Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.
01.08.2013 • Views
Share Embed Flag

Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.

Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.

Η ΚΡΗΤΗ ΣΑΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ.

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
nefeli.lib.teicrete.gr

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

Α.Τ.Ε.Ι.<br />

ΣΧΟΛ<strong>Η</strong> ΔΙΟΙΚ<strong>Η</strong>Σ<strong>Η</strong>Σ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ<br />

ΤΜ<strong>Η</strong>ΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡ<strong>Η</strong>ΣΕΩΝ.<br />

ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚ<strong>Η</strong>Σ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:<br />

<strong>Η</strong> ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong> <strong>ΣΑΝ</strong> <strong>ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ</strong><br />

<strong>ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ</strong>.<br />

ΑΝΑΛΥΣ<strong>Η</strong> <strong>ΚΑΤΑ</strong> <strong>ΝΟΜΟ</strong>.<br />

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘ<strong>Η</strong>Γ<strong>Η</strong>ΤΡΙΑ: ΜΟΥΔΑΤΣΟΥ ΑΡΓΥΡΩ, ΕΠΙΚ. ΚΑΘ<strong>Η</strong>Γ.<br />

ΟΝΟΜ/ΜΟ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑΣ: ΓΚΙΑΟΥΡΑΚ<strong>Η</strong> ΕΛΕΝ<strong>Η</strong><br />

Α.Μ.: 4064<br />

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008<br />

1

ΕΙΣΑΓΩΓ<strong>Η</strong><br />

Πολλοί επιστήμονες και μη έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς να δώσουν μια<br />

έννοια στην λέξη “Τουρισμός”. Αν συγκεντρώσουμε όλες τις έννοιες που έχουν δοθεί<br />

μέσα στο χρόνο, θα δούμε να δημιουργείται ένας ολόκληρος τόμος με αυτές τις<br />

προσπάθειες. Αν πάλι ρωτήσουμε έναν μέσο άνθρωπο με μικρή εμπειρία πάνω σε<br />

αυτήν τη δραστηριότητα, θα μας απαντήσει απλά… «τι πιο ωραίο, ξεκούραστο,<br />

εποικοδομητικό- και πολλά άλλα επίθετα ακόμη- από μια βόλτα για λίγες ή πολλές<br />

ημέρες, εντός ή εκτός της περιφέρειας ακόμα και των συνόρων μας.». <strong>Η</strong> γνωριμία με<br />

νέες κουλτούρες, διαφορετικά μέρη, κλιματικές συνθήκες, η επαφή με άλλες<br />

θρησκείες, έθιμα, γλώσσες, γεύσεις, μυρωδιές. Έστω και αν ο καθένας μας επιλέξει<br />

να κάνει μια τέτοια βόλτα για τον δικό του ξεχωριστό λόγο και σκοπό. Σκοπός ο<br />

οποίος προσδίδει στην δραστηριότητα αυτή την ανάλογη “ταμπέλα” του είτε<br />

αγροτουρισμού είτε κοινωνικού τουρισμού, συνεδριακού τουρισμού, τουρισμού<br />

κινήτρων, θεματικού τουρισμού και άλλων ακόμη ειδών. Είναι φανερό πως ένας<br />

προορισμός ο οποίος συνδυάζει άξια και αρμονικά τις προϋποθέσεις για τις<br />

παραπάνω δραστηριότητες είναι η Κρήτη.<br />

1 <strong>Η</strong> Κρήτη είναι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς διακοπών στην<br />

Ελλάδα. 15% όλων των αφίξεων στην Ελλάδα έρχονται μέσω της πόλης του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου (λιμένας και αερολιμένας), ενώ οι ναυλωμένες πτήσεις στο <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

ξεπερνούν το 20% του συνόλου των πτήσεων ναύλωσης στην Ελλάδα. <strong>Η</strong> αύξηση<br />

στον τουρισμό απεικονίζεται στον αριθμό των κλινών των ξενοδοχείων, ο οποίος<br />

αυξήθηκε στην Κρήτη κατά 53% από το 1986 ως το 1991 ενώ στο υπόλοιπο της<br />

Ελλάδας η αύξηση ήταν 25%. Τα τελευταία χρόνια το νησί το επισκέπτονται περίπου<br />

δυόμιση εκατομμύρια τουρίστες. <strong>Η</strong> νέα εποχή έχει πού περισσότερες απαιτήσεις και<br />

πολύ περισσότερες προκλήσεις. Οι ποιοτικές απαιτήσεις τόσο του μαζικού όσο και<br />

των μεμονωμένων, ειδικών ενδιαφερόντων επισκεπτών έχουν αυξηθεί, ενώ<br />

ταυτόχρονα έχει αυξηθεί πολύ ο ανταγωνισμός ακόμα και από τουριστικούς<br />

προορισμούς που βρίσκονται σε πολύ μακρινές τοποθεσίες, ακόμη και σε άλλες<br />

ηπείρους.<br />

1 Έντυπο Τουρισμός και Οικονομία, www.el.wikipedia.org<br />

2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο<br />

1,1. <strong>Η</strong> ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong> (Γενικά).<br />

<strong>Η</strong> Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το πέμπτο της Μεσογείου.<br />

Βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο και βρέχεται βόρεια από το Κρητικό Πέλαγος,<br />

νότια από το Λυβικό Πέλαγος και οριοθετεί την Ευρώπη από την Αφρική. Αποτελεί<br />

αυτόνομο γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας στο οποίο περιλαμβάνονται επίσης το<br />

νησί Γαύδος και άλλες μικρές νησίδες. Διοικητικά χωρίζεται στους νομούς Χανίων,<br />

Ρεθύμνου, <strong>Η</strong>ρακλείου και Λασιθίου. Οι επισκέπτες μπορούν να φθάσουν στον νησί<br />

μέσω δυο διεθνών αερολιμένων σε <strong>Η</strong>ράκλειο και Χανιά, μέσω του μικρότερου<br />

αερολιμένα στη Σητεία, ή με το πλοίο στους λιμένες <strong>Η</strong>ρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου,<br />

Αγίου Νικολάου, Σητείας και Καστέλι Κισσάμου. <strong>Η</strong> Κρήτη έχει πλούσια οικονομία<br />

που στηρίζεται σε διάφορους τομείς. Έχει αναπτυγμένη γεωργία με βασικά προϊόντα<br />

το ελαιόλαδο, τα σταφύλια και το κρασί, τα εσπεριδοειδή και τα οπωροκηπευτικά.<br />

Έχει επίσης αναπτυγμένη κτηνοτροφία με ονομαστά γαλακτοκομικά προϊόντα και<br />

αλιεία. Οι βιομηχανικές μονάδες ειδικεύονται κυρίως στην επεξεργασία των<br />

γεωργικών προϊόντων, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη ο<br />

τουρισμός.<br />

Το νησί φαίνεται σαν ένα πολύχρωμο παζλ από μυθολογία, ιστορία, βουνά,<br />

φαράγγια και θάλασσα. Τα κομμάτια αυτού του παζλ συνθέτουν μια εικόνα μοναδική<br />

και μαγική. Αξίζει να γνωρίσουμε την «άγνωστη» Κρήτη. Την κρυμμένη στα<br />

φαράγγια, στις δύσβατες κορυφές, στις αναρριχητικές ορθοπλαγιές και στις βαθιές<br />

θάλασσες που την περικλείουν. Το νησί φημίζεται επίσης για την ποικιλία της<br />

χλωρίδας και της πανίδας του. Ήταν η πρώτη περιοχή της Ελλάδος που ανέπτυξε<br />

εξελιγμένο πολιτισμό, με κέντρο την Μινωική Κνωσό και τη Φαιστό, ήταν επίσης το<br />

τελευταίο κομμάτι της Ελλάδος που υποτάχθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, με<br />

την πτώση του <strong>Η</strong>ρακλείου το 1669. <strong>Η</strong> ιστορία της Κρήτης υπήρξε μια σχεδόν διαρκής<br />

διαδοχή αμυντικών πολέμων και επαναστάσεων εναντίον των διάφορων κατακτητών<br />

που ξέβρασαν στις ακτές της τα κύματα της Ιστορίας. Σαν αποτέλεσμα, το νησί είναι<br />

διάσπαρτο από μνημεία και ίχνη τόσο της διέλευσης διάφορων πολιτισμών από το<br />

3

ορεινό του έδαφος, όσο και των αγώνων των Κρητικών να τους απωθήσουν και να<br />

επανακτήσουν την ανεξαρτησία τους. Μινωικά ερείπια, κλασσικοί ναοί,<br />

Βενετσιάνικα κάστρα, Οθωμανικά τζαμιά και νεκροταφεία της Βέρμαχτ και των<br />

Συμμάχων, κάνουν την Κρήτη ένα ζωντανό μουσείο όλης της ιστορίας της<br />

Μεσογείου. Ολόκληρη η Κρήτη είναι μια συνεχής εναλλαγή από ψηλά βουνό,<br />

εύφορες πεδιάδες, πυκνοκατοικημένες πόλεις, γραφικά χωριουδάκια και<br />

κοσμοπολίτικες παραλίες που μαγεύουν τον επισκέπτη. Το εκπληκτικό είναι πως όσο<br />

ανεπτυγμένος και αν είναι ο τουρισμός στα παράλια, η ζωή για τους κατοίκους των<br />

ορεινών χωριών εξακολουθεί να κυλά στους δικούς της παραδοσιακούς ρυθμούς. Οι<br />

αρχαίοι ονόμασαν την Κρήτη το "Νησί των Μακάρων γιατί η φυσική αφθονία ήταν η<br />

βάση για μια καθημερινή ζωή μακάρια και απολαυστική.<br />

<strong>Η</strong> Κρήτη σήμερα εξακολουθεί ν' αναπτύσσεται και να ζει έντονα, αλλάζοντας<br />

όψη κυρίως οι πόλεις του από μέρα σε μέρα, σε αντίθεση με πολλά χωριά που<br />

συνεχίζουν να διατηρούν τη μορφή που είχαν και να ζουν στον ίδιο ρυθμό εδώ και<br />

πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια το νησί το επισκέπτονται περίπου δυόμισι<br />

εκατομμύρια τουρίστες. <strong>Η</strong> νέα εποχή έχει πολύ περισσότερες απαιτήσεις και πολύ<br />

περισσότερες προκλήσεις. Οι ποιοτικές απαιτήσεις τόσο του μαζικού τουρισμού όσο<br />

και των μεμονωμένων, ειδικών ενδιαφερόντων επισκεπτών έχουν αυξηθεί, ενώ<br />

ταυτόχρονα έχει αυξηθεί πολύ ο ανταγωνισμός ακόμα και από τουριστικούς<br />

4

προορισμούς που βρίσκονται σε πολύ μακρινές τοποθεσίες, ακόμη και σε άλλες<br />

ηπείρους. 2<br />

1,2. ΤΟ ΚΡ<strong>Η</strong>ΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ. 3<br />

Μελετώντας προσεκτικά την τουριστική προσφορά της Κρήτης παρατηρούμε<br />

ότι το τουριστικό προϊόν της Κρήτης είναι ιδιαίτερα πλούσιο και αποτελείται τόσο<br />

από άυλους όσο και υλικούς πόρους που με τις όποιες αδυναμίες και τα προβλήματα<br />

του εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερο και μοναδικό.<br />

Ειδικότερα οι τουριστικοί πόροι της Περιφέρειάς μας κατατάσσονται σε τρεις<br />

κατηγορίες:<br />

1. Πόροι υψηλής ποιότητας:<br />

• Το φυσικό περιβάλλον. (φαράγγια, σπήλαια, ορεινοί όγκοι, οι μοναδικές<br />

παραλίες, η χλωρίδα και η πανίδα)<br />

• Το πολιτιστικό απόθεμα. ( αρχαιολογικοί χώροι, μοναστήρια, μουσεία,<br />

ιστορία, τοπική παράδοση, καθημερινή ζωή)<br />

• Τα τοπικά προϊόντα και η κρητική κουζίνα. (Αγροτικά προϊόντα<br />

χαρακτηρισμένα ως Π.Ο.Π. όπως το λάδι, το κρασί, τα γαλακτοκομικά αλλά<br />

και οι παραδοσιακές κρητικές γεύσεις δεν απουσιάζουν από την τουριστική<br />

προβολή. Θεωρούνται όλα ισχυρό πλεονέκτημα της Περιφέρειας και πόσο<br />

μάλλον όταν άλλοι τουριστικοί προορισμοί έχουν ήδη συνδέσει ανάλογα<br />

προϊόντα με το τουριστικό τους προϊόν.)<br />

• Τα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα παγκόσμιας αναγνώρισης και<br />

απήχησης. ( μπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στον τουρισμό αλλά<br />

και ως τουριστικός πόρος.- εκπαιδευτικός συνεδριακός τουρισμός-)<br />

• Τουριστική υποδομή και υπηρεσίες. ( ξενοδοχειακή υποδομή, συνεδριακά<br />

κέντρα, υψηλός επαγγελματισμός)<br />

• Καλή φήμη.<br />

2 Δικτυακοί τόποι www.experttravel.gr, www.el.wikipedia.org., www.google.gr.<br />

3 Δικτυακός τόπος www.inaep.org.<br />

5

2. Πόροι ανεπαρκείς ή απαιτούν βελτίωση και αναβάθμιση.<br />

• Υποδομές που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν για να καλύψουν τουριστικές<br />

ανάγκες, αλλά για διάφορους λόγους εγκαταλείφθηκαν και παραμένουν<br />

αναξιοποίητες.<br />

• Υποδομές που δημιουργήθηκαν με τη φιλοσοφία του θεματικού τουρισμού<br />

αλλά δεν επαρκούν ποσοτικά. Εδώ μπορούμε να τονίσουμε την αναγκαιότητα<br />

για δημιουργία περισσότερων γηπέδων γκολφ, αγροτουριστικών<br />

καταλυμάτων, κέντρων θαλασσοθεραπείας, προπονητικά κέντρα κ.α.<br />

3. Άλλοι πόροι, η αναγκαιότητα των οποίων φαίνεται από τις τάσεις της<br />

τουριστικής αγοράς και ζήτησης. (προκειμένου νέες ομάδες επισκεπτών -<br />

target group- να προσελκυσθούν στην Κρήτη. Επίσης αναγκαίο είναι να<br />

εξαλειφθούν τα φαινόμενα που δημιουργούν κακή εικόνα –π.χ. πωλητές,<br />

οδηγοί ταξί και λεωφορείων, εστιάτορες, σερβιτόροι, ξεναγοί κ.λ.π.-).<br />

1,3. ΑΓΑΠ<strong>Η</strong>ΜΕΝΟΣ <strong>ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ</strong> <strong>Η</strong> ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>. 4<br />

Το κρητικό τουριστικό προϊόν, στρέφεται με αργά αλλά σταθερά βήματα προς<br />

την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με απώτερο σκοπό την αναβάθμιση<br />

του τουριστικού προϊόντος αλλά και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.<br />

Παρατηρούμε τα τελευταία 10 χρόνια μια συντηρητική άνοδο της Ελλάδας στις<br />

προτιμήσεις των τουριστών για τις διακοπές τους, καθιστώντας την χώρα μας κάθε<br />

έτος μέσα στις 10 πρώτες χώρες προορισμούς. Οι επισκέπτες οι οποίοι βάζουν την<br />

χώρα μας σε αυτήν τη θέση, δείχνοντας την προτίμησή τους, δίνουν στο νησί μας μια<br />

ακόμα καλύτερη θέση μέσα στους αγαπημένους τους προορισμούς στην Ελλάδα,<br />

κατατάσσοντας την Κρήτη με αυτή τους την επιλογή να “παίζει” ανάμεσα στους δύο<br />

top(κορυφαίους) προορισμούς.<br />

Φέτος παρά την οικονομική κρίση που έπληξε τις διεθνείς χρηματαγορές και η<br />

οποία έχει κάνει τους κατοίκους της χώρας και κατ’ επέκταση του νησιού μας να<br />

4 Δικτυακός τόπος www.Greekinsight.gr. Έντυπα Τουρισμός και Οικονομία, Χρήμα και Τουρισμός.<br />

6

ανησυχούν, αλλά και τους επιχειρηματίες να “ιδρώνουν” από τώρα για την επόμενη<br />

σαιζόν, η προτίμηση των τουριστών για την χώρα μας τη σαιζόν που μόλις τελείωσε,<br />

φαίνεται από τις αυξημένες αφίξεις διαφορετικών χωρών-τουριστικών αγορών, σε<br />

σχέση με τις συνηθισμένες κάθε χρόνο για την Ελλάδα. Ειδικότερα στην Κρήτη, αυτή<br />

η διαφοροποίηση των επισκεπτών, έδωσε στην τουριστική οικονομική κίνηση του<br />

νησιού την τονωτική ένεση που χρειαζόταν.<br />

Την πρωτιά είχε η Ρωσία που με το φετινό κύμα αφίξεων εξισορρόπησε τη<br />

διαφορά από τις μειωμένες αφίξεις των Γερμανών, οι οποίοι φέτος προτίμησαν<br />

άλλους προορισμούς και αυτή τους η προτίμηση έγινε πολύ αισθητή στα δικά μας<br />

αεροδρόμια. Επίσης η Ρουμανική αγορά είναι μια από τις πιο σημαντικές για την<br />

μελλοντική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού. <strong>Η</strong> Ελλάδα θα μπορούσαμε να πούμε<br />

ότι κατέχει μια ξεχωριστή θέση στις προτιμήσεις των Ρουμάνων επισκεπτών, με<br />

ιδιαίτερη προτίμηση σαν τόπο διακοπών το νησί μας. <strong>Η</strong> Γαλλική τουριστική αγορά<br />

έκανε φέτος αισθητή την εμφάνισή της στην Κρήτη με μια αύξηση περίπου της<br />

τάξεως του 10%, κάτι το οποίο προέκυψε από τα στοιχεία της τουριστικής έκθεσης<br />

που πραγματοποιήθηκε φέτος την άνοιξη στο Παρίσι. Τις ημέρες της έκθεσης στο<br />

ANOUS PARIS - περιοδικό μεγάλης κυκλοφορίας – υπήρχε αφιέρωμα στις<br />

αναχωρήσεις του καλοκαιριού στην Κρήτη με τίτλο « Το νέο πρόσωπο της Κρήτης»<br />

με φωτογραφία το παλιό λιμάνι του Ρεθύμνου. Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων<br />

απονεμήθηκε στην Ελλάδα το βραβείο του «Καλύτερου Διεθνούς Προορισμού» από<br />

το υψηλής αναγνωσιμότητας περιοδικό Voyage, σύμφωνα με έρευνα που<br />

διενεργήθηκε μέσω διαδικτύου στους αναγνώστες του περιοδικού. Το βραβείο<br />

παρέλαβε ο Πρόεδρος του Ε.Ο.Τ. κ. Αθ. Οικονόμου. Ακόμα και στις προτιμήσεις των<br />

Πολωνών έρχεται η Ελλάδα στις πρώτες θέσεις, με δημοφιλέστερο προορισμό για<br />

άλλη μια φορά την Κρήτη. Ακολουθούν η Ρόδος και τα νησιά του Ιουνίου.<br />

<strong>Η</strong> Travel Daily News σε άρθρο της αναφέρει ότι το Flight Center της<br />

Αυστραλίας κατέταξε την Ελλάδα, με αγαπημένο προορισμό την Κρήτη, στην πρώτη<br />

θέση του ετήσιου top 10 ταξιδιωτικών προορισμών για τους Αυστραλούς τουρίστες.<br />

Αξίζει βέβαια να σημειωθεί μια ακόμη διάκριση της Ελλάδας στα εγκαίνια του<br />

Διεθνούς Φεστιβάλ «U-Town 2008 Beijing Chaoyang District International Tourism<br />

Culture Festival» στο πάρκο Chaoyang του Πεκίνου, στο οποίο η Ελλάδα συμμετείχε<br />

ως τιμώμενη χώρα. Τα εγκαίνια έγιναν από τον Δήμαρχο Πεκίνου κ. Guo Jinlong και<br />

τον Πρόεδρο του Ε.Ο.Τ. κ. Αθ. Οικονόμου.<br />

7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο<br />

Σήμερα η υποδομή τουρισμού στην Κρήτη ικανοποιεί αρκετές από τις<br />

προτιμήσεις των επισκεπτών της. Υπάρχει στέγαση κάθε πιθανής κατηγορίας, από<br />

μεγάλα ξενοδοχεία πολυτέλειας με όλες τις εγκαταστάσεις (πισίνες εγκαταστάσεις<br />

αθλητισμού και αναψυχής κ.λ.π.), μικρότερα ιδιόκτητα οικογένεια διαμερίσματα,<br />

μέχρι εγκαταστάσεις κατασκήνωσης. Ο τέλειος συνδυασμός ηπειρωτικής και<br />

νησιωτικής γης αποτελεί ένα από τα βασικότερα ατού της Κρήτης. <strong>Η</strong> καλή<br />

τουριστική οργάνωση μαζί με τη φυσική ομορφιά και την ζωντανή παράδοση είναι<br />

ακόμα μερικά συστατικά της γοητείας της. Δεν είναι τυχαίο πως όποιος πάει μια<br />

φορά στην Κρήτη, αφ' ενός θέλει να πάει ξανά και αφ' ετέρου αισθάνεται λίγο<br />

Κρητικός κατά την παραμονή του ! Είναι ένα νησί γεμάτο αντιθέσεις. Με αναρίθμητα<br />

θέρετρα και γραφικές πόλεις. Είναι αδύνατο να αναφέρει κανείς όλα τα αξιοθέατα σε<br />

μια γενική προσέγγιση. Τόσα αρχαία, τόσα μουσεία, τόσα σπήλαια, τόσα ερείπια<br />

κάστρων, τόσες ακρογιαλιές και τοπία, που κανείς θα πίστευε ότι δεν χωράνε σε ένα<br />

κομμάτι γης του μεγέθους της Κρήτης. Κεφαλαιώδη πάντως θεωρούνται, το Δικταίο<br />

άντρο στο Λασίθι, το φαράγγι της Σαμαριάς μήκους 18 χλμ, η αρχαία πόλη της<br />

Κνωσού λίγο έξω από το <strong>Η</strong>ράκλειο, η Αρχαία Φαιστός, το Φοινικόδασος στο Βάι στο<br />

νομό Λασιθίου, το μοναστήρι του Αρκαδίου στο νομό Ρεθύμνης, οι σπηλιές στα<br />

Μάταλα (Μάτια Αλός) <strong>Η</strong>ρακλείου, το Αρχαιολογικό μουσείο του <strong>Η</strong>ρακλείου. 5<br />

2,1. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ <strong>Η</strong>ΡΑΚΛΕΙΟΥ.<br />

Στο <strong>Η</strong>ράκλειο μπορεί να φτάσει κανείς με αεροπλάνο το οποίο θα<br />

προσγειωθεί στο αεροδρόμιο Ν. Καζαντζάκης. Το αεροδρόμιο βρίσκεται 5<br />

χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου στην περιοχή Νέα<br />

Αλικαρνασσός. Επίσης υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια με πλοία από και προς το<br />

λιμάνι <strong>Η</strong>ρακλείου που το συνδέουν με το λιμάνι του Πειραιά, την Σαντορίνη και άλλα<br />

νησιά των Κυκλάδων. Προς το λιμάνι του Πειραιά ταξιδεύουν μεγάλα, σύγχρονα<br />

πλοία των εταιριών Minoan Lines και ANEK, ενώ προς τη Σαντορίνη και τις<br />

5 Δικτυακός τόπος www.el.wikipedia.org.<br />

8

Κυκλάδες μπορείτε να ταξιδέψετε με τα πολύ γρήγορα catamaran. Επίσης το λιμάνι<br />

του <strong>Η</strong>ρακλείου επισκέπτονται πολλά κρουαζιερόπλοια σε όλη τη διάρκεια του<br />

χρόνου.<br />

Το <strong>Η</strong>ράκλειο συνδέεται με καλό οδικό δίκτυο με όλες τις πόλεις της Κρήτης.<br />

Από εδώ περνά ο βόρειος οδικός άξονας, που διασχίζει την Κρήτη από δυτικά προς<br />

ανατολικά σε όλο το μήκος της βόρειας ακτής και ενώνει τις πόλεις Κίσσαμος,<br />

Χανιά, Ρέθυμνο, <strong>Η</strong>ράκλειο, Άγιος Νικόλαος και Σητεία. Δεδομένου ότι το <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

βρίσκεται στο κέντρο της Κρήτης, είναι εύκολο να ταξιδέψετε από εδώ προς κάθε<br />

γωνιά της Κρήτης, είτε με δημόσια λεωφορεία (ΚΤΕΛ) είτε με ιδιωτικό αυτοκίνητο.<br />

Ο πλυθησμός του Ν. <strong>Η</strong>ρακλείου είναι 292.489. 6<br />

Μέσα στη πόλη 7<br />

<strong>Η</strong> Πλατεία Ελευθερίας είναι η κεντρική πλατεία στο <strong>Η</strong>ράκλειο, εκεί που<br />

βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου, το ξενοδοχείο Astoria Capsis Hotel,<br />

η Νομαρχία <strong>Η</strong>ρακλείου και η Πύλη Αγίου Γεωργίου. Ο ελεύθερος χώρος στον οποίο<br />

σήμερα έχει διαμορφωθεί η πλατεία Ελευθερίας, επί Ενετοκρατίας χρησίμευε για την<br />

άσκηση του μισθοφορικού στρατού των Βενετών. Από αυτή τη χρήση πήρε και το<br />

όνομα Campo Marzio ή Piazza d' Armi. Αργότερα όταν χτίστηκε η πύλη του Αγ.<br />

Γεωργίου τον 16ο μ.Χ. αιώνα, η πλατεία μετονομάστηκε σε πλατεία Αγίου Γεωργίου.<br />

Το 1628 στα πλαίσια της υδροδότησης του <strong>Η</strong>ρακλείου με την μεγαλεπήβολη κρήνη<br />

Μοροζίνι (κρήνη Λιονταριών), χτίστηκε ΝΔ του ξενοδοχείου Astoria μία<br />

υδατογέφυρα στηριζόμενη σε τρία τόξα, πάνω από την οποία περνούσε αγωγός νερού<br />

για την Κρήνη. Από την υδατογέφυρα αυτή η πλατεία άκουγε και ακούει συχνά μέχρι<br />

σήμερα στο όνομα Τρεις Καμάρες, αν και αυτές γκρεμίστηκαν από τους Τούρκους<br />

τον 19ο μ.Χ. αιώνα. Επίσης από την Πλατεία Ελευθερίας χάθηκαν οι υπόγειες<br />

κυκλικές σιταποθήκες των Ενετών, όπου αποθηκεύονταν σιτηρά για καταστάσεις<br />

ανάγκης, όπως πολιορκία της πόλης, και η μεγάλη Ενετική δεξαμενή νερού επί της<br />

οδού Δικαιοσύνης βόρεια της Νομαρχίας .<strong>Η</strong> δεξαμενή ήταν λιθόκτιστη, υπόγεια και<br />

είχε χωρητικότητα 6.000 βαρέλια και είχε φτιαχτεί για έκτακτες περιπτώσεις ώστε να<br />

καλύπτει τις υδρευτικές ανάγκες της πόλης. Ας μην ξεχνάμε ότι το <strong>Η</strong>ράκλειο ήταν<br />

ουσιαστικά ένα μεγάλο φρούριο, που χάρη στις οχυρώσεις του και τις βοηθητικές<br />

εγκαταστάσεις του μπόρεσε αν αντέξει επί 22 χρόνια την πολιορκία από τους<br />

Τούρκους.<br />

6 Δικτυακός τόπος www.crete.tournet.gr www.creta-info.gr<br />

7 www.crete.tournet.gr, www.el.wikipedia.org. www.google.gr<br />

9

Αργότερα επί τουρκοκρατίας η πλατεία Ελευθερίας παρέμεινε γυμνός<br />

ακάλυπτος χώρος. <strong>Η</strong> πιο πρόσφατη διαμόρφωση της πλατείας Ελευθερίας θέλησε να<br />

προσδώσει στο κέντρο του <strong>Η</strong>ρακλείου μοντέρνα άποψη και τον αέρα της<br />

ευρωπαϊκής μεγαλούπολης. Πλακοστρώνεται με μάρμαρο, αποκτά παγκάκια<br />

μινιμαλιστικής αντίληψης ενώ διατηρεί μερικά από τα δέντρα (ευκαλύπτους) και<br />

διακοσμείται με μεταλλικούς πυλώνες που συμβολίζουν κατάρτια πλοίων,<br />

υπενθυμίζοντας την ναυτική ιστορία του <strong>Η</strong>ρακλείου. Ο κόσμος του <strong>Η</strong>ρακλείου ποτέ<br />

δεν αποδέχτηκε τη νέα αυτή μορφή της Πλατείας Ελευθερίας και έχουν ξεκινήσει<br />

συζητήσεις για την αλλαγή της.<br />

<strong>Η</strong> ιστορία του κτιρίου που στεγάζει τη Νομαρχία <strong>Η</strong>ρακλείου στο νότιο-<br />

δυτικό τμήμα της Πλατείας Ελευθερίας ανάγεται στην ενετοκρατία, όταν το 1585<br />

χτίστηκαν οι στρατώνες του Αγ. Γεωργίου. Αργότερα οι Τούρκοι τροποποίησαν το<br />

ενετικό κτίριο και το χρησιμοποίησαν σαν στρατώνα των αυτοκρατορικών<br />

γενιτσάρων. Το 1883 ξεκίνησε η ανοικοδόμηση των νέων στρατώνων από τον<br />

αρχιτέκτονα του Αγίου. Μηνά και του Αγίου Τίτου, Αθανάσιο Μούση. Σήμερα το<br />

κτίριο έχει χωριστεί στα 3 και στεγάζει τη Νομαρχία, τα Δικαστήρια και την<br />

Αστυνομική Διεύθυνση <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

<strong>Η</strong> Πύλη του Αγίου Γεωργίου βρίσκονταν θαμμένη κάτω από την Πλατεία<br />

Ελευθερίας για πολλές δεκαετίες. <strong>Η</strong> Πύλη του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε το 1565 επί<br />

ενετοκρατίας και συνέδεε το περιτειχισμένο <strong>Η</strong>ράκλειο με την Ανατολική Κρήτη.<br />

Αλλιώς ονομαζόταν Πύλη Λαζαρέτο. <strong>Η</strong> αρχική πρόσοψη της πύλης Αγίου Γεωργίου<br />

ήταν μνημειακή, διακοσμημένη με μετάλλια, οικόσημα, ανάγλυφους λέοντες και<br />

επιγραφή στο υπέρθυρο με την χρονολογία κατασκευής, 1565, και το όνομα του<br />

αρχιστράτηγου Παύλου Τζώρτζη. Ψηλά, πάνω από το άνοιγμα της εισόδου δέσποζε η<br />

ανάγλυφη εικόνα του Αγίου Γεωργίου πάνω στο άλογο του. <strong>Η</strong> επιβλητική πρόσοψη<br />

της πύλης γκρεμίστηκε το 1917 και το ανάγλυφο με τον Άγιο Γεώργιο φυλάσσεται<br />

στο Ιστορικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

Το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου βρίσκεται στην οδό Ξανθουδίδη 1<br />

στο κέντρο του <strong>Η</strong>ρακλείου, στην βόρειο-ανατολική γωνία της Πλατείας Ελευθερίας.<br />

Στους χώρους του μουσείου παρουσιάζεται ο αρχαιότερος πολιτισμός της Ευρώπης, ο<br />

Μινωικός πολιτισμός. Το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου συγκεντρώνει εκθέματα<br />

από όλη την Κρήτη και προσφέρει στον επισκέπτη την δυνατότητα να θαυμάσει τον<br />

πολιτισμό των Μινωιτών σε όλη του την συνέχεια. Το Αρχαιολογικό Μουσείο άνοιξε<br />

10

με μία αίθουσα για πρώτη φορά τις πόρτες του το 1904-07, εκεί όπου στην ενετική<br />

περίοδο υπήρχε η καθολική μονή του Αγίου Φραγκίσκου που κατέρρευσε με το<br />

μεγάλο σεισμό του 1856. Το 1926 το μουσείο πλήττεται σοβαρά από σεισμό και<br />

οικοδομείται από την αρχή στο διάστημα 1937-1940.<br />

<strong>Η</strong> είσοδος στο Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου επιτρέπεται τους<br />

καλοκαιρινούς μήνες τη Δευτέρα από τις 13:00 - 19:30 και Τρίτη μέχρι Παρασκευή<br />

από τις 08:00 - 19:30. Τη χειμερινή περίοδο (1 Νοεμβρίου μέχρι 31 Μαρτίου) το<br />

μουσείο είναι ανοικτό από τις 08:30 - 15:00.<br />

Υπενθυμίζουμε ότι το Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου παραμένει κλειστό λόγω<br />

επέκτασης και λειτουργεί προσωρινή έκθεση με τα σημαντικότερα ευρήματα μέχρι το<br />

2010.<br />

Σημαντικότερα εκθέματα στο Αρχ/κο Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου:<br />

• Θεές των Οφεων, από το ανάκτορο της Κνωσού.<br />

• Αγγείο από ορυκτό κρύσταλλο από το Ανάκτορο της Ζάκρου.<br />

• Αγγείο σε σχήμα κεφαλής Ταύρου από το ανάκτορο της Κνωσού.<br />

• Δίσκος της Φαιστού, πήλινος δίσκος με άγνωστη γραφή και στις 2 πλευρές<br />

του, που βρέθηκε στο Μινωικό Ανάκτορο της Φαιστού.<br />

• Τοιχογραφία με ταυροκαθάψια από το Ανάκτορο της Κνωσού.<br />

• Το χρυσό δακτυλίδι από τα Iσόπατα στην Κνωσό.<br />

• Καμαραϊκό αγγείο, πήλινη "καρποδόχη" (φρουτιέρα) από το ανάκτορο της<br />

Φαιστού.<br />

• Ομοίωμα μικρού ναού από τις Αρχάνες.<br />

Τα Λιοντάρια στο <strong>Η</strong>ράκλειο είναι η πλατεία με την Κρήνη Μοροζίνι, το<br />

περίτεχνο ενετικό σιντριβάνι με τα 4 λιοντάρια, που από το στόμα τους αναβλύζει<br />

νερό. <strong>Η</strong> Κρήνη Μοροζίνι βρίσκεται στην Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου στο κέντρο<br />

του <strong>Η</strong>ρακλείου, αλλά για τους <strong>Η</strong>ρακλειώτες η ονομασία αυτή είναι άγνωστη και<br />

συνήθως αναφέρονται σε αυτή σαν την Πλατεία Λιονταριών ή για συντομία<br />

Λιοντάρια. <strong>Η</strong> Κρήνη Μοροζίνι, το περίφημο σιντριβάνι με τα λιοντάρια,<br />

κατασκευάστηκε στο <strong>Η</strong>ράκλειο από τον γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνι και<br />

τους μηχανικούς Zorzi Corner, Raffaello Monnani και Francesco Basilicata. Ο λόγος<br />

που κατασκευάστηκε η κρήνη δεν ήταν αισθητικός, αλλά έγινε για να φέρει άφθονο,<br />

11

πόσιμο νερό στο διψασμένο <strong>Η</strong>ράκλειο. Το έργο χρειάστηκε 14 μήνες για να<br />

ολοκληρωθεί και εγκαινιάστηκε στις 25 Απριλίου 1628, ημέρα γιορτής του Αγ.<br />

Μάρκου, προστάτη της Βενετίας. Την περίοδο της τουρκοκρατίας ανοίχθηκαν οπές<br />

στους λοβούς της κρήνης για το ναμάζι των μουσουλμάνων, δηλαδή το συμβολικό<br />

πλύσιμο των χεριών και του προσώπου πριν μπουν στο απέναντι τζαμί για να<br />

προσευχηθούν. Το 1847 με απόφαση της τουρκικής διοίκησης προστέθηκαν στην<br />

κρήνη μαρμάρινες κολόνες περικλείοντας την, ενώ στην κορυφή τοποθετήθηκε μία<br />

μαρμάρινη ταινία με την επιγραφή με επίχρυσα γράμματα «Σιντριβάνι του Αμπνούλ<br />

Μετζίτ» προς τιμήν του σουλτάνου.<br />

Σήμερα το μνημείο έχει αποκατασταθεί στην αρχική του μορφή ύστερα από<br />

απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το 1900. Τα τελευταία χρόνια ο Δήμος<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου έχει ξεκινήσει ευρύ πρόγραμμα πλακόστρωσης του μεγαλύτερου μέρους<br />

του ιστορικού κέντρου της πόλης. Σε συνεργασία με την αρχαιολογική υπηρεσία η<br />

κρήνη έχει πρόσφατα συντηρηθεί και από τα στόματα των λεόντων τρέχει ξανά μετά<br />

από χρόνια νερό.<br />

Το Μεϊντάνι επίσημα ονομάζεται Πλατεία Νικηφόρου Φωκά, προς τιμή του<br />

απελευθερωτή του <strong>Η</strong>ρακλείου και της Κρήτης ολόκληρης από τους Άραβες πειρατές,<br />

το 961 μ.χ. <strong>Η</strong> λέξη Μεϊντάνι προέρχεται από το τούρκικο meydan (αλάνα, ανοιχτός<br />

χώρος), και οι κάτοικοι του <strong>Η</strong>ρακλείου ακόμα και σήμερα χρησιμοποιούν αυτή την<br />

ονομασία της πλατείας.<br />

<strong>Η</strong> κεντρική αγορά στο <strong>Η</strong>ράκλειο βρίσκεται στην οδό 1866 που ξεκινά από το<br />

Μεϊντάνι και προχωρά προς την Πλατεία Κορνάρου. Το όνομα του δρόμου (οδός<br />

1866) αναφέρεται σε μια από τις σημαντικότερες επαναστάσεις της Κρήτης για να<br />

ελευθερωθεί από τον τούρκικο ζυγό. Εκεί που τελειώνει η αγορά σήμερα, βρίσκονται<br />

δύο σημαντικά μνημεία του <strong>Η</strong>ρακλείου, η ενετική κρήνη Μπέμπο δίπλα στο<br />

καφενείο, που κάποτε ήταν το σεμπίλ του Χατζή Ιμπραήμ Αγά. Φτάνοντας στο τέλος<br />

της αγοράς (οδός 1866) βρισκόμαστε στην πλατεία Κορνάρου. Ακριβώς μπροστά μας<br />

είναι το σεμπίλ του Χατζή Ιμπραήμ αγά. Σήμερα το σεμπίλ έχει μετατραπεί σε<br />

καφενείο, από τα γραφικότερα στο <strong>Η</strong>ράκλειο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να καθίσει<br />

για να ξεκουραστεί. Δίπλα απ’ το σεμπίλ σώζεται σε καλή κατάσταση η μνημειώδης<br />

κρήνη Μπέμπο. Το όνομά της πήρε από τον ενετό Γενικό Προβλεπτή Κρήτης Gian<br />

Matteo Bembo, ο οποίος την έχτισε το 1552-1554. Τότε ήταν η πρώτη φορά που οι<br />

12

<strong>Η</strong>ρακλειώτες είδαν τρεχούμενο νερό στην πόλη, γεγονός που σηματοδοτεί την αξία<br />

της κρήνης.<br />

<strong>Η</strong> Πλατεία Κορνάρου ή το "Φαλτέ Τζαμί", όπως έχει μείνει στη μνήμη των<br />

ανθρώπων του <strong>Η</strong>ρακλείου, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Έβανς και Αβέρωφ. <strong>Η</strong><br />

Πλατεία Κορνάρου πήρε το όνομα της από τον μεγάλο κρητικό καλλιτέχνη Βιτσέντζο<br />

Κορνάρο. Σήμερα την Πλατεία Κορνάρου κοσμούν ένα σιντριβάνι και το άγαλμα του<br />

έφιππου Ερωτόκριτου, που αποχαιρετά την αγαπημένη του Αρετούσα.<br />

Ο Άγιος Μηνάς είναι ο προστάτης άγιος του <strong>Η</strong>ρακλείου και η μνήμη του<br />

γιορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου, μέρα αργίας στο <strong>Η</strong>ράκλειο. Δεξιά είναι το κτίριο της<br />

Αρχιεπισκοπής Κρήτης, ενώ αριστερά βρίσκεται η πρώτη (μικρή) εκκλησία του<br />

Αγίου Μηνά. <strong>Η</strong> πρώτη εκκλησία του Αγίου Μηνά, ο μικρός Άγιος Μηνάς όπως λένε<br />

οι ντόπιοι σήμερα, χτίστηκε το 1735 και στέγασε για πρώτη φορά μετά την τουρκική<br />

κατάκτηση, την άστεγη μέχρι τότε μητρόπολη της Κρήτης. Ο Άγιος Μηνάς<br />

καθιερώθηκε πολιούχος του <strong>Η</strong>ρακλείου την περίοδο της Τουρκοκρατίας.<br />

Αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο ηπειρώτης Αθανάσιος Μούσης. <strong>Η</strong> ανοικοδόμησή του<br />

ναού σταμάτησε στη διάρκεια της επανάστασης του 1866 και συνεχίστηκε το 1883.<br />

Δίπλα στον Άγιο Μηνά βρίσκεται επίσης η Αγία Αικατερίνη και η πλατεία της Αγίας<br />

Αικατερίνης.<br />

Ο ναός της Σιναϊτικής μονής της Αγίας Αικατερίνης, βόρειο-ανατολικά<br />

του Αγ. Μηνά, ήταν παλιότερα μετόχι της ομώνυμης Μονής του Σινά, που τον<br />

παραχώρησε στο Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά το 1924. <strong>Η</strong> μονή της Αγίας<br />

Αικατερίνης ιδρύθηκε γύρω στον 10ο μ.Χ. αιώνα, και το κτίριο που σώζεται σήμερα<br />

ήταν ο κεντρικός ναός της μονής. Ο ναός χτίστηκε τον 16ο μ.Χ. αιώνα με εμφανείς<br />

επιρροές της ενετικής αρχιτεκτονικής. <strong>Η</strong> Αγία Αικατερίνη από το 1967 μέχρι σήμερα<br />

στεγάζει μία σπουδαία έκθεση βυζαντινών εικόνων και ιερών λατρευτικών<br />

αντικειμένων (χειρογράφων, αμφίων, τοιχογραφιών κ.α.), που αντιπροσωπεύουν έξι<br />

αιώνες της ιστορίας της Ορθόδοξης εκκλησίας (14ος - 19ος αιώνας). Μεταξύ άλλων,<br />

στον κατανυκτικό χώρο εκτίθενται έξι μοναδικά έργα του περίφημου αγιογράφου<br />

Μιχαήλ Δαμασκηνού, σπουδαίας μορφή της Κρητικής Σχολής.<br />

<strong>Η</strong> Βασιλική του Αγίου Μάρκου είναι από τα σημαντικότερα Ενετικά κτίρια -<br />

μνημεία στο <strong>Η</strong>ράκλειο, βρίσκεται απέναντι ακριβώς από το σιντριβάνι με τα<br />

Λιοντάρια, στην Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου στο κέντρο του <strong>Η</strong>ρακλείου. Σήμερα<br />

στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης και είναι ανοιχτή στο κοινό<br />

13

καθημερινά σχεδόν όλη τη διάρκεια της μέρας. <strong>Η</strong> Βασιλική του Αγίου Μάρκου<br />

χτίστηκε σε απλή κάτοψη με στεγασμένη είσοδο και δεν διέφερε σημαντικά από αυτό<br />

που βλέπουμε σήμερα, καθώς το 1956 η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών<br />

απεκατέστησε το μνημείο στην αρχική του μορφή. Στη Νοτιοδυτική γωνία της<br />

βασιλικής υπήρχε ένας ψηλός πύργος με ένα μεγάλο ρολόι προς την πλευρά της<br />

πλατείας με τα Λιοντάρια. Το κωδωνοστάσιο αυτό ήταν αντίγραφο του<br />

κωδωνοστασίου του Αγίου Μάρκου της Βενετίας. Επί τουρκοκρατίας μετατράπηκε<br />

σε τζαμί, του οποίου ο μιναρές καταστράφηκε από τους κατοίκους του <strong>Η</strong>ρακλείου<br />

μετά από την απελευθέρωσή τους από τον Τούρκικο ζυγό.<br />

<strong>Η</strong> Λότζια που σώζεται σήμερα στο <strong>Η</strong>ράκλειο, χτίστηκε το 1626-28 από τον<br />

Φραγκίσκο Μοροζίνι, αυτόν που επίσης έχτισε την κρήνη με τα λιοντάρια (κρήνη<br />

Μοροζίνι) στην πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου. Πρόκειται για την τέταρτη και<br />

τελευταία Λότζια που χτίστηκε στην περίοδο της ενετοκρατίας, ενώ για τις<br />

προηγούμενες τρεις ελάχιστες πληροφορίες σώζονται για να μπορεί κάποιος να<br />

αποκτήσει μία ικανοποιητική εικόνα. <strong>Η</strong> Λότζια θεωρείται το κομψότερο βενετσιάνικο<br />

μνημείο στην Κρήτη, και το 1987 πήρε το πρώτο βραβείο EUROPA NOSTRA, ως το<br />

πιο καλά αναπαλαιωμένο και συντηρημένο Ευρωπαϊκό μνημείο της χρονιάς.<br />

Ο Άγιος Τίτος, ή πιο σωστά ο ναός του Αγίου Τίτου στο <strong>Η</strong>ράκλειο, είναι ένα<br />

από τα σημαντικότερα μνημεία στο κέντρο της πόλης, στην οδό 25ης Αυγούστου. Ο<br />

Άγιος Τίτος ήταν μαθητής του Αποστόλου Παύλου και πρώτος επίσκοπος Κρήτης. <strong>Η</strong><br />

πρώτη εκκλησία αφιερωμένη στο όνομά του ήταν αυτή στην παλιά πρωτεύουσα<br />

Γόρτυνα, που στέγαζε και τη μητρόπολη του νησιού μέχρι την καταστροφή της από<br />

σεισμό και τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τους Άραβες (828) από τη Γόρτυνα<br />

στο Χάνδακα (<strong>Η</strong>ράκλειο). Στο νέο ναό μετέφεραν την κάρα του Αγίου Τίτου, τη<br />

θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μεσοπαντίτισσας και άλλα ιερά κειμήλια από το<br />

ναό της Γόρτυνας. Όλα αυτά με την πτώση του <strong>Η</strong>ρακλείου στους Τούρκους<br />

μεταφέρθηκαν στη Βενετία, όπου υπάρχουν και σήμερα, με εξαίρεση την κάρα του<br />

Αγίου Τίτου που επιστράφηκε στο <strong>Η</strong>ράκλειο και βρίσκεται σήμερα στο ναό. Ο<br />

μιναρές του Αγίου Τίτου κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1920, όταν αποχώρησαν<br />

από το <strong>Η</strong>ράκλειο οι τελευταίοι μουσουλμάνοι με την ανταλλαγή των πληθυσμών<br />

ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Σήμερα ο ναός λειτουργεί κάτω από το ορθόδοξο<br />

δόγμα και είναι αφιερωμένος στον ισαπόστολο Τίτο, μετά από εργασίες ανάπλασης<br />

το 1925 από την Εκκλησία της Κρήτης.<br />

14

Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Κρήτης βρίσκεται στην παραλιακή<br />

λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου 27. Το Ιστορικό Μουσείο στεγάζεται σε νεοκλασικό<br />

κτίριο του 1903 που ανήκε στον Ανδρέα Καλοκαιρινό, ο οποίος το 1952 το<br />

παραχώρησε με δωρεά στην Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών για να γίνει<br />

Μουσείο. Κυρίαρχο έκθεμα αποτελεί το ομοίωμα της πόλης του Χάνδακα<br />

(<strong>Η</strong>ράκλειο). Σε άλλες αίθουσες του μουσείου παρουσιάζονται, οι Συλλογές<br />

Κεραμικών και Γλυπτών, η πλούσια Νομισματική Συλλογή, η Βυζαντινή και<br />

Μεταβυζαντινή Συλλογή ζωγραφικής, η νεότερη και σύγχρονη ιστορία της Κρήτης.<br />

Ακολουθούν οι αίθουσες Νίκου Καζαντζάκη, η Εθνογραφική Συλλογή, όπου<br />

παρουσιάζεται η ζωή στην Κρήτη. Το Ιστορικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου είναι ανοικτό<br />

από Δευτέρα μέχρι Σάββατο από τις 9 π.μ. μέχρι τις 5 μ.μ, ενώ Κυριακές και αργίες<br />

είναι κλειστό.<br />

Στο ενετικό λιμάνι βρίσκεται το φρούριο Κούλες. Το ενετικό φρούριο<br />

Κούλες δεσπόζει στην είσοδο του ενετικού λιμανιού στο <strong>Η</strong>ράκλειο. Οι Ενετοί το<br />

αποκαλούσαν "Φρούριο στη Θάλασσα" (Castello a Mare ή Rocca a Mare), αλλά<br />

σήμερα διατηρεί την τούρκικη ονομασία του, Κούλες από το Su Kulesi. <strong>Η</strong> κατασκευή<br />

του Κούλε κράτησε μέχρι το 1540. Οι εξωτερικοί τοίχοι έχουν πάχος σχεδόν 9 μέτρα,<br />

ενώ οι εσωτερικοί τοίχοι φτάνουν τα 3 μέτρα πάχος σε κάποια σημεία. Το φρούριο<br />

είναι διώροφο με 26 διαμερίσματα. Σήμερα ο Κούλες χρησιμοποιείται περιστασιακά<br />

για καλλιτεχνικές εκθέσεις στους εσωτερικούς χώρους του ισογείου και θεατρικές ή<br />

μουσικές παραστάσεις στον επάνω όροφο, όταν ο καιρός το επιτρέπει. Μπορείτε να<br />

επισκεφτείτε τον Κούλε καθημερινά από 8:30 μέχρι 15:00 το χειμώνα, ενώ το<br />

καλοκαίρι είναι ανοιχτά μέχρι τις 19:00 εκτός Δευτέρας. Από δω ξεκινά επίσης ο<br />

μακρύς λιμενοβραχίονας του νέου λιμανιού του <strong>Η</strong>ρακλείου. Ο λιμενοβραχίονας είναι<br />

αγαπημένος τόπος περιπάτου για τους <strong>Η</strong>ρακλειώτες. Στο ενετικό λιμάνι επίσης<br />

υπάρχουν τα ενετικά νεώρια. Τα νεώρια είναι στεγασμένοι επιμήκεις χώροι για την<br />

κατασκευή και επισκευή των καραβιών του βενετσιάνικου στόλου Τα νεώρια του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου υπήρξαν ένα μεγαλεπήβολο τεχνικό έργο, η κατασκευή του οποίου<br />

χωρίζεται σε τέσσερις φάσεις από τον 15ο-17ο. Σήμερα διατηρούνται μόνο 5-6<br />

νεώρια από τα 19. Πρέπει να αναφερθεί ότι τα νεώρια που κοιτούν προς το ενετικό<br />

λιμάνι δεν σώζονται σε όλο τους το μήκος, αλλά μεγάλο μέρος τους κατεδαφίστηκε<br />

για να φτιαχτεί ο παραλιακός δρόμος.<br />

15

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ: 8<br />

• Αγία Τριάδα, Τηλ. 28920-91564, 2,5-3 χλμ. Δυτικά της Φαιστού βρίσκονται<br />

τα ερείπια της βασιλικής έπαυλης, που κατά πάσα πιθανότητα αποτελούσε το<br />

θερινό ανάκτορο της δυναστείας της Φαιστού. Από εδώ προέρχονται<br />

ορισμένα από τα σημαντικά εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου, όπως η λάρνακα, το ανάγλυφο αγγείο των θεριστών, καθώς και<br />

θαυμαστής τέχνης τοιχογραφίες.<br />

• Αμνισός, 7,5 χλμ. ανατολικά του <strong>Η</strong>ρακλείου. Μινωική πόλη επίνειο της<br />

Κνωσού. Εδώ ανασκάφτηκε η γνωστή στους αρχαιολόγους ως Έπαυλη των<br />

Τοιχογραφιών της Αμνισού ή Έπαυλη των Κρίνων.<br />

• Αρχάνες Στη θέση Ανεμοσπηλιά Αρχάνων, στους πρόποδες του ιερού<br />

βουνού Γιούχτα, ανασκάφτηκε Μινωικό Ιερό, όχι μόνο των Αρχάνων αλλά<br />

και της Κνωσού. Βαθύπετρο, 19 χλμ. νότια του <strong>Η</strong>ρακλείου. Εδώ η<br />

αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τα ερείπια μεγάλου Μινωικού<br />

μεγάρου, συγκεκριμένα αγροικίας Μινωίτη τοπάρχη, με εγκαταστάσεις<br />

σταφυλοπιεστηρίου, ελαιοπιεστηρίου, με υφαντουργικά εργαλεία και<br />

πιθανότατα κεραμικό κλίβανο.<br />

• Γόρτυνα, Τηλ. 28920-31144. 46 χλμ. νότια του <strong>Η</strong>ρακλείου βρίσκονται τα<br />

ερείπια της Γόρτυνας, πόλης που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στη Ρωμαϊκή<br />

περίοδο κι έγινε πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Κρήτης και της<br />

Κυρηναϊκής. <strong>Η</strong> ίδρυση της ανάγεται στη Μινωική εποχή, όπως μαρτυρούν τα<br />

ερείπια αγροικίας του 16ου αι. π.Χ. που έχουν ανασκαφεί. Οι ανασκαφές στην<br />

περιοχή άρχισαν το 1884 από τον αρχαιολόγο F. Halbherr και συνεχίζονται<br />

μέχρι σήμερα.<br />

• Κνωσός, Τηλ. 2810-231940, 322570. 5 χλμ. ανατολικά του <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

Κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή. Γύρω στα 1900 π.Χ. οικοδομήθηκε το<br />

πρώτο ανάκτορο της Κνωσού. Διακόσια χρόνια αργότερα καταστρέφεται από<br />

8 Διεύθυνση Τουρ. Προβολής <strong>Η</strong>ρ.(ΝΑ<strong>Η</strong>), www.krassanakis.gr<br />

16

σεισμό και ξαναχτίζεται πιο μεγαλόπρεπο και πολυτελέστερο. <strong>Η</strong> τελειωτική<br />

καταστροφή επήλθε γύρω στα 1500-1450 π.Χ. κατά μία θεωρία από την<br />

έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Παρόλα αυτά εξακολούθησε να<br />

κατοικείται για περίπου πενήντα ακόμη χρόνια, οπότε καταστράφηκε οριστικά<br />

από πυρκαγιά γύρω στα 1400 π.Χ. Τα ερείπια της πρωτεύουσας του Μινωικού<br />

Βασιλείου περιλαμβάνουν το ανάκτορο του Μίνωα, τα σπίτια των<br />

αξιωματούχων και ιερέων που τον περιστοιχίζουν (Μικρό Ανάκτορο,<br />

Καραβάν Σεράι, Οικία των τοιχογραφιών κ.λ.π.), τα σπίτια των απλών<br />

ανθρώπων και τα νεκροταφεία, όπου έθαβαν τους νεκρούς τους. Το ανάκτορο<br />

ήταν δαιδαλώδες οικοδομικό σύνολο χτισμένο γύρω από μία κεντρική αυλή.<br />

Το πολυώροφο αυτό οικοδόμημα καταλάμβανε έκταση 22000 τ.μ και<br />

περιλάμβανε εκτός από τα βασιλικά διαμερίσματα, λατρευτικούς χώρους,<br />

θησαυροφυλάκια, εργαστήρια κι αποθήκες.<br />

• Λεβήνα (Λέντας). Ιερό Ασκληπιού και Μινωικοί θολωτοί τάφοι.<br />

• Μάλια, Τηλ. 28970-31597. 34 χλμ. ανατολικά της Πόλης του <strong>Η</strong>ρακλείου και<br />

3 χλμ. μακριά από το ομώνυμο παραθεριστικό κέντρο, οι ανασκαφές έφεραν<br />

στο φως ανάκτορο παρόμοιο με αυτά της Κνωσού και της Φαιστού (χτισμένο<br />

κι αυτό γύρω στα 1900 π.Χ. κι εγκαταλελειμμένο περίπου στα 1450 πΧ.). Στο<br />

φως ήλθαν επίσης συνοικίες της Μινωικής πόλης που υπήρχε γύρω από το<br />

ανάκτορο και νεκροταφείο στη Θέση Χρυσόλακκος Το ανάκτορο αυτό<br />

καταλάμβανε έκταση περίπου 9000 τ.μ. Πολλά από τα αντικείμενα που<br />

17

στεγάζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου προέρχονται από τον<br />

αρχαιολογικό χώρο των Μαλίων.<br />

• Τύλισος, Τηλ. 2810-831498.14 χλμ. νοτιοδυτικά του <strong>Η</strong>ρακλείου έχουν<br />

εντοπιστεί τα ερείπια μιας από τις αρχαιότερες Μινωικές πόλεις στην<br />

Κεντρική Κρήτη.<br />

• Φαιστός_Τηλ. 28920-42315.63 χλμ. νοτιοδυτικά του <strong>Η</strong>ρακλείου και 78 χλμ.<br />

περίπου νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου βρίσκονται τα ερείπια του ανακτόρου της<br />

Φαιστού, δεύτερου σε σπουδαιότητα ανακτορικού κέντρου της Μινωικής<br />

Κρήτης. Ήταν έδρα του μυθικού Ροδάμανθη κι αποτελούσε κι αυτό το<br />

ανάκτορο τον πυρήνα μιας πόλης που κατοικείτο από τη Νεολιθική εποχή. <strong>Η</strong><br />

αρχιτεκτονική διάταξη του ανακτόρου είναι ίδια με της Κνωσού. Το ανάκτορο<br />

αυτό καταλάμβανε έκταση περίπου 9000 τ.μ. Από τα σημαντικότερα μνημεία<br />

της Φαιστού είναι το παλαιό και το νέο ανάκτορο. Ο περίφημος δίσκος της<br />

Φαιστού ανακαλύφθηκε στο βόρειο συγκρότημα των ανακτόρων και<br />

παραμένει ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα του μινωικού πολιτισμού, στο<br />

βόρειο τμήμα ανακαλύφθηκαν επίσης Τάφοι. <strong>Η</strong> Κνωσός, η Φαιστός και η<br />

Κυδωνία είναι οι τρεις πόλεις που ίδρυσε ο ίδιος ο Μίνωας.<br />

18

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: 9<br />

• Τα Μάταλα είναι μικρό παραθαλάσσιο χωριό και διάσημη παραλία της<br />

νότιας Κρήτης στον νομό <strong>Η</strong>ρακλείου. <strong>Η</strong> παραλία των Ματάλων κατοικούνταν<br />

από την αρχαιότητα, και οι τότε κάτοικοι σκάλισαν ένα σύνολο σπηλαίων στο<br />

μαλακό πέτρωμα του βουνού. Τα Μάταλα ήταν επίνειο της Φαιστού κατά τη<br />

μινωική περίοδο και της Γόρτυνας κατά τη ρωμαϊκή. Από τη θάλασσα<br />

διακρίνονται ίχνη του αρχαίου οικισμού. Εδώ ναυάγησαν τα πλοία του<br />

Μενελάου και πιστεύεται ότι ήταν το ακρωτήριο Νύσος μεταξύ των όρμων<br />

Κομμού- Ματάλων. Στα βενετικά έγγραφα αναφέρεται ο ναός της Παναγίας<br />

(La Madonna di Matala), στην είσοδο του οποίου υπάρχει η επιγραφή<br />

«Πλύνετε την κεφαλήν και καθαρίσατε τους πόδας και έπειτα εισέλθητε εις τον<br />

ιερόν τούτον οίκον.» Το χωριό προηγουμένως ήταν ένα ψαροχώρι ενώ σήμερα<br />

ζει κυρίως από τον τουρισμό. Υπάγεται στο Δημοτικό διαμέρισμα Πιτσιδίων<br />

του Δήμου Τυμπακίου. <strong>Η</strong> απόστασή του από το <strong>Η</strong>ράκλειο είναι 70,6<br />

χιλιόμετρα.<br />

• Ο Ζαρός είναι κωμόπολη, με 2.215 κατοίκους βάσει της απογραφής του<br />

2001. <strong>Η</strong> ονομασία του χωριού προέρχεται από το πληθυντικό μόριο Ζα και το<br />

ρήμα ρέω, ρους και σημαίνει πολλά νερά. <strong>Η</strong> απόστασή του από το <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

είναι γύρω στα 45 χιλιόμετρα. Στην έξοδο βόρεια του χωριού υπάρχει το<br />

φαράγγι του Ρούβα. Εκεί βρίσκεται η πηγή Βότομος, μια περιοχή κατάφυτη<br />

με πλατάνια, εκτροφείο πέστροφας και με μία τεχνητή λίμνη. Ο Ζαρός<br />

βρίσκεται στις νότιες υπώρειες του όρους Σαμάρι, που αποτελεί παρακλάδι<br />

του Ψηλορείτη. Στο εσωτερικό του χωριού υπάρχουν 3 εκκλησίες. Στα βόρεια<br />

βρίσκεται ο παλιός ναός του Αγίου Νικολάου με τοιχογραφίες. Σήμερα είναι<br />

μοναστήρι Παλαιοημερολογιτών.<br />

• Αρχάνες. <strong>Η</strong> κωμόπολη των Αρχάνων, με τα πλακόστρωτα στενά σοκάκια, τις<br />

βυζαντινές εκκλησίες, τα αναπαλαιωμένα νεοκλασικά κτίρια με τα γήινα<br />

χρώματα, τις αυλές με τα πολύχρωμα λουλούδια, τα παραδοσιακά καφενεία<br />

και τα παλιά αρχοντικά - ξενώνες είναι μια από τις ομορφότερες της Κρήτης.<br />

Τέσσερα ιερά στο Γιούχτα, το μινωικό νεκροταφείο στο Φουρνί, ο<br />

αρχαιολογικός χώρος του Βαθυπέτρου και το μινωικό ανάκτορο στις Άνω<br />

Αρχάνες μαζί με τα ευρήματα που εκτίθενται στην αρχαιολογική συλλογή<br />

9 ΝΑ<strong>Η</strong> <strong>Η</strong>ρακλείου, www.krassanakis.gr<br />

19

Αρχάνων αποδεικνύουν ότι στη μινωική εποχή οι Αρχάνες ήταν ακμάζουσα<br />

πολιτεία. <strong>Η</strong> περιοχή των Αρχάνων συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες<br />

περιοχές οινοκαλλιέργειας της Κρήτης. Εδώ ωριμάζουν τα παγκοσμίου φήμης<br />

"ραζακιά", τα καλύτερα επιτραπέζια σταφύλια της Κρήτης και εδώ ζυμώνεται<br />

από τη Μινωική εποχή το περίφημο κρασί Αρχάνων. Οι Άνω Αρχάνες<br />

βρίσκονται 15km νότια του <strong>Η</strong>ρακλείου. Τα λεωφορεία των ΚΤΕΛ εκτελούν<br />

καθημερινά δρομολόγια από το <strong>Η</strong>ράκλειο.<br />

• Το Αγιοφάραγγο είναι ένα μικρό φαράγγι νότια από τα Μάταλα και δυτικά<br />

από τους Καλούς Λιμένες στο Νομό <strong>Η</strong>ρακλείου. Το όνομα του οφείλεται στο<br />

ότι χρησιμοποιήθηκε από πολλούς ερημίτες που ασκήτευαν εδώ λόγω της<br />

απομόνωσης που προσφέρει από τις κατοικημένες περιοχές της Κρήτης.<br />

Σύμφωνα με το θρύλο, τριακόσιοι ερημίτες ζούσαν εδώ σε συνθήκες<br />

απόλυτης απομόνωσης του ενός από τον άλλο. Συναντιόταν μόνο μια φορά το<br />

χρόνο στο "γουμενόσπηλιο" κι εκεί αφού μετριόντουσαν έβλεπαν πόσοι είχαν<br />

πεθάνει τον προηγούμενο χρόνο. Ο χρόνος που χρειάζεται για να διασχίσετε<br />

το φαράγγι με τα πόδια είναι 90 λεπτά σε πολύ ομαλό μονοπάτι.<br />

• Το Ενυδρείο Κρήτης Cretaquarium 10 άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό το<br />

Δεκέμβριο 2005. Είναι το πρώτο μεγάλο δημόσιο ενυδρείο στην Ελλάδα και<br />

ανήκει στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), το<br />

μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο για τη θαλάσσια επιστήμη στην Ανατολική<br />

Μεσόγειο και στη χώρα μας. Το Ενυδρείο καταλαμβάνει έκταση 5.000τμ<br />

περίπου και είναι τμήμα του ευρύτερου κτιριακού συγκροτήματος<br />

«Θαλασσόκοσμος», συνολικής έκτασης 60.000τμ. Εκτός από το Ενυδρείο, ο<br />

«Θαλασσόκοσμος» περιλαμβάνει τις ερευνητικές εγκαταστάσεις που<br />

στεγάζουν τις δραστηριότητες θαλασσίων επιστημών όπως της<br />

Ωκεανογραφίας, Θαλάσσιας Βιολογίας και Γενετικής, Αλιευτικής Βιολογίας<br />

και των Θαλάσσιων Υδατοκαλλιεργειών. Το Ενυδρείο Κρήτης και ο<br />

«Θαλασσόκοσμος» γενικά βρίσκονται στην βορειοδυτική παραλιακή ζώνη<br />

της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες <strong>Η</strong>ρακλείου, 14 χιλιόμετρα από<br />

την πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου. Σκοπός του Ενυδρείου είναι η ανάδειξη του<br />

θαλάσσιου μεσογειακού κόσμου. Πέρα από τα εντυπωσιακά μεγέθη που<br />

κατατάσσουν το Ενυδρείο Κρήτης CretAquarium στην κατηγορία των<br />

10 www.thalassocosmos.gr<br />

20

μεγάλων Ενυδρείων της Ευρώπης, είναι και η σκηνογραφία όλων των<br />

δεξαμενών του. Εμπνευσμένα από πραγματικά τοπία τα σκηνικά αποτελούν<br />

πιστές αναπαραστάσεις του βυθού της Κρήτης, όπως του κόλπου του Βάι,<br />

μιας διάσημης προστατευμένης περιοχής στο ανατολικό άκρο της Κρήτης, του<br />

βυθού στα Μάταλα. Σε διάφορα σημεία του ενυδρείου υπάρχουν υπολογιστές<br />

με οθόνες αφής που δίνουν στους επισκέπτες περισσότερες πληροφορίες για<br />

τα ζώα που βλέπουν και φυσικά, εκπαιδευμένο προσωπικό του Ενυδρείου<br />

είναι συνέχεια παρόν στην διαδρομή επίσκεψης, για να ενημερώνει τους<br />

επισκέπτες και να απαντά στις ερωτήσεις τους.<br />

Ο Νομός <strong>Η</strong>ρακλείου είναι ο πλουσιότερος σε τουριστικά αξιοθέατα,<br />

δραστηριότητες, υποδομές νομός, αλλά και το μεγαλύτερο εμπορικό, βιομηχανικό<br />

κέντρο της Κρήτης. Πλεονεκτεί επίσης λογω της γεωγραφικής του θέσης πάνω στο<br />

νησί, αφού είναι ο κεντρικότερος νομός, έχει και παρέχει την ευκολότερη πρόσβαση<br />

και στους γύρω νομούς και μεγάλες πόλεις. <strong>Η</strong> πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου με τους 292,489<br />

μόνιμους κατοίκους της, παραμένει ζωντανή ολόκληρο το χρόνο καθιστώντας την<br />

πόλο έλξης και τις 365 μέρες του χρόνου. Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα<br />

του νομού, είναι ότι, παρόλο που τα ακτοπλοϊκά και αεροπορικά δρομολόγια δεν<br />

πραγματοποιούνται τόσο συχνά όσο τους θερινούς μήνες, τη χειμερινή περίοδο<br />

υπάρχουν και γίνονται καθημερινά από και προς πολλούς προορισμούς της Ελλάδας.<br />

Έτσι το <strong>Η</strong>ράκλειο παρέχει την ευκολότερη πρόσβαση στο νησί, αφού διαθέτει τον<br />

λιμένα και αερολιμένα με την περισσότερη κίνηση.<br />

Για του λόγους αυτούς ο νομός <strong>Η</strong>ρακλείου προσελκύει πολλές και<br />

διαφοροποιημένες ομάδες τουριστών. Οι ξενοδοχειακές υποδομές εξυπηρετούν, όπως<br />

λέμε, όλα τα γούστα (π.χ. αγροτουρισμό, θαλασσοθεραπεια, villas, spa).<br />

Αρχαιολογικές τοποθεσίες και αξιοθέατα υπάρχουν σε όλο το νομό, με εύκολη<br />

πρόσβαση με αυτοκίνητο αλλά και με συγκοινωνία του ΚΤΕΛ. <strong>Η</strong> νυχτερινή ζωή που<br />

προτιμούν οι νεαρές ηλικίες ακμάζει σε ολόκληρη τη βόρεια ακτογραμμή και όχι<br />

μόνο, επιπλέον όλες οι τουριστικές περιοχές (π.χ. Χερσόνησος, Μαλλια, Αγ.<br />

Πελαγια, Παλαιοκαστρο) βρίσκονται κοντά στην πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου όπου υπάρχει<br />

η κεντρική εμπορική αγορά. Ο νομός <strong>Η</strong>ρακλείου συγκεντρώνει όλες τις ηλικίες από<br />

κάθε χώρα.<br />

21

2,2. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ ΧΑΝΙΩΝ.<br />

Στα Χανιά μπορεί να φτάσει κανείς είτε μέσω αέρος είτε μέσω θαλάσσης.<br />

Καθημερινά υπάρχουν πτήσεις από Αθήνα και Θες/νίκη για το αερ/μιο Χανίων Ι.<br />

Δασκαλογιάννης, το οποίο βρίσκεται λίγο πιο έξω από την πόλη. Αεροπορικές<br />

εταιρίες που εκτελούν πτήσεις είναι οι Aegean Airlines και Olympic Airways. Επίσης<br />

μέσω θαλάσσης, εκτελούνται καθημερινά ακτοπλοϊκά δρομολόγια από και προς το<br />

λιμάνι των Χανίων, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή της Σούδας, λίγα χ.λ.μ. έξω από<br />

την πόλη των Χανίων. Οδικά η πόλη συνδέεται με τις υπόλοιπες πρωτεύουσες των<br />

Νομών μέσω του Βόρειου Οδικού Άξονα και υπάρχει καθημερινά συγκοινωνία με τα<br />

υπεραστικά λεωφορεία του Κ.Τ.Ε.Λ. Ο πληθυσμός του Ν. Χανίων είναι 15.387.<br />

Μέσα στην Πόλη 11<br />

Πίσω από την παραλία του ενετικού λιμανιού υπάρχουν τα θαυμάσια σοκάκια<br />

της παλιάς πόλης τα οποία ταξιδεύουν τον τουρίστα σε μια άλλη εποχή. <strong>Η</strong> Παλιά<br />

Πόλη, διασώζεται μέχρι τις μέρες μας. Το σημαντικότερο, όμως, είναι η αισθητική,<br />

τα κτήρια τα οποία επιμένουν να υπάρχουν και να θυμίζουν η βόλτα στα στενά της<br />

Παλιάς Πόλης και το ενετικό λιμάνι. Το βυζαντινό τείχος στο μεγαλύτερο μέρος του<br />

έχει κατασκευαστεί τον 6ο - 7ο αιώνα μ.Χ. από τους Βυζαντινούς, με οικοδομικό<br />

υλικό από την αρχαία Κυδωνία, και έχει συμπληρωθεί από τους Ενετούς 13ο αιώνα.<br />

<strong>Η</strong> περιήγησή αρχίζει από το φρούριο Φιρκά, όπου υψώθηκε η ελληνική<br />

σημαία όταν η Κρήτη ενώθηκε με την Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου 1913. Το Φιρκά<br />

δημιουργήθηκε από Ενετούς ως οχυρωματικό έργο με την ονομασία «Revellino de<br />

porto». Μετά την πτώση των Χανίων στους Τούρκους το Revellino εξακολουθούσε<br />

να χρησιμοποιείται σαν στρατώνας και έτσι επικράτησε το όνομα Φιρκά που<br />

διατηρείται έως σήμερα. <strong>Η</strong> είσοδος του Φιρκά είναι έτοιμη να φιλοξενήσει<br />

πολιτισμικές εκδηλώσεις. .<br />

Από το Φιρκά, όπως και από κάθε άλλο σημείο του ενετικού λιμανιού,<br />

βλέπουμε το σήμα κατασχεθέν της πόλης, το φάρο των Χανίων, που είναι<br />

αιγυπτιακής αρχιτεκτονικής. Αρχικά οι Ενετοί (1252-1645) είχαν φτιάξει ένα μικρό<br />

φάρο. Ακολούθησε η πρώτη περίοδος της Τουρκοκρατίας (1645-1830) και το<br />

διάλειμμα των έντεκα χρόνων Αιγυπτιοκρατίας (183 0-1841), οπότε οι Αιγύπτιοι<br />

11 www.crete.tournet.gr www.creta-info.gr www.el.wikipedia.org<br />

22

επεξέτειναν το ενετικό δημιούργημα και διαμόρφωσαν τον πύργο του φάρου, που<br />

μοιάζει με μιναρέ. Πριν από μερικά χρόνια ο φάρος είχε πάρει μια κλίση και είχε<br />

καταστεί επικίνδυνος, αλλά ύστερα από πολλές προσπάθειες ολοκληρώθηκε το έργο<br />

της αποκατάστασης του.<br />

Το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης, στο οποίο εκτίθενται ναυτικοί χάρτες,<br />

γκραβούρες, εξαρτήματα από πλοία κ.α. Προχωρώντας από το Ναυτικό μουσείο<br />

προς την κεντρική πλατεία του λιμανιού γνωστή ως πλατεία Σιντριβανιού, θα δούμε<br />

να στέκεται ερειπωμένο το παλιό δημαρχείο της πόλης. Στο Σιντριβάνι σύχναζαν ο<br />

Καζαντζάκης, ο Βενιζέλος, ο Μινωτής. Σήμερα στην πλατεία έχει τοποθετηθεί ξανά<br />

ένα σιντριβάνι, αλλά η κατασκευή του μοιάζει σύγχρονη, έχει προκαλέσει ποικίλες<br />

αντιδράσεις. Στο Σιντριβάνι καταλήγει η οδός Χάληδων, η οποία ενώνει την παλιά με<br />

τη νέα πόλη των Χανίων. Επί της Χάληδων βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο<br />

Χανίων, στο οποίο, εκτίθενται ευρήματα από διάφορες περιοχές του νομού που<br />

συνθέτουν την ιστορία της περιοχής από τη νεολιθική εποχή μέχρι την ύστερη<br />

αρχαιότητα. Λίγα μέτρα μετά το Μουσείο βρίσκεται η καθολική εκκλησία Χανίων<br />

και ακριβώς απέναντι ο καθεδρικός μητροπολιτικός ναός των Εισοδίων της<br />

Θεοτόκου, λαμπρό κτίσμα του β' μισού του 19ου αιώνα.<br />

Αριστερά του Σιντριβανιού μέσα στα στενά βρίσκεται η πλατεία της<br />

Σπλάντζιας με ένα μοναδικό μνημείο, είναι ο μιναρές ο οποίος βρίσκετε στη μία<br />

άκρη της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου. <strong>Η</strong> οποία στην άλλη της μεριά έχει το<br />

καμπαναριό. Μια εικόνα που στέλνει μήνυμα ειρήνης και αδελφοσύνης, η<br />

συγκεκριμένη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας<br />

μετατράπηκε στο κεντρικό τζαμί της πόλης. Το Χιουγκάρ Τζαμισί, που σημαίνει: το<br />

τζαμί του ηγεμόνα. Το 1918 οι ορθόδοξοι κατέλαβαν το ναό και έκτοτε συνυπάρχουν<br />

το καμπαναριό και ο μιναρές, ο οποίοι είναι το πρώτο μουσουλμανικό μνημείο το<br />

οποίο χτίσθηκε στην Κρήτη. Λίγα μέτρα πιο πέρα ανατολικά του ενετικού λιμανιού<br />

βρίσκονται τα ενετικά Νεώρια, επτά στον αριθμό, τα οποία στέκονται εδώ και<br />

περίπου πεντακόσια χρόνια. Κατασκευάστηκαν από τους Ενετούς για την απόσυρση<br />

και επισκευή των πλοίων. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιήθηκαν από τοπικούς<br />

φορείς για εκδηλώσεις, αλλά ο μεγάλος σεισμός, του Ιανουαρίου 2006, δημιούργησε<br />

στατικά προβλήματα και τα κατέστησε επικίνδυνα. Στο σημείο όπου ενώνεται η<br />

παλιά με τη νέα πόλη δεσπόζει άλλο ένα μνημείο, η Δημοτική Αγορά, η<br />

ανοικοδόμηση της οποίας ξεκίνησε το 1911. Είναι το τελευταίο εντυπωσιακό έργο<br />

στο χώρο της Παλιάς Πόλης.<br />

23

Από την περιήγηση στην Παλιά Πόλη δεν μπορεί να απουσιάζει καν η<br />

επίσκεψη στη συνοικία της Χαλέπας, στην οποία βρίσκεσαι στο σπίτι του<br />

Ελευθερίου Βενιζέλου. Σήμερα στο σπίτι αυτό στεγάζεται το Εθνικό Ίδρυμα<br />

Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», σκοπός του οποίου είναι η μελέτη<br />

της ζωής και του έργου του Βενιζέλου.<br />

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ: 12<br />

• Γαβαλοχώρι. Παραδοσιακός οικισμός που βρίσκεται περίπου 26 χλμ. ΝΑ των<br />

Χανίων, σε περιοχή κατάφυτη από ελιές και χαρουπιές. Οφείλει το όνομα του<br />

στο βυζαντινό Φίλιππο Γαβαλά που εγκαταστάθηκε στο χωριό ανάμεσα στο<br />

1080 με 1182 κατ' εντολή του βυζαντινού αυτοκράτορα. Στο χωριό λειτουργεί<br />

ενδιαφέρον Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζεται σε κτίριο που<br />

αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της<br />

περιοχής. Τμήμα του κτιρίου, που είναι δίπατο, χτίστηκε στην Ενετοκρατία.<br />

Εκτός από την οικοσκευή στα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνονται<br />

μεταξωτά, υφαντά, χειροτεχνήματα (στο Γαβαλοχώρι οι γυναίκες<br />

ασχολούνται με το «κοπανέλι», σπάνιο είδος πλεκτής δαντέλας- αγγεία,<br />

δείγματα ξυλογλυπτικής και εικονογραφίας, όπλα, νομίσματα κ.ά.) Στην<br />

πλατεία του χωριού λειτουργεί γραφείο του Γυναικείου Αγροτοτουριστικού<br />

Συνεταιρισμού Γαβαλοχωρίου απ' όπου μπορεί κανείς να προμηθευτεί<br />

προϊόντα της περιοχής.<br />

• Φαράγγι Σαμαριάς. 43 χλμ. Ν της πόλης των Χανίων. Είναι το μεγαλύτερο<br />

φαράγγι της Ευρώπης, μήκους 18 χλμ., γνωστό για την υποβλητική ομορφιά<br />

12 Διεύθυνση Τουρ.Προβολής <strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>) www.krassanakis.gr<br />

24

του. Σε ορισμένα σημεία το πέρασμα φτάνει μόλις τα 3 μ. πλάτος και καμιά<br />

φορά τα κάθετα τοιχώματα του ορθώνονται σε ύφος 600 μ. Το φαράγγι<br />

οργώνεται από χείμαρρο. Το πέρασμα της Σαμαριάς επιτρέπεται επίσημα από<br />

το Μάιο μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου κι εφόσον το επιτρέπουν οι καιρικές<br />

συνθήκες μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Στην είσοδο του, στη θέση Ξυλόσκαλο,<br />

υπάρχει τουριστικό περίπτερο με θέα τον επιβλητικό Γκύγκιλο (ύφους 2083<br />

μ.). Στην έξοδο από το φαράγγι θα συναντήσουμε το χωριό Αγ. Ρούμελη, απ'<br />

όπου με καραβάκι θα μεταφερθείτε στη Χώρα Σφακίων. Στη διαδρομή με τ'<br />

αυτοκίνητο από τα Χανιά στην είσοδο του φαραγγιού θα συναντήσετε<br />

γραφικά πεδινά και ορεινά χωριά. Στο χωριό Ομαλός και στο ομώνυμο<br />

οροπέδιο υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και πολλές ταβέρνες.<br />

• Χώρα Σφακίων. 74 χλμ. Νότια των Χανίων. Ιδιόμορφο χωριό, χτισμένο σε<br />

βραχώδη άγονη περιοχή, δυσπρόσιτο κι από στεριά κι από θάλασσα. Ο Δήμος<br />

Σφακίων είναι ο πιο αραιοκατοικημένος σε όλη την Ελλάδα έκταση 468<br />

τ.χλμ., πληθυσμός 2484 κάτοικοι) και περιλαμβάνει τα χωριά Χώρα Σφακίων,<br />

Ανώπολη Άγιος Ιωάννης, Αγία Ρούμελη, Ασφένδου, Λουτρό, Πατσιανός,<br />

Σκαλωτή, Ιμπρος, Ασκύφου και Φραγκοκάστελλο. Ολόκληρα τα Σφακιά<br />

χαρακτηρίζονται από τη φυσική ομορφιά ενός άγριου ορεινού τοπίου το οποίο<br />

συνδυάζεται μοναδικά με τη θάλασσα. Τα Σφακιά περιλαμβάνουν το<br />

μεγαλύτερο τμήμα της οροσειράς Λευκά Όρη ή Μαδάρες με ψηλότερη<br />

κορυφή τις Πάχνες (2454 μέτρα). Επίσης περιλαμβάνουν το φαράγγι της<br />

Σαμαριάς, ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα στην Κρήτη. Άλλα φαράγγια<br />

στα Σφακιά είναι το φαράγγι του Κλάδου, τα Δώματα, το φαράγγι της<br />

Ελυγιάς, της Αράδαινας, το Σφακιανό, της Ίμπρου, του Ασφένδου και το<br />

φαράγγι του Καλλικράτη.<br />

• Φαράγγι Θερίσσου. Εντυπωσιακό φαράγγι, μήκους 6 χλμ. Συνδέει τα Χανιά<br />

με το ομώνυμο χωριό, στους πρόποδες των Λευκών Όρεων, 16 χλμ. νότια των<br />

Χανίων.<br />

• Λίμνη Κουρνά. 48 χλμ. ανατολικά της πόλης των Χανίων. Γραφική λίμνη, η<br />

μοναδική στο νησί. Τα βουνά που την περιτριγυρίζουν καθρεφτίζονται στα<br />

25

ήρεμα νερά της, αν και πολλές ιστορίες έχουν υπάρξει κατά καιρούς για τον<br />

βυθό της!<br />

• Το Σπήλαιο Ασφένδου. Στα ανατολικά του χωριού Ασκύφου σε απόσταση<br />

8χλμ., σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο 770μ., βρίσκεται το χωριό Ασφένδου της<br />

ομώνυμης κοινότητας. Στα ανατολικά του χωριού υπάρχουν ένα μικρό<br />

σπήλαιο με τοιχογραφίες και το σπήλαιο Φαλαγγάρι, με υπόγεια λίμνη σε<br />

μεγάλο βάθος. Το σπήλαιο "Ασφένδου" αναπτύσσεται σε ισόπεδη μικρή<br />

κοιλάδα, στο βορειοανατολικό τμήμα της απαρχής του φαραγγιού που<br />

εκτείνεται 400 μ. νότια της κοινότητας Ασφένδου, στη θέση Σκορδαλάκια.<br />

Αποτελείται βασικά από μία αίθουσα η οποία στο παρελθόν ήταν<br />

μεγαλύτερων διαστάσεων. Οι έντονες κατακρημνίσεις και η πτώση της<br />

οροφής του προσδίδουν μορφολογία βραχοσκεπής. Στο δάπεδο, κοντά στην<br />

είσοδο, σε σταλαγμιτική πλάκα υπάρχουν βραχογραφίες με ποικιλία<br />

εικονοθεμάτων, τα οποία είναι δύσκολο να χρονολογηθούν.<br />

• Το Ελαφονήσι, είναι ένα από τα ομορφότερα αξιοθέατα των Χανίων.<br />

Πρόκειται για μια παραξενιά, θα λέγαμε της φύσης, καθώς είναι και δεν είναι<br />

νησάκι. Βρίσκεται πολύ κοντά στην ακτή, στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού<br />

και απέχει 100 μέτρα από τον όρμο της Χρυσοσκαλίτισσας. Μπορείτε να πάτε<br />

σ' αυτό με τα πόδια, αφού τα νερά είναι πολύ ρηχά. Στο νησάκι οι παραλίες<br />

είναι μαγευτικές με καθαρά, διάφανα νερά και εκπληκτικές αμμουδιές που<br />

έχουν ένα απαλό ροζ χρώμα και αμέτρητα μικρά κοχύλια.<br />

• Γαύδος: Το νησάκι Γαύδος, που βρίσκεται 20 ναυτικά μίλια νότια της Κρήτης<br />

στο Λιβυκό Πέλαγος, έχει έκταση 37 τετ. χλμ. και είναι σκεπασμένο με θά-<br />

μνους, πεύκα και δάση με χαρακτηριστικό τα κέδρη. Υπάρχουν θαυμάσιες<br />

παραλίες με αμμουδιά, όπως το Σαρακίνηκο, ο Κόρφος, ο Ποταμός, η<br />

Λαύρακα, ενώ στο νότιο ακρωτήρι Τρυπητή υπάρχουν θαυμάσιες καμάρες<br />

μέσα στη θάλασσα. <strong>Η</strong> Γαύδος συνδέεται ατμοπλοϊκά με την Κρήτη δύο φορές<br />

την ημέρα και συγκεκριμένα με τα Σφακιά και την Παλαιόχωρα με διάρκεια<br />

26

ταξιδιού 2 και 3 1/2 ώρες αντίστοιχα. Στο νησί υπάρχουν ενοικιαζόμενα δω-<br />

μάτια, στούντιο και ψαροταβέρνες με πραγματικά φρέσκο ψάρι.<br />

ΑΡΧΑΙΟΤ<strong>Η</strong>ΤΕΣ – ΜΟΥΣΕΙΑ: 13<br />

• Άπτερα. 15 χλμ. από τα Χανιά, στα νότια του κόλπου της Σούδας, κοντά στο<br />

χωριό Μεγάλα Χωράφια και σε θέση, απ' όπου είχαν τη δυνατότητα να<br />

εποπτεύουν τον κάμπο των Χανίων, ήταν χτισμένη η Άπτερα μια από τις<br />

σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Δυτ. Κρήτης (7οςαι. π.Χ.). Σήμερα<br />

σώζονται τα τείχη της πόλης που θυμίζουν τα Κυκλώπεια τείχη της Τύρινθας<br />

και των Μυκηνών. Επίσης σώζονται υπολείμματα μικρού ναού του 1ου αι.<br />

π.Χ., αφιερωμένου στη Δήμητρα, ρωμαϊκού θεάτρου και τεράστιες θολωτές<br />

δεξαμενές Ρωμαϊκών χρόνων -κατά μια εκδοχή ήταν αποθήκες σιτηρών- που<br />

διατηρούνται σε καλή κατάσταση.<br />

• Πολυρρήνια. 49 χλμ. Δ των Χανίων, στη θέση Σελλί ή Παλαιόκαστρο,<br />

σώζονται τα ερείπια από τα τείχη και την ακρόπολη της Πολλυρηνίας. Στη<br />

θέση Κρύα Βρύση, κοντά στην Κίσσαμο (Καστέλι), διατηρούνται<br />

υπολείμματα υδραγωγείου Ρωμαϊκής εποχής. Στην ίδρυση της Πολυρρηνίας,<br />

σημαντικής πόλης της αρχαίας Δ. Κρήτης, έλαβαν μέρος οι Αχαιοί, διάδοχοι<br />

των Μινωιτών στην κυριαρχία του νησιού.<br />

• Φαλάσαρνα. Βρισκόταν δυτικότερα της Πολλυρηνίας, της οποίας ήταν<br />

λιμάνι, στη βάση της ακραίας βορειοδυτικής χερσονήσου του νομού Χανίων.<br />

Ερείπια της πόλης σώζονται κοντά στο χωριό Κουτρί. Συγκεκριμένα σώζονται<br />

υπολείμματα από τα Κυκλώπεια τείχη, τους τάφους, θεμέλια σπιτιών καθώς<br />

και γλυπτά λαξευμένα σε βράχους.<br />

• Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων. Τηλ. 28210-90334, 44418. Στεγάζεται στην<br />

ενετική εκκλησία του Αγ. Φραγκίσκου. Στα εκθέματα του, που προέρχονται<br />

από τη Δυτική Κρήτη και άλλες περιοχές και χρονολογούνται από τη<br />

Νεολιθική μέχρι και τη Ρωμαϊκή εποχή, περιλαμβάνονται ειδώλια, αγάλματα,<br />

επιγραφές, όπλα, κεραμικά, σφραγιδόλιθοι, νομίσματα, κοσμήματα κ.ά.<br />

13 Διεύθυνση Τουρ. Προβολής <strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>). www.krassanakis.gr<br />

27

• Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Τηλ.: 28210-42606. Στεγάζει πλουσιότατη<br />

συλλογή στοιχείων σχετικών με την ιστορία του νησιού καθώς και<br />

Λαογραφική συλλογή. Είναι το δεύτερο σε μέγεθος Αρχείο μετά τα γενικά<br />

Αρχεία του Κράτους.<br />

• Ναυτικό Μουσείο Κρήτης. Φρούριο Φιρκά, Ακτή Κουντουριώτη, Χανιά<br />

Τηλ. 28210-91875, Στεγάζεται σε κτίριο που βρίσκεται στην προκυμαία του<br />

ενετικού λιμανιού. Τα εκθέματα του είναι συνδεδεμένα με την ιστορία του<br />

νησιού.<br />

Ο Νομός Χανίων έχει σχετικά εύκολη πρόσβαση μέσω θαλάσσης, οδικώς και<br />

μέσω αέρος αν και το αεροδρόμιο του νομού δεν είναι αρκετά μεγάλο για να<br />

εξυπηρετεί πολλές πτήσεις. Συνδυάζει τη ζωντάνια της πόλης με την περιπέτεια της<br />

φύσης και την ποικιλομορφία του εδάφους. Το παλιό λιμάνι, η παλιά πόλη όπως και<br />

οι γύρω παράκτιες περιοχές, σφύζουν από κίνηση και ζωντάνια κατά τους θερινούς<br />

μήνες, ενώ πρόκληση αποτελούν το φαράγγι της Σαμαριάς και η ανάβαση στα<br />

Σφακιά για τους θερινούς επισκέπτες, αλλά και για τους μόνιμους κατοίκους του<br />

νησιού.<br />

Τα φαράγγι της Σαμαριάς και οι μικροί απομονωμένοι φυσικοί κόλποι που<br />

σχηματίζονται στα νότια παράλια, είναι εικόνες που ελκύουν κάποιον να επισκεφτεί<br />

το νομό. Ιδιαίτερη ποικιλομορφία των ομάδων επισκεπτών του νομού δεν υπάρχει.<br />

Λογω όμως του ότι όλη η ζωντάνια και η κίνηση του νομού είναι επικεντρωμένη<br />

στην πόλη των Χανίων, ενώ ολόκληρος ο υπόλοιπος νομός αποτελείται από εξωτικής<br />

όψεως αξιοθέατα και ποικιλομορφία εδάφους, ο νομός Χανίων είναι πόλος έλξης για<br />

τους λάτρεις της περιπέτειας στη φύση την ημέρα και της διασκέδασης τη νύχτα.<br />

2,3. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ ΡΕΘΥΜΝ<strong>Η</strong>Σ.<br />

Σήμερα το Ρέθυμνο είναι η τρίτη σε μέγεθος πόλη της Κρήτης με πληθυσμό<br />

περίπου 33.000 κατοίκων (απογραφή 2001) και βασίζει την οικονομία της στον<br />

28

τουρισμό. Συγκοινωνιακά η πόλη εξυπηρετείται οδικά με σύνδεση με το <strong>Η</strong>ράκλειο<br />

και τα Χανιά μέσω του Βόρειου Οδικού Άξονα και επαρχιακό σχετικά καλό οδικό<br />

δίκτυο, με το οποίο συνδέεται με όλες τις περιοχές του Νομού. Διαθέτει, επίσης νέο,<br />

σύγχρονο λιμένα, με καθημερινά δρομολόγια επιβατικών πλοίων προς Πειραιά. Δεν<br />

διαθέτει αεροδρόμιο. <strong>Η</strong> σημερινή πόλη είναι κτισμένη στην ίδια θέση με την αρχαία<br />

Ρίθυμνα ή Ρήθυμνα ή Ριθυμνία. Μαρτυρίες για την ύπαρξη της πόλης αρχίζουν από<br />

τον 5ο-4ο αι. π.Χ. και είναι κυρίως τα αργυρά και χάλκινα νομίσματα, τα οποία<br />

έφεραν από τη μια όψη την κεφαλή του Απόλλωνα ή της Αθηνάς και από την άλλη<br />

τρίαινα ή δύο δελφίνια ή αίγα.<br />

Μέσα στην Πόλη 14<br />

<strong>Η</strong> παλιά πόλη στο Ρέθυμνο είναι από τις πιο καλοδιατηρημένες<br />

αναγεννησιακές πόλεις. Βρίσκεται στην καρδιά του σημερινού Ρεθύμνου και<br />

συνδυάζει την ανατολίτικη όψη της Τουρκοκρατίας με την Ενετική αρχιτεκτονική<br />

αναγεννησιακού χαρακτήρα. Ένας περίπατος στα σοκάκια της παλιάς πόλης του<br />

Ρεθύμνου μοιάζει για τον επισκέπτη σαν ένα ταξίδι σε μία άλλη εποχή. Το ενετικό<br />

λιμάνι του Ρεθύμνου είναι ιδανικό σημείο για μια βόλτα στην παλιά πόλη του<br />

Ρεθύμνου. Ξεκινώντας από το μικρό ενετικό λιμάνι στο Ρέθυμνο μπορούμε να<br />

θαυμάσουμε τον λιμενοβραχίονα που κάποτε προστάτευε το λιμάνι και φτιάχτηκε<br />

από τους Ενετούς τον 13ο αιώνα. Σήμερα εξωτερικά από αυτόν υπάρχει ένας πολύ<br />

μεγαλύτερος λιμενοβραχίονας κι ένα νέο λιμάνι, απ' όπου φεύγουν τα επιβατικά<br />

πλοία από το Ρέθυμνο για Πειραιά και Σαντορίνη. Στην άκρη του λιμενοβραχίονα<br />

στέκεται επιβλητικά ο φάρος, που όμως δεν είναι κι αυτός βενετσιάνικος, αλλά<br />

κτίστηκε από τους Τούρκους μετά τον 17ο αιώνα. Συνεχίζοντας μέσα στα στενά της<br />

παλιάς πόλης συναντάμε το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο του Ρεθύμνου.<br />

Βρίσκεται στην οδό Βερνάρδου και το οίκημα είναι μια αστική κατοικία του 17 ου<br />

αιώνα, η οποία ήταν δωρεά της Φανής Βογιατζάκη για την δημιουργία του Μουσείου.<br />

Προχωρώντας πιο βαθειά στα στενά της πόλης συναντάμε το Νεραντζέ Τζαμί, το<br />

οποίο αρχικά ήταν εκκλησία που μετατράπηκε σε τζαμί αργότερα το 1657. Το Ναό<br />

του Αγ. Φραγκίσκου τον οποίο οι Τούρκοι διαμορφώσαν σε πτωχοκομείο, όμως<br />

ακόμα διασώζονται δυο παρεκκλήσια ανατολικά του Ναού. Τη Μεγάλη Πόρτα ή<br />

αλλιώς Porta Guora, η οποία πήρε το όνομά της από τον τότε Ρέκτορα της πόλης J.<br />

Guoro. Το, Τζαμί του Καρά Κιουσά Πασά ένα αρχικά πανέμορφο βενετσιάνικο<br />

14 www.crete.tournet.gr www.creta-info.gr<br />

29

κτήριο το οποίο όμως μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους<br />

μετατράπηκε σε Τζαμί. Στο Ρέθυμνο, ειδικά στην οδό Αρκαδίου, σώζονται πολλά<br />

ενετικά αρχοντικά, που σαγηνεύουν με τις πολυτελείς ανάγλυφες προσόψεις τους.<br />

Γεγονός είναι ότι οι Ενετοί έδιναν ιδιαίτερη προσοχή στην αρχιτεκτονική όχι μόνο<br />

των δημόσιων κτιρίων τους αλλά και των ιδιωτικών τους οικοδομημάτων, σύμφωνα<br />

πάντα με το πρότυπο της μητρόπολης.<br />

Βγαίνοντας μέσα από τα στενά και λίγα μέτρα πιο πέρα από το Ενετικό<br />

Λιμάνι συναντάμε το Βενετσιάνικο Κάστρο Φορτέτζα. <strong>Η</strong> Φορτέτζα (Fortezza), που<br />

πολλές φορές λέγεται λανθασμένα "Φορτέτσα", είναι το Ενετικό Κάστρο στο<br />

Ρέθυμνο, το οποίο δεσπόζει στο λόφο του Παλαιόκαστρου, σχεδόν μέσα στο κέντρο<br />

της παλιάς πόλης. <strong>Η</strong> Φορτέτζα είναι ορατή από κάθε γωνία της πόλης, ενώ<br />

παράλληλα έχει πανοραμική θέα σε όλο το Ρέθυμνο και στην δυτική ακτή, κρύβοντας<br />

μέσα της ολόκληρη ιστορία αιώνων. <strong>Η</strong> Φορτέτζα χτίστηκε σύμφωνα με το<br />

προμαχωνικό σύστημα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή προμαχώνες, οι οποίοι<br />

ενώνονταν μεταξύ τους με τμήματα ευθύγραμμων τειχών με μεγάλο πλάτος και με<br />

κλίση εξωτερικά ώστε να εξοστρακίζονται τα βλήματα των εχθρών χωρίς να<br />

προκαλούν φθορές στο οχυρό. Αρχιτέκτονας του Φρουρίου ήταν ο Sforza Pallavicini<br />

Τη πρώτη πέτρα στα θεμέλια της Φορτέτζας, τοποθέτησε ο Βενετσιάνος Ρέκτορας<br />

Alvise Lando στις 13 Σεπτεμβρίου του 1573 και ως το 1580 ολοκληρώθηκαν οι<br />

εργασίες στον περίβολο και στα δημόσια κτίρια που υπήρχαν μέσα σε αυτόν. Στα<br />

χρόνια που χρειάστηκαν για να κτιστεί η Φορτέτζα δούλεψαν αγγαρεία 107.142<br />

Κρητικοί και 40.205 επιταγμένα ζώα, ενώ αναφέρεται ότι υπεύθυνος για το χτίσιμο<br />

ήταν ο πρωτομάστορας Γ. Σκορδύλης. Σήμερα σώζεται ακέραιος ο οχυρός περίβολος<br />

της Φορτέτζας και συνεχίζεται η αναστύλωση σε κάποια κτίρια μέσα σ’ αυτή. Έτσι, ο<br />

επισκέπτης παίρνει μια ικανοποιητική εικόνα από την Φορτέτζα τον καιρό των<br />

Ενετών.<br />

Στο μέσο του λιμανιού μέσα σε στενά βρίσκεται η ενετική Λότζια. <strong>Η</strong> Λότζια<br />

του Ρεθύμνου είναι ένα τετράγωνο οικοδόμημα με αψιδωτές προσόψεις από τις τρεις<br />

πλευρές, ιδιαίτερα καλοχτισμένο, πιθανώς βασισμένο σε σχέδια του διάσημου<br />

βερονέζου μηχανικού Michele Sammicheli. Αρχικά ήταν ανοιχτό και στεγαζόταν με<br />

ξύλινη οροφή, η οποία το 1625 αντικαταστάθηκε με δώμα. Το πιο μεγαλοπρεπές<br />

δείγμα αυτού του είδους οικοδομημάτων είναι η Λότζια του <strong>Η</strong>ρακλείου. Επόμενη<br />

στάση η κρήνη Ριμόντι. Βρίσκεται στην καρδιά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου και,<br />

30

πολλούς αιώνες τώρα, προσφέρει δροσερό νερό στους περαστικούς. <strong>Η</strong> κρήνη Ριμόντι<br />

χτίστηκε το 1626 από τον ενετό Ρέκτορα του Ρεθύμνου Α. Ριμόντι, από τον οποίο<br />

πήρε και το όνομά της.<br />

Ακολουθώντας την οδό Νικηφόρου Φωκά από την Κρήνη Ριμόντι, φτάνουμε<br />

στην όμορφη εκκλησία της Κυρίας των Αγγέλων. Είναι κτίσμα του τέλους της<br />

ενετοκρατίας από το τάγμα των Δομινικανών, που ήταν αφιερωμένο στη Μαρία<br />

Μαγδαληνή. Οι Τούρκοι την μετέτρεψαν σε τζαμί με την προσθήκη μιχράμπ, δηλαδή<br />

κόγχης προσευχής και μιναρέ. Από το 1917 λειτουργεί ως ορθόδοξη εκκλησία<br />

αφιερωμένη στην Κυρία των Αγγέλων, την Παναγία. Στο Ρέθυμνο είναι επίσης<br />

γνωστή σαν "Μικρή Παναγία" για να διαχωρίζεται από τον Μητροπολιτικό Ναό της<br />

Παναγίας.<br />

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: 15<br />

• <strong>Η</strong> Μονή Αρκαδίου χτίστηκε μάλλον το 14ο αιώνα και απέχει 23 χλμ. από την<br />

πόλη του Ρεθύμνου. Θεμελιωτής της θεωρείται ο βυζαντινός αυτοκράτορας<br />

<strong>Η</strong>ράκλειτος ενώ, πάντα σύμφωνα με την παράδοση, την ανέγερσή της<br />

ολοκλήρωσε ο αυτοκράτορας Αρκάδιος. Σύμφωνα με κάποια επιστημονικά<br />

ευρήματα όμως, φαίνεται ότι η μονή οφείλει τόσο το όνομα όσο και την<br />

ανοικοδόμησή της στο μοναχό Αρκάδιο. Την περίοδο της ενετοκρατίας<br />

ζούσαν εδώ γύρω στους 300 μοναχούς ενώ το 18ο αιώνα άκμασε το<br />

εργαστήριο κεντήματος αμφίων και η αντιγραφή ελληνικών χειρογράφων. Το<br />

15 Διεύθυνση Τουρ. Προβ.<strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>) www.krassanakis.gr<br />

31

καθολικό της χτίστηκε το 1587 σε ερείπια προγενέστερου ναού του 14ου<br />

αιώνα. Πρόκειται για δίκλιτο ναό αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση Σωτήρος<br />

και στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη.<br />

• Το Φραγκοκάστελλο είναι ένα Βενετσιάνικο φρούριο, σχήματος ορθογωνίου<br />

με τετράγωνους πύργους σε κάθε πλευρά. Πάνω από την πύλη σώζεται<br />

ανάγλυφο το λιοντάρι του Αγ. Μάρκου και βενετσιάνικα στέμματα. Κάτω από<br />

το φρούριο υπάρχουν ερείπια της εκκλησίας του Αγ. Μάρκου. <strong>Η</strong> ανέγερση<br />

του αποφασίστηκε το 1371, για την προστασία του μικρού παρακειμένου<br />

όρμου από τους κουρσάρους. Σύμφωνα με την παράδοση το δεύτερο<br />

δεκαπενθήμερο του Μάη και υπό συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες<br />

εμφανίζονται να οδεύουν προς το Φραγκοκάστελλο μαύρες σκιές ενόπλων<br />

Κρητικών αγωνιστών που έχασαν εκεί τη ζωή τους. Οι ντόπιοι τους<br />

ονομάζουν Δροσουλίτες<br />

• Ιδαίο Άντρο. 20 χλμ. Ν των Ανωγείων στο οροπέδιο της Νίδας, στον<br />

Ψηλορείτη, βρίσκεται το ιερό σπήλαιο του Ιδαίου Άντρου. Εδώ, κατά τη<br />

μυθολογία, η Ρέα έκρυψε το Δία βρέφος, που γέννησε στο Δικταίο Άντρο, για<br />

να τον σώσει από τον Κρόνο. Εδώ βρέθηκαν λατρευτικά αντικείμενα,<br />

αγάλματα και ασπίδες χάλκινες, καθώς και άλλα αντικείμενα που σήμερα<br />

είναι εκτεθειμένα στο Αρχαιολογικά Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

• Σπήλαιο Σφενδόνη. Τα Ζωνιανά βρίσκονται στον Ψηλορείτη (όρος Ίδη) σε<br />

υψόμετρο 630 μέτρα και σε κοντινή απόσταση από τα γνωστά Ανώγεια. <strong>Η</strong><br />

κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία. Στην είσοδο του<br />

χωριού βρίσκεται το σπήλαιο "Σφενδόνη" ή "του Σφενδόνη η Τρύπα".<br />

Πρόκειται για ένα από τα ομορφότερα σπήλαια της Ελλάδας με πλούσιο<br />

σταλακτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο. Το σπήλαιο καταλαμβάνει έκταση<br />

3000 τ.μ. κι είναι από τα εντυπωσιακότερα στην Ελλάδα. Στα 270 μέτρα της<br />

διαδρομής του, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει πως η φύση με<br />

πολύ υπομονή αυτοσχεδιάζει και δημιουργεί με σταγόνες νερού κι άλατα, ένα<br />

αισθητικό υπερθέαμα. Ογκώδεις κολώνες δημιουργούν δαιδαλώδη<br />

32

διαμερίσματα μέσα στο σπήλαιο. Αναρίθμητοι σταλακτίτες και σταλαγμίτες,<br />

ποικιλόμορφοι και πολύχρωμοι, διακοσμούν τις αίθουσες του σπηλαίου. Σε<br />

πολλά σημεία υπάρχουν λιθωματικές λεκάνες νερού και "μαργαριτάρια<br />

σπηλαίων". Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η λάμψη από μικροσκοπικούς<br />

κρυστάλλους ανθρακικού ασβεστίου. Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε από παλιά<br />

σαν κρησφύγετο. Εδώ είχε βρει καταφύγιο ένας αντάρτης (χαϊνης) από τα<br />

Σφακιά, ο Σφεντόνης.<br />

• Φαράγγια Ξεχωριστής ομορφιάς φαράγγια διασχίζουν τα όρη και τις<br />

οροσειρές του νομού: το Κουρταλιώτικο που έχει μήκος 3 χιλιόμετρα και<br />

καταλήγει στην περίφημη Λίμνη Πρέβελη, το φαράγγι του Κοτσυφού που<br />

ξεκινά από το χωριό Κάννεβος και καταλήγει στο χωριό Σελλιά, το φαράγγι<br />

της Πατσού στο Αμάρι, των Πρασσών που καταλήγει στον Πλατανιά στη<br />

βόρεια παραλία ανατολικά της πόλης του Ρεθύμνου, το Αρκαδιώτικο, των<br />

Βεδέρων, των Μύλων και άλλα μικρότερα. Το Κουρταλιώτικο φαράγγι με τις<br />

επιβλητικές πλαγιές που φθάνουν τα 600 μέτρα, έχει είσοδο από το χωριό<br />

Κοξαρέ και καταλήγει στη λίμνη της Πρέβελη. Είναι ένα θαυμάσιο φαράγγι<br />

που αξίζει κανείς να επισκεφθεί. Ακολουθώντας τα σκαλοπάτια που<br />

βρίσκονται πλευρικά του δρόμου Κοξαρέ - Ασώματος φθάνουμε στο βάθος<br />

του φαραγγιού, όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Το φαράγγι<br />

διασχίζει ο Μεγάλος Ποταμός που στο σημείο αυτό ονομάζεται<br />

33

Κουρταλιώτης. Το φαράγγι του Κοτσυφού ξεκινάει από το χωριό Κάννεβος<br />

και καταλήγει στον Πλακιά. Στο σημείο της αφετηρίας του είναι πολύ στενό<br />

με πλάτος περίπου 10μ. το οποίο σταδιακά αυξάνεται και φθάνει τα 600μ.. Το<br />

συνολικό του μήκος είναι 1.800 μ., και οι σχεδόν κατακόρυφες πλευρές που<br />

φθάνουν το ύψος των 600. Μέσα στο φαράγγι υπάρχει μικρός ναός, χτισμένος<br />

μέσα σε βραχώδη κοιλότητα. To φαράγγι της Πατσού, εύκολο στη διάβασή<br />

του και αξιοποιημένο από τη δασική υπηρεσία σε συνδυασμό με την<br />

σπηλαιώδη εκκλησία του Αγ. Αντωνίου, αποτελεί εξαιρετικό προορισμό για<br />

μικρές εκδρομές και πικ-νικ. Το Αρκαδιώτικο φαράγγι ξεκινά από τη Μονή<br />

Αρκαδίου και μέσα από μια πανέμορφη διαδρομή καταλήγει στο χωριό<br />

Πίκρης όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει σημαντικά βενετσιάνικα<br />

αρχιτεκτονικά στοιχεία. Τέλος το Πρασσανό φαράγγι που ξεκινά νότια του<br />

χωριού Πρασσές προσφέρει μια τρίωρη διαδρομή μέσα από εντυπωσιακά<br />

τοιχώματα βράχων και μερικές σχετικά δύσβατες προσπελάσεις που κάνουν<br />

το πέρασμά του εξαιρετικά ενδιαφέρον.<br />

• Τα Ανώγεια όπως είναι γνωστά, βρίσκονται στις βόρειες προσβάσεις της<br />

Ίδης, στην πλαγιά του υψώματος Αρμί. Σ' αυτήν ακριβώς τη θέση του, οφείλει<br />

την ονομασία του: άνω + γαία= ανώγειο, ψηλή τοποθεσία. Το χωριό<br />

αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα χειροτεχνίας-οικοτεχνίας της<br />

Κρήτης. Τα παραγόμενα είδη τέχνης είναι εξαιρετικής ποιότητας, με ιδιαίτερα<br />

χαρακτηριστικά μοτίβα, τα φημισμένα ανωγειανά κεντήματα και υφαντά. Εδώ<br />

άλλωστε δημιουργήθηκε ο πρώτος γυναικείος συνεταιρισμός της<br />

Ελλάδας. Ακόμη φημίζεται για τους λυράρηδες και τραγουδιστές του. Τα<br />

Ανώγεια απέχουν από το Ρέθυμνο 55 χλμ και από το <strong>Η</strong>ράκλειο 36 χλμ. Είναι<br />

χτισμένα σε τρία επίπεδα. Ο δρόμος από την Αξό φέρνει στο πρώτο επίπεδο,<br />

το ειδυλλιακό Περαχώρι με κρυστάλλινα νερά και πλατάνια. Μια μεγάλη<br />

ανηφορική στροφή σε φέρνει στο Αρμί, το κέντρο των Ανωγείων και<br />

ακολουθεί το τρίτο επίπεδο, το γραφικό Μετόχι. Οι Ανωγειανοί διαφέρουν<br />

πολύ από τους άλλους Κρητικούς ακόμη και των κοντινών τους περιοχών,<br />

διατηρούν αναλλοίωτη την παραδοσιακή μορφή ζωής στην ενδυμασία, στο<br />

γλωσσικό ιδίωμα και στις κοινωνικές εκδηλώσεις. Διακρίνονται για τη<br />

φιλοξενία τους και γενικά την περιποίηση των ξένων. Παλιότερα γινόντουσαν<br />

34

προς τιμή του φιλοξενούμενου, εορτές, συμπόσια και αγώνες στην πλατεία<br />

του Αγίου Ιωάννη, όπου βρίσκεται και η ομώνυμη εκκλησία με αγιογραφίες<br />

του 12ου αιώνα. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται εδώ πολιτιστικό φεστιβάλ, τα<br />

Υακίνθεια.<br />

Ο Νομός Ρεθύμνης βρίσκεται ανάμεσα στους δυο νομούς με τα μεγαλύτερα<br />

αεροδρόμια του νησιού, ενώ ο ίδιος υστερεί αεροδρομίου. Είναι πέρασμα για τους<br />

δυο άλλους νομούς <strong>Η</strong>ρακλείου και Χανίων, όμως ο ίδιος δεν έχει ιδιαίτερα εύκολη<br />

πρόσβαση εφόσον γίνεται μόνο μέσω θαλάσσης και οδικώς. Συνδυάζει τη<br />

γραφικότητα της παλιάς πόλης με αυτήν της υπαίθρου και την ιδιομορφία της<br />

ενδοχώρας. <strong>Η</strong> παλιά πόλη του Ρεθύμνου αποτελεί ένα κοινό χαρακτηριστικό με<br />

αυτήν των Χανίων.<br />

Ο νομός Ρεθύμνου αποτελείται από αναρίθμητα παραδοσιακά γραφικά χωριά,<br />

μοναστήρια μοναδικού ενδιαφέροντος και φυσικές ομορφιές όπως λίμνες, σπήλαια<br />

και αρκετά φαράγγια, το καθένα με το δικό του μύθο! Είναι ένας ιδιαίτερος νομός<br />

που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν περιηγητικός-παραδοσιακός. Εκεί ο<br />

επισκέπτης μπορεί να επιλέξει να περιηγηθεί ανάμεσα σε έξι φαράγγια, αρκετά<br />

σπήλαια με πιο γνωστά του Ιδαίου Άντρου και της Σφεντόνης. Χωριά με παράδοση<br />

και ιστορία όπως τα Ανώγεια, Ζωνιανά, Αξός κ.α. Ο νομός Ρεθύμνου αποτελεί<br />

ισχυρό πόλο έλξης των περιηγητών και των τουριστών που θέλουν να βιώσουν<br />

ισχυρές εμπειρίες στις διακοπές τους, αλλά είναι και ο αγαπημένος νομός των<br />

μόνιμων κατοίκων της Κρήτης για τις αποδράσεις τους τη χειμερινή περίοδο.<br />

2,4. <strong>ΝΟΜΟ</strong>Σ ΛΑΣΙΘΙΟΥ.<br />

Ο Νομός Λασιθίου είναι ο ανατολικότερος νομός της Κρήτης και γειτoνιάζει<br />

δυτικά με τον Νομό <strong>Η</strong>ρακλείου. Έχει έκταση 1.823 τ. χλμ. και πληθυσμό περίπου<br />

78.000 κατοίκους. Γύρω από το Λασίθι υπάρχουν πολλές νησίδες. Οι κυριότερες<br />

είναι: η Σπιναλόγκα, το Γαϊδουρονήσι, η Ψείρα και το Παξιμάδι. Διαιρείται σε<br />

τέσσερις επαρχίες, του Μιραμπέλλου, της Ιεράπετρας, της Σητείας και την ομώνυμη<br />

του νομού. Πρωτεύουσα του νομού είναι ο Άγιος Νικόλαος. Άλλες μεγάλες πόλεις<br />

35

είναι η Σητεία και η Ιεράπετρα, το Τζερμιάδο, οι οποίες μάλιστα ακολουθούν<br />

γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ο πληθυσμός του Νομού φτάνει τους 76.319.<br />

Οι ακτές του νομού αποτελούν σημαντικούς βιότοπους για τη θαλάσσια χελώνα<br />

Caretta caretta, ενώ έχει αναφερθεί αρκετές φορές και η παρουσία της μεσογειακής<br />

φώκιας Monachus monachus. <strong>Η</strong> χλωρίδα του νομού είναι ιδιαίτερα σημαντική και<br />

πλούσια και υπάρχει μεγάλη ποικιλία βιοτόπων. Υπάρχουν τοπικά ενδημικά είδη<br />

φυτών (δεν εμφανίζονται σε άλλο μέρος της Κρήτης), καθώς και φυτά που δεν<br />

συναντώνται σε άλλο μέρος της Ευρώπης, αλλά τα συναντά κανείς στην Ασία και την<br />

Αφρική.<br />

ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ: 16<br />

• Ο Άγιος Νικόλαος (ή απλά Άγιος για τους ντόπιους), Πρωτεύουσα του<br />

νομού Λασιθίου από το 1904. Χτισμένη στη βορειοδυτική άκρη του ήρεμου<br />

κόλπου του Μιραμπέλο, προφυλαμένη από τα βουνά, είναι μια γραφική<br />

σύγχρονη πολιτεία. Οι μόνιμοι κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001<br />

ήταν 19.593 και απέχει 64 χ.λ.μ. από την πόλη του <strong>Η</strong>ρακλείου. Ο Αγ. Νικόλαος<br />

διαθέτει λιμάνι αλλά το αεροδρόμιο του Νομού βρίσκεται 64 χλμ ανατολικά της<br />

πόλης του Αγ. Νικολάου στην πανέμορφη Σητεία. <strong>Η</strong> πόλη διατηρεί τη<br />

γραφικότητά της, ιδιαίτερα στο κέντρο, με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των<br />

σπιτιών της, τα στενά δρομάκια και τα πλινθόστρωτα σκαλοπάτια της. Στη θέση<br />

της σημερινής πόλης, υπήρχε στην αρχαιότητα το μικρό λιμάνι της Λατώ. Κατά<br />

τον 3ο π.Χ. αι., ήταν ακμαίο εμπορικό λιμάνι και αυτόνομη πόλη με δικά της<br />

νομίσματα. Στις επόμενες περιόδους πέφτει σε παρακμή, μέχρι το 13ο αι., οπότε<br />

υπάρχουν οι πρώτες ιστορικές πληροφορίες. Το 1206μ.Χ. οι Γενουάτες<br />

έφτιαξαν πάνω στο λόφο Κεφάλι, εκεί που βρίσκεται σήμερα η Νομαρχία, το<br />

φρούριο Μιραμπέλο, που έδωσε τ' όνομά του στην πόλη αλλά και σ' ολόκληρο<br />

τον κόλπο. Τον 16ο αιώνα οι Ενετοί έδωσαν στην πόλη το σημερινό της όνομα,<br />

από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται στη μικρή χερσόνησο<br />

Πόλο έλξης αποτελεί στη μέση της πόλης η Λίμνη Βουλισμένη (ή<br />

απλώς 'Λίμνη' για τους Αγιονικολιώτες) είναι μια μικρή Λιμνοθάλασσα στο<br />

κέντρο της πόλης. Πολλοί μύθοι υπάρχουν για τη Λίμνη, οι αρχαιότεροι από<br />

τους οποίους θέλουν τις θεές Αθηνά και Άρτεμη να λούζονται σε αυτή. Με τη<br />

16 www.el.wikipedia.org www.krassanakis.gr www.creta-info.gr<br />

36

λίμνη συνδέονται πολλοί αστικοί μύθοι, όπως ότι δεν υπάρχει πυθμένας, και ότι<br />

η Λίμνη συνδέεται με το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Ο τελευταίος μύθος<br />

στηρίζεται στο ότι κατά την τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου, τα νερά της<br />

Λίμνης φούσκωσαν και πλημμύρισαν τις γύρω από αυτήν αποθήκες. Στον<br />

πυθμένα της λίμνης υπάρχει πολεμικό υλικό που εγκαταλείφθηκε από τους<br />

Γερμανούς στρατιώτες προτού αποχωρήσουν στο τέλος του Δεύτερου<br />

Παγκόσμιου Πολέμου.<br />

<strong>Η</strong> Μαρίνα του Δήμου Αγίου Νικολάου όπου διοργανώνονται<br />

ιστιοπλοϊκοί αγώνες. <strong>Η</strong> μόνιμη έκθεση ΙΡΙΣ της τοπικής χλωρίδας και του<br />

τρόπου που χρησιμοποιήθηκε στην καθημερινή ζωή των Κρητικών στεγάζεται<br />

σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο στον πεζόδρομο της οδού 28ης<br />

Οκτωβρίου. Στον ίδιο πεζόδρομο ένα επίσης ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο<br />

φιλοξενεί τη δημοτική Πινακοθήκη όπου παρουσιάζονται εκθέσεις με έργα<br />

των πολλών ντόπιων και ξένων καλλιτεχνών που ζουν κι εργάζονται στην<br />

περιοχή. <strong>Η</strong> πόλη διαθέτει ακόμα Δημοτική Βιβλιοθήκη την "Kουνδούριο",<br />

που περιλαμβάνει 10.000 τόμους.<br />

Τη γραφικότητα της πόλης συμπληρώνουν τα δυο μικρά νησιά που<br />

κλείνουν τον απάνεμο κόλπο. Το μεγαλύτερο είναι των Αγίων Πάντων, με την<br />

ομώνυμη εκκλησούλα και το φάρο, όπου εκτρέφεται ο κρητικός αίγαγρος, και<br />

το άλλο το μικρό του Φάρου. Τα νησάκια Αγίων Πάντων και Φάρου, είναι ένα<br />

παράδειγμα στην Φυσική Ιστορία καθώς ενώ απέχουν ελάχιστα μέτρα το ένα<br />

από το άλλο τα είδη της πανίδας και χλωρίδας που φιλοξενούν έχουν εξελιχθεί<br />

διαφορετικά Στο νησί των Αγίων Πάντων έχουν μεταφερθεί από τα μέσα του<br />

προηγούμενου αιώνα κρητικοί αίγαγροι, τα Κρι-Κρί, προκειμένου να<br />

διατηρηθεί καθαρό το είδος.<br />

• 9 χλμ έξω από τον Αγ. Νικόλαο και πριν από το χωριό Κριτσά<br />

συναντάμε την Παναγία την Κερά, ένας Ναός με θαυμάσιες τοιχογραφίες του<br />

14ου ή 15ου αι.<br />

• Σπιναλόγκα, τηλ. 2810-288484, 288394. Νησάκι-βράχος στην είσοδο<br />

του κόλπου της Ελούντας, 12 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο. Εδώ πάνω<br />

βρίσκονται τα ερείπια του ισχυρότατου φρουρίου που έχτισαν οι Ενετοί το 1529<br />

για να αποτρέψουν την είσοδο κάθε εχθρικού πλοίου στο λιμάνι της Ελούντας.<br />

37

• Σητεία: <strong>Η</strong> οδική πρόσβαση στη Σητεία πραγματοποιείται από δύο<br />

κεντρικούς άξονες. Ο νότιος οδηγεί από την Ιεράπετρα διασχίζοντας την<br />

επαρχία Σητείας από το Λιβυκό προς το Κρητικό πέλαγος. Ο βόρειος οδικός<br />

άξονας συνδέει τη Σητεία με την πρωτεύουσα του νομού, Άγιο Νικόλαο και η<br />

απόστασή τους είναι 64 χλμ. Το Κ.Τ.Ε.Λ. πραγματοποιεί δρομολόγια προς όλα<br />

τα χωριά της επαρχίας και άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Με την υπόλοιπη<br />

Ελλάδα, η Σητεία συνδέεται αεροπορικά και ακτοπλοϊκά. Το λιμάνι της Σητείας<br />

εξυπηρετεί κυρίως μικρά πλοιάρια αλιείας και ιστιοπλοϊκά, αλλά είναι -<br />

δυνητικά- σε θέση να εξυπηρετήσει μεγαλύτερα επιβατηγά. <strong>Η</strong> Σητεία συνδέεται<br />

με τον Πειραιά ακτοπλοϊκώς με τα επιβατηγά «Βιτσέντζος Κορνάρος» και<br />

«Ιεράπετρα» της Λ.Α.Ν.Ε. Παράλληλα, η Σητεία συνδέεται με νησιά των<br />

Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων. Το αεροδρόμιο της Σητείας μπορεί να<br />

φιλοξενήσει αεροπλάνα μικρού και μεσαίου μεγέθους. Τακτικές πτήσεις<br />

πραγματοποιούνται από και προς την Αθήνα, Ρόδο, Κάρπαθο, Κάσο, το Άκτιο<br />

και το <strong>Η</strong>ράκλειο. Επίσης, το αεροδρόμιο είναι σε θέση να φιλοξενεί πτήσεις<br />

τσάρτερ και ιδιωτικών αεροσκαφών.<br />

<strong>Η</strong> πόλη πιθανώς ταυτίζεται με την κλασική και ελληνιστική <strong>Η</strong>τεία ή<br />

Ήτιδα, ή Σηταία, πιθανολογούμενη πατρίδα του Μύσωνα, ενός από τους επτά<br />

σοφούς της αρχαιότητας. Κατά το Μεσαίωνα, αποτελούσε σημαντικό εμπορικό<br />

λιμάνι του Βυζαντίου. Κατά την Ενετοκρατία ενσωματώθηκε στο Βενετικό<br />

Regno di Candia, και είχε χαρακτηρισθεί "maximum statum et lumen ejiusdem<br />

insulae" (=μέγιστος σταθμός αλλά και φως του νησιού). Για να<br />

σταθεροποιήσουν την κυριαρχία τους, οι Βενετοί έκτισαν σε διάφορα σημεία<br />

στρατηγικής σημασίας της επαρχίας πολλά φρούρια που σώζονται και<br />

σήμερα(π.χ. Καζάρμα). <strong>Η</strong> πόλη καταστράφηκε από σεισμό το 1508 και από<br />

επιδρομή πειρατών το 1538. Το 1651, οι Βενετοί κατέστρεψαν την πόλη για να<br />

μην την παραδώσουν στους Οθωμανούς. <strong>Η</strong> Σητεία ξαναχτίστηκε το 1870, με<br />

την ονομασία Αβνιέ, η οποία όμως δεν επικράτησε.<br />

Το φρούριο του κάστρου, ή Καζάρμα (Casa di arma), αποτελούσε το<br />

στρατώνα της φρουράς ή το διοικητήριο κατά την Ενετοκρατία, ένα δηλαδή από<br />

τα οικοδομήματα της Μεσαιωνικής Σητείας η οποία περιβαλλόταν με τείχος. <strong>Η</strong><br />

οχύρωση της πόλης και η Καζάρμα χρονολογούνται στην ύστερη βυζαντινή<br />

περίοδο. <strong>Η</strong> Καζάρμα σήμερα έχει αναστηλωθεί και διακρίνονται οι τουρκικές<br />

38

προσθήκες, όπως οι κουμπέδες πάνω στις επάλξεις, δηλαδή τα φυλάκια του<br />

φρουρίου.<br />

• Ανατολικά της Σητείας (18 χλμ.) η Μονή Τοπλού ή Παναγία<br />

Ακρωτηριανή, που ανάγεται στο 15ο αι. μ.Χ. Στη μονή θα δείτε επιγραφή του<br />

2ου αι. π.Χ. και εικόνα του 18ου αι. μ.Χ., έργο του Ιωάννη Κορνάρου.<br />

• Ετιά, ένας εγκαταλελειμμένος μικροσυνοικισμός που βρίσκεται<br />

μεταξύ Παπαγιαννάδων και Αρμένων και έχει πανέμορφα πετρόχτιστα σπίτια.<br />

Ήταν φέουδο της Ενετικής οικογένειας των De Mezzo, οι οποίοι έκτισαν εκεί<br />

την τριώροφη έπαυλή τους που αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο<br />

αντιπροσωπευτικά δείγματα της Ενετικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη. Βόϊλα,<br />

ένα έρημο μεσαιωνικό χωριό που βρίσκεται μόλις 1 χλμ. απόσταση από τον<br />

Χονδρά. Οι οικισμοί της Βόίλας και της Ετιάς έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό<br />

Πρόγραμμα Interreg II και με την βοήθεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας<br />

αναστηλώνονται.<br />

• <strong>Η</strong> Ιεράπετρα είναι η νοτιότερη πόλη της Ελλάδας και η<br />

νοτιοανατολικότερη της Ευρώπης. Ανήκει στο Νομό Λασιθίου, του οποίου<br />

είναι η μεγαλύτερη πόλη και, αν και δεν είναι η πρωτεύουσα, αποτελεί το κύριο<br />

οικονομικό και εμπορικό κέντρο του. Βρίσκεται στην νότια πλευρά της Κρήτης<br />

και έχει μια ιστορία αρκετών αιώνων. Σήμερα αποτελεί εμπορικό κέντρο<br />

εξαγωγής αγροτικών προϊόντων προς την Ευρώπη. Σε ένα από τα ταξίδια του ο<br />

Ναπολέων Βοναπάρτης έκανε μία στάση στην Ιεράπετρα, μέσα στο 1798 κατά<br />

την πορεία του προς την Αίγυπτο έμεινε μόνο για ένα βράδυ χωρίς να<br />

αποκαλύψει την ταυτότητά του. Μύθος ή πραγματικότητα… οι κάτοικοι ακόμα<br />

διατηρούν και δείχνουν το «σπίτι του Ναπολέων» σε ξένους περαστικούς. Στον<br />

παραλιακό της πόλης συναντάμε το φρούριο ή αλλιώς τον Καλέ. Το Φρούριο<br />

χτίστηκε από τους Ενετούς – ο γνωστός Καλές των Γεραπετριτών – έχει<br />

ανεγερθεί πάνω στον νότιο μόλο του αρχαίου λιμανιού προς την πλευρά της<br />

«Σαρακήνας» και είναι από τα μνημεία εκείνα του παρελθόντος, που η γερή<br />

κατασκευή του σε συνάρτηση με τη χρησιμότητα του μέχρι τα τελευταία χρόνια<br />

του περασμένου αιώνα, το έκαναν να διατηρηθεί μέχρι σήμερα, για να θυμίζει<br />

δύσκολες για το Έθνος μας εποχές, αλλά και να προβληματίζει και να διδάσκει<br />

τους νεότερους για την αποφυγή λαθών του παρελθόντος. <strong>Η</strong> ανέγερσή του είναι<br />

39

πολύ πιθανό να άρχισε γύρω στο 1212, όπως ισχυρίζεται και ο αρχαιολόγος L.<br />

Mariani, από το Γεναβέζο πειρατή Πεσκατόρε και έκτοτε συνδέθηκε με την<br />

ιστορία της πόλης. <strong>Η</strong> σημερινή του ονομασία «Καλές» είναι παραφθορά της<br />

τούρκικης λέξης «κουλές», που σημαίνει πύργος.<br />

• Χρυσή (ή Γαιδουρονήσι) Είναι ένα από τα 81 ακατοίκητα νησιά της<br />

Κρήτης. Πιο γνωστό είναι με την ονομασία Γαϊδουρονήσι. Οι κάτοικοι της<br />

Ιεράπετρας το αποκαλούν απλά "Νησί", καθώς η σχέση τους μαζί του είναι<br />

ιδιαίτερη. Βρίσκεται 8 ναυτικά μίλια νότια της Ιεράπετρας στο Λιβυκό<br />

Πέλαγος. Είναι σχεδόν επίπεδο με κύριο χαρακτηριστικό του την πληθώρα των<br />

κοχυλιών στη βόρεια παραλία (Μπελεγρίνα), τις ξανθές παραλίες, τα<br />

γαλαζοπράσινα νερά του και το δάσος κέδρων. Έχει μέγιστο μήκος 5 χλμ και<br />

μέσο πλάτος 1 χλμ. Το ψηλότερο μέρος είναι η κορυφή Κεφάλα στα 31 μέτρα.<br />

Το δάσος κέδρων που υπάρχει στο νησί έχει έκταση 350 στρέμματα με μέσο<br />

όρο 14 δέντρα ανά στρέμμα ηλικίας 200 ετών. Στο δυτικό μέρος του νησιού ο<br />

επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου<br />

(πιθανότατα χτισμένο τον 13ο αιώνα), την παλιά αλυκή που ακόμα μαζεύει<br />

αλάτι, τους λαξευτούς τάφους της Ρωμαϊκής περιόδου, τον αρχαίο<br />

λιμενοβραχίονα και το φάρο.<br />

700 μέτρα ανατολικά της Χρυσής βρίσκεται το Μικρονήσι, ένα<br />

βραχώδες νησάκι συνολικής έκτασης 117 στρεμμάτων. Στο Μικρονήσι<br />

φωλιάζουν εκατοντάδες χιλιάδες ζευγάρια γλάρων. Για όλο αυτό το πανέμορφο<br />

και διατηρημένο οικοσύστημα η Χρυσή έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό<br />

πρόγραμμα προστασίας τοπίων φυσικού κάλλους (NATURA 2000). Από τα<br />

μέσα Μαΐου έως τα τέλη Οκτωβρίου εκτελούνται καθημερινά δρομολόγια<br />

σκαφών από το λιμάνι της Ιεράπετρας στις 10:30. Μετά από ταξίδι μίας ώρας<br />

περίπου γίνεται η αποβίβαση στο νότιο μέρος του νησιού στη θέση "Βουγιού<br />

Μάτι", δίπλα στη δημοτική ταβέρνα. Από το χώρο της αποβίβασης υπάρχει<br />

μονοπάτι, που οδηγεί τον επισκέπτη στο βόρειο τμήμα του νησιού, στον όρμο<br />

της Μπελεγρίνας.<br />

• Το οροπέδιο του Λασιθίου έχει υψόμετρο 850 μέτρα και καλύπτει μια<br />

έκταση 25 χιλιάδων στρεμμάτων με γραφικούς (περίπου 7.000) μύλους που<br />

ποτίζουν την κατάφυτη από κηπευτικά, αχλαδιές και μηλιές περιοχή. Πρόκειται<br />

40

για ένα εύφορο Οροπέδιο που φημίζεται για την παραγωγή του σε κηπευτικά<br />

και φρούτα. Ο δρόμος που κάνει τον γύρο του Λασιθίου έχει έκταση 23 περίπου<br />

χιλιομέτρων και κατά την διάρκεια αυτής της διαδρομής διασχίζει κανείς τα 18<br />

χωριά που είναι κτισμένα σ’ αυτό. Τα 18 χωριά της επαρχίας Λασιθίου είναι<br />

δημιούργημα των αρχών του 15ου αιώνα, όταν επέτρεψαν οι Ενετοί να<br />

κατοικηθεί και πάλι το Λασίθι. Οι Ενετοί, μόλις κατέλαβαν την Κρήτη, είχαν<br />

απαγορεύσει την κατοίκηση της Δίκτης, επειδή γινόταν εστία επαναστατών. Τα<br />

περισσότερα από τα χωριά αυτά φέρουν το όνομά του οικιστή τους,: Τζερμιά,<br />

Λαγού, Αυγουστή, Φαρσάρη κ.τ.λ. Χαρακτηριστικό των χωριών είναι ότι<br />

διατηρούν την παραδοσιακή τους ταυτότητα, τόσο στη φυσιογνωμία τους, όσο<br />

και οι κάτοικοι στον τρόπο ζωής τους.<br />

Πρωτεύουσα του Οροπεδίου και έδρα του ομώνυμου δήμου αποτελεί το<br />

κεφαλοχώρι Τζερμιάδο. Το Τζερμιάδο είναι ένα πανέμορφο ορεινό γραφικό<br />

χωριό που βρίσκεται σε απόσταση 49 χλμ. δυτικά του Αγίου Νικολάου.<br />

Διακρίνεται για τη φυσική ομορφιά του και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του<br />

και διαθέτει καταπληκτική θέα. Από το Τζερμιάδο και ακολουθώντας ένα βατό<br />

χωματόδρομο μπορείτε να φτάσετε στη θέση Καρφί, σε υψόμετρο 1100μ. και<br />

να δείτε τα ερείπια του μινωικού οικισμού των Ετεοκρητών.<br />

• Δικταίο Άντρο. Στην άκρη του χωριού Ψυχρό (48 χλμ. ΑΝ του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου, του Αγίου Νικολάου), αρχίζει η ανάβαση για το σπήλαιο, όπου<br />

κατά τη μυθολογία γεννήθηκε ο Το Δικταίο Άντρο υπήρξε τόπος λατρείας. Οι<br />

ανασκαφές εδώ αποκάλυψαν σπουδαιότατα αρχαιολογικά ευρήματα. Από το<br />

χωριό μέχρι την είσοδο του σπηλαίου θ' ανεβείτε πεζοί ή με ζώα, που<br />

νοικιάζουν οι ντόπιοι. <strong>Η</strong> κάθοδος στο υποβλητικό σπήλαιο απαιτεί ιδιαίτερη<br />

προσοχή. Σταλαγμίτες σε διάφορα σχήματα στολίζουν όλο το σπήλαιο.<br />

• Σπήλαιο Ειλειθυίας. Στο σπήλαιο αυτό ασκήθηκε λατρεία από τη<br />

Νεολιθική εποχή μέχρι και τον 5ο π.Χ. αιώνα. Βρίσκεται σε απόσταση 1 χλμ. Ν<br />

της Αμνισού και ήταν αφιερωμένο στην προστάτιδα θεά του τοκετού, την<br />

Ειλειθυία. <strong>Η</strong> αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ειδώλια γυναικών, σε στά-<br />

ση τοκετού, ενώ θηλάζουν ή δέονται, ειδώλια ζώων, νεολιθικά όστρακα.<br />

41

• Το Φοινικόδασος στο Βάι. 17 Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο<br />

της Κρήτης και απέχει 7 μόλις χιλ. από το Παλαίκαστρο. Είναι το μεγαλύτερο<br />

σε έκταση και μοναδικό σε ομορφιά φοινικόδασος στην Ευρώπη.<br />

Καταλαμβάνει μια έκταση 250 στρεμμάτων (20 εκτάρια )και είναι μια<br />

καταπράσινη όαση με χιλιάδες φοίνικες που καταλήγουν σε μια θαυμάσια<br />

χρυσή αμμουδιά. <strong>Η</strong> ονομασία του προέρχεται από την τοπική διάλεκτο, στην<br />

οποία οι φοίνικες ονομάζονται Βάγιες ή Βάγια → Βάι. Το Βαί έχει κηρυχθεί<br />

αισθητικό δάσος και βιότοπος με σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Οι φοίνικες είναι<br />

αυτοφυείς και ανήκουν στο ενδημικό είδος φοίνικας του Θεοφράστου. <strong>Η</strong><br />

ιστορία του φοινικοδάσους χάνεται μέσα στους αιώνες και υπάρχουν διάφοροι<br />

θρύλοι για την δημιουργία του. O φοίνικας ήταν ήδη γνωστός στη Μινωική<br />

Κρήτη και μάλιστα θεωρείτο ιερό δέντρο. Οι αιωνόβιοι φοίνικες κατά μήκος<br />

της παραλίας σε συνδυασμό με τα πεντακάθαρα νερά της θάλασσας και το<br />

μικρό νησάκι που απέχει λίγα μόνο μέτρα από τη παραλία συνθέτουν ένα τοπίο<br />

εξωτικό, ασύγκριτης ομορφιάς και προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες απ΄ όλο<br />

τον κόσμο.<br />

17 www.google.gr www.el.wikipedia.org<br />

42

ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ: 18<br />

• Αρχαιολογικό Μουσείο Αγ. Νικολάου, Τηλ. 28410-24943, 22462.<br />

Περιλαμβάνει ευρήματα από ανασκαφές στην Ανατολική Κρήτη.<br />

• Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας, τηλ. 28430-23917, 71175. Περιλαμβάνει<br />

ευρήματα ανασκαφών από Σητεία, Ζάκρο, Πέτρα, Παλαιό κάστρο Μινωικής<br />

περιόδου. Μεταξύ άλλων, εκτίθενται η συλλογή αγγείων, πήλινες πινακίδες<br />

της Γραμμικής Α που βρέθηκαν στο αρχειοφυλακείο της Ζάκρου, ειδώλια από<br />

ιερά κορυφής, ένα σταφυλοπιεστήριο νεοανακτορικής περιόδου και ένας<br />

ελληνιστικός μύλος για άλεση σιτηρών. Μοναδικό είναι το χρυσελεφάντινο<br />

ανδρικό ειδώλιο που βρέθηκε στη θέση Ρουσσόλακκος κοντά στο<br />

Παλαίκαστρο.<br />

• Λαογραφικό Μουσείο στο Χαμαίζι, 11 χλμ. Από τη Σητεία.<br />

• Μουσείο Βυζαντινών Εικόνων και Χαλκογραφίας Μονής Τοπλού.<br />

• Ιεράπετρα: Αρχαιολογικό Μουσείο, Τηλ. 28420-28721. Περιλαμβάνει<br />

μαρμάρινα αγάλματα και επιγραφές Ελληνορωμαϊκών χρόνων.<br />

• Γουρνιά, Τηλ. 28420-93028. 9 χλμ. νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου και<br />

15 χλμ. βορειοδυτικά της Ιεράπετρας βρίσκεται ένας από τους πιο αξιόλογους<br />

αρχαιολογικούς χώρους και απ' τους καλύτερα διατηρημένους Μινωικούς<br />

οικισμούς. Πρέπει να χρονολογείται γύρω στο 1550-1450 π.Χ. Πρόκειται για<br />

μια κωμόπολη με μικρά σπίτια και παλατάκι στην κορυφή λόφου που τον<br />

έζωναν στενά δρομάκια. Σήμερα είναι εμφανείς οι δρόμοι και τα Θεμέλια των<br />

σπιτιών.<br />

• Δρήρος. 16 χλμ. ΒΔ του Αγίου Νικολάου. Στον αρχαιολογικό χώρο αυτής της<br />

αρχαίας ελληνικής πόλης περιλαμβάνονται δύο ακροπόλεις κι ανάμεσα τους<br />

αγορά αρχαϊκής εποχής νότια της αγοράς ναός γεωμετρικής εποχής το<br />

Δελφίνιο, αφιερωμένος στον Απόλλωνα και μεγάλη δεξαμενή σκαμμένη<br />

ανάμεσα στο τέλος του 3ου και αρχές του 2ου αι. π.Χ.<br />

• Ίτανος (Ερμούπολη). Ευρήματα από μεγάλη πόλη ελληνορωμαϊκών χρόνων.<br />

• Κάτω Ζάκρος, Τηλ. 28430-26897,93207.38 χλμ. από τη Σητεία. Οι<br />

ανασκαφές έφεραν στο φως πολυτελές Μινωικό ανάκτορο, το τέταρτο σε<br />

σπουδαιότητα, και πλούσια ευρήματα που στεγάζονται στον Αρχαιολογικό<br />

18 Διεύθυνση Τουρ. Προβ. <strong>Η</strong>ρ. (ΝΑ<strong>Η</strong>) www.el.wikipedia.org<br />

43

Μουσείο <strong>Η</strong>ρακλείου. Το ανάκτορο αυτό, το οποίο καταλάμβανε έκταση 7000-<br />

8000 τ.μ. και περιλάμβανε βασιλικά διαμερίσματα, αποθήκες και διάφορα<br />

εργαστήρια, καθώς και η γειτονική πόλη καταστράφηκαν γύρω στα 1450 π.Χ.<br />

από ισχυρό σεισμό, πιθανότατα αυτόν που προκάλεσε τον καταποντισμό<br />

τμήματος της Σαντορίνης. <strong>Η</strong> Ζάκρος υπήρξε σπουδαία Μινωική ναυτική<br />

βάση. Είχε αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με την Αίγυπτο και την Ανατολή.<br />

Από εδώ γινόταν εξαγωγές Μινωικών προϊόντων στις ξένες αγορές. Σήμερα<br />

έχουν ανασκαφεί τέσσερις Μινωικές αγροικίες, δύο Ιερά κορυφών,<br />

νεκροταφεία και ταφικά σπήλαια Μινωικής εποχής.<br />

• Κουφονήσι. Νησίδα με αξιόλογα ευρήματα ελληνορωμαϊκής πόλης.<br />

• Λατώ η Ετέρα. Τηλ. 28410 25115. 15 χλμ. δυτικά του Αγίου Νικολάου<br />

βρίσκονται απλωμένα στις πλαγιές δύο ακροπόλεων τα ερείπια της αρχαίας<br />

Λωτούς, μιας από τις ισχυρότερες πόλεις της Κρήτης, που ιδρύθηκε τον 7ο αι.<br />

π.Χ. Ο χώρος περιλαμβάνει ερείπια από τείχη, σπίτια και καταστήματα<br />

χτισμένα σε κοίλωμα και σε διαφορετικές εποχές.<br />

• Μακρύγιαλος. Ευρήματα από επαύλεις μινωικών και ελληνορωμαϊκών<br />

χρόνων.<br />

• Μύρτος. Μινωικοί οικισμοί.<br />

• Παλαίκαστρο. 20 χλμ. από τη Σητεία, στη θέση Ρουσόλακκος, έχουν έλθει<br />

στο φως ερείπια λιμενικού οικισμού.<br />

• Πετράς. Μινωική πόλη.<br />

• Ψείρα. Νησίδα με μινωικό οικισμό.<br />

ΦΑΡΑΓΓΙΑ: 19<br />

<strong>Η</strong> Επαρχία Σητείας, παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει πολύ υψηλούς ορεινούς<br />

όγκους, εντούτοις έχει να παρουσιάσει εκπληκτικής ομορφιάς φαράγγια.<br />

• Κάτω Ζάκρος: Το φημισμένο φαράγγι των Νεκρών είναι μοναδικής<br />

ομορφιάς. Ονομάστηκε έτσι από τις Μινωικές ταφές που βρέθηκαν σε<br />

σπήλαια στις πλαγιές του. <strong>Η</strong> αρχή του βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού<br />

Ζάκρος. Διαθέτει ποικίλη βλάστηση και η διάσχιση του διαρκεί περίπου 3<br />

ώρες. Στις απόκρημνες πλαγιές του βόσκουν ελεύθερα κατσίκια. Αποτελεί<br />

19 www.krassanakis.gr<br />

44

μέρος του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Μέσω του προγράμματος Leader<br />

έχουν γίνει σήμανση, αποκατάσταση βατότητας, πέτρινες βρύσες με νερό και<br />

αναπαυτήρια σε διάφορα σημεία του.<br />

• Λαμνώνι: Το εντυπωσιακό φαράγγι σε ένα τοπίο εντελώς Σεληνιακό έχει<br />

πάρει το όνομα του από το μικρό χωριό Λαμνώνι στο οποίο βρίσκεται και η<br />

αρχή του. Μέχρι την έξοδο του στην περιοχή του Ξερόκαμπου απαιτούνται 6<br />

ώρες πεζοπορίας. Μέσω του προγράμματος Leader έχουν γίνει και στο<br />

φαράγγι αυτό διακριτικές επεμβάσεις<br />

• Περιβολάκια: Διασχίζοντας μια εντελώς ερημική περιοχή το μικρό αυτό<br />

φαράγγι ξεκινάει κοντά από το χωριό Περιβολάκια και η εντυπωσιακή έξοδος<br />

του βρίσκεται στη Μονή Κάψα. <strong>Η</strong> διάσχιση του απαιτεί 5 ώρες περίπου.<br />

• Πεύκοι: Ένα φαράγγι του οποίου η διάσχιση διαρκεί 4 ώρες «χωρίζει» ή<br />

«ενώνει» δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Στα βόρεια ένα τυπικό<br />

κρητικό αγροτικό χωριό και στα νότια στο Μακρύ Γιαλό μια ενδιαφέρουσα<br />

διαδρομή με αξιόλογους φυσικούς σχηματισμούς και βλάστηση τυπική Με-<br />

σογειακή. Και εδώ έχουν γίνει εργασίες σήμανσης, βατότητας, βρύσες, κ.λ.π.,<br />

μέσω του προγράμματος Leader.<br />

• Λάπηθος: Το φαράγγι οφείλει το όνομα του στο μικρό ορεινό χωριό<br />

Λάπηθος, Μετά από 4 ώρες διαδρομής καταλήγει στο χωριό Άγιος Στέφανος.<br />

• Ορεινό ή το Φαράγγι των Κόκκινων Πεταλούδων: Ένα από τα πλέον<br />

όμορφα φαράγγια της Κρήτης, με εντυπωσιακή βλάστηση και ομορφιά το<br />

οποίο δυστυχώς υπέστη καταστροφές από μεγάλη πυρκαγιά. Ακόμα και<br />

σήμερα όμως στους πυρήνες βλάστησης που διασώθηκαν, πανέμορφες<br />

κόκκινες πεταλούδες θα σας συντροφεύουν στην περίπου 6 ωρών πεζοπορία<br />

σας από το χωριό Ορεινό μέχρι την έξοδο του στον Κούτσουρα ή<br />

αντιστρόφως. Υπάρχουν ακόμη πολλά μικρότερα γραφικά φαράγγια όπως των<br />

Καρουμών, της Τουρλωτής, του Μπέμπονα (προς το βουνό Κλήρος.<br />

Ο Νομός Λασιθίου είναι ο πιο δύσκολα προσβάσιμος νομός, αφού ο λιμένας<br />

και αερολιμένας που διαθέτει είναι αρκετά μικρά με περιορισμένο αριθμό<br />

δρομολογίων κα προορισμών.(Παρόλο που είναι αρκετά αξιοποιήσιμα.) Δεν έχει<br />

αξιοποιηθεί τουριστικά επαρκώς και έχει το μικρότερο αριθμό διανυκτερεύσεων,<br />

χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υστερεί ενδιαφέροντος. Αποτελείται από λίγα μικρά<br />

45

παραδοσιακά χωριά τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με όχι και τόσο καλό οδικό<br />

δίκτυο. Κύριοι πόλοι έλξης είναι το Οροπέδιο Λασιθίου με την άγρια φυσική ομορφιά<br />

και παράδοση, το Δικταίο Άντρο, το νησάκι Χρυσή στα νότια παράλια του νομού και<br />

το μοναδικό στην Ευρώπη φυσικού κάλλους φοινικόδασος στο Βάι.<br />

Ο νομός δεν υστερεί σε ζωντάνια με τις πόλεις Αγ. Νικόλαος(πρωτεύουσα<br />

νομού), Ιεράπετρα και Σητεία εντός των συνόρων του, όμως υστερεί σε<br />

ξενοδοχειακές υποδομές και άλλου είδους τουριστικές υποδομές, μια που δεν έχει<br />

αξιοποιηθεί όσο θα μπορούσε ακόμη, όπως και στο οδικό δίκτυο που συνδέει τις<br />

πόλεις με τα χωριά του. Ο Βόρειος Οδικός Άξονας φτάνει μόνο μέχρι τη Σητεία<br />

αφήνοντας την περιοχή του Βάι και της Ζάκρου σχεδόν ακάλυπτες. <strong>Η</strong> περιοχή του<br />

νομού Λασιθίου ελκύει συνήθως επισκέπτες που έχουν ξαναπάει στην περιοχή,<br />

λάτρεις της ησυχίας και ηρεμίας σε μικρού πληθυσμού περιοχές και τουρίστες<br />

υψηλού εισοδήματος, αφού η περιοχή της Ελούντας φημίζεται για τα ξενοδοχεία και<br />

τις υπηρεσίες υψηλού επιπέδου που προσφέρει.<br />

46

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο<br />

3,1. Κρητική Διατροφή (Μεσογειακή Διατροφή). 20<br />

Ως «Μεσογειακή Διατροφή» αναφέρεται ένα είδος διατροφής που<br />

χαρακτηρίζεται από χαμηλή κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών<br />

οξέων, και αντίθετα από υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων, που βρίσκονται κυρίως<br />

στα σιτηρά και τα προϊόντα τους (δημητριακά, ψωμί , ρύζι και μακαρόνια), στα<br />

φρούτα , στα λαχανικά, στο γάλα και τα γαλακτοκομικά. <strong>Η</strong> μεσογειακή διατροφή<br />

είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους χρησιμοποιείται είναι<br />

το ελαιόλαδο. <strong>Η</strong> διατροφή αυτή ονομάστηκε έτσι γιατί χρησιμοποιείται από τους<br />

ευρωπαϊκούς λαούς της Μεσογείου δηλαδή Ισπανία, Αλβανία, Ιταλία, πρώην<br />

Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα. Σύμφωνα με στατιστικές που έχουν γίνει σ΄αυτές τις<br />

πέντε χώρες δείχνει ότι αυτό το είδος της διατροφής οδηγεί σε χαμηλά ποσοστά<br />

εκφυλιστικών ασθενειών. Πολυετείς έρευνες έχουν αποδείξει ότι η Μεσογειακή<br />

Διατροφή θεωρείται ως ο πλέον υγιεινός τρόπος διατροφής αφού προστατεύει από<br />

καρδιακές προσβολές, καρκίνο, παχυσαρκία, κ.ά. Τα τελευταία χρόνια είδαν το φως<br />

της δημοσιότητας πολυετείς έρευνες για τη μεσογειακή διατροφή.<br />

<strong>Η</strong> σύγχρονη διαιτολογία θεωρεί σήμερα τη μεσογειακή δίαιτα ως τρόπο ζωής<br />

που χαρίζει μακροζωία και καλή υγεία. Έρευνες που έχουν γίνει διεθνώς, φέρουν την<br />

Κρήτη ως το καλύτερο και πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μεσογειακής διατροφής.<br />

Αφού διαπίστωσαν πως οι κάτοικοι του νησιού έχουν το μικρότερο σε παγκόσμια<br />

κλίμακα ποσοστό θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα, οι επιστήμονες<br />

άρχισαν να αναζητούν την ταυτότητα της διατροφής που χάριζε και χαρίζει στους<br />

Κρητικούς αυτά τα εξαιρετικά ποσοστά καλής υγείας. Πολύ γρήγορα φάνηκε ότι<br />

πρόκειται για μια ιστορία που χάνεται στα βάθη του χρόνου. <strong>Η</strong> κρητική διατροφή<br />

ξεκινά από πολύ παλιά, ακόμη και πριν από την νεολιθική εποχή. Από τα ευρήματα<br />

των αρχαιολογικών ανασκαφών φαίνεται πως οι αρχαίοι Κρήτες, οι Μινωίτες,<br />

κατανάλωναν τα ίδια σχεδόν προϊόντα που καταναλώνει και ο σημερινός Κρητικός.<br />

Στα ανάκτορα της μινωικής εποχής βρέθηκαν μεγάλα πιθάρια για το λάδι της ελιάς,<br />

τους δημητριακούς καρπούς, τα όσπρια και το μέλι. Και στις διάφορες<br />

20<br />

www.agrotravel.gr, Κρητική& Παραδοσιακή Κουζίνα (Μαρία&Νίκος Ψιλάκης Εκδόσεις<br />

Καρμάνωρ.)<br />

47

εικονογραφημένες μαρτυρίες βλέπουμε τον απίθανο κόσμο των κρητικών φυτών και<br />

βοτάνων. Καθώς περνούσαν οι αιώνες, η κρητική κουζίνα συγκέντρωνε τη γνώση και<br />

την εμπειρία που μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά. Στα βυζαντινά χρόνια οι Κρητικοί<br />

διατηρούν τις συνήθειές τους και μέσα στους αιώνες φτάνουμε στο σήμερα.<br />

Τα τελευταία χρόνια, μετά την αναγνώριση του ευεργετικού αποτελέσματος<br />

της «κρητικής δίαιτας», κάποιοι επιστημονικοί κύκλοι άλλαξαν το όνομα σε<br />

«μεσογειακή δίαιτα» με προφανείς οικονομικούς σκοπούς. Όμως για να μην<br />

περιοριστούμε στον όρο «κρητική διατροφή» αναφέρουμε ο Πλάτων στην<br />

«Πολιτεία» συνιστά στους νέους λιτή διατροφή από ψωμί, ελιές, τυρί, βολβούς και<br />

λάχανα. Την ίδια εποχή που όλος ο κόσμος εστερείτο αισθητικής στο θέμα της<br />

διατροφής και δεν έδινε σημασία στη γεύση, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν 70 είδη<br />

ψωμιού.<br />

<strong>Η</strong> παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να περιγραφεί με τα ακόλουθα<br />

χαρακτηριστικά:<br />

1. Άφθονες φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, ψωμί/δημητριακά, πατάτες, όσπρια,<br />

καρποί).<br />

2. Ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα,<br />

3. Γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως τυρί και γιαούρτι) καθημερινά σε μικρές<br />

έως μέτριες ποσότητες,<br />

4. Ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες,<br />

5. Κόκκινο κρέας σε μικρές ποσότητες,<br />

6. Ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών που περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.<br />

(Παρατηρώντας τα παραπάνω 6 στοιχεία διαπιστώνουμε ότι είναι και τα βασικά<br />

συστατικά της Κρητικής διατροφής!)<br />

Λίγα λόγια για τα προϊόντα μας:<br />

• Ελαιόλαδο: 21<br />

Σήμερα πιστεύεται πως το ελαιόλαδο είναι το πιο μεγάλο μυστικό της<br />

κρητικής διατροφής και της κρητικής μακροζωίας. Ιατρικές έρευνες που έγιναν και<br />

συνεχίζουν να γίνονται στην Ευρώπη και στην Αμερική αποκαλύπτουν πως το<br />

ελαιόλαδο όχι μόνον προστατεύει την καρδιά αλλά και βοηθά στην καλή λειτουργία<br />

πολλών οργάνων ή δρα ευεργετικά σε μια μακρά σειρά ασθενειών. Μειώνει τη<br />

χοληστερόλη, έχει αντιοξειδωτική δράση και προστατεύει από καρκίνους, βοηθά τη<br />

21 www.agrotravel.gr<br />

48

λειτουργία του ήπατος, είναι ιδανικό για τη διατροφή των ανθρώπων που πάσχουν<br />

από διαβήτη και τόσα άλλα! <strong>Η</strong> ποιότητα του κρητικού ελαιολάδου είναι γνωστή σ'<br />

όλο τον κόσμο. Γιατί δεν είναι βιομηχανικό αλλά φυσικό προϊόν που βγαίνει από μια<br />

απλή σύνθλιψη της ελιάς, χωρίς εκχυλίσματα και βελτιωτικά πρόσθετα. Είναι το πιο<br />

καλό, το πιο ελαφρύ, το πιο γευστικό ελαιόλαδο του κόσμου, ένα προϊόν που<br />

καλλιεργείται με φροντίδα και μεράκι και συσκευάζεται αγνό και φυσικό από<br />

επιχειρήσεις που δείχνουν το σεβασμό τους τόσο στο προϊόν όσο και στον ίδιο τον<br />

καταναλωτή.<br />

Με βάση, λοιπόν, τα σημερινά δεδομένα θα συνιστούσαμε την επιστροφή<br />

στην παραδοσιακή δίαιτα των Κρητών, με κύρια έμφαση στην περιορισμένη σε<br />

ποσότητα και συχνότητα χρήσης κρέατος και άλλων ζωικών προϊόντων. Αντίθετα τα<br />

δημητριακά (κυρίως ψωμί), όσπρια, λαχανικά, φρούτα και ελαιόλαδο πρέπει να<br />

αποτελούν περισσότερο από το 85% του καθημερινού διαιτολογίου μας. Το<br />

ελαιόλαδο, σε αντίθεση με τα σπορέλαια, είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά<br />

οξέα που είναι ανθεκτικά στην οξείδωση και ελαττώνουν την LDL χοληστερόλη<br />

χωρίς να επηρεάζουν την HDL χοληστερόλη η οποία προστατεύει από την<br />

αθηροσκλήρωση. Το ελαιόλαδο περιέχει επιπλέον μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών<br />

ουσιών, όπως τοκοφερόλες και υδροξυφαινόλες που προφυλάσσουν τόσο από την<br />

αθηροσκλήρωση όσο και (από τις διάφορες μορφές καρκίνου με τη δέσμευση των<br />

ελεύθερων τοξικών ριζών. Ενδιαφέρον είναι ότι η σύνθεση του ελαιολάδου σε λιπαρά<br />

οξέα είναι παρόμοια με εκείνη του λίπους του μητρικού γάλακτος.<br />

• Κρασί:<br />

Σύμφωνα με τη μυθολογία μας το κρασί είναι δώρο ενός μεγάλου θεού, του<br />

Διόνυσου. Είναι ο θεός της χαράς, της ζωής και της παρέας. <strong>Η</strong> μυθολογία μας λέει<br />

πως η αγαπημένη του συντρόφισσα ήταν κόρη του Μίνωα, του μυθικού βασιλιά της<br />

Κρήτης, η Αριάδνη. Είναι, ίσως, οι ρίζες μιας ιστορίας που κανείς δεν ξέρει πότε<br />

αρχίζει. Κανείς, άλλωστε, δεν ξεχνά πως το αμπέλι καλλιεργείται συστηματικά στο<br />

νησί τουλάχιστον για 4.000 χρόνια! Οι σημερινές οινοβιομηχανίες της Κρήτης έχουν<br />

αξιοποιήσει τις παραδοσιακές ποικιλίες του σταφυλιού και τη συσσωρευμένη εδώ και<br />

αιώνες εμπειρία. Δεν ξεχνούν ας πούμε, πως το αρχαιότερο πατητήρι, ηλικίας πάνω<br />

των 3.500 ετών βρίσκεται στην Κρήτη, στις Αρχάνες. <strong>Η</strong> παράδοση αυτή συμβαδίζει<br />

με τη γνώση και την τεχνολογία. Οι Κρήτες οινοπαραγωγοί δεν αρκέστηκαν μόνο<br />

49

στην παράδοση αλλά συμπλήρωσαν τη γνώση του με τις νέες εξελίξεις και τις<br />

προτιμήσεις των καταναλωτών. Ειδικοί οινολόγοι δοκιμάζουν ποικιλίες,<br />

πειραματίζονται, αναδεικνύουν αρώματα και γεύσεις και προσφέρουν στην<br />

κατανάλωση εκλεκτά κρασιά, κρασιά που μπορούν να ικανοποιήσουν όλα τα γούστα<br />

και όλες τις απαιτήσεις. Τα κρητικά κρασιά αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη<br />

παραδοσιακών ποικιλιών, εναρμονισμένων απολύτως στις κλιματολογικές συνθήκες<br />

του νησιού. Περιοχές παραγωγής οίνου: Αρχάνες, Πεζά (επαρχία Πεδιάδος), Δαφνές,<br />

Μονοφάτσι, Επαρχία Σητείας, Επαρχίες Κυδωνίας και Κισάμου.<br />

• Βότανα:<br />

Στην Κρήτη τα αρωματικά φυτά αποτελούν μιαν ακόμη σπουδαία παράδοση.<br />

Το νησί είναι γεμάτο από ποικιλίες φυτών που υπάρχουν αυτοφυή μόνο εκεί, όπως η<br />

μαλοτύρα και ο δίκταμος γνωστός από την αρχαιότητα για την αντισηπτική του<br />

ιδιότητα. Ο Ιπποκράτης το συνιστούσε ως "ωκυτόκιο" ,βοτάνι που έκανε τις γυναίκες<br />

να γεννούν ανώδυνα και γρήγορα. Οι Κρήτες συλλέκτες αρωματικών φυτών<br />

προσφέρουν σήμερα στην αγορά πλήθος βοτάνων, όπως ρίγανη, βασιλικό, τίλιο,<br />

μαντζουράνα, θυμάρι, μέντα, δεντρολίβανο, δάφνη, χαμομήλι, φασκομηλιά και πολλά<br />

άλλα. Τα εκπληκτικά αυτά βότανα, φυτρώνουν σε απόκρημνα βουνά του νησιού και<br />

50

συλλέγονται από έμπειρους για να αποξηραθούν και να οδηγηθούν σε σύγχρονα<br />

συσκευαστήρια, χωρίς χημική ή άλλη επεξεργασία.<br />

• Τυρί:<br />

Οι Κρητικοί καταναλώνουν το περισσότερο τυρί στον κόσμο<br />

απολαμβάνοντας αξεπέραστες γεύσεις, όπως η γραβιέρα, κεφαλογραβιέρα,<br />

κεφαλοτύρι, γλυκιάς και ξινής μυζήθρας και άλλων τυροκομικών προϊόντων.Το τυρί<br />

διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην διατροφή τους ως πηγή ασβεστίου και<br />

κεκορεσμένων λιπών, αλλά αυτοί που το τρώνε δεν έχουν υψηλά επίπεδα<br />

χοληστερόλης πιθανότατα γιατί οι συνδυασμοί του κρητικού διατροφικού προτύπου<br />

παρέχουν ιδανική ισορροπία. Στην κρητική διατροφή υπάρχει μια εντυπωσιακή<br />

ισορροπία φυσικών προϊόντων που προσφέρουν εκείνο ακριβώς που χρειάζεται ο<br />

άνθρωπος για να παραμένει υγιής. Οι βιταμίνες που περιέχονται στα τυριά μας είναι<br />

πολλές (Α, Β1, Β2, Β3, Β6, φολικό οξύ), όπως συμβαίνει και με τα βασικά μέταλλα<br />

και με τα αμινοξέα. Στη Μυθολογία λέγεται, πως τα γαλακτοκομικά προϊόντα της<br />

Κρήτης έθρεψαν τον μεγάλο θεό Δία, που γεννήθηκε σ' ένα σπήλαιο, έχοντας<br />

συντροφιά και τροφό του μιαν αίγα, την Αμάλθεια. Από τότε η κτηνοτροφία στην<br />

Κρήτη δεν έχει αλλάξει χαρακτήρα.<br />

• Σταφίδες & Μέλι:<br />

Στην Κρήτη η σταφίδα είναι ένα μυστικό υγείας των Κρητικών για τις<br />

βιταμίνες (Α, Β1, Β2, Β3, Β6 κ.α.) Οι ξηροί καρποί είναι ακόμη μια αγαπημένη γεύση<br />

για τους Κρητικούς. Πλούσιες πηγές λινολεϊκού και λινολενικού οξέος, απαραίτητα<br />

για τη λειτουργία όλων των κυττάρων, αποτελούν αληθινή ασπίδα για την ομαλή<br />

λειτουργία της καρδιάς. Οι ξηροί καρποί της Κρήτης προέρχονται από δέντρα που<br />

συνήθως καρπίζουν μόνα τους, χωρίς καλλιεργητικές φροντίδες! Καρυδιές, καστανιές<br />

και αμυγδαλιές δεν καλλιεργούνται συστηματικά αλλά έτσι όπως καλλιεργούνται<br />

αιώνες τώρα στο νησί.<br />

Το κρητικό μέλι είναι απολύτως φυσικό προϊόν και παράγεται σε περιοχές με<br />

ενδημική βλάστηση. Όπως είναι γνωστό σήμερα, το βιοσύστημα του νησιού πλούσιο<br />

σε αυτοφυή και αρωματικά φυτά, τα οποία προσφέρουν στις κρητικές μέλισσες την<br />

αγαπημένη τους τροφή. Χιλιάδες θάμνοι μοσχομυρίζουν μερικοί από τους οποίους<br />

51

φυτρώνουν μόνο στην Κρήτη. Οι μελισσοπαραγωγοί δεν χρειάζεται να ταΐζουν<br />

ζάχαρη τις μέλισσες, γιατί δεν υπάρχουν νεκρές εποχές, ούτε περίοδοι που η άγρια<br />

βλάστηση είναι καλυμμένη με χιόνι. Από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα η<br />

Κρήτη παράγει συνεχώς μέλι που είναι το πιο αρωματικό ανά τον κόσμο.<br />

• Κηπευτικά:<br />

Τα αγροτικά προϊόντα της Κρήτης, αγγούρια, κολοκυθάκια, και άλλα<br />

λαχανικά, παράγονται σε εύφορες πεδιάδες του νησιού, εκεί που δεν χιονίζει ποτέ και<br />

το θερμόμετρο επιτρέπει σε μια παρέα να γευματίσει στην ύπαιθρο ακόμα και στην<br />

καρδιά του χειμώνα. Οι συνθήκες καλλιέργειας των προϊόντων είναι σχεδόν ιδανικές,<br />

σε παραλίες του νότου από τις οποίες δεν φεύγουν ποτέ τα χελιδόνια, γιατί δεν<br />

χρειάζεται να μεταναστεύσουν. Τα πρώιμα κηπευτικά της Κρήτης καλλιεργούνται σε<br />

εκτεταμένες θερμοκηπιακές εκτάσεις στην Ιεράπετρα,τη Μεσαρά, νότια του<br />

Ρεθύμνου, σε παραλιακές περιοχές του Σελίνου, της Κισάμου και άλλες περιοχές.<br />

3,2. Κλίμα της Κρήτης. 22<br />

<strong>Η</strong> Κρήτη ανήκει στη Μεσογειακή κλιματολογική ζώνη που δίνει τον κύριο<br />

χαρακτήρα στο κλίμα της. Το κλίμα στην Κρήτη χαρακτηρίζεται εύκρατο. <strong>Η</strong><br />

ατμόσφαιρα μπορεί να είναι αρκετά υγρή, ανάλογα με την εγγύτητα στη θάλασσα. Ο<br />

χειμώνας είναι αρκετά ήπιος και υγρός με αρκετές βροχοπτώσεις (περισσότερες στα<br />

δυτικά τμήματα της Κρήτης). <strong>Η</strong> χιονόπτωση είναι σπάνια στις πεδινές εκτάσεις, αλλά<br />

αρκετά συχνή στις ορεινές περιοχές. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι μέσες<br />

θερμοκρασίες είναι 25 με 30 βαθμοί (Κελσίου), οπωσδήποτε χαμηλότερες από αυτές<br />

της ηπειρωτικής Ελλάδας. Στη νότια ακτή, συμπεριλαμβανομένης της πεδιάδας της<br />

Μεσσαράς και των Αστερούσιων ορέων, απολαμβάνουν σε σχέση με την υπόλοιπη<br />

μεγαλόνησο περισσότερες ηλιόλουστες ημέρες και πιο υψηλές θερμοκρασίες κατά τη<br />

διάρκεια του καλοκαιριού.<br />

Το κλίμα της Κρήτης θεωρείται ως ένα από τα ωραιότερα, υγιεινότερα &<br />

ηπιότερα της Ευρώπης. Ένας παράγοντας ο οποίος παίζει καθοριστικό ρόλο στη<br />

διαμόρφωση του κλίματος είναι η θάλασσα που περιβάλλει το νησί και περιορίζει την<br />

22 www.experttravel.gr www.krassanakis.gr www.el.wikipedia.org<br />

52

καυστική ένταση του ήλου κατά το καλοκαίρι. <strong>Η</strong> Ιεράπετρα θεωρείται η πιο θερμή<br />

ελληνική πόλη και οι περιοχές των ακτών του Λιβύου πελάγους θεωρούνται ως οι πιο<br />

θερμές και ξηρές της Ελλάδας.<br />

Στις παραλιακές περιοχές ιδιαίτερα στις νότιες, το κλίμα είναι τόσο ήπιο ώστε<br />

να καλλιεργούνται τροπικά φυτά, όπως είναι η μπανανιά. Ευνοϊκές είναι οι<br />

κλιματολογικές συνθήκες στην Κρήτη για την ανάπτυξη υποτροπικών φυτών όπως το<br />

αβοκάντο, το μάνγκο, η τσεριμόγια, το πεκάν, δεσπολιά, η φραγκοσυκιά και η<br />

χουρμαδιά Οι κλιματολογικές και εδαφικές συνθήκες στην Κρήτη θεωρούνται καλές<br />

για την ανάπτυξη αυτών των καλλιεργειών, που απαιτούν στην πλειοψηφία τους<br />

αρκετή υγρασία και υψηλή θερμοκρασία. Eυνοεί την ανάπτυξη των βιολογικών<br />

καλλιεργειών και ιδιαιτέρως, στα βασικά αγροτικά προϊόντα, εκείνα που έχουν<br />

εγκλιματιστεί κατά τρόπον ιδανικό στις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν<br />

στο νησί. Τα τελευταία χρόνια ομάδες βιοκαλλιεργητών ξεκίνησαν με μεράκι μια<br />

σημαντική προσπάθεια: Να προσφέρουν στην κατανάλωση προϊόντα βιολογικής<br />

καλλιέργειας που θα ανταποκρίνονται απολύτως στις ανάγκες του σύγχρονου<br />

καταναλωτή.<br />

Μέση θερμοκρασία (°C)<br />

Heraklion<br />

JAN 12,1<br />

FEB 12,3<br />

MAR 13,6<br />

APR 16,6<br />

ΜΑY 20,3<br />

JUN 24,3<br />

JUL 26,1<br />

AUG 26,0<br />

SEP 23,4<br />

OCT 20,0<br />

NOV 16,7<br />

DEC 13,9<br />

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ακόμα και κατά τους μήνες Ιούλιο και<br />

Αύγουστο, που παρατηρούνται οι μεγαλύτερες θερμοκρασίες, νοτιοδυτικοί άνεμοι, τα<br />

μελτέμια, μετριάζουν τη ζεστή ατμόσφαιρα. Οι βροχοπτώσεις είναι σπάνιες κατά τη<br />

53

διάρκεια της θερινής περιόδου. Το φθινόπωρο είναι συχνά για πολλούς παραθεριστές<br />

η αγαπημένη τους εποχή στην Κρήτη, γιατί έχουμε θερμοκρασίες που συχνά<br />

ξεπερνούν αυτές της άνοιξης. Υπάρχουν σημαντικές κλιματολογικές διαφοροποιήσεις<br />

μεταξύ της παραλιακής και της παράκτιας ζώνης, καθώς και ανάμεσα στο βόρειο<br />

και το νότιο τμήμα του νησιού.<br />

• Παραλιακή ζώνη. <strong>Η</strong> περίοδος των βροχοπτώσεων ξεκινάει στα τέλη<br />

Οκτωβρίου και διαρκεί έως το Μάρτιο ή ακόμη και τον Απρίλιο. Οι<br />

χιονοπτώσεις είναι σπάνιες στη παραλιακή ζώνη, ειδικά στα ανατολικά του<br />

νησιού.<br />

• Το ανατολικό τμήμα της Κρήτης (Σητεία), είναι θερμότερο απ’ότι το δυτικό.<br />

Ο νομός Χανίων έχει περισσότερη βλάστηση.<br />

• Οι ίδιες διαφορές παρατηρούνται και μεταξύ του βορείου και νοτίου τμήματος<br />

του νησιού, το οποίο είναι και θερμότερο.<br />

54

Στατιστική Ανάλυση-Αποτελέσματα.<br />

(Αερολιμένες:)<br />

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ε.Ο.Τ., στο σχεδιάγραμμα 12γ υπάρχουν οι<br />

αφίξεις στην Κρήτη, για τα τελευταία τρία έτη. <strong>Η</strong> γενική εικόνα είναι ότι υπάρχει<br />

αύξηση των αφίξεων ανά έτος με 2,531,196 άτομα για το έτος 2005, 2,778,339 για το<br />

2006 και 2,789,163 για το 2007. Όμως ανάμεσα στα έτη 2005-2006 η αύξηση είναι<br />

αρκετά μεγαλύτερη από εκείνη ανάμεσα στα έτη 2006-2007, δηλαδή το έτος 2006<br />

υπήρξε αύξηση +247,143 άτομα στους δυο μεγάλους αερολιμένες της Κρήτης, ενώ το<br />

έτος 2007 η αύξηση ήταν μόνο +10,824 άτομα από το 2006. Συνεπώς το ποσοστό<br />

αύξησης των αφίξεων του 2007 ήταν πολύ μικρότερο από αυτό των προηγούμενων<br />

ετών.<br />

Αυτό που χαρακτηρίζει τον τουρισμό της Κρήτης είναι η εποχικότητα.<br />

Αντικειμενικό παράδειγμα είναι για το έτος 2007 στο σχεδιάγραμμα 2 όπου η άνοδος<br />

των αφίξεων γίνεται αισθητή το μήνα Απρίλιο, ενώ το «κλείσιμο» της σαιζόν με την<br />

απότομη μείωση των αφίξεων, το μήνα Οκτώβριο με αριθμό ατόμων 123.330 και<br />

204.831 για κάθε μήνα αντίστοιχα.<br />

Οι περισσότερες αφίξεις πραγματοποιούνται στον αερολιμένα <strong>Η</strong>ρακλείου. <strong>Η</strong><br />

διαφορά στον όγκο των αφίξεων ανάμεσα στα δυο αεροδρόμια, <strong>Η</strong>ρακλείου και<br />

Χανίων φαίνεται στους πίνακες γ και δ για κάθε αεροδρόμιο αντίστοιχα και<br />

αναλυτικά για κάθε μήνα του έτους 2007. Για το αεροδρόμιο <strong>Η</strong>ρακλείου το ετήσιο<br />

σύνολο αφίξεων του 2007 είναι 2.103.712 άτομα, ενώ για το αεροδρόμιο Χανίων<br />

685,451 άτομα, δηλαδή υπάρχει διαφορά -1.418.261 ατόμων. <strong>Η</strong> διαφορά γίνεται<br />

εμφανής και στα σχεδιαγράμματα 3 και 4. Μήνας κορύφωσης για το <strong>Η</strong>ράκλειο ήταν ο<br />

Αύγουστος με 446,205 άτομα και για τα Χανιά ο Ιούλιος με 139,932 άτομα.<br />

Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Ε.Ο.Τ. ( προσωρινά στοιχεία 2008),<br />

στον πίνακα ζ παρατίθενται τα στοιχεία των αφίξεων του Ά επταμήνου του 2008, ενώ<br />

στον πίνακα ε είναι τα στοιχεία των αφίξεων του Ά επταμήνου του 2007 και στο<br />

σχεδιάγραμμα 7 γίνεται η σύγκρισή τους. Τους τέσσερις από τους επτά μήνες ( Φεβ.<br />

Μάρτιος, Απρίλιος, Ιούλιος) η τουριστική κίνηση παρουσιάζει μείωση των αφίξεων<br />

με 137 άτομα, 3,758 άτομα, 108,933 άτομα και 569,403 άτομα αντίστοιχα σε κάθε<br />

μήνα. Δηλαδή διαφορά κατά 280, 2930, 14,397 και 14,738 άτομα αντίστοιχα. Μικρή<br />

αύξηση παρουσιάζει τους υπόλοιπους μήνες ( Ιαν. Μάιο, Ιούνιο) με διαφορά +186<br />

55

άτομα, +26,070 άτομα, 11,708 άτομα αντίστοιχα για κάθε μήνα του 2008.<br />

Ολοκληρωμένη εικόνα για το έτος 2008 δεν υπάρχει ακόμα, αφού δεν έχει γίνει<br />

ακόμα επεξεργασία των στοιχείων από τη στατιστική υπηρεσία.<br />

Στους ίδιους πίνακες (γ και δ) και σχεδιαγράμματα (3 και 4), οι χώρες οι<br />

οποίες είχαν τις περισσότερες αφίξεις στον αερολιμένα <strong>Η</strong>ρακλείου το 2007 ήταν η<br />

Γερμανία (471,370 άτομα), Αγγλία(384,103 άτομα), Ανατολικές Χώρες (312,557<br />

άτομα) και η Γαλλία (247,594 άτομα). Με εξαίρεση την ξαφνική αύξηση των<br />

Ανατολικών Χωρών, οι υπόλοιπες είναι ήδη γνωστές εδώ και χρόνια για την<br />

προτίμησή τους στο νησί με ιδιαίτερη αδυναμία στα ανατολικά παράλια του<br />

<strong>Η</strong>ρακλείου για Γερμανούς και Άγγλους ενώ τη δυτική πλευρά προτιμούν οι Γάλλοι<br />

(σελ 6 πτυχιακής εργασίας). Μεγαλύτερη προτίμηση στο νομό Χανίων δείχνουν να<br />

έχουν οι Σκανδιναβοί τουρίστες με αριθμό αφίξεων 433,868 άτομα για το έτος 2007,<br />

όπως και ένας μικρός αριθμός Άγγλων και Γερμανών.<br />

Στο σχεδιάγραμμα 12β, γίνεται σύγκριση των αφίξεων των χωρών για τα<br />

τελευταία τρία έτη 2005,2006 και 2007. Χ ώρες οι οποίες είναι «σταθερές αξίες» για<br />

την τουριστική κίνηση της Κρήτης είναι οι Γερμανία, Αγγλία και Σκανδιναβικές<br />

χώρες, με ηγέτιδα χώρα όμως την Γερμανία και με τους Σκανδιναβούς να διατηρούν<br />

αυξητική πορεία. Παρά τις διακυμάνσεις που σημειώνουν σε αυτά τα τρία έτη και οι<br />

τρείς χώρες, τα επίπεδα αφίξεων τους παραμένουν πάντα τα υψηλότερα.<br />

Παρόλα αυτά όμως η Γερμανία και η Αγγλία μαζί με δυο άλλες γειτονικές<br />

τους χώρες, το Βέλγιο και την Αυστρία, εμφανίζουν καθοδική τάση αφίξεων τα<br />

τρία αυτά έτη. Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη μείωση έχει ο ανταγωνισμός από άλλες<br />

χώρες κοντά στη Ελλάδα (π.χ. Τουρκία, Μαρόκο).Αυτό συμβαίνει επειδή οι<br />

τουρίστες των χωρών για τις οποίες μιλάμε είναι «επαγγελματίες» τουρίστες,<br />

βρίσκονται στην τουριστική βιομηχανία επί δεκαετίες , συνεπώς και είναι πλέον πιο<br />

«υποψιασμένοι». Κάνουν περισσότερη έρευνα αγοράς και γνωρίσουν πλέον<br />

καλύτερα πως και που να ψάξουν.<br />

Σταθερά ανοδική πορεία στις αφίξεις τους διατηρούν οι Σκανδιναβοί,<br />

Ολλανδοί, Γάλλοι και Ανατολικές Χώρες. Οι δύο πρώτες είναι γνωστές σαν<br />

«Ψυχρές Χώρες» και αποτελούν τουριστικές αγορές που αναπτύσσονται τα τελευταία<br />

χρόνια από κρατικές πρωτοβουλίες (Διεθνείς Εκθέσεις) αλλά και από ιδιωτικές<br />

(εκδηλώσεις επιχειρήσεων, ιδιαίτερα πακέτα των tour operator). <strong>Η</strong> Γαλλία και οι<br />

Ανατολικές Χώρες είναι η έκπληξη τα τελευταία τρία έτη. Οι Γάλλοι επισκέπτες<br />

δείχνουν ολοένα και περισσότερο την προτίμησή τους στην Κρήτη με αυξητική<br />

56

διαφορά στις αφίξεις τους τα τελευταία τρία χρόνια +1028 άτομα το 2006 και +7.978<br />

άτομα το 2007.<br />

Οι Ανατολικές Χώρες αποτελούν από το 2005 μια εντελώς νέα αγορά<br />

αναξιοποίητη ακόμα, αλλά πολλά υποσχόμενη. Στο σχεδιάγραμμα 8 και τον πίνακα<br />

‘η’ φαίνεται η ανοδική πορεία των αφίξεών τους με μια αυξητική διαφορά +87,500<br />

άτομα για το 2006 και + 34,394 άτομα για το 2007. Την τελευταία τετραετία οι<br />

Ανατολικές Χώρες είναι ένας σημαντικός πόρος στην τουριστική οικονομική<br />

κίνηση της Κρήτης. Οι τουρίστες των Ανατολικών Χωρών δεν θεωρούνται<br />

«επαγγελματίες» τουρίστες αφού είναι το «νέο αίμα» στη τουριστική αγορά και δεν<br />

ταξιδεύουν μεμονωμένα. Σύμφωνα με στοιχεία μεγάλων Tour Operator της Κρήτης,<br />

οι τουρίστες αυτών των χωρών είναι απαιτητικοί και ταξιδεύουν στην πλειοψηφία<br />

τους μαζικά επιλέγοντας πακέτα των Tour Operator.<br />

Στον πίνακα η και στο σχεδιάγραμμα 10α δίνονται παραστατικά η πορεία<br />

των αφίξεων των Ανατολικών Χωρών τα τελευταία τρία έτη 2005, 2006 και 2007. <strong>Η</strong><br />

Τσεχία διατηρεί ένα σχετικά σταθερό υψηλό επίπεδο αφίξεων με 74,352 άτομα το<br />

2005, 85,326 άτομα το 2006 και 80,326 άτομα το 2007. Δεύτερη έρχεται η Πολωνία<br />

με 65,552 άτομα το 2005, 71,806 άτομα το 2006 και 75,956 άτομα το 2007. Ανάμεσα<br />

σε αυτές τις χώρες παρατηρούμε ότι μπορεί η Τσεχία να διατηρεί υψηλότερα επίπεδα<br />

αφίξεων αλλά η Πολωνία διαγράφει μια πιο σταθερή πορεία αύξησης των αφίξεών<br />

της. Έκπληξη προκαλεί η Ρωσία με αυξητική διαφορά +30,899 άτομα το 2006 και<br />

+17,895 το 2007! Επίσης στο σχεδιάγραμμα 10α, ο ρυθμός αύξησης των αφίξεών της<br />

είναι ξεκάθαρα εμφανής και με διαφορά από τις άλλες χώρες. Χώρες όπως η Ιταλία,<br />

Ελβετία και άλλες (other countries), διατηρούν την σταθερότητά τους σε χαμηλά<br />

επίπεδα αφίξεων.<br />

(Λιμένας <strong>Η</strong>ρακλείου:)<br />

Στον πίνακα θ υπάρχουν οι αφίξεις του λιμένος <strong>Η</strong>ρακλείου από το 2001 ως<br />

και το 2007. Μείωση των αφίξεων έχουμε το 2003 σε σχέση με τα δυο προηγούμενα<br />

έτη με 662.988 άτομα μόνο να φτάνουν στο λιμάνι <strong>Η</strong>ρακλείου, όμως και το 2005<br />

υπάρχει μια σχετική μείωση σε σχέση με το 2004 με διαφορά -47.793 άτομα.<br />

Συγκρίνοντας τα τρία τελευταία έτη (2005, 2006, 2007) στο σχεδιάγραμμα 16<br />

παρατηρούμε ότι οι αφίξεις κάθε έτους είναι 1,517,204 άτομα για το 2005, 1,574,502<br />

άτομα για το 2006 και 1,640,482 άτομα για το 2007, υπάρχει αύξηση των τελευταίων<br />

ετών με διαφορά +57,298 άτομα για το 2006 και +65,980 άτομα για το 2007. <strong>Η</strong><br />

αύξηση παρατηρώντας και την πορεία του σχεδιαγράμματος είναι σταθερή. Στα πιο<br />

57

πρόσφατα στοιχεία του Ε.Ο.Τ. για το λιμένα <strong>Η</strong>ρακλείου (προσωρινά στοιχεία)<br />

βλέπουμε στον πίνακα ι τις αφίξεις στο λιμένα για το Ά εξάμηνο του 2008.<br />

Συγκρίνοντάς τα με τα στοιχεία του Ά εξαμήνου του 2007 στον πίνακα κ φαίνεται μια<br />

αύξηση των αφίξεων στους μήνες Ιανουάριο, Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο με μια μικρή<br />

πτώση των -1.402 ατόμων. Συγκριτικό σχεδιάγραμμα είναι το σχεδ/μα 14.<br />

(Διανυκτερεύσεις:)<br />

Σύμφωνα με τα στοιχεία των διανυκτερεύσεων της Στατιστικής Υπηρεσίας ως<br />

και το 2006, η Κρήτη έχει δείξει μια σταθερή πορεία, χωρίς δραματικές διακυμάνσεις<br />

κατά την περίοδο 2004 – 2006, με κορύφωση των διανυκτερεύσεων το 2004 με<br />

13,623,293 διανυκτερεύσεις. Αυτό φαίνεται στον πίνακα π και στο σχεδιάγραμμα 22.<br />

Συγκρίνοντας τα τελευταία τρία έτη βάση του πίνακα π, οι διανυκτερεύσεις για κάθε<br />

έτος είναι 13,623,293 για το 2004, 12,499,798 για το 2005 και 13,469,216 για το<br />

2006. <strong>Η</strong> διαφορά του έτους 2004 σε σχέση με τα υπόλοιπα έτη είναι προφανής, όμως<br />

προφανές είναι και το ότι δεν υπάρχει κάποια αύξηση των διανυκτερεύσεων στην<br />

Κρήτη τα τελευταία τρία έτη! Στοιχεία διανυκτερεύσεων για τα έτη 2007 και 2008<br />

δεν έχουμε ακόμα για να συγκρίνουμε.<br />

Συγκρίνοντας ανά νομό, από το 2003 και μετά όπως φαίνεται στον πίνακα π<br />

και στο σχεδιάγραμμα 20 την πρώτη θέση έχει το <strong>Η</strong>ράκλειο, δεύτερα έρχονται τα<br />

Χανιά, τρίτο το Ρέθυμνο και τέταρτο το Λασίθι. Συγκριτικό σχεδιάγραμμα είναι το<br />

σχεδ/μα 21. Παρατηρούμε όμως ότι ενώ κανένας νομός δεν σημειώνει κάποια<br />

ουσιαστική αύξηση στις διανυκτερεύσεις του, εκτός από το νομό Λασιθίου ο οποίος<br />

έχει παρουσιάσει μεγάλη αύξηση των διανυκτερεύσεων το 2006 σε σχέση με το 2005<br />

με διαφορά +246,224!!<br />

Συνολικά Αποτελέσματα (Αερολιμένες <strong>Η</strong>ρ.& Χαν. και Λιμ <strong>Η</strong>ρακλείου:)<br />

Στον πίνακα αφίξεων λ και στο σχεδιάγραμμα 15 υπάρχουν οι συνολικές<br />

αφίξεις στην Κρήτη από τα δυο μεγάλα αεροδρόμια του νησιού, <strong>Η</strong>ρακλείου και<br />

Χανίων αθροισμένες με τις αφίξεις του λιμένος <strong>Η</strong>ρακλείου. <strong>Η</strong> αρχική γενική εικόνα<br />

από το σχεδιάγραμμα 15 είναι η διατήρηση μια σταθερής σχετικά πορείας των<br />

αφίξεων, με μοναδική διακύμανση το έτος 2003 και στη συνέχεια σταθερή αύξηση!<br />

Παρατηρώντας τα τρία τελευταία έτη, έχουν πραγματοποιηθεί αφίξεις σε 4,048,403<br />

άτομα το 2005, 4,352,841 το 2006 και 4,429,645 το 2007. <strong>Η</strong> διαφορά ανάμεσα στα<br />

έτη 2005-2006 ήταν +304,438 άτομα, ενώ ανάμεσα στα έτη 2006-2007 ήταν +76,804<br />

άτομα. Ενώ η αυξητική πορεία των αφίξεων συνεχίζεται, βλέπουμε ότι ο ρυθμός<br />

58

αύξησης έχει πέσει αρκετά το τελευταίο έτος (2007) σε σχέση με το 2006. Παρόλα<br />

αυτά όμως από το 2003 και μετά είναι φανερή η θετική πορεία των αφίξεων και αυτό<br />

αφήνει θετικά μηνύματα.<br />

59

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:<br />

Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 10 Ιουνίου 2008 στην εφημερίδα<br />

«ΠΑΤΡΙΣ», αφορά ένα ρεπορτάζ σχετικά με την φετινή καλοκαιρινή σαιζόν με τίτλο:<br />

«ΒΟΥΤΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤ<strong>Η</strong>Ν ΚΡ<strong>Η</strong>Τ<strong>Η</strong>.» Στην εφημερίδα αναφέρεται επίσης<br />

(και είναι σωστό) ότι "Οι φθηνές διακοπές πρώτο κριτήριο στην επιλογή του<br />

προορισμού από τους Ευρωπαίους"<br />

«….Και λέει ο Υπουργός ότι μας λείπουν 46 γήπεδα Γκολφ!<br />

Μα κύριε Υπουργέ ο πελάτης του γκολφ δεν ζητάει φθηνές διακοπές.<br />

Είτε το θέλουμε είτε όχι ξεκινάμε από το <strong>Η</strong>ΛΙΟΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ και συνεχίζουμε.<br />

Εκεί βασιζόμαστε σαν αρχή και σε συνδυασμό με τον Ήλιο και την Θάλασσα<br />

μπορούμε να έχουμε και γήπεδα γκολφ, και εναλλακτικές μορφές τουρισμού κλπ. Μα<br />

και όλες σας οι διαφημίσεις στο εξωτερικό αυτό προβάλουν. Ήλιο και Θάλασσα.<br />

Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις προσπαθούν, το κράτος όμως δεν κάνει ούτε μια<br />

προσπάθεια. Γιατί ξέρετε τουρισμός δεν είναι μόνο τα ξενοδοχεία και τα<br />

μπαράκια. Είναι και το αεροδρόμιο, οι δρόμοι, η καθαριότητα, τα πεζοδρόμια<br />

και άλλα πολλά που στο κάτω κάτω και εμείς σαν πολίτες αυτής της χώρας τα<br />

θέλουμε.<br />

Αλλά δυστυχώς δεν τα έχουμε…»¨ 23<br />

Ενδιαφέρον είναι ότι πολλοί άνθρωποι που έχουν άμεση σχέση με τον<br />

τουριστικό κλάδο, ασπάζονται και έχουν υιοθετήσει το άρθρο αυτό σαν άποψη και<br />

συνεχίζουν με την πεποίθηση ότι στο νησί της Κρήτης οι ξενοδοχειακές υποδομές<br />

αρκούν, αλλά υστερούμε στον εκτός ξενοδοχείου χώρο. Ο τουρισμός απαιτεί<br />

τουριστική συνείδηση.<br />

23 Εφημερίδα «Πατρίς» 10.06.08<br />

60

Βιβλιογραφία – Πηγές:<br />

• Ιστοσελίδες:<br />

1. www.thalassocosmos.gr<br />

2. www.crete-region.gr (δελτία τύπου)<br />

3. www.experttravel.gr<br />

4. www.explorecrete.gr<br />

5. www.agrotravel.gr<br />

6. www.creta-info.gr<br />

7. www.Greekinsight.gr<br />

8. www.inaep.org.gr<br />

9. www.krassanakis.gr<br />

10. www.crete.tournet.gr<br />

11. www.wikipedia.gr<br />

12. www.statistics.gr (δελτία τύπου-στατιστικά στοιχεία)<br />

13. www.patris.gr<br />

• Ε.Ο.Τ. <strong>Η</strong>ρακλείου. (Στατιστικά Στοιχεία.)<br />

• Διεύθυνση Τουριστικής Προβολής <strong>Η</strong>ρακλείου (Ν.Α.<strong>Η</strong>.)<br />

• Στατιστική Υπηρεσία <strong>Η</strong>ρακλείου.<br />

• Έντυπα:<br />

1. Χρήμα και Τουρισμός (τεύχη 2005-2007-2008)<br />

2. Τουρισμός και Οικονομία.<br />

3. Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα (Μαρία&Νίκος Ψιλάκης) Εκδόσεις<br />

Καρμάνωρ.<br />

61

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!