Θέατρο Θεσσαλονίκης - Καθημερινή

KYPIAKH 21 ΣEΠTEMBPIOY 1997 

2-32 AΦIEPΩMA 

T «Kρυ Σλει» τυ 

κυρ-Bασιλάκη. H συμλή 

τυ Bασίλη Aνδρνπυλυ. 

Tυ Γιώργυ Xατηδάκη 

T θέατρ πριν και μετά 

την Aπελευθέρωση. ένι 

και ντπιι θίασι με πικίλ 

ρεπερτρι. 

Tυ Σπύρυ Παγιατάκη 

Kρατικ Θέατρ Θεσσαλνίκης. 

Eπιτέλεσε σπυδαί 

εθνικ έργ. 

Tης Kατερίνας Kωστίυ 

Kυριαής (Zής) Xαρατσάρης. 

Σράγισε τ θεσσαλνικιώτικ 

θέατρ. 


H θητεία Σωκράτη Kαραντινύ. 

Kαιντμησε στ ρεπερτρι 

και τη λειτυργία 

τυ KΘBE 

Tυ Στέλιυ Γύτη 

H πλυκύμαντη πρεία 

τυ KΘBE Aπ την ίδρυσή 

τυ έως τις ημέρες μας. 

Tης Eλένης Kαρπέτα 

T σήμερα και τ αύρι τυ 

KΘBE H επαναθεμελίωση εν 

ψει τυ 21υ αιώνα. 

Tυ Bασίλη Παπαασιλείυ 

Tα πρώτα ήματα πρς 

την πλυωνία. H εμάνιση 

απ τη δεκαετία τυ 1970 ανήσυων 

σημάτων. 

Tυ Nικηρυ Παπανδρέυ 

H Πειραματική Σκηνή της 

«Tένης». Δεκακτώ ρνια 

πλύμρης πρσράς. 

Tυ Xρήστυ Aρνμάλλη 

Δεκαπέντε ρνια αγύρα. 

Tα πειραματικά– θεατρικά 

σήματα απ τ 1982 έως 

τ 1997. 

Tυ Γιώργυ Γκασνάκη 

Θεατρικ Eργαστήρι Θεσσαλνίκης. 

Tης Eλένης Γερασιμίδυ 

Eώυλλ: Φντ: η στρή τυ τραμ στν 

Λευκ Πύργ πρς την δ Παύλυ Mελά, 

(«Eν Θεσσαλνίκη 1900-1960», Eκδ. «Eάντας») 

και στις ένθετες ωτγραίες θεατρικές 

παραστάσεις στη Θεσσαλνίκη. Aπ πάνω 

αριστερά: α) «Oρέας στν Aδη», 

KΘBE, ) «Στη ώρα Iψεν», Πειραματική 

Σκηνή της «Tένης», γ) «Aμρς τυ Oτεμπυργκ», 

θέατρ «Παράθλαση», δ) «O άντρας 

είναι άντρας», Θεατρικ Eργαστήρι, 

ε) «Συίτα 719», Θέατρ «Aναήτηση», στ) 

«Eντα Γκάμπλερ», Eπιθεώρηση Δραματικής 

Tένης. 

Yπεύθυνη «Eπτά Hμερών» 

EΛEYΘEPIA TPAΪOY 

2 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 21 ΣEΠTEMBPIOY 1997 

A ΦIEPΩMA 

Θεσσαλνίκη: πρωτπρες 

θεατρικές αναητήσεις 

H θεατρική κίνηση και κυρίως η θεατρική 

πράη στη Θεσσαλνίκη υπήρ- 

ε πάντα ανάλγη της περιερειακής 

θέσης της πλης. Θέση πυ επηρέασε 

ι μν την εέλιη των θεατρικών 

σημάτων αλλά και τη ρηματδτησή 

τυς απ τυς αρμδιυς 

ρείς της πλιτείας ι πίι είαν 

και έυν στραμμένα τα λέμματά 

τυς πρς την Aθήνα. 

Στ τέλς τυ πρηγύμενυ αιώνα 

και στις αρές τυ νέυ, η Θεσσαλνίκη 

είε λίγα, αλλά σε σετικά καλή 

κατάσταση, θέατρα, τα πία ιλενύσαν 

περιδεύντες ένυς 

Eπιμέλεια αιερώματς: 

ΠEΓKY KOYNENAKH 

θιάσυς, με μυσικ κυρίως ρεπερτρι, 

πυ απευθύννταν στ πλυεθνικ 

κιν της, τ πί ήταν 

πλυπληθέστερ τυ ελληνικύ. T 

1906 εγκαινιάστηκε τ πλυσυητημέν 

Θέατρ τυ Λευκύ Πύργυ απ 

τν αθηναϊκ θίασ τυ Λινάρδυ 

με τ έργ «Mωρά παρθένα» τυ 

Aνρί Mπατάϊγ, αύ στ μεταύ και 

ελληνικί θίασι άρισαν να περιλαμάνυν 

τη Θεσσαλνίκη στις περιδείες 

τυς. 

Ωστσ, η πυρκαγιά τυ 1917 υπήρε 

καθριστική για τα ύλινα θέατρα 

της πλης. Kάηκαν τα περισστερα. 

Tαυτρνα, μως, ι αλκανικί 

πλεμι έεραν έναν ευρωπαϊκ 

πρσανατλισμ στην πλη, αν κι εκείνη 

την επή εμανίνται ι 

πρώτες ντπιες επιθεωρήσεις. 

Στην περίδ της Kατής δημι- 

υργείται τ περίημ Kρατικ Θέατρ 

Θεσσαλνίκης πυ ευπηρετεί 

καθαρά εθνικύς σκπύς. Yπ τη 

διεύθυνση τυ Λέντς Kυκύλα 

και ενς ταλαντύυ επιτελείυ θα 

ανεύν σπυδαίες παραστάσεις 

πυ θα τρμάυν λγω της άπψης 

πυ εέρααν ακμη και τυς Γερμανύς 

κατακτητές. T τέλς της 

Kατής σήμανε τ τέλς, μετά απ 

λίγ, τσ τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Θεσσαλνίκης σ και τυ Λαϊκύ 

Θεάτρυ πυ τ διαδέτηκε. Aρκετά 

ρνια αργτερα θα ιδρυθεί τ Kρατικ 

Θέατρ Bρείυ Eλλάδς μετά 

απ πρταση τυ Γιώργυ Θετκά 

στν ττε πρωθυπυργ Kωνσταντίν 

Kαραμανλή, με πρώτ καλλιτενικ 

διευθυντή τν Σωκράτη Kαραντιν. 

O εωριστς αυτς εργάτης τυ 

θεάτρυ συνεπικυρύμενς απ 

λαμπρύς συνεργάτες, μεταραστές, 

σκηνθέτες, σκηνγράυς, 

H θεατρική κίνηση στη Θεσσαλνίκη πέρασε απ πλλά στάδια. εώριε πάντα 

για την πρωττυπία, την πρωτπρία και την πειραματική της διάθεση, είτε 

επρκειτ για τ Kρατικ Θέατρ είτε για τις μάδες πυ έδρασαν εκεί. 

Σημαντικ, άλλωστε, είναι τ γεγνς τι στη Θεσσαλνίκη δεν υπάρει εμπρικ 

θέατρ, πως τ εννύν τυλάιστν ι Aθηναίι... 

μυσικύς και ηθπιύς, συνέαλε 

πραγματικά σε μια θεατρική άνιη. 

H δικτατρία θα διακψει τ έργ 

τυ Kαραντινύ. H συμμετή μως 

τυ εντπιυ λγτένη Γ. Kιτσπυλυ 

στη διεύθυνση τυ θεάτρυ 

θα σώσει τ θεσμ, ενώ, η γενικτερη 

πλιτική κατάσταση θα απμακρύνει 

τυς διανύμενυς της 

Θεσσαλνίκης απ τ θέατρ. H περίδς 

μετά τη μεταπλίτευση θα 

σραγιστεί απ την αρισματική 

πρσωπικτητα τυ Mίνυ Bλανάκη, 

πίς πραγματικά αήνει επ- 

ή με τις επιλγές και τις παραστάσεις 

τυ. Mετά την παραίτησή τυ, 

αναλαμάνει επίσης θεατράνθρωπς 

Σπύρς Eυαγγελάτς, πίς 

θα επιειρήσει την αναδιάρθρωση 

τυ θεάτρυ. Nτπιι διανύμενι 

θα τν διαδετύν: Nίκς Mπακλας, 

Nίκς Xυρμυιάδης- επανέρεται 

Bλανάκης για να αναπαραιτηθεί- 

Δημήτρης Mαρωνίτης κ.ά. Σήμερα, 

τ KΘBE υπ τη διεύθυνση τυ σκηνθέτη 

Bασίλη Παπαασιλείυ ανα- 

ητεί μέσα απ δύσατυς δρμυς 

τ νέ τυ πρσωπ, αυτ πυ θα 

πράλει στν 21 αιώνα. 

Aυτή, είναι, με λίγα λγια, η πρεία 

τυ Kρατικύ Θεάτρυ, η πία έως 

πρσατα καθριε και τη θεατρική 

κίνηση της πλης. Παράλληλα, στη 

Θεσσαλνίκη θα ανθίσυν διάρα 

θεατρικά σήματα πυ ι επιλγές 

και ι παραστάσεις τυς ι μν τα 

κατατάσσυν στην πρωτπρία αλλά 

και μερικές απτελύν υπδείγματα 

θεατρικής πράης· τ Θεατρικ 

Eργαστήρι, η Eπιθεώρηση Δραματικής 

Tένης της Pύλας Πατεράκη, 

τ Kαέ-Θέατρ κι αργτερα η Πειραματική 

Σκηνή της Tένης – τ μν 

σήμα πυ επιιώνει έως τις μέρες 

μας και επιρηγείται απ τ 

YΠΠO. Oμως κι άλλα πειραματικά 

σήματα θα δημιυργηθύν κατά 

καιρύς –στη Θεσσαλνίκη δεν υπάρει 

εμπρικ θέατρ– τα πία, 

αύ κατέθεσαν τ δικ τυς λγ 

διαλύθηκαν. H επίσημη πλιτεία αγνησε 

τις πρσπάθειές τυς. 

Στ Aιέρωμα των «Eπτά Hμερών» 

επιδιώαμε να δώσυμε λες τις ψεις 

της θεατρικής Θεσσαλνίκης, 

κυρίως, μέσα απ κείμενα ανθρώπων 

πυ υν και δυλεύυν στην πλη, 

ή κατά καιρύς δύλεψαν εκεί.

T «Kρυ Σλει» τυ κυρ-Bασιλάκη 

Aνθρωπς-ρήστρα, έδρασε στη Θεσσαλνίκη, συμάλλντας στην παγκσμια θεατρική πρωττυπία 


O BAΣIΛEIOΣ Aνδρνπυλς ήταν 

απ τυς πρώτυς Eλληνες ηθπι- 

ύς και η ιστρία τυ θεάτρυ μας 

πρέπει να τν συμπεριλάει στν μικρ 

τιμητικ κατάλγ των ηρωικών 

σκαπανέων της σκηνής. Iδιαίτερα, μως, 

η Θεσσαλνίκη, πρέπει να ρει 

έναν πι εωριστ τρπ να τν 

μνημνεύει, γιατί κυρ Bασιλάκης 

αιέρωσε σ’ αυτήν τα τελευταία και 

πι απδτικά ρνια τυ περιπετειώδη 

ίυ τυ. Tης πρσερε επίσης 

μια πρωττυπία μναδική σ’ λ τ 

παγκσμι θέατρ. H ωή τυ είναι 

γεμάτη θεατρικά κατρθώματα, α- 

ιπερίεργα και απρσδκητα πυ 

τρδτησαν μια ανεάντλητη ανεκδτλγία. 

O Aνδρνπυλς ήταν 

ήρωας στα περισστερα θεατρικά 

ανέκδτα πυ διηγύνταν στα πι 

παλιά ρνια ι ηθπιί στα καμαρίνια 

και στις περιδείες τυς. 

Tα στερνά τυ κατρθώματα, μως, 

τα θεσσαλνικιώτικα είναι γνωστά 

σε πλύ λίγυς και θα παρέμεναν 

λτελα άγνωστα αν πρώτς ιστρικς 

τυ θεάτρυ μας, Nικλας 

Λάσκαρης, στ περιδικ «Παρασκήνια» 

και Aιμίλις Bεάκης στα 

«Eλληνικά Γράμματα» και υπγρα- 

μενς με έρευνες σε πλλά περιδικά, 

εημερίδες, ιλιθήκες 

και αρεία δεν έριναν ως στα παραλειπμενα 

μιας πλυτάραης και 

λγισμένης ωής. Πλλές πτυές, 

ωστσ, παραμένυν άγνωστες. 

Περιδευε μνς 

T πι μεγάλ μέρς της ωής αυτής 

καταναλώθηκε στα κακτράαλα 

μνπάτια της περιράς. O ανικνμητς 

Bασίλεις Aνδρνπυλς 

περιδευε μνς τυ. Θίασς τυ ενς. 

Παρ’ λα αυτά είε πάντα ρεπερτρι 

με έργα πλυάνθρωπα πυ 

διεκπεραίωνε ίδις λυς τυς ρλυς. 

Kάπτε είε απ κντά και έναν, 

δύ και σπάνια τρεις ηθπιύς. 

Eνα μεγάλ διάστημα, επίσης, περιδευε 

με τη γυναίκα τυ, μια μαμή 

πυ την γνώρισε σ’ ένα ωρι, την ερωτεύθηκε, 

την παντρεύτηκε και 

την ενέταε αμέσως στ θίασ τυ 

αναθέτντάς της πεντέι ρλυς σε 

κάθε παράσταση. Για κάμπσ διάστημα 

μως, και μέρι να μάθει η κυρά–μαμή 

τ νέ της επάγγελμα, λα 

τα λγια, λων των έργων τα έλεγε 

μνς τυ πρωταγωνιστής και θιασάρης. 

Mε τέτι ευέλικτ σήμα 

κυρ Bασιλάκης πήγαινε παντύ. Aπ 

τα πράστια της Kωνσταντινύπλης, 

ρισκταν κντά στν Eλληνισμ 

της Pυμανίας, ύστερα μια είδηση 

τν εντπιε στην Tεργέστη, μετά 

ανταπκρίσεις απ’ τ Λνδίν τν 

έρνυν να δίνει ρεσιτάλ στην αγγλική 

πρωτεύυσα με τν Oιδίπδα 

Tύρανν και τν Oθέλλ(!) και να εντυπωσιάει 

τυς θεατές τυ, και ύστερα 

τν ρίσκυμε στα ωριά της 

Λάρισας και μέσα στην ίδια την πλη 

και αργτερα, μετά τ 1890 διασίει 

Δινύσης Tαυλάρης. Hθπις 

και θιασάρης, τ 1850 συνδέει 

τις δυνάμεις τυ με τν Bασίλη 

Aνδρνπυλ και δίνυν παραστάσεις 

στην Kωνσταντινύπλη. (Eλαι- 

γραία τυ Θ. B. Mανύσυ, 1889, 

Zάκυνθς, Mυσεί Δ. Σλωμύ). 

λη τη δυτική Mακεδνία, για να καταλήει 

τ 1894 στη Θεσσαλνίκη. 

Σπραδικές 

πληρρίες 

Eίναι υσικ, αυτή την τρελή πρεία 

να μην μπρεί να την παρακλυθήσει 

για να την καταγράψει ύτε 

δημσιγράς, ύτε ερευνητής. 

Λεπτμέρειες, λιπν, για τ παρά- 

ρ θεατρικ ταίδι τυ Aνδρνπυλυ, 

παρά τις επίμνες και μακρρνιες 

πρσπάθειες, θα μας 

λείψυν. Σπραδικά δημσιεύματα 

πυ συναντάμε τυαία σε διάρες 

ρνλγίες, μας δίνυν τ στίγμα 

Συνέεια στην 4η σελίδα 

Λιθγραία 

πυ απεικνίει 

τν περίημ 

Bασίλει 

Aνδρνπυλ, 

έναν απ 

τυς πρώτυςEλληνες 

ηθπι- 

ύς. Hρωας 

πλλών 

θεατρικών 

ανεκδτων, 

πέρασε 

τα τελευταία 

ρνια 

–ίσως και 

τα πι 

δημιυργικά 

τυ– 

στη Θεσσαλνίκη. 

KYPIAKH 21 ΣEΠTEMBPIOY 1997 - H KAΘHMEPINH 3

Πανραμική θέα της Θεσσαλνίκης απ τη θάλασσα, στις αρές τυ αιώνα. Tα αμηλά κτίρια της πρκυμαίας, Λευκς Πύργς με τ πρτείισμά τυ και στ 

άθς, έω απ τα ανατλικά τείη, τ Δημτικ Nσκμεί. Φωτγραία μεταύ 1904 και 1910. («Eν Θεσσαλνίκη», 1900 – 1960, εκδσεις «Eάντας»). 

Συνέεια απ την 3η σελίδα 

τυ. Eνδεικτικά παραθέτω μερικά. 

Eημερίδα «ΦΩΣ» 12 Σεπτ. 1874. 

«Kατ’ αυτάς έθασεν εις Aθήνας 

εις πλλάς ευρωπαϊκάς πλεις αριστεύσας 

ηθπις κύρις Bασίλεις 

Aνδρνπυλς ή Kαλλιμαπυλς, 

στις πρτιθέμενς να διατρίψη 

ενταύθα επ’ λίγν, παρεκλήθη υπ 

των απείρων ίλων τυ να δώση παραστάσεις 

εις τ εαρινν θέατρν 

(Vaudeville), τας πίας και υπεσέθη. 

Eμεν, λιπν, πλήρη πεπίθησιν, 

τι θέλη μείνη λίαν ευαριστημένν 

τ κινν της πρωτευύσης, 

καθσν ι λίγς λγς εγένετ 

περί τυ εν λγω ηθπιύ υπ των 

Tεργεσταίων εημερίδων «Kλειύς» 

και «Hμέρας» ταν ύτς διέτριεν 

εκείσε.». 

NEA Eημερίς 6 Iυνίυ 1882 

«–Kαι εν Mεσλγγίω εστήθη θερινν 

θέατρν εν τη μαγευτική θέσει 

τυ νησυδρίυ τυ Aνεμμύλυ και 

ήρισαν παραστάσεις υπ τυ κ. 

Aνδρνπύλυ μετά τυ θιάσυ 

τυ διδάαντς πρώτν τν Oθέλλν». 

Σατιρική εημερίδα KOPAKAΣ, 

Λάρισας 4 Mαρτίυ 1883 «Πρς γνώσιν 

σας – O κ. Bασιλ. Aνδρνπυλς, 

ηθπις, μας παρακάλεσε να 

ειδπιήσωμε πως άει πλώρη για 

Θεσσαλνίκη και σι έυν να τυ 

δίδυν ρήματα απ την ευεργετική 

τυ παράσταση και έυνε την ευαρίστηση 

να τα πληρώσυνε, να μη τα 

δώσυνε σε κανέναν άλλνε, παρά 

εις τν Kωστάκη Σεριάδη τ αρμακεί 

– διτι στις μέρι σήμερα εισέπραε 

ρήματα απ τυς ευεργετήσαντες 

αυτν, δεν τυ τα έδωκε 

και έμαθε μετά λύπης τυ τι κάπι- 

ς εσύναε και εσυρπίησε μερικά. 

Oπις την ευαρίστηση έει 

να τν πληρώση – στη σπετσαρία τυ 

Kωστή, τα ρήματα να δώση». 

Στη Mακεδνία 

Σ’ ένα ρν ωστσ τν ρίσκυμε 

να δίνει παραστάσεις στν 

Aλμυρ και μετά μερικύς μήνες 

στ Bλ. T 1890 δημσιεύνται 

στην Aθήνα πληρρίες πως περιδεύει 

στη Mακεδνία. Aγνωστ 

αν εύγει απ’ την περιή και επιστρέει, 

τ έαι είναι πως, σύμ- 

ωνα με τν Λάσκαρη, τ 1894 ρίσκεται 

στη Θεσσαλνίκη. Aν τ 1850 


πυ είε θίασ με τν Δινύση Tα- 

υλάρη και δίνυν παραστάσεις 

στην Kωνσταντινύπλη («Aπμνημνεύματα» 

Tαυλάρη) είναι κάτι 

περισστερ απ 20 ρνών, ττε, 

ταν θάνει στη Θεσσαλνίκη, έει 

καατάρει τα 65. 

H καταγωγή τυ ανεκδιήγητυ 

Bασιλάκη είναι τ Aίγι και τ πραγματικ 

τυ νμα ήταν Kαλλιμαπυλς. 

Oταν μως ανήγγειλε στν 

πατέρα τυ πως απάσισε να γίνει 

ηθπις τυ απαγρευσε να ανέ- 

ει στη σκηνή με τ ικγενειακ νμα, 

κι αυτς ατίστηκε Aνδρνπυλς. 

Aπ τα λίγα πυ έυν 

γραεί γι’ αυτν έρυμε πως ήταν 

ένας ψηλς και εντυπωσιακς άνδρας, 

πληθωρικς στη συμπεριρά 

τυ και με ηηρή ωνή. έρυμε 

επίσης, πως τ αρακτηριστικτερ 

ιδίωμα τυ αρακτήρα τυ ήταν η ακρτατη 

ιλπατρία. Hταν δσμένς 

στ θέατρ με ανατισμ γιατί 

πίστευε πως επιτελεί ένα εθνικ έργ, 

πως διαδίδει τν ελληνικ λγ, 

τα ιδεώδη της κλασικής αραιτητας 

και τ δινυσιακ πυρ. H ευπηρέτηση 

των σκπών της Φιλγένειας, 

σε μια έννια πυ ενσωμάτωνε 

και την ρθδη πίστη, ήταν για 

τν Bασιλάκη Aνδρνπυλ ύψιστς 

στς τυ ίυ τυ. 

Πατριωτικά έργα 

Oταν η αέναη περιπλάνησή τυ 

τν έερε τ 1894 στη Θεσσαλνίκη, 

δεν ήταν ασαλώς η πρώτη ρά 

πυ πατύσε τ πδι τυ στην 

πλη. Tη γνώριε. Δεν διατηρήθηκε 

καμία μαρτυρία για παραστάσεις 

τυ γιατί αίνεται πως γινταν περιερειακά, 

σε παράμερα καενεία 

και μπρεί ι αστί δημσιγράι 

να τις θεωρύσαν ανυπληπτες για 

να τις αναέρυν. Aκμα κι σα έκανε 

στην τελευταία άση κι αυτά 

μν απ τα σα έγραψε Λάσκαρης, 

τα γνωρίυμε πυ τα έμαθε 

πιθανν απ αηγήσεις. Tι ήταν μως 

τ πρωτανές, αιπερίεργ 

και ηρωικ πυ έκανε αυτς ιδιρυθμς 

και λγερς θεατρίνς ώστε 

να σραγίει τη θεατρική ωή 

της πλης με κάτι μναδικ στην 

παγκσμια θεατρική ιστρία. 

T ρεπερτρι τυ Bασιλάκη στη 

Θεσσαλνίκη ήταν έργα πατριωτι- 

κά. Eίτε έργα τυ Zαμπέλιυ με θέματα 

απ την Eπανάσταση είτε ένα 

έργα με αντιτυραννικά μηνύματα. 

O «Mάρκς Mπτσαρης», «Pήγας 

Φεραίς», «Aθανάσις Διάκς», 

«Aριστδημς» τυ Mντι, 

«Σαύλ» τυ Aλιέρι, «Iύνις 

Bρύτς» τυ Bλταίρυ, ήταν έργα 

πυ δνύσαν τις ψυές τυ λαϊκύ 

κινύ πυ, ως επί τ πλείστν, 

σύναε στις παραστάσεις τυ Bασιλάκη. 

Στη υλακή 

Oι εκδηλώσεις ήταν ενθυσιώδεις 

παρά τις πρυλάεις πυ λα- 

αίννταν. Oι τυρκικές αρές πληρρήθηκαν 

σετικά και έλααν 

μέτρα. Συνέλααν τν πρταίτι, 

τν υλάκισαν, αλλά επειδή ηθπις 

έδεινε άκακς και γραικς, 

τν άησαν. Eλεύθερς μεν 

Aνδρνπυλς αλλά σαν θηρί 

στ κλυί. Δεν μας λέει Λάσκαρης 

αν ήταν μνς τυ, αν είε θίασ 

ή έστω μν και τη μαμή σύυγ 

τυ. Θα μπρύσε πάντως να ύγει 

απ τη Θεσσαλνίκη μνς τυ ή 

με θίασ και να πάει ανατλικά, 

πρς τα κάτω ή πρς τα πάνω. Tυς 

δρμυς τυς ήερε καλά. Δεν τ 

κύνησε μως απ κει. Πιθανν 

γιατί ήταν πια μεγάλς και είε κυραστεί. 

T πιθαντερ γιατί δεν τν 

άηναν ι ντπιι. Πήγαινε στ κα- 

ενεί να πιεί τν καέ τυ, πλησιάανε 

δυ τρεις και τν ρωτύσανε 

συνωμτικά. 

— Kυρ Bασιλάκη πτε θα δύμε 

τν Mαρκμπτσαρη; 

Eγαινε στ δρμ να περπατήσει, 

τν σταματύσανε πεντέι. 

— Kυρ Bασιλάκη πτε θα μας παί- 

εις τν Aθανάσι Διάκ; 

Θεατές 

ντυμένι εργάτες 

Φλεγτανε.Tν έκαιγε τ πατριωτικ 

πάθς αλλά και τν θέρμαινε 

τ έτιμ κιν πυ περίμενε. Kαι 

ττε δαιμνις Aνδρνπυλς 

συνέλαε τ σέδι τυ. Θα σκάρωνε 

μια σκηνθεσία πυ θα εγελύσε 

τυς Tύρκυς. Bρήκε ένα μισδιαλυμέν 

εργστάσι πίσω απ τ 

λιμάνι. Συνεννήθηκε με τυς θεατές 

τυ να ντυθύνε σαν εργάτες, 

να κρατάνε στα έρια εργαλεία και 

να τάνυν στ συγκεκριμέν εργστάσι 

απ διαρετικές κατευθύνσεις 

και σε μάδες δύ τριών ατμων 

η κάθε μια, σαν να πηγαίνυν 

να πιάσυν δυλειά. Mαεύνταν έτσι 

καμιά σαρανταριά άτμα κα με 

κλειστές τις πρτες Bασιλάκης 

τυς έπαιε τ ρεπερτρι τυ. 

Oταν έγιναν αρκετές «συνεδρίες» 

στ ίδι μέρς, εμπνευστής ρήκε 

άλλ στέκι. Eνα παλι υρσδεψεί 

στα Λαδάδικα. Πάλι ι θεατές μεταμιεσμένι 

σε εργάτες, πελάτες, 

μεταρείς γέμιαν την εσωτερική 

αίθυσα και κει Bασιλάκης τυς έπαιε 

τα έργα πυ τυς ενθυσία- 

αν. T κιν μεγάλωνε, ι παραστάσεις 

υπρεωτικά πλήθαιναν, 

και μιραία τα πρυλακτικά μέτρα 

αλάρωναν. 

Tριάντα έργα 

στα κρυά! 

Στα δυ ρνια πυ κράτησαν ι 

ρηικέλευθες αυτές θεατρικές συναντήσεις, 

γεμάτες πατριωτικ 

παλμ και θεατρική μέθη, στ παρθέν 

απ σκηνικές συγκινήσεις λαϊκ 

κιν της Θεσσαλνίκης, είδε 

πάνω απ 30 έργα και περισστερες 

απ μία ρές τ καθένα. Hταν 

κάτι σαν κρυ Σλει. Mν πυ 

στην περίπτωση αυτή συνέαινε τ 

πρωτανές και μναδικ. Για να 

γίνει η παράσταη μεταμιένταν 

και ι θεατές. 

Γενικεύνταν ι συητήσεις για 

τις κρυές παραστάσεις τυ 

Aνδρνπυλυ και η εεμύθεια έκανε 

ρωγμές. T ’μαθαν ι ωρύλακες 

και κάνανε έδ την ώρα 

της παράστασης. Πιάσανε τν Bασιλάκη, 

τν κτυπήσανε και τν υλακίσανε. 

Eμεινε μέσα τέσσερις μήνες. 

Aρρώστησε. Hτανε πια κντά στα 

70. Kάνανε ενέργειες ι ίλι τυ, 

ι άνθρωπι πυ τν είανε αγαπήσει, 

και τν Aύγυστ τυ ’97 τν 

γάλανε. O ανατισμς των Tύρκων 

μετά την ήττα των Eλλήνων 

στν πλεμ πυ είε εσπάσει 

στις αρές τυ ρνυ, είε πια εθυμάνει. 

O Aνδρνπυλς, μως, 

ήταν πια σκιά τυ εαυτύ τυ. Πέθανε 

δέκα μέρες μετά την απυλάκισή 

τυ.

T θέατρ πριν και μετά την Aπελευθέρωση 

H Θεσσαλνίκη, πραγματικ μωσαϊκ εθντήτων, ιλενύσε ένυς και ντπιυς θιάσυς με πικίλ ρεπερτρι 

Tυ Σπύρυ Παγιατάκη 

Kριτικύ Θεάτρυ 

ΠPIN AΠO την απελευθέρωση –τ 

1912– η Θεσσαλνίκη είε έναν ιδιτυπ 

αρακτήρα. Πλυεθνικ και πλυ–πλιτισμικ. 

Διέθετε πρώτα απ’ 

λα έναν έντν ανατλίτικ αρακτήρα 

(κάτι μεταύ Πλης και Σμύρνης), 

μως η ειδική γεωγραική της 

θέση, δηλαδή τ να απτελεί ένα απ 

τα επίκεντρα της σύγκρυσης 

των Mεγάλων Δυνάμεων, ήταν η αιτία 

ν’ απκτήσει η πλη συν τις άλλις 

και μία πλύ δυνατή ευρωπαϊκή 

απρωση. 

H Θεσσαλνίκη ήταν συγρνως 

και τπς της συνύπαρης των 

τριών μεγαλύτερων θρησκειών: τυ 

Xριστιανισμύ, τυ Iυδαϊσμύ και 

τυ Iσλάμ. Mέσα, λιπν, σ’ αυτήν 

την τυρκμπαρκ ατμσαιρα τυ 

«κσμπλιτισμύ» (στα 1880 η σιδηρδρμική 

γραμμή Θεσσαλνίκη–Σκπια 

επεκτάθηκε μέρι τ Bελιγράδι 

διευκλύνντας έτσι την επικινωνία 

της πλης με την Kεντρική 

Eυρώπη) και μέσα στ πλαίσι της 

πρώτης ελληνικής αστικής άνθησης 

(πυ συνδέεται κατά γενική αντίλη- 

Θεατρικές 

παραστάσεις 

στη Θεσσαλνίκη,ωτγραημένες 

απ τυς Λιντα 

– Mαυρίδη 

στη δεκαετία 

τυ ’30 («Eν 

Θεσσαλνίκη 

1900–1960», 

εκδσεις 

«Eάντας»). 

ψη με την πλιτική καριέρα τυ Xαρίλαυ 

Tρικύπη) αρίει και για τη 

Θεσσαλνίκη μία μάλλν παρδαλή 

θεατρική κίνηση. 

Περιπλανώμενι θίασι 

Bέαια η κίνηση αυτή ήταν κυρίως 

«απέω». Περιπλανώμενι θίασι –ή 




κι απλά μπυλύκια– κατέπλεαν 

στην κυριλεία (μ’ ατμπλια) στην 

παραθαλάσσια πλη για σειρά παραστάσεων 

– ή κι «αρπατές». Φυσικά, 

ι ένι θίασι (ιταλικί, γαλλικί και 

ιεννέικι) ήταν περισστερι απ 

τυς ντπιυς αλκανικύς σε μία 

–ακμα υπ θωμανική διακυέρνηση– 

πλη πυ τ έν στιεί ήταν 

πλυπληθέστερ απ τ ελληνικ. 

Λίγ πριν απ την απελευθέρωση 

στη Θεσσαλνίκη ύσαν 80.000 περίπυ 

Eραίι, και μνάα 30.000 

Eλληνες. T μωσαϊκ της πλης συμπληρωνταν 

απ Tύρκυς, Aρμένιυς, 

Aλανύς, Bύλγαρυς, Σέρ- 

υς και μερικές ιλιάδες «Φράγκων», 

δηλαδή Δυτικευρωπαίων. 

Aπ τη στιγμή πυ υπήρε λιπν 

–μιραία– τ πρλημα της γλώσσας, 

ι θίασι πυ επισκέπτνταν 

την πλη ρντιαν να περιλαμάνυν 

στ ρεπερτρι τυς κυρίως 

μυσικά έργα. Oπερες, περέτες, 

αλλά και κωμειδύλλια πάνω στ πρτυπ 

τυ «Xρ ρ Aγά» τυ Tσατιάν 

(ένα αρμενικ «μιύικαλ» της 

επής) πυ μαί με τ «Aι δύ ρ- 

αναί» και την «Eραία» τυ Tιακμέτι 

απτελύσαν τις «σίγυρες» 

λύσεις για κάθε καρατσακισμέν 

θίασ. (Mια άλλη διασταυρωμένη 

συνταγή εμπρικτητας ήταν και 

«τα ακατάλληλα διά δεσπινίδας» αριστανικά 

συνήθως έργα). Oι –ικγενειακί 

ως επί τ πλείστν– θίασι 

πυ επισκέπτνταν την πλη στ 

δρμ τυς για την Πλη, την Oδησσ 

ή τη Σμύρνη, ήταν σηματισμένι 

με άση τ σύστημα τυ εντετισμύ. 

Kύρι πλ έλης απτελύσε 

τ πρωταγωνιστικ νμα πως 

ήταν τυ Δινυσίυ Tαυλάρη, τυ 

Δημήτρη Kτπύλη, της Eυαγγελίας 

Παρασκευπύλυ, αλλά και 

της Iταλίδας Tέμα Mπελιντσνι ή 

της διάσημης Γαλλίδας τραγωδύ... 

Σάρας Mπερνάρ – η πία μως, παρά 

την αναγγελία στ Φάρ της Mακεδνίας 

(1–4–1888) τι θα δώσει 

παραστάσεις στη Θεσσαλνίκη, τελικά 

δεν εμανίστηκε πτέ απγητεύντας 

τυς αναμένντες θαυμα- 

O Aλέης Mινωτής στ ρλ τυ Aμλετ πυ παρυσιάστηκε σε θερινές παραστάσεις 

(Iύνις–Iύλις 1938) στ Bασιλικ Θέατρ. H θρυλική παράσταση 

είε ανεεί σε μετάραση Bασ. Pώτα, σκηνθεσία Δ. Pντήρη, σκηνγραία 

Kλ. Kλώνη, κστύμια Aντ. Φωκά και διεύθυνση ρήστρας Γ. Λυκύδη. 

στές της. H είδηση ήταν πρωταπριλιάτικη... 

Θέατρα 

και παραστάσεις 

Tα θέατρα ήταν λίγα αλλά υπερτά. 

T παραγκειδές «Eντεν» και τ 

«Oλύμπια» στην παραλία, τ «Eδέμ» 

διασταύρωση Eγνατίας και Kλμ- 

υ, τ «Γαλλικν Θέατρ» στν 

ραγκμααλά. T «Σκαίτινγκ» μάλιστα, 

στην αρή της λεωρυ Xαμιδιέ 

(Eθνικής Aντίστασης σήμερα) ρεια 

τυ Λευκύ Πύργυ, μπρύσε 

να μετατραπεί και σε ένα είδς παγδρμίυ 

ταν δεν ιλενύσε 

θιάσυς. T αδικγκρεμισμέν στη 

H Bάσω Mανωλίδυ και Nίκς Δενδραμής –Iυλιέτα και Pωμαίς– στην παράσταση πυ είε παρυσιαστεί τ 1938 στ Bασιλικ Θέατρ. 


δεκαετία τυ ’50 Θέατρ τυ Λευκύ 

Πύργυ εγκαινιάστηκε τ 1906 απ 

τ θίασ της Aθηνάς Λράνδυ με 

τη «Mωρά Παρθέν» τυ Aνρί Mπατάιγ. 

T ρεπερτρι της επής πληθωρικτατ 

στην κυριλεία. Για να 

επιιώσει ένας θίασς εκείνα τα 

ρνια (πλύ πριν αλλά ακμα και 

πλύ μετά την απελευθέρωση) ήταν 

αναγκασμένς να ανεάει δύ –ή 

και μισή ντυίνα στις περιδείες– 

έργα την εδμάδα. Oι τίτλι πυ 

συναντά συντερα αναγνώστης παλιών 

εημερίδων της Θεσσαλνίκης 

είναι: μελδράματα πως «H ωραία 

Eλένη», «Mαμέλ Nιτύς», κωμειδύλλια 

σαν τη «Γκλω», τν «Aγαπητικ 

της Bσκπύλας», τα «ε- 

ραϊκά» σαν τν «Eμπρ της Bενετίας» 

τυ Σαίπηρ, την «Eσθήρ» τυ 

Pακίνα και τν «Nτρέιυς» τυ 

Aνρί Mπέρνσταϊν, ή πάλι ιταλικ υλεάρτ 

πως «H Pωμαντική Γυναίκα» 

τυ Kαστελέκι, «H Ωραία» τυ 

Nτμινίτσι, «H Eραία» τυ Tιακμέτ, 

και πάνω απ’ λα πρανα- 

ερθείς «Xρ ρ Aγάς» τυ Tσατιάν, 

πυ τν συναντά κανείς να επιιώνει 

θεατρικά για τυλάιστν 

τέσσερις δεκαετίες. Aραιά και πύ 

δίννται και παραστάσεις με υψηλύς 

–ελληνκεντρικύς– στυς, 

πως η –μεσαιωνικής υπθεσης– 

«Mαρία Δαπατρή» τυ Δ. Bερναρδάκη 

ή ακμα και «Oιδίπυς Tύραννς» 

(1908 απ τν θίασ Mαρίκας 

Kτπύλη / Eδμνδυ Φυρστ). 

1912 – Aπελευθέρωση 

Mε την απελευθέρωση, η πλη των 

εκατν εήντα ιλιάδων ψυών έπρεπε 

να ενταθεί στν παλαιελλαδίτικ 

πλιτισμ. Oι μέρι ττε υπδυλι 

Mακεδνες είαν μάλλν ειδανικευμένα 

ράματα για μιαν Eλλάδα 

στην πία μλις ενσωματώθηκαν. 

Δεν μπρύσαν, π.. να διανηθύν 

τι «κάτω στην Aθήνα» δεν κυριαρύσαν 

πάντα τα υψηλά ιδανικά 

της κλασικής κληρνμιάς. Tα ευτελή 

και τα πρστυα δεν ήταν δυνατν 

να ευδκιμύν στα ώματα τυ 

Aισύλυ και τυ Περικλή. Eτσι, ταν

Tν Mάι τυ 1939, θίασς της Kατερίνας Aνδρεάδη επισκέπτεται τη Θεσσαλνίκη 

και παρυσιάει την «Eντα Γκάμπλερ» σε μετάραση Λέντς Kυκύλα 

και σκηνθεσία Kάρλυ Kυν. Eκτς απ την κυρία Kατερίνα στ θίασ 

συμμετέυν: Aνθή Mηλιάδυ, Στάσα Iατρίδυ, Γεώργις Δαμασιώτης, 

Mαίρη Λεκύ, Γιάννης Aπστλίδης και Θεδωρς Mρίδης. Στη ωτγρα- 

ία, τ εώυλλ τυ πργράμματς. 

λίγ πρτύ μπει νικηρς ελληνικς 

στρατς στην πλη και θίασς 

της Mαρίκας Kτπύλη παίει 

τ «ακατάλληλν» «H Kυρία τυ Mα- 

ίμ», κριτικς της «Nέας Aλήθειας» 

I. Mπήτς δεν πιστεύει τα μάτια και 

τ’ αυτιά τυ! 

«Kαι αντάμαι» γράει, «με πσην 

αηδίαν, υπ την αινμενικήν εκείνην 

ευτραπελίαν της, η Kτπύλη 

διέπραττεν εις εαυτήν τ αδίκημα 

να ειρνμεί ως εειρνμει και 

να εκτελεί τας απαισίας εκείνας πιρυέττας 

πυ απαιτεί τ έργν! Θαυμασία 

καλλιτένης! Πτε άρα γε θ’ α- 

ιωθείς να ύνεις μύρα απ σκηνής 

και μνν ευωδίας να σκρπίεις γύρω 

συ;» (N. Aλήθεια, 31 Mαρτ. 

1912). 

Bρισκμαστε ακμα στην επή 

της εθνικής ανάτασης, τυ νεαπκτηθέντς 

αισθήματς «ανήκμεν 

στην Eλλάδα». H Θεσσαλνίκη θεωρήθηκε 

«σωστά τ λαμπρτερ έπαθλ 

τυ Πρώτυ Παγκσμίυ Πλέμυ», 

γράει (N. Eστία 1962) ιστρικς 

τυ ελληνικύ θεάτρυ I. Σιδέρης. 

Aκμα και τα θέατρα αλλάυν 

νμα πρς τ ελληνπρεπέστερν 

τ ένα μετά τ άλλ. T «Mαλύμ» 

(λειτύργησε κυρίως ως καέ–αμάν) 

εελληνίσθηκε κι έγινε «Πανελλήνιν», 

ενώ τ καενεί «Iσμαήλ» μεταάλλεται 

σε «Θεάτρν Aθήναιν». 

Kαταθάνυν θίασι απ την Aθήνα 

με αρυσήμαντυς τίτλυς, πως 

«Σύνδεσμς Eλλήνων Hθπιών» 

και αναγγέλλυν τα έργα τυς με καθαρευυσιάνικες 

ιριτύρες. 

Eργα ντπιας 

παραγωγής 

Aναγγέλλυν, έτσι, τι «παρασταθήσσεται 

η “Φαύστα”» και άυν 

στ ρεπερτρι τυς έμμετρα δράματα 

σε αριστκρατική αραΐυσα 

γλώσσα πάνω σε σιλερικά και υρωνικά 

πρτυπα, ή –στην καλύτερη περίπτωση–, 

αραίες τραγωδίες, πως 

η «Mήδεια» απ την «Eθνική Σκηνή» 

(στα 1913) και η «Aντιγνη» με την 

Kυέλη (στα 1914). Bέαια, συνεί- 

εται πάντα και τ έν θέατρ. Για 

έναν λκληρ μήνα της ίδιας ρνιάς, 

γαλλικς θίασς της κυρίας 

Φρειά γνώρισε δες με έργα υλεάρτυ 

στ θέατρ τυ Λευκύ 

Πύργυ. Oμως «ένι θίασι» αρακτηρίνται 

εκείνη την επή απ 

τν τπικ Tύπ ακμα και ι αθηναϊκί, 

πως διαπιστώνει κανείς απ 

τις εημερίδες της επής, ι πίες 

πανηγυρίυν ταν αναγγέλλυν 

τα καινύργια θεσσαλνικιώτικα έργα 

με τίτλυς πως την επιθεώρηση 

«O καθρέπτης της Θεσσαλνίκης» ή 

την τρίπρακτη άρσα με τίτλ «Oι 

Kμιτατήδες». Mλις έυν τελειώσει 

ι αλκανικί πλεμι και ανταγωνισμς 

ανάμεσα σε Eλληνες και 

Bύλγαρυς είναι πάντα ωντανς. 

Eδώ θα έπρεπε να αναερθεί κανείς 

στ γεγνς τι στα τέλη τυ περα- 

Στις 15 Iυνίυ τυ 1939, στ θέατρ «Hλύσια» της Θεσσαλνίκης εμανίεται 

ημικρατικς θίασς της Mαρίκας Kτπύλη, με τ έργ «Στέλλα Bιλάντη» 

τυ Γρηγρίυ ενπυλυ. Tη μυσική της παράστασης είε γράψει 

Mανώλης Kαλμίρης, ενώ τα σκηνικά και τα κστύμια ανήκαν στν Γιάννη 

Tσαρύη. Στη ωτγραία, τ εώυλλ τυ πργράμματς. 

σμένυ αιώνα ι περιδεύντες ελληνικί 

θίασι δεν παρέλειπαν να επισκέπτνται 

και τις ακμάυσες ττε 

ελληνικές κιντητες της Bυλγαρίας, 

πρσέρντας στυς Eλληνες 

αστύς ως επί τ πλείστν «απλαυσιν 

εθνική άμα και καλλιτενική» 

και έργα «σκρπίντα άθνν τ 

άρωμα των υνών της Eλλάδας». 

Σε μία πλη με τσ πλυπληθές 

τ εραϊκ στιεί δεν λείπυν υσικά 

τα έργα με ηρωίδες σαν τη Pα- 

ήλ (ενπυλς) ή τη Pεέκκα στ 

«Pσμελλμ» (θίασς Nίτσα Mυστάκα 

- Σπ. Xαντά, καλκαίρι τυ 

1915). Στη Θεσσαλνίκη στρατπεδεύει 

τώρα ένας πλυεθνικς στρατς 

μεγαλύτερς κι απ τν πληθυσμ 

της (η νμαστή «Aνατλική 

Στρατεία») μ’ αριστράτηγ τν Γάλλ 

Mρίς Σαράιγ – πίς δεν άργησε 

έαια να τρδτήσει τυς 

ντπιυς επιθεωρησιγράυς. 

Λίγ πριν απ τη μεγάλη πυρκαγιά 

τυ 1917, στην πλη λειτυργύν 

θέατρα και κινηματγράι, πυ διασκεδάυν 

τυς πλυπληθείς αιωματικύς 

και αντάρυς της στρατιάς, 

ενώ ι εημερίδες και τα περιδικά 

της Aγγλίας και της Γαλλίας 

παρυσίααν τη Θεσσαλνίκη ως ιδεώδη 

τπ παραθερισμύ, κάτι σαν 

τ σημεριν Λας Bέγκας, με διασκεδάσεις 

στα μεγάλα ενδεία και 

τις πλυτελείς επαύλεις, με ωραίες 

γυναίκες και μυσικές και συπέ 

στην patisserie Flocas. Στα ταερνά- 

1, 2 

κια σέριραν γλυκ σαμιώτικ κρασί, 

ρακί Nαμίας, κρασιά Mπυτάρη και 

Tυρνάυ και κνιάκ Mπαρμπαρέσυ. 

3 

H καταστρή 

των ύλινων θεάτρων 

Στις αρές τυ 1916 ι πλύνεκρες 

μάες τυ A΄ Παγκσμίυ Πλέμυ 

συνείνται στ δυτικ μέτωπ της 

Eυρώπης. Στις 26 Σεπτεμρίυ της ίδιας 

ρνιάς θάνει στη Θεσσαλνίκη, 

την άτυπη πρωτεύυσα τυ δεύτερυ 

ελληνικύ κράτυς, η θρυλική 

«Tριανδρία» (Bενιέλς, Kυντυριώτης, 

Δαγκλής). 

Στις 5 Aυγύστυ τυ 1917 εσπάει 

η μεγάλη πυρκαγιά πυ έκαψε γύρω 

στα δέκα ιλιάδες σπίτια, αήνντας 

πάνω απ 70.000 αστέγυς. Mα- 

ί κάηκαν και τα περισστερα –ύλινα– 

θέατρα. 

T 1918 ήταν τελευταίς ρνς 

τυ «μεγάλυ πλέμυ» για πλλές 

ώρες, ι μως και για την Eλλάδα, 

η πία θα εακλυθήσει να πλεμά 

μέρι τη Mικρασιατική Kαταστρ- 

ή τυ 1922. Mε τυς πρσυγες 

πυ πλημμυρίυν πλέν και τη Θεσσαλνίκη 

είναι εμανέστατ τ πσ 

κινή είναι η κυλτύρα των ανάμεικτων 

λαών της Aνατλικής Mεσγεί- 

υ πυ ρέθηκαν για πλλύς αιώνες 

ενωμένι –ι μν διικητικά– 

κάτω απ την κεντρική ευσία δύ 



H πρώτη ημέρα της καταστρικής πυρκαγιάς τυ 1917, πυ είε ως απτέλεσμα να καύν τα περισστερα ύλινα θέατρα της Θεσσαλνίκης («Eν Θεσσαλνίκη 

1900–1960», εκδσεις «Eάντας»). 


διαδικών ανατλικών αυτκρατριών, 

της Bυαντινής και της Oθωμανικής. 

Στη Θεσσαλνίκη παίνται 

έργα με τίτλυς πως «Aϊσέ η Eλληνπύλα 

των Γιαννιτσών», κι ενώ 

στ Λιμκαθαρτήρι της Kαλαμαριάς 

ερτώννται υρνιές πρσύγων, 

καταπλέει απ την Kωνσταντινύπλη 

Θίασς Bεάκη / Nέερ / 

Συριώτη, πίς παίει στ θέατρ 

«Πάνθεν» (πυ ήταν στεγασμένες 

κι αρκετές πρσυγικές ικγένειες 

μ’ λα τυς τα νικκυριά), γαλλικά 

δράματα και κωμωδίες πως «T έγκλημα 

τυ Πυατρί» τυ Aνρί Iσέ 

και τη «Zηλιάρα» τυ Mπισν. Hδη η 

Aθήνα είε γυρίσει απασιστικά 

την πλάτη σε κάθε τι τ «ανατλίτικ» 

και απάσισε πως απ’ εδώ και 

πέρα έπρεπε να ενστερνισθεί τη δυτικευρωπαϊκή 

παράδση. H Θεσσαλνίκη 

αναγκαστικά ακλυθύσε, 

παρλ πυ τα λαϊκά τυλάιστν 

στρώματα της πλης αντιδρύσαν 

στα περίπλκα έμμετρα δράματα με 

την αραΐυσα γλώσσα και τις παρι- 

ιάνικες μεταράσεις, επιμένντας 

πάντα στις αναμνήσεις της κινής 

πλιτιστικής παράδσης λων των 

λαών τής –μέρι πρτινς κραταιάς– 

Oθωμανικής Aυτκρατρίας. Oμως 

τ παινίδι είε τελειώσει ριστικά. 

Eιδικά μετά τυς Bαλκανικύς Πλέμυς, 

η επιτυία των «νέων ανδρών» 

τυ E. Bενιέλυ καθιέρωσε 

για πρώτη ρά στη συνείδηση τυ 

έθνυς την αστική τάη στην ηγεσία 

της ώρας. Kαι ι «Eυρωπαίι» Θεσ- 


σαλνικείς άρισαν να αναητύν 

πλέν τις καλές τένες πυ εέρα- 

αν τα νέα τυς ευρωπαϊκά ιδεώδη 

και ήθη. 

Eίαν πρηγηθεί έαια και άλλα 

σημαντικά γεγντα. Mετά τις εκλγές 

τυ 1920, πυ επικράτησαν ι 

αντιενιελικί, τ δημτικ συμ- 

ύλι της πλης λαμάνει τις εής 

κσμϊστρικές – ιλασιλικές – απάσεις. 

1. Nα μετνμαστεί η δς Bενιέλυ 

σε δ Bασιλέως Kωνσταντίνυ 

και η δς Eθνικής Aμύνης (πρώην 

Xαμιδιέ) σε δ Bασιλίσσης Σίας. 

2. Nα απλυθύν είκσι πέντε ενιελικί 

σκυπιδιάρηδες και να αντικατασταθύν 

με ισάριθμυς ασιλρνες. 

H πλιτική διαμάη μεταέρθηκε 

αμέσως και στ θέατρ με την περίπτωση 

της –ιλασιλικής– M. Kτπύλη 

και της ενιελικής Kυέλης, 

την πία ως τιύτη υμνύσε η –επίσης 

ενιελική– «Mακεδνία». 

«Διτι δεν είναι μν καλλιτένις υπέρς, 

είναι πρ παντς, μια 

γησσα, τσ γησσα ώστε θα ήρκει 

ανεαρτήτως της τένης της, η απλή 

εμάνισίς της επί της σκηνής διά να 

γητεύσει τ κινν». 

Στα ρνια πυ ακλυθύν, η σημαντικτερη 

ντπια θεατρική κίνηση 

(αν παραλέψει κανείς κάπιες μάλλν 

κακτενες επιθεωρήσεις με 

τίτλυς πως «H Tσύτρα της Θεσσαλνίκης», 

«Oσα έρνει Bαρδάρης» 

και «Tα Πανθεσσαλνίκεια») είναι 

σίγυρα η δραματική σλή πυ 

δημιυργεί μέσα στ Kρατικ Ωδεί 

Θεσσαλνίκης (ιδρύθηκε τ 1914) ένας 

παλις μαθητής τυ Θωμά Oικνμυ, 

«σαλνάτς» Γιάννης Kπανάς. 

Kατά τ’ άλλα την πλη επισκέπτνται 

τακτικτατα θίασι ι μν απ 

την Aθήνα αλλά και απ τη Γαλλία, 

την Iταλία και την Aυστρία. Πάντως 

ι ρεύτριες –έτσι τυλάιστν ισυριταν 

η παράδση...– ήταν πάνττε 

Oυγγαρέες! 

Στις Δελικές γιρτές τυ 1927, 

τυ εύγυς Σικελιανύ, συμμετέ- 

υν στ ρ και Bρειελλαδίτες 

μαθητές τυ Γιάννη Kπανά. Aνάμεσά 

τυς και –μετέπειτα σκηνθέτης– 

Tάκης Mυενίδης. Oι θίασι απ 

την πρωτεύυσα επισκέπτνται 

πλέν τη Θεσσαλνίκη στην περίδ 

της μεγάλης της γιρτής, πυ είναι 

έαια η «Eκθεση». Mεγάλι θίασι 

επισκέπτνται κάθε Σεπτέμρι την 

πλη. Tη Mαρίκα Kτπύλη, ταν 

τ θινπωρ τυ 1928 εμανίεται 

τ «Πάνθεν», συνδεύυν ι Mήτσς 

Mυράτ, Bασίλης Λγθετίδης, 

Aλέης Mινωτής, Φωτεινή Λύη, Δελενάρδυ 

κι άλλι είκσι ηθπιί! 

T ρεπερτρι τυ θιάσυ περιελάμ- 

ανε απ την «Kυρία με τις Kαμέλιες», 

και την «Oρέστεια» τυ Aισύλυ, 

μέρι την «Iιγένεια» τυ Γκαίτε. 

H μεγάλη μως επιτυία τυ θιάσυ 

ήταν «Aγαπητικς της Bσκπύλας» 

με τη Mαρίκα κυρα–Γιάννενα, 

έναν ρλ πυ είε πρωτπαίει 

πάλι στη Θεσσαλνίκη ταν ήταν δεκατεσσάρων 

ρνων. 

Mε τν καιρ (έπειτα απ’ τις μετα- 

ικές δικτατρίες, τν ΄ παγκσμι 

πλεμ, την Kατή) λένα και ακύγεται 

εντντερα πθς των 

Σαλνικιών για ένα δικ τυς θέατρ. 

Kαι τ μεν κτίρι υπάρει απ τ 

1940. T «Bασιλικ», πυ θεμελιώθηκε 

στις 10 Iυλίυ 1938, ήταν απ 

τα πι σύγρνα της ώρας: περιστρεμενη 

μεγάλη σκηνή, ευρύωρα 

καμαρίνια, μεγάλη πλατεία. 

Σεδιασμέν απ τν αριτέκτνα 

Kώστα Διάδη πάνω στις αρές 

τυ πι απέριττυ Bauhaus, είν’ αλήθεια 

πως έκανε τυς Θεσσαλνικείς 

να τ’ απκαλύν «γκαρά» και 

«ψυρ». Hταν μως ένα «σαρ» 

θέατρ με τα λα τυ και με μια πλύ 

σημαντική ιστρία. Δεν ήταν μν 

η Mαρία Kάλλας (Kαλγερπύλυ 

ακμα) πυ τραγύδησε εκεί 

στα 1945 κι λι ι ηθπιί πυ ίδρωσαν 

για πάνω απ μισ αιώνα 

στα σανίδια τυ, αλλά και η –γνήσια– 

εθνική ιστρία πυ κυαλά 

πάνω τυ. T γκρέμισαν (για να τ 

ανατίσυν πως λέγεται, παρ’ λ 

πυ κανένας στη πλη δεν τ 

πλυπιστεύει) τν περασμέν Iύλι 

– μεσύσης της Πλιτιστικής 

Πρωτεύυσας. 

Σημειώσεις: 

1. ανθίππη Kταγεώργη: Mυσική και 

Θέατρ στις Eλληνικές Kιντητες της 

Bυλγαρίας (Tέλη 19υ αιώνα – αρές 

20ύ). Bαλκανικά Σύμμεικτα 1966. 

2. Elene Romero El teatro de les Sefardis 

Orientales 1983. 

3. Sciakyn Farewell to Salonica 1946.

Kρατικ Θέατρ Θεσσαλνίκης 

Γεννήθηκε στην Kατή και μέσα σε αντίες συνθήκες επιτέλεσε σπυδαί εθνικ έργ 

Tης Kατερίνας Kωστίυ 

Φιλλγυ 

H IΣTOPIA δείνει πως σε επές 

σκταδισμύ και καταπίεσης ι άνθρωπι 

επιστρατεύυν τις πνευματικές 

τυς δυνάμεις, εις πείσμα των 

καιρών, για να διετεύσυν τις ανησυίες 

τυς και να παρηγρηθύν, 

για να αντισταθύν στη θρά και 

στ θάνατ. Mέσα στα καινύρια 

συμραμενα τυ ειμώνα τυ 

1941 η Θεσσαλνίκη, πυ πρκατικά 

είε γνωρίσει ευτυισμένες θεατρικές 

στιγμές, μεταλήθηκε σε μια 

τηνή «θεατρική πιάτσα». Tν δύσκλν 

αυτ ειμώνα η πνευματική 

ωή της πλης αίνεται ικανπιητική, 

αλλά η πιτητα τυ θεάτρυ 

ρίσκεται σε απίστευτα αμηλ επίπεδ. 

Tην επή εκείνη λειτυργύσαν 

στη Θεσσαλνίκη γύρω στα δεκαπέντε 

θέατρα ή κινηματγράι πυ 

ρησιμπιύνταν και ως θέατρα. 

Eως την ίδρυση τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Θεσσαλνίκης, και αύ τ 

πρώτ σκ της επικράτησης τυ Nα- 

ισμύ έγινε καθημερινή πραγματικτητα, 

τα θέατρα αυτά γνώρισαν 

μεγάλη κίνηση. Aπ τ ρεπερτρι 

τυς, αίνεται τι τα είδη τυ θεάματς 

πυ έτασαν στ απκρύ- 

ωμα της δας τυς τν καιρ της 

Kατής ήταν η περέτα και η επιθεώρηση. 

Aλλά και η κωμωδία και η ηθγραία 

είαν τη θέση τυς στις 

πρτιμήσεις των θιασαρών, ασαλώς 

και τυ κινύ. 

Στ έλες 

της λγκρισίας 

Πάντως, τα έργα αυτά δεν μπρύσαν 

να αντέυν περισστερ απ 

τρεις τέσσερις παραστάσεις· έτσι 

εηγείται και απίθανα γρήγρς 

ρυθμς με τν πί εναλλασσταν 

τ ρεπερτρι των θιάσων. T 1942, 

μλ πυ νμς 1108/42 της Kυ- 

έρνησης Tσλάκγλυ, περί λγκρισίας, 

έσιγγε τν κλι γύρω απ 

τη σετική ελευθερία των καλλιτε- 

νικών εκδηλώσεων, κάνντας απαραίτητη 

την άδεια λειτυργίας απ 

τη Διεύθυνση Tύπυ και Pαδιωνίας, 

η κίνηση των θεάτρων γινταν 

λ και πι πυκνή 1 . Tα έργα πυ ανε- 

άνταν, μερικές ρές έδιναν τη 

δυναττητα για τη συνεκρά κάπιων 

αντιασιστικών μηνυμάτων. 

Kατά καννα μως πρσεραν λαϊκ 

ιύμρ και ρλς τυς υπήρε ε- 

ησυαστικς. Oι κριτικί είαν αρ- 

ίσει να επισημαίνυν την έλλειψη 

σαρύ θεάτρυ στη Θεσσαλνίκη. 

Eτσι, αθμιαία δημιυργήθηκε η συνείδηση 

ενς κενύ στην πνευματική 

ωή της πλης. Σιγά σιγά έκαναν 

την εμάνισή τυς ι πρώτες ιδιωτικές 

πρσπάθειες για πιτικ θέατρ. 

Σ’ αυτή την κατηγρία ανήκυν 

η «Kαλλιτενική Eταιρεία» τυ K. Xαρατσάρη 

(1942) και τ θεατρικ τμή- 

Σκηνή απ την «Tρισεύγενη» τυ K. Παλαμά με τυς Nίκ Xατίσκ και Nτρα 

Bλανάκη. 

Aπ αριστερά, Δ. Παπαγιαννπυλς, η Nτ. Bλανάκη, K. Pαυτπυλς 

και M. Kατράκης (γνατιστς), σε μια αστεία στιγμή στη διάρκεια της ωτγράησης 

τυ έργυ «Λΐα Mίλερ» τυ Σίλερ (1943–44). 

μα τυ «Eκπλιτιστικύ Oμίλυ τυ 

Πανεπιστημίυ» (EOΠ). Παράλληλα, 

μως, είε γίνει συνείδηση τι ρεια- 

ταν συντνισμένη κρατική πρσπάθεια, 

αν η Θεσσαλνίκη ήθελε να 

απκτήσει σαρ θέατρ. 

H ίδρυση 

Στην κατική Θεσσαλνίκη η 

υλγαρική πρπαγάνδα είε αι- 

σημείωτη ργάνωση. O Bυλγαρικς 

Σύνδεσμς είε ήδη συγκρτήσει τις 

δικές τυ λέσες και παρείε αιπρεπή 

συσσίτια στην πλη. H έλλειψη 

σαρύ θεάτρυ απ τη Θεσσαλνίκη 

έδινε μια πρώτης τάεως ευκαιρία 

για ειρηνική παρέμαση. Mε 

πραση την υπαθμισμένη πνευματική 

τρή στ ώρ τυ θεάτρυ, 

Bυλγαρικς Σύνδεσμς ήτησε 

τν Φερυάρι τυ ’43 απ τη 

Γερμανική Yπηρεσία Πρπαγάνδας 

την εγκατάσταση κλιμακίυ τυ 

Eθνικύ Θεάτρυ Bυλγαρίας και 

της Oπερας της Σιας. O πνευματικς 

κσμς της Θεσσαλνίκης κατάλαε 

την παγίδα. O Γενικς Διικητής 

Σιμωνίδης και μητρπλίτης 

Γεννάδις διαμαρτυρήθηκαν στη 

Γερμανική Διίκηση και, παρά τα ειρωνικά 

σλια των Γερμανών, ήτησαν 

μικρή πίστωση ρνυ για τη συγκρτηση 

σαρύ θεάτρυ. Mε ασυνήθιστη 

ταύτητα κινητπιήθηκε 

αρμδις κρατικς μηανισμς και 

δίως αργπρία δημσιεύθηκε 

στην εημερίδα της κυέρνησης 

νμς «Περί ιδρύσεως Kρατικύ θεάτρυ 

στην Θεσσαλνίκη» 2 . Aμέσως 

μετά τη δημσίευση τυ Iδρυτικύ 

Nμυ, ανατέθηκε στν σκηνθέτη 

Tάκη Mυενίδη και στν Mι. Mαντύδη, 

διευθυντή τυ υπυργείυ 

Γραμμάτων και Tενών, η συγκρτηση 

θιάσυ. Eντας υπψη «τ επείγν 

της εγκαίρυ παρασκευής της 

λειτυργίας τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Θεσσαλνίκης», η γραεικρατία 

παρακάμθηκε και δθηκε διαταγή 

στν Διευθυντή τυ Eθνικύ Θεάτρυ 

Aγγελ Tεράκη να διευκλύνει 

με κάθε τρπ τη λειτυργία τυ 

νέυ Θεάτρυ. Eγινε επίσης σύσταση 

στν Γενικ Διικητή Mακεδνίας 

να μη παρεμάλει πρσκμματα στ 

έργ τυ Θεάτρυ. Στις 21.8.1943 ι 

εημερίδες της Θεσσαλνίκης δημσίευσαν 

πως η Eρεία τυ Θεάτρυ 

«δέεται αιτήσεις καλλιτενών 

στην δ B. Σίας 114». Mαί με 

την έγκριση της ίδρυσης θεάτρυ 

στάλθηκε απ την Aθήνα ικνμική 

ενίσυση για τη διαμρωση τυ Θεάτρυ 

Λευκύ Πύργυ, στ πί απασίστηκε 

να στεγασθεί τ νέ 

Θέατρ. H διεύθυνση τυ Θεάτρυ 

ανατέθηκε στν Λέντα Kυκύλα, 

τυ πίυ η γερμανμάθεια επιστέγαε 

τις αιλγες πνευματικές απσκευές 

τυ. 

Διευθυντής 

Λέων Kυκύλας 

Σε συνέντευή τυ ίδις επισημαίνει 

τη θεατρική πενία της Θεσσαλνίκης 

σε σέση με την Aθήνα, 

πράγμα, κατά την άπψή τυ, απαράδεκτ: 

«Tυλάιστν η Θεσσαλνίκη, 

η πρωτεύυσα τυ Mακεδνικύ 

Eλληνισμύ, μια πλη 400.000 κατίκων, 

θα ’πρεπε να ’ει δικ της θέατρ 

καθώς και δικ της Πανεπιστήμι 

και δικ της Ωδεί και καθώς θα 

’πρεπε, κατά την γνώμη μυ, να ’ει 

ακμα και δική της Σλή Kαλών Tε- 

νών, δικ της Πλυτενεί και δικά 

της ανώτερα μρωτικά ιδρύματα, 

πρπάντων για υαντινές σπυδές. 

Σήμερα, πως έυν τα πράγματα, η 

Θεσσαλνίκη είναι μία απλή θεατρική 

“πιάτσα”, πράγμα πυ δεν της 

ταιριάει και ύτε συμιάεται με 

την δυναμικτητα και την ιστρία 

της, πυ της δίνυν κάθε δικαίωμα 



να ’ναι θεατρικ και καλλιτενικ κέντρ 

αυτνμ. [...] H απστλή μυ 

στη Θεσσαλνίκη έει διττ σκπ: 

καλλιτενικ και εθνικ. Kαι αδί- 

υν έρι με έρι. O εθνικς λιπν 

σκπς είναι είσυ πρανής με 

τν καλλιτενικ. H Θεσσαλνίκη είναι 

καθώς σας είπα η πρωτεύυσα 

τυ μακεδνικύ ελληνισμύ, είναι 

μεγάλς ενωτικς κρίκς μας ανάμεσα 

τυ αραίυ και τυ υαντινύ 

πλιτισμύ μας και πρέπει να απτελέση 

τ αντικείμεν μιας άγρυπνης 

κρατικής μέριμνας, ώστε να 

πάρει σιγά σιγά τη θέση πυ της ανήκει 

στην ιεραρία των εθνικών αιών 

μας.» 3 Συνέεια απ την 9η σελίδα 

. 

O Διευθυντής τυ νέυ Θεάτρυ 

περιστιίστηκε απ εκλεκτ επιτελεί. 

Mαί τυ ήρθαν σκηνθέτης 

Kωστής Mιαηλίδης και ι σκηνγράι 

Γιώργς Bακαλ και Σιναί- 

ς. Eνδυματλγς ρίστηκε N. 

Φωτάκης. Oι ηθπιί τυ Eθνικύ 

Θεάτρυ υπέαλαν αιτήσεις συμμετής 

στν νέ Θίασ. Στις 15 Iυνί- 

υ, Mιαηλίδης έστειλε πρς τν 

Mαντύδη την πρτασή τυ για τη 

συγκρτηση Θιάσυ. 

Eκλεκτ επιτελεί 

Tελικά, ένα δεκαήμερ αγτερα, 

ύστερα απ διαδικές πρτάσεις 

και διεργασίες, ριστικπιήθηκε η 

πρσληψη των ηθπιών, και ρίσθηκε 

τ μισθλγι. O νές έρελπις 

θίασς συγκρτήθηκε απ τυς: 

Xριστίνα Kαλγερίκυ, Mαρίκα Pαυτπύλυ, 

Kρινιώ Παπά, Δήμητρα 

Kεαλά, Eύα Eυαγγελίδυ, Σαπώ 

Nταρά, Eυτυία Παυλγιάννη, Mάν 

Kατράκη, Aνδρέα Παντπυλ, 

Kύμη Pαυτπυλ, Nικλα Δημητρακπυλ, 

Kώστα Παππά, Nικλα 

Kατσιώτη, Παναγιώτη Mακρίδη, Γεώργι 

Bλαπυλ, Mιαήλ Nικλπυλ, 

ενώντα Aργυρπυλ και 

Φραγκύλη Φραγκύλη. Πρϊστάμενι 

σκηνής ρίσθηκαν ι: Mάρις 

Mααράκης, Λέανδρς Στριτς, 

Mήτσς Kαλαντπυλς, Tάκης 

Xριστρίδης και Γεώργις Θεδωρίδης. 

H άιη τυ θιάσυ στη Θεσσαλνίκη 

έγινε στις 22.9.1943. Mέσα στα 

θλιερά συμραμενα τυ πλέμυ 

η ίδρυση τυ K.Θ.Θ. ήταν μια ανάσα. 

«H Θεσσαλνίκη είε απλυτην ανάγκη 

απ ένα σαρ θέατρ· τ 

πράγμα καταντύσε αληθινά απελπι- 

στικ, να μην υπάρει μια γνήσια αισθητική 

απλαυση πυ να συ εκυράει 

τ πνεύμα και να τ γεμίει 

αρά και λύτρωση. Δεν έρω αν ι ηθπιί 

τυ Kρατικύ Θεάτρυ ανέλααν 

και εμανίστηκαν κινύμενι 

απ αθειά κατανηση της ανάγκης 

αυτής και απ τν αγν πθ να της 

δώσυν μια αθειά ικανπίηση. 

Πάντως, ι νέι ηθπιί έυν λν 

τν καιρ και λες τις ευκαιρίες 

να μας πείσυν γι’ αυτ», έγραε αντί 

για πιδήπτε άλλ καλωσρισμα 

Π. Mαρινάκης, πυ θα κρατά απ 

δω και μπρς τη στήλη της θεατρικής 

κριτικής στα Mακεδνικά 

Γράμματα. 4 

Oι ιτητές 

ενθυσιάνται 

Oι ιτητές αίννται πι ενθυσιώδεις. 

Mέσα απ τ νέ τυς πλιτιστικ 

ργαν, τ «εκίνημα», κα- 

H Mαρία Pαυτπύλυ στ έργ τυ Γκλντνι «O καλκαρδς γρυσύης». 


H Nτρα Bλανάκη και η Aγγελική Tριανταυλλίδη στ έργ τυ Γκ. M. Mαρτινέ 

Σιέρα «T τραγύδι της κύνιας». 

λωσρίυν εκ μέρυς τυ ιτητικύ 

κσμυ τ νέ Θέατρ: «Eνα μεγάλ 

παμιτητικ αιρετιστήρι 

στέλνυμε σ’ αυτ τ μναδικ και 

νεσύστατ πνευματικ κέντρ της 

πλης μας και λκληρης της Bρειας 

Eλλάδας. H παρθένα πνευματικτητα 

της Θεσσαλνίκης νιώθει τ 

πρώτ γερ σίιμ στη μέση της. 

»Στην ίδρυση τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Θεσσαλνίκης λέπυμε τη μήτρα 

πνευματικής και καλλιτενικής 

δημιυργίας, τν ηθ και παιδαγωγ 

λης της νελαίας, τν πρστάτη 

και πραγωγ κάθε καλλιτε- 

νικής πρσπαθείας. Eμείς ι νέι έτσι 

νιώθυμε τ Kρατικ μας Θέατρ 

και περιμένυμε να τ δύμε 

γρήγρα στ δρμ της μεγάλης τυ 

καλλιτενικής απστλής. 

»H πλυσύνθετη καλλιτενική υσιγνωμία 

τυ Διευθυντή Λέντα 

Kυκύλα, η ανώτερη καλλιτενική 

υπσταση και συνειδτητα τυ σκηνθέτη, 

κ. Kωστή Mιαηλίδη, των 

σκηνγράων και ηθπιών, δίνυν 

τις πι γερές εγγυήσεις για ένα ωτισμέν 

και γνιμ έργ.» 5 . Aμέσως, 

άρισε η σετική κινητπίηση. Aνακινώνεται 

στν Tύπ τι ητύνται 

κατασκευαστές μακετών «διά θεατρικάς 

αμιέσεις και διά κπτικήν». 

Στις 6/10 ιδρύεται η Δραματική Σλή 

της Tασίας Aδάμ, πυ διδάσκεται 

η Tένη τυ λγυ, ιστρία τυ 

θεάτρυ, δραματλγία, ασκήσεις ε- 

αρμγής. 

T εκίνημα 

T Διικητικ Συμύλι τυ νέυ 

Θεάτρυ απτέλεσαν επιανείς 

πνευματικί άνθρωπι της πλης. 

Aλλά ι συνθήκες κάτω απ τις πίες 

κλήθηκε να εργασθεί νές θίασς 

ήταν άθλιες. Tα συμραμενα 

τυ πλέμυ έκαναν άθλ και την α- 

πλύστερη εργασία. Δεν ήταν μνν 

η τώεια και η πείνα ή ι δύσκλες 

συνθήκες ωής· ήταν και τ γεγνς 

τι η κυκλρία απαγρευταν έπειτα 

απ κάπια ρισμένη ώρα. O,τι 

μως δυσκλευε περισστερ τη 

δυλειά τυ K.Θ.Θ. ήταν η λγκρισία. 

O θίασς και ι παράγντες τυ 

Θεάτρυ ήρθαν απ την Aθήνα με 

πλήρη συναίσθηση πως πέρα απ τ 

τι ρίσκνταν στην υπηρεσία της 

Tένης επιτελύσαν εθνικ έργ. 

Tύτ αίνεται και σε σημείωμα τυ 

υπυργύ Παιδείας και Θρησκευμάτων 

Λύαρη πρς τν πρεδρ τυ 

Yπυργικύ Συμυλίυ: «Δυνάμει 

τυ υπ. αριθμ. 160/1943 Nμυ της 

σημερινής κυερνήσεως συνεστήθη 

διά καθαρώς εθνικύς λγυς Kρατικν 

Θέατρν εν Θεσσαλνίκη...» 

και τι η Kυέρνηση «αναγνωρίει 

πράγματι ως εθνικήν ανάγκην την 

λειτυργίαν Kρατικύ Θεάτρυ εν 

Θεσσαλνίκη». Aπ επιστλή τυ Mι- 

αηλίδη πρς τν υπυργ Λύαρη 

αίνεται πως η ργάνωση τυ Θεάτρυ 

εκίνησε εν μέσω ανυπέρλητων 

δυσκλιών: Oι ικνμικί πρι 

ήταν λιγστί και απαιτύνταν ένα 

αρικ πσ για τη μισθδσία των 

ηθπιών· θίασς συγκρτήθηκε 

απ νιγαλτυς ηθπιύς· έπρεπε 

να εευρεθύν κατάλληλι ώρι 

διαμνής τυ πρσωπικύ· έπρεπε 

να ργανωθύν ι διικητικές υπηρεσίες· 

και υσικά πριν απ λα επείγε 

να ρεθεί σκηνή κατάλληλη, 

για τ ανέασμα κλασικύ δραματλγίυ. 

Θέατρ 

Λευκύ Πύργυ 

H πρώτη λιπν πρταση για στέγαση 

ήταν η διαμρωση και επιδιρθωση 

τυ Θεάτρυ Λευκύ Πύργυ, 

για τ πί εκπνήθηκε ειδική 

μελέτη απ τν αριτέκτνα I. Δημητριάδη 

και τν σκηνθέτη Mιαηλίδη. 

H δεύτερη εναλλακτική λύση ήταν 

η ρησιμπίηση τυ Bασιλικύ 

Θεάτρυ αύ μετατραπεί σε ειμεριν, 

με την πρϋπθεση τι ι γερμανικές 

αρές θα ήταν πρθυμες να 

τ παραωρήσυν. 

H πρώτη λύση, αύ είε αρίσει η 

διαδικασία αναμρωσης τυ Θεάτρυ 

Λευκύ Πύργυ, απδείθηκε 

ατελέσρη και κρίθηκε σκπιμ να 

πρτιμηθεί η δεύτερη λύση· έτσι, παραωρήθηκε 

τ Bασιλικ Θέατρ, τ 

πί μετά τις παραπάνω τρππιήσεις 

ήταν έτιμ να στεγάσει τ 

νέ θίασ. H πρώτη επαή τυ νέυ 

θιάσυ με τ Bασιλικ Θέατρ ήταν 

απγητευτική. T κτίρι ρισκταν 

σε άθλια κατάσταση. O Λέων Kυκύλας 

απευθύνθηκε στη Γερμανική 

Διίκηση η πία ανταπκρίθηκε με 

πρθυμία, και ύστερα απ μερικές ημέρες, 

η πλατεία τυ Θεάτρυ είε 

στρωθεί με μάρμαρα πυ πρέρνταν 

απ τ Eραϊκ Nεκρταεί. 

Hρθε λιπν η στιγμή να κατατεθεί 

στη Γερμανική Yπηρεσία Λγκρισίας 

τ Δραματλγι τυ θεάτρυ. 

O Λέων Kυκύλας θεώρησε υψίστης 

εθνικής σημασίας τ ανέασμα 

της τραγωδίας «Iππλυτς» τυ Eυριπίδη, 

σε ανικτ ώρ, κατά πρτίμηση 

στ Σταθμ Θεσσαλνίκης και 

της «Θυσίας τυ Aραάμ» στν ανι-

Σκηνή απ τ «Φιντανάκι» τυ Παντελή Xρν πυ παίτηκε σε σκηνθεσία Kωστή Mιαηλίδη (1944). Aπ αριστερά, ι ηθπιί: Eλλη ανθάκη, Παντελής Zερ- 

ς, Aνδρέας Παντπυλς, Nτρα Bλανάκη, Eυγενία Παυλγιάννη και Σαπώ Nταρά (θερινή περίδς 1994 – Aρεί Γ. Xατηδάκη). 

τ ώρ της πλατείας Aγίας Σ- 

ίας. Kαι ι δύ μως πρτάσεις 

πρσέκρυσαν στην άρνηση της 

Yπηρεσίας Λγκρισίας. M’ αυτή λιπν 

την ατυή πρταση εκίνησε 

αγώνας τυ νέυ θεάτρυ. Eω απ 

τα δεινά τυ πλέμυ και της Kατ- 

ής, ι καλλιτένες τυ Kρατικύ 

Θεάτρυ συνειδητπιύσαν πως εί- 

αν να αντιμετωπίσυν και πρσθετες 

δυσκλίες, αύ ελάιστη πρωτυλία 

τυς έμενε στις επιλγές 

τυς. H λγκρισία των αρών Kατ- 

ής, ίδια στη άση της με τη λγκρισία 

της κυέρνησης Mεταά, διύλιε 

κυριλεκτικά τις πρτάσεις τυ 

Διευθυντή περνώντας τες διαδικά 

απ τρεις Eπιτρπές και δυσκλεύντας 

ακμη περισστερ τη δυλειά 

τυ KΘΘ. 6 

Oι παραστάσεις 

Aπ τα έργα πυ ενέκρινε η γερμανική 

λγκρισία ανεάστηκαν «H 

Tρισεύγενη» τυ Παλαμά, με εαιρετική 

επιτυία. Eδωσε 30 παραστάσεις 

πυ τις παρακλύθησαν 19.533 

θεατές. H μεγάλη επιτυία εμψύωσε 

τυς ηθπιύς, αλλά εθρύησε 

τυς Γερμανύς. H ακτινλία τυ 

νέυ θεάτρυ δεν πριωνιταν τίπτε 

καλ. Θέλησαν λιπν, με νμιμ 

τρπ, να απμακρύνυν τν θίασ 

απ την πλη, έστω για ένα διάστημα, 

ώστε να ατνήσει η επιρρή 

τυ στν κσμ. Aναγνωρίντας, 

λιπν, τη «σπυδαία πιτητα της 

εργασίας τυ», η Γερμανική Διίκηση 

έκανε πρταση στ θίασ να πάει 

στην Bιέννη και στ Mνα για να 

έει και τ γερμανικ κιν την ευκαιρία 

να δει την παράσταση. 

Xρειάστηκε μεγάλη πρσπάθεια 

και ευελιία απ τν Λέντα Kυκύλα 

για να απσηθεί κίνδυνς, δί- 

ως συνέπειες. T δεύτερ έργ 

πυ ανεάστηκε ήταν η «Bαυλωνία» 

τυ Bυάντιυ. Σύμωνα με 

μαρτυρίες θεατών, η πρεμιέρα ήταν 

ένας θρίαμς λγω τυ αντιστασιακύ 

αρακτήρα πυ έδωσαν στ έργ 

ι ηθπιί αυτσεδιάντας. 7 

Tρίτ στη σειρά ανεάστηκε, με 

τν τίτλ «Λυία Mίλλερ», τ έργ 

τυ Σίλλερ «Eρωτας και ραδιυργία». 

Kι αυτ τ έργ σημείωσε μεγάλη 

επιτυία, παρά τις δυσμενείς 

συνθήκες και τ ερ κρύ τυ 

ειμώνα τυ 1943. Eδωσε 46 παραστάσεις 

(με 22.832 θεατές), τις περισστερες 

απ λα τα έργα πυ ανέασε 

τ KΘΘ. T κιν εύρισκε 

πλλές ευκαιρίες να γελάσει εις 

άρς των Γερμανών και να εκτνώσει 

έτσι τα αντιγερμανικά τυ αισθήματα. 

8 

O «Πειρασμς» τυ Γρ. ενπυ- 

λυ ήταν τ τρίτ νεελληνικ έργ 

πυ ανεάσθηκε απ τ KΘΘ. με α- 

ισημείωτη επιτυία (39 παραστάσεις 

με 15.503 θεατές). Στν Tύπ 

δημσιεύθηκαν καλές κριτικές. 

Γερμανικές 

«πρτάσεις» 

T Kρατικ Θέατρ Θεσσαλνίκης 

ήδη έει δημιυργήσει στ κιν της 

Aθήνας την πεπίθηση τι «δεν απ- 

λέπει τσν εις τας εισπράεις, - 

H Nτρα Bλανάκη και Mάνς Kατράκης σε μια σκηνή απ τη «Mαρία Mαγδαληνή» 

τυ Φ. Xέμπελ. 

σν εις την διά της συνής διδασκαλίας 

εκλεκτών έργων δημιυργίαν 

θεατρικής παραδσεως» 9 . Mια απ 

τις πι επιτυημένες πρσπάθειες 

τυ KΘΘ ήταν τ ανέασμα τυ ισπανικύ 

δράματς «T τραγύδι 

της Kύνιας» τυ Mαρτινέθ–Σέρρα. 

Kαι ι 34 παραστάσεις (με 11.784 θεατές) 

σημείωσαν τεράστια επιτυία. 

Bρισκμαστε μως, ήδη, στν 

Mάρτι τυ 1944 και έυν αρίσει 

τα πρλήματα στις εσωτερικές 

σέσεις τυ KΘΘ, με αντίκτυπ την 

αλλίωση της πρς τα έω εικνας 

τυ. 10 Aκλύθησε η κλασική κωμωδία 

τυ Kάρλ Γκλντνι «O καλκαρδς 

γρυσύης», έργ πυ ανεάστηκε 

για πρώτη ρά στην 

Eλλάδα. T έργ έδωσε 28 παραστάσεις 

(9.913 θεατές). T επμεν ήμα 

των Γερμανών, μετά τη διακύ- 

ευση τυ γήτρυ τυς εαιτίας 

της «Λυίας Mίλλερ» είναι να «πρτείνυν» 

στν θίασ να ανεάσει 

την τραγωδία «Mαρία Mαγδαληνή» 

τυ Xαίμπελ. Φυσικά, δεν υπήρε 

περιθώρι για άρνηση και έτσι τ έργ 

ανέηκε, δίως μως επιτυία. 

T κιν της Θεσσαλνίκης ρήκε 

τρπ να δηλώσει για μια ρά ακμη 

τα αντιγερμανικά τυ αισθήματα. 

T έργ έδωσε 26 παραστάσεις και 

σημείωσε τη μικρτερη κίνηση απ 

λα τα έργα πυ ανέασε τ KΘΘ 

(8.920 θεατές). 

Mε αυτ τ έργ έκλεισε η πρώτη 

περίδς τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Θεσσαλνίκης. O αθηναϊκς Tύπς 

δημσίευσε ευνϊκά σλια για την 

λη πρσρά τυ K.Θ.Θ. εκράντας 

την ευή να συνεισθύν ι παραστάσεις 

κατά τ καλκαίρι. 11 

Δεύτερη περίδς 

Oμως, πέρα απ τις ανάγκες τυ 

κινύ και τυς εθνικύς σκπύς, 

τ θέατρ είναι ένας εντελώς ιδιαίτερς 

κσμς με τα δικά τυ πρ- 

λήματα τα πία δεν περνύν στν 

έω κσμ. Mέσα απ’ αυτά γράεται, 

παράλληλα με την καλλιτενική, και 

μια άλλη ιστρία, παρασκηνιακή και, 

πλλές ρές, με διαρετικ τρ- 



Aπ αριστερά: Παντ. Zερς, Nτρα Bλανάκη, N. Kατσιώτης, Γ. Tριανταυλλίδης, 

K. Παππάς, E. ανθάκη, σε μια σκηνή απ τ έργ τυ Kυρτ Mπράυν 

«H μεγάλη καμπή». 


π, είσυ ενδιαέρυσα. 

T καλκαίρι τυ 1944, ενώ ικνμικά 

πρλήματα είαν κάμψει τ 

εύρωστ εκίνημα και πικίλες συγκρύσεις 

–μεταύ ηθπιών και 

Eρείας, μεταύ Διεύθυνσης και 

Eρείας, μεταύ Yπυργείυ Πλιτισμύ 

και Διεύθυνσης, μεταύ καλλιτενικής 

επιτρπής και ηθπιών– 

είαν ανακψει την εύρρυθμη λειτυργία 

τυ K.Θ.Θ., ανεάστηκαν ακμη 

έι έργα. Hδη έει αναλάει τη 

διεύθυνση τυ θεάτρυ Θ. Kυρια- 

ής και ετιμάει τη θερινή περίδ. 

H κάμψη 

Tν Iύλι τυ 1944 ανέηκε τ 

«Φυντανάκι» τυ Παντελή Xρν, 

ωρίς μεγάλη επιτυία, σύμωνα 

με τν ημερήσι Tύπ. Tν ίδι μήνα 

τ K.Θ.Θ. ανέασε τ έργ τυ 

Δ. Mπγρη «Φυσκθαλασσιές», 

«πυ ωγνησε τις ελπίδες για μια 

καλύτερη σταδιδρμία της κρατικής 

σκηνής». 12 

Tν επμεν μήνα, δθηκαν επιτυείς 

παραστάσεις της κωμωδίας 

τυ Kυρτ Mπράυν «H Mεγάλη 

Kαμπή» και τυ δράματς τυ Σπ. 

Mελά «T αλασμέν σπίτι». Tν 

Σεπτέμρι της ίδιας ρνιάς ανε- 

άστηκαν δύ έργα: «T ταίδι», 

μνπρακτη κωμωδία τυ Mυσσέ 

και «Στάτη στα μάτια», κωμωδία 

σε δύ πράεις των E. Λαμπίς και E. 

Mαρτέν. H κριτική θεώρησε εντελώς 

απτυημένη την πρσπάθεια 

τυ K.Θ.Θ. να ανεάσει δύ δύσκλα 

και πλυδάπανα έργα, σε μια επή 

πυ τα ικνμικά τυ δεν ήταν 

και τσ ανθηρά. 

Eν τω μεταύ, ακλύθησε ένας 

τρππιητικς νμς πυ τ υπυργεί 

τν επεεργαταν απ 

την ίδρυση τυ K.Θ.Θ., και ανέλαε 

την καλλιτενική διεύθυνση Γιάννης 

Aυλωνίτης. Mε την έναρη της 

B΄ ειμερινής περιδυ τ KΘΘ ανέασε 

τ δραματικ έργ τυ Σπ. 

Mελά «T άσπρ και τ Mαύρ» και 

την τρίπρακτη δραματική κωμωδία 

τυ Δ. Mπγρη «T μπυρίνι». Oλα 

αυτά τα έργα δθηκαν σε λίγες παραστάσεις. 

Δεν έρυμε πια θα ήταν η πρεία 

τυ KΘΘ κάτω απ διαρετικές 

συνθήκες. Πάντως, νές ρυθμς 

τυ έμελλε να ανακπεί και πάλι, 

καθώς τα ιστρικά γεγντα έρ- 

νται –κντά στις πλιτικές και 

κινωνικές ανακατατάεις– να ανατρέψυν 

την πλιτισμική πρεία 

της πλης. 

Eνώ είε αρίσει η B’ ειμερινή 

Aπ την Aπελευθέρωση της Θεσσαλνίκης – Oκτώρις 1944. Oι ηθπιί τυ 

Kρατικύ Θεάτρυ και σι ρίσκνταν στη Θεσσαλνίκη «κατέηκαν» πρώτι 

στη διαδήλωση. Διακρίννται ι: Δ. Kεαλά, Nτ. Bλανάκη, M. Γκγκυ, 

Eύα Eυαγγελίδυ, E. ανθάκη–Πρελέγγιυ, Γ. Bεάκης, Ππη Eλα, M. Kυγιυμτγλυ, 

T. Kάλα, K. Παπάς, Σ. Nταρά, Aλ. Παππάς, N. Σταυρίδης, κ.ά. 


H Nτρα Bλανάκη και Mιάλης Nικλπυλς σε μια σκηνή απ «T αλασμέν 

σπίτι» τυ Σπύρυ Mελά. 

περίδς τυ KΘΘ, κσμς αισθανταν 

τι ύσε τις τελευταίες 

μέρες της Kατής. Yστερα απ 

την υπγραή της Συμωνίας της 

Kαέρτας, στις 26 Σεπτεμρίυ 

1944, ι Γερμανί άρισαν να ετιμάνται 

για την απώρησή τυς 

απ την πλη, πυ πραγματπιήθηκε 

στις 30 Oκτωρίυ. Aμέσως 

μετά την απελευθέρωση, τν Nέμ- 

ρι τυ 1944, έγινε μια μεγάλη σύσκεψη 

υπ την πρεδρία τυ καθηγητή 

Δ. Kαάδα, πυ πήραν μέρς 

αντιπρσωπι κμμάτων, της 

EΠON, επαγγελματικών ργανώσεων, 

τυ Eργατικύ Kέντρυ, ηθπιών, 

λγτενών, κ.ά.· εκεί απ- 

ασίστηκε η ίδρυση ενς νέυ θεατρικύ 

ργανισμύ πυ θα αντικαθιστύσε 

τ παλι K.Θ.Θ. Mέλη τυ 

Διικητικύ Συμυλίυ εκλέτηκαν 

με ψηρία ι καθηγητές 

Kαάδας, Γ. Iμριώτης, Iωάν. Tενεκίδης, 

η κ. Σκυρή (πρεδρς τυ 

Oργανισμύ Ψυαγωγίας και Yγείας 

τυ παιδιύ), ιτητής Λεντις 

Tριανταυλλίδης και ηθπις 

Mάνς Kατράκης. Στις 12 Nεμρίυ, 

τ νέ Διικητικ Συμύλι 

συνεδρίασε στ κτίρι τυ Bασιλικύ 

Θεάτρυ και απάσισε 

νές ργανισμς να νμαστεί 

«Λαϊκ Θέατρ Bρειας Eλλάδας»· 

συνέταε, επίσης, Eσωτερικ Kαννισμ 

για τη λειτυργία τυ. H πτική 

γωνία τώρα είε αλλάει. H κρίση 

των ανθρώπων πυ είαν πάρει 

τ Θέατρ στα έρια τυς εκινύσε 

απ άλλες πλιτικές και κινωνικές 

αντιλήψεις. 

H ερμηνεία των γεγντων, ήδη 

πλυδιάστατη και πλλαπλή απ τις 

διαρετικές συντενιακές μάδες 

τυ KΘΘ, τώρα ανανεώθηκε ή αναθεωρήθηκε. 

H διίκηση τυ Θεάτρυ 

ανατέθηκε σε εννεαμελές 

Πρεδρεί. Kαι τ νέ Θέατρ αντιμετώπιε 

πλήθς πρλήματα. Πέρα 

απ την καλλιτενική τυ επάνδρωση, 

αύ είαν μείνει μν είκσι 

τρεις ηθπιί, αντιμετώπιε 

κυρίως πρλημα ικνμικών πρων 

και στέγασης. 

T νέ Θέατρ απάσισε να ανεάσει 

τ έργ «Pήγας Bελεστινλής» 

τυ Bασίλη Pώτα, απαση 

πυ αιρετίστηκε με ενθυσιασμ. 

13 M’ αυτ τ έργ, πυ σημείωσε 

αισημείωτη επιτυία, τέλειωσε 

η ωή τυ πρώτυ Kρατικύ 

Θεάτρυ της Θεσσαλνίκης. 14 H 

ώρα αντιμετώπιε τώρα μεγάλα 

πλιτικά, ικνμικά και κινωνικά 

πρλήματα. H ιστρία και πάλι άλλαε 

την πνευματική πρεία της 

πλης και ι συντελεστές τυ Λαϊκύ 

Θεάτρυ εσκρπισαν αμέσως 

μετά την υπγραή της Συμωνίας 

της Bάρκιας. 

Σημειώσεις: 

1. Για περισστερες πληρρίες σετικά 

με τ κλίμα της επής λ. Γιώργς Kα- 

ταντής, «T Πανεπιστήμι Θεσσαλνίκης 

στν καιρ της Kατής», Θεσσαλνίκη, 

XX, σελ. 60-62]. 

2. Γ.Θ. Bαπυλς, «Θεατρικές Σελίδες», 

εκδ. Pέκς, 1988, σελ. 32-33. 

3. «H σημερινή θέση τυ θεάτρυ μας», συνέντευη 

με τν Λέντα Kυκύλα, Kαλλιτενικς 

κσμς, 19.8.1943, .1, σελ.2. 

4. Π. Mαρινάκης, «Σκέψεις και γνώμες απ 

τις παραστάσεις τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Θεσσαλνίκης», περ. Mακεδνικά Γράμματα, 

ρ. A’, αρ.1, 15.1.1944, σελ. 13. 

5. «T Kρατικ μας Θέατρ», περ. «εκίνημα», 

ρ. A’, αρ.1, 15.2.1944, σελ. 30. 

6. Για περισστερες πληρρίες σετικά με 

τν τρπ της λγκρισίας στην περίδ 

της Kατής, λ. Θαλής Δίελς, «T θέατρ 

στην αντίσταση», περ. Eπιθεώρηση 

Tένης, Aιέρωμα στην Aντίσταση, 87- 

88 (Mάρτις-Aπρίλις 1962) 455. 

7. Bλ. σετική μαρτυρία τυ Γ. Θ. Bαπυλυ, 

.π., σελ. 37-38. 

8. Σε μεταγενέστερη συνέντευή τυ Λέων 

Kυκύλας θα παρατηρήσει σετικά 

με την επιτυία τυ έργυ «Λυΐα Mίλλερ»: 

«Γενικά τα δραματικά έργα αίνεται 

πως αρέσυν στ κινν της Θεσσαλνίκης 

περισστερ απ τα ελαρά.» 

«H κρατική μας σκηνή στη Θεσσαλνίκη», 

μια συνέντευη με τν Λέντα Kυκύλα, 

περ. T Θέατρ, 2.5.1944, σελ. 

12. Για την επιτυία τυ έργυ λ. Γ.Θ. 

Bαπυλς, .π., σελ. 37. 

9. A.B., «T Kρατικν Θέατρν Θεσσαλνίκης. 

Aπλγισμς της δράσεώς τυ», 

Aθηναϊκά Nέα, 24.4.1944. 

10. Γ. Θ. Bαπυλς, . π., σελ. 38. 

11. Kώστας Παράσς, «T Θέατρ στη 

Θεσσαλνίκη», H Πρωία, 27.4.1944. 

12. «H στήλη τυ θεάτρυ», Nέα Eυρώπη, 

4.7.1944. 

13. «H στήλη τυ θεάτρυ», περ. εκίνημα, 

ρ. B’, 1 (Nέμρις 1944) 46-47. 

14. Eλευθερία [Aνυπγρα], 24.12.1944. 

Σημ. Συντ: T παραπάνω άρθρ απτελεί 

συνπτική παρυσίαση μέρυς μελέτης 

πυ αρά τη θεατρική ωή της Θεσσαλνίκης, 

απ τη δικτατρία τυ Iωάννυ 

Mεταά έως τν Eμύλι Πλεμ, πυ 

θα εκδθεί σύντμα απ τις εκδσεις 

«Nεέλη». Σε μια πρώτη μρή η εργασία 

αυτή απτέλεσε μέρς των μεταπτυ- 

ιακών μυ σπυδών. Eυαριστώ πλύ 

τν καθηγητή μυ Nικηρ Παπανδρέ- 

υ για την ενθάρρυνσή τυ και τις πλύτιμες 

υπδείεις τυ. Eυαριστώ, επίσης, 

θερμά τ Θεατρικ Mυσεί Aθηνών, 

την Nτρα Bλανάκη και τν Στέλι 

Γύτη πυ έθεσαν στη διάθεσή μυ τ 

αρειακ τυς υλικ.

Kυριαής (Zής) Xαρατσάρης 

Eνας μναδικς θεατράνθρωπς πυ σράγισε με τ έργ τυ τ θεσσαλνικιώτικ θέατρ 


ΣTHN TEXNH τυ θεάτρυ η Θεσσαλνίκη 

έει πρσέρει πλλύς και 

πλλά. T θέατρ μας είναι σήμερα 

στελεωμέν με ηθπιύς, σκηνθέτες, 

σκηνγράυς πρώτης σειράς 

πυ θεατρικ τυς λίκν ήταν η 

πρωτεύυσα της ρειας Eλλάδας. 

Aν, ωστσ, αναητήσυμε ανάμεσα 

σ’ αυτήν την πλυάνθρωπη μακεδνική 

άλαγγα έναν πυ να εκπρσωπεί 

απλύτως τν ρ «θεατράνθρωπς» 

μν την Kυριαή Xαρατσάρη 

μπρύμε να υπδείυμε. 

Aπ’ τις κύριες η δευτερεύυσες άσεις 

της θεατρικής ωής και κίνησης 

στη Θεσσαλνίκη, απ’ λες τις υμώσεις, 

τις κατά καιρύς εάρσεις και 

εελίεις στν ώρ τυ εντπίυ 

θεάτρυ μν η σύνθετη και πλυεπίπεδη 

πρσωπικτητα τυ Zήυ 

επράλλει. T πάθς, η έση, η α- 

σίωση, η εμμνή αυτύ τυ ανθρώπυ 

για τ θέατρ δύσκλα ρίσκει 

συγκρίσιμ μέτρ. Aν συμπεριληθεί 

και τ στιεί της ανιδιτέλειας 

και της αυταπάρνησης, μέσα σ’ 

αυτή τη σημερινή κυριαρία τυ καιρσκπισμύ, 

σίγυρα Kυριαής 

Xαρατσάρης υπήρε μναδικς. Oλα 

αυτά ωστσ, δεν ευνήθηκαν απ’ 

τη υσική τυ συστλή. O συγκρατημένς, 

δειλς και άτλμς, κλειστς 

αρακτήρας τυ, υπήρε πάντα μια 

σαρή αναστλή σε κάθε ραμα και 

επιδίωή τυ. Eίε πλλά κινά με 

τν Kάρλ Kυν, είαν άλλωστε 

κινή αετηρία τ Aμερικανικ Kλλέγι 

και για ένα διάστημα κινή πρεία, 

τν δημιυργ τυ αθηναϊκύ 

Θεάτρυ Tένης ωστσ, τν πυρδτύσε 

ένας ηρωισμς πυ έλειπε 

απ τν Kυριαρή Xαρατσάρη. 

Eραστής της μυσικής 

Oι ρίες της ικγένειας, πυ μεταυτεύθηκαν 

στη Θεσσαλνίκη τ 

1923, πρέρνται απ’ τα ώματα 

της Aλεάνδρειας. O πατέρας Nικλας 

Xαρατσάρης, επιπλπις νμαστς 

στην Aίγυπτ, με τη γυναίκα 

τυ Xαρίκλεια και με τα πέντε παιδιά 

τυς μεταέρυν στη νέα τυς εγκατάσταση 

την καλλιτενική διάθεση 

και την εκλεπτυσμένη ύση μιας 

ανεπτυγμένης κινωνίας. Πρώτς 

είναι Zής, έντεκα ρνών ττε, 

και ακλυθύν κατά σειρά η Δανάη, 

Aίσωνας, Nικλας και Παναγιώτης, 

λα τα παιδιά έυν έεση 

πρς τη μυσική. Tην κλίση αυτή θα 

την καλλιεργήσυν λι, μως μνν 

πρωττκς θα την καλλιεργήσει 

επαγγελματικά. T 1924 αρίει 

τις μυσικές τυ σπυδές στ Ωδεί 

Θεσσαλνίκης, πρώτα ιλί και μετά 

πιάν. H ικγενειακή ώθηση πρσπαθεί 

να τν κατευθύνει πρς την 

αριτεκτνική. O πατέρας απ πλύ 

νωρίς έει εδραιώσει μια καλή ήμη 

για την τένη τυ σαν επιπλπις 

και θεωρεί πως η υσική εέλιη τυ 

ικγενειακύ επαγγέλματς για 

O Kυριαής (Zής) Xαρατσάρης, ένας αρισματικς θεατράνθρωπς, πυ 

διέγραψε μια εαιρετική πρεία στη Θεσσαλνίκη. 

τν Kυριαή είναι τ Πλυτενεί. H 

κλίση για τη μυσική μως είναι σι- 

υρή κι έτσι νεαρς εραστής της 

Mελπμένης συνείει τις σπυδές 

τυ στ Ωδεί με καθηγητή τν Σ. 

Φλώρ μέρι πυ τ 1932 κατατάσσεται 

εθελντής στ Στρατ. T Θέατρ 

τν μπλιάει λίγα ρνια αργτερα. 

T 1936 αναλαμάνει υπεύθυνς 

ψυαγωγίας των κατασκηνώσεων 

της XANΘ και εκεί, στ Πήλι 

πυ παραθερίυν τα παιδιά, Zής 

διργανώνει μυσικές εκδηλώσεις 

και ανεάει τν «Φιάκα» τυ Mισιστή 

και τυς «Hρακλείδες» τυ Eυριπίδη. 

Στν κύκλ Kυν 

Σε πι συγκεκριμένη επαή με τ 

θέατρ θα έρθει ωστσ τν επμεν 

ρν. H θεατρική μίρα θα τα 

έρει έτσι ώστε τ 1937 διρίεται 

καθηγητής μυσικής στ Kλλέγι 

Aθηνών πυ Kάρλς Kυν διδάσκει 

αγγλικά και έει ργανώσει εκεί 

μια θερμή θεατρική κατάσταση. O 

Zής συνεπαίρνεται απ την πρσωπικτητα 

τυ Kυν με απτέλε- 

σμα να σπεύσει να γρατεί στην 

Eπαγγελματική Σλή Θεάτρυ. T 

1938 καθηγητής των αγγλικών ανεάει 

με τη θεατρική μάδα τυ 

σλείυ την «Tρικυμία» τυ Σαίπηρ 

και τν ρλ τυ Πρσπερυ, 

τν εμπιστεύεται στν καθηγητή 

της μυσικής. 

Aπ ττε Zής ρίσκεται ανάμεσα 

στ περιάλλν τυ Kυν. O 

Aδαμάντις Λεμς τν θυμάται να 

ρίσκεται συνά με τν Kαλλέργη, 

τν Zερ, τν Διανέλ, τν Φάνη 

Kαμπάνη και να μιλάει με πάθς για 

τν «Φιάκα» πυ ήθελε να τν ανε- 

άσυν με τν «Bυσινκηπ» τυ 

Tσέω πυ ανεάει Kυν τ 

1939 στ Ωδεί της δύ Φειδίυ, 

σημειώνεται πρώτς κραδασμς 

πυ θα ταράει στη συνέεια τ ελληνικ 

θέατρ, απσπώντας τ απ 

τν ρμαλισμ τυ Pντήρη και επιανειακτητα 

της γαλλικής σλής. 

Στην ιστρική εκείνη παράσταση 

Xαρατσάρης έπαιε έναν μικρ 

ρλ (τν Διαάτη) και έγραψε την 

μυσική. Tν ίδι ρν, με τη μεσλάηση 

υσικά τυ Kυν, γράει 

Xειρπίητη αίσα για τν «Aμιτρύωνα» 

τυ Πλύτυ πυ παρυσιάστηκε 

απ τ Eλεύθερ Θέατρ 

τυ Kυριαή Xαρατσάρη, στ Θέατρ 

Kήπυ. 

μυσική και για τ έργ τυ Aνυίγ 

«Tαιδιώτης ωρίς απσκευές» πυ 

ανέασε θίασς της Mαρίκας Kτπύλη. 

Zυμώνεται με τ θέατρ, 

κινωνεί τις αναμρωτικές στανισλασκικές 

απψεις της μάδας τυ 

Kυν, αλλά η μυσική τν κρατάει 

σιτά κντά της. 

Mυσική Eταιρία Nέων 

T 1940, πριν απ την κήρυη τυ 

πλέμυ, ιδρύει τη Mυσική Eταιρία 

Nέων, με στ να παρακλυθήσει 

μυσικά τις ανανεωτικές τάσεις τυ 

θεάτρυ.Oι ευκαιρίες τυ πρσέρνται 

σωρηδν απ τ θέατρ της 

Mαρίκας. Γράει μυσική για τν 

«Kύρι Περισν» τυ Λαμπίς, τν 

«Kυρσάρ» τυ Aσαρντ και τ «ύπνημα» 

τυ Λιδωρίκη. Στα 28 τυ ενδιαέρεται 

για την ιλλγική τυ 

μρωση. Mπαίνει στη Φιλσική 

της Θεσσαλνίκης και αμέσως μεταγράεται 

στ Πανεπιστήμι Aθηνών. 

O δημιυργικς πυρετς της συντριάς 

τυ Kυν τν κρατάει στην 

πρωτεύυσα. T Θέατρ Tένης κάνει 

την εμάνισή τυ τ 1942 με τ 

«Συάνειτ» τυ Στρίνμπεργκ με 

σκηνθεσία τυ Kυν και μυσική 

τυ Xαρατσάρη. Eπειτα απ αυτ ι 

δεσμί τυ με την Aθήνα αλαρώνυν, 

τπς πυ μεγάλωσε και 

σπύδασε, η Θεσσαλνίκη, πυ ει 

η ικγένειά τυ, τν καλεί και Zή- 

ς γυρίει στην πλη τυ μετακμί- 

ντας και τα νειρα, τα σέδια και 

τις ιλδίες τυ. 

Kαλλιτενική Eταιρία 

Θεσσαλνίκης 

Mέσα στην καρδιά της Kατής, 

τν Mάι τυ 1943 πρωτστατεί την 

ίδρυση της Kαλλιτενικής Eταιρίας 

Θεσσαλνίκης. Δημιυργεί τη δική 

τυ θεατρική μάδα, σαν αντίλγ 




στην αθηναϊκή πρωτυλία τυ 

Kυν. Eει εασαλίσει μάλιστα και 

τη συνεργασία τυ Γιάννη Tσαρύη 

και η δραστηριτητά τυ αυτή μιά- 

ει σαν αντίπαλ δές στ Θέατρ 

Tένης. Πρώτη παράσταση ι «Hρακλείδες» 

στ θέατρ τυ Λευκύ 

Πύργυ (Bασιλικ), σκηνικά και κστύμια 

τυ Tσαρύη και σκηνθεσία 

δική τυ. Mια δεύτερη παράσταση 

τν επμεν ρν με τις «Nεέλες» 

τυ Aριστάνη σε μετάραση, 

μυσική και σκηνθεσία δική τυ και 

με σκηνικά και κστύμια τυ Γιάννη 

Σρώνυ. T 1945 γράει τη μυσική 

για τις «Xηρες» τυ Aισύλυ 

στ Θέατρ Tένης. Mεσλαεί μια 

τετραετία αδράνειας με τα δύ ρνια 

να τα έει απρρήσει η στράτευσή 

τυ. Eίναι απγητευμένς. 

Oι αντικειμενικές πρϋπθέσεις δεν 

τν ενθαρρύνυν. Mέσα στα ρνια 

της κατής έησε μια δημιυργική 

έαρση. H ειρήνη και η απελευθέρωση 

δεν έεραν για τν Zή αυτά 

πυ πρσδκύσε, αντίθετα ενέτειναν 

τα αδιέδά τυ. Πλησιάει άλλωστε 

τα 40 και αύ ι πρπτικές 

τυ εδώ στενεύυν απασίει να 

ρίει «μαύρη πέτρα». Eτσι τ 1951 

εύγει για τη Bραιλία. 

Στη Λατινική Aμερική 

Δεν είναι πλλά πράγματα γνωστά 

για τα πέντε ρνια πυ έμεινε στη 

Λατινική Aμερική. O ίδις δεν μιλύσε 

συνά και με λεπτμέρειες για τη 

ωή τυ εκεί, παρά μν ταν ρεια- 

ταν να αναερθεί στα θεατρικά 

τυ πεπραγμένα. Eγκαταστάθηκε 

στ Σά Πάλ και σκηνθέτησε στ 

«Tεάτρ Eσπεριμεντάλ ντ Nέγκρ». 

Eκτς αυτύ ίδρυσε και διηύθυνε τ 

«Tέατρ ντε Aρτε». (τ Θέατρ Tέ- 

νης τυ Kάρλυ Kυν τν ακλυθεί) 

στ πί και ήταν απκλειστικς 

σκηνθέτης. Σε μια συνέντευή 

τυ αναέρει πως στ διάστημα πυ 

έμεινε στη Bραιλία ανέασε έργα 

τυ Aισύλυ, τυ Mπέρναρ Σ, τυ 

Στρίντμπεργκ, τυ Γκγκλ και τυ 

Πλαύτυ. Mπρύμε να υπθέσυμε 

πως τ καλλιτενικ κατεστημέν 

της κινωνίας τυ Σά Πάλ δεν 

τν αμίωσε ή τι η νσταλγία της 

πατρίδας και της ικγένειάς τυ 

τν έεραν πίσω. Iσως, πάλι να θεωρύσε 

πως ώρς της δικαίωσής 

τυ ρισκταν εδώ. Oπια κι αν ήταν 

η αιτία, Zής άησε τη Bραιλία 

και γύρισε στη Θεσσαλνίκη για να 

συνείσει την πρσρά τυ στην 

πλη πυ τν ανάθρεψε. 

Στρή στυς νέυς 

Tα σήματα με τα πία συνεργάστηκε 

στη Bραιλία Xαρατσάρης ήταν 

μάδες νεανικές, ιτητών κυρίως. 

Mε τυς νέυς ένιωθε άνετα, 

δεν αισθανταν να αμισητείται, πως 

ταν πως θα γινταν αν έμπλεκε 

με επαγγελματίες. Kάτι τέτι 

επιδίωε να δημιυργήσει και 

στη Θεσσαλνίκη επιστρέντας. H 

επή τ ευνύσε. Kαημς για 

πνευματικές και ιδελγικές διαυγές 

κρυκαιγε στα στέκια των ιτητών, 

παλμς γινταν αισθητς 

στα λγτενικά περιδικά και στις 

συητήσεις, εμύλις είε αήσει 

πλλά θέματα ανιτά πυ ητύσαν 

απαντήσεις. H πίηση, η λγτενία, 


Σκηνή απ τ έργ τυ Xάρλντ Πίντερ «Eνας ασήμαντς πνς», με τυς 

Kυριαή Xαρατσάρη και την Πέρη Πράυ. 

κινηματγράς και κυρίως τ Θέατρ 

έδιναν υπσέσεις, αύ η πια 

πλιτική δράση ήταν ανέικτη. 

T νεανικ αίτημα στη Θεσσαλνίκη 

είναι πι έντν γιατί είναι περισστερ 

πιεσμέν. Oι θεατρικές αππειρες 

της Tριανταυλλίδη και τυ Zαρύκα 

πυ σημειώννται ττε εκεί, 

μιάυν σαν πρσπάθειες εκτνωσης 

αλλά δεν είναι. Eυν ιλδ- 

ίες καλλιτενικές, αλλά τάνυν ως 

τις διαστάσεις των εμπνευστών 

τυς. Yπήρε έαια και η τένη, αλλά 

δεν είε ακμα ττε θεατρικ 

πρσανατλισμ. O Xαρατσάρης διέθετε 

ένα ντ πυ έδινε στυς νέ- 

υς εγγυήσεις. Oι πρπλεμικές τυ 

πρσπάθειες, ι κατικές τυ παραστάσεις 

και πι πλύ η συνεργασία 

τυ με τν Kυν, πυ για τν ιτητκσμ 

της Θεσσαλνίκης είε έναν 

μύθ, η θεατρική τυ εμπειρία 

στη Bραιλία αναδείκνυαν τν ήλ 

σε πλ έλης. O Xαρατσάρης και ι 

ιτητές συνάντησαν αλλήλυς και 

τ Φιτητικ Θέατρ, έκανε την εμ- 

άνισή τυ. H διένεη τυ εμπνευστή 

της ιτητικής θεατρικής μάδας 

με τν καθηγητή Συμεωνίδη περιρισε 

τη διάρκεια της συνεργασίας 

ιτητών και Xαρατσάρη στα δύ 

μν ρνια, παρ’ λα αυτά η σημασία 

της έστω σύντμης αυτής περιδυ 

ήταν σημαντική για την εέλιη 

τυ θεάτρυ στη Θεσσαλνίκη. Mε 

τα έι έργα πυ ανέασε τ ιτητικ 

θέατρ (Mλιέρς, Πλαύτς, Ππε, 

Mπέρκενμαν, Kνπ και Φιγκεϊρέντ), 

έδωσε ένα στίγμα θεατρικύ 

πρληματισμύ πυ η πρωτεύυσα 

τυ Bρρά δεν είε λάει ώς ττε. 

Oι επισκέψεις των αθηναϊκών θιάσων 

διαμρωναν τη θεατρική ωή 

της πλης. Kαι ι μνες «ανεασμένες» 

ώρες ήταν ι παραστάσεις πυ 

έδινε τ Θέατρ Tένης, ταν τα καλκαίρια 

ανέαινε στη Θεσσαλνίκη. 

H ώθηση πυ έδωσε τ Φιτητικ 

Θέατρ τ 1958 είε και επιρρές και 

συνέεια. Kαι μν αυτή τη διετία αν 

είε πρσέρει Xαρατσάρης στην 

πλη πυ τν ανέθρεψε, η συμλή 

τυ στη θεατρική της ανάπτυη είναι 

μεγάλη. Πρέπει σ’ αυτ τ σημεί να 

αναέρυμε τν πυρήνα των ιτητών 

πυ συγκεντρώθηκαν γύρω απ 

τν Zή, γιατί ωρίς τ πάθς και 

την ασίωσή τυς τ Φιτητικ Θέατρ 

δεν θα είε δημιυργηθεί. O 

πρωρα αμένς πιητής Γιώργς 

Σεερτής, η Σύυ Nεράτη, η Eρση 

Mαλικέντυ, Xρήστς Γέσις, 

Bασίλης Σμυρνής, Γιάννης Nικλπυλς, 

η Πέρη Πράυ, η Pύλα 

Πατεράκη, Δημητριάδης, Σωτήρης 

Tεελέκς, η Nίκη Tσιγκάλυ, 

Hλίας Kαπετανίδης, κ.ά., ήταν ι συνεργάτες 

τυ στ ιτητικ θέατρ 

και στην επμενη αππειρά τυ. Tν 

Xαρατσάρη διαδέθηκε στ Φιτητικ 

Θέατρ Kανέλλς Aπστλυ 

πυ είε την υπστήριη τυ Σωκράτη 

Kαραντινύ – στ μεταύ είε ιδρυθεί 

τ Kρατικ Θέατρ Bρείυ 

Eλλάδς. 

Eλεύθερ Θέατρ 

H Δραματική Σλή τυ Xαρατσάρη 

συνέισε ωστσ να λειτυργεί, 

πως συνέισε να πνέει και τ ρεύμα 

εμπιστσύνης και πρσδκίας 

για τ πρσωπ τυ. H απμάκρυνσή 

τυ απ τν ιτητικ ώρ συσπείρωσε 

πλλύς γύρω τυ. Eτσι, 

η ίδρυση τυ «Eλεύθερυ Θεάτρυ 

Θεσσαλνίκης» υπήρε σεδν αυτματη. 

T 1961 λειτύργησε στη 

μρή τυ Θεάτσυ Tσέπης. Σ’ ένα 

υπγει διαμέρισμα, στην δ Mητρπλεως, 

πυ ήταν έκθεση ψυγείων, 

δημιύργησε τ νέ τυ 

σήμα πυ ήταν και τ πρώτ θέατρ 

Tσέπης. Σε καρέκλες και πάγκυς 

γύρω–γύρω και σκηνικ ώρ 

τη μέση τυ δωματίυ, θεατές 

και ηθπιί δκίμααν κάθε ράδυ 

μια ασυνήθιστη μυσταγωγία. T 

Eλεύθερ Θέατρ Θεσσαλνίκης 

συνέισε και σε άλλυς ώρυς. 

Στ Γαλλικ Iνστιτύτ (Amical) και 

τακτικτερα στ Θέατρ «Θυμέλη» 

Xαρατσάρης έγραψε μια πυκνή 

και σημαντική σελίδα στην ιστρία 

τυ θεάτρυ της Θεσσαλνίκης. 

Xρνλγικά τα έργα τυ παρυσίασε 

τ «EΘΘ» ήταν τα εής: 

1960–61: «O Mάρτυρας» και «Aίτηση 

σε Γάμ» τυ Tσέω, «O Παρίας», 

«H πι δυνατή» τυ Στρίνμπεργκ, 

«T γκρί πυλερ» τυ 

T. Σαλαπασίδη και τ «Eνα δράμα 

τιμής» τυ Nτ. Tαιάρη. T 

1961–62: στ Γαλλικ Λύκει τα έργα 

«Πριν απ’ τ πργευμα» τυ O’ 

Nιλ, «Kρίτσια για παντρειά» τυ Iνέσκ, 

«Περιμένντας τν Tίμι» 

τυ Nτ. Tαιάρη, «Aδέσμευτη» τυ 

T. Oυίλιαμς, «Oι λαερές συνέπειες 

τυ καπνύ» τυ Tσέω, «Tμή 

σε ωικ κύκλ» της K. Mητρπύλυ, 

«O άνθρωπς με τ λυλύδι 

στ στμα» τυ Πιραντέλ, «O αρ- 

ηγς» τυ Iνέσκ, «T δωμάτι» 

τυ Πίντερ, η «Aρκύδα» τυ Tσέ- 

ω και τ «Πδσαιρ» τυ Nτ. 

Tαιάρη. 1962–63: στη Θυμέλη τυ 

«Δανειστή» τυ Στρίντμπεργκ, 

«Aμιτρίωνα» τυ Πλαύτυ, την 

«Ωρα για γεύμα» τυ Mρτιμερ, 

«Eνας ασήμαντς πνς» τυ Πίντερ 

και τ «Γέρικ ηλιτρπι» 

της Mητρπύλυ. 1963–64: «Γιατρς 

με τ στανι» τυ Mλιέρυ 

και τ 1964–65: τ «Tέλς τυ παιγνιδιύ» 

τυ Mπέκετ. Eνα υσιαστικ 

ρεπερτρι με έργα ιδιτυπα και 

πρωτπριακά ανίγματα πρς νέες 

σκηνικές και δραματυργικές αντιλήψεις. 

Eπιστρή 

στην Aθήνα 

T 1966 Xαρατσάρης κάνει ένα 

τλμηρ ήμα. Eει, αίνεται ανι- 

τύς λγαριασμύς με την Aθήνα. 

Xρωστάει απαντήσεις σε παλιύς 

συνεργάτες και ίσως γι’ αυτ μετα- 

έρεται στην πρωτεύυσα και εγκαθιστά 

εδώ τη σλή τυ και τις ιλδίες 

τυ. Δεν ευδώννται. Kαι τ 

1968 επιστρέει για τρίτη ρά στη 

Θεσσαλνίκη. 

Σκηνθέτης 

στ Kρατικ 

Στ μεταύ, διευθυντής στ KΘBE 

έει γίνει Γιώργς Kιτσπυλς. 

Tν καλεί να σκηνθετήσει στην 

Kρατική Σκηνή. O N. Mπακλας σημειώνει 

σετικά. «Iσως Xαρατσά-

Aπ την παράσταση «Γιατρς με τ στανι» τυ Mλιέρυ πυ Xαρατσάρης δίδαε δύ ρές στη Θεσσαλνίκη: τ 1958 με τ Φιτητικ Θέατρ της Πλης 

και τ 1963 με επαγγελματίες ηθπιύς. E υ και ι ωτγραίες: πάνω σκηνή με ιτητές και κάτω με επαγγελματίες. Bέαια, η θεώρηση της παράστασης 

ήταν εντελώς διαρετική... 

ρης να έμενε αδικαίωτς αν Γιώργς 

Kιτσπυλς δεν τν καλύσε 

στ κρατικ θέατρ να σκηνθετήσει 

κάπια έργα. Oι τι η μέρι ττε 

πρσρά τυ ήταν μικρή. Aλλά πτέ 

συμπλίτης σκηνθέτης δεν είε 

τη δυναττητα να δυλέψει με την 

ικνμική, την τενική και την καλλιτενική 

άνεση πυ εασαλίει 

μια κρατική σκηνή. Kαι Xαρατσάρης 

έδειε τις ικαντητές τυ...». 

Στ KΘBE με λες τις καλές πρϋπθέσεις, 

Zής ανέασε τέσσερα 

έργα με ρυθμ ένα τν ρν. «Tαρτύς» 

τυ Mλιέρυ, «Πλύτς» 

τυ Aριστάνη, «Bασιλικς» τυ 

Mάτεσι και «Oι Γυναίκες διασκεδά- 

υν» τυ Γκλντνι, τ 1971, τη 

ρνιά πυ πέθανε. 

Mια ηλικιωμένη σήμερα κυρία απ 

την Aλεάνδρεια θυμάται ένα μικρ 

τετράρν αγρι, ένα καλκαίρι 

στ Σίντι Mπίσρ, πυ ανεασμέν 

πάνω σε μια καρέκλα, τυπύσε ένα 

κυτάλι ρυθμικά και αυτσεδίαε 

με τη ράση τυ πλανώδιυ καρπυ- 

πώλη «Mπισικίν, μπισικινάς, μπισικινέρα…», 

και μ’ αυτές τις παραλλαγές, 

ρεύντας και τραγυδώντας, 

έτιανε μια δική τυ παράσταση. 

Tύτ τ μικρ ρνικ, ήταν ίς 

και η πλιτεία τυ μικρύ αγριύ 

πυ αυτσεδίαε ένα μακριν καλκαίρι 

στ Σίντι Mπισρ. 


H θητεία τυ Σωκράτη Kαραντινύ 

Aσιωμένς εργάτης τυ θεάτρυ καιντμησε στ ρεπερτρι και στη λειτυργία τυ KΘBE 

Tυ Στέλιυ Γύτη 

Hθπιύ/Σκηνθέτη 

AN ΘA ΘEΛAME να εντπίσυμε τα 

γεγντα σταθμύς στη θεατρική ιστρία 

της Θεσσαλνίκης, στν 

πρώτ πυ θα σταματύσαμε είναι 

ασαλώς η ίδρυση τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Bρείυ Eλλάδς, τ 1961. 

Aπ τη ρνιά αυτή, τ είδωλ της 

θεατρικής ωής της Θεσσαλνίκης, 

άλλτε πραγματικ και άλλτε παραμρωμέν, 

πραλλταν –σ 

και πως πράλλεται– εκτς των ρίων 

της πλης, κυρίως απ τη δραστηριτητα 

ή την απραία τυ 

KΘBE, πως και στις μέρες μας. 

Oπως λα τα σημαντικά πράγματα 

στη ώρα μας γίννται τυαία και απργραμμάτιστα, 

με απτέλεσμα να 

ανατέλλυν ανικά, να διαγρά- 

υν μια ωτεινή πρεία και μετά 

να σέρννται πρληματικά, υπέρντας 

απ τις κακρμισμένες 

παιδικές ασθένειες τυς, έτσι και τ 

KΘBE γεννήθηκε ανικά τν Nέμ- 

ρι τυ 1961 σε μια δείωση στ 

σπίτι τυ Kωνσταντίνυ Tσάτσυ, υπυργύ 

ττε Πρεδρίας της Kυ- 

έρνησης. Στην εν λγω δείωση 

ττε πρωθυπυργς Kωνσταντίνς 

Kαραμανλής ρώτησε τν Γιώργ Θε- 

τκά για τ τι θα μπρύσε να κάνει 

για την πραγωγή της πνευματικής 

ωής τυ τπυ. H απάντηση ήταν: 

Nα κάνετε θέατρ στη Θεσσαλνίκη. 

Σε λίγες εδμάδες, στις 

13/1/1961 με πράη τυ υπυργικύ 

συμυλίυ, ιδρυταν τ KΘBE με 

πρώτ διευθυντή τν Σωκράτη Kαραντιν, 

πίς, ήδη, απ την 3η 

Δεκεμρίυ 1960, σε συνεννηση με 

τν Γ. Θετκά – πίς θα γίνει 

και πρώτς πρεδρς τυ διικητικύ 

συμυλίυ– είε υπάλλει 


O Σωκράτης 

Kαραντινς, 

ένας απ 

τυς εωριστύς 

εργάτες 

τυ θεάτρυ, 

πυ συνέαλε 

ι μν 

στη σωστή 

θεμελίωση 

τυ Kρατικύ 

Θεάτρυ Bρεί- 

υ Eλλάδς αλλά 

και σε μια θεατρική 

άνιη πυ 

η ήμη της παραμένει 

ακμη 

ωντανή στη 

Θεσσαλνίκη. 

πρς τν πρωθυπυργ «Σέδιν 

Iδρύσεως Θεατρικύ Oργανισμύ 

Bρείυ Eλλάδς μετά συνπτικύ 

ετήσιυ πρϋπλγισμύ». T «τυ- 

αί» στην πρκειμένη περίπτωση 

δεν ρίσκεται ύτε στη δείωση τυ 

K. Tσάτσυ, πυ παραρέθηκαν 

ττε πρωθυπυργς και Γ. Θετκάς, 

ύτε τι διευθυντής τυ θεάτρυ 

έγινε Σ. Kαραντινς· αυτά ήταν 

πργραμματισμένα. Tυαί ήταν 

τ ιδιτυπ κμπλε, η εκτίμηση, αν 

θέλετε, τυ K. Kαραμανλή πρς 

τυς πνευματικύς ανθρώπυς ή έστω 

συς θεωρύσε αυτς πνευματικύς 

ανθρώπυς. 

Aσιωμένς εργάτης 

Oταν Σ. Kαραντινς ανέλαε τη 

γενική διεύθυνση τυ KΘBE, ήταν 

55 ρνων, με μια μαθητεία σημα- 

ντική στ θεάτρ, καθλυ μως αστρατερή. 

Hταν ένας ασιωμένς 

εργάτης τυ θεάτρυ, απ τ 

είδς πυ στις μέρες μας έει παντελώς 

εκλείψει. O πατέρας τυ Nικλας 

Kαραντινς ήταν ιδικτήτης 

και επιειρηματίας τυ θεάτρυ 

«Oλύμπια» και στυλάτης 

τυ «ελληνικύ μελδράματς». T 

1919, στ θέατρ «Oλύμπια» (σήμερα 

στεγάεται η Eθνική Λυρική Σκηνή 

και πριν ήταν τ θεριν θέατρ 

Aρνιώτη), εγκαταστάθηκε θίασς 

της «Eταιρείας Eλληνικύ Θεάτρυ» 

με σκηνθέτη τν Φώτ Πλίτη. 

Eης Σ. Kαραντινς, ττε, 

παρακλυθύσε τις πρες και τις 

παραστάσεις, στις πίες έπαιρναν 

μέρς ηθπιί πυ θα σημάδευαν 

την ελληνική σκηνή (Aιμίλις Bεάκης, 

Xριστρς Nέερ κ.ά.). O ίδις 

θεωρύσε αυτή την εμπειρία 

Mακέτα τυ Δημήτρη Mυταρά για τ έργ τυ Γ. Θετκά «T παινίδι της τρέλας και της ρνιμάδας». Παίτηκε σε 

σκηνθεσία Mίνυ Bλανάκη, σκηνγραίες Δημήτρη Mυταρά και μυσική Στέανυ Bασιλειάδη. 

ως τη σημαντικτερη της θεατρικής 

τυ ωής. Mετά ήρθαν ι σπυδές 

στη Bιέννη και η παρακλύθηση 

θεατρικής πρακτικής στ Παρίσι. 

Aκλύθησαν λιγστές συνεργασίες 

με τ Eθνικ και με άλλυς 

θιάσυς. T 1956 Kαραντινς δημιύργησε 

την «Aττική Σκηνή», η πία, 

έως τ 1958 πυ διαλύθηκε, 

περιδευε στην ελληνική επαρία 

παρυσιάντας έργα απ τ κλασικ 

ρεπερτρι. Oι περισστερι ηθπιί 

της «Aττικής Σκηνής» θα απτελέσυν 

και τν πρώτ πυρήνα 

τυ KΘBE. Kατά μλγία τυ Φώτυ 

Πλίτη πυ συμμετείε στ 

πρώτ διικητικ συμύλι και 

την καλλιτενική επιτρπή, αυτή η 

δραστηριτητα τυ Σ. Kαραντινύ 

απτελύσε εέγγυ επιτυίας τυ 

ως διευθυντή. 

Ως τ 1961 η θεατρική ωή της 

Θεσσαλνίκης στηριταν στη ιλενία 

θιάσων απ την Aθήνα. Oι 

εντπιες πρσπάθειες, κι αυτές, ακμη, 

είαν την αμέριστη πρλή 

των εημερίδων της επής –τυ 

σημαντικτερυ ττε μέσυ επικινωνίας– 

αντιμετώπιαν την αδιαρία 

τυ κινύ και τν αρντωριατισμ 

των τπικών δημτικών 

και ικνμικών παραγντων. 

Ωστσ, λειτυργύσαν τρεις ιδιωτικές 

και μια κρατική δραματική 

σλή. Oι απιτί τυς ή έευγαν 

στην Aθήνα για να ρυν την 

τύη τυς ή απ νωρίς εγκατέλειπαν 

τ νειρ της καριέρας στ θέατρ. 

Eλπίδες 

πυ διαψεύστηκαν 

H ίδρυση τυ KΘBE τυς έδωσε 

ελπίδες για επαγγελματική απκατάσταση, 

ι πίες, μως, σύντμα 

διαψεύστηκαν, με απτέλεσμα να 

στραύν εναντίν τυ διευθυντύ. 

Aπ την άλλη μεριά, ρισμένι 

παράγντες της πλης πυ έτρεαν 

ελπίδες συμμετής στη δι- 

ίκηση τυ θεάτρυ, καλλιέργησαν 

ένα πνεύμα αντικαραντινικ πυ 

σύντμα στράηκε και κατά τυ 

KΘBE Πλλί, μάλιστα, μιλύσαν ακμη 

και για αναγκαί κλείσιμ τυ 

θεάτρυ. 

Aπδελτιώνντας τν Tύπ της 

επής, διαπιστώνυμε τι ι εημερίδες 

της Θεσσαλνίκης (ττε 

κυκλρύσαν τρεις ημερήσιες 

και δύ εδμαδιαίες) καλλιεργύν 

αυτ τ εθρικ πνεύμα, ενώ αυτές 

της Aθήνας υπστήριαν τ αντίθετ. 

H ίδια αντίθεση υπήρε και μεταύ 

των καλλιτενών. Στην αντικαραντινική 

πτέρυγα συμπαρατάσσνταν 

και διάρι μαικί ρείς 

της πλης, πως η ΦEAΠΘ (Φιτητική 

Eνωση Aρισττελείυ Πανεπιστημίυ 

Θεσσαλνίκης), η Eταιρεία 

Λγτενών Θεσσαλνίκης, Σύλλγς 

Σπυδαστών Δραματικών 

Σλών «Aρισττέλης», κ.ά. Kύρια 

αίτια των αντιδράσεων ήταν 

συστηματικς παραγκωνισμς τυ

ντπιυ σκηνθέτη, ιδρυτή τυ 

«Eλεύθερυ Θεάτρυ Θεσσαλνίκης» 

και διευθυντή της ττε μώνυμης 

δραματικής σλής, Kυριαή 

Xαρατσάρη. 

Aυτή η αντικαραντινική τάση τν 

Aύγυστ τυ 1963 ργανώνεται με 

τη δημιυργία τυ σωματείυ «Θεατρική 

Λέση Θεσσαλνίκης», με 

σκπ «την αιπίησιν των τπικών 

θεατρικών δυνάμεων». Mεταύ 

των ιδρυτικών μελών είναι και ι 

δημσιγράι - θεατρικί κριτικί 

Γιώργς Kιτσπυλς και Nίκς 

Mπακλας, πυ θα ρηματίσυν αργτερα 

και ι δύ διευθυντές τυ 

KΘBE. Φυσικά, ταν έγιναν διευθυντές 

έασαν τις διακηρύεις της 

«ΘΛΘ». 

H ψήιση τυ νμυ 

Oι αντιδράσεις κατά της διίκησης 

τυ KΘBE κρυώθηκαν τν 

Mάρτι τυ 1964, ταν επρκειτ 

να ψηιστεί στη Bυλή ιδρυτικς 

τυ νμς, διτι, έως ττε λειτυργύσε 

με την πράη τυ υπυργικύ 

συμυλίυ τυ 1961. Eν τω 

μεταύ, η ώρα άλλαε κυέρνηση 

και στην ευσία ήρθε η Eνωση Kέντρυ 

τυ Γ. Παπανδρέυ. Oι κυ- 

ερνητικί υλευτές της πλης 

πυ στην πρεκλγική περίδ εκμεταλλεύτηκαν 

σ μπρύσαν αυτ 

τ γεγνς, τώρα συμμετέυν 

σε συσκέψεις με τν υυπυργ 

Παιδείας, τν Λυκή Aκρίτα (ττε 

δεν υπήρε υπυργεί Πλιτισμύ 

αλλά διεύθυνση πλιτιστικών στ 

υπυργεί Παιδείας), τν υπυργ 

B. Eλλάδας A. Tαλιαδύρ «δια την 

λύσιν τυ πρλήματς τυ 

KΘBE», πως έλεγαν τίτλι των τπικών 

εημερίδων. Tελικά νμς 

ψηίστηκε ωρίς να παρυσιαστεί 

κανένα πρλημα. H «Θεατρική Λέση 

Θεσσαλνίκης» αυτδιαλύθηκε 

και τ KBΘE πλέν, υπ τν Σωκράτη 

Kαραντιν και με τη μρή τυ 

Nμικύ Πρσώπυ Δημσίυ Δικαίυ, 

συνέισε την πρεία τυ. 

Eπιτυημένη θητεία 

Σήμερα, 36 ρνια ύστερα απ 

την ίδρυση τυ KΘBE και την θητεία 

σ’ αυτ κτώ διευθυντών (Kαραντινς, 

Kιστπυλς, Bλανάκης, 

Eυαγγελάτς, Mπακλας, 

Xυρμυιάδης, Mαρωνίτης, Παπα- 

ασιλείυ), δύ εκ των πίων με 

διπλή, μη διαδική θητεία (Bλανάκης, 

Mπακλας), η περίδς τυ 

Σ. Kαραντινύ απτιμάται θετικά: 

μια απ τις καλύτερες και δημιυργικτερες 

τυ KΘBE. Φυσικά, κάθε 

επή θέτει και τα δικά της πρ- 

λήματα, ωστσ, μερικά ητύμενα 

παραμένυν σε λες τις επές. 

Για παράδειγμα, τα λγτενικά 

πρωινά πυ διργάνωνε Kαραντινς, 

σήμερα, θα μπρύσε κανείς 

να τα αρακτηρίσει ντεμντέ, η ργάνωση 

μως περιδειών είναι πια 

ένα ητύμεν. T KΘBE επί Kαραντινύ 

διργάνωνε κάθε ρν δύ 

περιδείες, μία την άνιη και μία 

τ θινπωρ, σε λκληρ τν 

ρειελλαδικ ώρ. Eπί Kαραντινύ 

άρισε τ Φεστιάλ Φιλίππων- 

Θάσυ και για ρνια τ KΘBE είε 

την ευθύνη διργάνωσής τυ. Σήμερα 

άλλς ρέας έει την ευθύ- 

Mακέτες για τα κστύμια της «Πρενήτρας» τυ Θρντν Oυάιλντερ «H 

πρενήτρα», πυ παρυσιάστηκε σε μετάραση Mάριυ Πλωρίτη, σκηνθεσία 

Kανέλλυ Aπστλυ και σκηνικά κστύμια Λίας Zαΐμη. 

H Θάλεια Kαλλιγά και η κυρία Kυέλη στ έργ τυ Aλέη Πάρνη «T νησί της 

Aρδίτης», πυ παίτηκε σε σκηνθεσία Aλέη Σλωμύ, σκηνγραίες 

Γιώργυ Aνεμγιάννη και μυσική Nικηρυ Pώτα. 

νη και τ εστιάλ μετατράπηκε σε 

πανηγύρι ιλίππων. T KΘBE με τα 

μέσα πυ διέθετε, θα μπρύσε, αν 

υπήρε μεράκι και αντασία, να ργανώσει 

κάτι αντίστι ή διαρετικ 

σε άλλ ώρ της B. Eλλάδας- 

πως, π.. τα κλιμάκια Θράκης και 

Aνατλικής Mακεδνίας τυ Eυαγγελάτυ, 

πυ σήμερα κι αυτά, μετά 

τη δημιυργία των ΔHΠEΘE, δεν υπάρυν, 

αύ, μως, επιτέλεσαν 

τν σκπ τυς. 

Mια άλλη κατάκτηση επί Kαραντινύ 

ήταν η καθιέρωση, με επιτυία, 

ετήσιυ και πργραμματισμένυ εναλλασσμενυ 

δραματλγίυ και 

μάλιστα με λιγτερα μέσα, λιγτερ 

πρσωπικ και σετικώς λιγτερα 

ρήματα απ’ ,τι διαθέτει τ θέατρ 

σήμερα. 

T κιν της Θεσσαλνίκης, την 

επή στην πία αναερμαστε, 

σύναε στις παραστάσεις τυ 

KΘBE. Tα στιεία πυ διαθέτυμε 

πρέρνται απ τυς υπλγισμύς 

πυ κάθε ρν συνέτασσε 

και δημσίευε Σ. Kαραντινς και 

δείνυν τη μεγάλη πρσέλευση 

τυ κινύ. Kαι σε άλλες περιδυς 

–πως κατά την πρώτη τυ Bλανάκη 

(1975-1977) ή τυ Eυαγγελάτυ 

(1977–80)– τ κιν γέμιε τις αίθυσες 

τυ KΘBE. Σημειώνυμε, μως, 

τ γεγνς, για την περίδ 

τυ Kαραντινύ, διτι η πρσέλευση 

δεν στηριταν απκλειστικά 

στη συμμετή επώνυμων ηθπιών, 

πυ ασαλώς απτελύν τυς 

κράτες τυ θεάτρυ, αλλά σε μια 

συστηματική πρλή τυ έργυ 

τυ θεάτρυ, απκλειστικά ασιμενη 

στην καλή ργάνωσή τυ σε 

λυς τυς τμείς. 

Πιτητα 

παραστάσεων 

T καλλιτενικ στίγμα ενς θεάτρυ 

καθρίεται απ τ ρεπερτρι 

και απ την πιτητα των παραστάσεών 

τυ. Στην περίδ 1961–’67 τ 

KΘBE ευτύησε να δώσει παραστάσεις 

πυ τάρααν τ κιν της Θεσσαλνίκης, 

πως τ «Περιμένντας 

τν Γκντ» και «O καλς άνθρωπς 

τυ Σετσυάν» σε σκηνθεσία τυ 

Mίνυ Bλανάκη, ή τ «Φνικ στην 

εκκλησιά» σκηνθετημέν απ τν 

A. Σλωμ. Aλλες παραστάσεις πυ 

επίσης γήτευσαν τ κιν ήταν τ 

«Παινίδι της τρέλας και της ρνιμάδας» 

πάλι σκηνθετημέν απ τν 

Mίνω Bλανάκη. Yπήραν μως και 

κάπιες πυ δεν αίυν ύτε ως γεγντα 

να αναερθύν. 

H κατάρτιση τυ ρεπερτρίυ, την 

επή πυ μας ενδιαέρει, ήταν 

δυλειά ευκλτερη σε σέση με 

την αντίστιη σήμερα, πυ τ θεάτρ 

μαστίεται απ κρίση σύγρνυ 

δραματλγίυ, άλλεται απ 

την τηλεραση, έασε τα πεδία επηρεασμύ 

τυ και συμπιέεται απ 

άλλες τένες. Eτσι, εκείν πυ τυ 

απμένει και θα τυ απμείνει για 

πάντα, είναι η δύναμη τυ λγυ και 

μναδικς τρπς πυ διαθέτει να 

την μεταρσιώσει σε τένη. Aυτ πίστευε 

Kαραντινς, σ’ αυτ διέθετε 

τις δυνάμεις τυ, και αίνεται τι 

δρμς πυ ακλύθησε ήταν σωστς, 

και πως λα τα σωστά, η κατάκτηση 

είναι δύσκλη και ι πάντα 

σίγυρη. 


H πλυκύμαντη πρεία τυ KΘBE 

Mια αναδρμή σε σκηνθέτες και παραστάσεις – σταθμύς απ την ίδρυσή τυ έως τις ημέρες μας 

Tης Eλένης Kαρπέτα 

Hθπιύ – Σκηνθέτη 

H IΔPYΣH τυ KΘBE στη Θεσσαλνίκη 

γίνεται πραγματικτητα στις 

13–1–61. Aρικά θα στεγαστεί στ 

Bασιλικ Θέατρ και απ τ θινπωρ 

τυ 1962 στ νεκτιστ ττε 

κτίρι της Eταιρίας Mακεδνικών 

Σπυδών. 

O σκηνθέτης και δάσκαλς της υπκριτικής 

Σωκρ. Kαραντινς είναι 

πρώτς γενικς διευθυντής τυ και 

συγγραέας Γιώργς Θετκάς, 

πρώτς πρεδρς τυ Διικητικύ 

Συμυλίυ. O πρϋπλγισμς είναι 

πλύ αμηλς και γενικά τα μέσα 

πυ έυν στη διάθεσή τυς ελάιστα, 

ωστσ, απ την αρή, μπαίνυν 

ι σωστές ιδελγικές και ργανωτικές 

άσεις πυ θα καθρίσυν 

την ευρύτητα τυ παραγμενυ 

πλιτιστικύ έργυ, και την πι- 

τητά τυ, για μεγάλ ρνικ διάστημα. 

Στς πρώτς, η ανάδειη τυ επικινωνιακύ 

και υμανιστικύ αρακτήρα 

της τένης τυ θεάτρυ, ώστε 

στην πρεία, να απδειθεί 

ρέας ως ένα απ τα αναγκαία μέσα 

διαύλαης τυ κινωνικύ ιστύ 

της πλης και ενίσυσης της ενεργητικής 

συμμετής των πλιτών 

στις πρσπάθειες πιτικής αναάθμισης 

της καθημερινής τυς ωής. 

Στς δεύτερς, ι δραστηριτητες 

πυ πργραμματίνται να είναι 

πικίλες και ι μρές έκρασης τέτιυ 

είδυς πυ να διευρύνυν, 

σταδιακά, τ ενδιαέρν και τις αισθητικές 

απαιτήσεις τυ κινύ. 

Tέλς, η δημιυργία ενς σταθερύ 

πυρήνα, απ ηθπιύς και άλλυς 

συνεργάτες, στν καλλιτενικ, 

τενικ και διικητικ τμέα, πυ 

θα διαμρώνει τις συνθήκες παραγωγής 

και θα δίνει τν ιδιαίτερ τν 

στ κινωνικ και πλιτιστικ 

πρσωπ τυ ρέα. Aυτή η τακτική 

δεν πρέπει να απκλείει υσικά την 

ανανέωση τυ καλλιτενικύ τυ, 

κυρίως, δυναμικύ με άλλυς συνεργάτες 

απ τ ελεύθερ θέατρ. 

Eναλλασσμεν 

ρεπερτρι 

Eτσι, απ την ίδρυσή τυ, τ KΘBE 

εαρμει τ εναλλασσμεν ρεπερτρι 

και ργανώνει συνά λγτενικές 

εκδηλώσεις και διαλέεις. 

Kαθιερώνει επίσης τη συστηματική 

παρυσία τυ στα αραία θέατρα, 

των Φιλίππων και της Θάσυ, τις αλλεπάλληλες 

περιδείες στις άλλες 

πλεις της Mακεδνίας και της Θράκης 

και τη συμμετή τυ στ Φεστι- 

άλ Aθηνών. 

O Σωκρ. Kαραντινς θα απδει- 

τεί αληθινς δάσκαλς. Eπειδή δεν 

ενδιαέρεται τσ για τη δική τυ 

πρλή σ για την απδση των 

συνεργατών τυ και είναι εύστς 

στυς τρπυς επικινωνίας με 

τυς πι ετερκλητυς ανθρώπυς, 


Aνάγνωση στ έργ τυ Πιραντέλ «Eρρίκς Δ΄» (1965). Πρώτς απ αριστερά Σωκράτης Kαραντινς, κι ακλυθύν: 

Hλίας Πλακίδης, Aλ. Πέτσς, Mπ. Πισιμίσης, N. Kάπις, Aλ. Παΐη, Eρσ. Mαλικένυ, K. Mατσακάς, Kνης Πυρπασπυλς, 

Γιάννης Kυριακίδης, Δημ. Bάγιας, Aνδρέας Φιλιππίδης. 

δημιυργεί γρήγρα γύρω τυ ένα 

σώμα απ εργαμενυς, στν καλλιτενικ, 

τενικ και διικητικ τμέα, 

πυ γενικά δεν νιώθυν απμνωμένι 

απ’ τις πιες ευσίες δημιυργεί 

ώρς και τις διαδικασίες 

παραγωγής. 

Eνα τέτι ανθρώπιν δυναμικ 

πυ αίρεται να στήνει μια παράσταση, 

πυ στηρίεται στη συνεργασία 

και στν σεασμ της δυλειάς τυ 

άλλυ, είναι υσικ να απτάει, σε 

μικρ ρνικ διάστημα, τη δυναττητα 

να υπερασπίεται με τ ήθς 

τυ και τ υψηλ επίπεδ απδσης 

στη δυλειά, τις πι διαρετικές, σν 

αρά τ είδς θεάτρυ και τ 

ύς, παραστάσεις. 

Δικτατρία 

T «Tέλς τυ παινιδιύ» τυ Σ. 

Mπέκετ είναι η τελευταία παράσταση 

(13 Aπρ. 1967) πυ ανεαίνει πριν 

απ’ τη δικτατρία των συνταγματαρ- 

ών, πυ θα αππέμψει τν Σ. Kαραντιν 

και συς είε πρσλάει ωρίς 

τ περίημ «πιστπιητικ κινωνικών 

ρνημάτων». 

T πργραμμα της παράστασης 

περιέει λ τ κείμεν τυ έργυ 

(μετάραση K. Σκαλιώρα). H σκηνθεσία 

είναι της Xριστ. Tσίγκυ (της 

δεινής ερμηνεύτριας τυ «Ω, ι ωραίες 

μέρες...» πυ καθιέρωσε τν Σ. 

Mπέκετ και σαν θεατρικ συγγραέα 

στ Παρίσι –έργ πυ έπαιε και στ 

Στρατιωτικ Θέατρ της Θεσσαλνίκης), 

η σκηνγραία είναι τυ Γ. 

Tσαρύη και παίυν ι: N. Tσακίργλυ, 

Aλ. Πέτσς, Θ. Tενεράλης, 

Aλίκη Zωγράυ. Σε ιδιαίτερη σελίδα 

καταγράεται η διίκηση τυ θεάτρυ 

ως εής: 

Διικητικν Συμύλιν: Πρεδρς: 

B. Tατάκης, αντιπρεδρς: M. 

Σακελλαρίυ, γεν. γραμματεύς: Γ. Θ. 

Bαπυλς, μέλη: Π. Zάννας, Δ. 

Tαλιαδύρς, Π. Zααρπύλυ, I. 

Bασδραέλης, και κυερν. επίτρπς: 

I. Zησιάδης, ικν. σύμυλς: 

K. Aγγελπυλς, γεν. διευθυντής: 

Σωκρ. Kαραντινς. 

Kαλλιτενική Eπιτρπή: Πρεδρς: 

Γ. Δέλις, αντιπρεδρς: Π. 

Zάννας, γραμματεύς: M. Aναγνωστάκης, 

μέλη: Σ. Kαραντινς. 

Aπ την ανάγνωση των νμάτων 

και την κατανμή των αρμδιτήτων, 

διαισθάνεται κανείς τι πνευματικς 

κσμς της πλης έει αγκαλιάσει 

τ KΘBE και τι συντελεί 

τα μέγιστα στην εύρυθμη και απτελεσματική 

λειτυργία τυ. 

O Γ. Kιτσπυλς 

O τρμς απ τις πρώτες επεμάσεις 

της Δικτατρίας λιγστεύει, ταν 

Γ. Kιτσπυλς αναλαμάνει 

τα ηνία τυ KΘBE, παρά τις μμές 

πυ δέεται, για συμμετή στ «εκπλιτιστικ 

έργ» των συνταγματαρ- 

ών. O θεσμς σώεται. H πρεία 

τυ Kρατικύ Θεάτρυ θα συνειστεί. 

O Γ. Kιτσπυλς, Θεσσαλνικις 

λγτένης και κριτικς (συνεκδτης 

τυ λγτενικύ περιδικύ 

«Kλίας» (1945-48) με τν ωγρά 

και γραίστα Γιαν. Σρών και τν 

ιλτεν Λ. Kνιρδ), αντιμετωπί- 

ει την κατάσταση ως εής: Aπ’ την 

αρή, καθιερώνει τη θέση τυ μνιμυ 

σκηνθέτη επιστρατεύντας 

τν Θάν Kωτσπυλ και αργτερα 

τυς K. Mιαηλίδη και Γιώργ Θεδσιάδη. 

Διευρύνει τν θίασ πρ- 

σλαμάνντας ντπιυς άνεργυς 

ηθπιύς και ωρίς Kαλλιτενική 

Eπιτρπή περνάει σ’ ένα πργραμμα 

εργασιθεραπείας. 

T 1968 ιδρύει τη «Nέα Σκηνή», 

πυ στεγάεται στ θέατρ «Aυλαία» 

T 1973 ιδρύει τη Δραματική 

Σλή τυ KΘBE. 

Aπ τ 1970, τ KΘBE απκτά ένα 

λυμεν πλήρες θέατρ για τις μετακινήσεις 

των παραστάσεων στην 

επαρία και εντάσσεται στν Oργανισμ 

Kρατικών Θεάτρων. 

T Θέατρ λειτυργεί τώρα με 

Kαλλιτενική Eπιτρπή. Διικητικ 

Συμύλι έει μν Oργανισμς 

Kρατικών Θεάτρων. 

Σ’ ένα πργραμμα των εστιάλ 

Φιλίππων–Θάσυ δίννται τα εής 

στιεία: 

Aπ τ 1961 έως τν Mάι τυ 

’73 ανέηκαν 116 έργα, απ τα πία 

τα 54 ήταν ελληνικά. 

Πραγματπιήθηκαν 4.500 παραστάσεις 

και 556 επισκέψεις σε διά- 

ρες πλεις. 

Eπί συνλυ θεατών 2.730.000, 

παραστάσεις στη Θεσσαλνίκη παρακλύθησαν 

1.500.000 θεατές, 

στη δε περιέρεια 1.230.000. 

Στ Φεστιάλ Φιλίππων–Θάσυ 

δθηκαν 109 παραστάσεις αρ. δράματς 

πυ τις παρακλύθησαν 

302.216 θεατές. 

Στη δεύτερη εαετία, στη Θεσσαλνίκη, 

σημειώνεται αύηση της 

πρσέλευσης κατά 80%. Στην τελευταία 

τετραετία μέσς ρς θεατών 

είναι 1.030 άτμα την ημέρα. 

Περιδείες γίννται 4 ρές τν 

ρν. 

T 1973 δίννται επίσης παραστάσεις 

αρ. δράματς στ ΔION της 

Kατερίνης.

Mέρι και τ ’74 τ KΘBE περιλαμάνει 

στις δραστηριτητές τυ 

παραστάσεις στη Θεσσαλία, Hπειρ, 

Στερεά, Πελπννησ, Nησιά (51 πλεις). 

Συμμετέει επίσης στα Φεστιάλ 

Aθηνών, Δωδωναία, Δημήτρια και επισκέπτεται 

τν Πειραιά, την Kύπρ, 

τη Pδ και τη Zάκυνθ. 

H απή 

των διανυμένων 

Tα στιεία αυτά δείνυν τι τ 

KΘBE διέσωσε την ύπαρή τυ πρς 

άρη των ηθπιών και των θεατών 

πυ αγάπησαν αυτ τ «παινίδι» 

της μεταμρωσης. Aυτή την περίδ 

ι πνευματικί άνθρωπι της 

Θεσσαλνίκης δεν συμμετέυν. 

Bλέπυμε, στην αρή, στ Δ.Σ. τυ 

θεάτρυ μν τυς N. Mέρτ, Γ. 

Παραλή, Tηλ. Aλαέρα και μετά τ 

1970, στην K.E., τυς Γ. Δέλι και N. 

Kνμή. 

T ερώτημα για τυς μελλντικύς 

ερευνητές θα είναι ίσως, πώς 

διαυλάτηκε η πιτητα των παραστάσεων, 

με τέτιυς ρυθμύς παραγωγής 

και διακίνησης. T άρς 

της ευθύνης αίνεται να έπεσε 

στυς ώμυς των μνιμων σκηνθετών, 

των ηθπιών και των τενικών. 

Eνδεικτικά, ας θυμηθύμε την υπέρη 

«Θυσία τυ Aραάμ» με πρωταγωνιστή 

και σκηνθέτη τν Θάν 

Kωτσπυλ. Tν «Kατά Φαντασίαν 

Aσθενή» τυ Mλιέρυ, με τν Mίμη 

Φωτπυλ (σκηνθ. Πιερ Πιερύ), 

τν «Pωμύλ τν Mέγα» τυ Φρ. Nτίρενματ 

με τν Aλέκ Πέτσ (σκην. 

Mαίρης Bσταντή), τν «Kριλαν» 

τυ Σαίπηρ με τν Γιάννη Bγλη 

και την Aλέκα Kατσέλη (σκην. 

Kωστή Mιαηλίδη), τν «Πλύτ» 

τυ Aριστάνη με τυς B. Γκπη, Σ. 

Iωαννίδη, Δ. Kαλ, N. Σκιαδά (σκην. 

Kυριαή Xαρατσάρη), τ «Oνειρδραμα» 

τυ Aυγ. Στρίντμπεργκ 

(σκην. Σπ. Eυαγγελάτυ), τ «Γαμήλι 

εματήρι» τυ Aγγ. Tεράκη 

(σκην. Γ. Θεδσιάδη), τη «Mεταυσική 

τυ μσαριύ με τα δύ κεάλια» 

τυ Στ. Bίτκιειτς (μετάραση–σκηνθεσία 

K. Aντωνιάδυ), κ.ά. 

Mεταπλίτευση 

Tην πρώτη πενταετία τυ KΘBE 

μετά τη μεταπλίτευση σραγίυν 

με την παρυσία τυς, σαν γενικί 

διευθυντές, ι σκηνθέτες M. Bλανάκης 

και Σπ. Eυαγγελάτς, συνεργάτες 

τυ KΘBE απ την ίδρυσή τυ 

και δεινί μελετητές της Tένης τυ 

Θεάτρυ. 

Aνήσυη, σύνθετη και συνάμα 

γητευτική πρσωπικτητα Mίνως 

Bλανάκης, καθώς δεν επεμαίνει, 

αρικά, στις ργανωτικές δμές τυ 

θεάτρυ και απ την άλλη μεριά δεν 

διστάει να είναι απρλεπτς, να 

υπεραίνει τυς καννες με εαιρετική 

πρκλητικτητα και πείσμα, είναι 

αυτς πυ, με τη δυλειά τυ, 

θα δώσει σ’ λυς τ κυράγι για 

τ μεγάλ πιτικ άλμα πυ θα 

ταιριάει με τις νέες συνθήκες της 

ελευθερίας. 

Σκηνθετεί ίδις μεγάλες παραστάσεις 

πως: «Oι Aριθμημένι» τυ 

Eλίας Kανέτι, «O κύρις Πύντιλα 

και άνθρωπς τυ Mάτη» τυ Mπ. 

Mπρετ, «Eνας ασήμαντς πνς» 

Πρα στις «Aριθμημένες» τυ Eλίας Kανέπι, κάτω απ τ λέμμα τυ σκηνθέτη 

Mίνυ Bλανάκη (άκρ αριστερά), με τυς Γιάννη Bγλη και Aλέκ 

Πέτσ. T έργ παίτηκε τ 1975 στην Kεντρική Σκηνή τυ KΘBE. 

και «Eπίδειη μδας» τυ Xαρ. Πίντερ, 

και θριαμεύει με την «Hλέκτρα» 

τυ Σκλή και τη «Mήδεια» 

τυ Eυριπίδη, πυ ανεαίνυν σε δική 

τυ μετάραση και σκηνθεσία. 

Hλέκτρα η Aννα Συνδινύ και Mήδεια 

η Mελίνα Mερκύρη. 

T KΘBE κατεαίνει, επιτέλυς, 

για πρώτη ρά στην Eπίδαυρ με 

την «Hλέκτρα» και περιδεύει με αυτές 

τις δύ τραγωδίες στη Σ. Eνωση, 

την Kύπρ και τη Bυλγαρία. 

Kαι άλλες παραστάσεις πρκαλύν 

τ πάνδημ ενδιαέρν πως: 

«Xανς Kλάας» τυ T. Σντερς 

(σκην. Γ. Θεδσιάδη), «T Yπγει» 

τυ Mπ. Tσικληρπυλυ (σκην. M. 

Bσταντή), «O ππλάρς» τυ Γρ. 

ενπυλυ (σκην. K. Mιαηλίδη), 

«Oι εραστές της Bιρν» της Mαργκ. 

Nτιράς (σκην. N. Pατπυλυ), 

«Φυέντε Oεύνα» τυ Λπε ντε 

Bέγκα (σκην. Γ. Mιαηλίδη), «H Δκιμασία» 

τυ Aρθυρ Mίλερ (σκ. N. Pα- 

τπυλυ), «Tα ίδια και τα ίδια», 

μνπρακτα Γ. Συρή (σκηνθετική 

επιμέλεια M. Bλανάκη), «O θάνατς 

τυ Διγενή» τυ Aγγ. Σικελιανύ 

(σκην. K. Aπστλυ) με πρωταγωνιστή 

τν Mάν Kατράκη κ.λπ. 

H διίκηση τυ KΘBE μετά τη μεταπλίτευση 

διαμρώνεται ως ε- 

ής: 

Διικητικ Συμύλι: Mαν. 

Aνδρνικς: πρεδρς, N. Xυρμυ- 

ιάδης: αντιπρεδρς, Kλ. Kύρυ: 

γεν. γραμματέας. Kαλλιτενική Eπιτρπή: 

Nίκς Mπακλας: πρεδρς, 

Γιαν. Kάσδαγλης, Iωάν. Mανωλεδάκη. 

Mέλη: K. Kεραμεύς – Γ. Σαίδης, 

Στ. Nέστωρ – N. Σαίνης, Aλ. Πέτσς 

– Xρυσανθ. Xρήστυ. 

Παραίτηση Bλανάκη 

Kαθώς μως κρατικί, κμματικί, 

συνδικαλιστικί παράγντες αρί- 

υν να ενδιαέρνται λ και περισστερ 

για τα τεκταινμενα στ 

KΘBE, Mίνως Bλανάκης δεν θα αντέει 

την εκκλαπτμενη αυτή ατμσαιρα 

(πυ π.. τ 1977 θα δώσει 

ένα Δ.Σ. διαμρωμέν απκλειστικά 

απ τη N. Δημκρατία) και τελικά 

θα παραιτηθεί. 

Tη σκυτάλη παίρνει τώρα Σπ. 

Eυαγγελάτς. Eκρηκτική πρσωπικτητα, 

με πειστικ λγ στα θεωρητικά 

και πρακτικά ητήματα, γνώστης 

της κατάστασης τυ ρέα, εκ των 

έσω, ως τακτικς σκηνθέτης απ 

την επή πυ ιδρύθηκε, δεν διστά- 

ει να επιειρήσει τη γενική τυ αναδιάρθρωση: 

Eισάγει τν θεσμ τυ εισηγητή 

δραματλγίυ και τπθετεί στη 

θέση αυτή τ N. Mπακλα. 

Iδρύει τη σκηνή «Yπερών», στ 

υαγιέ τυ B΄ εώστη, με σκπ την 

έρευνα, η πία στην αρή δίνει παραστάσεις 

με ηθπιύς και θεατές 

πάνω στη μεγάλη κεντρική σκηνή, 

τις μέρες και ώρες πυ αργεί. 

Aντικαθιστά την κινητή μνάδα 

της δικτατρίας με τα μνιμα θέατρα 

Aνατλικής Mακεδνίας και Θράκης 

πυ θα εελιθύν, μετά τ ’84 στα 

ΔHΠEΘE Σερρών και Kμτηνής. 

Aπ τ 1977 αρίει να λειτυργεί 

και η «Παιδική Σκηνή». 

Πρωθεί την ιδέα τυ Λυρικύ 

Θεάτρυ στη Θεσσαλνίκη πραγματπιώντας 

παραστάσεις Oπερας. 

Aνεάει ίδις σημαντικές παραστάσεις: 

«Πέρσες» τυ Aισύλυ, 

«Aντιγνη» τυ Σκλή, «Mήδεια» 

τυ Σενέκα, «Iύλι Kαίσαρα» τυ 

Σαίπηρ, «Kαυγάδες στην Kιτα» 

τυ Γκλντνι, με πρωταγωνιστές 

την Aντ. Bαλάκυ και τυ M. Kατράκη, 

Δ. Παπαμιαήλ, Π. Φυσσύν, και 

παράλληλα, δίνει μεγάλες ευκαιρίες 

σε νεώτερυς σημαντικύς σκηνθέτες: 

Στ. Nτυεή («Aγις Πρίγκι- 

πας» της M. Λυμπεράκη), Γ. Pεμύνδ 

(«Nεέλες» τυ Aριστάνη), 

Γ. Xυαρδά («Δύλες» τυ Z. 

Zενέ), N. Περέλη («O κύκλς με την 

κιμωλία» τυ Mπ. Mπρετ), Θ. Tερ- 

πυλ («Kεκλεισμένων των θυρών» 

τυ Z. Π. Σαρτρ) κ.ά., και επιστρατεύει 

παλιτερυς: Σωκράτη 

Kαραντιν («Eηνταελώνης» τυ 

K. Oικνμυ), Tάκη Mυενίδη 

(«Eρωτας και ραδιυργία» τυ Σίλερ), 

Nτίν Γιαννπυλ («Σήκες» 

τυ Aριστάνη), Γ. Σεαστίκγλυ 

(«T ημέρωμα της στρίγγλας» τυ 

Σαίπηρ). Aνεαίνυν επίσης δυ 

έργα τυ 19υ αιώνα, «Tα σκτάδια 

ή Λααράγκας» και «H πρενεία» 

τυ Γ. K. Φωτιάδη, σε πντιακή διάλεκτ, 

στα πία η πρσέλευση θεατρών 

ήταν πρωτανής (σκην. 

Eρμή Mυρατίδη). 

Oι ανταλλαγές με τ Eθνικ Θέατρ 

συνείνται και τ KΘBE περιδεύει 

τώρα σε Pυμανία και Kύπρ. 

Διευθυντής 

N. Mπακλας 

T KΘBE έει μπει ήδη στη δεκαετία 

τυ ’80 ταν λήγει η θητεία τυ 

Σπ. Eυαγγελάτυ. Στις 22–10–80 θα 

τν διαδετεί, ως καλλιτενικς διευθυντής, 

N. Mπακλας. Δημσιγράς, 

θεατρικς κριτικς και διακεκριμένς 

Θεσσαλνικις λγτέ- 

νης, θα διαειριστεί τις τύες τυ 

θεάτρυ περισστερ με την καρδιά, 

διατηρώντας έναν καλπραίρετ 

διάλγ με τυς εργαμένυς και 

θα απδειτεί, επίσης, δεύτερς 

μετά τν Γ. Kιτσπυλ δεινς δια- 

ειριστής των ικνμικών θεμάτων 

και της περιυσίας τυ θεάτρυ. 

Aυτή την περίδ, πυ στ πλιτικ 

πρσκήνι εισέρεται τ ΠAΣOK, 

τ συνδικαλιστικ κίνημα, απδυναμωμέν 

στα ρνια της δικτατρίας, 

αντιδρά ανώριμα στις νέες 

συνθήκες. 

Στα Δ.Σ. και τις K.E. λέπυμε, απ 

δω και πέρα, εκπρσώπυς απ λα 

τα κμματα και τα σωματεία, των, 

μνίμως ή εκτάκτως, εργαμένων 

στ KΘBE. 

Oσ πρωράει η δεκαετία, επισημαίνυμε 

ετήσιυς πργραμματισμύς, 

πυ διέπνται απ λ και λιγτερη 

ρντίδα για τ πλιτισμικ 

γίγνεσθαι της B. Eλλάδας, ενώ η πλιτιστική 

πλιτική τυ θεάτρυ περιρίεται 

και καθρίεται λ και 

περισστερ απ πρσωπικές επιθυμίες 

και επιδιώεις. Bρισκμαστε, επίσης, 

στη δεκαετία πυ η Δραματική 

Σλή αρίει να στελεώνει με 

απίτυς της τ KΘBE, ι πίι 

πλύ σύντμα θα πρωθηθύν σε 

πρωταγωνιστικύς ρλυς, ενώ άλλι 

απ’ αυτύς θα εελιθύν σε σημαντικύς 

ηθπιύς της Aθήνας. 

O Nίκς Mπακλας, απ τ 1982, 

θα δετεί την ενσωμάτωση της ρευτικής 

μάδας τυ Nτ. Λμέλ «Aέναν 

Xρθέατρν» στ KΘBE, πυ, 

και μετά την αναώρηση τυ ιδρυτή 

της, θα συνείσει τις δραστηριτητές 

της μέρι σήμερα, ως «Xρθέατρ 

Θεσσαλνίκης», ενισύντας 

σημαντικά τη σαρή παρυσία της 

ρευτικής τένης στην πλη μας. 

Σεδιάει, επίσης, τη διααλκανική 

πλιτική τυ KΘBE πργραμματί- 



O ρς στην κωμωδία τυ Aριστάνη «Σήκες» πυ παίτηκε τ 1977 απ τ KΘBE σε σκηνθεσία Nτίνυ Γιαννπυλυ. 


ντας παραστάσεις έργων αλκάνιων 

συγγραέων, και ανανεώνει τ ενδιαέρν, 

τυ ιτητικύ κινύ κυρίως, 

για τη «Nέα Σκηνή» και τ 

«Yπερών», αλλά και την «Kεντρική 

Σκηνή», με σειρά παραστάσεων πυ 

συγκεντρώνυν νεωτεριστικά στι- 

εία. 

Eτσι, στ ρεπερτρι αυτής της 

περιδυ έυμε παραστάσεις πως: 

«Tελευταία ώρα» τυ Pυμάνυ 

συγγραέα M. Σεμπαστιάν, σε σκηνθεσία 

Γιάννη Bεάκη (γις τυ Aιμίλιυ 

Bεάκη και αδελς τυ Δημ. 

Bεάκη), «Γέρμα» τυ Φ. Γκ. Λρκα, 

σκηνθ. Θ. Tερπυλυ (Γέρμα, 

Aνέα Παπαδπύλυ), «Aμλετ» τυ 

Σαίπηρ, σκηνθ. Γιαν Kάπλαν 

(Aμλετ, Kσμάς Zαάρω), «Θεσμ- 

ριάυσες» τυ Aριστάνη, 

σκην. Kύλας Aντωνιάδυ, «H τρελή 

τυ Σιαγ» τυ Z. Zιρντύ, σκην. 

Aντρ. Bυτσινά, «O Iάκως και 

Aέντης τυ» τυ Mίλαν Kύντερα, 

σκην. Δ. Eαρυ, «T τέλς τυ Γ. 

Xριστιλάκη – «Eνα παράεν απγευμα» 

τυ Aντ. Δωριάδη, σκην. T. 

Mαρκετάκη, «O πειρασμς» τυ Γρ. 

ενπυλυ, σκην. Γιαν. Xυαρδά, 

«Tρωίλς και Xρυσηίδα» τυ Σαίπηρ, 

σκην. N. Xαραλάμπυς, «O υπάλληλς» 

τυ M. Xυρμύη, σκην. 

Στ. Γύτη, «Mάνα Kυράγι» τυ Mπ. 

Mπρετ, σκην. Θ. Tερπυλυ, «O 

Γύπαρης» τυ Γ. Xρτάτση, σκην. M. 

Bσταντή, «Mπρετ – Xίτλερ», επιλγή 

κειμένων M. Πλωρίτη, σκην. Γ. 

Pεμύνδυ, «Eκάη» τυ Eυριπίδη, 

σκην. Λεων. Tριιά (Eκάη, Nελ. 

Aγγελίδυ – η παράσταση περιδεύει 

και στ Mεικ) κ.λπ. 

Aκέαλ τ Θέατρ 

O νίκς Mπακλας δεν θα λκληρώσει 

τη θητεία τυ. Aπ τις 14.4.83 

τ KΘBE παραμένει επί μήνες ωρίς 

διευθυντή. Tις αρμδιτητές τυ ασκύν 

τώρα σύμυλι τυ Δ.Σ. τυ 

Θεάτρυ. 

Aνεαίνυν έργα πως τα: «Λυσιστράτη» 

τυ Aριστάνη, σκην. 

Aνδρ. Bυτσινά (Λυσιστράτη, Aλ. 

Παΐη), «Aγάπης Aγώνας Aγνς» 

τυ Σαίπηρ, σκην. Kανέλυ Aπστλυ, 

«Iκέτιδες» τυ Aισύλυ, σκην. 

Γ. Mιαηλίδη, «H τελευταία ταινία 

τυ Kραπ» και «Ω, ι ωραίες μέρες» 

τυ Σ. Mπέκετ, σκην. N. Xυρμυιάδη, 

«O Mπίτερμαν και ι εμπρηστές» 

τυ M. Φρις, στην. Δ. Eαρυ, «O 

Δράκς» τυ Γεγκένι Σαρτς, σκην. 

Π. Xαρίτγλυ, «H αυλή των θαυμάτων», 

τυ I. Kαμπανέλλη, σκην. 

Eρσης Bασιλικιώτη, κ.λπ. 

Στις αρές τυ ’84 εκλέγεται διευθυντής 

N. Xυρμυιάδης, καθηγητής 

της Aραίας Eλληνικής Φιλλγίας 

στ Aρισττέλει Πανεπιστήμι 

και πρεδρς των Δ.Σ. τυ KΘBE 

απ τ ’80. 

O ρς των «Eκκλησιαυσών» τυ Aριστάνη (1979) πυ παίτηκαν σε σκηνθεσία Kωστή Mιαηλίδη. 


Σκηνή απ την «Eκάη» τυ Eυριπίδη 

πυ παίτηκε τ 1981 σε σκηνθεσία 

Λεωνίδα Tριιά. Στη ωτγραία 

η Eλένη Kαρπέτα (αριστερά) 

και η Φιλαρέτη Kμνηνύ. 

Eπί θητείας τυ, θα σεδιασθεί η 

επαναλειτυργία τυ «Bασιλικύ 

Θεάτρυ» πυ παρέμενε ανενεργ 

απ τ 1970. Θα ργανωθύν επίσης 

εκθέσεις ωτγραίας και θεατρικύ 

υλικύ απ παλιτερες παραστάσεις 

τυ KΘBE, καθώς και ιλιπωλεί. 

Tώρα ανεαίνυν τα: «OίκςEυγηρίας» 

τυ M. Kρρέ, σκην. Π. Παπαϊωάννυ, 

«Aλκηστις» τυ Eυριπίδη, 

σκην. Γ. Xυαρδά και «Tραίνιες» 

τυ Σκλή, σκην. N. Xαραλάμπυς 

(παίνται συγρνως), «T σπίτι της 

Mπερνάρντα Aλμπα» τυ Φ. Γκ. Λρκα, 

σκην. Π. Oικνμπύλυ, «Xάρλντ 

και Mντ» τυ Kλιν Xίγκινς, 

σκην. Aνδρ. Bυτσινά, «Oνειρ καλκαιρινής 

νύτας» τυ Σαίπηρ, 

σκην. N. Xυρμυιάδη, «T μπαλκνι» 

τυ Z. Zενέ, σκην. Γ. Xυαρδά, 

«O Γλάρς» τυ Aντ. Tσέω, σκην. 

Γ. Σεαστίκγλυ. 

O N. Xυρμυιάδης παραιτείται 

στις 31-10-85. Aνεαίνυν κατπιν 

έργα, πως: «Tα τέσσερα πδια τυ 

τραπειύ» τυ Iακ. Kαμπανέλλη, 

σκην. Στ. Γύτη, «O Γενικς Γραμματεύς» 

τυ Hλ. Kαπετανάκη, σκην. N. 

Aρμάς, «Oι Bρυκλακες» τυ Eρ. 

Iψεν, σκην. Γιάννης Bεάκης, «T σακάκι 

πυ ελάει» στυ Στ. Στρατίε, 

σκην. Διαγ. Xρνπυλς, «Kρίμα 

πυ είναι πρνη» τυ T. Φρντ, 

σκην. Γ. Xυαρδάς, «Iκέτισσες» τυ 

Eυριπίδη, σκην. K. Mπάκας, «O ασυλλγιστς» 

τυ Mλιέρυ σκην. Π. 

Παπαϊωάννυ, κ.λπ. 

Eπάνδς Bλανάκη 

Aπ τ θινπωρ τυ 1986 έως 

την άνιη τυ 1989, M. Bλανάκης 

ρίσκεται για δεύτερη ρά 

στ επίκεντρ των τεκταινμένων 

στ KΘBE, ως διευθυντής τυ. Oσ 

διαρκεί αυτή η περίδς, τ γενικτερ 

πλιτιστικ και πλιτικ κλίμα

πυ επικρατεί, η εσωτερική κατάσταση 

τυ KΘBE, αλλά και η διαθεσιμτητα 

τυ ίδιυ τυ M.B. αίνεται 

να μην επιτρέπυν αππειρες επαναπρσδιρισμύ 

της ταύττητας 

τυ θεάτρυ και εσκυγρνισμύ 

της λειτυργίας τυ. 

Στις τρεις σκηνές πυ διαθέτει 

τώρα τ KΘBE, ύστερα απ την ανακαίνιση 

τυ Bασιλικύ Θεάτρυ 

ανεαίνυν έργα πως: «Σαλνικα» 

της Λυί Πέιτ, στην Γ. Iρδανίδης, 

«T Mπυκάλι» τυ Bασίλη Zιώγα, 

σκην. N. Aρμάς, «Πενθεσίλεια» τυ 

Xένρι ν Kλάιστ, σκην. Γ. Xυ- 

αρδάς, «Eτσι είναι αν έτσι νμίετε» 

τυ Λ. Πιραντέλ, σκην. N. Xαραλάμπυς, 

«Eι πρσωπα ητύν 

συγγραέα» τυ Λ. Πιραντέλ, 

μετ.–σκην. Δ. Mαυρίκις, «Kατύρμπς» 

τυ Γ. Xρτάτση, σκην. X. 

Kανδρειώτυ, «Iιγένεια εν Tαύρις» 

τυ Eυριπίδη, σκην. Aνδρ. 

Bυτσινάς, «Kάιν» τυ Λρδυ Bύρωνα, 

σκην. M. Bλανάκης, «Aμλετ» 

τυ Σαίπηρ, σκην. Aντρέι Bισνιέσκι 

(Aμλετ Γ. Kιμύλης), «Tρωάδες» 

τυ Eυριπίδη, σκην. Aνδρ. 

Bυτσινά, «Kαι Pεγκραντς και 

Γκίλντενστερν νεκρί άρντά 

μυ...» τυ T. Στπαρντ, σκην. Mίνως 

Bλνάκης - Γιώργς Bύρς, 

«Iωάννης Γαριήλ Mπργκμαν» τυ 

Eρ. Iψεν, σκην. Bασ. Bαέας, 

«Yπήρε ή ι Iάν Iάνιτς» τυ 

N. Xικμέτ, σκην. Eρση Bασιλικιώτη, 

«T λεωρεί» τυ Στ. Στρατίε, 

σκην. Π. Xαρίτγλυ. 

Oταν την άνιη τυ 1989 Mίνως 

Bλανάκης απωρεί, δεν εκλέγεται 

αμέσως νές γενικς διευθυντής. 

Δημήτρης Mαρωνίτης 

T καλκαίρι θα ανέυν ι 

«Iππής» τυ Aριστάνη (σκην. Διαγ. 

Xρνπυλς) και στις 3.11.89 θα εκλεγεί 

διευθυντής Δημ. Mαρωνίτης, 

καθηγητής της αραίας ελληνικής 

ιλλγίας στ Aρισττέλει 

Πανεπιστήμι. 

Eπί θητείας τυ ανεαίνυν τα έργα: 

«Tριαντάυλλ στ στήθς» τυ 

T. Oυίλιαμς, σκην. K. Mπάκας, «Πάρτυ 

γενεθλίων» τυ X. Πίντερ, σκην. 

Στ. Γύτης, «Eνας μήνας στην ε- 

ή» τυ I. Tυργκιένιε, σκην. N. 

Περέλης, «Aκτή Σαάν» της Mαργκ. 

Nτυράς σκην. B. Aρδίτης, «Παίντας» 

τυ Σ. Mπέκετ - «Iστρία ωλγικύ 

κήπυ» τυ Eντ. Aλμπι και 

«Kαρέκλες» τυ Eυγ. Iνέσκ, σε ενιαί 

πργραμμα με σκην. N. Bρεττύ, 

Aλ. Oυδιντη, Eλ. Kαρπέτα, «H 

Hρα και τ παγώνι» τυ Σν O Kέιι, 

σκην. Eύης Γραριηλίδη, «Eρωίλη» 

τυ Γ. Xρτάτση, σκην. Δημ. Eαρ- 

ς (Eρωίλη η Φιλ. Kμνηνύ), 

«Mήδεια» τυ Eυριπίδη, σκην. Aνδρ. 

Bυτσινάς (Mήδεια η Λυδία Φωτπύλυ), 

κ.λπ. 

Kαι ταν Δημ. Mαρωνίτης θα παραιτηθεί 

(12.9.90) ακλυθύν τα έργα: 

«Eντμντ» τυ Nτ. Mάμετ, σκην. 

Bασ. Bαέας, «Δεν είμ’ εγώ» τυ Γρ. 

ενπυλυ, σκην. Aλ. Mίγκας, «Γαλιλαίς» 

τυ Mπ. Mπρετ, σκην. Γ. 

Bεάκης, «Δνα Pίτα» τυ Φ. Γκ. 

Λρκα, σκην. T. Kαλπυλς, κ.λπ. 

Στις 19.2.91 εκλέγεται για δεύτερη 

ρά καλλιτενικς διευθυντής 

Nίκς Mπακλας. Θα παραμείνει ώς 

τις 26.11.93 πυ θα απωρήσει λ- 

Aπ τη «Γέρμα» τυ Φ. Γκ. Λρκα, πυ παίτηκε τ 1982 σε σκηνθεσία Θδωρυ 

Tερπυλυ. Aπ αριστερά: Mαρία Φωκά, Nίκς Bρεττς, Aνέα Παπαδπύλυ. 

Σκηνή απ τις «Kαρέκλες» τυ Eυγένιυ Iνέσκ πυ παίτηκαν τ 1990 σε 

σκηνθεσία Eλένης Kαρπέτα – Σμάρω Γαϊτανίδυ, Γιώργς Kώτσς, Θανάσης 

Kεραμίδας. 

γω ασθενείας. Eπί θητείας τυ ακλυθύν 

παραγωγές πως: «O θάνατς 

τυ εμπράκυ» τυ Aρθ. Mίλερ, 

σκην. Π. Παπαϊωάννυ, «H νύτα της 

Iγκυάνα» τυ T. Oυίλιαμς, σκην. 

Aνδρ. Bυτσινάς, «Δελησταύρυ και 

υις» των Aλ. Σακελλάριυ – Xρ. 

Γιαννακπυλυ, σκην. Aλ. Σακελλάρις, 

«Bάκες» τυ Eυριπίδη, σκην. 

N. Xαραλάμπυς, «Aαρνής» τυ 

Aριστάνη, σκην. Δημ. Eαρς, 

«Mια ευαίσθητη ισρρπία» τυ Eντ. 

Aλμπι, σκην. N. Aρμάς, «O αρντ- 

ωριάτης» τυ Mλιέρυ, σκην. Bασ. 

Bαέας (K. Bυτσάς), «O επιστάτης» 

τυ X. Πίντερ, σκην. Aλ. Oυδιντης, 

«H αγριπαπια» τυ Eρ. Iψεν, σκην. 

Δ. Xρνπυλς, «Hλέκτρα» τυ Σ- 

κλή, σκην. Aνδρ. Bυτσινάς (Hλέκτρα 

η Φιλ. Kμνηνύ), «Aμιτρύων» 

τυ Πλαύτυ, σκην. Π. Παπαϊωάννυ, 

«Oθέλλς» τυ Σαίπηρ, σκην. Δ. 

Eαρς (Oθέλλς N. Bρεττς), 

«Θείς Bάνιας» τυ Aντ. Tσέω, 

σκην. K. Kαάκς, «Mηανή–Aμλετ» 

τυ X. Mίλερ, σκην. M. Mαρμαρινς, 

«O υπψήις υλευτής» τυ Σ. 

Kαρύδη, σκην. T. Kαλπυλς, 

«Eπτά επί Θήας» τυ Aισύλυ, 

σκην. Στ. Tσιακίρη, «O ρς τυ θα- 

νάτυ» τυ Aυγ. Στρίνμπεργκ, σκην. 

Στ. Γύτης, κ.λπ. 

Σημαντικς 

απλγισμς 

T KΘBE, στα 33 ρνια της λειτυργίας 

τυ, ανεάει κατά μέσ ρ, 

12 παραστάσεις τν ρν. Ως τ 

τέλς της θητείας τυ N. Mπακλα 

καταμετρώνται 396 παραγωγές. Aπ’ 

αυτές, ι 6 αρύν στην Oπερα, 23 

στ Xρ, 13 στ Παιδικ Θέατρ και 

33 στα κλιμάκια Kμτηνής και Σερρών 

(1978–84). 

Aπ τις 21–1–1994 διευθυντής τυ 

KΘBE είναι σκηνθέτης και ηθπις 

Bασ. Παπαασιλείυ. Aυτή η 

τελευταία θεατρική περίδς αρακτηρίεται 

απ την αλλαγή τυ θεσμικύ 

πλαισίυ (τ KΘBE απ NΠΔΔ 

μεταάλλεται σε NΠIΔ) και τη σταδιακή 

κατάργηση λων των σκηνών 

τυ θεάτρυ πρκειμένυ να ανακαινιστύν 

ή να ανατιστύν. H επίδραση 

αυτών των ενεργειών στ έργ 

τυ KΘBE αναμένεται να ανεί 

μελλντικά. 

Aνατρέντας λιπν στα 33 ρ- 

νια της ιστρίας τυ KΘBE ως NΠΔΔ, 

εύκλα θα διαπιστώσυμε τι πρωτστάτησε 

στην κινωνική και πνευματική 

ωή της B. Eλλάδας, άνιε 

σημαντικύς δρμυς για την τένη 

τυ θεάτρυ, εεύγντας συνά, απ 

τν συντηρητισμ πυ αρακτηρίει 

συνήθως τις κρατικές μας σκηνές, 

πραγματπιώντας ικαν αριθμ 

παραστάσεων υψηλύ αισθητικύ 

επιπέδυ. 

Δυστυώς, μως, μικραστικς 

λαϊκισμς ρίσκει τρπυς να εισωρήσει 

και σε ρείς τέτιυ πλιτιστικύ 

μεγέθυς, εμπδίντας την 

ισρρπη ανάπτυη τυ πλιτισμικύ 

τυς έργυ. Eτσι, κάπιες ρές, 

λέπυμε τ KΘBE να παραπαίει, 

να ταλανίεται απ εσωτερικές έριδες, 

να άνει πλύτιμ ρν σε άσκπες 

παραγωγές, ταν δεν ακλυθεί 

έναν μακρρνι στρατηγικ 

σεδιασμ, αλλά και κάθε ρά 

πυ δεν τηρεί κάπιες αρές και κριτήρια 

κατά την υλπίηση ραυπρθεσμων 

δραστηριτήτων. 

Aλλτε πάλι, ταν υπερισύυν ι 

κμματικές, γραεικρατικές ή συντενιακές 

λγικές και ι κάθε είδυς 

συναλλαγές, λέπυμε τν ρέα 

να ματαάλλεται σε έναν γκώδη 

και δυσκίνητ μηανισμ. Σε ενημερωτικ 

υλλάδι τυ 1988, διαά- 

υμε τι τ KΘBE διαθέτει 100 ηθπιύς, 

100 τενικύς και πρσωπικ 

κινήσεως, 20 διικητικύς υπαλλήλυς. 

Στυς παραπάνω πρέπει να 

πρσθέσυμε και 40 τυλάιστν, έκτακτυς 

συνεργάτες, κάθε ρν, 

πυ δεν αναέρνται. 

Xωρίς εσωτερικ 

καννισμ 

Aς σημειώσυμε, ακμη, τι τ 

KΘBE δεν απτησε πτέ «εσωτερικ 

καννισμ» και τι αυτή η ηθελημένη 

αναρία και σύγυση αρμδιτήτων 

δηγύσε συνά στην εσωτερική 

υπαπασληση ή την υπαλληλπίηση 

και την αλλτρίωση ακμα 

και σπυδαίων δημιυργών. Πριμδτησε 

επίσης, διάρες πρσωππαγείς 

ευσίες ή ενίσυσε την υπερπαραγωγή 

και την ιμηανπίηση 

των πλιτιστικών πρϊντων, με 

την άκριτη υπταγή στην ευκαιριακή 

λγική της ύγκλας της αγράς. 

Kράτς και πλίτες επενδύυμε 

κάθε ρν δισεκατμμύρια στα 

κρατικά μας θέατρα για να διαυλά- 

υμε τ υψηλ επίπεδ της παραδσιακής, 

για την Eλλάδα, Tένης 

τυ Θεάτρυ. Tένη, πυ θεμελιώνει 

τν πλιτισμ μας, ύσα η ίδια μνήμη 

και κριτική σκέψη, δημκρατικς 

διάλγς και συλλγική δραστηριτητα, 

αίες δηλαδή αιώνιες, πυ μεταμρώνυν 

και εανθρωπίυν τη 

ωή μας. 

T KΘBE, ενσωματωμέν πια στην 

καθημερινή ωή της Θεσσαλνίκης, 

απέδειε άπειρες ρές και περίτρανα 

την αναγκαιτητα της ύπαρ- 

ής τυ. Kι αν τ δύμε στην υπερ- 

ρνική τυ διάσταση, είναι και σήμερα 

ένας ωντανς ργανισμς ικανς 

να συμάλει στ πλιτιστικ 

μας μέλλν. 

* H Eλένη Kαρπέτα υπήρε στέλες τυ 

KΘBE (1965–67 και 1975–92), καθώς και 

καθηγήτρια υπκριτικής στη Δραματική 

Σλή τυ. 


Σκηνή απ τν «Πρρισμ» τυ Φ. Mπέρναρτ (1995) πυ παρυσιάστηκε σε 

σκηνθεσία Nίκυ Σακαλίδη. 


Στιγμιτυπ απ την κωμωδία τυ Δ. K. Bυάντιυ «H αυλωνία» πυ ανέηκε 

απ τ Kρατικ Θέατρ Bρείυ Eλλάδς σε σκηνθεσία Bασίλη Παπαασιλείυ. 

T σήμερα και τ αύρι τυ KΘBE 

Tυ Bασίλη Παπαασιλείυ 

Kαλλιτενικύ Διευθυντή τυ KΘBE 

H επαναθεμελίωση τυ θεάτρυ σε λα τα επίπεδα με ρίντα τν 21 αιώνα 

AN MOY ητύσαν να συνψίσω σε 

μια ράση τι κάνει τ KΘBE σήμερα, 

θα έλεγα: τίει τις πρϋπθέσεις 

τυ αύρι – πρϋπθέσεις ικνμικής 

ιωσιμτητας και καλλιτενικής 

ανάπτυης. T σήμερα αυτ διαρκεί 

για μας (ήδη!) τριάμισι ρνια. T αύρι 

μως, αυτ πυ θα διαειριστύν 

εκείνι πυ θα μας διαδετύν, θα 

κρατήσει πλύ – ας μυ επιτραπεί να 

κάνω αυτή την «πρητεία». 

Aναλαμάνντας τη (σκέτη) διεύθυνση 

και εν συνεεία την καλλιτε- 

νική διεύθυνση τυ Kρατικύ Θεάτρυ 

Bρείυ Eλλάδς θέσαμε ε- 

αρής ως στ την επαναθεμελίωση 

τυ θεάτρυ σε λα τα επίπεδα 

με ρίντα τν 21 αιώνα. 

Πρς τ σκπ αυτν και αιπιώντας 

τη διπλή συγκυρία, της «Πλιτιστικής 

πρωτεύυσας» και της διικητικής 

μεταρρύθμισης των κρατικών 

σκηνών (N. 2273/94), δρμλγησε 

τρία εργτάια. Tα εργτάια 

αυτά, πυ ρίσκνται λα σε εέλιη, 

συνθέτυν τη σημερινή υσιγνωμία 

τυ Kρατικύ Θεάτρυ Bρείυ 

Eλλάδς. Πρκειται, συγκεκριμένα, 

για τ κτιριακ (πυ συμπεριλαμάνει 

και τις υπδμές), τ διικητικ–ργανωτικ 

και τ καλλιτενικ. 

Kτιριακ–υπδμές 

Παραλάαμε ένα θέατρ ωρίς δική 

τυ στέγη. Oι δύ απ τις τρεις 

κλειστές αίθυσες πυ τ ιλενύσαν 

ήταν παράνμες και επικίνδυνες. 

Σε ,τι αρά τις υπδμές 

(απθήκες–εργαστήρια–ώρι δκιμών) 

η κατάσταση μπρεί να αρακτηριστεί 

πρωτγνη. 

Σήμερα, άρη στις τέσσερις πργραμματικές 

συμάσεις πυ υπγράψαμε 

με τν «Oργανισμ Πλιτιστικής 

πρωτεύυσας», τ KΘBE ι 

μν επιλύει τ στεγαστικ τυ πρ- 

λημα, αλλά καθίσταται σνύπω 

ένας απ τυς ισυρτερα πρικδτημένυς 

καλλιτενικύς ργανισμύς 

της ώρας. 

Συγκεκριμένα: α) Mε την ανακατασκευή 

τυ Bασιλικύ Θεάτρυ, η πία 

πργραμματίεται να έει λ- 

κληρωθεί σε ένα ρν τ πλύ απ 

σήμερα, τ KΘBE απκτά επιτέλυς 

μνιμη, δική τυ στέγη υψηλών αισθητικών 

και λειτυργικών πρδιαγραών. 

Δύ θεατρικές αίθυσες 

πρλέπνται εκεί: η μεγάλη (825 

θέσεις) και η πειραματική (120 θέσεις 

περίπυ). 

) Mε την ανακαίνιση τυ θεάτρυ 

της Eταιρείας Mακεδνικών Σπυδών 

τ KΘBE, ως κύρις ρήστης και 

απκλειστικς διαειριστής τυ ώρυ, 

αλλά και η πλη της Θεσσαλνίκης 

επλίνται με μια αίθυσα πυ 

μπρεί να καλύπτει τις ανάγκες μυσικών, 

λυρικών, ρευτικών και μικτών 

θεαμάτων στη άση ενς διαρκύς 

εστιάλ. Eπιπλέν, με τν 

τρπ αυτ, καλλιτενικί ργανισμί 

της πλης, πως π.. η νεσύστατη 

Oπερα Δωματίυ ή τ Xρθέατρ 

Θεσσαλνίκης (παράρτημα 

σήμερα τυ KΘBE) εασαλίυν τη 

δυναττητα σταθερής στέγασης. 

Tην απτελεσματική διαείριση 

τυ ώρυ την εγγυάται η ισύυσα 

μισθωτική συμωνία μεταύ τυ 

KΘBE – Eταιρείας Mακεδνικών 

Σπυδών, με την πία αίρνται πλ- 

λί απ τυς παράγντες δυσλειτυργίας 

πυ επιάρυναν τη ρήση 

τυ ώρυ κατά τ παρελθν. 

Eθνική Σκηνή Nέων 

γ) Mε την κατασκευή τυ συγκρτήματς 

της Mνής Λααριστών τ 

KΘBE εασαλίει μια τρίτη υπερσύγρνη 

θεατρική αίθυσα, στην 

πία σεδιάει να εγκαταστήσει, 

σε συνθήκες πλήρυς ανάπτυης 

τις δραστηριτητές τυ, την «Eθνική 

Σκηνή Nέων», πυ θα λειτυργεί 

παραπληρωματικά πρς τη Δραματική 

Σλή τυ KΘBE, της πίας η 

εγκατάσταση πρλέπεται επίσης 

σε ώρυς τυ συγκρτήματς της 

Mνής. 

δ) Mε την ανακαίνιση τυ θεάτρυ 

τυ Δάσυς ανααθμίεται ένα 

ιστρικ εργαλεί τυ K.Θ.B.E., 

συνδεδεμέν με τη ωή της καλκαιρινής 

Θεσσαλνίκης, και γίνεται 

ακμη πρσρτερ για την ανάπτυη 

καλλιτενικής / πλιτιστικής 

πλιτικής. 

ε) Mε την εκπνηση μελέτης για 

την αιπίηση τυ κτήματς της

Σκηνή απ τ έργ τυ Aλέ ντε Mισέ «Δεν παίυν με τν έρωτα» (1996) πυ παίτηκε σε σκηνθεσία Nίκυ Σακαλίδη. 

Nέας Pαιδεστύ, την εασάλιση ρων 

δμησης και την επικείμενη αίτηση 

για τυπική μεταίαση τυ ώρυ 

στ K.Θ.B.E., έυν δημιυργηθεί 

ι πρϋπθέσεις ώστε μέσα σε ένα 

ενάμιση ρν απ σήμερα να εγκατασταθεί 

εκεί η αλυσίδα εργαστήρια 

–απθήκες– ώρι δκιμών, 

πράγμα πυ θα ερθλγίσει και θα 

σραγίσει καταλυτικά την καθημερινή 

ωή και λειτυργία τυ θεάτρυ, 

ελτιώνντας στ μέγιστ αθμ τις 

πρϋπθέσεις ικνμικής και καλλιτενικής 

απτελεσματικτητας 

τυ ργανισμύ. 

Διικητικ–ργανωτικ 

H διικητική μεταρρύθμιση των 

κρατικών σκηνών πυ νμθετήθηκε 

πριν απ δυμισι ρνια πήρε τη 

μρή λκληρωμένυ θεσμικύ 

πλαισίυ με τη δημσίευση τυ εσωτερικύ 

καννισμύ λειτυργίας των 

θεάτρων πυ έγινε πριν απ ενάμιση 

μήνα. Διανίγεται έτσι, και τυπικά, τ 

πεδί για τη δημιυργία μιας ευέλικτης 

διικητικής / ργανωτικής δμής, 

στ πλαίσι της πίας τ ανθρώπιν 

δυναμικ και θα ανανεωθεί 

και θα πάψει να ραυκυκλώνεται 

μέσα στη γραεικρατική εσωστρέ- 

εια για να υπηρετήσει απτελεσματικά 

την ύτως ή άλλως εωστρεή 

λειτυργία τυ θεάτρυ. 

Kαίριι τμείς, πως ι σέσεις με 

τ κιν, η πρλή και επικινωνία, 

θα ενδυναμωθύν, ενώ άρη στην λκλήρωση 

της μηανργάνωσης 

κρίσιμων υπηρεσιών τυ θεάτρυ, - 

πως π.. ι απθήκες, θα εασαλιστεί 

και περιρισμς τυ λειτυργικύ 

κστυς και η αιπίηση των 

περιυσιακών στιείων τυ θεάτρυ 

και μάλιστα των υλικών των παλαιών 

παραγωγών. 

Kαλλιτενικ 

T Kρατικ Θέατρ Bρείυ Eλλάδς, 

επλιμεν με τα μέσα πυ 

αντιστιύν στην απστλή τυ, 

ιλδεί να γίνει ένα θέατρ ρεπερτρίυ 

πυ θα στηρίεται στ 

θιασικ πνεύμα. H απθήκευση των 

παραγωγών και η εναλλασσμενη 

παρυσίασή τυς σε άθς ρνυ 

κρίνυμε τι και την παιδευτική απστλή 

τυ θεάτρυ υπηρετεί και 

στ αίτημα δημιυργίας και διεύρυνσης 

τυ κινύ ανταπκρίνεται 

και στη γεωγραική θέση τυ ργανισμύ 

πρσιδιάει. Oι είκσι και 

πλέν παραγωγές της διετίας 

1995–97 υπήραν κατά άση αρμή 

και τ καλλιτενικ δυναμικ πυ 

παραλάαμε να δκιμαστεί σε μεγάλ 

πσστ και σε συνδυασμ με 

νέ αίμα πυ εισέρρευσε απ’ έω, 

και νέι σκηνθέτες να δυλέψυν 

συστηματικά και να εδιπλώσυν 

την πρσωπικτητά τυς. 

H συρηλάτηση θιασικύ πνεύματς 

στ πλαίσι ενς θεάτρυ μεγάλων 

διαστάσεων δεν είναι εύκλη υπθεση. 

Πρς την κατεύθυνση αυτή 

η συστηματικτερη αιπίηση τυ 

υτωρίυ της Δραματικής Σλής 

τυ K.Θ.B.E., η είσδς νέων καλλι- 


H καθυστέρηση στην ανακαίνιση τυ Θεάτρυ της Eταιρείας Mακεδνικών 

Σπυδών, άησε τ KΘBE για πλύ καιρ ωρίς κεντρική σκηνή και ως εκ 

τύτυ ωρίς αιλγη παραγωγή. 


Σκηνή απ τν «Aγώνα»–παραλλαγές στην «Aντιγνη» τυ Σκλή (1995), πυ παίτηκε σε σκηνθεσία Bασίλη Παπαασιλείυ. 


τενικών δυνάμεων και η διεύρυνση 

τυ κύκλυ των σκηνθετών θα απτελέσυν 

τυς ασικύς μλύς 

της πλιτικής αυτής. 

Πρς την ίδια κατεύθυνση, αύ 

εασαλιστεί η ειδική ρηματδτησή 

τυ και σταθερς ρυθμς παραγωγής 

και παρυσίασης της δυλειάς 

τυ στ πλαίσι των νέων στεγαστικών 

δεδμένων τυ K.Θ.B.E., θα 

θέλαμε να αναπτυθεί και τ Xρθέατρ 

Θεσσαλνίκης. «Kαιρς τυ 

σπείρειν, καιρς τυ θερίειν». Oσι 

δυλέψαμε και εακλυθύμε να 

δυλεύυμε αυτά τα ρνια στ 

K.Θ.B.E. έυμε πλήρη επίγνωση 

τυ γεγντς τι γευρώνυμε ένα 

παρελθν με ένα μέλλν. Πρσδιρίσαμε 

τη δυλειά μας σαν δυλειά 

θεμελίωσης και ρντίσαμε να 

απκρύσυμε πρκαταλικά τ 

αίτημα της άμεσης και θεαματικής ε- 

αργύρωσης των πρσπαθειών δηλώνντας 

τι θα απαιτηθεί, ενψει 

των διαστάσεων τυ εγειρήματς, 

ρνικ διάστημα 7–10 ετών για να 

υπάρυν ι ώριμι καρπί. 

Aνες δράσης 

Πρσδιρίσαμε τυς άνες δράσης 

τυ θεάτρυ με τ τρίπτυ: α) 

εδραίωση – διεύρυνση – εμάθυνση 

της τπικής και περιερειακής απή- 

ησης τυ θεάτρυ, ) Πανελλήνια 

εμέλεια γ) Διεθνής ένταη. 


Δυλέψαμε και δυλεύυμε και 

πρς τις τρεις αυτές κατευθύνσεις: 

Xάρη στ πρωτπριακ πείραμα 

συνεργασίας με τν Δήμ Σταυρύπλης 

επί δύ συνεείς περιδυς 

δημιυργήσαμε μια εστία ενδαστικής 

επαγγελματικής θεατρικής απκέντρωσης 

με επίκεντρ τη Δυτική 

Θεσσαλνίκη – πράγγελ της 

μνιμης εγκατάστασής μας στη Mνή 

Λααριστών. Xάρη στην περιδεία 

πυ γίνεται έτς τ καλκαίρι 

ανά την Eλλάδα με τρία κλιμάκια 

τυ θεάτρυ άυμε τις άσεις για 

μια συστηματικτερη σέση με τ 

κιν εκτς Θεσσαλνίκης. Tέλς, 

η ένταη τυ K.Θ.B.E. στην Eνωση 

των Θεάτρων της Eυρώπης, πυ έγινε 

τν Mάι τυ 1996, πέρα απ αναγνώριση 

της δυλειάς τυ ργανισμύ, 

συνιστά στιεί μνιμης 

και ργανικής συμμετής τυ θεάτρυ 

στ ευρωπαϊκ γίγνεσθαι και 

μάλιστα στ υψηλτερ επίπεδ. 

Xειρπιαστή απδειη τυ γεγντς 

αυτύ απτελεί η επικείμενη 

διργάνωση τυ 6υ Φεστιάλ της 

Eνωσης των Θεάτρων της Eυρώπης 

στη Θεσσαλνίκη απ 20 Σεπτεμ- 

ρίυ έως 30 Oκτωρίυ 1997 στ 

πλαίσι της «Πλιτιστικής πρωτεύ- 

υσας» με τη γενναιδωρη αρωγή 

τυ υπυργείυ Πλιτισμύ και σε 

συνεργασία με τν OΠΠE και τα 

«Δημήτρια». Aπδειη επίσης απτελεί 

η πρσέλκυση στη ώρα μας 

ενς απ τυς κρυαίυς σκην- 

θέτες της ηπείρυ μας, τυ Mατίας 

Λάνγκ, πίς παρυσίασε τις 

«Bάκες» τυ Eυριπίδη πυ παίτηκαν 

στ θέατρ Δάσυς της Θεσσαλνίκης 

και στην Eπίδαυρ. 

Eπαγρύπνηση 

O μεγαλύτερς εθρς ενς καλλιτενικύ 

ργανισμύ είναι η επανάπαυση 

και εησυασμς. Oταν 

μάλιστα η ιστρική συγκυρία τ καλεί, 

να δίνει ργανισμς αυτς τη 

μάη ταυτρνα σε επίπεδ παραγωγής 

καλλιτενικύ έργυ και σε 

επίπεδ πρϋπθέσεων παραγωγής 

καλλιτενικύ έργυ, η επαγρύπνηση 

απέναντι στν εθρ - 

είλει να είναι πλλαπλάσια. Θα 

πρσθετα τι ειδικτερα, σε ,τι α- 

ρά ένα μεγάλ κρατικ θέατρ, 

πέρα απ την επαγρύπνηση ρειά- 

εται και κάτι άλλ πυ να νηματδτεί 

την ύπαρη τυ ργανισμύ 

και να υγνώνει τις καθημερινές 

λειτυργίες τυ: ένα μεγάλ σέδι, 

ένας ρίντας υτπίας. 

Σήμερα, πυ κατά πλλύς, ι ιστρικί 

ρι πυ γέννησαν στν 

ευρωπαϊκ ώρ την ιδέα τυ μεγάλυ 

κρατικύ / εθνικύ θεάτρυ 

έυν εκλείψει, πι μπρεί να είναι 

τ σέδι αυτ; 

Mήπως αντί για τη διάδση της 

γνώσης και τη διάπλαση των ηθών 

(λ. τ θέατρ ως «ηθικς θεσμς» 

κατά Σίλερ), τ σέδι αυτ έει να 

κάνει σήμερα με κάτι πι ταπειν 

και συνάμα πι δύσκλ – με τη διεύρυνση 

τυ κύκλυ ι των μυημένων, 

πως τ ’θελε Mπρετ, 

αλλά των συγκινημένων; 

Mήπως, δηλαδή, τ θέατρ, ως 

αραϊκ ίνς τυ πλιτισμύ της 

υσικής συμπαρυσίας των ανθρώπων, 

έει να κμίσει μιαν απάντηση 

στ αίτημα της συνάντησης 

τυ ανθρώπυ με τν εαυτ τυ 

μέσω τρίτυ (αυτς τρίτς είναι η 

σκηνή) – ένα αίτημα πυ μένει αναπάντητ 

μέσα στις λεωρυς και 

τις αντίστιες ερήμυς των πληρριών 

της τηλεωής και μέσα 

στις ηλεκτρνικές ιτρίνες τυ τηλεθεάματς; 

Mήπως, τελικά, αίει να υπάρει 

θέατρ για να έει περισστερες 

πιθαντητες να διαδθεί αυτς 

κμπς πυ μας πιάνει ή τ ρίγς 

πυ μας διαπερνά ταν αναγνωρί- 

υμε τν εαυτ μας στα πάθη τυ 

Aλλυ; 

Kαι μήπως «εκδημκρατισμς» 

αυτής της συγκίνησης, πυ απτελεί 

συμπύκνωση ωής και συνάμα 

λύτρωση απ τν τρμ της ωής, 

μπρεί να είναι τ σημεριν και αυριαν 

ισδύναμ τυ αιτήματς 

των γεναρών τυ θεατρικύ Δια- 

ωτισμύ; 

Kαι μήπως, κατά μείνα λγ, 

αυτς μπρεί και πρέπει να είναι 

δρμς για ένα μεγάλ δημσι θέατρ 

στ τέλς τυ 20ύ αιώνα;

Tα πρώτα ήματα πρς την πλυωνία 

Aπ τη δεκαετία τυ 1970 τ θεατρικ τπί της Θεσσαλνίκης αλλάει με την εμάνιση ανήσυων σημάτων 

Tυ Nικηρυ Παπανδρέυ 

Kαθηγητή της Θεατρλγίας 

στ Πανεπιστήμι Θεσσαλνίκης 

Iδρυτή της Πειραματικής Σκηνής της «Tένης» 

ΣTHN ΠEPIOXH τυ λεγμενυ σ- 

αρύ θεάτρυ, αυτ πυ έλειψε για 

πέντε δεκαετίες απ την ελεύθερη 

Θεσσαλνίκη ήταν η ντπια παραγωγή 

1 . Για καιρ, η θεατρική ωή της 

πλης υπήρε εισαγμενη. Bέαια, 

ι ιλενύμενες παραστάσεις ήταν 

κάπτε αιήλευτες. Aρκεί να 

θυμηθύμε τις πρπλεμικές επισκέψεις 

τυ Eθνικύ με μρντίες 

παραστάσεων (εννέα σκηνθεσίες 

τυ Φώτυ Πλίτη τ 1933, άλλες 

τσες τυ Pντήρη τ 1938, δεκατέσσερες 

παραγωγές τ 1940 για 

τα εγκαίνια τυ τλήμνς Bασιλικύ). 

Kαι να θυμηθύμε, κυρίως, την 

ευλγία των τακτικών καλκαιρινών 

επισκέψεων τυ Θεάτρυ Tένης 

(με λκληρ τ ρεπερτρι τυ ειμώνα!) 

απ τ 1957 ώς τ 1965. Γεγνς 

μως παραμένει τι, με μικρά 

ωτεινά διαλείμματα ωρίς συνέ- 

εια (πως τ Kρατικ Θέατρ Θεσσαλνίκης 

τ 1943–1944 ή ι ηρωικές 

πρσπάθειες τυ πρωτπρυ Kυριαή 

Xαρατσάρη απ τ 1958 ως τ 

1965), απυσιάει η γηγενής παραγωγή, 

δεν υπάρει μνιμη και σταθερή 

θεατρική δραστηριτητα. 

Eπιτέλυς, τ 1961, με την ίδρυση 

τυ Kρατικύ Θεάτρυ Bρείυ 

Eλλάδς περνάμε σε μια νέα επή. 

Yπάρει επιτέλυς στην πλη αυτ- 

θνη σκηνική ωή, δημιυργείται 

ένας μνιμς πμπς θεατρικής 

παιδείας στραμμένς πρς τ ευρύ 

κιν. 

Δέκα ρνια αργτερα, μετά την 

εδραίωση τυ KΘBE, τ πρλημα 

της θεατρικής ωής στη Θεσσαλνίκη 

ήταν ήδη η έλλειψη άλλων πλων, 

η νσηρή κυριαρία τυ μνλγυ, 

η απυσία της καλλιτενικής ύμωσης 

πυ μνν η πλυωνία μπρεί 

να εασαλίσει. 

Eτσι, δημιυργείται μέσα στη δεκαετία 

τυ ’70 μια νέα γενιά τπικών 

θεάτρων. Στην περίδ της δικτατρίας 

ιδρύεται τ Θεατρικ Eργαστήρι, 

και τ 1979, απανωτά, τ 

Kαε–Θέατρ / Θεατρική Διαδρμή, 

η Eπιθεώρηση Δραματικής Tένης 

της Pύλας Πατεράκη και η Πειραματική 

Σκηνή της «Tένης». Σ’ αυτ 

τ κίνημα νέων θεάτρων θα αναερθώ 

εδώ 2 . Θα τ κάνω μλντι ενέ- 

μαι πρσωπικά σ’ αυτήν την ιστρία, 

αύ στη λγική τυ παρντς 

αιερώματς είναι να δθεί λγς 

ι μνν σε παρατηρητές, αλλά και 

σε δράστες. 

T Θεατρικ 

Eργαστήρι 

Σε ρνια δύσκλα, μέσα σ’ ένα 

κλίμα καταπίεσης, αλλά και ιδελγικής 

έαρσης, αρίει τη δράση τυ 

(1970) ένας νεανικς θίασς πυ εκ- 

ράει δημιυργικά τσ καλλιτενικές 

σ και πλιτικές ανησυίες, τ 

Θεατρικ Eργαστήρι (1971). Mπρετ, «O άντρας είναι άντρας», μια ιστρική παράσταση. Διακρίννται ι: Eλένη Mακίσγλυ, 

Φύλης Mπυντύργλυ, Bύρων Tσαμπύλας, Kώστας Γακίδης, Θανάσης Παπαδημητρίυ. 

Θεατρικ Eργαστήρι (1972). Mπστ, «Φαύστα». Aπ αριστερά: Pύλα Πατεράκη, Λιάνα Oικνμυ, Eλένη Mακίσγλυ, 

Kώστας Γακίδης, Bύρων Tσαμπύλας κ.ά. 

Θεατρικ Eργαστήρι της «Tένης», 

πυ τ 1973 θα αυτνμηθεί απ τ 

ιστρικ πλιτιστικ σωματεί και θα 

μετνμαστεί σε Θεατρικ Eργαστήρι 

Θεσσαλνίκης. 

T Eργαστήρι, πυ εκίνησε με τ 

«Φαντ και Λι» τυ Aραμπάλ σε 

σκηνθεσία Στέλιυ Γύτη, γνώρισε 

γρήγρα μεγάλη επιτυία, με παραστάσεις 

πυ συνδύααν τη θεατρική 

πιτητα και τ αντιδικτατρικ 

πνεύμα, πως τ «O άντρας είναι ά- 

ντρας» τυ Mπρετ, μια απ τις πι 

ενδιαέρυσες μπρετικές παραστάσεις 

πυ ανέηκαν στη ώρα 

μας, η «Φαύστα» τυ Mπστ, πυ γελιπιύσε 

μαί με την καθαρεύυσα 

και την κενή ρητρεία της ύντας, 

τ «Tρμπνι» τυ Πντίκα 

(θινπωρ τυ 1973- πις έρει 

τ θέμα τυ έργυ, καταλααίνει πσ 

θάρρς ρειαταν θίασς για 

να τ παρυσιάσει τη συγκεκριμένη 

στιγμή). Eκείνη την επή, τ θέα- 

τρ αυτ ήταν στέκι, τπς συνάντησης 

των πρδευτικών ιτητών, 

κάτω απ τν ασυκτικ κλι της 

ασάλειας. 

Στα επμενα δεκαπέντε ρνια, τ 

Eργαστήρι ανέασε στ θέατρ 

«Aνετν» πάνω απ είκσι έργα, συ- 

νά με συλλγική σκηνθεσία (πράγμα 

πυ απτελύσε, στα συμραμενα 

της επής, πλιτική θέση), κάπτε 

με επώνυμ σκηνθέτη (συ- 



Kαε–θέατρ Θεσσαλνίκης (1979). Mπστ, «Φαύστα». Φύλης Mπυντύργλυ, Δέσπινα Πανταή. 


νές συνεργασίες τυ Πάνυ Xαρίτγλυ 

και τυ Γιώργυ Pεμύνδυ, 

σπραδικές τυ Θδωρυ Tερπυλυ, 

τυ Xανς Oύε Xάυς, τυ 

Nίκυ Aρμάυ). Aναέρω ενδεικτικά: 

«Bιτσεκ» τυ Mπίνερ, «Iππής» 

τυ Aριστάνη, «O Mπίντερμαν και 

ι εμπρηστές» τυ Φρις, «H απεργία» 

τυ Σκύρτη, «T ψωμάδικ» 

τυ Mπρετ, «O κυριακάτικς περίπατς» 

τυ Zρ Mισέλ, «Oι πρσκυνημένι» 

τυ Παπαπέτρυ, «H εαίρεση 

και καννας» τυ Mπρετ, 

«Iστρίες στ δάσς της Bιέννης» 

τυ Xρατ, «Kύκλωπας» τυ Eυριπίδη, 

«T ιρ τυ Λεάντε» τυ 

ενπυλυ, καθώς και δύ επιτυ- 

είς αναρές στ λαϊκ μυσικ 

θέαμα: «T ράντ τ δικ μ’» και 

«Παλιά μας τένη κσκιν». 

Πρς τ τέλς της δεκαετίας τυ 

’80 ι εμανίσεις τυ θιάσυ αραίωσαν 

σταδιακά (αίει να αναερθύν 

«O κατά αντασίαν ασθενής» τυ 

Mλιέρυ, «Tα γύστα τυ κ. Σλαν» 

τυ Oρτν, τ «Aγαπάτε αλλήλυς» 

τυ Kυρτελίν) και τ Eργαστήρι, μετά 

και απ την αγρά τυ θεάτρυ 

«Aνετν» απ τν Δήμ ( πίς τ 

άησε ετά ρνια αρησιμπίητ!), 

σταμάτησε ριστικά τη λειτυργία 

τυ τ 1989. 

Πλλί ηθπιί της Θεσσαλνίκης 

έκαναν τα πρώτα τυς ήματα 

στ Θεατρικ Eργαστήρι (μερικί εί- 

αν διατελέσει πρηγυμένως μαθητές 

τυ Xαρατσάρη). H αναρά 

πυ ακλυθεί είναι απλώς ενδεικτική: 

Pύλα Πατεράκη, Eλένη Mακίσγλυ, 

Θανάσης και Λευτέρης Παπα- 


δημητρίυ, Bύρων Tσαμπύλας, 

Φύλης Mπυντύργλυ, Mανώλης 

Πλύκαρπς, Kώστας Γακίδης, Kατερίνα 

Σιώρη, Λιάνα Oικνμυ, Aνέα 

Παπαδπύλυ, Στράτς Tρίπκς, 

Nίκς Nαυμίδης, Δημήτρης Nαί- 

ρης, Mιάλης Γύναρης και τσι 

άλλι. 

T Eργαστήρι απτέλεσε με τ εκίνημά 

τυ ένα κεάλαι στην ιστρία 

της νμιμης αντιδικτατρικής 

πάλης, ενώ υπήρε στη συνέεια ένα 

Eπιθεώρηση 

Δραματικής 

Tένης, 1981. 

Iψεν, Eντα 

Γκάμπλερ. 

Pύλα Πατεράκη 

(κάτω), 

Mαρία 

Σιυρύνη. 

ανήσυ θέατρ κινωνικύ πρ- 

ληματισμύ. 

Στην πρώτη κταετία της ωής τυ 

τ Θεατρικ Eργαστήρι ήταν τ μν 

«διαρετικ» θέατρ απέναντι στ 

Kρατικ. T 1979, μως, πρστέθηκαν, 

σεδν ταυτρνα, άλλα τρία 

τπικά σήματα. 

H «Eπιθεώρηση» 

της Pύλας Πατεράκη 

Aπ τ 1979 ώς τ 1986 η Pύλα 

Πατεράκη, πυ είε εκινήσει με τν 

Xαρατσάρη και πυ υπήρε στη συνέεια 

ένα απ τα ασικά στελέη 

τυ Θεατρικύ Eργαστηρίυ, έκανε 

με την Eπιθεώρηση Δραματικής Tέ- 

νης μια πρωττυπη κατάθεση έρευνας 

και πειραματισμύ πυ σταμάτησε 

λγω ικνμικών δυσκλιών και 

απυσίας κρατικής ενίσυσης. 

H Eπιθεώρηση, θίασς και μαί 

δραματική σλή – υτώρι, παρυσίασε, 

στ ευρηματικά διαμρωμέν 

(διαρετικά για κάθε παράσταση) 

κινηματθέατρ «Aδωνις» τα έργα: 

«Tραεστίς» τυ Στπαρντ, 

«Σκτεινά εγκλήματα» τυ Φασμπίντερ, 

«Πλυμπέκετ», «Φως στα σκτάδια» 

τυ Mπρετ και «Eντα Γκαμπλερ» 

τυ Iψεν, λα σε σκηνθεσία 

της Πατεράκη. 

Aναέρω μερικύς απ τυς συνεργάτες, 

μαθητές και στη συνέεια 

ηθπιύς της Eπιθεώρησης Δραματικής 

Tένης: Kσμάς Φντύκης, 

Γιάννης Παλαμιώτης, Tάσς Mπλάτις, 

Π. Δεληκανλής, Aκης Δαής, 

Γιάννης Λυκανίκας, Aιλλέας Ψαλτπυλς, 

Mαίρη Πλυρνυ, Mα-

ρία Kερή, Kατερίνα Γιαννύλη, 

Aνδρέας Γιαννακς, Mαρία Σταματιάδυ, 

Eλένη Δεμερτή, Eύρη Σω- 

ρνιάδυ. Aλλά έαια ιδιυέστερς 

ηθπις τυ θιάσυ υπήρε 

η Pύλα Πατεράκη. 

Mέσα στ τπί πυ περιγράεται 

εδώ, θίασς της Πατεράκη αντιπρσωπεύει 

την παράμετρ τυ πειραματικύ 

θεάτρυ, άλλτε επιτυ- 

ημένυ και απτελεσματικύ, άλλτε 

ερμητικύ έως ανεπίδτυ, αλλά 

πάντα απαιτητικύ, πρωττυπυ, 

ερεθιστικύ. Eίναι κρίμα πυ δεν υπστηρίτηκε 

σ έπρεπε ταν έπρεπε. 

T 1979, επίσης, ιδρύθηκε απ 

δύ «παλιύς» τυ Θεατρικύ 

Eργαστηρίυ, τν Φύλη Mπυντύργλυ 

και τη Δέσπινα Πανταή, 

τ Kαε–Θέατρ Θεσσαλνίκης, 

πυ μετνμάστηκε τ 1984 σε 

Θεατρική Διαδρμή και λειτύργησε 

ώς τ 1986. 

Mε εναρκτήρια παράσταση τη 

«Φαύστα» τυ Mπστ, η μάδα καλλιέργησε 

αρικά τ στιλ τυ καεθεάτρυ, 

παρυσιάντας σε έναν ειδικά 

διαμρωμέν ώρ, στην Kαλαμαριά, 

παραστάσεις στηριγμένες 

στν αυτσεδιασμ, τις τενικές 

της επιθεώρησης, την έντνη παρυσία 

της μυσικής: «Aυτσεδιαστικά 

A΄», «Aυτσεδιαστικά B΄», 

«Παρά τρία επιθεώρηση», «Aναητώντας 

τ δλν». Στη συνέεια 

θίασς στράηκε σε κλασικά κείμενα 

και σε πι σύνθετες παραγωγές: 

«Iππής», «Oρνιθες», «O κυρέας 

της Σείλλης», «Remake» (=«O 

γύρς τυ κσμυ σε 80 ημέρες»), 

τις περισστερες ρές με σκηνθεσία 

της Δέσπινας Πανταή. 

Aς αναέρω και εδώ, ενδεικτικά, 

μερικύς απ τυς ηθπιύς πυ 

πρωτείδαμε στις παραπάνω παραστάσεις; 

Eλένη Δημπύλυ, Pύλα 

Mανισσάνυ, Aκης Σακελλαρίυ, Eυ- 

ύλη Δημγλυ, Λεωνίδας Γλυνίδης, 

Mίλτς Mυταίδης, Γιάννης 

Kιντάπγλυ, Γιώργς Γκασνάκης. 

H σημασία της μάδας για τη θεατρική 

ωή της πλης συνδέεται, νμίω, 

λιγτερ με τα κείμενα πυ ανέασε 

και περισστερ με την αναήτηση 

μιας πρωττυπης θεατρικής 

γλώσσας, ασισμένης στν επιτυή 

συνδυασμ θεάτρυ και ωντανής 

μυσικής (εδώ ας αναερθεί 

η συμλή τυ Kώστα Bμλυ) 

και στη διατύπωση ενς ευυ- 

ύς κωμικύ ιδιώματς με πλλά 

αυτσεδιαστικά στιεία, με κύρι 

εκραστή τν αρισματικ Φύλη 

Mπυντύργλυ. 

H Πειραματική Σκηνή 

της «Tένης» 

Tην ίδια σημαδιακή ρνιά 1979, ιδρύθηκε 

απ τν γράντα, στ 

πλαίσι της «Tένης», η Πειραματική 

Σκηνή, πυ έδωσε την εναρκτήριά 

της παράσταση στ θέατρ 

«Aδωνις» άρη στη γενναιδωρη 

ιλενία της Pύλας Πατεράκη. H 

Πειραματική Σκηνή της «Tένης» 

είναι τ μν απ τα σήματα εκείνης 

της επής πυ επιίωσε και ε- 

ακλυθεί να έει σήμερα έντνη 

παρυσία στη θεατρική ωή της πλης. 

Aλλά αυτή τη διαδρμή ας τη 

συνψίσει καλύτερα κάπις άλλς. 

Kαε–θέατρ Θεσσαλνίκης (1983). «Aναητώντας τ δλν». Eλένη Δημπύλυ, Φύλης Mπυντύργλυ. 

H Pύλα Πατεράκη ως «Eντα Γκάμπλερ» μια απ τις πλέν συητημένες παραστάσεις 

της Eπιθεώρησης Δραματικής Tένης, πυ παίτηκε στην Aθήνα. 

Eδώ θα σταματήσω, διευκρινίντας 

τι περιρίστηκα στην πρώτη 

γενιά των μετά –τ–Kρατικ θεάτρων3. 

Yπάρει μια δεύτερη γενιά, 

με θεατρικές μάδες πυ δραστηριπιήθηκαν 

τα τελευταία δέκα 

ρνια (Θέατρ «Aναήτηση», «Παράθλαση», 

«Λύκη Bυθύ», «Nέες 

Mρές» κ.α.). Aλλά και αυτ είναι 

θέμα για άλλ άρθρ. 

Eπιλγική ευή: να εδραιωθεί ακμη 

περισστερ η πλυωνία, να 

απκτήσει η θεατρική Θεσσαλνίκη 

την πλύσια παραγωγική δραστηριτητα 

πυ αντιστιεί στην ιστρία 

της, στην πνευματική της παράδση, 

στν πληθυσμ της έστω. Γένιτ. 

Σημειώσεις 

1. Aυτ δεν ισύει για τ ερασιτενικ θέατρ, 

πυ ανθεί λ αυτ τ διάστημα, ύτε 

για τ ελαρ μυσικ θέατρ, πυ δίνει, 

στ Mεσπλεμ, την Kατή και ώς 

τη δεκαετία τυ ’50, αμέτρητες επαγγελματικές 

παραστάσεις σε ευκαιριακύς ώρυς. 

2. Xρησιμπιύνται εδώ στιεία απ ευρύτερ 

μελέτημά μυ για τη θεατρική ιστρία 

της πλης απ τ τέλς τυ 19υ αιώνα 

ώς τις μέρες μας, τ πί περιλαμάνεται 

σε συλλγικ έργ για τη Θεσσαλνίκη 

πυ ετιμάυν ι εκδσεις Παρατηρητής. 

3. Στις αρές της δεκαετίας τυ ’80 τπθετύνται 

μερικές ακμη εήμερες πρσπάθειες 

πυ πρέπει να καταγραύν: τ Kα- 

ε–Θέατρ «Aντιγνιδών 13» της Eλένης 

Γερασιμίδυ, τ Aιθερπλν της Eύας 

Παπαγεωργίυ, η Παράγκα τυ Στέλιυ 

Aμανατίδη και τ Θέατρ της Eνατης 

Hμέρας, με ασικ στέλες τν Iερκλή 

Mιαηλίδη. Eπίσης πρέπει να αναερθεί, 

στην περιή τυ λεγμενυ εμπρικύ 

θεάτρυ, τ σπραδικά εμανιμεν 

Σύγρν Θέατρ τυ Γιώργυ Pντίδη. 


H Πειραματική Σκηνή της «Tένης» 

Mε πλύμρη πρσρά, τ «άλλ» θέατρ της Θεσσαλνίκης κλείνει δεκακτώ ρνια καλλιτενικής πρείας 

Tυ Xρήστυ Aρνμάλλη 

Δημσιγράυ, ηθπιύ 

H AΠOTIMHΣH μιας δεκατάρνης 

καλλιτενικής πρείας, απ κάπιν 

πυ στ μεγαλύτερ μέρς της έει 

εμπλακεί πρσωπικά, είναι έργ ιδιαίτερα 

δύσκλ. Kυριτερ εμπδι 

η συναισθηματική ρτιση, κυρίως 

στην ανάμνηση των πρώτων ρνων, 

ταν μια μάδα νέων ηθπιών, στην 

πλειψηία τυς απίτων της 

Δραματικής Σλής τυ Kρατικύ 

Θεάτρυ, ιδρύσαμε, με πρωτυλία 

τυ ττε διευθυντή της Σλής, Nικηρυ 

Παπανδρέυ, την Πειραματική 

Σκηνή της «Tένης». 

Tα πρώτα εκείνα, «ηρωικά» ρνια 

των μεγάλων δυσκλιών και της σεδν 

αμισθί ενασλησης με λα σα 

ρειάνται για να στηθεί ένα θέατρ, 

ασικς συνδετικς κρίκς ανάμεσα 

στα μέλη της Πειραματικής 

Σκηνής ήταν η επιθυμία για ένα «άλλ» 

θέατρ, διαρετικ απ αυτ 

πυ επικρατύσε ττε στ θεατρικ 

τπί της πλης. 

Στα ρνια πυ πέρασαν απ ττε, 

τ παιδί μεγάλωσε, επαγγελματπιήθηκε, 

στεγάστηκε (στ θέατρ 

«Aμαλία» εδώ και δέκα ρνια), ενηλικιώθηκε, 

και είναι σήμερα ένας απ 

τυς πι πλυπρσωπυς και πι 

παραγωγικύς ελληνικύς θιάσυς, 

τ μν επιρηγύμεν (με τριετή 

πργραμματική σύμαση) ελεύθερ 

θέατρ πυ δεν έει την έδρα τυ 

στην Aθήνα. 

Tυ έμεινε μν, ως ανάμνηση 

παιδικής ασθένειας, τ επίθετ τυ 

τίτλυ, πυ δεν ανταπκρίνεται ύτε 

στν αρακτήρα, ύτε στN στ, 

ύτε στ εκτπισμα της δυλειάς 

τυ, αλλά ρησιμπιήθηκε στ εκίνημα 

για να σηματδτηθεί απλώς η 

καλλιτενική ανησυία και η νεανικτητα 

(ττε) τυ θιάσυ. 

Θέατρ ρεπερτρίυ 

H αρή έγινε με τ «Oνειρ καλκαιρινής 

νύτας», στις 18 Oκτωρίυ 

1979. H σκηνθεσία ήταν ενς 

Aγγλυ ηθπιύ, πυ άθηκε πρωρα, 

τυ Kλιν Xάρις, στν πί η 

Πειραματική Σκηνή ρωστάει και την 

ευάνταστη «Oδύσσεια». Hδη, απ 

τν δεύτερ ρν πρστέθηκε 

στυς σταθερύς συνεργάτες Nίκς 

Xυρμυιάδης, με παρθενική 

σκηνθεσία την «Πλη», τ γνωστ 

τρίπτυ της Aναγνωστάκη. 

Eκττε, θίασς ανέασε 55 έργα, 

κλασικά και νεώτερα, ελληνικά και 

ένα, ένα ευρύ άσμα συγγραέων, 

πυ περιλαμάνει κλασικύς: Eυριπίδη, 

Aριστάνη, Σαίπηρ, Mαρι, 

Γκλντνι· νεώτερυς κλασικύς: 

Iψεν, Tσέω, Λρκα, Mπρετ· σύγ- 

ρνυς: Mπέκετ, Iνέσκ, Πίντερ· 

ένυς δραματυργύς πυ η Πειραματική 

παρυσίασε για πρώτη ρά 

στην Eλλάδα: Mισίμα, Mπέργκμαν, 

Pμέρ, Nτίλαν Tμας, Kατρίν 

Aν, Γιασμίνα Pεά, Tιμπερλέικ Γυερτενμπέικερ, 

Σάρλτ Kίτλι, Tμ 


Σκηνή απ τ «Oνειρ καλκαιρινής νύτας» τυ Σαίπηρ (1979) πυ παίτηκε σε σκηνθεσία Kλιν Xάρις. Aπ αριστερά: 

Nίκς Σεργιανπυλς, Xρήστς Aρνμάλλης, Σωκράτης Tερπυλς, Γιάννα Tσκυ, Kαρυυλλιά Kαραμπέτη. 

Mέρι· τέλς, πλλύς Nεέλληνες: 

Kαπετανάκη, ενπυλ, Kαμπανέλλη, 

Πντίκα, Pίτσ, Eλύτη, Λύλα 

Aναγνωστάκη, Στέλλα Mιαηλίδυ, 

Aκη Δήμυ, Mαργαρίτα Λυμπεράκη. 

H έννια της διάρκειας 

Eνα απ τα ασικά αρακτηριστικά 

της Πειραματικής Σκηνής, τα τελευταία 

έι ρνια, είναι τ εναλλασσμεν 

ρεπερτρι. Παίνται δύ και 

συντερα τρία διαρετικά έργα 

μέσα στην εδμάδα, πρακτική πυ 

συνεπάγεται μεγάλ μθ, αλλά 

πυ πλυτίει τα ερεθίσματα για τ 

κιν, σε μια πλη με τωή πστικά 

θεατρική ωή. Aυτ, η δυναττητα 

δηλαδή επανάληψης ενς έργυ, 

ένα, δύ ή και περισστερα ρνια 

μετά την πρεμιέρα, είναι εικτ επειδή 

υπάρει η έννια τυ θιάσυ, 

τ πνεύμα τυ θιάσυ, η διάσταση 

της διάρκειας. Ωστσ, δεν πρκειται 

για σήμα κλεισμέν στν εαυτ 

τυ. Oλα αυτά τα ρνια συνεργάστηκαν 

με την Πειραματική Σκηνή 

πάνω απ εδμήντα ηθπιί, αλλά 

πάντα για σετικώς μεγάλα διαστήματα. 

Πιυς να πρωταναέρω; Yπάρ- 

υν αυτί πυ τράηαν για την 

Aθήνα, πως Nίκς Σεργιανπυλς, 

η Kαρυυλλιά Kαραμπέτη, η 

Bαράρα Mαυρμάτη, Kωστής 

Συρικίδης, η Σία Φιλιππίδυ, η 

Eλισάετ Nαλίδυ, Bλαδίμηρς 

Kυριακίδης, Kώστας Zααράκης, 

Γιώργς Kρμανς, Aνδρέας Nάτσις. 

Aυτί πυ πέρασαν στ Kρατικ, 

πως η Δώρα Σκαρλάτυ, η Λένα 

Σαίδυ, η Θάλεια Σκαρλάτυ, η 

Λένα Kυρύδη, Θδωρς Tεκνετσίδης, 

Aλέανδρς Mύκανς. 

Kαι, έαια, αυτί πυ μιράνται 

σήμερα την πρεμιέρα της Πειραματικής 

Σκηνής, δεκαπενταμελής θίασς 

των τελευταίων ρνων, πυ καταέρνει 

να παρυσιάει έι έργα 

μέσα στην ίδια θεατρική περίδ, με 

τυς παλιτερυς: Eη Σταμύλη, 

Δημήτρη Nαίρη, Eλένη Δημπύλυ, 

Mένη Kυριάκγλυ, Nίκ Kυμαριά, 

Στέλλα Mιαηλίδυ, Pύλα 

Mανισσάνυ και τυς νεώτερυς: 

Γιάννη Mλα, Kυριακή Mατσακίδυ, 

Στάθη Mαυρπυλ, Δημήτρη Σακατή, 

Λευτέρη Tεκτνίδη, Aννα Kυριακίδυ, 

ωρίς να ενώ τις σπραδικές, 

λ και πι συνές συνεργασίες, 

της Λυδίας Φωτπύλυ και 

τυ Nίκυ Λύτρα... 

H επιδίωη της σταθερτητας, η 

πία εασαλίει μέσα απ την 

πικιλια των έργων, ένα καλλιτενικ 

πρσωπ, διαπιστώνεται και 

στυς καλλιτενικύς συντελεστές. 

Tα περισστερα έργα έυν σκηνγραηθεί 

απ την Iωάννα Mανωλεδάκη, 

τν Aπστλ Bέττα και τν 

Pίτσαρντ Aντνι, έυν επενδυθεί 

μυσικά απ τν Kώστα Bμλ 

και τν Hρακλή Πασαλίδη, έυν 

ωτιστεί απ τν Στράτ Kυτράκη. 

Aνάλγη σταθερτητα και στη σκηνθεσία, 

με συντερη την παρυσία 

τυ Nίκυ Xυρμυιάδη (15 παραστάσεις), 

τυ Nίκυ Aρμάυ (6), 

τυ Πέτρυ Zηανύ (6), τυ Nικη- 

ρυ Παπανδρέυ (5), τυ Nίκυ 

Zατηπαπά (3), ενώ απ δύ σκηνθεσίες 

έυν πραγματπιήσει η 

Eρση Bασιλικιώτη, η Πέπη Oικνμπύλυ 

και η Γλυκερία Kαλαϊτή 

–ωρίς να λείπυν και ι έκτακτες 

συνεργασίες (Bυτσινάς, Xαραλάμπυς, 

Πλίτης, Kαλπυλς, 

Kαρπέτα). 

H Πειραματική Σκηνή υπήρε ένας 

θίασς της απκέντρωσης: έει 

πραγματπιήσει περιδείες σε λκληρη 

την Eλλάδα, απ τη Θράκη ώς 

την Kρήτη, δίνντας παραστάσεις σε 

πλεις και ωριά. Παράλληλα, και 

αυτ δεν απτελεί αντίαση, είναι ένας 

θίασς ανιτς στ θέατρ τυ 

κσμυ: συμμετή σε ένα εστι- 

άλ (Aγγλία, Iταλία, Aυστραλία, Aίγυπτς, 

Συηδία)· διργάνωση απ τ 

H ιδιαίτερα «ανατλίυσα» ατμσαιρα αρακτήριε την παράσταση «Nύ- 

τες αμένων ερώτων» τυ Mίσιμα (1988) πυ πρωτπαίτηκε απ την Πειραματική 

Σκηνή της «Tένης» σε σκηνθεσία Nίκυ Aρμάυ.

Oι παραστάσεις 

H ταυττητα ενς θεάτρυ είναι 

έαια ι παραγωγές τυ, η 

πρεία τυ ρεπερτρίυ τυ. Kαταγράω 

εδώ, με ρνλγική 

σειρά, τα έργα πυ ανέασε η 

Πειραματική Σκηνή: 

1979–80: Σαίπηρ «Oνειρ καλκαιρινής 

νύτας», Aναγνωστάκη 

«H πλη». 

1980–81: Kάνιν «Pασμν», Oμήρυ 

«Oδύσσεια», Mπέκετ «Περιμένντας 

τν Γκντ». 

1981–82: Λρκα «Tων ερώτων τα 

Θαύματα», Tσέω «Θείς Bάνιας», 

Aριστάνη «Aαρνής». 

1982–83: Πίντερ «Πρσωπα και 

πρσωπεία», Mπεν Tνσν «O 

αλημιστής». 

1983–84: Kαπετανάκη «H εγγέρα», 

Aριστάνη «Eκκλησιά- 

υσες». 

1984–85: Iνέσκ «T παινίδι 

της σαγής». 

1985–86: Pίτσυ «Eμλγήσεις», 

Γκέρνι «H τραπεαρία», 

Mισίμα «Nύτες αμένων ερώτων», 

Mαρι «H ιλνικία». 

1986–87: Mπρετ «O καλς άνθρωπς 

τυ Σετσυάν». 

1987–88: Γκλντνι «H τριλγία 

τυ παραθερισμύ», Πντίκα 

«Eσωτερικαί ειδήσεις». 

1988–89: Iψεν «Nρα» και «Eντα 

Γκάμπλερ», Eυριπίδη «Tέλς 

των Aτρειδών». 

1989–90: Pυέιτς «Λευκς γάμς», 

Mπέργκμαν «T μεγάλ 

ταίδι», Σαίπηρ «Oνειρ καλκαιρινής 

νύτας». 

1990–91: ενπυλυ «Πειρασμς», 

Nτίλαν Tμας «Kάτω απ 

τ Γαλατδασς». 

1991–92: Eλύτη «Mαρία Nεέλη», 

Mπρετ «O κύκλς με την κιμωλία», 

Eυριπίδη «Aλκηστη». 

1992–93: Mιαηλίδυ «Περπατώ 

εις τ δάσς», Pμέρ «Tρί σε 

μι μπεμλ», Kατρίν Aν «Tίτα – 

Λυ», Kαμπανέλλη «O δρμς 

περνά απ μέσα». 

1993–94: Bεστάλ «Eσύ και τα 

σύννεά συ», Pίτσυ «Φωνές 

και ράματα», Pεά «Σε στεν 

ικγενειακ κύκλ», Eυριπίδη 

«Iων». 

1994–95: Γυερτενμπέικερ «Για 

της πατρίδας τ καλ», Kίτλι 

«Mη σκτώνεις τη μαμά», Mέρ- 

ι «Kνσέρτ Tίλι», Pίτσυ 

«T νεκρ σπίτι». 

1995–96: Σαίπηρ «Δωδέκατη νύ- 

τα», Δήμυ «...και Iυλιέτα», 

Kαμπανέλλη «Στη ώρα Iψεν», 

Mισίμα «T δέντρ των Tρπικών». 

1996–97: «Aισώπυ μύθι και παραμύθια 

της Aνατλής», Tσέ- 

ω «Tρεις αδελές», Mιαηλίδυ 

«T νειρ τυ ρ», Λυμπεράκη 

«H γυναίκα τυ Kανδαύλη». 

1994 σε συνεργασία με τν Oργανισμ 

Πλιτιστικής Πρωτεύυσας, της 

«Θεατρικής Aνιης»· ένταη στη 

διεθνή ργάνωση «Eυρωπαϊκή Θεατρική 

Σύμαση». 

Aς σημειωθεί ακμη η συνεργασία 

με τν κσμ τυ σλείυ: ειδικές 

παραστάσεις, σεμινάρια για εκπαιδευτικύς, 

γενικτερα η έγνια για 

τη θεατρική παιδεία, της πίας μια 

Στιγμιτυπ απ την «Oδύσσεια Γ΄» τυ Oμήρυ (1994), πυ ανέηκε απ την Πειραματική Σκηνή της «Tένης» σε 

σκηνθεσία Kλιν Xάρις. 

Στιγμιτυπ απ τις «Tρεις αδελές» τυ Tσέ (1996). 

έκραση είναι και η έκδση τυ περιδικύ 

«Θεατρικά Tετράδια». 

H απτίμηση της πιας πιτητας 

των παραστάσεων δεν είναθι δική 

μυ δυλειά. Θα περιριστώ, απλγιστικά 

σε κάπια γενικά θετικά 

αρακτηριστικά της δραστηριτητας 

τυ θιάσυ: H παραγωγικτητα. 

H πλιτική τυ ρεπερτρίυ. H ανάδειη 

ηθπιών, σκηνθετών, σκη- 

νγράων, μυσικών, ωτιστών, 

συγγραέων της Θεσσαλνίκης. H 

δημιυργία μιας εστίας αντιστάσεως 

στη διαρρή των τπικών θεατρικών 

δυνάμεων πρς την Aθήνα. H τνωση 

της θεατρικής πλυωνίας σε 

μια πλη της πίας η θεατρική ωή 

είναι δυσανάλγα ισνή για τν γκ 

της και την πνευματική της παράδση. 

Aλλά τ σημαντικτερ είναι σίγυρα 

η μεγάλη απήηση των παραστάσεων 

της Πειραματικής Σκηνής 

στ κιν της πλης. Aκμα και με 

έργα άγνωστα, «δύσκλα» ή ασυνήθιστα, 

τ θέατρ «Aμαλία» έει πάντα 

κσμ. Aυτή η ανταπκριση, πυ 

κερδήθηκε με καιρ και με κπ, αλλά 

πυ κάθε ρά εκκρεμεί να ανακατακτηθεί. 


Δεκαπέντε ρνια αγύρα 

Tα πειραματικά–θεατρικά σήματα πυ κυριαρύν στη Θεσσαλνίκη απ τ 1982 έως τ 1997 

Tυ Γιώργυ Γκασνάκη 

Hθπιύ 

NA TO ΔHΛΩΣOYME ε αρής: Aυτ 

τ κείμεν δεν είναι ιστρικ, δεν είναι 

ένα ρεπρτά πυ καταγράει 

στιεία, ρνλγίες, εργγραίες 

και καταλγυς. Eίναι σπαράγματα 

μνήμης και μια πρσπάθεια να κατανήσυμε 

τι συμαίνει σ’ αυτήν την 

πλη πυ «γάει τα καλύτερα παιδιά» 

κι έπειτα σαν τν Kρν τα καταρθίει. 

Mια πρσπάθεια να 

δύμε πώς μερικί πεισματάρηδες 

άνθρωπι κρατύν ωντανή μια τέ- 

νη σε μια πλη, πυ ενώ αγαπάει τ 

θέατρ δεν μπρεί να συντηρήσει 

πάνω απ δέκα θεατρικές σκηνές, κι 

αυτ στα καλύτερά της. 

Mια πρσπάθεια, τέλς, κάνντας 

μια αναδρμή στα τελευταία δεκαπέντε 

ρνια, να σκιαγραήσυμε 

τ θεατρικ τπί στη Θεσσαλνίκη. 

T θεατρικ τπί στη Θεσσαλνίκη 

τις περισστερες ρές μιάει 

με έρημ. Eυτυώς μως, πως σε 

κάθε έρημ, έτσι και σ’ αυτήν μπρεί 

κανείς να ρει μικρτερες ή μεγαλύτερες 

άσεις. 

Aλλά ας πάρυμε τα πράγματα με 

τη σειρά. 

T παράδ 

Στη Θεσσαλνίκη συμαίνει κάτι 

τ πί πιθανώς δεν έει αντιστι- 

ία σε καμιά άλλη πλη στν κσμ. 

Σε μια μεγάλη πλη, με πληθυσμ 

κάτι παραπάνω απ 1.000.000, δεν υπάρει 

αυτ πυ λέμε εμπρικ θέατρ. 

Δεν υπάρυν δηλαδή κάπιι 

θεατρικί επιειρηματίες πυ να διαθέτυν 

αίθυσες με υπδμή και να 

παρυσιάυν έργα λιγτερ ή περισστερ 

ελαρά, έργα ευρείας καταναλώσεως. 

Eπίσης στη Θεσσαλνίκη δεν υπάρυν 

σταρ. Aυτί ι ηθπιί πυ 

θα γίνυν εώυλλ, θα απασλήσυν 

τ κιν με τα ρύα τυς, με 

τη ωή τυς, την πρσωπικτητά 

τυς. Kι αυτ πυ στις άλλες πλεις 

–ας πύμε στην Aθήνα– λειτυργεί 

σαν αντίπαλ δές στ σταρ σύστεμ, 

δηλαδή ι θεατρικές μάδες πυ 

πρσπαθύν να κάνυν μια διαρετική 

δυλειά, πι πρωρημένη, ασισμένη 

στην ανάγκη για καλλιτενική 

έκραση, στην ανάγκη να ψάυν 

άλλυς δρμυς πέρα απ την πεπατημένη, 

αυτ πυ στις άλλες πλεις 

είναι η εαίρεση, στη Θεσσαλνίκη 

είναι καννας. 

Kι ενώ αινμενικά αυτ θα έπρεπε 

να είναι μια ευλγία, στην πραγματικτητα 

είναι μια έλλειψη. Kαι να 

εηγήσυμε: T εμπρικ θέατρ 

–και υσικά υπάρει και καλ και κακ 

εμπρικ θέατρ, πως υπάρει 

καλ και κακ «ερευνητικ» ή «πειραματικ» 

θέατρ– δημιυργεί τ 

λεγμεν ευρύ κιν, τ πί κάπια 

στιγμή μπρεί να στραεί και σε 

μια ή περισστερες μάδες τυ λε- 


O Aιλλέας Ψαλτπυλς (αριστερά) και Tάσς Mαλάτις απ τ έργ «Aρντέλ» τυ Zαν Aνύιγ (1992). Θέατρ 

«Aναήτηση». 

Στιγμιτυπ απ εικαστικ–θεατρικ δρώμεν τυ Kέντρυ «Πύπυλ». 

γμενυ πιτικύ ώρυ, ταν κερδίσυν 

την εμπιστσύνη τυ με τη 

δυλειά τυς και να τις στηρίει. E, 

αυτ τ ευρύ κιν, στη Θεσσαλνίκη 

απλώς δεν υπάρει. Yπάρει ένα 

ειδικ κιν πυ έει ιδιαίτερες ανησυίες, 

ψάνει και μπρεί να παρακλυθεί 

τα θεατρικά συμάντα της 

πλης απ αίθυσα σε αίθυσα, πυ 

ως νμάδες περιέρνται ι περισστερες 

θεατρικές μάδες, ασανιμενες 

απ τη μεγαλύτερη κατάρα: 

την έλλειψη ώρυ. 

Oμως αυτ τ ειδικ κιν απ τη 

ύση τυ δεν είναι τσ μεγάλ και 

έως τυ διευρυνθεί αρκετά ώστε 

να μπρέσει να στηρίει έναν θίασ 

ικνμικά ώστε να μπρέσει να συνείσει 

την πρεία τυ, ι άνθρωπι–καλλιτένες 

πυ τν απαρτί- 

υν, κυρασμένι, απηυδησμένι, 

ρικαρισμένι, ωρίς καμιά άλλη εναλλακτική 

λύση παρά να αλλάυν 

ίσως επάγγελμα, αναητύν την ασάλεια 

μιας κρατικής ή δημτικής 

σκηνής ή δεύυν πρς ντν και 

(συνήθως...) γίννται σταρ. Λίγι, πλύ 

λίγι καταέρνυν να επιήσυν. 

Kι ακμα λιγτερι είναι αυτί πυ 

κατάεραν να επιήσυν ωρίς τη 

στήριη της πλιτείας. Kι εδώ ερμαστε 

σε ένα άλλ κεάλαι. 

Πλιτισμς 

και πλιτική 

Eνας σεδιασμς ασισμένς σε 

μια απλή λγική τυ είδυς «ενισύω 

τ ντπι δυναμικ για να πα-

ράγει υσιαστικ έργ, καθρίντας 

τις απαραίτητες πρϋπθέσεις» 

θα έλυνε ριστικά τ πρλημα 

των θιάσων ραυπρθεσμα και 

μεσπρθεσμα και θα έαε τις άσεις 

για τη διεύρυνση τυ κινύ, 

πυ θα στήριε τις θεατρικές σκηνές, 

ώστε να αυττρδτείται τ 

σήμα, μακρπρθεσμα. Kαι μάλιστα 

ωρίς τεράστι κστς, γιατί δεν θα 

ρειαταν να πληρωθεί η υπεραία 

των σταρ. 

Φαίνεται, μως, τι πως σε λυς 

τυς τμείς, έτσι και σ’ αυτν, η απλή 

λγική σπανίει. Ή, ίσως, δεν απδίδει 

αρκετές ψήυς, ή δεν διαθέτει 

την απαραίτητη γκλαμυριά, 

ή... ή... ή... 

Eτσι, τα τελευταία ρνια λέπυμε 

τραγελαικές καταστάσεις, τυ 

είδυς κάνυμε έωση στ «Θεατρικ 

Eργαστήρι» απ τν ώρ τυ, τ 

θέατρ «Aνετν», για να τίσυμε έναν 

Yπέρλαμπρ Xώρ –στν πί 

έαια θα στεγασθεί πις– ή έρνυμε 

απ την Aθήνα τν κύρι Tάδε 

για να παίει τ –λιγτερ ή περισστερ, 

δεν έει καμιά σημασία– έργ 

τυ, δίνντάς τυ τεράστια πσά για 

να τιάει τ υπέρ σκηνικ τυ 

και για λυς τυς ντπιυς θιάσυς 

συνλικά δεν διαθέτυμε ύτε τ 

1/15 αυτών των ρημάτων. 

Mν πυ στη μια περίπτωση, πις 

κύρις Tάδε θα επιστρέψει αργά 

ή γρήγρα στην Aθήνα και πλύ 

υσικά, γιατί εκεί εργάεται, εκεί είναι 

ώρς τυ... Mια εύκλη και 

συνηθισμένη απάντηση πυ ψιθυρί- 

εται σε λα αυτά, είναι «και πιι είστε 

εσείς για να ητάτε τέτια πράγματα, 

πις σας έρει». Kαι εδώ, η επιστήμη 

σηκώνει τα έρια ψηλά. Bέ- 

αια, είναι τυλάιστν τρελ σε μια 

πλη με παράδση στ πιτικ θέατρ, 

να υπάρει 1 (λγράως: ένα) 

μν σήμα πυ επιρηγείται απ 

την πλιτεία. 

Kαι μια παιδική σκηνή. Bέαια τα 

πράγματα δεν ήταν πάνττε έτσι. 

1982-1987: 

H θεατρική άνιη 

Στις αρές της δεκαετίας τυ ’80 

έγινε ένα μικρ θαύμα σ’ αυτή τη μαγική 

πλη: Oι Γιρτές Aνιτύ Θεάτρυ 

τυ Δήμυ Θεσσαλνίκης. 

Eνας θεσμς πυ γρήγρα εδραιώθηκε, 

πρλήθηκε, απέκτησε ήμη 

και κιν και αμείντας αιπρεπώς 

τα σήματα πυ έπαιρναν μέρς 

σ’ αυτές –κατά πρτεραιτητα ντπια– 

υπήρε τ λίπασμα πυ ήθησε 

να ανθίσυν πλλά και διαρετικά 

λυλύδια. Παράλληλα τ υπυργεί 

Πλιτισμύ και τ υυπυργεί 

Nέας Γενιάς έκανε ένα μεγαλύτερ 

άνιγμα και, εεύγντας για λίγ απ 

τν αθηνκεντρισμ τυ, στρά- 

ηκε και πρς τη μακρινή πλη τυ 

Bρρά. 

Kαι ανικά –εκτς απ τ «Θεατρικ 

Eργαστήρι», την «Eπιθεώρηση 

Δραματικής Tένης» της Pύλας Πατεράκη, 

τ «Kαέ Θέατρ Θεσσαλνίκης» 

–πυ αργτερα μετνμάσθηκε 

«Θεατρική Διαδρμή»– και 

την «Πειραματική Σκηνή της Tέ- 

νης» (για τυς πίυς άλλι ανέλααν 

να σας μιλήσυν)– εμανίστηκαν 

και δημιύργησαν κι άλλες αιλγες 

μάδες: 

Aπ τ έργ «Λρεντάτσι» τυ Aλέ ντε Mισέ. Θέατρ «Παράθλαση» 

(1995). Σκηνή με τυς: Γιώργ Γκασνάκη, Δημήτρη Παπαδπυλ. 

T «Θέατρ–Aναήτηση» τυ Aιλλέα 

Ψαλτπυλυ, πυ έκανε ένα εντυπωσιακ 

εκίνημα με την 

«Collection» τυ Πίντερ στ Yπγει 

τυ «Aδωνις», μας έδωσε μια πλύ 

ενδιαέρυσα εκδή τυ Mπέκετ, 

ένα συναρπαστικ Oυίλιαμς («ανικά 

πέρσι τ καλκαίρι»), έναν Oρτν 

(«Loot») για να θυμηθύμε μν μερικά 

έργα απ τν μεγάλ κατάλγ 

της εργγραίας τυ. 

Eυτυώς για την πλη, τ «Θέατρ–Aναήτηση» 

υπάρει ακμα και 

συνείει ωρίς καμιά ήθεια τ θεάρεστ 

έργ τυ. 

Eπειτα τ «Aιθερπλ» της Eύας 

Παπαγεωργίυ. Mια ενδιαέρυσα 

πρσπάθεια πρσέγγισης της 

Commedia dell Arte, με δύ παραγωγές: 

«O σύυγς ή Eρωτική συνωμσία», 

1984, και «Yπδυλς Eρως», 

1985. T «Aιθερπλ» δεν υπάρει 

πια... 

Kι ύστερα τ «Θέατρ 9ης ημέρας» 

στ πί συνεργάνται Σλων 

Aρτσανίδης και Iερκλής Mι- 

αηλίδης και «T Λεμνάδας» 

μια παράσταση απγειωμένη, αμιλεγμενη, 

πυ ωστσ συητήθηκε 

και αργτερα Oρτν και «Tι είδε 

Mπάτλερ» για να θυμηθύμε κάπιες 

απ τις δυλειές τυς. T «Θέατρ 

9ης ημέρας» δεν υπάρει πια... 

Kαι τ Θέατρ «Παράγκα» τυ Στέλιυ 

Aμανατίδη με τ «Tαίδι» τυ 

Γιώργυ Θέμελη, με την τελευταία 

δυλειά τυ Aλέκυ Σακελάριυ, με 

τν «Mανδραγρα» τυ Mακιαέλι, 

με... με... T Θέατρ «Παράγκα» δεν 

υπάρει πια... 

Διαρετικές 

πρσεγγίσεις 

Kαι έαια, παράλληλα με λα αυτά 

τα κσμϊστρικά, τ «Σύγρν 

Θέατρ» τυ Γιώργυ Pντίδη, ακλυθώντας 

έναν διαρετικ δρμ, 

με ένα ρεπερτρι πι κντά σ’ 

αυτ πυ θα λέγαμε εμπρικ θέατρ, 

ανεάντας κατά κύρι λγ 

γαλλικ και αμερικανικ μπυλάρ, 

αλλά και κάπια διαρετικά έργα 

(«Πθι κάτω απ τις Λεύκες» τυ O’ 

Nιλ). Eυτυώς τ «Σύγρν Θέατρ» 

υπάρει ακμα. 

T «Θεατρικ Eικαστικ Kέντρ 

Πύπυλ» της Pίτας Πυταίδυ, 

πυ κάνει μια άλλη πρσέγγιση της 

δραματικής τένης με σεμινάρια και 

παραστάσεις κυρίως με παιδιά πυ 

ιώνυν μια άλλη διάσταση της θεατρικής 

πράης, πως Θέατρ Δρμυ 

και τ σεδν άγνωστ στην 

Eλλάδα «Mαύρ Θέατρ». Aπ τ 

1984 έως σήμερα τ «Πύπυλ» 

συνείει τν αγώνα τν καλ, με 

πάνω απ 20 παραγωγές στ ενεργητικ 

τυ. Aπ τ 1990 διαθέτει και 

δικ τυ ώρ. 

Eπίσης τ Kαε-Θέατρ «Παραρλάμα» 

της Kικής Γυναρίδυ έδωσε 

τη δική τυ εκδή για τ θέατρ κάπυ 

εκεί στα μέσα της δεκαετίας τυ 

’80, πως έδωσε τ δικ της στίγμα 

και η Eλένη Γερασιμίδυ με τ δικ 

της «Kαε-Θέατρ» της Aντιγνιδών. 

Oύτε τ ένα, ύτε τ άλλ υπάρυν 

πια. 

Kι εκει στα 1986, ιδρύεται απ τη 

Mνα Kιτσπύλυ τ θέατρ «Παράθλαση». 

Kαι για δέκα συναπτά έτη 

–τώρα διανύυμε τ 11– παρυσιά- 

ει έργα ως επί τ πλείστν άπαικτα 

στην Eλλάδα, έει πάρει μέρς σε 

διεθνή εστιάλ, έει διακρίσεις στ 

ενεργητικ τυ, έει ένα δικ τυ 

ανατικ κιν, κι αν θέλυμε να 

σταθύμε σε κάπιες απ τις ιδιαίτερες 

στιγμές της πρείας τυ, θα 

Eώυλλ απ πργραμμα τυ «Aιθερπλυ» 

για τ έργ «O σύυγς, 

η ερωτική συνωμσία». 

πρέπει να αναέρυμε τν «Aμρ 

τυ Oτεμπυργκ» τυ Z. K. Γκριμπέρ 

–πυ πρσατα παίτηκε και στην 

Aθήνα–, τ έργ τυ «Mια Aνώελη 

Eπίσκεψη», ένα μντέρν ανέασμα 

της «Iιγένειας εν Aυλίδι» τυ Eυριπίδη, 

και έαια τη «Nύτα τυ 

Oδυσσέα» τυ Tέιμς Tις. 

T Θέατρ «Παράθλαση», ευτυ- 

ώς, συνείει τ θεάρεστ έργ 

τυ, και μάλιστα απέκτησε και δικ 

τυ ώρ απ τ 1993 στην δ Kασσάνδρυ 

132. 

Oμως... 

Oμως, η Θεατρική Διαδρμή δεν 

υπάρει πια. 

T Θεατρικ Eργαστήρι δεν υπάρ- 

ει πια. 

H Eπιθεώρηση Δραματικής Tένης 

της Pύλας Πατεράκη δεν υπάρει 

πια. 

Yπάρει μως κύρις Kύελας. 

T τέλς (;) 

της ιστρίας 

O κύρις Kύελας, και υπυργς 

Πλιτισμύ διατελέσας και τυς 

πιητές λαπάδες απκαλέσας, πίς 

ανέλαε στα μέσα της δεκαετίας 

τυ ’80 τν Δήμ Θεσσαλνίκης 

και απάσισε να συμμαέψει τα ικνμικά 

τυ και να περικψει τα περιττά 

έδα. Kαι υσικά, τ θέατρ 

ήταν τ πι περιττ των περιττών. 

Mείωσε θεαματικά τις αμιές των 

θιάσων στις Γιρτές Aνιτύ Θεάτρυ, 

υπαθμίντάς τις σε αθμ 

εργιστικ, στερώντας απ πλλύς 

θιάσυς τη μναδική υλική και 

ηθική ενίσυση στ δύσκλ έργ 

τυς, καταδικάντάς τυς κυριλεκτικά 

εις θάνατν (μν τις μάδες 

ευτυώς, ι και τυς ανθρώπυς 

πυ τις απτελύσαν...). 

Eκτς μως απ τν κ. Kύελα, 

υπάρυν και ι Mανδαρίνι τυ υπυργείυ, 

ι πίι πλύ γρήγρα 

ανακλείστηκαν στν αθηνκεντρισμ 

τυς, ωρίς καν να μπυν στν 

κπ να ενδιαερθύν για τ τι συμ- 

αίνει ή τι θα μπρύσε να συμεί σε 

αυτήν την έρμη την πλη, πυ η άτιμη 

η μίρα την έτισε 528 ιλιμετρα 

μακριά. Σε λυς αυτύς είλυμε 

ένα μεγάλ ευαριστώ για λα σα 

δεν υπάρυν πια. 

Kαι εδώ, με αυτήν την τραγικά ειρωνική 

απστρή, θα τελείωνε τ 

κείμεν αυτ. 

Oμως, κυρίες και κύριι, εις πείσμα 

λων των ιθυνντων, των Mανδαρίνων 

και λιπών διαειριστών, 

παρ’ λες τις πρσπάθειές τυς να 

εαανίσυν κάθε πρσπάθεια για 

θέατρ στη Θεσσαλνίκη, μπαίνυν 

στν αγωνιστικ ώρ έι νέα σήματα: 

T θέατρ «Mαίωτρν», τ θέατρ 

«Kλαυσίγελως», ι «Nέες Mρ- 

ές», τ «Θέατρ της 25ης Mαρτί- 

υ», τ θέατρ «Bίλκα» και η «Σκηνή 

τυ Bρρά». 

Aυτύς τυς έι, λιπν, τυς καλωσρίυμε. 

Kαι μαί με: την Kρατική 

Σκηνή, την Πειραματική Σκηνή, τη 

μνη επιρηγύμενη μάδα της 

Θεσσαλνίκης, τ θέατρ «Aναήτηση», 

τ θέατρ «Παράθλαση», τ 

«Πύπυλ», τυς επιήσαντες σ’ 

αυτά τα δύσκλα ρνια ωρίς την 

παραμικρή ήθεια, τυς ευμαστε 

να διαπρέπυν πάντα και να αδί- 

υν εις νέα πεδία δης λαμπρά! 


Θεατρικ Eργαστήρι Θεσσαλνίκης 

Mια πρωτπριακή μάδα πυ έδρασε θεατρικά μέσα στη δικτατρία και λίγα ρνια μετά τη μεταπλίτευση... 

Tης Eλένης Γερασιμίδυ 

Hθπιύ 

1969: MAΘHTPIA στη Σλή Kυριαή 

Xαρατσάρη στη Θεσ/νίκη. O αέαστς 

«Zίς μας» έει μια Σλή ανιτή 

λ τ εικσιτετράωρ. 

Aργά τη νύτα μετά τη μπυάτ ή 

τα πάρτυ τ ως στη γωνία Φιλικής 

Eταιρείας και Tσιμισκή είναι αναμμέν. 

O δάσκαλς δυλεύει κι εμείς 

τυ τυπάμε την πρτα. Συμμαθητές 

μυ Tάσς Mπαντής, Nικλας 

Aσιμς, Kώστας Xαλκιάς, Mιάλης 

Γύναρης, Γιάννης Kακλέας 

–για ένα διάστημα– Στράτς Tρίπκς 

κι άλλι κι άλλι εαίρετι πυ 

δεν ακλύθησαν τ επάγγελμα. 

Eίμαστε ίλι, γιρτάυμε μαί, 

Zίς παίει ρεμπέτικα σ’ ένα αρμνι 

πυ έει στ σπίτι–Σλή. 

Στις γιρτές εμανίνται παλιί 

τυ μαθητές. Kιτάω με δές μια 

Πρωτρνιά την ψηλλιγνη Eλένη 

Mακίσγλυ και απ τ τρακ της 

ρέω τ ωραί πλετ ρεμα με 

ερμύτ. N’ ανίει η γη να με καταπιεί. 

H Eλένη μερικά ρνια μετά θα δεθεί 

μαί μυ με ανείτηλη ιλία πυ 

κρατάει παρά τις απστάσεις. 

Eκεί έρεται και η ωραία ανθή 

–ττε– υμερή και νευρώδης Pύλα 

Πατεράκη. 

Tα πρσωπα αυτά είναι τ αντικείμεν 

τυ θαυμασμύ μας. Παίυν 

στ νεσυσταθέν «Θεατρικ Eργαστήρι 

της Tένης» της καλλιτενικής 

εταιρείας της Θεσσαλνίκης 

πυ έλαε την ιστρική απαση να 

εντάει στις δραστηριτητές της τ 

θέατρ. 

Oι πρώτες παραστάσεις 

Eτιμάυν τ «Φαντ και Λι» 

τυ Aραμπάλ σε μετάραση–σκηνθεσία 

τυ Στέλιυ Γύτη και σκηνικά 

τυ Nίκυ Παραλή. 

Eγώ τν Nίκ Παραλή τν έρω απ 

τα λεωρεία. Mένει στ Aμερικανικ 

Kλέγι πυ διδάσκει ωγραική 

σπυδαίς πατέρας τυ 

Γιώργς Παραλής πυ αγιγράησε 

και την εκκλησία τυ ωριύ μυ. 

O Nίκς είναι ωραίς και μας αίνεται 

απρσιτς ταν μπαίνει στ 

λεωρεί τυ Πανράματς. Στέλις 

Γύτης, Eλένη Mακίσγλυ, 

Pύλα Πατεράκη, Λευτέρης και Θανάσης 

Παπαδημητρίυ, Bύρων Tσαμπύλας, 

Kώστας Γακίδης, πρσωπα 

μαγικά, ηθπιί πυ ανεάυν 

Aραμπάλ και Πρεέρ και Mπρετ 

αλλά και Mάρι Πντίκα και Mπστ 

και Aριστάνη. Hθπιί πυ συνεργάνται 

με τν Mάν Λΐ και 

τν Λυκιαν Kηλαηδνη, τν 

Γιώργ Eμιρά. 

Hθπιί πυ κριτικί γνωστί 

έρνται απ την Aθήνα να δυν 

τις παραστάσεις τυς και να τυς υμνήσυν. 

Hθπιί πυ δυλεύυν 

ωρίς μισθ και κατεάυν ιλιθήκες 

και μεταράυν και σκην- 


Σκηνή απ την «Aπεργία» τυ Γιώργυ Σκύρτη πυ παίτηκε τ 1975 απ τ Θεατρικ Eργαστήρι Θεσσαλνίκης. 

θετύν μαδικά και σκτώννται 

και αγαπιύνται. Πυ τυς κυνηγά η 

δικτατρία κι έυν μνιμ τν λγκριτή 

ασαλίτη στην πλατεία. 

Πυ τυς συλλαμάνυν και καθυστερύν 

την έναρη της παράστασης 

για να τυς πτήσυν. Eμείς 

ττε διαάυμε τ «Θέατρ» τυ 

Nίτσυ και κάνυμε παραστάσεις 

και πιητικές ραδιές στις μπυάτ: 

O Kώστας Xαλκιάς, Λάαρς 

Aνδρέυ, Bαγγέλης Pικύδης, εγώ 

πυ γυρνάω –για ιγύρα– με 

τυς «Πρσανατλισμύς» τυ 

Eλύτη παραμάσαλα. Θέλω κάτι νάμαι 

κι εγώ. 

Πρς τ παρν πάω στη Σλή και 

δεν έρω τι μυ γίνεται. Δεν έει αρ- 

ίσει ακμη να συμαίνει τίπτα μέσα 

μυ. Eω μν ανάγκη να τυς 

μιάσω να με πύνε και μένα μια μέρα 

ηθπι, να κάνω παρέα μαί 

τυς. T 1973 πυ τελειώνω τη Σλή 

κλλάω στην πρτα ένα αρτί με 

τ νμά μυ και απ κάτω 

HΘOΠOIOΣ με κεαλαία τεράστια 

γράμματα. 

Πλατεία Nαυαρίνυ, νικιασμέν 

διαμέρισμα για νάμαι κντά στ θέατρ 

«Eλλήσπντς» πυ πρωτπαί- 

ω στην παράσταση τυ Δημήτρη 

Bρρέ «Φυτ–μπλ περα». 

Θέατρ και πλιτική 

Eκεί λιπν με λέπυν κάπιι 

τυ Eργαστηρίυ και έρεται η απίστευτη 

πρταση. Mε θέλυν! Eνδιάμεσα 

Δημήτρης Πτπυλς πυ 

με τη γυναίκα τυ είμαστε ίλες και 

συμμαθήτριες στη Σλή, και η καθδηγήτριά 

μυ στην πρδικτατρι- 

κή Nελαία Λαμπράκη και η ωραία 

Kαίτη Σακέτα. 

Eνας πρσθετς λγς πυ με θέλυν. 

Eίμαι αριστερή και δεν θα με 

πτήσυν ι απειλές της Aσάλειας. 

Aυτί εν τω μεταύ έυν θριαμ- 

εύσει με παραστάσεις, πως «Σπεκτάκλ» 

τυ Πρεέρ, «O άντρας είναι 

άντρας» τυ Mπρετ με πρωταγωνιστή 

τν Φύλη Mπυντύργλυ, 

κάνυν πιέννες με τη «Φαύστα» τυ 

Mπστ κι έυν αρίσει τις ντρές 

τυς περιπέτειες με την Aσάλεια 

παίντας τ «Tρμπνι» τυ Mάρι- 

υ Πντίκα. 

Στην πρεμιέρα τυ «Bιτσεκ» συλλαμάνυν 

τν Στέλι Γύτη και τν 

κρατύν ώρες –μετά υλδαρμύ 

εαίως– καθυστερώντας την παράσταση. 

Στην μάδα έυν πρστεθεί η 

Λιάνα Oικνμυ, θαυμάσι Pιτσάκι 

στη «Φαύστα» και η Σία Φιλιππίδυ 

αεπέραστη Mαριάνθη στ ίδι 

έργ. 

O Aθανάσις Συντυλίδης, μετέπειτα 

γνωστς σκηνγράς πυ 

άθηκε νωρίς, έει επίσης ενταθεί 

ως ηθπις καθώς και άλλι άιι 

και μη εαιρετέι ηθπιί συνεργά- 

νται κατά καιρύς. 

Aρίω πρα στη «Bεγγέρα» τυ 

Kαπετανάκη, έργ πυ δεν ανέηκε 

πτέ απ τ «Θεατρικ Eργαστήρι» 

γιατί έκψε η λγκρισία τα καλύτερα 

σημεία τυ, θεωρήσασα τι θίγυν 

τ καθεστώς. 

Oμως, η μεταπλίτευση είναι κντά. 

Aνεάυμε τυς «Iππής» τυ 

Aριστάνη σε σκηνθεσία Bύρωνα 

Tσαμπύλα. Tην παράσταση γράει 

και σκηνθετεί η Pύλα Πατεράκη. 

Eνα δείγμα γραής σπάνι. 

Παίυμε Παύλς Kντγιαννίδης 

κι εγώ. 

Λατάρα για τ θέατρ 

Aρίω να καταλααίνω τι θα πει 

να δυλεύει κανείς στ θέατρ. Eίμαι 

έω απ τ «AMAΛIA δύ ώρες 

πριν. Δεν είναι κανείς να μυ ανίει. 

M’ αρέσει πυ με κυτάνε κρυά πίσω 

απ’ τις κυρτίνες στη γειτνιά. Θα 

καταλααίνυν πως περιμένω τυς 

άλλυς, πως είμαι κι εγώ ηθπις. 

Eάλλυ, ράω κι εγώ τιν και 

στρατιωτικ πυκάμισ κι έω κρεμασμέν 

στν ώμ στρατιωτικ σακίδι 

πυ ρήκα στ Mπιτ–παάρ. Aυτά 

είναι σήματα κατατεθέντα τυ Eργαστηριύ. 

Kάπτε με παίρνει αμπάρι η Mακίσγλυ 

πυ μένει απ πάνω και με 

καλεί για καέ, μέρι ν’ αρίσει η 

πρα. Λατάρα για την πρα, λα- 

τάρα για τ θέατρ. 

T καθαρίυμε μέρι τ ταάνι 

και μετράμε τα ψιλά απ τ κκκιν 

τηλέων για να πληρωθεί τ νίκι. 

Eπιρηγήσεις δεν υπάρυν ύτε 

κρατικές, ύτε ιδιωτικές. Oι σπνσρες 

είναι πλύ μακριά και ι επιτήδειι 

των διαδρμων τυ υπυργεί- 

υ Πλιτισμύ είναι επίσης μακριά 

απ’ τη δική μας ιλσία. Θεέ μυ, 

πσ τυς ευαριστώ λυς. Mαγικά, 

θαυμαστικά κι αγαπημένα με άλανε 

στ θέατρ τυς. 

Γλυκά και υσικά τ ένιωσα δικ 

μυ καθαρίντάς τ, κάνντας ταμεί 

και εύγντας μεσ’ τη ρή να 

διασίσω πανευτυής την πλη, την 

ωραία, τη Θεσσαλνίκη.

Θέατρο Θεσσαλονίκης - Καθημερινή

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?