ŚciÄ gnij nr 29 z 05/2008 - PortalMorski.pl

MORSKI ŒWIAT
bezprawie
dzie Sumatry prowincji Aceh nie ograniczali
siê do atakowania si³ rz¹dowych na
l¹dzie, podjêli równie¿ akcje na morzu
pobieraj¹c tak zwany podatek rewolucyjny
od statków zbli¿aj¹cych siê do Cieœniny
Malakka.
Na morzu z du¿¹ intensywnoœci¹ dzia-
³aj¹ rebelianci muzu³mañscy z po³udniowo
filipiñskiej wyspy Mindanao, a morskie
formacje Tamilskich Tygrysów zdo-
³a³y przez lata skutecznie blokowaæ pó³wysep
Jaffna na pó³nocy Sri Lanki. Równie¿
w rejonie Zatoki Gwinejskiej dziesiêciolecia
wojen domowych w Liberii,
Sierra Leone i na Wybrze¿u Koœci S³oniowej
w po³¹czeniu z wewnêtrznymi problemami
Nigerii zaowocowa³y znacz¹cym
wzrostem zagro¿enia na wodach przybrze¿nych.
Równie niebezpieczne s¹
wody somalijskie ze wzglêdu na dzia³ania
partyzantów i bojowników. W nastêpstwie
wojen ba³kañskich akty piractwa –
sporadyczne co prawda – odnotowano na
Adriatyku.
Mniej okrêtów
– mniejsze bezpieczeñstwo
Element drugi, sprzyjaj¹cy rozwojowi
morskiej przemocy i równie¿ œciœle zwi¹zany
z zakoñczeniem zimnej wojny, to
znacz¹ce zmniejszenie obecnoœci supermocarstw
na oceanach. Trudno bowiem
paraæ siê piractwem w rejonie regularnie
patrolowanym przez okrêty. W momencie,
gdy bêd¹ca sukcesork¹ ZSRR Rosja
zrezygnowa³a z utrzymywania zespo³ów
floty na akwenach oddalonych od w³asnych
wybrze¿y, równie¿ obecnoœæ si³
zbrojnych sojuszu zachodniego zosta³a
tam powa¿nie zredukowana. W ow¹ swoist¹
pró¿niê weszli piraci, partyzanci morscy,
terroryœci .
Spad³a liczebnoœæ flot czo³owych
pañstw morskich. Je¿eli na przyk³ad w roku
1990 US Navy posiada³a ³¹cznie 594
rozmaite jednostki, to w roku 2006 by³o
ich ju¿ tylko 281. Rewolucja technologiczna
powoduj¹ca wzrost kosztów pojedynczego
okrêtu, spowodowa³a swoiste przechodzenie
iloœci w jakoœæ. Tylko, ¿e do
zwalczania piractwa i innych aktów przemocy
na morzu wcale nie trzeba okrêtów
prezentuj¹cych najwy¿szy poziom
militarnej technologii. Czynnik kolejny, to
s³aboœæ wielu pañstw nadbrze¿nych. Ich
administracja, s³u¿by porz¹dku publicznego,
a nawet armie i floty wojenne s¹ skorumpowane.
Pirackie gangi s¹ wiêc w stanie
infiltrowaæ agendy przeznaczone do
walki z przemoc¹ na morzu. Do tego
dodaæ nale¿y wra¿liwoœæ m³odych krajów
pokolonialnych na punkcie w³asnej suwerennoœci.
Czêsto powoduje odrzucenie
propozycji pomocy zagranicznej
w zwalczaniu piractwa. Do tego dodaæ
jeszcze trzeba fenomen tak zwanych
pañstw upad³ych, czyli takich gdzie nie
istnieje w³adza centralna, zaœ rozleg³e
obszary znajduj¹ siê pod kontrol¹ rozmaitych
wata¿ków, w literaturze anglosaskiej
zwanych czêsto warlordami. Takie strefy
bezprawia i bezrz¹du przyci¹gaj¹ piratów,
przemytników, handlarzy ludŸmi, czy
wreszcie terrorystów.
A przyczyny piractwa? To czêsto bieda
i niemo¿noœæ znalezienia Ÿróde³ utrzymania
na l¹dzie.
Somalijska beczka prochu
Wszystkie te zjawiska z wyj¹tkow¹
ostroœci¹ dostrzec mo¿na w Somalii. Kraj
ten ju¿ kilkanaœcie lat temu przesta³ funkcjonowaæ
jako normalne pañstwo, które
efektywnie kontroluje swoje terytorium
i obszary morskie. Proces upadku by³ d³ugotrwa³y
i burzliwy. Niepodleg³a Somalia
powsta³a w 1960 roku z po³¹czenia obszarów
by³ej kolonii brytyjskiej i w³oskiej. Po
dziewiêciu latach niepodleg³ego bytu,
Spektakularna akcja Francuzów po
uprowadzeniu ¿aglowca Le Pontant
nie odstraszy³a innych piratów. Ju¿ kilka
dni póŸniej, 20 kwietnia uprowadzony
zosta³ hiszpañski tuñczykowiec
Playa de Bakio obsadzony przez 13
Basków i 13 afrykañskich rybaków.
Wydarzy³o siê to oko³o 200 mil od
wybrze¿y œrodkowej Somalii. Jednostkê
zmuszono do zatrzymania strza³ami
z granatnika przeciwpancernego.
Madryt skierowa³ w rejon incydentu
fregatê Mendez Nunez, która znajdowa³a
siê na Morzu Czerwonym zmierzaj¹c
do Djibouti, gdzie wejœæ mia³a
w sk³ad miêdzynarodowego zespo³u.
Na pok³adzie jednostki znajduje siê
pododdzia³ piechoty morskiej i sekcja
strzelców wyborowych.
Napastnicy skierowali uprowadzony
statek ku portowi Haradere, ale lokalna
milicja nie zezwoli³a im na pozostanie
tam. Wynika³o to zapewne z jed-
Piraci atakuj¹
w Somalii dosz³o do zamachu stanu zorganizowanego
przez m³odych, prokomunistycznych
oficerów. W³adzê przej¹³ Mohammed
Siad Barre. Nowa ekipa nie doczeka³a
siê jednak stabilnego wsparcia ze
strony bloku komunistycznego. Po obaleniu
cesarstwa w Etiopii, ZSRR nie mog¹c
wspieraæ jednoczeœnie dwóch, tradycyjnie
sk³óconych pañstw, dokona³ odwrócenia
sojuszy, przenosz¹c poparcie na Etiopiê.
Na pocz¹tku lat osiemdziesi¹tych zaczê³a
aktywizowaæ siê antyrz¹dowa partyzantka.
Pod koniec dekady w³adza Barre
ogranicza³a siê w praktyce do stolicy kraju,
Mogadiszu. W grudniu 1990 roku stolica
pad³a. Pozbawienie w³adzy Siada Barre
oznacza³o pocz¹tek rozpadu Somalii.
Zjednoczona dot¹d opozycja rozpoczê³a
walkê o w³adzê. Przybra³a ona formê
permanentnej wojny domowej prowadzonej
przez ugrupowania klanowe, której
nie zdo³a³a przerwaæ nawet interwencja
miêdzynarodowa (1992–1995). W miêdzyczasie
do gry wesz³a jedna si³a, której
œwieccy worlordowie nie uwzglêdnili.
By³y ni¹ Zjednoczone Trybuna³y Islamskie.
W lipcu i sierpniu 2006 roku islamskie
formacje zbrojne zajê³y Mogadisz,
wypieraj¹c bojówki lojalne wobec rz¹du
tymczasowego.
nej strony z obaw przed odwetem rz¹du
centralnego wspieranego przez
Etiopczyków, z drugiej z istniej¹cej
groŸby podjêcia przez Hiszpanów akcji
odbicia zak³adników. Pobrawszy zaopatrzenie
piraci skierowali siê na
otwarte morze. W momencie pisania
niniejszego tekstu zak³adnicy nadal pozostawali
w rêkach piratów.
Z kolei 21 kwietnia w odleg³oœci oko-
³o 440 km od Adenu ostrzelany zosta³
zbiornikowiec do przewozu surowej ropy
Takayama (noœnoœæ 150 000 ton, d³ugoœæ
332 m) id¹cy pod balastem z Ulsan
w Korei do Yamboo w Arabii Saudyjskiej.
Kapitan statku poinformowa³
o napaœci dowódcê niemieckiej fregaty
Emden (wchodz¹cej w sk³ad stacjonuj¹cego
w Djibouti miêdzynarodowego
zespo³u). Okrêt ruszy³ ku zaatakowanej
jednostce oraz wys³a³ w jej kierunku
œmig³owiec pok³adowy zmuszaj¹c
piratów do wycofania siê.
Nasze MORZE l nr 5 l maj 2008
45