Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
A mund <strong>të</strong> ndodhë që para<strong>të</strong> e dërguara mund <strong>të</strong> pakësohen kaq shpejt ne periudhën e<br />
pasluf<strong>të</strong>s? Shpjegim për kë<strong>të</strong> mund <strong>të</strong> je<strong>të</strong> kthimi i më shumë se 100 mijë kosovarëve nga<br />
Gjermania, <strong>të</strong> cilët ato çka kishin i sollën me vete, e nuk dërgojnë më para <strong>të</strong> mirat materiale,<br />
vetura etj., drejt familjarëve <strong>të</strong> tyre që kur janë kthyer në Kosovë. Këto ishin “transferime<br />
emigran<strong>të</strong>sh”- që ësh<strong>të</strong> edhe elementi i tre<strong>të</strong> I përkufizimit klasik <strong>të</strong> parave te dërguara nga<br />
emigran<strong>të</strong>t te shpjeguar më sipër.<br />
Kështu nëse do <strong>të</strong> flisnim ne gjuhe ekonomike, këto <strong>të</strong> ardhura nuk ishin një “rrjedhe parash”<br />
si para<strong>të</strong> e dërguara rregullisht nga emigran<strong>të</strong>t por ishin një transaksion i ve<strong>të</strong>m dhe I fundit.<br />
Pra ësh<strong>të</strong> e qar<strong>të</strong> se, nga para<strong>të</strong> qe erdhën ne Kosove gja<strong>të</strong> viteve <strong>të</strong> pasluf<strong>të</strong>s, një pjese e<br />
madhe e tyre ishin transferime <strong>të</strong> tilla dhe qe me kthimin e pjesës me <strong>të</strong> madhe te<br />
emigran<strong>të</strong>ve sa vijnë e po pakësohen. Pra besimi i masës së gjerë se diaspora ësh<strong>të</strong> kuleta e<br />
pashtershme, bazohet në një realitet që nuk ekziston më.<br />
D. Emigrimi dhe tradita<br />
Për shume kosovarë shqiptarë, emigrimi ka qene lidhja e vetme me bo<strong>të</strong>n e jashtme, qof<strong>të</strong> ne<br />
rastin kur e provonin ve<strong>të</strong> si emigran<strong>të</strong>, qof<strong>të</strong> duke blere mallra konsumi me para<strong>të</strong> e fituara<br />
nga emigrimi. Për rrjedhoje, <strong>të</strong> duket sikur emigrimi ka qenë faktor modernizimi në Kosovë.<br />
Por në fakt, nëse e studiojmë situa<strong>të</strong>n me afër do <strong>të</strong> shikonim që ndikimi I emigrimit ne dy<br />
dekadat e kaluara në Kosovën rurale ka qenë pothuaj e kundërta.<br />
Janet Reineck, një antropologe Amerikane, ka studiuar “gjininë, emigrimin dhe ideologjinë”<br />
në rajonin e Opoja-s (Serbisht: Opolje) në juglindje <strong>të</strong> Kosovës, nga Maj I vitit 1987 deri në<br />
Dhjetor <strong>të</strong> vitit 1988. 28 ‘Tregimi magjepsës I saj mbi shoqërinë rurale ne vitet e fundit <strong>të</strong><br />
Jugosllavisë socialiste, paraqet një “tendence në rritje te konservatizmit në Kosovën rurale që<br />
prej vitit 1981, si dhe ilustron strategji<strong>të</strong> <strong>të</strong> cilat përdoren për ta përforcuar a<strong>të</strong>. Këto strategji<br />
përfshijnë: martesat e rregulluara, kufizimet ne lirinë e lëvizjes së grave jash<strong>të</strong> sh<strong>të</strong>pisë, si<br />
dhe mbajtjen e vajzave larg nga shkolla e mesme.”<br />
Reineck vëren se në një rajon si Opoja, emigrimi i shërben një funksioni themelor shoqëror:<br />
ne mendjet e njerëzve, emigrimi ësh<strong>të</strong> shpresa e vetme për t´i shpëtuar varfërisë. Megjithëse<br />
kjo zone ka një tradite shekullore emigrimi, ky i fundit nuk ka qenë një perspektive e<br />
mirëpritur. E thënë edhe në fjalët e një fshatari në tregimin e Reineck:<br />
“Kuptohet që ne do te bëhemi emigran<strong>të</strong> një di<strong>të</strong>. Perspektiva e emigrimit ësh<strong>të</strong> një peshë<br />
qe rëndon në shpatullat e <strong>të</strong> gjithëve. Ne nuk na pëlqen kjo gjë, por për shumë familje ky<br />
ësh<strong>të</strong> realiteti. Emigrimi ësh<strong>të</strong> tradita e filluar nga paraardhësit tanë. Ka qenë gjithmonë<br />
kështu.” 29<br />
Emigrimi krahasohet me vuajtje ne thëniet popullore, ne kënga dhe vjersha. Si p.sh “I ndamë<br />
dhe i përcam veç për një dinar”, “Kush se ka hëngër mërzinë e gyrbetit nuk e din qysh esht<br />
28 Opoja atherë ka patur 37,400 banorë dhe përbëhej nga 21 fshatra. Në fakt Reineck jetoi në Kosovë mbi<br />
ka<strong>të</strong>r vjet e gjysëm, ndërmjet 1981-shit dhe198-ës.<br />
29 Janet Reineck, The Past as Refuge, 1991, f. 125.<br />
10
Change language