Z Australii do Łasku... - archiwum.lask.pl

PANORAMA ŁASKA
Trzeba pamiętać, skąd się wyszło
Rozmowa z byłym pilotem, dowódcą eskadry na łaskim lotnisku - Ryszardem Kosmanem
- Nie czuje Pan żalu, gdy na niebie pojawiają
się F-16?
- Nie, bo nie chcę powrotu do latania. Zająłem
się działką, 2 lata temu ukończyłem podyplomowe
studia na Politechnice Łódzkiej i mam
pracę, która pochłania mi cały wolny czas. A
jeśli idzie o F-16, to już w 1991 roku oglądałem
je w Dęblinie. To nie jest najnowszy samolot,
ale nowocześniejszy od tych eksploatowanych
przeze mnie.
- F-16 to inna generacja maszyn, ale przecież
i te, na których Pan niegdyś latał, nie
były złe…
- F-16 to maszyna naszpikowana nowoczesnością,
elektroniką. Model zakupiony przez
Polskę jest z pewnością znacznie unowocześniony,
ale nie najnowocześniejszy jak na XXI
wiek. Na wyposażenie polskich sił powietrznych
powinien wejść w latach dziewięćdziesiątych.
Moim zdaniem powinniśmy pozostać
przy maszynie europejskiej, dlatego byłem
zwolennikiem „Grippena”. Nie wyobrażam
sobie, by na przykład po zniszczeniu lotniska
F-16 mogły startować z drogowych odcinków
lotniskowych. A ponadto „Grippen” byłby
znacznie tańszy w eksploatacji.
- Ale „Grippen”, jak argumentowano przed
laty, nie miał możliwości sprawdzenia się
w warunkach bojowych…
- … co jest prawdą, ale oby taki test przeszły
pomyślnie, jeśli będzie taka konieczność, nasze
maszyny.
- Musi Pan jednak przyznać, że zrobiliśmy
znaczący krok do przodu, jeśli idzie o unowocześnienie
naszego lotnictwa.
-To prawda.
- Kiedyś wspomniał Pan, że regulamin lotów
pisany jest krwią – co to znaczy?
- Wszystkie katastrofy lotnicze mają potem
odzwierciedlenie w regulaminie. Mimo wprowadzania
coraz liczniejszych ograniczeń,
dochodzi jednak do wypadków. Z pewnością
katastrofy lotnicze były i będą, bo przecież zawieść
może zarówno aura jak i sprzęt. Im nowocześniejszy
ten ostatni, tym bardziej może
ulegać większym lub mniejszym awariom.
- Na szczęście nie miał Pan dramatycznych
przeżyć w powietrzu, ale i tak zapewne
podczas wieloletniej służby nie brakowało
stresu…
- Kiedyś podczas walki powietrznej koledze
zgasł silnik, innym razem mnie z kolei wyłączyły
się wszystkie przyrządy. Natychmiast
zawiadomiłem odpowiednie służby i wysłano
z pomocą samolot, który pomógł mi wylądować
na lotnisku. Ćwiczenia przerwano. Zawinił
sprzęt, ale… wyjaśniano to ponad rok.
Byłem przekonany, że nie popełniłem wówczas
żadnego błędu, a jeśli coś takiego by się
zdarzyło, z pewnością nic nie ukrywałbym, bo
i tak prawda wyszłaby na jaw. Gdy innym razem
nie włączyłem jednego z przełączników,
przyznałem się do tego.
- W 1980 roku Łask przeżył katastrofę
MiG-21, w której zginął pułkownik Iwanów
– jak doszło do tej tragedii?
- Szybko wyjaśniono przyczyny techniczne.
Iwanów, który leciał z uczniem, prawdopodobnie
nie domknął osłony kabiny maszyny,
którą pęd powietrza wyrwał na niskiej wysokości.
Siedzący z przodu uczeń nie wiedząc co
się stało, uruchomił dźwignię katapulty i odpalił
fotel, siedzący z tyłu instruktor nie miał
już żadnych szans na uratowanie.
- Mówi się, że łaskie lotnisko jest jednak
szczęśliwe dla pilotów…
- Gdy byłem dowódcą eskadry w latach 1991-
1994, nie doszło do większej awarii czy katastrofy,
co zapewne wynikało z olbrzymiego
się w takich sytuacjach i może dlatego straciłem
w końcu serce do lotnictwa.
- Przemawia przez Pana gorycz i pamięć
o złu, którego Pan doznał…
- Jak na górala przystało, dobro pamiętam 50
lat, zło – 100. A pamięć mnie nie zawodzi!
- Może tak jest w całej armii…
- Z pewnością są w wojsku ludzie mający ssanie
z góry i parcie z dołu. Muszę jednak przyznać,
że nie brak w armii i innych ludzi. W Łasku do
takich zaliczałem dowódcę pułkownika Marka
Ciszewskiego. Dowódcom eskadr dawał dużo
swobody, samodzielności, a jednocześnie był
wymagający od siebie i innych. I najważniejsze
– potrafił docenić pracę ludzi. Kończył akademię
zarówno w Związku Radzieckim jak i USA, ale
ktoś zablokował jego karierę i w górę poszli ci
spod znaku BMW – bierni, mierni, ale wierni.
Rok 1991 - Ryszard Kosman przy F-16 na lotnisku w Dęblinie
zaangażowania pilotów, personelu technicznego - A jednak lotnictwo było Pana życiową pasją,
proszę zatem powiedzieć, co z niej po-
i wszystkich pracujących na rzecz bezpieczeństwa
lotów.
zostało do dziś?
- Czy można się wyleczyć z lotnictwa? - Człowiek zawsze musi liczyć się z tym, że
- To prawda, że lotnictwo było niegdyś sensem
mojego życia, ale znam wiele osób, które jakieś inne wyjście. Dotyczy to wszystkich
coś się kończy, więc w zanadrzu trzeba mieć
przez długi czas nie mogły patrzeć na samoloty.
Wynikało to prawdopodobnie z krzywd, w domu i wieść życie emeryta, ale podpowie-
ludzi, a nie tylko pilotów. Mogłem siedzieć
jakich doznali. Zawsze – bez względu na stopień
i stanowisko – trzeba pamiętać, skąd się spektorzy bezpieczeństwa pracy. Przez 12 lat
dziano mi, że w zakładach potrzebni są in-
wyszło i nie piąć się w górę na plecach innych. pracowałem w tej dziedzinie, stąd studia podyplomowe.
Dziś jestem człowiekiem zajętym
Lotnictwo to specyficzny zawód. W powietrzu
musi być rozkaz, dyscyplina, ale na ziemi nie i nie mam wolnego czasu. To nawet dobrze –
powinno być różnicy między szeregowym czy uważam, że powinniśmy pracować całe życie,
dowódcą, powinien być szacunek dla drugiego by Polska była wreszcie krajem bogatym.
człowieka.
- Nie chce Pan powiedzieć, że gdy przyleciały
do Łasku F-16, jednak obserwował je
- Czy może dlatego synowie nie poszli
w Pana ślady?
Pan z dachu jednego z domów, że od czasu
- Mieli inne zainteresowania, ale i tak nie do czasu odwiedza Pan lotnisko…
chciałem, by szli do lotnictwa.
-To prawda, siedziałem na dachu, bo nie zaproszono
mnie na lotnisko, jak zresztą wielu innych
- Dlaczego?
- Właśnie z powodu traktowania ludzi przez byłych pilotów. Nie chcę o tym mówić szerzej,
niektórych przełożonych, który uważali, że są bo idą święta i wolę życzyć wszystkiego najlepszego
pilotom, technikom i ich rodzinom.
nieomylni, mają zawsze rację i mogą zgnoić
człowieka. Stawałem okoniem, nie dawałem
(P)
8