Pełny tekst (PDF) - Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie ...

Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010
OCENA SELEKTYWNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI
WYBRANYCH HERBICYDÓW
STOSOWANYCH W UPRAWIE KUKURYDZY
JERZY KSIĘŻAK, TADEUSZ MAGNUSZEWSKI
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy
Czartoryskich 8, 24-100 Puławy
jerzy.ksiezak@iung.pulawy.pl
I. WSTĘP
Odchwaszczanie plantacji kukurydzy należy do najefektywniejszych ekonomicznie
zabiegów agrotechnicznych ze względu na silną konkurencję chwastów o światło, wodę
i składniki pokarmowe. Koszty wynoszą od 5–6% nakładów ogółem ponoszonych na
uprawę kukurydzy, natomiast straty plonu, jak podają Rola i Rola (1987), mogą wynosić
70%, a według Skrzypczaka (2006), przy masowym ich wystąpieniu nawet 90%.
Obecnie coraz częściej nie dąży się do całkowitego zniszczenia wszystkich chwastów
rosnących w łanie rośliny uprawnej, ale takie ich ograniczenia, aby nie stanowiły dla
niej zagrożenia (Rola 2002). Konieczny jest wówczas dobór właściwych środków oraz
dawek i terminów ich stosowania, które w istotny sposób wpływają na poziom zachwaszczenia.
Ponadto poszukuje się środków, które nie tylko ograniczają rozwój
chwastów, są bezpieczne dla środowiska, ale także nie oddziałują fitotoksycznie na
rośliny kukurydzy.
W badaniach oceniono efektywność i selektywność wybranych herbicydów stosowanych
w dwóch terminach w uprawie kukurydzy.
II. MATERIAŁ I METODY
Doświadczenia polowe, które zakładano metodą losowanych bloków (split block),
w 4 powtórzeniach przeprowadzono w roku 2009 w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym
Kępa. Obiekty doświadczeń zamieszczone są w tabelach 1 i 3. Herbicydy
stosowano w dwóch terminach: A – bezpośrednio po siewie, B – w fazie sześciu liści
kukurydzy (BBCH 15–17). Ocenę efektywności działania badanych środków oraz ich
selektywności wykonano w 4. i 6. tygodniu od ich zastosowania. Po zbiorze określono
plon ziarna, MTZ i wilgotność ziarna w czasie zbioru. Istotność wpływu badanych
czynników doświadczenia na obserwowane cechy oceniano za pomocą analizy wariancji,
wyznaczając półprzedziały ufności testu Tukey’a na poziomie istotności α = 0,05.

Ocena herbicydów w kukurydzy 309
III. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
W doświadczeniu oceniającym efektywność działania badanych herbicydów zanotowano
pięć gatunków chwastów, przy czym najliczniej występowała Echinochloa
crus-galli (tab. 1). Liczba roślin tego gatunku na powierzchni 1 m 2 była prawie
3-krotnie większa niż Chenopodium album i 7-krotnie większa niż Amarathus retroflexus
i Capsella bursa-pastoris. Najskuteczniej zarówno w pierwszym, jak i drugim
terminie obserwacji występujące chwasty ograniczał Proponit 720 EC w dawce 6 l/ha
stosowany
Tabela 1. Ocena efektywności działania badanych preparatów (I. termin obserwacji)
Table 1. The evaluation of efficiency of tested crop-protection preparations (I date of observation)
Obiekt
Object
Kontrola – Control
[szt./m 2 ] – [pcs/m 2 ]
Dawka
Dose
[l/ha]
–
Termin
zabiegu
Date of treatment
–
I. termin obserwacji – 1st date of assessment
CHEAL
ECHCG
STEME
AMARE
CAPBP
28,7 78,7 16,2 11,7 11,6
Proponit 720 EC 1,5 A 47 62 66 61 57*
Proponit 720 EC 2,0 A 55 77 74 68 64
Proponit 720 EC 2,5 A 69 87 87 86 86
Proponit 720 EC 3,0 A 85 93 97 93 93
Proponit 720 EC 6,0 A 98 100 100 100 100
Guardian Max 840 EC 2,0 A 87 91 95 93 93
Proponit 720 EC 2,5 B 66 69 74 68 64
Proponit 720 EC 3,0 B 72 73 77 75 64
Guardian Max 840 EC 2,0 B 71 72 77 79 67
Proponit 720 EC +
Afalon Dys. 450 SC
2,0
1,0
A 89 91 87 85 93
Afalon Dys. 450 SC 1,5 A 85 91 84 68 89
NIR (0,05) – LSD (0.05) 13,12 4,61 16,29 26,06 23,47
CHEAL – Chenopodium album, ECHCG – Echinochloa crus-galli, STEME – Stellaria media, AMARE –
Amaranthus retroflexus, CAPBP – Capsella bursa-pastoris
* % zniszczenia – % destruction
po siewie. Natomiast skuteczność tego herbicydu stosowanego w tym terminie w dawce
3 l/ha była na podobnym poziomie, jak środka Guardian Max 840 EC stosowanego
w dawce 2 l/ha. Proponit 720 EC stosowany po siewie kukurydzy w dawkach 1,5 i 2 l/ha
oraz stosowany w fazie 6 liści kukurydzy odznaczał się średnią skutecznością zwalcza-

310
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010
Tabela 2. Ocena efektywności działania badanych preparatów (II. termin obserwacji)
Table 2. The evaluation of efficiency of tested crop-protection preparations (II date of observation)
Obiekt
Object
Dawka
Dose
[l/ha]
Termin
zabiegu
Date of
treatment
II termin obserwacji – 2nd date of assessment [%]
Kontrola – Control
[szt./m 2 ] – [pcs/m 2 ]
– – 27,9 79,1 15,4 12,1 11,2
Proponit 720 EC 1,5 A 48 63 67 64 59
Proponit 720 EC 2,0 A 63 78 76 70 67
Proponit 720 EC 2,5 A 72 89 89 86 85
Proponit 720 EC 3,0 A 86 96 97 93 93
Proponit 720 EC 6,0 A 98 100 100 100 100
Guardian Max 840 EC 2,0 A 90 92 94 93 93
Proponit 720 EC 2,5 B 67 69 76 71 67
Proponit 720 EC 3,0 B 74 74 78 76 66
Guardian Max 840 EC 2,0 B 71 73 78 85 70
Proponit 720 EC +
Afalon Dys. 450 SC
2,0
1,0
CHEAL
ECHCG
STEME
AMARE
CAPBP
A 89 91 89 83 92
Afalon Dys. 450 SC 1,5 A 86 92 86 71 86
NIR (0,05) – LSD (0.05) 86 92 86 71 86
nia występujących chwastów. Zastosowana po siewie kukurydzy mieszanka herbicydów
wykazała podobną skuteczność ograniczania występujących chwastów, jak Afalon
Dyspersyjny 450 SC stosowany w tym terminie w dawce 1,5 l/ha. Plony ziarna kukurydzy
na obiektach, na których stosowano herbicydy wynosiły od 10,1 do 11,03 t/ha i nie
różniły się istotnie. Natomiast plon ziarna na obiekcie kontrolnym był mniejszy
o 3,6 t/ha w stosunku do największego na obiekcie, na którym stosowano Proponit
720 EC w dawce 6 l/ha w pierwszym terminie (różnice istotne). Wysoką skuteczność
niszczenia E. crus-galli, Ch. album, A. retroflexus, Solanum nigrum obserwowała Gołębiowska
(2007) po zastosowaniu mieszanki herbicydów: Maister 310 WG + Actirob
842 SC + Mustang 306 SE lub Callisto 100 SC + Titus 25 WG + Trend 90 EC lub Titus
25 WG + Trend 90 EC + Banvel 480 SL. Waligóra i wsp. (2007) zanotowali natomiast
zadowalającą skuteczność Pledge 50 WP i Successor 600 stosowanych łącznie w stosunku
do Ch. album, V. arvensis, C. bursa-pastoris oraz E. crus-galli. Sulewska i Koziara
(2006) najlepszą skuteczność ograniczenia zarówno liczby, jak i masy chwastów
osiągnęli po dwukrotnym zastosowaniu środków Aspekt 500 SC + Atpolan lub jednorazowo
Aspekt 500 SC + Aminopielik Gold. Sulewska i Ptaszyńska (2004) podają, że
środek Maister 310 WG + Actirob B 842 EC wykazał ponad 90% skuteczność ograniczania
chwastów, natomiast autorki te obserwowały niską jego skuteczność w zwalczaniu
chwastów jednoliściennych.

Ocena herbicydów w kukurydzy 311
Tabela 3. Ocena fitotoksyczności działania herbicydów w skali 1 : 9
Table 3. The evaluation of herbicide phytotoxicity in 1 : 9 scale
Obiekt
Object
Dawka
Dose
[l/ha]
Termin
zabiegu
Date
of treatment
27.05.
2009
04.06.
2009
15.06.
2009
Kontrola – Control – – 1 1 1 1
Proponit 720 EC 2,5 A 1 1 1 1
Proponit 720 EC 3,0 A 1 1 1 1
Proponit 720 EC 6,0 A 1 1 1 1
Guardian Max 840 EC 2,5 A 1 1 1 1
Guardian Max 840 EC 5,0 A 1 1 1 1
Proponit 720 EC 3,0 B – 1 1 1
Proponit 720 EC 6,0 B – 1 1 1
Guardian Max 840 EC 2,5 B – 2 2 1
Guardian Max 840 EC 5,0 B – 3 3 1
Proponit 720 EC +
Afalon Dys. 450 SC
Proponit 720 EC +
Afalon Dys. 450 SC
2,0
1,0
4,0
2,0
A
A
A
A
22.06.
2009
1 1 1 1
1 1 1 1
Afalon Dys. 450 SC 2,5 A 1 1 1 1
Afalon Dys. 450 SC 5,0 A 1 1 1 1
1 – zniszczenie chwastów, brak działania na roślinę uprawną – weeds destroged, no effect on cultivated plants
9 – brak działania na chwasty, zniszczenie rośliny uprawnej – no effect on weeds, cultivated plants destroged
W doświadczeniu oceniającym selektywność herbicydów uwzględniono 13 obiektów
i porównywano je z kontrolą (tab. 3). Herbicyd Proponit 720 EC stosowany w dawkach
2,5; 3 i 6 l/ha po siewie kukurydzy oraz w dawkach 3 i 6 l/ha stosowany w fazie
6 liści kukurydzy i mieszanki Afalon Dyspersyjny 450 SC + Propomit 720 EC w dawce
2 + 1 i 4 + 2 l/ha stosowane po siewie nie wykazały fitotoksycznego działania na rośliny
kukurydzy. Gołębiowska i Rola (2003) podają, że herbicyd Calisto 100 EC łącznie ze
środkami Gesaprim 500 SC i Milagro 040 SC nie wykazał fitotoksycznego działania
w stosunku do niektórych odmian kukurydzy.
IV. PODSUMOWANIE
Stwierdzono istotne różnice efektywności działania badanych herbicydów w zwalczaniu
poszczególnych gatunków chwastów. Najskuteczniej zarówno w pierwszym, jak
i drugim terminie obserwacji ograniczał występujące chwasty Proponit 720 EC w dawce
6 l/ha stosowany po siewie. Badane herbicydy stosowane po siewie oraz w fazie
6 liści nie wpływały fitotoksycznie na rośliny kukurydzy.

312
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010
V. LITERATURA
Gołębiowska H., Rola H. 2003. Ocena skuteczności działania herbicydu Calisto 100 EC w zwalczaniu
chwastów jedno- i dwuliściennych na plantacjach kukurydzy. Prog. Plant Protection/Post.
Ochr. Roślin 43 (2): 645–647.
Gołębiowska H. 2007. Bioróżnorodność zachwaszczenia w kukurydzy oraz chemiczne sposoby
jego zwalczania. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 47 (3): 96–107.
Rola H. 2002. Ekologiczne i produkcyjne aspekty ochrony roślin przed chwastami. Pam. Puł.
130/II: 635–647.
Rola J., Rola H. 1987. Dynamika chwastów segetalnych na polach uprawnych. Mat. Symp. „Dynamika
zachwaszczenia pól uprawnych”. Wrocław, 25–25.06.1987: 131–148.
Skrzypczak G. 2006. Problem zwalczania chwastów w uprawie kukurydzy wciąż aktualny. Kukurydza
1 (6): 18–19.
Sulewska H., Koziara W. 2006. Skuteczność wybranych herbicydów stosowanych powschodowo
w kukurydzy. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 46 (2): 243–245.
Sulewska H., Ptaszyńska G. 2004. Skuteczność herbicydu Maister 310 WG na tle wybranych
preparatów triazynowych zalecanych w kukurydzy. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin
44 (2): 1124–1126.
Waligóra H., Szpurka W., Skrzypczak W. 2007. Skuteczność chwastobójcza herbicydów Successor
600 i Pledge 50 WP w kukurydzy cukrowej. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin
47 (3): 292–295.
JERZY KSIĘŻAK, TADEUSZ MAGNUSZEWSKI
EVALUATION OF SELECTIVITY AND EFFICIENCY
OF SELECTED HERBICIDES IN MAIZE CROP
SUMMARY
The study was conducted in 2009 in the Agricultural Experimental Station in Kępa near Puławy.
Obtained results are presented in tables 1 and 3. Significant differences in efficiency of
Proponit 720 EC against individual weed species were observed for different doses of the preparation.
Proponit 720 EC applied alone at the dose 6 l/ha after sowing exerted the best efficiency.
The herbicide applied at the dose 6.0 l/ha did not cause phytotoxic effects on maize crop.
Key words: propisochlor, herbicyde, maize, efficiency, selectivity