ÅciÄ gnij nr 29 z 05/2008 - PortalMorski.pl
ÅciÄ gnij nr 29 z 05/2008 - PortalMorski.pl
ÅciÄ gnij nr 29 z 05/2008 - PortalMorski.pl
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
OD REDAKTORA<br />
www.naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Wielkie ma³e zdjêcia…<br />
Nr 5 (<strong>29</strong>) Rok III<br />
ISSN 1895-4812<br />
WYDAWCA<br />
„Okrêtownictwo i ¯egluga”<br />
Spó³ka z o.o.<br />
Prezes zarz¹du,<br />
Redaktor naczelny:<br />
Grzegorz Landowski<br />
tel. (58) 307 12 49<br />
grzegorz.landowski@naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Dyrektor<br />
ds. wydawniczych:<br />
Ilona Miluszewska<br />
tel. (58) 307 15 54<br />
ilona.miluszewska@naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Sekretarz redakcji<br />
Czes³aw Romanowski<br />
tel. (58) 307 16 35<br />
czeslaw.romanowski@naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Publicyœci:<br />
Tomasz Falba, tel. (58) 307 16 35<br />
tomasz.falba@naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Piotr B. Stareñczak, tel. (58) 307 22 45<br />
piotr.starenczak@naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Sekretariat:<br />
tel. (58) 307 17 90<br />
fax (58) 307 12 56<br />
sekretariat@naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Adres<br />
wydawnictwa i redakcji:<br />
ul. Na Ostrowiu 1<br />
80-958 Gdañsk<br />
Nr rachunku bankowego:<br />
57 1<strong>05</strong>0 1764 1000 0018 0203 7869<br />
Prenumerata i sprzeda¿<br />
numerów archiwalnych:<br />
Tel. (58) 307 15 54<br />
Zamówienia na prenumeratê<br />
krajow¹ przyjmuj¹:<br />
Poczta Polska,<br />
Ruch SA, Kolporter SA<br />
Oprac. graficzne i DTP:<br />
S³awomir W³odarczyk<br />
Autorzy:<br />
Jakub Bogucki, Hubert Bierndgarski,<br />
Przemys³aw Miller, Tomasz Konopacki,<br />
Adam WoŸniczka.<br />
Stale wspó³pracuj¹:<br />
Monika Jankiewicz - Brzostowska,<br />
Liliana Gie³don, Jerzy Drzemczewski,<br />
Marian Lenz, Andrzej Perepeczko.<br />
Marek Twardowski.<br />
Druk:<br />
Drukarnia SPARTAN sp. z o.o.<br />
ul. Poleska 25, 81-321 Gdynia<br />
Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci<br />
za treœæ og³oszeñ i reklam.<br />
Materia³ów nie zamówionych nie zwracamy.<br />
Zastrzegamy sobie prawo skracania<br />
i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytu³ów,<br />
a tak¿e do zamieszczania kopii materia³ów<br />
drukowanych w „Naszym Morzu”<br />
i „Budownictwie Okrêtowym”<br />
na stronie WWW bez dodatkowego<br />
wynagrodzenia.<br />
Nak³ad 3500 egz.<br />
Pamiêtam, jak… nooo, doœæ dawno temu<br />
zaczytywa³em siê w opowieœciach o (wy)czynach<br />
polskich okrêtów i ich za³óg na morzu<br />
w czasach drugiej wojny œwiatowej. Wtedy by-<br />
³em jeszcze nastolatkiem. Internet nie istnia³,<br />
nie by³o te¿ gier komputerowych, a w czarnobia³ej<br />
telewizji nadawano tylko 2 programy.<br />
Z wypiekami na twarzy, ca³ym sob¹ poch³ania³em<br />
kolejne tomy mniej i bardziej wartoœciowej<br />
morskiej literatury. Oczami wyobraŸni<br />
œledzi³em brawurow¹ ucieczkê okrêtu ORP<br />
Orze³ z Tallina. Zreszt¹, s³ynny film o tym wydarzeniu<br />
(czarnobia³y – a jak¿e!) w re¿. Leonarda<br />
Buczkowskiego z 1959 roku z sentymentem<br />
ogl¹dam do dziœ (o szykowanej ekspedycji<br />
do wraku „Or³a” piszemy na str. 33).<br />
Pamiêtam jak podziwia³em bohaterski rajd niszczyciela<br />
ORP Piorun na potê¿ny niemiecki<br />
pancernik Bismarck, który umo¿liwi³ jego póŸniejsze<br />
zatopienie przez aliantów i jak mia³em<br />
prawie ³zy w oczach, gdy czyta³em o dziesi¹tkowanym<br />
przez samoloty Luftwaffe i U-Booty<br />
polskim okrêcie ORP Garland os³aniaj¹cym<br />
sprzymierzeñców w tragicznym dla niego konwoju<br />
PQ 16 do Murmañska. Potrafi³em przez<br />
kilka dni nie wychodziæ z domu (np. do szko³y<br />
– dopiero dziœ mogê to przyznaæ w nadziei, ¿e<br />
bêdzie mi to wybaczone) ca³kowicie zatapiaj¹c<br />
siê w lekturze.<br />
A nie mog³em siê wprost oderwaæ od ksi¹-<br />
¿ek, które napisa³ Jerzy Pertek. Mam na myœli<br />
zw³aszcza „Wielkie dni ma³ej floty” i „Drug¹<br />
ma³¹ flotê”. Moj¹ wyobraŸniê, oprócz stylu autora<br />
pobudza³y ich ok³adki i œwietne ilustracje<br />
malarza – marynisty, Adama Werki, a jeszcze<br />
bardziej równie nieliczne, co zagadkowe, stare<br />
zdjêcia.<br />
Poch³aniaj¹c ksi¹¿ki tego znawcy i mi³oœnika<br />
morza z Poznania nie mog³em wiedzieæ,<br />
¿e w jego zbiorach znajdowa³o siê wówczas<br />
kilka tysiêcy unikatowych fotografii, uzyskanych<br />
niema³ym trudem zza ¿elaznej kurtyny,<br />
a dokumentuj¹cych dzieje marynarzy polskiej<br />
floty wojennej na Zachodzie w latach 1939 –<br />
47. Ma³o kto wiedzia³ wtedy i wie nawet jeszcze<br />
dziœ, ¿e Pertek wykona³ tytaniczn¹ pracê<br />
nad tym unikatowym zbiorem i ¿e próbowa³<br />
go wydaæ w Polsce. Bezskutecznie.<br />
Niedawno mia³em okazjê obejrzeæ kilkanaœcie<br />
wybranych fotografii, zaledwie ma³¹ cz¹stkê<br />
z tego wielkiego zbioru. S¹ niezwyk³e. Nie<br />
zobaczymy na nich ceremonialnej pompy, czy<br />
nachalnej propagandowej wymowy pozowanych<br />
obrazków „ku czci”. Widzimy na nich syl-<br />
wetki okrêtów, ale tak¿e marynarzy krz¹taj¹cych<br />
siê po pok³adzie. Obserwujemy ich twarze,<br />
uchwycone w kadrze spojrzenia i gesty.<br />
Ten reporterski zapis chwil, nieupozowany,<br />
autentyczny, jest bardziej wymowny ni¿ niejedna<br />
gêsto zapisana karta historycznej ksiêgi.<br />
Patrz¹c niedawno na te zdjêcia wróci³em<br />
myœlami do lat, gdy tak ³apczywie poch³ania-<br />
³em „Wielkie dni ma³ej floty”, jedn¹ z tych niezapomnianych<br />
lektur, które ukszta³towa³y mój<br />
i mojego pokolenia sposób myœlenia o tym fragmencie<br />
naszej polskiej historii. To, co wtedy<br />
by³o gr¹ wyobraŸni, po up³ywie przesz³o dwudziestu<br />
lat wróci³o teraz w formie fotograficznego<br />
zapisu. Konfrontacja m³odzieñczych wyobra¿eñ<br />
z prawd¹ namacalnego, reporterskiego<br />
przekazu okaza³a siê bardzo pouczaj¹ca.<br />
Patrz¹c na te zdjêcia myœla³em te¿ ze smutkiem<br />
o naszej dzisiejszej obojêtnoœci na to, co<br />
historycznie wartoœciowe. Myœla³em o tym<br />
z jak¹ niefrasobliwoœci¹ pozwalamy na niszczenie<br />
zabytków i œladów dziedzictwa Polski<br />
morskiej, jak ³atwo przychodzi nam skazywaæ<br />
na zapomnienie to, co powinno byæ pamiêtane,<br />
dla zachowania naszej to¿samoœci i dla przysz³ych<br />
pokoleñ. Ale myœlê te¿ z radoœci¹ i nadziej¹ o tych,<br />
którzy walcz¹ o przywrócenie tych unikatowych<br />
fotografii œwiatu. O ma³ej grupie entuzjastów,<br />
którzy maj¹ wielkie serca…<br />
Grzegorz.Landowski@naszemorze.com.<strong>pl</strong><br />
Nasze MORZE l <strong>nr</strong> 5 l maj <strong>2008</strong><br />
3
Change language