vol 95.indd - Instytut Botaniki PAN

Przyjęte skróty: auct. = auctorum – różnych autorów; BPN – Białowieski Park Narodowy; cf. =
confer – porównaj; cult. = cultus – uprawiany; D., d. – dolina; em. = emendavit – poprawił; exs. =
exsiccatae – wydawnictwa zielnikowe; f. – forma; fasc. – fasciculus; g. – góra; GPN – Gorczański Park
Narodowy; incl. = includitur – włączono; J. j. – jezioro; k. – koło; leg. = legit – zebrał; nom. invalid.
– nomen invalidum; nom. nud. – nomen nudum; nom. illeg. – nomen illegitimum; ok. – okolice; OPN
– Ojcowski Park Narodowy; p. = pagina – strona; p.p. = pro parte – częściowo; PK – Park Krajobrazowy;
pow. – powiększenie; PPN – Pieniński Park Narodowy; rez. – rezerwat; RPN – Roztoczański
Park Narodowy; sp. – species – gatunek; spp. – species – gatunki; ss. = sensu – w ujęciu; subsp. – subspecies
– podgatunek; TPN – Tatrzański Park Narodowy; ur. – uroczysko; var. = varietas – odmiana;
! – okaz (cytowany w literaturze) sprawdzony.
4. BUDOWA I BIOLOGIA
Porażenie przez grzyby z rodzaju Ramularia objawia się w postaci plam widocznych
zwykle na liściach. Ich charakter (wielkość, barwa) zależy w dużej mierze od
środowiska i od indywidualnych właściwości porażonej rośliny. Białawy (rzadziej
czerwonawy) nalot znajduje się przeważnie na spodniej stronie zainfekowanych liści,
ale może też występować na stronie górnej lub być widoczny na obu. Nalot ten
składa się z trzonków i zarodników konidialnych, rzadziej na powierzchni plam
mogą znajdować się strzępki grzybni wegetatywnej (Tablica Ib).
Grzybnia jest wewnętrzna (niekiedy tylko widoczne są strzępki grzybni powierzchniowej).
Strzępki tworzą często stromata, zwykle w komorach przeddechowych
pod szparkami.
Konidiofory są hialinowe 1- lub wielokomórkowe, pojedyncze, rzadziej rozgałęzione.
Zazwyczaj zebrane w pęczki wystają na powierzchnię przez rozerwaną
epidermę bądź przez szparki (Tablica Ia, d). Na szczycie trzonków znajdują się
komórki konidiotwórcze.
Konidium różnicuje się z części komórki macierzystej, której ściana uwypukla
się na zewnątrz, po czym zostaje odgraniczona przegrodą (holoblastyczny typ konidiogenezy).
Oddzielanie zarodników od komórki macierzystej następuje schizolitycznie,
tj. przez rozszczepienie ściany odgraniczającej tak, że połowa przechodzi
do zarodnika a druga – pozostaje na szczycie komórki konidiotwórczej. Po oderwaniu
się konidiów na trzonkach widać wyraźne lekko zgrubiałe i ciemne blizny
[conidial scar]. W mikroskopie świetlnym dają się one zauważyć jako małe czarne
kropki. Po wytworzeniu zarodnika nowa oś konidioforu wyrasta bocznie (proliferacja
sympodialna) (Ryc. 2).
Zarodniki konidialne są hialinowe, 1- lub wielokomórkowe, najczęściej 1-4-
-komórkowe, różnego kształtu: cylindryczne, elipsoidalne, wrzecionowate lub
jajowate. Ich powierzchnia może być brodawkowana (Tablice Ic, IIa, b, c, d, f),
kolczasta lub gładka (Tablica IIe), powstają w łańcuszkach albo pojedynczo – znaczek
[hilum] znajduje się na obu lub tylko na jednym końcu zarodników. Jest on,
10
vol 95.indd 10 2006-01-21 17:10:59