρόμιο είναι σε θέση να φιλοξενεί πτήσεις<br />

τσάρτερ και ιδιωτικών αεροσκαφών.<br />

<strong>Η</strong> πόλη πιθανώς ταυτίζεται με την κλασική και ελληνιστική <strong>Η</strong>τεία ή<br />

Ήτιδα, ή Σηταία, πιθανολογούμενη πατρίδα του Μύσωνα, ενός από τους επτά<br />

σοφούς της αρχαιότητας. Κατά το Μεσαίωνα, αποτελούσε σημαντικό εμπορικό<br />

λιμάνι του Βυζαντίου. Κατά την Ενετοκρατία ενσωματώθηκε στο Βενετικό<br />

Regno di Candia, και είχε χαρακτηρισθεί "maximum statum et lumen ejiusdem<br />

insulae" (=μέγιστος σταθμός αλλά και φως του νησιού). Για να<br />

σταθεροποιήσουν την κυριαρχία τους, οι Βενετοί έκτισαν σε διάφορα σημεία<br />

στρατηγικής σημασίας της επαρχίας πολλά φρούρια που σώζονται και<br />

σήμερα(π.χ. Καζάρμα). <strong>Η</strong> πόλη καταστράφηκε από σεισμό το 1508 και από<br />

επιδρομή πειρατών το 1538. Το 1651, οι Βενετοί κατέστρεψαν την πόλη για να<br />

μην την παραδώσουν στους Οθωμανούς. <strong>Η</strong> Σητεία ξαναχτίστηκε το 1870, με<br />

την ονομασία Αβνιέ, η οποία όμως δεν επικράτησε.<br />

Το φρούριο του κάστρου, ή Καζάρμα (Casa di arma), αποτελούσε το<br />

στρατώνα της φρουράς ή το διοικητήριο κατά την Ενετοκρατία, ένα δηλαδή από<br />

τα οικοδομήματα της Μεσαιωνικής Σητείας η οποία περιβαλλόταν με τείχος. <strong>Η</strong><br />

οχύρωση της πόλης και η Καζάρμα χρονολογούνται στην ύστερη βυζαντινή<br />

περίοδο. <strong>Η</strong> Καζάρμα σήμερα έχει αναστηλωθεί και διακρίνονται οι τουρκικές<br />

38

προσθήκες, όπως οι κουμπέδες πάνω στις επάλξεις, δηλαδή τα φυλάκια του<br />

φρουρίου.<br />

• Ανατολικά της Σητείας (18 χλμ.) η Μονή Τοπλού ή Παναγία<br />

Ακρωτηριανή, που ανάγεται στο 15ο αι. μ.Χ. Στη μονή θα δείτε επιγραφή του<br />

2ου αι. π.Χ. και εικόνα του 18ου αι. μ.Χ., έργο του Ιωάννη Κορνάρου.<br />

• Ετιά, ένας εγκαταλελειμμένος μικροσυνοικισμός που βρίσκεται<br />

μεταξύ Παπαγιαννάδων και Αρμένων και έχει πανέμορφα πετρόχτιστα σπίτια.<br />

Ήταν φέουδο της Ενετικής οικογένειας των De Mezzo, οι οποίοι έκτισαν εκεί<br />

την τριώροφη έπαυλή τους που αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο<br />

αντιπροσωπευτικά δείγματα της Ενετικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη. Βόϊλα,<br />

ένα έρημο μεσαιωνικό χωριό που βρίσκεται μόλις 1 χλμ. απόσταση από τον<br />

Χονδρά. Οι οικισμοί της Βόίλας και της Ετιάς έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό<br />

Πρόγραμμα Interreg II και με την βοήθεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας<br />

αναστηλώνονται.<br />

• <strong>Η</strong> Ιεράπετρα είναι η νοτιότερη πόλη της Ελλάδας και η<br />

νοτιοανατολικότερη της Ευρώπης. Ανήκει στο Νομό Λασιθίου, του οποίου<br />

είναι η μεγαλύτερη πόλη και, αν και δεν είναι η πρωτεύουσα, αποτελεί το κύριο<br />

οικονομικό και εμπορικό κέντρο του. Βρίσκεται στην νότια πλευρά της Κρήτης<br />

και έχει μια ιστορία αρκετών αιώνων. Σήμερα αποτελεί εμπορικό κέντρο<br />

εξαγωγής αγροτικών προϊόντων προς την Ευρώπη. Σε ένα από τα ταξίδια του ο<br />

Ναπολέων Βοναπάρτης έκανε μία στάση στην Ιεράπετρα, μέσα στο 1798 κατά<br />

την πορεία του προς την Αίγυπτο έμεινε μόνο για ένα βράδυ χωρίς να<br />

αποκαλύψει την ταυτότητά του. Μύθος ή πραγματικότητα… οι κάτοικοι ακόμα<br />

διατηρούν και δείχνουν το «σπίτι του Ναπολέων» σε ξένους περαστικούς. Στον<br />

παραλιακό της πόλης συναντάμε το φρούριο ή αλλιώς τον Καλέ. Το Φρούριο<br />

χτίστηκε από τους Ενετούς – ο γνωστός Καλές των Γεραπετριτών – έχει<br />

ανεγερθεί πάνω στον νότιο μόλο του αρχαίου λιμανιού προς την πλευρά της<br />

«Σαρακήνας» και είναι από τα μνημεία εκείνα του παρελθόντος, που η γερή<br />

κατασκευή του σε συνάρτηση με τη χρησιμότητα του μέχρι τα τελευταία χρόνια<br />

του περασμένου αιώνα, το έκαναν να διατηρηθεί μέχρι σήμερα, για να θυμίζει<br />

δύσκολες για το Έθνος μας εποχές, αλλά και να προβληματίζει και να διδάσκει<br />

τους νεότερους για την αποφυγή λαθών του παρελθόντος. <strong>Η</strong> ανέγερσή του είναι<br />

39

πολύ πιθανό να άρχισε γύρω στο 1212, όπως ισχυρίζεται και ο αρχαιολόγος L.<br />

Mariani, από το Γεναβέζο πειρατή Πεσκατόρε και έκτοτε συνδέθηκε με την<br />

ιστορία της πόλης. <strong>Η</strong> σημερινή του ονομασία «Καλές» είναι παραφθορά της<br />

τούρκικης λέξης «κουλές», που σημαίνει πύργος.<br />

• Χρυσή (ή Γαιδουρονήσι) Είναι ένα από τα 81 ακατοίκητα νησιά της<br />

Κρήτης. Πιο γνωστό είναι με την ονομασία Γαϊδουρονήσι. Οι κάτοικοι της<br />

Ιεράπετρας το αποκαλούν απλά "Νησί", καθώς η σχέση τους μαζί του είναι<br />

ιδιαίτερη. Βρίσκεται 8 ναυτικά μίλια νότια της Ιεράπετρας στο Λιβυκό<br />

Πέλαγος. Είναι σχεδόν επίπεδο με κύριο χαρακτηριστικό του την πληθώρα των<br />

κοχυλιών στη βόρεια παραλία (Μπελεγρίνα), τις ξανθές παραλίες, τα<br />

γαλαζοπράσινα νερά του και το δάσος κέδρων. Έχει μέγιστο μήκος 5 χλμ και<br />

μέσο πλάτος 1 χλμ. Το ψηλότερο μέρος είναι η κορυφή Κεφάλα στα 31 μέτρα.<br />

Το δάσος κέδρων που υπάρχει στο νησί έχει έκταση 350 στρέμματα με μέσο<br />

όρο 14 δέντρα ανά στρέμμα ηλικίας 200 ετών. Στο δυτικό μέρος του νησιού ο<br />

επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου<br />

(πιθανότατα χτισμένο τον 13ο αιώνα), την παλιά αλυκή που ακόμα μαζεύει<br />

αλάτι, τους λαξευτούς τάφους της Ρωμαϊκής περιόδου, τον αρχαίο<br />

λιμενοβραχίονα και το φάρο.<br />

700 μέτρα ανατολικά της Χρυσής βρίσκεται το Μικρονήσι, ένα<br />

βραχώδες νησάκι συνολικής έκτασης 117 στρεμμάτων. Στο Μικρονήσι<br />

φωλιάζουν εκατοντάδες χιλιάδες ζευγάρια γλάρων. Για όλο αυτό το πανέμορφο<br />

και διατηρημένο οικοσύστημα η Χρυσή έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό<br />

πρόγραμμα προστασίας τοπίων φυσικού κάλλους (NATURA 2000). Από τα<br />

μέσα Μαΐου έως τα τέλη Οκτωβρίου εκτελούνται καθημερινά δρομολόγια<br />

σκαφών από το λιμάνι της Ιεράπετρας στις 10:30. Μετά από ταξίδι μίας ώρας<br />

περίπου γίνεται η αποβίβαση στο νότιο μέρος του νησιού στη θέση "Βουγιού<br />

Μάτι", δίπλα στη δημοτική ταβέρνα. Από το χώρο της αποβίβασης υπάρχει<br />

μονοπάτι, που οδηγεί τον επισκέπτη στο βόρειο τμήμα του νησιού, στον όρμο<br />

της Μπελεγρίνας.<br />

• Το οροπέδιο του Λασιθίου έχει υψόμετρο 850 μέτρα και καλύπτει μια<br />

έκταση 25 χιλιάδων στρεμμάτων με γραφικούς (περίπου 7.000) μύλους που<br />

ποτίζουν την κατάφυτη από κηπευτικά, αχλαδιές και μηλιές περιοχή. Πρόκειται<br />

40

για ένα εύφορο Οροπέδιο που φημίζεται για την παραγωγή του σε κηπευτικά<br />

και φρούτα. Ο δρόμος που κάνει τον γύρο του Λασιθίου έχει έκταση 23 περίπου<br />

χιλιομέτρων και κατά την διάρκεια αυτής της διαδρομής διασχίζει κανείς τα 18<br />

χωριά που είναι κτισμένα σ’ αυτό. Τα 18 χωριά της επαρχίας Λασιθίου είναι<br />

δημιούργημα των αρχών του 15ου αιώνα, όταν επέτρεψαν οι Ενετοί να<br />

κατοικηθεί και πάλι το Λασίθι. Οι Ενετοί, μόλις κατέλαβαν την Κρήτη, είχαν<br />

απαγορεύσει την κατοίκηση της Δίκτης, επειδή γινόταν εστία επαναστατών. Τα<br />

περισσότερα από τα χωριά αυτά φέρουν το όνομά του οικιστή τους,: Τζερμιά,<br />

Λαγού, Αυγουστή, Φαρσάρη κ.τ.λ. Χαρακτηριστικό των χωριών είναι ότι<br />

διατηρούν την παραδοσιακή τους ταυτότητα, τόσο στη φυσιογνωμία τους, όσο<br />

και οι κάτοικοι στον τρόπο ζωής τους.<br />

Πρωτεύουσα του Οροπεδίου και έδρα του ομώνυμου δήμου αποτελεί το<br />

κεφαλοχώρι Τζερμιάδο. Το Τζερμιάδο είναι ένα πανέμορφο ορεινό γραφικό<br />

χωριό που βρίσκεται σε απόσταση 49 χλμ. δυτικά του Αγίου Νικολάου.<br />

Διακρίνεται για τη φυσική ομορφιά του και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του<br />

και διαθέτει καταπληκτική θέα. Από το Τζερμιάδο και ακολουθώντας ένα βατό<br />

χωματόδρομο μπορείτε να φτάσετε στη θέση Καρφί, σε υψόμετρο 1100μ. και<br />

να δείτε τα ερείπια του μινωικού οικισμού των Ετεοκρητών.<br />

• Δικταίο Άντρο. Στην άκρη του χωριού Ψυχρό (48 χλμ. ΑΝ του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου, του Αγίου Νικολάου), αρχίζει η ανάβαση για το σπήλαιο, όπου<br />

κατά τη μυθολογία γεννήθηκε ο Το Δικταίο Άντρο υπήρξε τόπος λατρείας. Οι<br />

ανασκαφές εδώ αποκάλυψαν σπουδαιότατα αρχαιολογικά ευρήματα. Από το<br />

χωριό μέχρι την είσοδο του σπηλαίου θ' ανεβείτε πεζοί ή με ζώα, που<br />

νοικιάζουν οι ντόπιοι. <strong>Η</strong> κάθοδος στο υποβλητικό σπήλαιο απαιτεί ιδιαίτερη<br />

προσοχή. Σταλαγμίτες σε διάφορα σχήματα στολίζουν όλο το σπήλαιο.<br />

• Σπήλαιο Ειλειθυίας. Στο σπήλαιο αυτό ασκήθηκε λατρεία από τη<br />

Νεολιθική εποχή μέχρι και τον 5ο π.Χ. αιώνα. Βρίσκεται σε απόσταση 1 χλμ. Ν<br />

της Αμνισού και ήταν αφιερωμένο στην προστάτιδα θεά του τοκετού, την<br />

Ειλειθυία. <strong>Η</strong> αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ειδώλια γυναικών, σε στά-<br />

ση τοκετού, ενώ θηλάζουν ή δέονται, ειδώλια ζώων, νεολιθικά όστρακα.<br />

41

• Το Φοινικόδασος στο Βάι. 17 Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο<br />

της Κρήτης και απέχει 7 μόλις χιλ. από το Παλαίκαστρο. Είναι το μεγαλύτερο<br />

σε έκταση και μοναδικό σε ομορφιά φοινικόδασος στην Ευρώπη.<br />

Καταλαμβάνει μια έκταση 250 στρεμμάτων (20 εκτάρια )και είναι μια<br />

καταπράσινη όαση με χιλιάδες φοίνικες που καταλήγουν σε μια θαυμάσια<br />

χρυσή αμμουδιά. <strong>Η</strong> ονομασία του προέρχεται από την τοπική διάλεκτο, στην<br />

οποία οι φοίνικες ονομάζονται Βάγιες ή Βάγια → Βάι. Το Βαί έχει κηρυχθεί<br />

αισθητικό δάσος και βιότοπος με σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Οι φοίνικες είναι<br />

αυτοφυείς και ανήκουν στο ενδημικό είδος φοίνικας του Θεοφράστου. <strong>Η</strong><br />

ιστορία του φοινικοδάσους χάνεται μέσα στους αιώνες και υπάρχουν διάφοροι<br />

θρύλοι για την δημιουργία του. O φοίνικας ήταν ήδη γνωστός στη Μινωική<br />

Κρήτη και μάλιστα θεωρείτο ιερό δέντρο. Οι αιωνόβιοι φοίνικες κατά μήκος<br />

της παραλίας σε συνδυασμό με τα πεντακάθαρα νερά της θάλασσας και το<br />

μικρό νησάκι που απέχει λίγα μόνο μέτρα από τη παραλία συνθέτουν ένα τοπίο<br />

εξωτικό, ασύγκριτης ομορφιάς και προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες απ΄ όλο<br />

τον κόσμο.<br />

17 www.google.gr www.el.wikipedia.org<br />

42

ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ: 18<br />

• Αρχαιολογικό Μουσείο Αγ. Νικολάου, Τηλ. 28410-24943, 22462.<br />

Περιλαμβάνει ευρήματα από ανασκαφές στην Ανατολική Κρήτη.<br />

• Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας, τηλ. 28430-23917, 71175. Περιλαμβάνει<br />

ευρήματα ανασκαφών από Σητεία, Ζάκρο, Πέτρα, Παλαιό κάστρο Μινωικής<br />

περιόδου. Μεταξύ άλλων, εκτίθενται η συλλογή αγγείων, πήλινες πινακίδες<br />

της Γραμμικής Α που βρέθηκαν στο αρχειοφυλακείο της Ζάκρου, ειδώλια από<br />

ιερά κορυφής, ένα σταφυλοπιεστήριο νεοανακτορικής περιόδου και ένας<br />

ελληνιστικός μύλος για άλεση σιτηρών. Μοναδικό είναι το χρυσελεφάντινο<br />

ανδρικό ειδώλιο που βρέθηκε στη θέση Ρουσσόλακκος κοντά στο<br />

Παλαίκαστρο.<br />

• Λαογραφικό Μουσείο στο Χαμαίζι, 11 χλμ. Από τη Σητεία.<br />

• Μουσείο Βυζαντινών Εικόνων και Χαλκογραφίας Μονής Τοπλού.<br />

• Ιεράπετρα: Αρχαιολογικό Μουσείο, Τηλ. 28420-28721. Περιλαμβάνει<br />

μαρμάρινα αγάλματα και επιγραφές Ελληνορωμαϊκών χρόνων.<br />

• Γουρνιά, Τηλ. 28420-93028. 9 χλμ. νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου και<br />

15 χλμ. βορειοδυτικά της Ιεράπετρας βρίσκεται ένας από τους πιο αξιόλογους<br />

αρχαιολογικούς χώρους και απ' τους καλύτερα διατηρημένους Μινωικούς<br />

οικισμούς. Πρέπει να χρονολογείται γύρω στο 1550-1450 π.Χ. Πρόκειται για<br />

μια κωμόπολη με μικρά σπίτια και παλατάκι στην κορυφή λόφου που τον<br />

έζωναν στενά δρομάκια. Σήμερα είναι εμφανείς οι δρόμοι και τα Θεμέλια των<br />

σπιτιών.<br />

• Δρήρος. 16 χλμ. ΒΔ του Αγίου Νικολάου. Στον αρχαιολογικό χώρο αυτής της<br />

αρχαίας ελληνικής πόλης περιλαμβάνονται δύο ακροπόλεις κι ανάμεσα τους<br />

αγορά αρχαϊκής εποχής νότια της αγοράς ναός γεωμετρικής εποχής το<br />

Δελφίνιο, αφιερωμένος στον Απόλλωνα και μεγάλη δεξαμενή σκαμμένη<br />

ανάμεσα στο τέλος του 3ου και αρχές του 2ου αι. π.Χ.<br />

• Ίτανος (Ερμούπολη). Ευρήματα από μεγάλη πόλη ελληνορωμαϊκών χρόνων.<br />

• Κάτω Ζάκρος, Τηλ. 28430-26897,93207.38 χλμ. από τη Σητεία. Οι<br />

ανασκαφές έφεραν στο φως πολυτελές Μινωικό ανάκτορο, το τέταρτο σε<br />

σπουδαιότητα, και πλούσια ευρήματα που στεγάζονται στον Αρχαιολογικό<br />

18 Διεύθυνση Τουρ. Προβ. <strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>) www.el.wikipedia.org<br />

43

Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου. Το ανάκτορο αυτό, το οποίο καταλάμβανε έκταση 7000-<br />

8000 τ.μ. και περιλάμβανε βασιλικά διαμερίσματα, αποθήκες και διάφορα<br />

εργαστήρια, καθώς και η γειτονική πόλη καταστράφηκαν γύρω στα 1450 π.Χ.<br />

από ισχυρό σεισμό, πιθανότατα αυτόν που προκάλεσε τον καταποντισμό<br />

τμήματος της Σαντορίνης. <strong>Η</strong> Ζάκρος υπήρξε σπουδαία Μινωική ναυτική<br />

βάση. Είχε αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με την Αίγυπτο και την Ανατολή.<br />

Από εδώ γινόταν εξαγωγές Μινωικών προϊόντων στις ξένες αγορές. Σήμερα<br />

έχουν ανασκαφεί τέσσερις Μινωικές αγροικίες, δύο Ιερά κορυφών,<br />

νεκροταφεία και ταφικά σπήλαια Μινωικής εποχής.<br />

• Κουφονήσι. Νησίδα με αξιόλογα ευρήματα ελληνορωμαϊκής πόλης.<br />

• Λατώ η Ετέρα. Τηλ. 28410 25115. 15 χλμ. δυτικά του Αγίου Νικολάου<br />

βρίσκονται απλωμένα στις πλαγιές δύο ακροπόλεων τα ερείπια της αρχαίας<br />

Λωτούς, μιας από τις ισχυρότερες πόλεις της Κρήτης, που ιδρύθηκε τον 7ο αι.<br />

π.Χ. Ο χώρος περιλαμβάνει ερείπια από τείχη, σπίτια και καταστήματα<br />

χτισμένα σε κοίλωμα και σε διαφορετικές εποχές.<br />

• Μακρύγιαλος. Ευρήματα από επαύλεις μινωικών και ελληνορωμαϊκών<br />

χρόνων.<br />

• Μύρτος. Μινωικοί οικισμοί.<br />

• Παλαίκαστρο. 20 χλμ. από τη Σητεία, στη θέση Ρουσόλακκος, έχουν έλθει<br />

στο φως ερείπια λιμενικού οικισμού.<br />

• Πετράς. Μινωική πόλη.<br />

• Ψείρα. Νησίδα με μινωικό οικισμό.<br />

ΦΑΡΑΓΓΙΑ: 19<br />

<strong>Η</strong> Επαρχία Σητείας, παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει πολύ υψηλούς ορεινούς<br />

όγκους, εντούτοις έχει να παρουσιάσει εκπληκτικής ομορφιάς φαράγγια.<br />

• Κάτω Ζάκρος: Το φημισμένο φαράγγι των Νεκρών είναι μοναδικής<br />

ομορφιάς. Ονομάστηκε έτσι από τις Μινωικές ταφές που βρέθηκαν σε<br />

σπήλαια στις πλαγιές του. <strong>Η</strong> αρχή του βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού<br />

Ζάκρος. Διαθέτει ποικίλη βλάστηση και η διάσχιση του διαρκεί περίπου 3<br />

ώρες. Στις απόκρημνες πλαγιές του βόσκουν ελεύθερα κατσίκια. Αποτελεί<br />

19 www.krassanakis.gr<br />

44

μέρος του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Μέσω του προγράμματος Leader<br />

έχουν γίνει σήμανση, αποκατάσταση βατότητας, πέτρινες βρύσες με νερό και<br />

αναπαυτήρια σε διάφορα σημεία του.<br />

• Λαμνώνι: Το εντυπωσιακό φαράγγι σε ένα τοπίο εντελώς Σεληνιακό έχει<br />

πάρει το όνομα του από το μικρό χωριό Λαμνώνι στο οποίο βρίσκεται και η<br />

αρχή του. Μέχρι την έξοδο του στην περιοχή του Ξερόκαμπου απαιτούνται 6<br />

ώρες πεζοπορίας. Μέσω του προγράμματος Leader έχουν γίνει και στο<br />

φαράγγι αυτό διακριτικές επεμβάσεις<br />

• Περιβολάκια: Διασχίζοντας μια εντελώς ερημική περιοχή το μικρό αυτό<br />

φαράγγι ξεκινάει κοντά από το χωριό Περιβολάκια και η εντυπωσιακή έξοδος<br />

του βρίσκεται στη Μονή Κάψα. <strong>Η</strong> διάσχιση του απαιτεί 5 ώρες περίπου.<br />

• Πεύκοι: Ένα φαράγγι του οποίου η διάσχιση διαρκεί 4 ώρες «χωρίζει» ή<br />

«ενώνει» δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Στα βόρεια ένα τυπικό<br />

κρητικό αγροτικό χωριό και στα νότια στο Μακρύ Γιαλό μια ενδιαφέρουσα<br />

διαδρομή με αξιόλογους φυσικούς σχηματισμούς και βλάστηση τυπική Με-<br />

σογειακή. Και εδώ έχουν γίνει εργασίες σήμανσης, βατότητας, βρύσες, κ.λ.π.,<br />

μέσω του προγράμματος Leader.<br />

• Λάπηθος: Το φαράγγι οφείλει το όνομα του στο μικρό ορεινό χωριό<br />

Λάπηθος, Μετά από 4 ώρες διαδρομής καταλήγει στο χωριό Άγιος Στέφανος.<br />

• Ορεινό ή το Φαράγγι των Κόκκινων Πεταλούδων: Ένα από τα πλέον<br />

όμορφα φαράγγια της Κρήτης, με εντυπωσιακή βλάστηση και ομορφιά το<br />

οποίο δυστυχώς υπέστη καταστροφές από μεγάλη πυρκαγιά. Ακόμα και<br />

σήμερα όμως στους πυρήνες βλάστησης που διασώθηκαν, πανέμορφες<br />

κόκκινες πεταλούδες θα σας συντροφεύουν στην περίπου 6 ωρών πεζοπορία<br />

σας από το χωριό Ορεινό μέχρι την έξοδο του στον Κούτσουρα ή<br />

αντιστρόφως. Υπάρχουν ακόμη πολλά μικρότερα γραφικά φαράγγια όπως των<br />

Καρουμών, της Τουρλωτής, του Μπέμπονα (προς το βουνό Κλήρος.<br />

Ο Νομός Λασιθίου είναι ο πιο δύσκολα προσβάσιμος νομός, αφού ο λιμένας<br />

και αερολιμένας που διαθέτει είναι αρκετά μικρά με περιορισμένο αριθμό<br />

δρομολογίων κα προορισμών.(Παρόλο που είναι αρκετά αξιοποιήσιμα.) Δεν έχει<br />

αξιοποιηθεί τουριστικά επαρκώς και έχει το μικρότερο αριθμό διανυκτερεύσεων,<br />

χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υστερεί ενδιαφέροντος. Αποτελείται από λίγα μικρά<br />

45

παραδοσιακά χωριά τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με όχι και τόσο καλό οδικό<br />

δίκτυο. Κύριοι πόλοι έλξης είναι το Οροπέδιο Λασιθίου με την άγρια φυσική ομορφιά<br />

και παράδοση, το Δικταίο Άντρο, το νησάκι Χρυσή στα νότια παράλια του νομού και<br />

το μοναδικό στην Ευρώπη φυσικού κάλλους φοινικόδασος στο Βάι.<br />

Ο νομός δεν υστερεί σε ζωντάνια με τις πόλεις Αγ. Νικόλαος(πρωτεύουσα<br />

νομού), Ιεράπετρα και Σητεία εντός των συνόρων του, όμως υστερεί σε<br />

ξενοδοχειακές υποδομές και άλλου είδους τουριστικές υποδομές, μια που δεν έχει<br />

αξιοποιηθεί όσο θα μπορούσε ακόμη, όπως και στο οδικό δίκτυο που συνδέει τις<br />

πόλεις με τα χωριά του. Ο Βόρειος Οδικός Άξονας φτάνει μόνο μέχρι τη Σητεία<br />

αφήνοντας την περιοχή του Βάι και της Ζάκρου σχεδόν ακάλυπτες. <strong>Η</strong> περιοχή του<br />

νομού Λασιθίου ελκύει συνήθως επισκέπτες που έχουν ξαναπάει στην περιοχή,<br />

λάτρεις της ησυχίας και ηρεμίας σε μικρού πληθυσμού περιοχές και τουρίστες<br />

υψηλού εισοδήματος, αφού η περιοχή της Ελούντας φημίζεται για τα ξενοδοχεία και<br />

τις υπηρεσίες υψηλού επιπέδου που προσφέρει.<br />

46

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο<br />

3,1. Κρητική Διατροφή (Μεσογειακή Διατροφή). 20<br />

Ως «Μεσογειακή Διατροφή» αναφέρεται ένα είδος διατροφής που<br />

χαρακτηρίζεται από χαμηλή κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών<br />

οξέων, και αντίθετα από υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων, που βρίσκονται κυρίως<br />

στα σιτηρά και τα προϊόντα τους (δημητριακά, ψωμί , ρύζι και μακαρόνια), στα<br />

φρούτα , στα λαχανικά, στο γάλα και τα γαλακτοκομικά. <strong>Η</strong> μεσογειακή διατροφή<br />

είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους χρησιμοποιείται είναι<br />

το ελαιόλαδο. <strong>Η</strong> διατροφή αυτή ονομάστηκε έτσι γιατί χρησιμοποιείται από τους<br />

ευρωπαϊκούς λαούς της Μεσογείου δηλαδή Ισπανία, Αλβανία, Ιταλία, πρώην<br />

Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα. Σύμφωνα με στατιστικές που έχουν γίνει σ΄αυτές τις<br />

πέντε χώρες δείχνει ότι αυτό το είδος της διατροφής οδηγεί σε χαμηλά ποσοστά<br />

εκφυλιστικών ασθενειών. Πολυετείς έρευνες έχουν αποδείξει ότι η Μεσογειακή<br />

Διατροφή θεωρείται ως ο πλέον υγιεινός τρόπος διατροφής αφού προστατεύει από<br />

καρδιακές προσβολές, καρκίνο, παχυσαρκία, κ.ά. Τα τελευταία χρόνια είδαν το φως<br />

της δημοσιότητας πολυετείς έρευνες για τη μεσογειακή διατροφή.<br />

<strong>Η</strong> σύγχρονη διαιτολογία θεωρεί σήμερα τη μεσογειακή δίαιτα ως τρόπο ζωής<br />

που χαρίζει μακροζωία και καλή υγεία. Έρευνες που έχουν γίνει διεθνώς, φέρουν την<br />

Κρήτη ως το καλύτερο και πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μεσογειακής διατροφής.<br />

Αφού διαπίστωσαν πως οι κάτοικοι του νησιού έχουν το μικρότερο σε παγκόσμια<br />

κλίμακα ποσοστό θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα, οι επιστήμονες<br />

άρχισαν να αναζητούν την ταυτότητα της διατροφής που χάριζε και χαρίζει στους<br />

Κρητικούς αυτά τα εξαιρετικά ποσοστά καλής υγείας. Πολύ γρήγορα φάνηκε ότι<br />

πρόκειται για μια ιστορία που χάνεται στα βάθη του χρόνου. <strong>Η</strong> κρητική διατροφή<br />

ξεκινά από πολύ παλιά, ακόμη και πριν από την νεολιθική εποχή. Από τα ευρήματα<br />

των αρχαιολογικών ανασκαφών φαίνεται πως οι αρχαίοι Κρήτες, οι Μινωίτες,<br />

κατανάλωναν τα ίδια σχεδόν προϊόντα που καταναλώνει και ο σημερινός Κρητικός.<br />

Στα ανάκτορα της μινωικής εποχής βρέθηκαν μεγάλα πιθάρια για το λάδι της ελιάς,<br />

τους δημητριακούς καρπούς, τα όσπρια και το μέλι. Και στις διάφορες<br />

20<br />

www.agrotravel.gr, Κρητική& Παραδοσιακή Κουζίνα (Μαρία&Νίκος Ψιλάκης Εκδόσεις<br />

Καρμάνωρ.)<br />

47

εικονογραφημένες μαρτυρίες βλέπουμε τον απίθανο κόσμο των κρητικών φυτών και<br />

βοτάνων. Καθώς περνούσαν οι αιώνες, η κρητική κουζίνα συγκέντρωνε τη γνώση και<br />

την εμπειρία που μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά. Στα βυζαντινά χρόνια οι Κρητικοί<br />

διατηρούν τις συνήθειές τους και μέσα στους αιώνες φτάνουμε στο σήμερα.<br />

Τα τελευταία χρόνια, μετά την αναγνώριση του ευεργετικού αποτελέσματος<br />

της «κρητικής δίαιτας», κάποιοι επιστημονικοί κύκλοι άλλαξαν το όνομα σε<br />

«μεσογειακή δίαιτα» με προφανείς οικονομικούς σκοπούς. Όμως για να μην<br />

περιοριστούμε στον όρο «κρητική διατροφή» αναφέρουμε ο Πλάτων στην<br />

«Πολιτεία» συνιστά στους νέους λιτή διατροφή από ψωμί, ελιές, τυρί, βολβούς και<br />

λάχανα. Την ίδια εποχή που όλος ο κόσμος εστερείτο αισθητικής στο θέμα της<br />

διατροφής και δεν έδινε σημασία στη γεύση, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν 70 είδη<br />

ψωμιού.<br />

<strong>Η</strong> παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να περιγραφεί με τα ακόλουθα<br />

χαρακτηριστικά:<br />

1. Άφθονες φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, ψωμί/δημητριακά, πατάτες, όσπρια,<br />

καρποί).<br />

2. Ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα,<br />

3. Γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως τυρί και γιαούρτι) καθημερινά σε μικρές<br />

έως μέτριες ποσότητες,<br />

4. Ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες,<br />

5. Κόκκινο κρέας σε μικρές ποσότητες,<br />

6. Ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών που περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.<br />

(Παρατηρώντας τα παραπάνω 6 στοιχεία διαπιστώνουμε ότι είναι και τα βασικά<br />

συστατικά της Κρητικής διατροφής!)<br />

Λίγα λόγια για τα προϊόντα μας:<br />

• Ελαιόλαδο: 21<br />

Σήμερα πιστεύεται πως το ελαιόλαδο είναι το πιο μεγάλο μυστικό της<br />

κρητικής διατροφής και της κρητικής μακροζωίας. Ιατρικές έρευνες που έγιναν και<br />

συνεχίζουν να γίνονται στην Ευρώπη και στην Αμερική αποκαλύπτουν πως το<br />

ελαιόλαδο όχι μόνον προστατεύει την καρδιά αλλά και βοηθά στην καλή λειτουργία<br />

πολλών οργάνων ή δρα ευεργετικά σε μια μακρά σειρά ασθενειών. Μειώνει τη<br />

χοληστερόλη, έχει αντιοξειδωτική δράση και προστατεύει από καρκίνους, βοηθά τη<br />

21 www.agrotravel.gr<br />

48

λειτουργία του ήπατος, είναι ιδανικό για τη διατροφή των ανθρώπων που πάσχουν<br />

από διαβήτη και τόσα άλλα! <strong>Η</strong> ποιότητα του κρητικού ελαιολάδου είναι γνωστή σ'<br />

όλο τον κόσμο. Γιατί δεν είναι βιομηχανικό αλλά φυσικό προϊόν που βγαίνει από μια<br />

απλή σύνθλιψη της ελιάς, χωρίς εκχυλίσματα και βελτιωτικά πρόσθετα. Είναι το πιο<br />

καλό, το πιο ελαφρύ, το πιο γευστικό ελαιόλαδο του κόσμου, ένα προϊόν που<br />

καλλιεργείται με φροντίδα και μεράκι και συσκευάζεται αγνό και φυσικό από<br />

επιχειρήσεις που δείχνουν το σεβασμό τους τόσο στο προϊόν όσο και στον ίδιο τον<br />

καταναλωτή.<br />

Με βάση, λοιπόν, τα σημερινά δεδομένα θα συνιστούσαμε την επιστροφή<br />

στην παραδοσιακή δίαιτα των Κρητών, με κύρια έμφαση στην περιορισμένη σε<br />

ποσότητα και συχνότητα χρήσης κρέατος και άλλων ζωικών προϊόντων. Αντίθετα τα<br />

δημητριακά (κυρίως ψωμί), όσπρια, λαχανικά, φρούτα και ελαιόλαδο πρέπει να<br />

αποτελούν περισσότερο από το 85% του καθημερινού διαιτολογίου μας. Το<br />

ελαιόλαδο, σε αντίθεση με τα σπορέλαια, είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά<br />

οξέα που είναι ανθεκτικά στην οξείδωση και ελαττώνουν την LDL χοληστερόλη<br />

χωρίς να επηρεάζουν την HDL χοληστερόλη η οποία προστατεύει από την<br />

αθηροσκλήρωση. Το ελαιόλαδο περιέχει επιπλέον μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών<br />

ουσιών, όπως τοκοφερόλες και υδροξυφαινόλες που προφυλάσσουν τόσο από την<br />

αθηροσκλήρωση όσο και (από τις διάφορες μορφές καρκίνου με τη δέσμευση των<br />

ελεύθερων τοξικών ριζών. Ενδιαφέρον είναι ότι η σύνθεση του ελαιολάδου σε λιπαρά<br />

οξέα είναι παρόμοια με εκείνη του λίπους του μητρικού γάλακτος.<br />

• Κρασί:<br />

Σύμφωνα με τη μυθολογία μας το κρασί είναι δώρο ενός μεγάλου θεού, του<br />

Διόνυσου. Είναι ο θεός της χαράς, της ζωής και της παρέας. <strong>Η</strong> μυθολογία μας λέει<br />

πως η αγαπημένη του συντρόφισσα ήταν κόρη του Μίνωα, του μυθικού βασιλιά της<br />

Κρήτης, η Αριάδνη. Είναι, ίσως, οι ρίζες μιας ιστορίας που κανείς δεν ξέρει πότε<br />

αρχίζει. Κανείς, άλλωστε, δεν ξεχνά πως το αμπέλι καλλιεργείται συστηματικά στο<br />

νησί τουλάχιστον για 4.000 χρόνια! Οι σημερινές οινοβιομηχανίες της Κρήτης έχουν<br />

αξιοποιήσει τις παραδοσιακές ποικιλίες του σταφυλιού και τη συσσωρευμένη εδώ και<br />

αιώνες εμπειρία. Δεν ξεχνούν ας πούμε, πως το αρχαιότερο πατητήρι, ηλικίας πάνω<br />

των 3.500 ετών βρίσκεται στην Κρήτη, στις Αρχάνες. <strong>Η</strong> παράδοση αυτή συμβαδίζει<br />

με τη γνώση και την τεχνολογία. Οι Κρήτες οινοπαραγωγοί δεν αρκέστηκαν μόνο<br />

49

στην παράδοση αλλά συμπλήρωσαν τη γνώση του με τις νέες εξελίξεις και τις<br />

προτιμήσεις των καταναλωτών. Ειδικοί οινολόγοι δοκιμάζουν ποικιλίες,<br />

πειραματίζονται, αναδεικνύουν αρώματα και γεύσεις και προσφέρουν στην<br />

κατανάλωση εκλεκτά κρασιά, κρασιά που μπορούν να ικανοποιήσουν όλα τα γούστα<br />

και όλες τις απαιτήσεις. Τα κρητικά κρασιά αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη<br />

παραδοσιακών ποικιλιών, εναρμονισμένων απολύτως στις κλιματολογικές συνθήκες<br />

του νησιού. Περιοχές παραγωγής οίνου: Αρχάνες, Πεζά (επαρχία Πεδιάδος), Δαφνές,<br />

Μονοφάτσι, Επαρχία Σητείας, Επαρχίες Κυδωνίας και Κισάμου.<br />

• Βότανα:<br />

Στην Κρήτη τα αρωματικά φυτά αποτελούν μιαν ακόμη σπουδαία παράδοση.<br />

Το νησί είναι γεμάτο από ποικιλίες φυτών που υπάρχουν αυτοφυή μόνο εκεί, όπως η<br />

μαλοτύρα και ο δίκταμος γνωστός από την αρχαιότητα για την αντισηπτική του<br />

ιδιότητα. Ο Ιπποκράτης το συνιστούσε ως "ωκυτόκιο" ,βοτάνι που έκανε τις γυναίκες<br />

να γεννούν ανώδυνα και γρήγορα. Οι Κρήτες συλλέκτες αρωματικών φυτών<br />

προσφέρουν σήμερα στην αγορά πλήθος βοτάνων, όπως ρίγανη, βασιλικό, τίλιο,<br />

μαντζουράνα, θυμάρι, μέντα, δεντρολίβανο, δάφνη, χαμομήλι, φασκομηλιά και πολλά<br />

άλλα. Τα εκπληκτικά αυτά βότανα, φυτρώνουν σε απόκρημνα βουνά του νησιού και<br />

50

συλλέγονται από έμπειρους για να αποξηραθούν και να οδηγηθούν σε σύγχρονα<br />

συσκευαστήρια, χωρίς χημική ή άλλη επεξεργασία.<br />

• Τυρί:<br />

Οι Κρητικοί καταναλώνουν το περισσότερο τυρί στον κόσμο<br />

απολαμβάνοντας αξεπέραστες γεύσεις, όπως η γραβιέρα, κεφαλογραβιέρα,<br />

κεφαλοτύρι, γλυκιάς και ξινής μυζήθρας και άλλων τυροκομικών προϊόντων.Το τυρί<br />

διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην διατροφή τους ως πηγή ασβεστίου και<br />

κεκορεσμένων λιπών, αλλά αυτοί που το τρώνε δεν έχουν υψηλά επίπεδα<br />

χοληστερόλης πιθανότατα γιατί οι συνδυασμοί του κρητικού διατροφικού προτύπου<br />

παρέχουν ιδανική ισορροπία. Στην κρητική διατροφή υπάρχει μια εντυπωσιακή<br />

ισορροπία φυσικών προϊόντων που προσφέρουν εκείνο ακριβώς που χρειάζεται ο<br />

άνθρωπος για να παραμένει υγιής. Οι βιταμίνες που περιέχονται στα τυριά μας είναι<br />

πολλές (Α, Β1, Β2, Β3, Β6, φολικό οξύ), όπως συμβαίνει και με τα βασικά μέταλλα<br />

και με τα αμινοξέα. Στη Μυθολογία λέγεται, πως τα γαλακτοκομικά προϊόντα της<br />

Κρήτης έθρεψαν τον μεγάλο θεό Δία, που γεννήθηκε σ' ένα σπήλαιο, έχοντας<br />

συντροφιά και τροφό του μιαν αίγα, την Αμάλθεια. Από τότε η κτηνοτροφία στην<br />

Κρήτη δεν έχει αλλάξει χαρακτήρα.<br />

• Σταφίδες & Μέλι:<br />

Στην Κρήτη η σταφίδα είναι ένα μυστικό υγείας των Κρητικών για τις<br />

βιταμίνες (Α, Β1, Β2, Β3, Β6 κ.α.) Οι ξηροί καρποί είναι ακόμη μια αγαπημένη γεύση<br />

για τους Κρητικούς. Πλούσιες πηγές λινολεϊκού και λινολενικού οξέος, απαραίτητα<br />

για τη λειτουργία όλων των κυττάρων, αποτελούν αληθινή ασπίδα για την ομαλή<br />

λειτουργία της καρδιάς. Οι ξηροί καρποί της Κρήτης προέρχονται από δέντρα που<br />

συνήθως καρπίζουν μόνα τους, χωρίς καλλιεργητικές φροντίδες! Καρυδιές, καστανιές<br />

και αμυγδαλιές δεν καλλιεργούνται συστηματικά αλλά έτσι όπως καλλιεργούνται<br />

αιώνες τώρα στο νησί.<br />

Το κρητικό μέλι είναι απολύτως φυσικό προϊόν και παράγεται σε περιοχές με<br />

ενδημική βλάστηση. Όπως είναι γνωστό σήμερα, το βιοσύστημα του νησιού πλούσιο<br />

σε αυτοφυή και αρωματικά φυτά, τα οποία προσφέρουν στις κρητικές μέλισσες την<br />

αγαπημένη τους τροφή. Χιλιάδες θάμνοι μοσχομυρίζουν μερικοί από τους οποίους<br />

51

φυτρώνουν μόνο στην Κρήτη. Οι μελισσοπαραγωγοί δεν χρειάζεται να ταΐζουν<br />

ζάχαρη τις μέλισσες, γιατί δεν υπάρχουν νεκρές εποχές, ούτε περίοδοι που η άγρια<br />

βλάστηση είναι καλυμμένη με χιόνι. Από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα η<br />

Κρήτη παράγει συνεχώς μέλι που είναι το πιο αρωματικό ανά τον κόσμο.<br />

• Κηπευτικά:<br />

Τα αγροτικά προϊόντα της Κρήτης, αγγούρια, κολοκυθάκια, και άλλα<br />

λαχανικά, παράγονται σε εύφορες πεδιάδες του νησιού, εκεί που δεν χιονίζει ποτέ και<br />

το θερμόμετρο επιτρέπει σε μια παρέα να γευματίσει στην ύπαιθρο ακόμα και στην<br />

καρδιά του χειμώνα. Οι συνθήκες καλλιέργειας των προϊόντων είναι σχεδόν ιδανικές,<br />

σε παραλίες του νότου από τις οποίες δεν φεύγουν ποτέ τα χελιδόνια, γιατί δεν<br />

χρειάζεται να μεταναστεύσουν. Τα πρώιμα κηπευτικά της Κρήτης καλλιεργούνται σε<br />

εκτεταμένες θερμοκηπιακές εκτάσεις στην Ιεράπετρα,τη Μεσαρά, νότια του<br />

Ρεθύμνου, σε παραλιακές περιοχές του Σελίνου, της Κισάμου και άλλες περιοχές.<br />

3,2. Κλίμα της Κρήτης. 22<br />

<strong>Η</strong> Κρήτη ανήκει στη Μεσογειακή κλιματολογική ζώνη που δίνει τον κύριο<br />

χαρακτήρα στο κλίμα της. Το κλίμα στην Κρήτη χαρακτηρίζεται εύκρατο. <strong>Η</strong><br />

ατμόσφαιρα μπορεί να είναι αρκετά υγρή, ανάλογα με την εγγύτητα στη θάλασσα. Ο<br />

χειμώνας είναι αρκετά ήπιος και υγρός με αρκετές βροχοπτώσεις (περισσότερες στα<br />

δυτικά τμήματα της Κρήτης). <strong>Η</strong> χιονόπτωση είναι σπάνια στις πεδινές εκτάσεις, αλλά<br />

αρκετά συχνή στις ορεινές περιοχές. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι μέσες<br />

θερμοκρασίες είναι 25 με 30 βαθμοί (Κελσίου), οπωσδήποτε χαμηλότερες από αυτές<br />

της ηπειρωτικής Ελλάδας. Στη νότια ακτή, συμπεριλαμβανομένης της πεδιάδας της<br />

Μεσσαράς και των Αστερούσιων ορέων, απολαμβάνουν σε σχέση με την υπόλοιπη<br />

μεγαλόνησο περισσότερες ηλιόλουστες ημέρες και πιο υψηλές θερμοκρασίες κατά τη<br />

διάρκεια του καλοκαιριού.<br />

Το κλίμα της Κρήτης θεωρείται ως ένα από τα ωραιότερα, υγιεινότερα &<br />

ηπιότερα της Ευρώπης. Ένας παράγοντας ο οποίος παίζει καθοριστικό ρόλο στη<br />

διαμόρφωση του κλίματος είναι η θάλασσα που περιβάλλει το νησί και περιορίζει την<br />

22 www.experttravel.gr www.krassanakis.gr www.el.wikipedia.org<br />

52

καυστική ένταση του ήλου κατά το καλοκαίρι. <strong>Η</strong> Ιεράπετρα θεωρείται η πιο θερμή<br />

ελληνική πόλη και οι περιοχές των ακτών του Λιβύου πελάγους θεωρούνται ως οι πιο<br />

θερμές και ξηρές της Ελλάδας.<br />

Στις παραλιακές περιοχές ιδιαίτερα στις νότιες, το κλίμα είναι τόσο ήπιο ώστε<br />

να καλλιεργούνται τροπικά φυτά, όπως είναι η μπανανιά. Ευνοϊκές είναι οι<br />

κλιματολογικές συνθήκες στην Κρήτη για την ανάπτυξη υποτροπικών φυτών όπως το<br />

αβοκάντο, το μάνγκο, η τσεριμόγια, το πεκάν, δεσπολιά, η φραγκοσυκιά και η<br />

χουρμαδιά Οι κλιματολογικές και εδαφικές συνθήκες στην Κρήτη θεωρούνται καλές<br />

για την ανάπτυξη αυτών των καλλιεργειών, που απαιτούν στην πλειοψηφία τους<br />

αρκετή υγρασία και υψηλή θερμοκρασία. Eυνοεί την ανάπτυξη των βιολογικών<br />

καλλιεργειών και ιδιαιτέρως, στα βασικά αγροτικά προϊόντα, εκείνα που έχουν<br />

εγκλιματιστεί κατά τρόπον ιδανικό στις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν<br />

στο νησί. Τα τελευταία χρόνια ομάδες βιοκαλλιεργητών ξεκίνησαν με μεράκι μια<br />

σημαντική προσπάθεια: Να προσφέρουν στην κατανάλωση προϊόντα βιολογικής<br />

καλλιέργειας που θα ανταποκρίνονται απολύτως στις ανάγκες του σύγχρονου<br />

καταναλωτή.<br />

Μέση θερμοκρασία (°C)<br />

Heraklion<br />

JAN 12,1<br />

FEB 12,3<br />

MAR 13,6<br />

APR 16,6<br />

ΜΑY 20,3<br />

JUN 24,3<br />

JUL 26,1<br />

AUG 26,0<br />

SEP 23,4<br />

OCT 20,0<br />

NOV 16,7<br />

DEC 13,9<br />

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ακόμα και κατά τους μήνες Ιούλιο και<br />

Αύγουστο, που παρατηρούνται οι μεγαλύτερες θερμοκρασίες, νοτιοδυτικοί άνεμοι, τα<br />

μελτέμια, μετριάζουν τη ζεστή ατμόσφαιρα. Οι βροχοπτώσεις είναι σπάνιες κατά τη<br />

53

διάρκεια της θερινής περιόδου. Το φθινόπωρο είναι συχνά για πολλούς παραθεριστές<br />

η αγαπημένη τους εποχή στην Κρήτη, γιατί έχουμε θερμοκρασίες που συχνά<br />

ξεπερνούν αυτές της άνοιξης. Υπάρχουν σημαντικές κλιματολογικές διαφοροποιήσεις<br />

μεταξύ της παραλιακής και της παράκτιας ζώνης, καθώς και ανάμεσα στο βόρειο<br />

και το νότιο τμήμα του νησιού.<br />

• Παραλιακή ζώνη. <strong>Η</strong> περίοδος των βροχοπτώσεων ξεκινάει στα τέλη<br />

Οκτωβρίου και διαρκεί έως το Μάρτιο ή ακόμη και τον Απρίλιο. Οι<br />

χιονοπτώσεις είναι σπάνιες στη παραλιακή ζώνη, ειδικά στα ανατολικά του<br />

νησιού.<br />

• Το ανατολικό τμήμα της Κρήτης (Σητεία), είναι θερμότερο απ’ότι το δυτικό.<br />

Ο νομός Χανίων έχει περισσότερη βλάστηση.<br />

• Οι ίδιες διαφορές παρατηρούνται και μεταξύ του βορείου και νοτίου τμήματος<br />

του νησιού, το οποίο είναι και θερμότερο.<br />

54

Στατιστική Ανάλυση-Αποτελέσματα.<br />

(Αερολιμένες:)<br />

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ε.Ο.Τ., στο σχεδιάγραμμα 12γ υπάρχουν οι<br />

αφίξεις στην Κρήτη, για τα τελευταία τρία έτη. <strong>Η</strong> γενική εικόνα είναι ότι υπάρχει<br />

αύξηση των αφίξεων ανά έτος με 2,531,196 άτομα για το έτος 2005, 2,778,339 για το<br />

2006 και 2,789,163 για το 2007. Όμως ανάμεσα στα έτη 2005-2006 η αύξηση είναι<br />

αρκετά μεγαλύτερη από εκείνη ανάμεσα στα έτη 2006-2007, δηλαδή το έτος 2006<br />

υπήρξε αύξηση +247,143 άτομα στους δυο μεγάλους αερολιμένες της Κρήτης, ενώ το<br />

έτος 2007 η αύξηση ήταν μόνο +10,824 άτομα από το 2006. Συνεπώς το ποσοστό<br />

αύξησης των αφίξεων του 2007 ήταν πολύ μικρότερο από αυτό των προηγούμενων<br />

ετών.<br />

Αυτό που χαρακτηρίζει τον τουρισμό της Κρήτης είναι η εποχικότητα.<br />

Αντικειμενικό παράδειγμα είναι για το έτος 2007 στο σχεδιάγραμμα 2 όπου η άνοδος<br />

των αφίξεων γίνεται αισθητή το μήνα Απρίλιο, ενώ το «κλείσιμο» της σαιζόν με την<br />

απότομη μείωση των αφίξεων, το μήνα Οκτώβριο με αριθμό ατόμων 123.330 και<br />

204.831 για κάθε μήνα αντίστοιχα.<br />

Οι περισσότερες αφίξεις πραγματοποιούνται στον αερολιμένα <strong>Η</strong>ρακλείου. <strong>Η</strong><br />

διαφορά στον όγκο των αφίξεων ανάμεσα στα δυο αεροδρόμια, <strong>Η</strong>ρακλείου και<br />

Χανίων φαίνεται στους πίνακες γ και δ για κάθε αεροδρόμιο αντίστοιχα και<br />

αναλυτικά για κάθε μήνα του έτους 2007. Για το αεροδρόμιο <strong>Η</strong>ρακλείου το ετήσιο<br />

σύνολο αφίξεων του 2007 είναι 2.103.712 άτομα, ενώ για το αεροδρόμιο Χανίων<br />

685,451 άτομα, δηλαδή υπάρχει διαφορά -1.418.261 ατόμων. <strong>Η</strong> διαφορά γίνεται<br />

εμφανής και στα σχεδιαγράμματα 3 και 4. Μήνας κορύφωσης για το <strong>Η</strong>ράκλειο ήταν ο<br />

Αύγουστος με 446,205 άτομα και για τα Χανιά ο Ιούλιος με 139,932 άτομα.<br />

Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Ε.Ο.Τ. ( προσωρινά στοιχεία 2008),<br />

στον πίνακα ζ παρατίθενται τα στοιχεία των αφίξεων του Ά επταμήνου του 2008, ενώ<br />

στον πίνακα ε είναι τα στοιχεία των αφίξεων του Ά επταμήνου του 2007 και στο<br />

σχεδιάγραμμα 7 γίνεται η σύγκρισή τους. Τους τέσσερις από τους επτά μήνες ( Φεβ.<br />

Μάρτιος, Απρίλιος, Ιούλιος) η τουριστική κίνηση παρουσιάζει μείωση των αφίξεων<br />

με 137 άτομα, 3,758 άτομα, 108,933 άτομα και 569,403 άτομα αντίστοιχα σε κάθε<br />

μήνα. Δηλαδή διαφορά κατά 280, 2930, 14,397 και 14,738 άτομα αντίστοιχα. Μικρή<br />

αύξηση παρουσιάζει τους υπόλοιπους μήνες ( Ιαν. Μάιο, Ιούνιο) με διαφορά +186<br />

55

άτομα, +26,070 άτομα, 11,708 άτομα αντίστοιχα για κάθε μήνα του 2008.<br />

Ολοκληρωμένη εικόνα για το έτος 2008 δεν υπάρχει ακόμα, αφού δεν έχει γίνει<br />

ακόμα επεξεργασία των στοιχείων από τη στατιστική υπηρεσία.<br />

Στους ίδιους πίνακες (γ και δ) και σχεδιαγράμματα (3 και 4), οι χώρες οι<br />

οποίες είχαν τις περισσότερες αφίξεις στον αερολιμένα <strong>Η</strong>ρακλείου το 2007 ήταν η<br />

Γερμανία (471,370 άτομα), Αγγλία(384,103 άτομα), Ανατολικές Χώρες (312,557<br />

άτομα) και η Γαλλία (247,594 άτομα). Με εξαίρεση την ξαφνική αύξηση των<br />

Ανατολικών Χωρών, οι υπόλοιπες είναι ήδη γνωστές εδώ και χρόνια για την<br />

προτίμησή τους στο νησί με ιδιαίτερη αδυναμία στα ανατολικά παράλια του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου για Γερμανούς και Άγγλους ενώ τη δυτική πλευρά προτιμούν οι Γάλλοι<br />

(σελ 6 πτυχιακής εργασίας). Μεγαλύτερη προτίμηση στο νομό Χανίων δείχνουν να<br />

έχουν οι Σκανδιναβοί τουρίστες με αριθμό αφίξεων 433,868 άτομα για το έτος 2007,<br />

όπως και ένας μικρός αριθμός Άγγλων και Γερμανών.<br />

Στο σχεδιάγραμμα 12β, γίνεται σύγκριση των αφίξεων των χωρών για τα<br />

τελευταία τρία έτη 2005,2006 και 2007. Χ ώρες οι οποίες είναι «σταθερές αξίες» για<br />

την τουριστική κίνηση της Κρήτης είναι οι Γερμανία, Αγγλία και Σκανδιναβικές<br />

χώρες, με ηγέτιδα χώρα όμως την Γερμανία και με τους Σκανδιναβούς να διατηρούν<br />

αυξητική πορεία. Παρά τις διακυμάνσεις που σημειώνουν σε αυτά τα τρία έτη και οι<br />

τρείς χώρες, τα επίπεδα αφίξεων τους παραμένουν πάντα τα υψηλότερα.<br />

Παρόλα αυτά όμως η Γερμανία και η Αγγλία μαζί με δυο άλλες γειτονικές<br />

τους χώρες, το Βέλγιο και την Αυστρία, εμφανίζουν καθοδική τάση αφίξεων τα<br />

τρία αυτά έτη. Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη μείωση έχει ο ανταγωνισμός από άλλες<br />

χώρες κοντά στη Ελλάδα (π.χ. Τουρκία, Μαρόκο).Αυτό συμβαίνει επειδή οι<br />

τουρίστες των χωρών για τις οποίες μιλάμε είναι «επαγγελματίες» τουρίστες,<br />

βρίσκονται στην τουριστική βιομηχανία επί δεκαετίες , συνεπώς και είναι πλέον πιο<br />

«υποψιασμένοι». Κάνουν περισσότερη έρευνα αγοράς και γνωρίσουν πλέον<br />

καλύτερα πως και που να ψάξουν.<br />

Σταθερά ανοδική πορεία στις αφίξεις τους διατηρούν οι Σκανδιναβοί,<br />

Ολλανδοί, Γάλλοι και Ανατολικές Χώρες. Οι δύο πρώτες είναι γνωστές σαν<br />

«Ψυχρές Χώρες» και αποτελούν τουριστικές αγορές που αναπτύσσονται τα τελευταία<br />

χρόνια από κρατικές πρωτοβουλίες (Διεθνείς Εκθέσεις) αλλά και από ιδιωτικές<br />

(εκδηλώσεις επιχειρήσεων, ιδιαίτερα πακέτα των tour operator). <strong>Η</strong> Γαλλία και οι<br />

Ανατολικές Χώρες είναι η έκπληξη τα τελευταία τρία έτη. Οι Γάλλοι επισκέπτες<br />

δείχνουν ολοένα και περισσότερο την προτίμησή τους στην Κρήτη με αυξητική<br />

56

διαφορά στις αφίξεις τους τα τελευταία τρία χρόνια +1028 άτομα το 2006 και +7.978<br />

άτομα το 2007.<br />

Οι Ανατολικές Χώρες αποτελούν από το 2005 μια εντελώς νέα αγορά<br />

αναξιοποίητη ακόμα, αλλά πολλά υποσχόμενη. Στο σχεδιάγραμμα 8 και τον πίνακα<br />

‘η’ φαίνεται η ανοδική πορεία των αφίξεών τους με μια αυξητική διαφορά +87,500<br />

άτομα για το 2006 και + 34,394 άτομα για το 2007. Την τελευταία τετραετία οι<br />

Ανατολικές Χώρες είναι ένας σημαντικός πόρος στην τουριστική οικονομική<br />

κίνηση της Κρήτης. Οι τουρίστες των Ανατολικών Χωρών δεν θεωρούνται<br />

«επαγγελματίες» τουρίστες αφού είναι το «νέο αίμα» στη τουριστική αγορά και δεν<br />

ταξιδεύουν μεμονωμένα. Σύμφωνα με στοιχεία μεγάλων Tour Operator της Κρήτης,<br />

οι τουρίστες αυτών των χωρών είναι απαιτητικοί και ταξιδεύουν στην πλειοψηφία<br />

τους μαζικά επιλέγοντας πακέτα των Tour Operator.<br />

Στον πίνακα η και στο σχεδιάγραμμα 10α δίνονται παραστατικά η πορεία<br />

των αφίξεων των Ανατολικών Χωρών τα τελευταία τρία έτη 2005, 2006 και 2007. <strong>Η</strong><br />

Τσεχία διατηρεί ένα σχετικά σταθερό υψηλό επίπεδο αφίξεων με 74,352 άτομα το<br />

2005, 85,326 άτομα το 2006 και 80,326 άτομα το 2007. Δεύτερη έρχεται η Πολωνία<br />

με 65,552 άτομα το 2005, 71,806 άτομα το 2006 και 75,956 άτομα το 2007. Ανάμεσα<br />

σε αυτές τις χώρες παρατηρούμε ότι μπορεί η Τσεχία να διατηρεί υψηλότερα επίπεδα<br />

αφίξεων αλλά η Πολωνία διαγράφει μια πιο σταθερή πορεία αύξησης των αφίξεών<br />

της. Έκπληξη προκαλεί η Ρωσία με αυξητική διαφορά +30,899 άτομα το 2006 και<br />

+17,895 το 2007! Επίσης στο σχεδιάγραμμα 10α, ο ρυθμός αύξησης των αφίξεών της<br />

είναι ξεκάθαρα εμφανής και με διαφορά από τις άλλες χώρες. Χώρες όπως η Ιταλία,<br />

Ελβετία και άλλες (other countries), διατηρούν την σταθερότητά τους σε χαμηλά<br />

επίπεδα αφίξεων.<br />

(Λιμένας <strong>Η</strong>ρακλείου:)<br />

Στον πίνακα θ υπάρχουν οι αφίξεις του λιμένος <strong>Η</strong>ρακλείου από το 2001 ως<br />

και το 2007. Μείωση των αφίξεων έχουμε το 2003 σε σχέση με τα δυο προηγούμενα<br />

έτη με 662.988 άτομα μόνο να φτάνουν στο λιμάνι <strong>Η</strong>ρακλείου, όμως και το 2005<br />

υπάρχει μια σχετική μείωση σε σχέση με το 2004 με διαφορά -47.793 άτομα.<br />

Συγκρίνοντας τα τρία τελευταία έτη (2005, 2006, 2007) στο σχεδιάγραμμα 16<br />

παρατηρούμε ότι οι αφίξεις κάθε έτους είναι 1,517,204 άτομα για το 2005, 1,574,502<br />

άτομα για το 2006 και 1,640,482 άτομα για το 2007, υπάρχει αύξηση των τελευταίων<br />

ετών με διαφορά +57,298 άτομα για το 2006 και +65,980 άτομα για το 2007. <strong>Η</strong><br />

αύξηση παρατηρώντας και την πορεία του σχεδιαγράμματος είναι σταθερή. Στα πιο<br />

57

πρόσφατα στοιχεία του Ε.Ο.Τ. για το λιμένα <strong>Η</strong>ρακλείου (προσωρινά στοιχεία)<br />

βλέπουμε στον πίνακα ι τις αφίξεις στο λιμένα για το Ά εξάμηνο του 2008.<br />

Συγκρίνοντάς τα με τα στοιχεία του Ά εξαμήνου του 2007 στον πίνακα κ φαίνεται μια<br />

αύξηση των αφίξεων στους μήνες Ιανουάριο, Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο με μια μικρή<br />

πτώση των -1.402 ατόμων. Συγκριτικό σχεδιάγραμμα είναι το σχεδ/μα 14.<br />

(Διανυκτερεύσεις:)<br />

Σύμφωνα με τα στοιχεία των διανυκτερεύσεων της Στατιστικής Υπηρεσίας ως<br />

και το 2006, η Κρήτη έχει δείξει μια σταθερή πορεία, χωρίς δραματικές διακυμάνσεις<br />

κατά την περίοδο 2004 – 2006, με κορύφωση των διανυκτερεύσεων το 2004 με<br />

13,623,293 διανυκτερεύσεις. Αυτό φαίνεται στον πίνακα π και στο σχεδιάγραμμα 22.<br />

Συγκρίνοντας τα τελευταία τρία έτη βάση του πίνακα π, οι διανυκτερεύσεις για κάθε<br />

έτος είναι 13,623,293 για το 2004, 12,499,798 για το 2005 και 13,469,216 για το<br />

2006. <strong>Η</strong> διαφορά του έτους 2004 σε σχέση με τα υπόλοιπα έτη είναι προφανής, όμως<br />

προφανές είναι και το ότι δεν υπάρχει κάποια αύξηση των διανυκτερεύσεων στην<br />

Κρήτη τα τελευταία τρία έτη! Στοιχεία διανυκτερεύσεων για τα έτη 2007 και 2008<br />

δεν έχουμε ακόμα για να συγκρίνουμε.<br />

Συγκρίνοντας ανά νομό, από το 2003 και μετά όπως φαίνεται στον πίνακα π<br />

και στο σχεδιάγραμμα 20 την πρώτη θέση έχει το <strong>Η</strong>ράκλειο, δεύτερα έρχονται τα<br />

Χανιά, τρίτο το Ρέθυμνο και τέταρτο το Λασίθι. Συγκριτικό σχεδιάγραμμα είναι το<br />

σχεδ/μα 21. Παρατηρούμε όμως ότι ενώ κανένας νομός δεν σημειώνει κάποια<br />

ουσιαστική αύξηση στις διανυκτερεύσεις του, εκτός από το νομό Λασιθίου ο οποίος<br />

έχει παρουσιάσει μεγάλη αύξηση των διανυκτερεύσεων το 2006 σε σχέση με το 2005<br />

με διαφορά +246,224!!<br />

Συνολικά Αποτελέσματα (Αερολιμένες <strong>Η</strong>ρ.& Χαν. και Λιμ <strong>Η</strong>ρακλείου:)<br />

Στον πίνακα αφίξεων λ και στο σχεδιάγραμμα 15 υπάρχουν οι συνολικές<br />

αφίξεις στην Κρήτη από τα δυο μεγάλα αεροδρόμια του νησιού, <strong>Η</strong>ρακλείου και<br />

Χανίων αθροισμένες με τις αφίξεις του λιμένος <strong>Η</strong>ρακλείου. <strong>Η</strong> αρχική γενική εικόνα<br />

από το σχεδιάγραμμα 15 είναι η διατήρηση μια σταθερής σχετικά πορείας των<br />

αφίξεων, με μοναδική διακύμανση το έτος 2003 και στη συνέχεια σταθερή αύξηση!<br />

Παρατηρώντας τα τρία τελευταία έτη, έχουν πραγματοποιηθεί αφίξεις σε 4,048,403<br />

άτομα το 2005, 4,352,841 το 2006 και 4,429,645 το 2007. <strong>Η</strong> διαφορά ανάμεσα στα<br />

έτη 2005-2006 ήταν +304,438 άτομα, ενώ ανάμεσα στα έτη 2006-2007 ήταν +76,804<br />

άτομα. Ενώ η αυξητική πορεία των αφίξεων συνεχίζεται, βλέπουμε ότι ο ρυθμός<br />

58

αύξησης έχει πέσει αρκετά το τελευταίο έτος (2007) σε σχέση με το 2006. Παρόλα<br />

αυτά όμως από το 2003 και μετά είναι φανερή η θετική πορεία των αφίξεων και αυτό<br />

αφήνει θετικά μηνύματα.<br />

59

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:<br />

Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 10 Ιουνίου 2008 στην εφημερίδα<br />

«ΠΑΤΡΙΣ», αφορά ένα ρεπορτάζ σχετικά με την φετινή καλοκαιρινή σαιζόν με τίτλο:<br />

«ΒΟΥΤΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤ<strong>Η</strong>Ν ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>.» Στην εφημερίδα αναφέρεται επίσης<br />

(και είναι σωστό) ότι "Οι φθηνές διακοπές πρώτο κριτήριο στην επιλογή του<br />

προορισμού από τους Ευρωπαίους"<br />

«….Και λέει ο Υπουργός ότι μας λείπουν 46 γήπεδα Γκολφ!<br />

Μα κύριε Υπουργέ ο πελάτης του γκολφ δεν ζητάει φθηνές διακοπές.<br />

Είτε το θέλουμε είτε όχι ξεκινάμε από το <strong>Η</strong>ΛΙΟΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ και συνεχίζουμε.<br />

Εκεί βασιζόμαστε σαν αρχή και σε συνδυασμό με τον Ήλιο και την Θάλασσα<br />

μπορούμε να έχουμε και γήπεδα γκολφ, και εναλλακτικές μορφές τουρισμού κλπ. Μα<br />

και όλες σας οι διαφημίσεις στο εξωτερικό αυτό προβάλουν. Ήλιο και Θάλασσα.<br />

Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις προσπαθούν, το κράτος όμως δεν κάνει ούτε μια<br />

προσπάθεια. Γιατί ξέρετε τουρισμός δεν είναι μόνο τα ξενοδοχεία και τα<br />

μπαράκια. Είναι και το αεροδρόμιο, οι δρόμοι, η καθαριότητα, τα πεζοδρόμια<br />

και άλλα πολλά που στο κάτω κάτω και εμείς σαν πολίτες αυτής της χώρας τα<br />

θέλουμε.<br />

Αλλά δυστυχώς δεν τα έχουμε…»¨ 23<br />

Ενδιαφέρον είναι ότι πολλοί άνθρωποι που έχουν άμεση σχέση με τον<br />

τουριστικό κλάδο, ασπάζονται και έχουν υιοθετήσει το άρθρο αυτό σαν άποψη και<br />

συνεχίζουν με την πεποίθηση ότι στο νησί της Κρήτης οι ξενοδοχειακές υποδομές<br />

αρκούν, αλλά υστερούμε στον εκτός ξενοδοχείου χώρο. Ο τουρισμός απαιτεί<br />

τουριστική συνείδηση.<br />

23 Εφημερίδα «Πατρίς» 10.06.08<br />

60

Βιβλιογραφία – Πηγές:<br />

• Ιστοσελίδες:<br />

1. www.thalassocosmos.gr<br />

2. www.crete-region.gr (δελτία τύπου)<br />

3. www.experttravel.gr<br />

4. www.explorecrete.gr<br />

5. www.agrotravel.gr<br />

6. www.creta-info.gr<br />

7. www.Greekinsight.gr<br />

8. www.inaep.org.gr<br />

9. www.krassanakis.gr<br />

10. www.crete.tournet.gr<br />

11. www.wikipedia.gr<br />

12. www.statistics.gr (δελτία τύπου-στατιστικά στοιχεία)<br />

13. www.patris.gr<br />

• Ε.Ο.Τ. <strong>Η</strong>ρακλείου. (Στατιστικά Στοιχεία.)<br />

• Διεύθυνση Τουριστικής Προβολής <strong>Η</strong>ρακλείου (Ν.Α.<strong>Η</strong>.)<br />

• Στατιστική Υπηρεσία <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

• Έντυπα:<br />

1. Χρήμα και Τουρισμός (τεύχη 2005-2007-2008)<br />

2. Τουρισμός και Οικονομία.<br />

3. Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα (Μαρία&Νίκος Ψιλάκης) Εκδόσεις<br />

Καρμάνωρ.<br />

61

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!