nr 24 - Pismo Studenckie PDF

€URO | Polska droga do euro
Polska droga do euro | €URO
Magdalena Karst-Adamczyk
Czy waluta ma
znaczenie
Na ostateczny wybór celu podróży
wpływa szereg czynników.
Sprzyjający klimat, ważne
zabytki architektury, dobra
infrastruktura są ważne, ale
często przegrywają z argumentami,
za którymi stoją pieniądze.
Chcemy podróżować
tanio, więc zwracamy uwagę na
koszty życia w danym państwie.
Waluta kraju, który zamierzamy
odwiedzić także bywa brana
pod uwagę. Poruszanie się po
krajach strefy euro to wygoda
– nie tylko tą samą walutą
można płacić w kilku krajach,
ale także bez kłopotu można
porównywać ceny pomiędzy
poszczególnymi z nich.
prof. Witold Orłowski,
dyrektor Szkoły Biznesu
Politechniki Warszawskiej
Szczerze mówiąc, wybierając miejsca
podróży turystycznych nigdy nie zadaję
sobie pytania: „czy jest tam taniej, czy
drożej”, ale głównie myślę o tym, czy
miejsce mnie ciekawi. Cóż z tego, że
spędzimy wakacje tanio, jeśli się wynudzimy
Oczywiście ograniczenia finansowe
zawsze mogą mieć znaczenie, ale
nie powinny być głównym elementem
decyzji. Jak ktoś bardzo chce gdzieś dotrzeć,
dotrze. Lepiej zamiast dłuższych,
ale nieciekawych wakacji jechać gdzieś
na krócej, ale za to na wakacje lepsze
i ciekawsze. Po latach nie pamięta się już,
ile co kosztowało, ale w pamięci zostają
naprawdę ważne wspomnienia.
dr Jan Borkowski, Centrum
Europejskie UW, sekretarz stanu
w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Było to wiosną
1996 roku, na niespełna
3 lata przed
utworzeniem
euro. Jechaliśmy
samochodem ze
Strasburga (Francja)
wzdłuż Renu
na lotnisko
do Frankfurtu
n. Menem (Niemcy).
Po drodze postanowiliśmy zatrzymać
się w Heidelbergu (Niemcy). U stóp
góry zamkowej chcieliśmy pozostawić
samochód na płatnym parkingu. Mieliśmy
w portfelach franki francuskie, ale nie
mieliśmy niemieckich marek. Parkingowy
zażyczył sobie jednak zapłaty z góry i
tylko w markach. Na propozycję zapłaty
we frankach stanowczo odmówił, podkreślając
przy tym, że jesteśmy w Niemczech,
a franki francuskie nie są mu do czegokolwiek
potrzebne. Nie interesował go
także nasz złoty. W efekcie dość długich
negocjacji pan parkingowy zgodził się
przyjąć zapłatę w dolarach amerykańskich
(mieliśmy je na szczęście). Choć to mała
kwota, ale niestety przepłaciliśmy blisko
dwukrotnie, bo musieliśmy zapłacić
tyle dolarów ile cennik przewidywał
nominalnie marek. Heidelberg polecam,
a po przystąpieniu Francji i Niemiec do
strefy euro – parkingowy nie ma wyboru.
W latach 90-tych, parokrotnie na czas
podróży służbowych przez kilka krajów,
byłem wyposażany w gotówkę różnych
walut. Woziłem więc ze sobą kilka kopert
i po przekroczeniu granicy wymieniałem
zawartość portfela. Pozostawał problem
obciążenia kieszeni różnymi monetami,
a także trudnego obliczania ile co kosztuje
w przeliczeniu na znaną walutę. Ostatnio
Euro w rozliczeniach z UE
Marcin Kasprzak
Na wysokość budżetu Unii
Europejskiej wpływ ma wiele
czynników. Unia „zarabia”
sama na siebie poprzez
pobieranie opłat takich, jak:
opłaty rolne (cła na import
produktów rolnych spoza
obszaru UE), cła na artykuły
przemysłowe, cła wwozowe,
pobierane na zewnętrznych
granicach Unii, czy podatki
od towarów i usług VAT. Jednakże
już w 1988 r. podjęto
decyzję o wprowadzeniu
finansowania „z czwartego
źródła”. Tym źródłem są składki
członkowskie, do których
płacenia zobligowany jest
każdy członek wspólnoty. Ich
wysokość reguluje osiągnięty
Produkt Krajowy Brutto, czyli
pewien obiektywny wskaźnik
poziomu sytuacji gospodarczej
w danym kraju. Jednak
obowiązującemu systemowi
obliczania składek członkowskich
towarzyszy wiele
niejasności. W 2004 Finlandia
zaproponowała zastąpienie
dotychczasowego systemu
nowym, bardziej przejrzystym,
opartym na Dochodzie
Narodowym Brutto. Takie
rozwiązanie rodziłoby możliwość
zlikwidowania wpływów
do budżetu z podatku VAT,
a połączone ze stopniową
redukcją ulg budżetowych
powodowałoby odejście od
tzw. rabatu brytyjskiego (Margaret
Thatcher wywalczyła
dla Wielkiej Brytanii upust
w wysokości wpłacanej składki,
argumentując ten krok dysproporcją
pomiędzy wkładem
do budżetu, a tym, co jej kraj
z niego otrzymuje, mając tak
niewielki sektor rolniczy).
Budżet Unii Europejskiej
przeznaczony jest na
modernizowanie całego
obszaru wspólnoty w wielu
formach. Nie tylko w wymiarze
infrastruktury (budowa dróg,
mostów, wspomaganie kolei,
miejsc użyteczności publicznej
itp.), lecz także wspierania innowacyjności
przedsiębiorstw.
Lwia część wydatków Unii (ok.
43%) przeznaczona jest na
zwiększanie konkurencyjności
europejskiej gospodarki, jej
rozwój, a przede wszystkim
niwelowanie różnic między
bogatszymi i biedniejszymi
państwami członkowskimi.
Unia Europejska wspiera także
prowadzenie wszelkich badań
i eksperymentów naukowych.
Znaczną część budżetu (ok. 7
mld euro) przeznacza się na
wspomaganie państw trzeciego
świata, niesienie pomocy
ofiarom klęsk żywiołowych,
głodu i wojen.
Pięcioletnie członkostwo
Polski w UE dowodzi, że Polska
zdecydowanie więcej zyskała,
niż straciła. Od 1 maja 2004
roku do końca maja 2009 r.
transfery finansowe UE
z Polską osiągnęły kwotę ok.
32 mld euro. Od 2004 r. polscy
przedsiębiorcy mogą do-
Budżet Unii Europejskiej na rok 2009 opiewał na kwotę ponad
116 miliardów euro. Oznacza to, że suma wszystkich środków
finansowych w budżecie to ok. 64 centy na głowę każdego
z 495 milionów mieszkańców wspólnoty. Gdyby każdej
z tych osób zwrócić „jej” 64 centy to wydawałoby się, że np.
Polak otrzymałby pierwszego stycznia 2010 r. 2,6 zł, lecz rok
wcześniej niecałe 2 złote. Czy dla Polski wprowadzenie euro
będzie miało znaczenie przy rozliczeniach z Unią Europejską
7 stycznia 2009 roku, Stare Miasto w Bratysławie. Kelnerka ceny produktów podaje już w euro.
Czy ceny wzrosły
Rok po wprowadzeniu euro na Słowacji nową walutę akceptuje 78 procent Słowaków. Z grudniowych sondaży wynika
jednak, że 57 procent Słowaków czuje się oszukanych i uważa, że ceny towarów i usług poszły w górę. Sektor bankowy
stracił 11 procent zysków. Stracili słowaccy hotelarze. Silne euro osłabiło konkurencyjność gospodarki opartej na dwóch
branżach: elektrotechnicznej i samochodowej. Słowacja straciła również swój atut w postaci taniej siły roboczej. Po wprowadzeniu
euro przeciętne zarobki wzrosły do 7,4 euro za godzinę. Według Słowackiego Urzędu Statystycznego ceny
wcale nie poszły w górę. W sposób nieuzasadniony wprowadziło je tylko 16 słowackich firm. / (Źródło: IAR)
konywać rozliczeń nie tylko w walucie
lokalnej. Oznacza to, że w wyniku
umocnienia złotego polski przedsiębiorca
mógł stracić. Ciekawiej było
wówczas, gdy złoty tracił na wartości.
Wprowadzenie euro minimalizowałoby
ryzyko kursowe. Za ustalone
w styczniu 5000 euro, polski przedsiębiorca
może kupić dokładnie tyle
samo, ile za te same 5000 euro pół
roku później. Dzisiaj – w przypadku
tak dużych wahań wartości polskiego
złotego (w sierpniu 2008 r. za 1 euro
płaciliśmy nieco ponad 3 zł, zimą
2009 r. już blisko 5 zł.) podpisywanie
umów międzynarodowych w obcej
walucie może okazać się formą
hazardu. – Wahania kursowe mają
negatywny wpływ na funkcjonowanie
przedsiębiorstw, gdyż powinny one
zabezpieczać się w formie opcji walutowych
– tłumaczy Leszek Skiba
z Biura ds. Integracji ze Strefą Euro
przy Narodowym Banku Polskim.
Wydawałoby się, że prowadzenie
przez rząd polityki fiskalnej w polskich
złotych może okazać się
także nieco mniej komfortowe niż
w przypadku używania tej samej
waluty. Nie tylko ze względu na
przejrzystość i klarowność przy porównywaniu
różnych ofert czy chęci
zobrazowania faktycznej wartości,
lecz także ze względów bardzo
pragmatycznych. Korzystając z funduszy
unijnych, zobowiązani jesteśmy
do tzw. „wkładu własnego”, np. na
poziomie 50% (opłacanego przez
budżet lub podmioty gospodarcze).
Czy jego wysokość reguluje aktualna
kondycja złotego
– Absolutnie nie. Przyjęcie euro nie
ma żadnego wpływu na wartość
składki płaconej przez Polskę. Jest ona
wyznaczana zawsze w euro
i przeliczana na złote po kursie aktualnym
(czyli odpowiadającym aktualnej
sytuacji gospodarczej w kraju – przyp.
red). Jeśli operowalibyśmy w Polsce
walutą europejską, faktyczna wysokość
by się nie zmieniła, nie byłoby po
prostu przeliczania
– komentuje Leszek Skiba z Narodowego
Banku Polskiego. Ryzyko bardzo
wysokich zmian kursów walut w tym
wypadku nie ma większego znaczenia.
– Polska od 10 lat posiada kurs płynny
niesterowany. Oznacza to, że Narodowy
Bank Polski nie oddziałuje na
wartość kursu. Jest to polityka przyjęta
celowo i polega na uznaniu, iż rynek
długookresowo ustala odpowiednią
wartość kursu – dodaje. Wg raportu
NBP np. w listopadzie 2009 r. bilans
płatniczy Polski z UE był ujemny i wynosił
57 mln euro. Na jego wysokość
wpłynęły: ujemne saldo dochodów
(704 mln euro) i obrotów towarowych
(4 mln euro) oraz dodatnie saldo
transferów bieżących (376 mln euro) i
usług (275 mln euro). W porównaniu
z wrześniem 2008 r. ujemne saldo
rachunku bieżącego poprawiło się
o 1.988 mln euro, co było wynikiem
przede wszystkim poprawy salda
obrotów towarowych. – To, jaką
operujemy walutą nie ma większego
znaczenia przy płaceniu składek,
bilansie przepływu środków z UE do
Polski, czy funduszy europejskich. We
wprowadzeniu wspólnej waluty chodzi
przede wszystkim o oddziaływanie
euro jako wspólnej waluty europejskiej
na gospodarkę – pointuje Leszek
Skiba.
Polska jest pełnoprawnym członkiem
Unii Europejskiej. Wg badań
Eurostatu po raz pierwszy znalazła
się w gronie sześciu najbogatszych
gospodarek Unii Europejskiej. Dotacje
będą nadal wysokie, gdyż Polska
objęta jest programem spójności
2007-2013. Oznacza to, że przez
najbliższe lata nadal z budżetu Unii
będziemy więcej otrzymywać, niż do
niego wpłacać. Niezależnie czy
w złotych, czy w euro.
fot. Peter Hudec/EPA
Podróż z kartą
płatniczą i gotówką
Ostateczne koszty zagranicznych podróży, szczególnie
turystycznych, bardzo rzadko pokrywają się z wcześniejszymi
szacunkami. Nawet jeżeli przed wyjazdem na narty
uwzględniliśmy cenę noclegów, posiłków, karnetów na
stoki narciarskie, paliwa, wynajmu sprzętu i kieszonkowe na
drobne wydatki, najczęściej i tak pojawią się koszty, których
nie wliczyliśmy w rachubę. Czy w epoce kart płatniczych ma
sens wymiana pieniędzy w kantorze, skoro niemal pewne jest,
że podczas wyjazdu i tak będziemy musieli użyć karty Czy
nie lepiej zamiast do kantoru wybrać się do banku, w którym
posiadamy rachunek, by dowiedzieć się z jakimi dodatkowymi
kosztami powinniśmy liczyć się, używając karty za granicą
Magdalena Karst-Adamczyk
Podczas rozmowy z konsultantem
w banku należy zwrócić uwagę na kilka
aspektów. Po pierwsze: czy używając
karty płatniczej za granicą w transakcjach
bezgotówkowych pobierana
jest prowizja za przewalutowanie Po
drugie: czy pobierana jest prowizja
( jakiej wielkości) przy wypłacie pieniędzy
z zagranicznych bankomatów
Po trzecie: w jakiej walucie rozliczane
są transakcje, których dokonujemy za
granicą przy użyciu karty
Wszystkie koszty, o których mowa
zależą od polityki prowadzonej przez
poszczególne banki. Warto zdać sobie
sprawę z faktu, że nawet w przypadku
tego samego banku mogą obowiązywać
inne reguły dla poszczególnych
rodzajów kart – inne dla VISY i MasterCard
(najpowszechniej używane
w Polsce), inne dla kart debetowych
i kart kredytowych.
Większość banków nie pobiera
pieniędzy za użycie karty w transakcjach
bezgotówkowych, czyli wówczas, gdy
za pośrednictwem karty uiszczamy
należność np. w sklepie czy w hotelu.
Zdarzają się jednak wyjątki - płacąc
kartą VISA PKO BP, bank pobierze dodatkowo
1% od sumy transakcji, podczas
gdy podobna transakcja dokonana
z użyciem karty płatniczej MasterCard
tego samego banku, jest bezpłatna.
Koszt transakcji
O ile transakcje bezgotówkowe są
najczęściej bezpłatne, o tyle przy
wypłacie pieniędzy z zagranicznych
bankomatów większość banków
pobierze prowizję: PKO BP niezależnie
od rodzaju karty pobiera 3% od
wypłacanej sumy (nie mniej niż 10 zł),
bank Millenium w przypadku karty
debetowej pobiera 2,5% (nie mniej niż
9 zł), a w przypadku karty kredytowej
ściągnie od klienta dodatkowe 3% (nie
mniej niż 10zł). W mBanku wypłata gotówki
kartą kredytową z zagranicznego
bankomatu będzie kosztowała
3% wypłacanej sumy (nie mniej niż
10 zł), podczas gdy wypłata pieniędzy
za pośrednictwem karty debetowej
mBanku nie jest obarczona żadną
prowizją. Choć w tej kwestii nie ma
reguł, zwykle przyjmuje się, że mniejsze
Krzysztof Freliszek, Zastępca dyrektora
Departamentu Systemu Płatniczego NBP
Mogę zdecydowanie polecić korzystanie z kart płatniczych (nie tylko kredytowych)
podczas wyjazdów do krajów strefy euro (i nie tylko). Karta z logo międzynarodowych
organizacji typu VISA, MasterCard, American Express czy Dinners
(wymieniam przykładowo) jest bardzo wygodnym instrumentem płatniczym,
akceptowanym powszechnie w Europie i na całym świecie, choć należy mieć na
uwadze, że pomimo dużo bardziej niż w Polsce rozwiniętego systemu płatności bezgotówkowych,
mogą znaleźć się miejsca, gdzie karta nie będzie akceptowana (np.
bazary, targowiska itp.). Dlatego też, oprócz samej karty, dobrze jest mieć ze sobą
relatywnie niewielką kwotę środków pieniężnych w euro, które można zabrać
z Polski albo wypłacić na miejscu w bankomacie, jeżeli będzie taka potrzeba.
fot. sxc.hu
koszty pociąga za sobą wypłata gotówki
z zagranicznych bankomatów przy
użyciu karty debetowej niż kredytowej.
Jest to informacja ważna dla tych osób,
które posiadają kilka kart płatniczych
różnego rodzaju i mogą pozwolić sobie
na wyciągnięcie z portfela tej, której
użycie w danej chwili pociągnie za sobą
najniższe koszty.
Trzecią, być może najważniejszą kwestią,
co do której należy upewnić się,
zanim podczas zagranicznego wyjazdu
puścimy w ruch karty płatnicze, jest
waluta w jakiej rozliczane są zagraniczne
transakcje. Wątpliwości budzą
przede wszystkim karty płatnicze,
których wydawcą jest VISA. Do niedawna
wszystkie transakcje dokonywane
przy użyciu VISY rozliczane były
w dolarach amerykańskich. Jeżeli więc
kartą z logo VISA chcieliśmy zapłacić
za obiad w restauracji w Paryżu, Rzymie,
czy Berlinie należność w pierwszej
kolejności przeliczana była z euro na
dolary, a dopiero z dolarów na złote.
Dla porównania, używając w tych samych
celach karty MasterCard, transakcja
rozliczana była od razu w euro, a
z euro przeliczana na złote. Ponieważ
każde przewalutowanie pociąga za
sobą dodatkowe koszty, używanie
karty VISA w krajach strefy euro było
nieopłacalne. Od ubiegłego roku
VISA wprowadziła możliwość rozliczana
transakcji z pominięciem dolara.
Dziś to bank podejmuje decyzję w
jakiej walucie rozliczane są transakcje
dokonane przy użyciu kart płatniczych
VISA (większość z nich wyszła naprzeciw
klientom i transakcja w Eurolandzie
od ubiegłego roku rozlicza wyłącznie
euro, z pominięciem dolara).
Przewalutowanie
Kurs, po jakim jedna waluta przeliczana
jest na drugą w przypadku użycia
karty za granicą, nie jest decyzją banku,
który prowadzi rachunek, ale zależy
od kursów obowiązujących w danej
chwili w poszczególnych organizacji
wydających karty płatnicze. Największymi
wydawcami kart płatniczych na
świecie są: VISA International,
MasterCard Worldwide, Diners
Club, American Express, JCB.
Karty z logo tych organizacji
mają zasięg międzynarodowy
i są honorowane na całym
świecie. Organizacje wydające
karty płatnicze, mają charakter
komercyjny i obowiązujące
u nich kursy kupna są zwykle
wyższe od kursów NBP.
Z uwagi na koszty wynikające
z przewalutowań, osoby często
podróżujące za granicę, powinny
rozważyć założenia rachunku
w walucie innej niż złoty. Takie
oferty są już dostępne w niektórych
polskich bankach. Np.
Bank Zachodni WBK uruchomił
„Konto 24 walutowe w euro”,
na którym posiadacz rachunku
gromadzi środki w euro,
a zatem używając karty płatniczej
do tego konta w strefie
euro unika kosztów przewalutowania.
Właściciel rachunku
może wpłacić na konto
pieniądze w euro lub w złotych,
a wtedy bank po swoim kursie
dokona przewalutowania. Dla
porównania kurs sprzedaży
euro z 30 grudnia 2009 z godziny
9.50 w Banku Zachodnim
WBK wynosił 4,2384, przy
kursie NBP z poprzedniego
dnia 4,1769 i cenie euro w
kantorach od 4,15 do 4,235.
Choć na pierwszy rzut oka
różnice kursowe mogą wydawać
się niewielkie, warto zadać sobie
trud (zwłaszcza, gdy w grę
wchodzi większa suma pieniędzy)
i wymienić pieniądze
w kantorze. Warto pamiętać, że
w kantorach można wynegocjować
indywidualną cenę.
Możliwości posługiwania się
kartami płatniczymi podczas
zagranicznych wyjazdów to
przede wszystkim wygoda, która
daje użytkownikom także poczucie
bezpieczeństwa ( już nie
muszą nerwowo szukać kantoru
jeśli zabraknie im gotówki lub
wymieniać pieniądze na zapas).
Ale choć karty płatnicze o międzynarodowym
zasięgu są coraz
powszechniej akceptowane,
trzeba liczyć się z tym, że nie
w każdym miejscu na świecie,
nie w każdym sklepie czy lokalu
usługowym karty płatnicze
będą honorowane. Dotyczy to
nie tylko egzotycznych, odległych
krajów i małych lokalnych
sklepików. Polacy, którzy często
podróżują do Niemiec, przestrzegają,
że u naszych
zachodnich sąsiadów najpowszechniej
stosowane w Polsce
karty płatnicze – VISA i Master-
Card, są honorowane bardzo
rzadko, najczęściej w hotelach
i markowych sklepach.
W zwykłym spożywczym
sklepie może pojawić się kłopot
z ich akceptacją. Warto zdawać
sobie sprawę także z tego,
że nie wszędzie honorowane
są karty debetowe. Hotele,
zwłaszcza te o podwyższonym
standardzie, oraz wypożyczalnie
sprzętu najczęściej akceptują
tylko karty kredytowe. A zatem,
choć żyjemy w epoce kart
płatniczych, przed zagranicznym
wyjazdem nie powinniśmy
zapominać o wizycie w kantorze
wymiany walut. Bo nic nie daje
takiego poczucia bezpieczeństwa
w podróży jak gotówka
w portfelu.
z analogicznym problemem spotkałem się
jadąc na krótko przez Kopenhagę (Dania)
do pobliskiego Malmö (Szwecja). Reszta
z niewydanych szwedzkich koron zalega
w mojej podręcznej kasetce, obok koron
duńskich, brytyjskich funtów, litewskich litów,
rumuńskich lei czy ukraińskiej hrywny.
Jeśli w krótką podróż zabieram ze sobą
euro lub dolary, a w danym kraju obowiązuje
inna waluta, to zwykle trudno mi
zrobić drobne zakupy opłacane gotówką.
Bo czy warto robić wymianę lub sięgać do
bankomatu po narodową walutę, która
później będzie jedynie pamiątką Wybór
kraju, w którym obowiązuje euro, jest dla
mnie ważnym praktycznym ułatwieniem,
specyficzną premią – niezależnie od
poziomu cen.
Grażyna Kiszka, studentka V roku
Wydziału Zarządzania UW
Bardziej moją uwagę przykuwa miejsce,
które chcę zobaczyć, niż to, jaka waluta
obowiązuje w danym kraju. W związku
z tym, iż w Polsce nie mamy euro, a więc i
tak jadąc dokądkolwiek (także do państw
eurolandu) muszę wymienić naszą walutę
na obcą, nie ma dla mnie większego
znaczenia na jaką. Marzę, by zwiedzać jak
najwięcej i nie chcę się ograniczać, dlatego
kwestia waluty nie stanowi problemu,
zwłaszcza w dobie kart płatniczych. Byle
tylko były pieniądze - można płacić
w każdej walucie i wszędzie. Mieszkańcy
Wysp Brytyjskich mają swoją „tradycyjną”
walutę i nie przeszkadza im to ani
w podróżowaniu, ani w byciu silną gospodarką
europejską. Wiem, bo często
tam bywam. A przestawienie się na funty
nie stanowi dla mnie problemu.
Wojciech Bartnik, student V roku
Wydziału Prawa i Administracji UW
Ponieważ złoty
jest walutą w
miarę stabilną,
waluta kraju,
do którego
planuję podróż,
nie jest dla
mnie kwestią
fundamentalną.
Dużo ważniejsze
są koszty życia
w danym państwie,
które nie zależą od waluty. Euro
używa się zarówno w Luksemburgu i
Holandii, jak i na Słowacji, a ceny podobnych
produktów różnią się diametralnie.
Staram się wybierać takie miejsca, gdzie
ceny są podobne do polskich, bądź
mniejsze. Podczas wyjzdów nie znoszę
liczyć się z każdym groszem, chcę się
czuć swobodnie. W roku 2009 byłem
we Włoszech i w Czechach i wyjazd do
Czech był zdecydowanie bardziej przyjazny
pod względem finansowym
i psychicznym. Ze względu na ograniczone
fundusze podróżuję po Europie. Jest
to relatywnie mały kontynent i wszędzie
jest blisko, dlatego koszty przejazdu\
przelotu nie są wysokie. Fakt, że utrzymanie
w USA jest tańsze niż w Europie Zachodniej
jest marnym argumentem, skoro
transport jest znacznie kosztowniejszy.
Nie wyjeżdżam na dłużej niż 7-10 dni,
dlatego nie opłaca mi się pokonywanie
dużych odległości. Z drugiej strony,
jeśli dysponuje się dłuższym okresem
wolnego czasu (minimalnie 3 tygodnie,
miesiąc) można, jak moi znajomi, polecieć
np. do Wenezueli czy Afryki, gdzie ceny
są niższe niż w Polsce.
| II |
| III |