Vibracije centrifugalnih pumpi u sistemima za hlađenje ...
Vibracije centrifugalnih pumpi u sistemima za hlađenje ...
Vibracije centrifugalnih pumpi u sistemima za hlađenje ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2. Pregled dosadašnjih istraživanja vibracija <strong>pumpi</strong><br />
- Komponente pumpe se mogu oštetiti vibracijama; primjeri tih komponenti su<br />
klizni ležajevi, <strong>za</strong>ptivke i radna kola.<br />
- Zaptivke na ležajevima su jako osjetljive na radijalno kretanje vratila. Kako imaju<br />
uske tolerancije, i vrlo mala oštećenja dovode do prijevremenog trošenja i<br />
otkazivanja.<br />
- Navrtke kojima su pričvršćeni pumpa i motor se usljed vibracija mogu olabaviti.<br />
2.2.1. Rezonanca<br />
Za razliku od turbina i kompresora, problemi rezonance kod horizontalnih <strong>pumpi</strong> su<br />
prilično rijetki. Pumpe rade manjim brzinama, a prigušenje i krutost su veći usljed<br />
prisustva fluida, koji prigušuje vibracije i pomjera rezonancu izvan radnog područja<br />
pumpe. Mnogi proizvođači <strong>pumpi</strong> tvrde da njihove pumpe nemaju kritičnu brzinu<br />
koja se može postići. Ipak, ima slučajeva kad se rezonanca može pojaviti i čak<br />
uzrokovati ozbiljne probleme.<br />
Problemi rezonance su više ve<strong>za</strong>ni <strong>za</strong> drugi, nego <strong>za</strong> prvi glavni oblik oscilovanja.<br />
Kod prvog glavnog oblika oscilovanja, kretanje vratila je najveće u centru vratila,<br />
gdje je i prigušenje najveće. Međutim, <strong>za</strong> drugi oblik oscilovanja je karakteristično da<br />
u centru nema kretanja (tačka pregiba), tako da eventualne poremećajne sile mogu<br />
i<strong>za</strong>zvati rezonancu koju <strong>za</strong>ptivači ne prigušuju.<br />
Najčešća poremećajna sila kod turbomašina je mehanički debalans. Kako većina<br />
<strong>pumpi</strong> radi na manje od 3600 min -1 , brzina vrtnje ne dostiže kritičnu brzinu, koja je<br />
opet povišena usljed krutosti ležajeva i <strong>za</strong>ptivača. Problemi se javljaju samo kod jako<br />
velikih <strong>pumpi</strong> koje rade na višim brzinama. Drugi važan izvor poremećajnih sila je<br />
frekvencija prola<strong>za</strong> lopatica. Taj problem je čest i kod manjih <strong>pumpi</strong> i veoma se teško<br />
otkriva.<br />
Dok su problemi rezonance kod horizontalnih <strong>pumpi</strong> rijetki, isto se ne može reći i <strong>za</strong><br />
vertikalne pumpe. Najčešći oblik oscilovanja pri kojem se javlja rezonanca je<br />
konzolna rezonanca. Problem strukturalnih vibracija <strong>pumpi</strong> se teško rješava, jer <strong>za</strong><br />
razliku od lako rješivog problema rezonance vratila, rezonanca cijelog pumpnog<br />
sistema se teško prigušuje. Moguća rješenja su dodavanje mase na kućište pumpe, ili<br />
instalacija dinamičkog apsorbera. Dinamički apsorber mijenja dinamičku<br />
karakteristiku sistema, tako da sistem dobija još jedan stepen slobode kretanja. Za<br />
probleme čiji se uzroci teško identificiraju, jedino rješenje je precizno balansiranje<br />
sistema, odnosno eliminacija poremećajne sile.<br />
2.3. Metode mjerenja vibracija<br />
<strong>Vibracije</strong> su normalna pojava kod mašina. Ako su vibracije unutar određenih granica,<br />
onda su one znak da mašina normalno funkcioniše. Da bi se ustanovilo da li su<br />
vibracije unutar dopuštenih granica, potrebno je dijagnostičko ispitivanje. Kad se u<br />
praksi pojave problemi sa vibracijama, vrši se ispitivanje vibracija poredeći amplitudu<br />
i frekvenciju dobijenu mjerenjem sa normiranim vrijednostima. Proizvođači <strong>pumpi</strong> su<br />
<strong>za</strong> svoje potrebe razvijali vlastite metode i tehnike ispitivanja.<br />
12
Change language