18.08.2013 Views

UKWENZlW A KWESlCHAZIMAGAMA SESlLENGl ... - ResearchSpace

UKWENZlW A KWESlCHAZIMAGAMA SESlLENGl ... - ResearchSpace

UKWENZlW A KWESlCHAZIMAGAMA SESlLENGl ... - ResearchSpace

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ISAHLUKO SESITHATHU<br />

IZILIMI EZINGEKHO EMTHETHWENI EMPHAKATHINI<br />

OKUKHULUMA ULIMI LWESIZULU PHAQA<br />

3. Isingeniso<br />

Sesizwile ngezindlela ezisetshenzisiwe lapho kuqoqwa ulwazi oluqondene<br />

nalolu cwaningo. Kulesi sahluko, umcwaningi ubone kubalulekile ukuthi<br />

abhale nangalokho okushiwo ngabanye ababhali mayelana nezilimi ezingekho<br />

emthethweni. Izilimi esizoxoxa ngazo isilengi, isiCamtho, isiTsotsi,<br />

isiFanakalo, iJagoni kanye nolimi lwesigodi (Dialect). Ababhali esizokuzwa<br />

ngemibono yabo ababhali abanjengoNdlovu, Partridge, Calteaux, Bailey<br />

njalonjalo. Lokho, umcwaningi ukwenzela ukuthi abafundi bazi ngazo ukuze<br />

bangacabangi ukuthi isilengi kuphela ulimi olungekho emthethweni. Phela lezi<br />

zilimi yizona ezizala ulimi olusemthethweni. Izinto esizobe sizibheka kulezi<br />

zilimi, kuzobe kuwumlando noma imvelaphi yazo kanjalo nokunye<br />

okungatholakala kuzona.<br />

Esahlukweni sokuqala sizwile ukuthi uMsimang, (1959:43) uthi ulimi<br />

olungekho emthethweni luwuhlobo lolimi olungayilandeli yonke imithetho<br />

elandelwayo lapho kubhalwa ulimi oseluwusiko lwabantu. Yize amagama alo<br />

aziwa, kodwa asuke esasetshenziswa yingxenye encane kakhulu yabakhuluma<br />

ulimi oluthile. Uqhuba athi lolu limi lubonakala ngokuthi lukhulunywe nje<br />

kuphela lungabhalwa phansi.<br />

Manje sesizozwa, ngesilengi njengolunye lwezilimi ezingekho emthethweni.<br />

36

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!