pełna wersja do pobrania
pełna wersja do pobrania
pełna wersja do pobrania
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Czas. Stomatol., 2006, LIX, 7, 531-537<br />
Organ Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego<br />
http://www.czas.stomat.net<br />
Implanty protetyczne jako zakotwiczenie w leczeniu<br />
orto<strong>do</strong>ntycznym – opis przypadków<br />
Prosthetic implants as anchorage in ortho<strong>do</strong>ntic treatment<br />
– case reports<br />
Joanna Mrowiec, Nicolaas Hahn<br />
Z Centrum Orto<strong>do</strong>ntyczno-Implantologicznego Aster-Med<br />
Kierownik: dr n. med. J. Mrowiec<br />
Streszczenie<br />
Cel pracy: omówiono możliwości wykorzystania<br />
implantów protetycznych podczas leczenia orto<strong>do</strong>ntycznego<br />
pacjentów <strong>do</strong>rosłych z częściowymi brakami<br />
zębowymi, u których przesunięcie zębów jest konieczne<br />
dla uzyskania optymalnego czynnościowego<br />
i estetycznego wyniku. Implant, jako jednostka stała<br />
w jamie ustnej tzn. nie ulegająca przemieszczeniom<br />
pod wpływem sił orto<strong>do</strong>ntycznych, może być w takich<br />
przypadkach wykorzystywany zarówno jako<br />
uzupełnienie protetyczne jak i zakotwiczenie dla<br />
przesunięć zębowych.<br />
Materiał i metody: opisano trzy przypadki: przesunięcie<br />
pojedynczego zęba w celu odtworzenia miejsca<br />
dla implantu, leczenia zgryzu krzyżowego przedniego<br />
za pomocą dżwigni wspartej na implancie<br />
protetycznym, leczenia tylołozgryzu z ekstrakcjami<br />
dwóch zębów górnych – implanty zostały użyte jako<br />
zakotwiczenie dla dystalizacji.<br />
Wyniki: stwierdzono, że zastosowanie implantów<br />
jako zakotwiczenia umożliwiło <strong>do</strong>konanie zaplanowanych<br />
przesunięć zębowych, które mogłyby być<br />
trudne lub wręcz niemożliwe <strong>do</strong> wykonania.<br />
Summary<br />
Aim of the study: To present a possible application<br />
of prosthetic implants during ortho<strong>do</strong>ntic treatment<br />
in partially edentate adult patients who require the<br />
movement of teeth to achieve optimal functional<br />
and aesthetic result. An implant, which is a stable<br />
unit in the oral cavity, meaning it is not likely to<br />
be displaced under ortho<strong>do</strong>ntic pressure, might be<br />
used as a prosthetic restoration and an anchorage<br />
for tooth movement.<br />
Material and methods: Three cases have been<br />
described: a single tooth movement to create space<br />
for an implant, treatment of anterior cross bite by the<br />
use of a lever supported on the prosthetic implant,<br />
and treatment of class II malocclusion following<br />
extraction of two upper teeth, where implants have<br />
been used as an anchorage for distalisation.<br />
Results: It was found that the use of prosthetic<br />
implants as anchorage enabled the movement of<br />
teeth to the planned position. Without this anchorage,<br />
it would have been difficult, or even impossible, to<br />
achieve this aim.<br />
HASŁA INDEKSOWE:<br />
implanty, zakotwiczenie, orto<strong>do</strong>ncja<br />
KEYWORDS:<br />
implants, anchorage, ortho<strong>do</strong>ntics<br />
Wstęp<br />
Zakotwiczenie – opór na siły orto<strong>do</strong>ntyczne,<br />
może być zlokalizowane w obrębie innych<br />
zębów, podniebienia, głowy, szyi lub implantów<br />
kostnych (1). Podczas planowania leczenia<br />
orto<strong>do</strong>ntycznego, należy rozważyć nie tylko<br />
wielkość sił potrzebnych <strong>do</strong> przesunięcia<br />
zębów, lecz także zanalizować i ocenić ich negatywny<br />
wpływ na cały łuk zębowy. Jednym<br />
531
J. Mrowiec, N. Hahn Czas. Stomatol.,<br />
z poważniejszych powikłań, które mogą wystąpić<br />
podczas leczenia orto<strong>do</strong>ntycznego jest<br />
utrata zakotwiczenia, a w rezultacie brak możliwości<br />
w zrealizowaniu uprzednio zaplanowanego<br />
przesunięcia zębów.<br />
Tradycyjne zakotwiczenie dzieli się na zewnątrzustne<br />
i wewnątrzustne. Zakotwiczenie<br />
wewnątrzustne może być <strong>do</strong>konane w obrębie<br />
zębów jednego łuku zębowego, łuku górnego<br />
i <strong>do</strong>lnego lub jednostkę kotwiącą może stanowić<br />
inny element niż zęby pacjenta – jest to tak<br />
zwane zakotwiczenie pozazębowe (4).<br />
W orto<strong>do</strong>ncji ponad dziesięć lat temu wykorzystano<br />
implanty wgojone ankylotycznie<br />
w charakterze elementów kotwiących (7, 9).<br />
Zaletą tego typu zakotwiczenia jest brak komórkowej<br />
aktywności przyzębia wokół jednostki<br />
kotwiącej, a co za tym idzie odporność<br />
na nie zaprogramowane przesunięcia w jej obrębie.<br />
Uzyskanie planowanego ruchu zębów<br />
może stanowić poważny problem u pacjentów<br />
z chorobami przyzębia lub z rozległymi<br />
brakami, gdzie pozostałe zęby nie stanowią<br />
wystarczającego oparcia. Po<strong>do</strong>bne utrudnienia<br />
występują, gdy istnieje konieczność dystalnego<br />
lub pionowego przesunięcia zębów, zaś<br />
pacjent nie chce korzystać z zewnątrzustnego<br />
aparatu orto<strong>do</strong>ntycznego.<br />
Powyższe trudności, a także stale wzrastająca<br />
liczba zgłaszających się pacjentów <strong>do</strong>rosłych<br />
spowo<strong>do</strong>wały, że w ciągu ostatnich<br />
lat opracowano wiele systemów wewnątrzustnych<br />
zakotwień pozazębowych, takich jak: implanty<br />
umieszczone w podniebieniu, miniimplanty<br />
stosowane w okolicy zatrzonowcowej,<br />
w grzebieniu jarzmowym czy w obrębie wyrostka<br />
zębo<strong>do</strong>łowego, minipłytki przykręcane<br />
<strong>do</strong> przedniej części gałęzi żuchwy, zakotwienie<br />
typu Aarhus i inne (1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10).<br />
Implanty znalazły zastosowanie we wprowadzeniu<br />
zębów zatrzymanych <strong>do</strong> łuku zębowego,<br />
cofaniu zębów przednich, przedprotetycznym<br />
ustawianiu filarów, leczeniu nieprawidłowości<br />
klasy II, zgryzie otwartym przednim i<br />
wielu innych przypadkach. Cechą wspólną jest<br />
ich tymczasowe zastosowanie podczas leczenia<br />
orto<strong>do</strong>ntycznego, po zakończeniu którego<br />
są one usuwane chirurgicznie.<br />
Cel pracy<br />
Celem pracy jest zaprezentowanie możliwości<br />
wykorzystania implantów protetycznych<br />
jako zakotwiczenia w leczeniu orto<strong>do</strong>ntycznym<br />
u pacjentów z brakami zębowymi.<br />
Implanty te użyte jako bazę odbu<strong>do</strong>wy protetycznej,<br />
co okazało się szczególnie korzystne<br />
u pacjentów z brakami zębowymi w odcinkach<br />
bocznych.<br />
Materiał i metody<br />
Leczenie z wykorzystaniem implantów protetycznych<br />
wymaga ścisłej współpracy implantologa,<br />
protetyka i orto<strong>do</strong>nty. Często konieczne<br />
jest wykonanie set-up (ustawienia zębów<br />
na modelach gipsowych), umożliwiające<br />
<strong>do</strong>kładne określenie zamierzonych przesunięć<br />
orto<strong>do</strong>ntycznych i zaplanowanie uzupełnienia<br />
protetycznego. Według tak przygotowanego<br />
projektu chirurg ustala ostateczne położenie<br />
implantów w wyrostku zębo<strong>do</strong>łowym i może<br />
także przygotować szablon chirurgiczny ułatwiający<br />
właściwe wprowadzenie implantów<br />
podczas zabiegu.<br />
Po wprowadzeniu wszczepów czeka się na<br />
ich osteointegrację około 4-5 miesięcy. W tym<br />
czasie można założyć stały aparat orto<strong>do</strong>ntyczny<br />
i rozpocząć niwelację. Następnie na implantach<br />
osadza się korony tymczasowe i aparat<br />
orto<strong>do</strong>ntyczny. Wskazane jest założenie pierścienia,<br />
aby uniknąć ewentualnego odklejania<br />
się aparatu od koron akrylowych. Ponieważ,<br />
implant stanowi jednostkę niezmienną pod-<br />
532
2006, LIX, 7 Implanty protetyczne w leczeniu orto<strong>do</strong>ntycznym<br />
czas całego leczenia orto<strong>do</strong>ntycznego jest niezwykle<br />
ważne umieszczenie zaczepu orto<strong>do</strong>ntycznego,<br />
w taki sposób, by nie wywołać niepożądanych<br />
zmian w położeniu zębów własnych<br />
pacjenta. Z tego powodu bezpieczniej<br />
jest stosować zaczepy typu Edgewise.<br />
U pacjentów <strong>do</strong>rosłych z częściowymi brakami<br />
zębowymi leczonych z powodu różnych<br />
wad zgryzu wykorzystano implanty śródkostne<br />
umożliwiające przesuwanie zębów niezbędne<br />
dla uzyskania <strong>do</strong>brego czynnościowo-<br />
-estetycznego wyniku leczenia. W następnym<br />
etapie implanty zostały wykorzystane <strong>do</strong> protetycznej<br />
odbu<strong>do</strong>wy brakujących zębów.<br />
Wyniki<br />
Taktykę postępowania oraz wyniki zilustrowano<br />
następującymi obserwacjami.<br />
O b s e r w a c j a 1. Pacjent lat 53, zgłosił<br />
się celem uzupełnienia brakujących zębów 24,<br />
26, 46, 47. W wyniku konsultacji protetycznej<br />
pacjent został skierowany <strong>do</strong> orto<strong>do</strong>nty, który<br />
rozpoznał: I klasę Angle’a po stronie prawej,<br />
tendencję <strong>do</strong> II klasy po stronie lewej, brak zębów<br />
46, 47, 24, 26. Przestrzeń dla brakującego<br />
zęba 24 była zmniejszona <strong>do</strong> 4 mm (ryc. 1a, b,<br />
c). Zdecy<strong>do</strong>wano wykonać implanty w miejscu<br />
brakujących zębów 26, 46 i 47 oraz od-<br />
Ryc. 1. Pacjent lat 53 (obserwacja 1) przed leczeniem; a, b – zdjęcia jamy ustnej, c – pantomogram.<br />
533
J. Mrowiec, N. Hahn Czas. Stomatol.,<br />
Ryc. 2. Pacjent lat 53 (obserwacja 1) po leczeniu; a, b – zdjęcia jamy ustnej, c – pantomogram.<br />
tworzyć miejsce dla zęba 24 poprzez dystalne<br />
przesunięcie zęba 25. W tym celu wprowadzono<br />
implant 26, który po 4 miesiącach został zaopatrzony<br />
w tymczasową koroną protetyczną,<br />
na której założono pierścień oraz przyklejono<br />
zamek orto<strong>do</strong>ntyczny na zębie 25. Ponieważ<br />
przesunięcie zęba 25 wymagało jego jednoczesnej<br />
intruzji zastosowano pętlę delta. Po<br />
5 miesiącach przesuwanie zostało zakończone<br />
i w miejscu zęba 24 wprowadzono implant<br />
(ryc. 2a, b, c).<br />
O b s e r w a c j a 2. Pacjent lat 46. Rozpoznano:<br />
zgryz krzyżowy przedni, braki zębów<br />
14, 15, 16, 26, 36, 46, duże starcie patologiczne<br />
wszystkich zębów, szczególnie zębów<br />
siecznych górnych i <strong>do</strong>lnych (ryc. 3a, b, c).<br />
W leczeniu zastosowano aparat stały cienkołukowy<br />
i implanty zębowe jako zakotwiczenie<br />
w miejscu brakujących zębów przedtrzonowych<br />
po stronie prawej. W pierwszym<br />
etapie leczenia założono łuk podniebienny na<br />
zęby 17, 27 i łuk częściowy zaktywowany<br />
przedsionkowo <strong>do</strong> wyprowadzenia zęba 23 ze<br />
zgryzu krzyżowego. Aby wzmocnić jednostkę<br />
kotwiącą, jaką stanowiły zęby 17 i 27 (wraz z<br />
łukiem podniebiennym), na implantach uzupełniających<br />
zęby 14 i 15 założono tymczasowe<br />
korony akrylowe, a następnie pierścienie<br />
orto<strong>do</strong>ntyczne z zamkami typu „edgewise”.<br />
Ząb 17 został połączony z implantami za<br />
534
2006, LIX, 7 Implanty protetyczne w leczeniu orto<strong>do</strong>ntycznym<br />
Ryc. 3. Pacjent lat 46 (obserwacja 2) przed leczeniem; a, b, c – modele gipsowe, c – pantomogram.<br />
Ryc. 4. Pacjent lat 46 (obserwacja 2) po leczeniu; a, b, c – zdjęcia jamy ustnej, d – pantomogram.<br />
535
J. Mrowiec, N. Hahn Czas. Stomatol.,<br />
pomocą stalowego łuku krawężnego 017x025<br />
leżącego biernie w szczelinie pierścieni. Po<br />
wyprowadzeniu zęba 23 ze zgryzu krzyżowego,<br />
na pozostałe zęby założono aparat stały w<br />
systemie MBT. Rozbu<strong>do</strong>wano łuk górny poprzez<br />
wychylenie zębów siekacznych i ustawienie<br />
ich we właściwym nagryzie. Ponieważ<br />
spowo<strong>do</strong>wało to powstanie szpar w odcinku<br />
przednim, na tak ustawione zęby sieczne zostały<br />
założone porcelanowe korony protetyczne.<br />
(ryc. 4a, b, c, d).<br />
O b s e r w a c j a 3. Pacjentka lat 40.<br />
Rozpoznano tyłozgryz całkowity z protruzją<br />
zębów siecznych górnych, znaczne stłoczenie<br />
górnych i <strong>do</strong>lnych zębów siecznych, brak zębów:<br />
18, 17, 27, 28. Ząb 26 z dużymi zmianami<br />
okołowierzchołkowymi, zatrzymane zęby<br />
38, 48 i objawy zapalenia przyzębia w okolicy<br />
stłoczonych <strong>do</strong>lnych zębów siecznych (ryc. 5a,<br />
b, c, d). Usunięto zatrzymane 38 i 48, a także<br />
ząb 26 ze wskazań ogólnostomatologicznych.<br />
Następnie zostały wprowadzone implanty protetyczne<br />
w miejscu 17 i 27, a po 3 miesiącach<br />
na implantach osadzono tymczasowe korony<br />
akrylowe. Usunięto ząb 31 i założono aparat<br />
stały na zęby górne i <strong>do</strong>lne. Celem leczenia<br />
było uzyskanie I klasy Angle’a, zlikwi<strong>do</strong>wanie<br />
dużego nagryzu poziomego poprzez dystalizacje<br />
zębów górnych bocznych, wyrównanie<br />
stłoczeń, cofnięcie zębów siecznych górnych,<br />
wyrównanie zębów siecznych <strong>do</strong>lnych i zamknięcie<br />
pozostałej przestrzeni po usuniętym<br />
zębie 31. Efekt ten został uzyskany po 20 miesiącach<br />
leczenia (ryc. 6a, b, c, d).<br />
Wnioski<br />
1. Użycie implantów protetycznych jako zakotwiczenia<br />
u pacjentów <strong>do</strong>rosłych umożliwia<br />
przesunięcie zębów, które w przypadku innego<br />
postępowania jest niemożliwe lub bardzo trudne<br />
<strong>do</strong> wykonania.<br />
Ryc. 5. Pacjentka lat 40 (obserwacja 3 przed leczeniem; a, b, c – modele gipsowe, d – pantomogram.<br />
536
2006, LIX, 7 Implanty protetyczne w leczeniu orto<strong>do</strong>ntycznym<br />
Ryc. 6. Pacjentka lat 40 (obserwacja 3) po leczeniu; a, b, c – zdjęcia jamy ustnej, d – pantomogram.<br />
2. Implanty śródkostne mogą mieć podwójne<br />
zastosowanie – jako element kotwiący podczas<br />
leczenia orto<strong>do</strong>ntycznego oraz jako filary<br />
<strong>do</strong> odbu<strong>do</strong>wy protetycznej.<br />
Piśmiennictwo<br />
1. Freudenhaler J. W., Haas R., Bantleon H.<br />
P.: Bicortocal titanium screws for critical ortho<strong>do</strong>ntic<br />
anchorage in the mandible; a prelimining<br />
raport on clinical appliances. Clinical Oral<br />
Implants Research, 2001, 12, 356-363. – 2.<br />
Janssens F., Swennen G., Dujardin T., Glineur<br />
R., Malevez C.: Use of onplant as ortho<strong>do</strong>ntic anchorage.<br />
Am. J. Orthod. Dentofacial Orthopedic.,<br />
2002, 122, 5, 566-570. – 3. Kalia S., Melsen B.:<br />
Interdisciplinary approaches to adult ortho<strong>do</strong>ntic<br />
care. J. Orthod., 2001, 28, 3, 191-196. – 4. Melsen<br />
B.: Problematyka zakotwień orto<strong>do</strong>ntycznych w<br />
podejściu racjonalnym. Moja Praktyka, 2003, 2,<br />
15, 7-20. – 5. Melsen B., Klemt B.: Adjunctive ortho<strong>do</strong>ntics<br />
as part of interdisciplinary treatment:<br />
a case report. Int J Ad. Orthod. Orthogn. Surg.,<br />
1997, 12, 3, 233-242. – 6. Melsen B.: The role<br />
of ortho<strong>do</strong>ntics in interdisciplinary treatments.<br />
Orthod. Fr., 1997, 68, 1, 121-138. – 7. Odman J.,<br />
Lekoholm U., Jem T., Branemark P., Thilander<br />
B.: Osteoingrated titanium implants a new approach<br />
in ortho<strong>do</strong>ntic treatment. Eur. J. Orthod.,<br />
1988, 10, 98-105. – 8. Prosterman B., Prosterman<br />
L., Fisher R., Gornitsky M.: The use of implants<br />
for ortho<strong>do</strong>ntic correction of an open bite. Am. J.<br />
Orthod. Dentofac. Orthop., 1995, 107, 245-250.<br />
– 9. Stean H.: Clinical case report: an improved<br />
technique for using dental implants as ortho<strong>do</strong>ntic<br />
anchorage. J. Oral Implant., 1993, 19, 4, 336-<br />
-340.<br />
Otrzymano: dnia 16.I.2006 r.<br />
Adres autorów: 02-940 Warszawa, ul. Św. Bonifacego<br />
92, Astermed.<br />
537
Change language