vol 95.indd - Instytut Botaniki PAN

6. ZNACZENIE GOSPODARCZE I ZWALCZANIE
Wśród wszystkich żywicieli grzybów z rodzaju Ramularia występujących w Polsce,
prawie 21% stanowią rośliny użytkowe, tj. dziko rosnące, ale wykorzystywane przez
człowieka oraz uprawiane (por. PODBIELKOWSKI 1964). Są one atakowane przez 42
gatunki grzybów. Natomiast na roślinach uprawianych (także jako ozdobne) liczba
pasożytów jest mniejsza i wynosi 23 gatunki:
R. agrestis na Viola tricolor, R. armoraciae na Armoracia rusticana, R. asteris na
Aster amellus, R. atropae na Atropa belladonna, R. bellunensis na Chrysanthemum
sp., R. beticola na Beta vulgaris, R. curvula na Fagopyrum esculentum, R. deusta var.
alba na Lathyrus odoratus, R. deusta var. deusta na Lathyrus odoratus, R. didymarioides
na Lychnis chalcedonica, R. fagopyri na Fagopyrum esculentum, R. grevilleana
var. grevilleana na Fragaria moschata, F. vesca, F. vesca var. chiloensis, F. virginica,
F. viridis i F. x ananassa, R. heraclei na Coriandrum sativum, Levisticum officinale,
Pastinaca sativa, R. jaapiana na Limonium gmelinii, R. lactea na Viola odorata, R.
macrospora na Campanula medium, R. mulgedii na Lactuca sativa, R. pratensis
na Beta vulgaris, Rheum officinale, R. rhabarbarum i R. rhaponticum, R. pusilla na
Dactylis glomerata, Festuca rubra i Lolium perenne, R. silvestris na Dipsacus sativus,
R. sphaeroidea na Vicia faba, V. sativa i V. villosa, R. spiraeae na Spiraea salicifolia
oraz R. variablis na Digitalis purpurea i Verbascum thapsus.
Wydaje się, że najbardziej ważna gospodarczo jest R. beticola, gdyż może być
ona przyczyną obniżenia plonów, zwłaszcza na plantacjach buraków cukrowych.
Widocznym skutkiem choroby są plamy, początkowo na blaszkach liściowych, potem
obejmujące również ogonki i w końcu prowadzące do obumierania liści. Przy
silnym porażeniu objawy te mogą powodować zmniejszenie intensywności fotosyntezy
i zmiany w przemianie materii rośliny. Bardzo rzadko patogen doprowadza do
śmierci żywiciela, zawsze jednak obniża plony i wartość użytkową surowca roślinnego.
Optymalne warunki do swojego rozwoju R. beticola znajduje w temperaturze
18-20 0 C, powyżej 26 0 C nie zanotowano wzrostu strzępek grzybni (HESTBJERG et al.
1993). Dane te pozwalają przewidywać rozprzestrzenianie się pasożyta w zależności
od warunków pogody. R. beticola została umieszczona na liście organizmów patogennych
dla roślin z adnotacją, że może wywoływać epidemie wśród roślin uprawnych
(Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r., Dziennik
Ustaw z dnia 16 grudnia 2002 roku, nr 212, poz. 1798, załącznik nr 1).
Szkody gospodarcze w uprawach truskawek i poziomek wywołuje Ramularia
grevilleana var. grevilleana. Pasożytnicze działanie tego grzyba na rośliny jest podobne
jak u Ramularia beticola. Tu również ma miejsce zaburzenie prawidłowego
funkcjonowania procesów fotosyntezy, oddychania, transpiracji i pobierania wody
przez żywiciela, a obecność patogena uwidacznia się w postaci plamistości liści.
Bezpośrednie zwalczanie choroby jest możliwe przez opryskiwanie fungicydami
miedziowymi, tiokarbaminowymi (KOCHMAN 1973) lub przez stosowanie flusiliazolu
i carbendazimu (HESTBJERG et al. 1993). Ponieważ źródłem zakażenia mogą
14
vol 95.indd 14 2006-01-21 17:11:04