opinię przyjaciela sÄ du - Helsińska Fundacja Praw Człowieka

podlegać ocenie w kategoriach prawdy i fałszu, drugie nie mogą być przedmiotem takiego
dowodu. Wymóg wykazania prawdziwości sądu wartościującego jest niemożliwy do
spełnienia i sam w sobie narusza swobodę wypowiedzi gwarantowaną przez Konwencję. W
wyroku w sprawie Kurłowicz przeciwko Polsce (wyrok z dnia 22 czerwca 2010 r., skarga nr
41029/06), ETPC uznał, że wypowiedzi skarżącego (radnego miasta Knyszyna), które
dotyczyły rzekomej niegospodarności dyrektora miejscowej szkoły oraz braku umiejętności w
utrzymaniu dyscypliny. mają charakter ocenny i podlegają ochronie przewidzianej w art. 10
Konwencji.
38. Helsińska Fundacja Praw Człowieka stoi na stanowisku, że sąd powinien określić, które z
wypowiedzi uznanych przez Sąd Rejonowy w Krośnie za zniesławiające (m.in. „za
panowania tego dyrektora widać można spodziewać się wszystkiego”, „faworyzuje niektóre
dzieci i rodziców kosztem innych”, „traktuje szkołę jak prywatny folwark”, „nie potrafi
zapewnić dzieciom bezpieczeństwa”) mają charakter ocenny. Naszym zdaniem dokonanie
weryfikacji w kategorii prawdy i fałszu większości z tych wypowiedzi nie jest możliwe.
Dlatego w opinii Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka trudno zgodzić się z konstatacją Sądu
Rejonowego, że „z każdego z tych zarzutów oskarżycielka prywatna musiała się tłumaczyć
swoim zwierzchnikom, a zarzuty stawiane przez oskarżonych się nie potwierdziły”.
39. Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka brak rozróżnienia przez sądy wypowiedzi
wartościujących od faktów należy uznać za problem systemowy. Świadczą o tym kolejne
przypadki skazań z art. 212 k.k. za wypowiedzi o charakterze ocennym. Jednym z
przykładów jest zakomunikowana w sierpniu 2011 r. przez ETPC rządowi polskiemu sprawa
Anny Gałus (skarga nr 61673/10), nauczycielki z Puław, skazanej za zniesławienie dyrektorki
szkoły, w której pracowała. Skarżąca zarzuca Polsce naruszenie art. 10 Konwencji,
gwarantującego swobodę wypowiedzi. Skarżąca została skazana za to, iż podczas zebrania z
rodzicami, zwołanego w celu omówienia problemów związanych z funkcjonowaniem szkoły,
wyraziła opinię, że jedna z nauczycielek przebywa na urlopie zdrowotnym z powodu
załamania nerwowego i myśli samobójczych, które miały być wywołane szykanami ze strony
dyrektorki. Zdaniem sądów skarżąca nie miała kompetencji do publicznego wyrażania
wskazanych ocen. Kolejnym przykładem jest zakomunikowana przez ETPC w sierpniu 2009
r. sprawa Izabeli Lewandowskiej – Malec (skarga nr 39660/07), radnej gminy, którą skazano
za opinię dotyczącą działalności burmistrza. Mimo iż wypowiedziane przez skarżącą
twierdzenia miały charakter wypowiedzi ocennych, w toku procesu sądy domagały się, by ta
udowodniła prawdziwość sformułowanych przez siebie zarzutów.
7. Wnioski
40. Mając powyższe na uwadze, zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka można
poddać w wątpliwość zgodność wyroku Sądu Rejonowego w Krośnie, skazującego M. i A. P.
na podstawie art. 212 § 1 k.k., z gwarancjami wolności słowa wyrażonymi w art. 54 ust. 1
Konstytucji RP oraz art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a także gwarancjami
10