IzvjeÅ¡taj o radu - Zavod za metrologiju Crne Gore

IZVJEŠTAJ O RADU 

Zavoda za metrologiju za 2012. godinu 

Podgorica, februar 2013. godine

Izvještaj o radu Zavoda za metrologiju za 2012. godinu 

1. UVOD 

Metrologija je nauka o mjerenjima i obuhvata definisanje mjernih jedinica, 

ostvarivanje etalona mjernih jedinica, razvoj mjerila i oblasti njihove primjene, 

uspostavljanje lanca sljedivosti rezultata mjerenja, kao i sve ostale teorijske i 

praktične probleme povezane sa mjerenjem. 

Metrologija se može posmatrati u okviru tri kategorije različitog nivoa 

složenosti i tačnosti: 

naučna metrologija (odnosi se na organizovanje i razvoj mjernih etalona, 

kao i njihovo održavanje na najvišem nivou); 

industrijska metrologija (treba da obezbijedi adekvatno funkcionisanje 

mjerila koja se upotrebljavaju u industriji, kao i procesima proizvodnje i 

ispitivanja); 

 

zakonska metrologija (odnosi se na tačnost mjerenja u oblastima u kojim 

mjerenja utiču na transparentnost ekonomskih transakcija, zdravlje i 

bezbjednost). 

Najviše nivoe tačnosti u okviru pojedinih oblasti označava fundamentalna 

metrologija, za koju ne postoji međunarodna definicija. Fundamentalna 

metrologija se može opisati kao grana naučne metrologije vrhuskog nivoa, 

dopunjena djelovima zakonske i industrijske metrologije koji zahtijevaju naučnu 

kompetentnost. 

Mjerenja su prisutna u ljudskom društvu od davnina i utiču na sve aspekte 

aktivnosti ljudi. Od vremena kada je Homosapiens započeo borbu za opstanak 

do perioda kosmičkih programa, GPS-a i globalnog navigacionog satelitskog 

sistema pod nazivom Galileo, ljudi su u različitim područjima upotrebljavali 

različite mjere, vremenom su se mijenjale mjere, ali je cilj mjerenja uvijek bio isti: 

izvršiti što tačnije mjerenje. 

Globalna ekonomija zavisi od pouzdanih mjerenja koja ne predstavljaju 

tehničke barijere trgovini. Ekvivalentnost etalona, kao i demonstriranje 

prihvatljivog nivoa usaglašenosti sa odgovarajućim standardima omogućava 

upoređivanje sprovedenih mjerenja u različitim državama. 

Mjerenja sa poznatim stepenom nesigurnosti su osnova industrijskog 

upravljanja kvalitetom i povećanja vrijednosti i kvaliteta proizvoda. 

Metrologija omogućava da ispitujemo vazduh koji udišemo, vodu koju 

pijemo, hranu koju jedemo. Tačnim mjerenjem obezbjeđuje se sigurnost i 

efikasnost liječenja. 

Sportske aktivnosti se ne mogu realizovati bez mjerenja. Atletičari i plivači su 

u stalnoj trci sa vremenom. Mijenjaju se vrijednosti svjetskog rekorda, pomjeraju se 

granice mogućeg, a stoti djelovi sekunde su veoma važni. A vrhunske sportske 

rezultate prate i antidoping kontrole, dakle opet mjerenja. 

Tačnim mjerenjem se promoviše efikasnost energetskih sistema i 

obezbjeđuje pravilan obračun. Istraživanje mogućnosti transformisanja postojećih 

fosilnih goriva u prihvatljiviji oblik energije, istraživanja u cilju otkrivanja novih i 

obnovljivih izvora energije, kao i poboljšanje energetske efikasnosti predstavljaju 

veoma značajne teme za metrologe širom svijeta. 

Metrologija je osnova svih naučnih istraživanja. Praćenje promjena 

temperature, klimatskih promjena, registrovanje seizmičkih aktivnosti, astronomija 

itd., ne mogu se zamisliti bez mjerenja. Pomjeranje granica mogućeg i 

1


dokumentovanje rezultata dobijenih naučnim istraživanjem podrazumijeva 

postojanje efikasnih mjernih uređaja. 

Metrologija predstavlja izazov i u trećem milenijumu. Industrija je sve 

kompleksnija i zahtijeva šire mjerne opsege i manje mjerne nesigurnosti. 

Nanotehnologija, biotehnologija, analitička i terapeutska mjerenja, razvoj 

validiranih tehnika mjerenja i senzora za detektovanje klimatskih promjena samo 

su neki od metroloških izazova. 

Budući da je razvoj metrologije veoma važan za razvoj svake države, Vlada 

Crne Gore je 14. septembra 2006. godine, osnovala Zavod za metrologiju koji vrši 

poslove iz oblasti naučne, zakonske i industrijske metrologije. U državnoj zajednici 

Srbija i Crna Gora, državne funkcije u oblasti metrologije izvršavao je Zavod za 

mere i dragocene metale sa sjedištem u Beogradu, a u Podgorici je postojala 

jedna od osam područnih jedinica Zavoda – Kontrola mjera i dragocjenih metala. 

Osnovni poslovi Kontrole mjera i dragocjenih metala su bili: pregled i žigosanje 

mjerila, pregled i žigosanje predmeta od dragocjenih metala, kao i metrološki 

nadzor koji nije obuhvatao cijelu teritoriju Crne Gore. Nakon proglašenja 

nezavisnosti Crne Gore, 3. juna 2006. godine, Kontrola mjera i dragocjenih metala 

je realizovala neophodne metrološke aktivnosti do osnivanja Centra za 

metrologiju Crne Gore, 17. jula 2006. godine, koji je bio u nadležnosti Ministarstva 

ekonomije. Centar je sprovodio uređenje oblasti metrologije u Crnoj Gori do 

osnivanja Zavoda za metrologiju. 

Izvještaj o radu Zavoda za metrologiju, sadrži informacije o kompleksnim 

aktivnostima koje su sprovedene u cilju: 

‣ obezbjeđenja metrološke sljedivosti na teritoriji Crne Gore, 

‣ ostvarivanja, čuvanja, održavanja i usavršavanja etalona Crne Gore, 

‣ kontrole zakonskih mjerila koja treba da garantuju korektne rezultate 

mjerenja koja utiču na transparentnost ekonomskih transakcija, zdravlje i 

bezbjednost, 

‣ kontrole predmeta od dragocjenih metala, 

kao i o drugim aktivnostima u 2012. godini, koje su obilježile rad Zavoda za 

metrologiju. 

U Izvještaju o radu za 2012. godinu, predstavljena je i djelatnost i 

organizaciona struktura Zavoda za metrologiju, struktura zaposlenih, razvoj 

metroloških laboratorija, učešće u međunarodnim i regionalnim projektima itd. 

2


2. DJELATNOST ZAVODA ZA METROLOGIJU 

Zakonom o metrologiji („Sl. list CG“, br. 79/08) je definisano da se oblast 

metrologije u Crnoj Gori, uređuje u cilju: ujednačavanja sistema zakonskih mjernih 

jedinica sa Međunarodnim sistemom mjernih jedinica; uspostavljanja sistema 

državnih etalona i obezbjeđenja njihove sljedivosti do međunarodnih etalona; 

uspostavljanja jedinstvenog mjerenja u Crnoj Gori i uspostavljanja povjerenja u 

rezultate mjerenja sprovedenih radi zaštite potrošača, života i zdravlja ljudi i 

životinja, zaštite životne sredine, opšte bezbjednosti i zaštite prirodnih resursa; 

podrške i razvoja odgovarajuće metrološke infrastrukture koja osigurava sljedivost 

rezutata mjerenja; podsticanja slobodne trgovine i uklanjanja mogućih prepreka 

u toj trgovini; usmjeravanja i finansiranja metroloških istraživačkih aktivnosti; 

pripremanja, donošenja i sprovođenja metroloških propisa; sprovođenja 

postupaka ocjenjivanja usaglašenosti sa zahtjevima zakonske metrologije; kao i 

obezbjeđivanja informacija iz oblasti metrologije. 

U skladu sa Zakonom o metrologiji („Sl. list CG“, br. 79/08), Zavod za 

metrologiju obavlja sljedeće poslove: 

stara se o sistemu zakonskih mjernih jedinica u Crnoj Gori; 

ostvaruje, čuva, održava i usavršava državne etalone; 

obezbjeđuje metrološku sljedivost; 

organizuje djelatnost kalibracije; 

vrši ocjenjivanje usaglašenosti mjerila sa propisanim metrološkim zahtjevima: 

odobrenje tipa mjerila i ovjeravanje mjerila; 

sprovodi ispitivanje prethodno upakovanih proizvoda; 

daje stručno mišljenje za ovlašćivanje lica za obavljanje poslova u oblasti 

metrologije; 

predstavlja Crnu Goru u međunarodnim i regionalnim metrološkim 

organizacijama i uspostavlja saradnju u oblasti metrologije; 

sprovodi metrološko-inspekcijski nadzor; 

sarađuje sa nadležnim inspekcijskim organima i pruža stručnu pomoć iz 

oblasti metrologije; 

odlučuje u upravnim postupcima iz oblasti metrologije; 

priprema stručne osnove za izradu nacrta propisa iz oblasti metrologije; 

obezbjeđuje metrološke informacije i izdaje službeno glasilo; 

obavlja i druge poslove iz oblasti metrologije. 

Zakonom o kontroli predmeta od dragocjenih metala („Sl. list CG“, br. 

40/10) uređuje se obavezno označavanje, ispitivanje i žigosanje predmeta od 

dragocjenih metala koji se proizvode, uvoze i stavljaju u promet u Crnoj Gori. U 

skladu sa tim Zakonom, stručne i sa njima povezane upravne poslove u oblasti 

kontrole predmeta od dragocjenih metala obavlja Zavod za metrologiju, koji: 

određuje znak proizvođača/uvoznika; 

vrši ispitivanje i žigosanje predmeta od dragocjenih metala; 

sprovodi inspekcijski nadzor u oblasti kontrole predmeta od dragocjenih 

metala; 

sarađuje sa drugim nadležnim inspekcijskim organima i pruža stručnu 

pomoć iz oblasti kontrole predmeta od dragocjenih metala; 

3


 

 

 

 

 

priprema stručne osnove za izradu nacrta propisa iz oblasti kontrole 

predmeta od dragocjenih metala; 

odlučuje u upravnim postupcima iz oblasti kontrole predmeta od 

dragocjenih metala; 

predstavlja Crnu Goru u međunarodnim i regionalnim organizacijama i 

uspostavlja saradnju u oblasti kontrole predmeta od dragocjenih metala; 

vodi evidenciju znakova proizvođača/uvoznika; 

obavlja i druge poslove iz oblasti kontrole predmeta od dragocjenih metala 

u skladu sa zakonom. 

Uredbom o organizaciji i načinu rada državne uprave („Sl. list CG“, br. 5/12, 

25/12 i 61/12) predviđeno je da poslove koji se odnose na inspekcijski nadzor u 

oblasti metrologije i dragocjenih metala vrši Uprava za inspekcijske poslove, zbog 

čega je glavni metrološki inspektor 01.06.2012. godine prešao iz Zavoda za 

metrologiju u Upravu za inspekcijske poslove. 

Zavod za metrologiju u okviru svoje nadležnosti sprovodi aktivnosti u cilju 

ispunjavanja člana 77 Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih 

zajednica i njihovih članica sa jedne strane i Crne Gore, sa druge strane. 

Vizija Zavoda za metrologiju 

Nacionalni metrološki institut međunarodno prepoznat kao centar 

efikasnog metrološkog sistema u Crnoj Gori. 

Zavod će profesionalno, objektivno i nepristrasno realizovati metrološke 

usluge, obezbjeđujući pouzdana mjerenja na teritoriji Crne Gore. 

Misija Zavoda za metrologiju 

Misija Zavoda je ostvarenje visokog kvaliteta pruženih usluga u oblasti 

zakonske i industrijske metrologije, sticanje povjerenja u sistem mjerenja, razvoj 

naučne metrologije i uspostavljanje efikasnog metrološkog sistema u Crnoj Gori. 

Zavod ostvaruje svoju misiju stručnim radom i istraživanjima, inoviranjem usluga, 

kao i stalnim usavršavanjem metoda i postupaka u procesima rada i poslovanja. 

4


3. ORGANIZACIONA STRUKTURA ZAVODA ZA METROLOGIJU I ZAPOSLENI 

Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Zavoda za metrologiju, 

koji je Vlada Crne Gore utvrdila na sjednici od 22. aprila 2010. godine, utvrđena je 

unutrašnja organizacija i sistematizacija službeničkih i namješteničkih mjesta. 

Unutrašnje organizacione jedinice Zavoda su: 

Sektor za metrološku sljedivost i državne etalone: 

o Odsjek za masu 

o Odsjek za dužinu 

o Odsjek za zapreminu 

o Odsjek za vrijeme i frekvenciju 

o Odsjek za električne veličine 

o Odsjek za temperaturu 

o Odsjek za fizičko-hemijske veličine 

o Odsjek za metrologiju jonizujućih zračenja 

Sektor za ovjeravanje mjerila: 

o Odsjek za mjerila koja se koriste u prometu roba i usluga 

o Odsjek za mjerila koja se koriste u zdravstvu, veterinarstvu i opštoj 

bezbjednosti 

o Odsjek za mjerila koja se koriste u zaštiti imovine, životne sredine, 

zaštiti na radu i zaštiti od nezgoda 

o Odsjek za mjerila koja se koriste za nadzor saobraćaja 

Odjeljenje za dragocjene metale 

Odjeljenje za inspekcijski nadzor 

Odjeljenje za međunarodnu saradnju i evropske integracije 

Referat za sistem kvaliteta 

Služba za opšte poslove, finansije i informacioni sistem. 

U Sektoru za metrološku sljedivost i državne etalone vrše se poslovi Zavoda 

koji se odnose na: ostvarivanje, čuvanje, održavanje i usavršavanje državnih 

etalona, obezbjeđenje učešća državnih etalona u međunarodnim aktivnostima; 

obezbjeđenje metrološke sljedivosti; uspostavljanje nacionalnog sistema mjernih 

jedinica propisanih Zakonom o metrologiji; kalibracija etalona; pregled radnih 

etalona i druge mjerne opreme; ispitivanje tipa mjerila; ostvarivanje uzoraka 

referentnih materijala koji se upotrebljavaju za pregled mjerila i provjeravanje 

mjernih metoda; čuvanje i održavanje uzoraka referentnih materijala i utvrđivanje 

njihovih osobina; utvrđivanje ispunjenosti uslova za obrazovanje metroloških 

laboratorija; učešće u ključnim i međulaboratorijskim poređenjima na 

međunarodnom nivou; saradnju sa naučnim institucijama u cilju razvoja 

metrologije; pripremu stručne osnove za izradu nacrta propisa iz oblasti 

metrologije; izradu studija, elaborata, analiza i istraživačko-razvojnih projekata iz 

oblasti metrologije. 

5


U Sektoru za ovjeravanje mjerila vrše se poslovi koji se odnose na: prvo, 

redovno i vanredno ovjeravanje mjerila koja se koriste u funkciji prometa roba i 

usluga, zaštite zdravlja ljudi i životinja, opšte bezbjednosti, imovine, životne sredine 

i prirodnih resursa, zaštite na radu, saobraćaja i zaštite od nezgoda, kao i provjere 

prethodno upakovanih proizvoda i boca kao mjernih posuda; utvrđivanje 

ispunjenosti uslova za davanje ovlašćenja za vršenje poslova za pripremu mjerila 

za ovjeravanje; davanje stručnog mišljenja iz oblasti metrologije; vođenje baze 

podataka o ovjerenim mjerilima; pripremu stručne osnove za izradu nacrta 

propisa iz oblasti metrologije; izvršavanje poslova vezanih za uvođenje sistema 

kvaliteta i dr. 

U Odjeljenju za dragocjene metale vrše se poslovi koji se odnose na oblast 

dragocjenih metala: vršenje analiza legura od kojih se izrađuju predmeti od 

dragocjenih metala; ispitivanje i žigosanje predmeta od dragocjenih metala; 

utvrđivanje ispunjenosti uslova za dobijanje znaka proizvođača predmeta od 

dragocjenih metala i znaka uvoznika predmeta od dragocjenih metala; vođenje 

evidencija i registara iz svog djelokruga; davanje stručnog mišljenja; pripremu 

stručne osnove za izradu nacrta propisa iz oblasti kontrole predmeta od 

dragocjenih metala; izvršavanje poslova vezanih za uvođenje sistema kvaliteta. 

U Odjeljenju za inspekcijski nadzor vrše se poslovi koji su u funkciji izvršenja 

Zakona o metrologiji i Zakona o kontroli predmeta od dragocjenih metala i koji se 

odnose na: organizaciju metrološkog nadzora nad sprovođenjem Zakona o 

metrologiji i Zakona o kontroli predmeta od dragocjenih metala, odnosno nadzor 

nad ispravnošću, prometom i upotrebom mjerila, upotrebom mjernih jedinica, 

načinom čuvanja, održavanja i upotrebe državnih etalona, provjerom tačnosti 

količina naznačenih i sadržanih u prethodno upakovanim proizvodima, kao i 

ispravnošću i žigosanjem predmeta od dragocjenih metala u prometu; 

metrološko-inspekcijski nadzor nad radom ovlašćenih lica; pripremu stručne 

osnove za izradu nacrta propisa iz oblasti metrologije i kontrole predmeta od 

dragocjenih metala. 

U Odjeljenju za međunarodnu saradnju i evropske integracije vrše se 

poslovi koji se odnose na poslove saradnje sa međunarodnim i regionalnim 

organizacijama za metrologiju i kontrolu predmeta od dragocjenih metala; 

saradnje sa nacionalnim metrološkim institutima drugih zemalja; aktivnosti 

uključivanja Zavoda u dopisno i punopravno članstvo međunarodnih organizacija 

u oblasti metrologije i kontrole predmeta od dragocjenih metala; praćenje i 

analiza dokumenata međunarodnih i regionalnih organizacija sa ciljem njihove 

primjene u Crnoj Gori; praćenje i učestvovanje na međunarodnim skupovima iz 

oblasti metrologije; organizovanje međunarodnih sastanaka u zemlji vezanih za 

metrologiju i dr. 

U Referatu za sistem kvaliteta vrše se poslovi koji se odnose na 

uspostavljanje, održavanje i unaprjeđenje sistema kvaliteta u Zavodu: 

projektovanje sistema kvaliteta; koordiniranje definisanja i sprovođenja procedura 

o izvršavanju poslova; praćenje i proučavanje sistema kvaliteta u svijetu u cilju 

unaprjeđenja ove oblasti u Zavodu; pripremu stručne osnove za izradu nacrta 

propisa iz oblasti metrologije; izradu studija, elaborata, analiza i istraživačkorazvojnih 

projekata i dr. 

U Službi za opšte poslove, finansije i informacioni sistem vrše se poslovi koji 

se odnose na: pripremu pojedinačnih akata o ostvarenju prava iz radnih odnosa 

6


zaposlenih; sprovođenje postupka raspoređivanja službenika i namještenika u 

skladu sa Zakonom i Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Zavoda; 

izgradnja, održavanje i korišćenje baze podataka; projektovanje, uspostavljanje i 

održavanje računarske mreže i sistema; pružanje tehničke pomoći u pripremi 

informaciono-dokumentacionih materijala, publikacija, brošura i dr.; vođenje 

propisanih evidencija na računarski podržan način; održavanje, razvoj i ažuriranje 

web site-a Zavoda; obezbjeđenje funkcionisanja i razvoj informacionog sistema 

Zavoda; ažuriranje potrebnih podataka; poslove glavnog projektanta AOP-a; 

izradu marketinških materijala; tehničku pripremu publikacija, stručne i priručne 

literature (katalozi, priručnici, knjige, brošure); davanje podataka direktoru 

Zavoda radi ocjenjivanja i napredovanja službenika i namještenika; sprovođenje 

disciplinskog postupka; sprovođenje postupka po zahtjevima službenika i 

namještenika po osnovu prava iz radnog odnosa; sprovođenje postupka 

prijavljivanja i odjavljivanja službenika i namještenika kod nadležnih ustanova 

povodom zasnivanja i prestanka radnog odnosa; pripremanje i dostavljanje 

statističkih i drugih podataka na zahtjev nadležnih organa; izdavanje potvrda i 

drugih isprava iz radnog odnosa, naknada i drugih primanja službenika i 

namještenika; pripremu akata za obračun zarada, naknada i drugih primanja 

zaposlenih; vođenje personalne evidencije; druge organizaciono-pravne, 

materijalno-finansijske poslove; pripremu izvršenja predračuna sredstava; izradu 

finansijskog plana; namjensko korišćenje sredstava predviđenih budžetom i 

finansijskim planom; vođenje poslovnih knjiga; izradu periodičnih obračuna i 

završnih računa; blagajničko poslovanje; nabavku kancelarijske i druge opreme; 

javne nabavke; usaglašavanje knjigovodstvenog i stvarnog stanja imovine i 

obaveza; održavanje dobrih odnosa s javnošću i podizanje ukupnih poslovnih 

efekata; vrše se i drugi poslovi u skladu sa propisima. 

Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Zavoda za metrologiju 

sistematizovano je 67 službeničkih, odnosno namješteničkih radnih mjesta, 

uključujući direktora i savjetnika starješine (slika 1.). U Zavodu za metrologiju je na 

dan 31.12.2012. godine, bilo 28 zaposlenih (23 u radnom odnosu na neodređeno 

vrijeme i 5 zaposlenih na određeno vrijeme) i dva pripravnika (slika 2.). 

U skladu sa članom 160 Zakona o državnim službenicima i namještenicima 

(„Sl. list CG“, br. 39/11, 50/11 i 66/12) početkom 2013. godine, donijeće se novi 

Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Zavoda za metrologiju. 

Neophodno je naglasiti da je broj trenutno zaposlenih u Zavodu za 

metrologiju mnogo manji od potrebnog. Svjesni ekonomske krize i potrebe za 

ograničavanjem zapošljavanja, ali i kompleksnih aktivnosti koje realizuje Zavod za 

metrologiju, smatramo da je neophodno naći model povećanja broja zaposlenih 

u Zavodu, u narednom periodu jer je neophodno: 

 

 

 

 

održati uspostavljeni sistem jedinstvenog mjerenja u Crnoj Gori; 

pratiti rezultate mjerenja sprovedenih radi zaštite potrošača, života i zdravlja 

ljudi i životinja, zaštite životne sredine, opšte bezbjednosti i zaštite prirodnih 

resursa; 

razvijati laboratorije Zavoda za metrologiju, 

uspješno kontrolisati predmete od dragocjenih metala u Crnoj Gori, 

7


 

 

realizovati obaveze preuzete Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju 

između Evropskih zajednica i njihovih članica sa jedne strane i Crne Gore; 

realizovati obaveze definisane članstvom u međunarodnim i regionalnim 

metrološkim organizacijama. 

Slika 1. Sistematizovana službenička, odnosno namještenička radna mjesta 

Slika 2. Zaposleni u Zavodu za metrologiju 2012. godine 

8


4. LOKACIJA ZAVODA ZA METROLOGIJU 

Zavod za metrologiju se od osnivanja 2006. godine, suočava sa 

nedostatkom adekvatnog prostora za razvoj nacionalnih kalibracionih 

laboratorija i vršenje ostalih poslova iz svoje nadležnosti. Budući da nije poznato 

kada će početi izgradnja odgovarajuće zgrade za Zavod za metrologiju, 

posredstvom Uprave za imovinu, u cilju obezbjeđenja poslovnog prostora za 

smještaj opreme u vrijednosti preko 950,000.00 €, koju je Evropska Delegacija 

isporučila Zavodu za metrologiju, u okviru programa IPA 2007: Razvoj infrastrukture 

kvaliteta u Crnoj Gori, zakupljen je poslovni prostor u poslovnoj zgradi u Podgorici 

(slika 3.), u Ulici Kralja Nikole br. 2 - laboratorijske prostorije i kancelarije, površine: 

1P 288 m 2 , P 357 m 2 , P2 375 m 2 i 52 m 2 termotehničkog prostora. Sredstva za zakup 

poslovnog prostora za 2012. godinu iznosila su 160. 455,48 €. 

Slika 3. Prostor koji je uzet u zakup 

Poslovne prostorije u kojima je počeo da se razvija Zavod za metrologiju 

površine 126 m 2 , nalaze se u prizemlju višespratnice u Ulici Vasa Raičkovića 18 u 

Podgorici (slika 4.). U tim prostorijama je trenutno smještena oprema za 

Laboratoriju za mikrotalasne veličine, kao i tegovi klase M1 i oprema za 

ovjeravanje tegova klase M1 koji se koriste za ovjeravanje vaga sa 

neautomatskim funkcionisanjem klase tačnosti III, poluautomatskih vaga, 

automatskih vaga i vaga na transportnoj traci. 

Slika 4. Prostor u kojem je započeo razvoj Zavoda za metrologiju 

9


Problem nepostojanja adekvatnog prostora za razvoj nacionalnih 

laboratorija u kojima se razvijaju i održavaju crnogorski etaloni, istican je mnogo 

puta u prethodnih šest godina, a pripremani su i materijali koji su dostavljani 

Ministarstvu za ekonomski razvoj još 2007. godine, u kojim su detaljno opisane 

prostorije koje bi trebala da sadrži namjenski izgrađena zgrada. Detaljno su 

opisane prostorije za razvoj laboratorija, faktori koji utiču na rezultate mjerenja, 

kao i prostorije za smještaj zaposlenih, organizovanje sastanaka, okruglih stolova, 

uspostavljanje biblioteke, itd. 

Zakupom i uređenjem prostora, obezbijedili su se uslovi za rad izvjesno 

vrijeme, ali ne treba zaboraviti da je izgradnja namjenskog objekta za Zavod za 

metrologiju veoma važna za dalju fazu razvoja metrološkog sistema u Crnoj Gori. 

5. METROLOŠKI LANAC SLJEDIVOSTI U CRNOJ GORI 

Najvažnija uloga metroloških laboratorija Zavoda za metrologiju je 

uspostavljanje i održavanje metrološke sljedivosti u Crnoj Gori. Nakon proglašenja 

nezavisnosti Crne Gore 2006. godine, u Zavodu za mere i dragocene metale u 

Srbiji, zadržana je etalonska baza prethodne zajedničke države, što je značilo 

prekid sljedivosti u Crnoj Gori. Uslijedile su aktivnosti za rješavanje nastalog 

problema. Prvo je uspostavljen metrološki lanac sljedivosti u oblasti mase i dužine. 

Kalibracija tegova Zavoda, klase E2 od 1 mg do 5 kg i jednog individualnog tega 

od 10 kg, izvršena je 2009. godine u BEV-u (Bundesamt für Eich’ und 

Vermessungswesen), tako da su ti tegovi bili sljedivi do nacionalnog etalona 

Austrije. Zavod za metrologiju je ostvario sljedivost u oblasti dužine kalibracijom 

garniture planparalelnih graničnih mjera MAHR (0,5 - 100) mm klase tačnosti ʺ0ʺ, u 

Laboratoriji za precizno mjerenje dužine LFSB u Hrvatskoj. U prethodnom periodu 

su upotrebljavani sekundarni i radni etalone iz oblasti električnih veličina, 

metrologije pritiska, temperature, metrologije dužine i visoke frekvencije, koje je 

Zavod preuzeo od metroloških vojnih laboratorija u toku 2007. godine. 

Metrološki lanac sljedivosti u oblasti mase, dužine, temperature, pritiska, 

zapremine, električnih veličina, kao i vremena i frekvencije u Crnoj Gori u 2012. 

godini, bazirao se na opremi koja je isporučena Zavodu u okviru programa IPA 

2007: Razvoj infrastrukture kvaliteta u Crnoj Gori, kao i opremi koju je obezbijedio 

Zavod iz budžeta Crne Gore. Etaloni Crne Gore su sljedivi do etalona nacionalnih 

metroloških instituta evropskih država. Neophodno je naglasiti da uspostavljena 

sljedivost mjerenja ima veoma važnu ulogu u ekonomskom razvoju Crne Gore. 

Laboratorija za masu ostvaruje sljedivost preko 2 garniture tegova klase 

tačnosti E1 (kalibracija garniture se vrši svake dvije godine naizmjenično). 

Kalibracija garniture tegova klase E1, od 1 mg do 5 kg izvršena je u toku 2012. 

godine u slovenačkom MIRS-u (kalibracioni sertifikat No. 6402-46/12-2 od 

23.07.2012. godine), kao i pojedinačnog tega E1 od 10 kg (kalibracioni sertifikat 

No. 6402-46/12-3 izdat 23.07.2012. godine). U Laboratoriji za masu, Zavoda za 

metrologiju (slika 5.), vrši se kalibracija tegova klase tačnosti E2, F2, F1 i M1 za mjerni 

opseg od 1 mg do 10 kg. Na slici 6. prikazan je lanac sljedivosti u oblasti mjerenja 

mase. 

10


Slika 5. Laboratorija za masu 

BIPM 

NMI/DM sa CMC u KCDB 

BIPM-MIRS Slovenija 

Državni etaloni 2 garniture tegova 

E1 (1mg do 10 kg) 

Referentni etaloni - Garniture 

tegova klase E2 

Radni etaloni - Garniture tegova 

klase F2, F1 i M1 

Ovjeravanje mjerila mase 

Slika 6. Lanac sljedivosti u oblasti mjerenja mase 

11


Laboratoriju za dužinu (slika 7.), karakteriše oprema koja omogućava 

potreban metrološki lanac sljedivosti (slika 8.). 

Slika 7. Laboratorija za dužinu 

U Laboratoriji za proizvodna mjerenja LTM u Mariboru - Slovenija, izvršena je 

kalibracija garniture graničnih mjera klase K (0.5 mm - 100 mm - Uvjerenje o 

kalibraciji br. 9537-LTM-12), dugih graničnih mjera klase K (100 mm – 500 mm - 

Uvjerenje o kalibraciji br. 9538-LTM-12), mjerne trake (0 do 50 m - Uvjerenje o 

kalibraciji br. 9525-LTM-12), uređaja za kalibraciju satova (0 mm - 25 mm - 

Uvjerenje o kalibraciji br. 9526-LTM-12), etalona prstenova (Ø 14 mm - Uvjerenje o 

kalibraciji br. 9527-LTM-12, Ø 50 mm - Uvjerenje o kalibraciji br. 9528-LTM-12 i 

Ø61.999 mm - Uvjerenje o kalibraciji br. 9529-LTM-12). 

Senzori temperature, vlage i pritiska za laserski interferometar kalibrisani su u 

Nacionalnoj Laboratoriji za temperaturu i Nacionalnoj Laboratoriji za pritisak u 

Ljubljani (Uvjerenja o kalibraciji br. IMT-LMT-68-2012, LMK0712H497, LMK0712I498), a 

štoperice koje se koriste u zakonskoj metrologiji, kalibrisane su u slovenačkom SIQu 

(Uvjerenje o kalibraciji br. 12C00807 i Uvjerenje o kalibraciji br. 12C00807). 

Kalibracija specijalnog seta graničnih mjera (0.5 mm – 100 mm) klase K za 

kontrolu komparatora za granične mjere izvršena je u turskoj nacionalnoj 

laboratoriji UME Tubitak (Uvjerenje o kalibraciji br. UME G2BM-0088). 

Navedeni etaloni su neophodni za izvođenje kalibracija i ovjeravanja 

mjernih instrumenata. Sa referentnih etalona jedinica dužine se metodom 

poređenja prenosi na etalone nižih klasa tačnosti (klasa 0, klasa I i klasa II). Sa ovih 

etalona se jedinica dalje prenosi do korisnika u Crnoj Gori čime se uspostavlja 

metrološki lanac sljedivosti u oblasti metrologije dužine. 

12

Zavod za metrologiju – 

Laboratorija za dužinu 

Međunarodni 

nivo 


BIPM 

NMI/Din sa CMC u KCDB 

BIPM/ LTM, UME, LMT, 

LMK, SIQ 

NMI/DI EA 

MLA 

NMI / DI 

EA MLA 

Granične mjere 

(0.5-100) mm 

11 kom 

klasa K 


(0.5-100) mm 

121 kom 

klasa K 


(100-500) mm 

5 kom 

klasa K 

Etalon prsten 

Ø 14 mm 

Ø 50 mm 

Ø 61.999 mm 

Laser ski 

interferometer 

Renishaw 

633 nm 

Komparator za 

granične mjere 

1 D univerzalna mašina 

(0-600) mm/(0-1000) mm 


(0-100) klasa 0/I 


(100-500)klasa II 

MJERNI INSTRUMENTI 

I N D U S T R I J A / L A B O R A T O R I J E 

Slika 8. Lanac sljedivosti u oblasti mjerenja dužine 

U Laboratoriji za temperaturu (slika 9.), ostvaruje se, čuva i održava državni 

etalon za temperaturu standardni platinski otpornički termometar (SPRT) za 

temperature do 660 o C i termopar (TC) za temperature iznad 660 o C. Ovi etaloni 

imaju najbolja metrološka svojstva u Crnoj Gori, i zajedno sa ostalom opremom 

služe kao osnova za obezbjeđivanje metrološke sljedivosti u oblasti temperature 

(slika 10.), odnosno dodjeljivanje vrijednosti jedinice temperature laboratorijama 

nižeg nivoa tj. krajnjim korisnicima. Sljedivost metroloških rezultata kalibracija u 

Laboratoriji za temperaturu, za temperaturni opseg od -80 o C do +660 o C, se 

ostvaruje preko standardnog platinskog otporničkog termometra (SPRT) Pt 25,5 Ω, 

Fluke Hart Scientific 5681-S, koji je kalibrisan u nacionalnom metrološkom institutu 

Češke, ČMI (kalibracioni sertifikat: 1012-KL-25005-12, od 06.04.2012. godine) i 

mjernog instrumenta Fluke Hart Scientific 1560 System, 2560 koji je kalibrisan u 

slovenačkom Institutu za kakovost in meroslovje SIQ (kalibracioni sertifikat: 

12C00881, od 10.08.2012. godine). 

Sljedivost metroloških rezultata kalibracija u Laboratoriji za temperaturu, za 

temperaturni opseg od 0 o C do +1450 o C, se ostvaruje preko dva termoelementa 

(TC) tipa R i tipa S (kalibracioni sertifikat: 1012-KL-A35002-11 za tip R i 1012-KL- 

A35003-12 za tip S, oba sertifikata su od aprila 2011. godine). 

U Laboratoriji za temperaturu se mogu metodom poređenja sa referentnim 

etalonima kalibrisati stakleni termometri punjeni tečnošću, platinski otpornički 

termometri, indikatorski termometri (analogni i digitalni) koji imaju eksternu sondu i 

termoparovi. 

13


Slika 9. Laboratorija za temperaturu 

Slika 10. Lanac sljedivosti u oblasti mjerenja temperature 

14


U Laboratoriji za pritisak (slika 11.), vrši se pregled mjerila pritiska, radi 

kalibracije ili ovjeravanja, klase tačnosti 5; 4; 2,5; 2; 1,6; 1; 0,6 i 0,5 do 0,2. U tabeli 

1. navedene su karakteristike uređaja potvrđene kalibracijama, a na slici 12. 

prikazan je lanac sljedivosti. 

Slika 11. Laboratorija za pritisak 

Tabela 1. 

Karakteristike uređaja potvrđene kalibracijom 

Vrsta etalona Proizvođač Tip 

Uljni uređaj sa 

klipom i 

tegovima 

Pneumatski 

uređaj sa 

klipom i 

tegovima 

Digitalni 

kalibrator 

pritiska 

DH- 

Budenberg 

Ser. br. 30421 

DH- 

Budenberg 

Ser. br. 30413 

DH- 

Budenberg 

Ser. br. H546 

Klasa 

tačnosti 

uređaja 

580HXA 0,007 % Pritisak 

554A 

PPS 42 

0,005 % 

0,005 % 

0,025 % fs 

0,05 % fs 

Opseg mjerenja 

Pritisak 

Vakuum 

/ Pritisak 

(vazduh) 

Pritisak 

(voda) 

(6 do 60) 

bar 

(60 do 

1200) bar 

(0,2 do 2,5) 

bar 

(2,5 do 25) 

bar 

(-1 do 40) 

bar 

(0 do 700) 

bar 

Mjerna 

nesigurnost 

0,02 % 

0,025 % 

0,02% 

0,01 % očitane 

vrijednosti + 

0,001 bar 

0,01 % očitane 

vrijednosti + 

0,01 bar 

15

MEĐUNAROD 

NI NIVO 

NACIONALN 

NIVO 


BIPM 

DH Budenberg UK, UKAS Accredited 

Calibration Laboratory No. 0138 

Vaga pritiska gasna 

DHB 554A tačnost 

0,005 % 

sertifikat 10949 od 

20.04.2010. 

Vaga pritiska uljna 

DHB 580HXA 

tačnost 0,007 % 

sertifikat 10948 od 

22.04.2010. 

Kalibrator pritiska DHB PPS 42 

tačnost: gasni dio0,025% i 

hidraulični dio 0,05 % 

sertifikat 10972 od 28.04.2010. 

i sertifikat Zavoda za 

metrologiju od 01.03.2012. 


I N D U S T R I J A / L A B O R A T O R I J E 

Slika 12. Lanac sljedivosti u oblasti mjerenja pritiska 

Laboratorija za električnu snagu (slika 13.) ostvaruje sljedivost (slika 14.) 

preko etalonskog uređaja za ispitivanje brojila električne energije (tabela 2.), 

proizvođača MTE, tip PCS400.3, klasa tačnosti uređaja je 0,02, a fabrički broj 

39783. Sljedivost se potvrđuje sertifikatom o kalibraciji izdatog od strane 

slovenačkog SIQ-a, odnosno Slovenskog instituta za kakovost in meroslavje 

(kalibracioni sertifikat: 12C00909 izdat 3.08.2012.godine). U Laboratoriji se vrši 

pregled brojila električne energije klase tačnosti 3; 2; 1; 0,5 ; 0,5S i 0,2S. 

Slika 13. Laboratorija za električnu snagu 

16


BIPM 

NMI/DI sa CMC u 

KCDB/SIQ Slovenija 

Trofazni prenosni 

referentni etalon 

za ispitivanje 

brojila električne 

energije 

Zavod za metrologiju 

Laboratorija za električnu 

snagu 

BROJILA ELEKTRIČNE ENERGIJE 

Slika 14. Lanac sljedivosti u Laboratoriji za električnu snagu 

Tabela 2. 

Karakteristike uređaja za ispitivanje brojila električne energije 

Mjerni 

opseg 

Mjerna 

nesigurnost 

Napon 65 V do 520V 0,013V do 0,1V 

Struja 12mA do120A 0,002mA do 0,004 A 

Fazni ugao 0 ° do 300° 0,05° 

Snaga 30,004 W do 4,8 kW 0,006W do 0,001kW 

U Laboratoriji za električne veličine (slika 15.) se realizuje kalibracija mjerila i 

etalona jednosmjerne i naizmjenične električne struje u opsegu od 200 μA do 20A, 

jednosmjernog i naizmjeničnog električnog napona u opsegu od 200 mV do 

1000V i kalibracija etalona električne otpornosti u opsegu od 2 Ω do 20 GΩ. 

Realizuje se i kalibracija analognih i digitalnih multimetara, pri čemu je opseg 

napona od 1 V do 1000 V, opseg struje od 0 A do 20 A i ispitivanje otpornosti u 

opsegu od 0 Ω do 1100 MΩ. 

U Laboratoriji za električne veličine se obavlja i ispitivanje mjerila za 

električnu bezbjednost u niskonaponskim distributivnim mrežama (električne 

otpornosti uzemljenja, otpornosti izolacije, električne otpornosti impendanse 

zaštitnog provodnika za izjednačavanje potencijala, otpornosti petlje i za provjeru 

zaštitnih uređaja diferencijalne električne struje). 

Sljedivost se ostvaruje preko dva uređaja: multifunkcijskog kalibratora 

(proizvođač FLUKE, model 5520A, fabrički broj 1343003) koji je kalibrisan u 

17


Slovenskom institutu za kakovost in meroslovje - SIQ (sertifikat o kalibraciji: 

10C01161 izdat 30.09.2010. godine) i digitalnog multimetra (proizvođač FLUKE, tip 

8508A, fabrički broj 13651138) koji je kalibrisan u Slovenskom institutu za kakovost in 

meroslovje - SIQ (sertifikat o kalibraciji: 10C01158 izdat 30.09.2010. godine). Lanac 

sljedivosti je prikazan na slici 16., a u tabelama 3. i 4. su navedene karakteristike 

uređaja. 

Slika 15. Laboratorija za električne veličine 

BIPM 


KCDB/SIQ Slovenija 

Digitalni 

multimetar 

Napon 200 mV-1000 V 

Struja 200 µA-20 A 

Otpornost 2 Ω-20 GΩ 

Multifunkcijski 

kalibrator 

Napon 1 V-1000 V 

Struja 0 A-20 A 

Otpornost 0 Ω-1100 MΩ 

Multifunkcijski 

kalibrator 

Otpornost 100 mΩ-10 kΩ 

Otpornost 10 kΩ-100 GΩ 

Množač otpornosti 350 MΩ-10 TΩ 

Line/Loop Impedansa 25 mΩ- 

1.8 kΩ 


Laboratorija za električne 

veličine 


Slika 16. Lanac sljedivosti u Laboratoriji za električne veličine 

Tabela 3. 

Karakteristike multifunkcionalnog kalibratora FLUKE, model 5520A 

Mjerni opseg 

Mjerna nesigurnost 

Jednosmjerni napon 0,33 V do 1000 V 0,0000010 V do 0,02 V 

Naizmjenični napon 0,033 V do 1020 V 0,000008 V do 0,27 V 

Jednosmjerna struja 0,33 mA do20,5 A 0,00005 mA do 0,020A 

Naizmjenična struja 3,3 mA do 20,5 A 0,016 mA do 0,605 A 

Otpornost 1 Ω do 115 M Ω 0,00104 Ω do 2,2 Ω 

Frekvencija 100 Hz do 2 MHz 0,00026 Hz do 0,00001MHz 

Kapacitivnost 0,35 nF do 1100 μF 0,012 nF do 11 μF 

18


Tabela 4. 

Karakteristike digitalnog multimetra FLUKE, tip 8508A 

Mjerni opseg 

Mjerna nesigurnost 

Jednosmjerni 

napon 

0,00002 V do 1000 V 0,00010 V do 0,005 V 

Naizmjenični napon 0,1 V do 1000 V 0,015 mV do 0,09 V 

Jednosmjerna struja 0,0000001 mA do 200 A 0,0000004 mA do 0,042 A 

Naizmjenična struja 0,1mA do 10A 0,00005 mA do 0,027A 

Otpornost 0,000002 Ω do 100 M Ω 0,00000 4 Ω do 16 Ω 

Sljedivost u oblasti zapremine se ostvaruje preko etalona mase (slika 17.). U 

okviru programa IPA 2007, obezbijeđeni su referentni etaloni od nerđajućeg 

čelika (kalibracioni sertifikati LMET-a, Njemačka), zapremine od 500 l i 100 l, 

referentni etalon 2/5/10/20 l, kao i laboratorijska mjerila zapremine tečnosti od 

stakla (mjerne tikvice, birete i pipete). U toku 2013. i 2014. godine planira se 

značajno unapređenje metrologije zapremine i protoka u Crnoj Gori, primjenom 

opreme koja će se obezbijediti u okviru novih projekata. 

Slika 17. Lanac sljedivosti u oblasti zapremine 

Laboratorija za vrijeme i frekvenciju (slika 18.) ostvaruje sljedivost preko 

državnog etalona - cezijumovog časovnika čija je kalibracija izvršena u 

švajcarskom METAS-u (sertifikat o kalibraciji: 117-00620 izdat 17.04.2012. godine). 

Karakteristike etalona su navedene u tabeli 5., a lanac sljedivosti je prikazan na 

slici 19. 

Tabela 5. Karakteristike državnog etalona vremena 

Etalon Proizvođač Frekvencijski offset Mjerna nesigurnost 

Cezijumski Gillam – FEI 

5,3 · 10 

časovnik Belgija 

-13 0,4 · 10 -13 

19


Slika 18. Laboratorija za vrijeme i frekvenciju 

Sljedivost u oblasti vremena i frekvencije se ostvaruje i pomoću referentne 

štoperice, što se potvrđuje kalibracionim sertifikatima izdatim od strane 

Slovenskog instituta za kakovost in meroslovje SIQ: 

Štoperica EXTECH (fabrički broj 0235), sertifikat o kalibraciji 12C00807 izdat je 

11.07.2012. godine (sa tačnošću od 0,14 [s/24 h] i mjernom nesigurnošću od 

0,06 [s/24 h]). 

Štoperica JAQUET (fabrički broj 613722), sertifikat o kalibraciji 12C00808 

izdat je 11.07.2012. godine (sa tačnošću od 0,6 [s/24 h] i mjernom 

nesigurnošću od 1,8 [s/24 h]). 

20


BIPM 


KCDB/ METAS 


KCDB/ SIQ 

Međunarodni nivo 

Nacionalni etalon za vrijeme 

Cezijumski časovnik 

5.3x10 

13 


Laboratorija za vrijeme i 

frekvenciju 

Frekvencmetar 

350 MHz 

Generator funkcija 

30 MHz 

Osciloskop 

350 MHz 

Štoperica 


Slika 19. Lanac sljedivosti u Laboratoriji za vrijeme i frekvenciju 

Budući da su aktivnosti u oblasti naučne metrologije veoma kompleksne, 

neophodno je kontinuirano obezbjeđivanje adekvatne opreme, unapređenje 

postojećih i otvaranje novih laboratorija Zavoda za metrologiju, kao i 

organizovanje kontinuirane obuke zaposlenih. 

6. ČLANSTVO U MEĐUNARODNIM I REGIONALNIM ORGANIZACIJAMA 

Zavod za metrologiju predstavlja Crnu Goru u međunarodnim i 

regionalnim metrološkim organizacijama, kao i organizacijama u oblasti kontrole 

predmeta od dragocjenih metala. U okviru svoje nadležnosti, Zavod za 

metrologiju sprovodi aktivnosti u cilju ispunjavanja člana 77 Sporazuma o 

stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih članica sa jedne 

strane i Crne Gore, sa druge strane, kojim su definisane obaveze Crne Gore da 

će preduzeti neophodne mjere kako bi postepeno postigla usaglašenost s 

tehničkim propisima Zajednice i evropskom standardizacijom, metrologijom, 

akreditacijom i procedurama za ocjenu usaglašenosti. Prema članu 77, ugovorne 

strane će težiti da: 

 

promovišu upotrebu tehničkih propisa Zajednice, evropskih standarda i 

procedura za ocjenu usaglašenosti; 

obezbjeđuju pomoć u jačanju razvoja infrastrukture kvaliteta: 

standardizacije, metrologije, akreditacije i ocjene usaglašenosti; 

21


promovišu učešće nadležnih tijela Crne Gore u radu organizacija koje se 

bave standardizacijom, ocjenjivanjem usaglašenosti, metrologijom i sličnim 

oblastima (npr. CEN, CENELEC, ETSI, EA, WELMEC, EUROMET, itd.); 

gdje je neophodno, zaključuju Sporazum o ocjeni usaglašenosti i 

prihvatanju industrijskih proizvoda kada zakonski okvir i procedure u Crnoj 

Gori budu dovoljno usaglašeni s procedurama Zajednice i kada bude 

dostupna odgovarajuća ekspertiza. 

Predstavnici Zavoda za metrologiju su u martu 2012. godine, učestvovali na 

EK-CG Pododboru i sektorskom unaprijeđenom stalnom dijalogu za trgovinu, 

industriju, carine, poreze i saradnju sa drugim zemljama kandidatima. 

Zavod za metrologiju je punopravni član Evropskog udruženja Nacionalnih 

metroloških instituta, EURAMET-a od 7. juna 2011. godine. Imenovani su 

predstavnici Zavoda za sljedeće tehničke komitete EURAMET-a: TC – EM: Tehnički 

komitet za elektricitet i magnetizam (Electrisity and Magnetism), TC – IM: Tehnički 

komitet za interdisciplinarnu metrologiju (Interdisciplinary Metrology), TC – F: 

Tehnički komitet za protok (Flow), TC – M: Tehnički komitet za masu i srodne 

veličine (Mass and related Quantities) i TC- Q: Tehnički komitet za kvalitet 

(Quality), a planira se delegiranje predstavnika i za tehnički komitet za dužinu i 

tehnički komitet za termometriju. Jedan od osnovnih ciljeva EURAMET-a je i 

koordinirano evropsko istraživanje u oblasti metrologije, odnosno analiza 

zajedničkih budućih potreba u oblasti metrologije, definisanje zajedničkih ciljeva i 

programa, planiranje i izvršavanje zajedničkih istraživačkih projekata. Posebno je 

značajan Evropski metrološki istraživački program EMRP, kao i budući Evropski 

istraživački i inovativni program u oblasti metrologije EMPIR. Crna Gora i zemlje iz 

našeg regiona nemaju pravo direktnog učešća u navedenim programima, ali im 

je omogućeno prijavljivanje inženjera-metrologa kao istraživača preko ESRMG 

(Early Stage Researcher Mobility Grant), koji će u nekom kratkom vremenskom 

periodu učestvovati u realizaciji planiranih istraživanja. U tom smislu veoma je 

važno istaći da je krajem 2012. godine, jedan predstavnik Zavoda za metrologiju 

stekao pravo angažovanja u funkciji istraživača u postupku kalibracije 

standardnih platinskih otporničkih termometara (researcher in calibration 

procedures for standard platinium resistance termometers - SIB10-RMG7) preko 

grantova mobilnosti. 

Zavod za metrologiju je dopisni član Međunarodne organizacije za 

zakonsku metrologiju OIML od novembra 2007. godine. OIML obezbjeđuje 

članicama uputstva za definisanje nacionalnih i regionalnih zahtjeva koji se 

odnose na proizvodnju i upotrebu mjerila koja se upotrebljavaju u zakonskoj 

metrologiji. 

U januaru 2009. godine, Zavod za metrologiju je postao pridruženi član 

Evropske kooperacije u zakonskoj metrologiji WELMEC, čiji su ciljevi: razvijanje 

međusobnog povjerenja između organa za zakonsku metrologiju u Evropi, 

usklađivanje aktivnosti u zakonskoj metrologiji, kao i razmjena informacija između 

zainteresovanih strana. WELMEC savjetuje Evropsku komisiju i Savjet u vezi sa 

primjenom i daljim razvojem relevantnih metroloških direktiva, tako da praćenje 

rada WELMEC-ovih radnih grupa omogućava informacije značajne za 

usklađivanje nacionalnog zakonodavstvo za legislativom Evropske unije. 

Predstavnici Zavoda učestvuju u radu radnih grupa (WG, WELMEC Working 

22


Groups). Punopravno članstvo u WELMEC-u je uslovljeno prijemom Crne Gore u 

Evropsku uniju. 

Crna Gora je od 1. avgusta 2011. godine pridružena članica Generalne 

Konferencije za tegove i mjere CGPM. Navedeno članstvo prethodi prijavi za 

punopravno članstvo u Međunarodnom birou za tegove i mjere BIPM. Pridruženo 

članstvo CGPM-u omogućilo je da Zavod za metrologiju 19. oktobra 2011. 

godine, potpiše CIPM MRA odnosno CIPM Aranžman o međusobnom priznavanju. 

Potpisivanjem CIPM Aranžmana o međusobnom priznavanju obezbijedili su se 

uslovi za međusobno priznavanje sertifikata o kalibraciji i mjerenjima koje izdaju 

nacionalni metrološki instituti država članica i tako se potpomaže postupak 

uklanjanja tehničkih barijera trgovini. 

Zavod za metrologiju se i 2012. godine uključio u proslavu 20. maja, 

svjetskog dana metrologije. Odštampan je poster koji je metrološka zajednica ove 

godine posvetila mjerenjima u cilju sigurnosti građana. 

Relevantni podaci o članstvu u međunarodnim i regionalnim metrološkim 

organizacijama su prikazani na slikama 20. i 21. 

Slika 20. 

U okviru EURAMET-a, 2008. godine je osnovana Radna grupa za 

olakšavanje razvoja nacionalne metrološke infrastrukture (Focus Group on 

Facilitating National Metrology Infrastructure Development), koja je u toku 2012. 

godine funkcionisala kao zajednička radna grupa EURAMET-a i WELMEC-a. 

Zadatak ove grupe je planiranje treninga iz oblasti metrologije, organizovanje 

međulaboratorijskih poređenja za potrebe metroloških institucija iz Crne Gore, 

Srbije, Makedonije, Bosne i Herecegovine i Albanije, kao i uključivanje nacionalnih 

metroloških instituta u EMRP i EMPIR. Realizaciju planiranih aktivnosti finansirala je 

PTB Technical Cooperation (Njemačka) u okviru regionalnog projekta Promotion 

of regional cooperation in South East Europe in the field quality infrastructure 

23


(Unapređenje regionalne saradnje u zemljama jugoistočne Evrope u oblasti 

infrastrukture kvaliteta). Veoma važne obuke iz oblasti metrologije za zaposlene iz 

Zavoda za metrologiju u toku 2012. godine organizovane su u okviru pomenute 

Radne grupe. 

Slika 21. 

24


U cilju daljeg unapređenja aktivnosti koje Zavod za metrologiju sprovodi u 

oblasti kontrole predmeta od dragocjenih metala, u oktobru 2012. godine, Zavod 

je postao član Međunarodnog udruženja službi za analizu IAAO (slika 22.). 

Montenegro 


Address: 

Ul. Kralja Nikole 2 

81000 Podgorica, Crna 

Tel: +382 20 601 360; +382 20 601 361 

Fax: +382 20 634 652 

E-mail: milena.raonic@metrologija.gov.me 

www.metrologija.gov.me 

Slika 22. 

U narednom periodu je neophodno prikazati sistem kvaliteta Zavoda za 

metrologiju na EURAMET-ovom Tehničkom komitetu za kvalitet, kako bi se 

omogućila aplikacija za objavljivanje rezultata poređenja u bazi BIPM-a. U toku 

2012. godine, nije bilo moguće izvršiti pripremne aktivnosti za predstavljanje 

sistema kvaliteta Zavoda na sjednici Tehničkog komiteta za kvalitet, jer proces koji 

im prethodi – realizacija postupka kalibracije etalona Zavoda u inostranim 

metrološkim institutima, nije sproveden, uslijed nedostatka odgovarajućih 

sredstava iz Budžeta za 2011. godinu. Stoga, očekuje se predstavljanje sistema 

kvaliteta Zavoda za metrologiju na EURAMET-ovom Tehničkom komitetu za 

kvalitet koji će se održati u martu 2013. godine. Neophodno je napomenuti da 

ovaj proces „koči“ primjenu CIPM MRA Aranžmana o međusobnom priznavanju 

sertifikata o kalibraciji i mjerenjima koje izdaju nacionalni metrološki instituti država 

članica. 

7. OCJENJIVANJE USAGLAŠENOSTI MJERILA SA PROPISANIM, METROLOŠKIM 

ZAHTJEVIMA 

Predstavnici Zavoda za metrologiju su u toku 2012. godine realizovali veliki 

broj aktivnosti u pogledu ocjenjivanja usaglašenosti mjerila sa propisanim 

metrološkim zahtjevima. Naime, prije stavljanja mjerila na tržište, preduzimaju se 

zaštitne mjere, što znači da se na tržište može staviti mjerilo samo ako je na 

propisan način pregledano i žigosano, dakle ovjereno, odnosno ako je za njega 

izdato uvjerenje o odobrenju tipa mjerila, i/ili uvjerenje o ovjeravanju mjerila. 

Ovakve mjere se sprovode jer je država odgovorna za vjerodostojnost mjerenja 

koja utiču na transparentnost ekonomskih transakcija, zdravlje i bezbjednost ljudi. 

25


7.1 Odobrenje tipa mjerila 

U skladu sa Zakonom o metrologiji („Sl. list CG“, br. 79/08) i Pravilnikom o 

bližem postupku i načinu ispitivanja i odobravanja tipa mjerila („Sl. list CG“, br. 

10/10), Zavod za metrologiju izdaje Uvjerenje o odobrenju tipa mjerila. U toku 

2012. godine izdato je 20 Uvjerenja o odobrenju tipa mjerila (tabela 6.) 

Tabela 6. 

Uvjerenja o odobrenju tipa mjerila 

Red. Vrsta 

Podnosilac 

Službena 

Mjerilo 

br. mjerila 

zahtjeva 

oznaka 

1. 

Vagar d.o.o. Vaga sa neautomatskim 

Podgorica funkcionisanjem klase (III) 

MNE-M-03-018 

2. 

Vagar d.o.o. Vaga sa neautomatskim 


MNE-M-05-004 

3. Mjerila mase 

Libela d.o.o, Vaga sa neautomatskim 


MNE-M-03-019 

4. 

Deponija, d.o.o. Vaga sa neautomatskim 


MNE-M-03-020 

5. 

TOSCELIK STEEL d.o.o. Vaga sa neautomatskim 

Nikšić 

funkcionisanjem klase (III) 

MNE-M-03-021 

6. 

TOSCELIK STEEL d.o.o. Elektronski pokazni 

Nikšić 

uređaj 

MNE-M-00-027 

7. 

Mjerila Uprava policije 

Etilometar 

koncentracije Podgorica 

Alcotest 7510 

MNE-GM-01-003 

8. 

Mjerila dužine doo “Montenegro 

Mjerna letva 

Petrol” Podgorica 

Almio 

MNE- D-00-001 

9. 

Mjerila CmC D.o.o. Herceg Magnetno induktivno mjerilo 

protoka 

Novi 

protoka 

MNE-Z-16-002 

10. 

Hidro - Elektro D.o.o. 

Bar 

Vodomjer za hladnu vodu MNE-Z-14-014 

11. Infocon D.o.o. Nikšić Vodomjer za hladnu vodu MNE-Z-14-015 


13. Vodomjeri Infocon D.o.o. Nikšić Vodomjer za hladnu vodu MNE-Z-14-017 



Osnovni 

časovnici za 

16. 

Telenor d.o.o. Osnovni časovnik u sklopu 

tarifiranje za 

obračun u TT Pogorica 

telefonskih centrala 

MNE-EL-011-002 

saobraćaju 

17. 

18. 

Mjerila električne 

otpornosti 

izolacije 

Mjerila električne 

otpornosti 

izolacije 

JP AERODROMI 

Podgorica 

VU-TI INŽINJERING 

19. Mjerila protoka JUGOPETROL AD Kotor 

20. Mjerila protoka JUGOPETROL AD Kotor 

Mjerač izolacije 

Mjerač izolacije 

Protočno mjerilo zapremine 

tečnosti u mjernom sistemu 

Protočno mjerilo zapremine 

tečnosti sa lopaticama 

MNE-EL-03-002 

MNE-EL-03-003 

MNE-Z-15-004 

MNE-Z-15-005 

26


7.2 Ovjeravanje mjerila 

Ovjeravanje mjerila je postupak koji obuhvata pregled i žigosanje, odnosno 

izdavanje uvjerenja o ovjeravanju mjerila, pri čemu se konstatuje i potvrđuje da je 

mjerilo usklađeno sa propisanim metrološkim zahtjevima. Uredbom o zakonskim 

mjerilima za koje je obavezno ovjeravanje, odnosno odobrenje tipa mjerila („Sl. list 

CG“, br. 81/09), propisana su zakonska mjerila u Crnoj Gori, koja su svrstana u 

četiri kategorije: 

mjerila koja se koriste u funkciji prometa roba i usluga i provjere prethodno 

upakovanih proizvoda i boca kao mjernih posuda; 

mjerila koja se koriste u funkciji zaštite zdravlja ljudi i životinja i opšte 

bezbjednosti; 

mjerila koja se koriste u funkciji zaštite imovine, životne sredine i prirodnih 

 

resursa, zaštite na radu i zaštite od nezgoda; 

mjerila koja se koriste u funkciji zaštite saobraćaja. 

Pravilnikom o rokovima redovnog ovjeravanja zakonskih mjerila („Sl. list 

CG“, br. 86/09), propisuju se pregledi ili periodi ponovnog ovjeravanja u cilju 

garantovanja usaglašenosti mjerila sa zakonskim zahtjevima, odnosno rokovi 

redovnog ovjeravanja zakonskih mjerila. 

Aktivnosti Zavoda u oblasti ovjeravanja mjerila u periodu 01.01.2012. do 

31.12.2012. godine, ilustrovane su tabelom 7. Pri ovjeravanju mjerila (slika 23.) 

utrošeno je 228030 godišnjih žigova u obliku naljepnice bez mjesečne podjele, 

4199 godišnjih žigova u obliku naljepnice sa mjesečnom podjelom i 1147 zaštitnih 

žigova u obliku naljepnice. U toku 2012. godine izdato je 2033 Uvjerenja o 

ovjeravanju mjerila. Poređenje broja ovjerenih mjerila u 2010., 2011. i 2012. godini 

prikazano je na slikama 24., 25. i 26. Podaci o prvom, redovnom i vanrednom 

ovjeravanju nekih mjerila u toku 2012. godine prikazani su na slikama od 27. do 31. 

U toku 2012. godine, ovjerena je veća količina mjerila u odnosu na dvije 

prethodne godine. Trend rasta se zapaža posebno u slučaju brojila električne 

energije, taksimetara, manometara, sprava za tečna goriva i sprava za tečni 

naftni gas, vaga klase tačnosti II i III, osnovnih časovnika kod telefonskih centrala, 

mjerila za ispitivanje zaštite u elektrotehnici i radara. Porast broja ovjerenih brojila 

u 2012. godini uslovljen je realizacijom projekta implementacije „smart metering“, 

u okviru kojeg EPCG vrši ugradnju brojila električne energije sa daljinskim 

očitavanjem u Crnoj Gori. Osnovni razlog za porast broja ovjerenih mjerila ostalih 

vrsta je intenzivni metrološko-inspekcijski nadzor, iako ga sprovodi samo jedan 

metrološki inspektor. Porast broja ovjerenih taksimetara u 2012. godini je uslovljen 

u izvjesnoj mjeri i produženjem licence za obavljanje usluga taxi prevoza, koju 

nadležni organ lokalne samouprave izdaje na period od 5 godina. Evidentan je 

približno stabilan trend količine ovjerenih vodomjera, koja zavisi od opredjeljenja i 

mogućnosti lokalnih javnih preduzeća, odnosno uvoznika vodomjera, za njihovu 

nabavku. Približno ista kolilčina ovjerenih mjernih sistema u toku posljednje tri 

godine, može se smatrati kao dobar pokazatelj, s obzirom da je rok redovnog 

ovjeravanja ovih mjerila 1 godina. 

U toku 2011. godine započeto je pregledanje i ovjeravanje osnovnih 

časovnika kod telefonskih centrala u Crnoj Gori, koje je nastavljeno i 2012. 

godine. Budući da u Zavodu za metrologiju nije zaposlen odgovarajući stručni 

kadar za realizovanje svih faza predviđenog ispitivanja, angažovani su 

27


predstavnici Elektrotehničkog fakulteta iz Podgorice, koji su sproveli ispitivanje i 

izvršili analizu dobijenih podataka. 

Tabela 7. Mjerila koja su ovjerena u periodu 01.01.2012. do 31.12.2012. godine 

Mjerila 

Pregledano 

[kom] 

Žigosano 

(ovjereno) 

[kom] 

Odbijeno 

[kom] 

Vage klase tačnosti (I) 4 4 0 

Vage klase tačnosti (II) 114 112 2 

Vage klase tačnosti (III) 1459 1451 8 

Vage sa automatskim 

funkcionisanjem 

1 1 0 

Vage na transportnoj traci 1 1 0 

Kamionske vage 61 61 0 

Tegovi M1, 

garnitura 10 mg do 500 g 

1 1 0 

Tegovi M1, 

garnitura od 500 g do 5 kg 

1 1 0 

Tegovi M1 od 1 kg 2 2 0 



Tegovi M1 od 20 kg 101 101 0 

Tegovi M1 od 500 kg 48 48 0 

Vodomjeri 18810 18799 11 

Sprave za tečna goriva 1646 1644 2 

Sprave za tečni naftni gas 162 158 4 

Mjerni sistemi 35 35 0 

Rezervoari 24 24 0 

Automat. mjerila nivoa tečnosti 

u nepokretnim rezervoarima 

81 79 2 

Brojila električne energije 120138 120128 10 

Mjerila za ispitivanje mjerila 

zaštite u elektrotehnici 

9 9 0 

Osnovni časovnici kod 

telefonskih centrala 

10 10 0 

Manometri za mjerenje pritiska u 

pneumaticima motornih vozila 

51 49 2 

Manometri za mjerenje krvnog 

pritiska 

5 5 0 

Manometri (industrija, 

laboratorije, itd.) 

21 21 0 

Mjerne letve 23 22 1 

Etilometri 84 59 25 

Mjerila za kontrolu brzine vozila 

u pokretu 

60 43 17 

Taksimetri 1695 1676 19 

Mjerila zaštite od zračenja 6 6 0 

28


Slika 23. Ovjerena mjerila 

Slika 24. Ovjeravanje mjerila u 2010., 2011. i 2012. godini 

29




30


Slika 27. Ovjeravanje brojila električne energije u 2012. godini 

Slika 28. Ovjeravanje sprava za tečna goriva u 2012. godini 

Slika 29. Ovjeravanje vodomjera u 2012. godini 

31


Slika 30. Ovjeravanje sprava za tečni naftni gas u 2012. godini 

Slika 31. Ovjeravanje taksimetara u 2012. godini 

32


8. KALIBRACIJA MJERILA I ETALONA 

Kalibracija je skup postupaka kojima se, u određenim uslovima, uspostavlja 

odnos između vrijednosti veličina koje pokazuje neko mjerilo ili mjerni sistem ili 

vrijednosti koje prikazuje neka materijalizovana mjera ili referentni materijal i 

odgovarajućih vrijednosti izraženih etalonima. U tabelama od 8. do 13., navedeni 

su podaci o kalibracijama koje su realizovane u laboratorijama Zavoda za 

metrologiju. U toku 2012. godine izdato je 124 Uvjerenja o kalibraciji. 

Tabela 8. Kalibracije realizovane u Laboratoriji za masu 

Red. 

br. 

Podnosilac 


Mjerilo/ 

etalon 

Komada 

Mjerni 

opseg 

Mjerna 

nesigurnost 

Tegovi 

klase M1 

9 20 kg 1/3 GDG za klasu M1 



1. 

2. 

3. 

Galenika CG 

d.o.o Podgorica 

Vagar d.o.o. 

Podgorica 

JU CETI 

Podgorica 

Tegovi 

klase F1 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase F1 

Tegovi 

klase 01 

1 1 kg 1/3 GDG za klasu F1 

1 500 g 1/3 GDG za klasu F1 


3 200 g 1/3 GDG za klasu E2 


3 20 mg 1/3 GDG za klasu E2 

23 1 mg – 200g 1/3 GDG za klasu E2 

28 

1 mg – 5 kg 1/3 GDG za klasu F1 

1 1 mg 0,020 mg 

1 2 mg 0,020 mg 

1 2 mg* 0,020 mg 

1 5 mg 0,020 mg 

1 10 mg 0,027 mg 

1 20 mg 0,037 mg 

1 20 mg* 0,037 mg 

1 50 mg 0,040 mg 

1 100 mg 0,053 mg 

1 200 mg 0,067 mg 

1 200 mg* 0,067 mg 

1 500 mg 0,083 mg 

1 1g 0,010 mg 

1 2 g 0,013 mg 

1 2 g* 0,013 mg 

1 5 g 0,017 mg 

1 10 g 0,020 mg 

1 20 g 0,027 mg 

1 20 g* 0,027 mg 

1 50 g 0,037 mg 

1 100 g 0,052 mg 

33


Tabela 8. Kalibracije realizovane u Laboratoriji za masu (nastavak) 

Red. 

br. 

4. 

5. 

6. 

7. 

Podnosilac 


Hemomont 

d.o.o. 

Podgorica 

GALENIKA d.o.o. 

Podgorica 

VAGAR 

d.o.o. 

Podgorica 

Biotehnički 

fakultet 

Podgorica 

8. FARMEGRA 

Podgorica 

HEMOMONT 

9. 

d.o.o. 

Podgorica 

10. 

HEMOMONT 

d.o.o. 

Podgorica 

Mjerilo/ 

etalon 

Tegovi 

klase F1 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase F1 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase F1 

Tegovi 

klase F1 

Tegovi 

klase M1 

Vaga 

klase (II) 

Tegovi 

klase M1 

Analitička 

vaga 

Precizna 

vaga 

Vaga 

klase (III) 

Precizna 

vaga 

Precizna 

vaga 

Analitička 

vaga 

Analitička 

vaga 

Precizna 

vaga 

Analitička 

vaga 

Vaga 

klase (IIII) 

Precizna 

vaga 

Komada 

Mjerni 

opseg 

Mjerna 

nesigurnost 

19 10 mg-5 kg 1/3 GDG za klasu F1 

7 10 mg-2 kg 1/3 GDG za klasu E2 


1 50g 1/3 GDG za klasu E2 

1 200g 1/3 GDG za klasu E2 

1 10 mg 1/3 GDG za klasu E2 



1 10 kg 1/3 GDG za klasu F1 


1 

300kg 

d=10g 

U = 21,74 g 


1 220 g U = 0.54 mg 

1 1500 g U = 0,44 g 

1 

60kg 

d=20g 

1 6200g 

d=0,01g 

1 16 kg 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

d=0,1g 

121 g 

d=0,1 mg 

220g 

d=0,1mg 

2200g 

d=0,01g 

220 g 

d=0,1 mg 

100kg 

d=50g 

64kg 

d=1g 

U=65,90 g 

U=0,031 g 

U=0,32 g 

U=0,40 mg 

U=0,52 mg 

U=0,02 g 

U=0,45 mg 

U=67,1g 

U=3,68 g 

34


Tabela 8. Kalibracije realizovane u Laboratoriji za masu (nastavak) 

Red. 

br. 

Podnosilac 


11. NEKSAN d.o.o. 

12. 

Nikšić 

UNIPROM 

PEKARA 

Nikšić 

INSTITUT za 

13. fizikalnu terapiju, 

Igalo 

14. VAGAR d.o.o. 

Podgorica 


Podgorica 

16. HEMOMONT d.o.o. 

17. 

Podgorica 

VAGAR d.o.o. 

Podgorica 

18. FABRIKA VODE 

„LIPOVO” -Kolašin 


Podgorica 

20. 

Z.O.R. „MIRZA” 

Bar 

21. 

VAGAR d.o.o. 

Podgorica 

22. SFINGA d.o.o 

Podgorica 

23. „ZLATARA VIKTOR” 

Herceg Novi 

24. SZTR „VERA” 

Herceg Novi 

Mjerilo/ 

etalon 

Analitička 

vaga 

Analitička 

vaga 

Precizna 

vaga 

Vaga 

klase (III) 

Vaga 

klase (III) 

Vaga 

klase (III) 

Analitička 

vaga 

Analitička 

vaga 

Vaga 

klase (III) 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase E2 

Analitička 

vaga 

Analitička 

vaga 

Vaga 

klase(II) 

Analitička 

vaga 

Precizna 

vaga 

Precizna 

vaga 

Precizna 

vaga 

Precizna 

vaga 

Precizna 

vaga 

Precizna 

vaga 

Precizna 

vaga 

Komada 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Mjerni 

opseg 

220g 

d=0,1mg 

510g 

d=1mg 

4000g 

d=0,01g 

10 kg 

d=5 g 

10 kg 

d=5 g 

500 kg 

d=0,2 kg 

Mjerna 

nesigurnost 

U=0,7 mg 

U=1,96 mg 

U=0,04 g 

U=6,52 g 

U=6,82 g 

U=0,42 kg 

1 

200g 

d=0,1mg 

U=0,76 mg 

1 160g 

d=0,1mg 

U=0,67 mg 

1 10000kg 

d= 5 kg 

U=10,64 kg 

1 

200 g 1/3 GDG za klasu E2 

1 

1 

1 

1 

1 120g 

d=0,1mg 

1 210g 

d=0,1mg 

1 1500g 

d=0,01g 

1 65 g 

d=0,1mg 

1 600g 

d=0,01g 

1 1200g 

d=0,1g 

1 2200g 

d=0,01g 

1 1200g 

d=0,1g 

1 600g 

d=0,01g 

1 1302 g 

d=0,01g 

1 600g 

d=0,1g 




2 kg 1/3 GDG za klasu E2 

U=0,32 mg 

U=0,49 mg 

U=0,062 g 

U=0,24 mg 

U=0,032 g 

U=0,156 g 

U=0,0157 g 

U=0,233g 

U=0,0448 g 

U=0,0180g 

U=0,165g 

35


Tabela 9. Interne kalibracije realizovane u Laboratoriji za masu 

Red. 

br. 

1. 

2. 

3. 

4. 

Podnosilac 


Zavod za 

metrologiju 







Mjerilo/ 

etalon 

Tegovi 

klase E2 

Tegovi 

klase F1 

Tegovi 

klase F2 

Tegovi 

klase F2 

Komada 

Mjerni 

opseg 

Mjerna 

nesigurnost 

1 10 kg 5.3 mg 

1 10 kg 16 mg 

1 10 kg 50 mg 

1 10 kg 16 mg 

Tabela 10. Kalibracije realizovane u Laboratoriji za dužinu 

Red. 

br. 

1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 

7. 

8. 

9. 

10. 

Podnosilac 


Ljetopis 

automotive 

Podgorica 

Laboratorija za 

dužinu 

(interna kalibracija) 


dužinu 



dužinu 



dužinu 



dužinu 


AD „Jugopetrol“ 

Kotor 

Hemomont - 

Podgorica 


dužinu 



dužinu 


Vrsta 

mjerila 

Mjerilo dubine 

šare 

Pomično 

mjerilo 

Etalon za 

ovjeravanje 

mjernih letvi 

Planparalelne 

granične 

mjere 

S.B.2351849 

Planparalelna 

granična 

mjera 

S.B. 801051 

Planparalelna 

granična 

mjera 

S.B. 26357 

Etalon za 

ovjeravanje 

mjernih letvi 

Komada 

2 

Mjerni opseg 

(1.6 -15) mm 

(0 – 60) mm 

Mjerna 

nesigurnost 

300 μm+2*10 -6 *L 

30 μm+12*10 -6 *L 

1 (0 – 3000) mm 210 μm+2*10 -6 *L 

1 set 

(121 

kom.) 

(0-100) mm 0.07 μm +1.2*10 -6 *L 

1 100 mm 0.07 μm +1.2*10 -6 *L 

1 100 mm 0.07 μm +1.2*10 -6 *L 

1 0 mm – 3000 mm 280 μm+26*10 -6 *L 

Mjerna letva 1 20 mm – 3000 mm 

Pomično 

mjerilo 

S.B. 0001297 

Planparalelne 

granične 

mjere 

S.B.2351849 

Komparator 

za 

planparalelne 

granične 

mjere Mahr 

826 S.B. 

5350310 

280 μm+26*10 - 

6 *L 

1 (0 -150) mm 8 μm+12*10 -6 *L 

1 set 

(121 

kom.) 

(0-100) mm 

0.07 μm +1.2*10 - 

6 *L 

1 od 0.5 mm do 100 mm 0.04μm +1.2*10 -6 *L 

36


Tabela 11. Kalibracije realizovane u Laboratoriji za pritisak 

Red. 

br. 

1. 

2. 

Podnosilac 


Ljetopis 

Automotive 

d.o.o. Podgorica 

Ljetopis 

Automotive 

d.o.o. Podgorica 

Vrsta 

mjerila 

Komada 

Manometar 4 

Mjerni opseg 

-1000 mbar do 1000 

mbar 

-1000 mbar do 0 bar 

0 bar do 250 bar 

0 bar do 10 bar 

Mjerna 

nesigurnost 

7,9 mbar 

13,5 mbar 

0,74 bar 

0,055 bar 

Manometar 1 0 bar do 160 bar 0,58 bar 

Tabela 12. Kalibracije realizovane u Laboratoriji za električne veličine 

Red. 

br. 

1. 

2. 

Podnosilac 


JU Srednja stručna 

škola Rožaje 

Ljetopis 

Automotive 

Vrsta 

mjerila 

Mjerni 

instrument 

za mjerenje 

otpornosti 

izolacije 

Komada 

1 

Multimetar 3 

Mjerni opseg 

Otpornost 

izolacije:10kΩ do 2GΩ 

Jednosmjerni 

napon:10V do 500V 

Naizmjenični 

napon:10V do 500V 

Jednosmjerni napon 

400mV do 1000V 

Naizmjenični napon: 

400mV do 1000V 

Jednosmjerna 

struja:400µA do 10 A 

Otpornost:400Ω do 40 

MΩ 

Mjerna 

nesigurnost 

0,0008MΩ do 

0,0486 GΩ 

0,577 V 

0,577 V 

0,0578 mV do 0,58 V 

0,074mV do 0,59 V 

0,057µA do 0,008 A 

0,057Ω do 0,006 MΩ 

3. Hemomont Otpornik 1 61.9 kΩ 0,00054 kΩ 

4. 

5. 

Institut „Dr Simo 

Milošević" 

Institut „Dr Simo 

Milošević" 

Strujna 

kliješta 

Mjerač 

izolacije 

1 

1 


6V do 600V 

0,001V do 0,08 V 


6V do 600V 

0,001V do 0,08 V 

Jednosmjerna struja: 

600mA do 400 mA 

0,013mA do 0,13mA 

Otpornost:600Ω 0,141Ω 

Otpornost:6KΩ 

0,0014kΩ 

Otpornost: 6MΩ do 

50 M Ω 

0,0014MΩ do 

0,076MΩ 

Jednosmjerna struja: 

40 A do 1000 A 

0,013A do 2,60 A 


40 V do 1000V 

0,006V do 0,58 V 


40 V do 1000V 

0,006V do 0,58 V 

37


Tabela 13. Kalibracije realizovane u Laboratoriji za temperaturu 

Red. 

br. 

Podnosilac 


Vrsta 

mjerila 

Komada 

Mjerni opseg 

Mjerna 

nesigurnost U[ᵒC] 

1. 

2. 

3. 

4. 

„FARMEGRA“ d.o.o. 

Podgorica 

„UNIPROM PEKARA" 

Nikšić 

„POINT" d.o.o. 

Podgorica 

„EXPO COMMERCE" 

d.o.o. 

Kotor 

Indikatorski 

termometar 

Indikatorski 

termometar 

Indikatorski 

termometar 

Indikatorski 

termometar 

2 (-10-70) ᵒC 

2 

(-10 - 100) ᵒC 

(-40-150) ᵒC 

1 (-40 - 200) ᵒC 

15 

5 (-50-+70) ᵒC 

4 (-50-+300) ᵒC 

2 (-50-+300) ᵒC 

2 (-50-+300) ᵒC 

(-50-+300) ᵒC 

(-50-+300) ᵒC 

0,5 

1,5 

0,5 

0,5 

0,5 

0,5 

0,6 

0,2 

0,3 

0,4 

5. 

6. 

„EXPO COMMERCE" 

d.o.o. 

Podgorica 

„LEDO" d.o.o. 

Podgorica 

Indikatorski 

termometar 

Indikatorski 

termometar 

3 3 (-50-+70) ᵒC 0,5 

3 

(-35-+55) ᵒC 

(-50-+1000) ᵒC 

(-195- +1000) ᵒC 

0,5 

9. SISTEM KVALITETA 

Najveći dio aktivnosti Referata za sistem kvaliteta u toku 2012. godine bio je 

usmjeren na pripremu prijave za akreditaciju laboratorija Zavoda za metrologiju, 

kao i pripremu za inicijalno predstavljanje sistema kvaliteta Zavoda za metrologiju 

na EURAMET-ovom Tehničkom komitetu za kvalitet. U Zavodu za metrologiju, 

sistem menadžmenta kvalitetom je implementiran u sljedećim odsjecima Sektora 

za metrološku sljedivost i državne etalone: 

Odsjek za masu – Laboratorija za masu 

 

 

Odsjek za dužinu – Laboratorija za dužinu 

Odsjek za temperaturu – Laboratorija za temperaturu. 

U toku 2012. godine, usvojene su sljedeće verzije Poslovnika o kvalitetu i 

verzije opštih procedura: 

Poslovnik o kvalitetu (verzije 01/03 i 01/04) 

Upravljanje dokumentima (verzija 01/02) 

Interne provjere (verzija 01/02) 

Upravljanje dokumentima u elektronskoj formi (verzija 01/01). 

U sklopu Sektora za metrološku sljedivost i državne etalone, odnosno u 

Laboratoriji za masu, Laboratoriji za dužinu i Laboratoriji za temperaturu usvojene 

su sljedeće verzije tehničkih procedura: 

Opšta tehnička procedura za kalibraciju tegova (verzija 01/02); 

Tehnička procedura za proračun konvencionalne mase i mjerne 

nesigurnosti kod kalibracije tegova (verzija 01/02); 

Tehnička radna procedura za kalibraciju tegova (verzija 01/01); 

38


Tehnička procedura kalibracije vaga sa neautomatskim funkcionisanjem 

(verzija 01/03); 

Tehnička procedura za kalibraciju planparalelnih graničnih mjera, mjerni 

opseg od 0.5 mm do 100 mm (verzije 01/02 i 01/03); 

Tehnička procedura za kalibraciju mikrometara za spoljašnja mjerenja, 

mjerni opseg od 0 mm do 150 mm (verzije 01/02 i 01/03); 

Tehnička procedura za kalibraciju pomičnih mjerila, mjerni opseg od 0 mm 

do 150 mm (verzije 01/02 i 01/03); 

Tehnička procedura za kalibraciju staklenih termometara punjenih 

tečnošću, mjerno područje - 80 ºC do +278ºC (verzija 01/02); 

Tehnička procedura za kalibraciju indikatorskih termometara koji imaju 

sondu, mjerno područje od - 80 ºC do +650ºC (verzija 01/02); 

Tehnička procedura za kalibraciju otporničkih termometara PRT/IPRT, 

mjerno područje od - 80ºC do +650ºC (verzija 01/02); 

Tehnička procedura za kalibraciju termoelemenata (TC), mjerno područje 

od -80ºC do + 650ºC (verzija 01/02); 

Tehnička procedura za realizaciju tačke leda (verzija 01/01); 

Tehnička procedura za određivanje evaluacije kalibracionih sistema 

(kupatila i suvi blok kalibrator), verzija 01/01. 

U toku 2012. godine započet je postupak pripreme prikazivanja sistema 

kvaliteta Zavoda za metrologiju na EURAMET-ovom Tehničkom komitetu za 

kvalitet koji će se održati u martu 2013. godine. Uspješno prikazivanje sistema 

kvaliteta je preduslov za aplikaciju za objavljivanje rezultata poređenja u bazi 

BIPM-a. 

Razvijen je aplikativni softver za praćenje obuka zaposlenih i izvršena je 

obuka za korišćenje softvera. U sklopu stalne provjere usklađenosti aktivnosti sa 

zahtjevima standarda u Zavodu se održavaju redovni mjesečni i nedjeljni sastanci, 

otklanjaju se neusaglašenosti u sistemu, prati se kvalitet pruženih usluga slanjem 

upitnika o zadovoljstvu korisnika, vrši se prijem i rješavanje žalbi korisnika, a jednom 

godišnje se izvodi i interni audit. 

Politika kvaliteta Zavoda za metrologiju 

Zavod za metrologiju kao centar metrološkog sistema u Crnoj Gori, ima za 

cilj efikasno i nepristrasno realizovanje usluga, izgradnju povjerenja i korektnih 

odnosa sa korisnicima usluga, kontinuirano praćenje i poboljšavanje procesa koji 

doprinose efektivnosti i efikasnosti. 

Politika kvaliteta Zavoda za metrologiju usmjerena je na ostvarenje sljedećih 

ciljeva: 

uspostavljanje i održavanje dobre profesionalne prakse i kvaliteta usluga, 

ispunjavanje zahtjeva korisnika, 

permanetno preispitivanje kvaliteta ostvarenih usluga, 

utvrđivanje i sprovođenje neophodnih aktivnosti u cilju poboljšanja kvaliteta 

usluga, 

obezbjeđenje tajnosti podataka, 

39


 

 

poštovanje etičkih normi, 

motivacija i permanetna obuka zaposlenih, podsticanje kreativnosti i 

inovacija. 

Za sprovođenje politike kvaliteta Zavoda za metrologiju koja je usklađena 

sa zahtjevima standarda MEST ISO/IEC 17025 i stalno unapredjenje efektivnosti 

sistema menadžmenta odgovorno je rukovodovstvo, a u granicama svojih 

nadležnosti i svi zaposleni u laboratorijama. 

10. AKTIVNOSTI KOJE SU SPROVEDENE U CILJU PRIPREME 

LABORATORIJA ZA AKREDITACIJU 

Laboratorije koje su formirane u okviru Zavoda za metrologiju (Laboratorija 

za masu, Laboratorija za dužinu, Laboratorija za temperaturu, Laboratorija za 

pritisak, Laboratorija za električnu snagu, Laboratorija za električne veličine, 

Laboratorija za vrijeme i frekvenciju, Laboratorija za zapreminu) u pogledu 

opremljenosti, zapošljenog kadra i obučenosti kadra su na različitom nivou. 

Posebno se ističe problem unapređenja Laboratorije za zapreminu, uslovljen 

nedostatkom odgovarajuće etalonske opreme i adekvatnog prostora. 

U toku 2012. godine sprovedene su pripremne aktivnosti za predaju 

aplikacije za akreditovanje Laboratorije za masu, Laboratorije za dužinu i 

Laboratorije za temperaturu, kod crnogorskog Akreditacionog tijela (ATCG-a), 

koje bi bilo praćeno i akreditacijom od strane inostranog akreditacionog tijela 

potpisnika EA MLA sporazuma. U toku 2013. godine planira se unapređenje 

Laboratorije za pritisak, Laboratorija za električnu snagu, Laboratorija za električne 

veličine, Laboratorije za vrijeme i frekvenciju, kao i Laboratorije za zapreminu, u 

cilju pripreme aplikacije za akreditaciju. 

U procesu pripreme za akreditaciju, u Laboratoriji za masu je urađena 

tehnička dokumentacija u skladu sa zahtjevima standarda MEST ISO IEC 

17025:2011 i pripremljene su odgovarajuće tehničke procedure: 

QP.LM.01 Opšta tehnička procedura za kalibraciju tegova; 

QP.LM.02 Tehnička procedura za proračun konvencionalne mase i mjerne 

nesigurnosti kod kalibracije tegova; 

QP.LM.03 Tehnička radna procedura za kalibraciju tegova; 

QP.LM.04 Tehnička procedura kalibracije vaga sa neautomatskim 

funkcionisanjem. 

Obim planirane akreditacije za Laboratoriju za masu je prikazan u tabeli 14. 

40


Tabela 14. Obim planirane akreditacije za Laboratoriju za masu 

Mjerna veličina/ 

predmet kalibracije 

Mjerno 

područje 

(opseg) 

Proširena mjerna 

nesigurnost U 

Metoda 

kalibracije 

Tegovi 1mg 0,0020 mg Poređenje sa tegovima klase SI 

Tegovi 2 mg 0,0020 mg Poređenje sa tegovima klase SI 








Tegovi 1 g 0,010 mg Poređenje sa tegovima klase SI 









Tegovi 1 kg 0,53 mg Poređenje sa tegovima klase SI 




Neautomatske vage m ≤ 30 g 0,1 mg EURAMET cg. 10-18 

Neautomatske vage m ≤ 120g 0,4 mg EURAMET cg. 10-18 






Neautomatske vage m ≤ 16 000 g 320 mg EURAMET cg. 10-18 

Zaposleni u Laboratoriji za dužinu su pripremili tehničku dokumentaciju u 

skladu sa zahtjevima standarda MEST ISO IEC 17025:2011. Dokumentacija je 

uključila validaciju procedura za kalibraciju, pripremu planova internih kalibracija, 

sprovođenje internih kalibracija u skladu sa planom, izradu zapisa, izračunavanje 

odstupanja i sl. U tabeli 15., prikazan je obim planirane akreditacije za Laboratoriju 

za dužinu. Pripremljene su sljedeće tehničke procedure: 

QP.LL.01 Tehnička procedura za kalibraciju planparalelnih graničnih mjera, 

mjerni opseg od 0.5 mm do 100 mm; 

QP.LL.02 Tehnička procedura za kalibraciju mikrometara za spoljašnja 

mjerenja, mjerni opseg od 0 mm do 150 mm; 

QP.LL.03 Tehnička procedura za kalibraciju pomičnih mjerila, mjerni 

opseg od 0 mm do 150 mm. 

U cilju pripreme za akreditaciju Laboratorije za temperaturu, napisane su 

sljedeće tehničke procedure za izvođenje kalibracija u navedenom opsegu: 

QP.LT.01 Tehnička procedura za kalibraciju staklenih termometara punjenih 

tečnošću, mjerno područje od - 80ºC do + 278ºC; 

41


QP.LT.02 Tehnička procedura za kalibraciju indikatorskih termometara koji 

imaju sondu, mjerno područje od - 80 ºC do + 650ºC; 

QP.LT.03 Tehnička procedura za kalibraciju otporničkih termometara 

PRT/IPRT, mjerno područje od - 80 ºC do + 650ºC; 

QP.LT.04 Tehnička procedura za kalibraciju termoelemenata (TC), mjerno 

područje od - 80 ºC do + 650ºC. 

Pored navedenih glavnih tehničkih procedura po kojima se izvode 

kalibracije odgovarajućih termometara, napisane su i sljedeće četiri procedure 

koje se takođe koriste u procesima kalibracije: 

QP.LT.05 Tehnička procedura za realizaciju tačke leda; 

QP.LT.06 Tehnička procedura za određivanje evaluacije kalibracionih 

sistema (kupatila i suvi blok kalibrator); 

QP.LT.07 Tehnička procedura za provjeru sekundarnog etalona SPRT- 

"aneling"; 

QP.LT.08 Tehnička procedura za realizaciju trojne tačke vode (TPW). 

Tabela 15. Obim planirane akreditacije za Laboratoriju za dužinu 

Predmet 

kalibracije 

Pomična mjerila 

Mikrometri za spoljašnja 

mjerenja 

Planparalelne granične 

mjere 

Komparator za 

planparalelne gran. mjere 

Mjerno područje 

(opseg) 

(0 do 150) mm digitalna skala 

analogna 0.02 mm 



digitalna skala (0 do 125) mm 




nesigurnost 

8 μm+12*10 -6 *L 

16 μm+12*10 -6 *L 

20 μm+12*10 -6 *L 

30 μm+12*10 -6 *L 

1.5 μm +8*10 -6 *L 

2.4 μm +8*10 -6 *L 

0.7 μm +8*10 -6 *L 

(0.5 do 100) mm 0.07 μm +1.2*10 -6 *L 

(0.5 do 100) mm 0.04 μm +1.2*10 -6 *L 

Osim tehničkih procedura u Laboratoriji za temperaturu su sprovedene 

brojne aktivnosti, u smislu pripreme dokumentacije, a vezane su za ispunjavanje 

uslova za akreditaciju po standardu MEST ISO/IEC 17025:2011. Obim planirane 

akreditacije za Laboratoriju za temperaturu je prikazan u tabeli 16. 

Tabela 16. Obim planirane akreditacije za Laboratoriju za temperaturu 

Predmet kalibracije Mjerno područje Metoda kalibracije 

Stakleni termometri punjeni 

tečnošću 

Indikatorski termometri koji imaju 

sondu i odgovarajući indikatorski 

dio (digitalni i analogni) 


nesigurnost 

(k=2) 

- 80 °C do 278°C Metoda poređenja 20 mK 

- 80 °C do 650°C Metoda poređenja 

PRT/IPRT - 80 °C do 650°C Metoda poređenja 

≤ 300°C 20 mK 

>300°C 100 mK 

≤ 300°C 20 mK 

>300°C 100 mK 

Termoelementi - 80 °C do 650°C Metoda poređenja 200 mK 

42


11. PROVJERA ISPUNJENOSTI PROPISANIH USLOVA ZA OVLAŠĆIVANJE LICA 

ZA VRŠENJE PRIPREME MJERILA ZA OVJERAVANJE 

U toku 2012. godine, Komisija sastavljena od zaposlenih u Zavodu, 

procjenjivala je ispunjenost uslova za ovlašćivanje lica za pripremu mjerila za 

ovjeravanje. Ministarstvo ekonomije je na osnovu Izvještaja Komisije, 03.03.2012. 

godine, ovlastilo JUGOPETROL AD Kotor za vršenje poslova pripreme za 

ovjeravanje mjernih sistema na autocistijernama koji imaju pumpu u sklopu 

mjernog sistema i stabilnih mjernih sistema za tečna goriva. 

12. ISPITIVANJE I ŽIGOSANJE PREDMETA OD DRAGOCJENIH METALA 

Jedna od najstarijih aktivnosti za zaštitu potrošača je kontrola predmeta od 

dragocjenih metala. U toku 2012. godine, u Zavodu za metrologiju je žigosano 

26493 g predmeta od zlata i 80122 g predmeta od srebra. Na slici 32. su prikazani 

uporedni podaci za period od 2006. do 2012. godine. Novi državni žigovi za 

označavanje stepena finoće predmeta od dragocjenih metala (slika 33.) 

primjenjuju se od novembra 2012. godine. Krajem oktobra i u prvoj polovini 

novembra, organizovane su radionice u Ulcinju, Podgorici, Budvi, Bijelom Polju, 

Herceg Novom i Baru, u cilju upoznavanja proizvođača i uvoznika predmeta od 

dragocjenih metala sa legislativom iz ove oblasti. 

Slika 32. Ispitivanje i žigosanje predmeta od dragocjenih metala u 

periodu 2006-2012. 

43


Slika 33. 

44


13. RJEŠENJA O ZNAKU UVOZNIKA/ZNAKU IZVOZNIKA 

PREDMETA OD DRAGOCJENIH METALA 

U toku 2012. godine, Zavod je izdao 2 Rješenja o određivanju znaka 

proizvođača predmeta od dragocjenih metala i 57 Rješenja o određivanju znaka 

uvoznika predmeta od dragocjenih metala (tabele 17. i 18.). 

Tabela 17. Rješenja o određivanju znaka proizvođača predmeta 

od dragocjenih metala koja su donijeta 2012. godine 

Redni 

br. 

1. 

2. 

Podnosilac 


S.Z.T.R. „Or” Pljevlja, 

VL. Čarković Sadik 

„SENCOMERC 92” - 

Zlatarska radnja „Dukat" 

Rozaje, VL. Mujević Ismet, 

Mujević Elvira 

Broj 

Rješenje 

Datum 

R.br. 

proizvođača 

u evidenciji 

Zavoda 

Oznaka na 

stablu žiga i 

stablu 

matrice 

370 08.03.2012. P0001 ▲SČ, I,P0001 

612 06.04.2012. P0002 ▲IM, I, P0002 

Tabela 18. Rješenja o određivanju znaka uvoznika predmeta 

od dragocjenih metala koja su donijeta 2012. godine 

Redni 

br. 

Podnosilac 


Broj 

Rješenje 

Datum 

R.br. uvoznika u 

evidenciji 


Oznaka na 


stablu matrice 

1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 

Z.R. „Zlatar” Podgorica, 

VL. Methadžović Fadila 

D.O.O. „Amella” 

Podgorica, 

VL. Amela Paljević 

Z.R. „Ivezaj” Podgorica, 

VL. Ivezaj Dejvid 

Z.R. „Maljević Damir” 

Podgorica, 

VL. Maljević Damir 

D.O.O. „PM Retail” 

Tivat, VL. D.O.O. 

Adriatic Marinas 

D.O.O. „Domnik” 

Podgorica, VL. Gabrijel 

Domnik, Edmond 

Domnik 

126 01.02.2012. 0001 ▲01, I, 0001 

62 20.01.2012. 0011 ▲11, I, 0011 

115 31.01.2012. 0012 ▲12, I, 0012 

121 31.01.2012. 0013 ▲13, I, 0013 

348 07.03.2012. 0014 ▲14, I, 0014 

377 09.03.2012. 0015 ▲15, I, 0015 

45



od dragocjenih metala koja su donijeta 2012. godine (nastavak) 

Redni 

br. 

Podnosilac 


Broj 

Rješenje 

Datum 


evidenciji 


Oznaka na 



7. 

8. 

9. 

10. 

11. 

12. 

13. 

D.O.O. „Silver Garden” 

Podgorica, VL. Stane 

Bratić 

Z.R. „Opal” Podgorica, 

VL. Marija Nuleši-Lazari 

D.O.O. „Napulon” 

Podgorica, 

VL. Delija Čumuljaj 

D.O.O. „Leandro” 

Podgorica, 

VL. Nuleši Leandro 

D.O.O. „Murić 

Company” Rožaje, 

VL. Murić Elvir 

Zlatara „Anđelina” 

Sutomore, 

VL. Glasnović Anđelina 

S.Z.T.R. „Ami” Herceg 

Novi, VL. Niković Vesna 

599 04.04.2012. 0016 ▲16, I, 0016 

613 06.04.2012. 0017 ▲17, I, 0017 

614 06.04.2012. 0018 ▲18, I, 0018 

864 07.05.2012. 0019 ▲19, I, 0019 

1095/12 31.05.2012. 0020 ▲20, I, 0020 

1617/12 23.07.2012. 0021 ▲21, I, 0021 

1618/12 23.07.2012. 0022 ▲22, I, 0022 

14. 

S.Z.R. „Brilijant” Plav, 

VL. Vedat Mamut 

1622/12 23.07.2012. 0023 ▲23, I, 0023 

15. 

16. 

17. 

18. 

D.O.O. „G & D” Ulcinj, 

VL.Gazmend Dollaroviq 

Zlatara „Filigran” 

Sutomore, 

VL. Seba Marsel 

D.O.O. „Bis Group” 

Berane, 

Vl. Dvoržak Seada 

D.O.O. „Ani” Tivat, 

VL. Nikola Perović 

1623/12 23.07.2012. 0024 ▲24, I, 0024 

1628/12 23.07.2012. 0025 ▲25, I, 0025 

1641/12 23.07.2012. 0026 ▲26, I, 0026 

1689/12 30.07.2012. 0027 ▲27, I, 0027 

19. 

20. 

„Evergreen” Kotor, 

VL. Živanić Slavica 

S.Z.R. Zlatar -Filigran 

„Spaći” Budva, 

VL. Anton Spaći 

1708/12 02.08.2012. 0028 ▲28, I, 0028 

1909/12 04.09.2012. 0029 ▲29, I, 0029 

46




Redni 

br. 

Podnosilac 


Broj 

Rješenje 

Datum 


evidenciji 


Oznaka na 



21. 

22. 

D.O.O. „Exsclusive M” 

Podgorica, 

VL. Marović Tereza 

D.O.O. „Sebastijan” 

Ulcinj, VL. Kristina Bytyqi 

1910/12 04.09.2012. 0030 ▲30, I, 0030 

2407/12 24.10.2012. 0031 ▲31, I, 0031 

23. 

24. 

25. 

26. 

27. 

28. 

29. 

30. 

31. 

32. 

33. 

34. 

D.O.O. „Zlatar Meli” 

Ulcinj, VL. Tun Bulakaj 

D.O.O. „Dervanović” 

Podgorica, 

VL. Dervanović Esad 

D.O.O. „Vitex” 

Podgorica, 

VL. Ranko Raičković 

D.O.O. „Rafael” Ulcinj, 

VL. Rafael Maka 

S.Z.T.R. „Glamor” Bijelo 

Polje, 

VL. Kasumović Sibela 

D.O.O. „Reba” Bar, 

VL. Dragica Bleništa 

D.O.O. „M -Gold” 

Ulcinj, VL. Bleništa 

Lorenc 

D.O.O. „N.K. Euro Gold” 

Ulcinj, VL. Nusret 

Kelmendi 

D.O.O. „Đerdan” 

Nikšić, VL. Vera Živković 

S.Z.T.R. „Filigram - 

Zlatar” Budva, 

VL. Mateja Marković 

S.Z.T.R. „Zlatara Tuš” 

Budva, 

VL. Andrijano Seli 

S.Z.R. „Gold” Bijelo 

Polje, VL. Samedin 

Džafić 

2408/12 24.10.2012. 0032 ▲01,II, 0032 

2473/12 02.12.2012. 0033 ▲02, II, 0033 

2482/12 02.11.2012. 0034 ▲03, II, 0034 

2489/12 05.11.2012. 0035 ▲04, II, 0035 

2520/12 07.11.2012. 0036 ▲05, II, 0036 

2634/12 20.11.2012. 0037 ▲06, II, 0037 

2627/12 20.11.2012. 0038 ▲07, II, 0038 

2628/12 20.11.2012. 0039 ▲08, II, 0039 

2629/12 20.11.2012. 0040 ▲09, II, 0040 

2630/12 20.11.2012. 0041 ▲10, II, 0041 

2631/12 20.11.2012. 0042 ▲11, II, 0042 

2692/12 27.11.2012. 0043 ▲12, II, 0043 

47




Redni 

br. 

Podnosilac 


Broj 

Rješenje 

Datum 


evidenciji 


Oznaka na 



35. 

36. 

37. 

S.Z.R. „Filigram - Zlatar” 

Budva, 

VL. Anton Domđoni 

D.O.O. „Sfinga” 

Podgorica, 

VL. Milanka Mitrović 

D.O.O. „Aurum” Nikšić, 

VL. Marija Vorotović 

2688/12 27.11.2012. 0044 ▲13, II, 0044 

2759/12 04.12.2012. 0045 ▲14, II, 0045 

2771/12 05.12.2012. 0046 ▲15, II, 0046 

38. 

S.Z.R. 

VL. Popović Aleksandar 

2801/12 07.12.2012. 0047 ▲16, II, 0047 

39. 

D.O.O. „A&S Trade” 

Ulcinj, VL. Kurti Avgustin 

2824/12 12.12.2012. 0048 ▲17, II, 0048 

40. 

„Mazreku Enđel” Bar, 

VL. Mazreku Enđel 

2893/12 17.12.2012. 0049 ▲18, II, 0049 

41. 

Zlatara „Amina” Bar, 

VL. Osman Feka 

2863/12 13.12.2012. 0050 ▲19, II, 0050 

42. 

D.O.O „Cini & Toni” 

Ulcinj, VL. Jak Čivlaku 

2894/12 17.12.2012. 0051 ▲20, II, 0051 

43. 

D.O.O. „Baltez" Bar, 

VL. Tkalec Branka 

2853/12 13.12.2012. 0052 ▲21, II, 0052 

44. 

45. 

46. 

47. 

48. 

S.Z.T.R. „Zlatara Vera” 

Igalo, VL. Vera Seba 

S.Z.T.R. „Zlatara Viktor” 

Herceg Novi, VL. 

Mazreku Viktor 

D.O.O. „Luxist” Ulcinj, 

VL. Viktor Paloka 

D.O.O. „Zlatara Cirkon” 

Herceg Novi, VL. 

Bleništa Marija 

D.O.O. „Zlatara 

Stefan” Herceg Novi, 

VL. Bleništa Stefan 

2920/12 19.12.2012. 0053 ▲22, II, 0053 

2921/12 19.12.2012. 0054 ▲23, II, 0054 

2922/12 19.12.2012. 0055 ▲24, II, 0055 

3008/12 26.12.2012. 0056 ▲25, II, 0056 

3009/12 26.12.2012. 0057 ▲26, II, 0057 

48




Redni 

br. 

Podnosilac 


Broj 

Rješenje 

Datum 


evidenciji 


Oznaka na 



49. 

50. 

51. 

52. 

D.O.O. „Deni - Gold” 

Ulcinj, 

VL. Kelmendi Denis 

Zlatarska radnja „Au” 

Cetinje, 

VL. Lazari Leonardo 

S.Z.R. „Methadžović 

Esad” Podgorica, 

VL. Methadžović Esad 

D.O.O. „ONIX Folić” 

Berane, VL.Olivera Folić 

3041/12 27.12.2012. 0058 ▲27, II, 0058 

3049/12 28.12.2012. 0059 ▲28, II, 0059 

3050/12 28.12.2012. 060 ▲29, II, 0060 

3051/12 28.12.2012. 061 ▲30, II, 0061 

53. 

54. 

55. 

D.O.O. „Dučkić” Kotor, 

VL. Dučkić Julija 

D.O.O. „Zlatara 

Glasnović” Kotor, 

VL. Glasnović Petra 

D.O.O. „Gigane” Bar, 

VL. Vukić Vesna 

3052/12 28.12.2012. 062 ▲01, III, 0062 

3053/12 28.12.2012. 063 ▲02, III, 0063 

3054/12 28.12.2012. 064 ▲03, III, 0064 

56. 

D.O.O. „Alberto” Tivat, 

VL. Noka Albert 

3070/12 31.12.2012. 065 ▲04, III, 0065 

57. 

„Zlatara Rubin” Bar, 

VL. Hajrula Ibrišimović 

3071/12 31.12.2012. 066 ▲05, III, 0066 

14. PRIHOD 

Za sprovođenje postupka ovjeravanja mjerila, odobrenja tipa mjerila, 

kalibracije, ekspertiza, određivanja znaka proizvođača, znaka uvoznika, pregleda 

i žigosanja predmeta od dragocjenih metala, plaćaju se naknade u skladu sa 

Uredbom o visini i načinu plaćanja naknada iz oblasti metrologije („Sl. list CG“, br. 

73/10), odnosno Uredbom o visini i načinu plaćanja naknada iz oblasti kontrole 

predmeta od dragocjenih metala („Sl. list CG“, br. 34/11). Ukupan prihod od 

naknada uplaćenih u toku 2012. godine iznosi 1.417.135,23 €. 

49


15. MEĐULABORATORIJSKA POREĐENJA 

15.1 Laboratorija za masu 

U toku oktobra 2012. godine, Laboratorija za masu, Zavoda za metrologiju 

učestvovala je u EURAMET-ovom projektu 1222: Comparison of 10 kg Mass 

Standard for South East European Countries (SEE), kao nastavku EURAMET-ovog 

projekta 1120: Comparison of Mass Standards for South East European Countries 

(SEE) u kojem je učestvovala u toku 2009. godine. Cilj poređenja u okviru projekta 

1222 je utvrđivanje sposobnosti mjerenja u oblasti mase Nacionalnih metroloških 

laboratorija zemalja jugoistočne Evrope i provjera ispravnosti deklarisanih 

mogućnosti kalibracija i mjerenja (CMC). Predmet poređenja bio je teg nazivne 

mase 10 kg (slika 34.), cilindričnog oblika, izrađen od nerđajućeg čelika u skladu 

sa preporukom OIML R111. 

Mjerenja planirana tehničkim protokolom, realizovana su u Laboratoriji za 

masu u toku dvije nedelje. Dobijeni rezultati su proslijeđeni pilot laboratoriji – 

Laboratoriji za masu austrijskog BEV-a, od koje se do kraja januara 2013. godine, 

očekuje preliminarni izvještaj – draft A. 

Slika 34. Predmet poređenja u okviru EURAMET-ovog projekta 1222 

50


15.2 Laboratorija za temperaturu 

Laboratorija za temperaturu je u toku 2012. godine učestvovala u dva 

međulaboratorijska poređenja. U okviru bilateralnog projekta (LMK - Slovenija i 

Zavod za metrologiju): Comparison of the calibration of liquid in glass 

thermometers in the range -30°C to 150°C, vršena je kalibracija tri staklena živina 

termometra (slika 35.), proizvođača Thermo Schneider, rezolucije 0,1°C, 

temperaturnog opsega od - 30°C do 10°C (serijski broj 991289), 0°C do 50°C 

(serijski broj 9710425) i 100°C do 150°C (serijski broj 991308). Pilot laboratorija je 

MIRS/UL-FE/LMK, a Laboratorija za temperaturu, Zavoda za metrologiju, u ovom 

projektu je učestvovala u periodu od 17.09.2012. do 08.10.2012. godine. 

Objavljivanje rezultata se očekuje u toku 2013. godine. 

a) b) c) 

Slika 35. Stakleni živini termometar opsega: 

a) od - 30ᵒC do 10ᵒC 

b) od 0ᵒC do 50ᵒC 

c) od 100ᵒC do 150ᵒC 

U sklopu Regional Quality Infrastructure Western Balkans and Turkey project 

- IPA 2011, organizovan je Proficiency Testing - Intercomparison with standard 

platinum resistance thermometer IPA 2011 PT1 T. Predmet ovog poređenja (slika 

36.) bila su dva 25 Ω standardna platinska otpornička termometra, proizvođača 

Fluke, serijskog broja 370 i proizvođača Tinsley serijskog broja 279428. U okviru ovog 

poređenja je predviđeno 12 mjernih tačaka u opsegu od – 80°C do 300°C. Pilot 

laboratorija je MIRS/UL-FE/LMK, a Laboratorija za temperaturu je u ovom projektu 

učestvovala u periodu od 12.11.2012. do 02.12.2012. godine. Pored predstavnika 

Turske, u projektu su učestvovale i nacionalne metrološke laboratorije i 

akreditovane laboratorije iz regiona. Objavljivanje rezultata ovog projekta se 

očekuje u oktobru 2013. godine. 

Slika 36. 

51


15.3 Laboratorija za električne veličine 

Krajem decembra 2012. godine, počelo je interlaboratorijsko poređenje 

Proficiency Testing - PT5 Electricity, u okviru Regional Quality Infrastructure Western 

Balkans and Turkey project - IPA 2011, u kojem je učestvovala Laboratorija za 

električne veličine, Zavoda za metrologiju. Nosilac projekta PT aktivnosti je 

MIRS/LMK, predmet poređenja je kalibracija digitalnog multimetra Agilent 3458A 

(slika 37.), a mjerni opsezi su: 

jednosmjerni napon: 5 opsega - 0,1 V do 1000 V sa 11 ispitnih vrijednosti, 

naizmjenični napon: 6 opsega - 10 mV do 1000 V (1 Hz do 10 MHz) sa 11 

ispitnih vrijednosti, 

jednosmjerna struja: 8 opsega - 100 nA do 1A sa 6 ispitnih vrijednosti, 

naizmjenična struja: 5 opsega - 100 µA do 1A (10 Hz do 100 kHz) sa 9 ispitnih 

vrijednosti, 

otpornost: 9 opsega - 10 Ω do 1GΩ, sa 8 ispitnih vrijednosti. 

Slika 37. Digitalni multimetar Agilent 3458A 

U tabeli 19. su navedene laboratorije učesnice. Pilot laboratorija za PT5 je 

Laboratorija za AC/DC niske frekvencije, Biroa za metrologiju iz Makedonije. 

Ukoliko se ispoštuju svi rokovi, objavljivanje rezultata se očekuje do 15.07.2013. 

godine. 

Tabela 19. 

Laboratorija 

Laboratorija za AC/DC niske frekvencije, 

Biro za metrologiju 

Laboratorija za testiranje i kalibraciju, 

Elektrotehnički fakultet „Nikola Tesla“ 

Primarna elektromagnetska laboratorija (HMI/FER-PEL), 

Državni zavod za mjeriteljstvo 

Laboratorija za električnu snagu, 


Laboratorija za električne veličine, 

Institut za mjeriteljstvo Bosne i Hercegovine 

Laboratorija za električne veličine, 

Univerzitet u Prištini 

Laboratorija za električna mjerenja, DPMK 

Zemlja 

Makedonija 

Srbija 

Hrvatska 

Crna Gora 

Bosna i 

Hercegovina 

Kosovo 

Albanija 

52


16. NABAVKA OPREME 

Laboratorija za vrijeme i frekvenciju sprovodi aktivnosti koje se do 2012. 

godine, nisu realizovale u Crnoj Gori. Nakon rješavanja nastalih problema u 

pogledu isporuke odgovarajuće opreme u okviru programa IPA 2007: Razvoj 

infrastrukture kvaliteta u Crnoj Gori, izvršena je i nabavka opreme (iz budžeta) u 

cilju uključivanja Laboratorije za vrijeme i frekvenciju, Zavoda za metrologiju u 

mrežu laboratorija za određivanje Univerzalnog koordinisanog vremena (UTC). 

Pomoću obezbijeđene opreme, na osnovu common-view komparacije, 

omogućiće se prilagođavanje frekvencije etalona Zavoda za metrologiju, 

frekvenciji TAI (Međunarodno atomsko vrijeme) i UTC, poboljšaće se dugoročna 

stabilnost etalona Zavoda i obezbijediće se kalibracioni sertifikat svake godine za 

referentni etalon. 

U cilju realizacije planiranih aktivnosti Laboratorije za vrijeme i frekvenciju, 

Zavod za metrologiju sarađuje sa predstavnicima Elektrotehničkog fakulteta iz 

Podgorice. 

U toku 2012. godine, instalirana je oprema (slika 38.), za pregled (ispitivanje) 

u cilju ovjeravanja, mjerila za kontrolu brzine vozila u pokretu, čiji je sistem rada 

zasnovan na Doplerovom efektu. 

Slika 38. Oprema za ispitivanje mjerila za kontrolu brzine vozila u pokretu, čiji je 

sistem rada zasnovan na Doplerovom efektu 

U cilju poboljšanja kapaciteta Laboratorije za masu, pomoću sredstava iz 

budžeta, obezbijeđena je garnitura tegova klase tačnosti E2 (1mg do 5 kg) i dva 

temperaturna senzora za praćenje uslova okoline za uređaj za praćenje uslova 

okoline Lambrecht. Obezbijeđena je i oprema za ispitivanje manometara za 

mjerenje krvnog pritiska, kao i za ispitivanje manometara za pneumatike. 

U okviru programa IPA 2011: Razvoj infrastrukture kvaliteta i metrologije, 

planirano je obezbjeđenje opreme za dalji razvoj Laboratorije za masu, 

Laboratorije za dužinu, Laboratorije za zapreminu i Laboratorije za temperaturu, 

kao i za sprovođenje fizičko-hemijskih mjerenja. U toku 2013. godine očekuje se 

isporuka i instaliranje opreme. 

53


17. OBUKA ZAPOSLENIH 

Zavod za metrologiju kontinuirano obezbjeđuje usavršavanje zaposlenih 

učešćem na tehničkim komitetima EURAMET-a, međulaboratorijskim poređenjima, 

kongresima, konferencijama, seminarima, radionicama, kao i putem saradnje sa 

drugim nacionalnim metrološkim institutima. Službenici se usavršavaju i kroz 

program koji organizuje Uprava za kadrove Crne Gore. Implementacijom 

standarda MEST ISO/IEC 17025, Zavod za metrologiju je obavezan da obezbijedi 

kompetentnost cjelokupnog osoblja koje rukuje opremom, obavlja kalibracije i 

potpisuje uvjerenja. 

U toku 2012. godine, u okviru EURAMET-WELMEC-ove grupe - Focus Group 

on Facilitating National Metrology Infrastructure Development, organizovane su 

obuke zaposlenih iz Zavoda za metrologiju u Bosni i Hercegovini, Turskoj i Grčkoj: 

Napredni trening o mjernoj nesigurnosti, Bosna i Hercegovina, od 11. do 13. 

januara 2012. godine (3 službenika). 

Obuka za učešće u medjulaboratorijskom poredjenju, Turska, 05. 07.2012. i 

 

06.07.2012. godine (2 službenika). 

Obuka za kalibraciju klima komora i termometara za mjerenje temperature 

vazduha, Grčka, od 12. do 14. septembra 2012. godine (2 službenika). 

Posredstvom TAIEX-a, za tri predstavnika Zavoda za metrologiju, od 26. do 

30. marta 2012. godine, realizovana je studijska posjeta Metrološkom inspektoratu 

Litvanije u Viljnusu, pod nazivom: Kontrola i ispitivanje prethodno upakovanih 

proizvoda i boca kao mjernih posuda. 

U toku 2012. godine, realizovane su sljedeće obuke za zaposlene iz Zavoda 

za metrologiju: 

 

Obuka za ocjenjivače laboratorija za kalibraciju, Hrvatska, 23. i 24. mart 

2012. godine (1 službenik). 

Upravljanje dokumentacijom u laboratoriji (seminar), Hrvatska, 25.05.2012. 

godine (8 službenika). 

Gamma-ray spektrometrija, Srbija, od 13. do 15. septembra 2012. godine (1 

službenik). 

 

 

 

 

Ispitivanje osposobljenosti (u okviru Regional Quality Infrastructure Western 

Balkans and Turkey project IPA 2011), Slovenija, od 11. do 15. juna 2012. 


Akreditacija laboratorija (u okviru projekta Development of Accreditation 

Services in Montenegro), Slovenija, 18.08.2012. godine (1 službenik). 

Jačanje akreditacione šeme za kalibracione laboratorije (u okviru projekta 

Development of Accreditation Services in Montenegro), Budva, od 30.10. 

do 02.11.2012. godine (3 službenika). 

Baza podataka registrovanih motornih vozila u Crnoj Gori i globalne 

evropske smjernice i standardi za održivi transport, Budva, 10. i 11. maj 

2012. godine (2 službenika). 

U okviru bilateralne saradnje Crne Gore i Slovenije, organizovane su 

sljedeće obuke: 

Implementacija nove državne legislative i uspostavljanje sistema kvaliteta 

u Odjeljenju za dragocjene metale, Podgorica, od 07. do 11. maja 2012. 


54


 

Implementacija nove državne legislative i inspekcijski nadzor, Podgorica, 

od 24. do 28. novembra 2012. godine (2 službenika). 

Predstavnici Zavoda za metrologiju su prezentirali radove na Savjetovanju 

SQM, koje je održano u Tivtu od 19. do 21. septembra 2012. godine. U okviru 

savjetovanja je organizovan i okrugli sto na temu: Kontrola predmeta od 

dragocjenih metala u Crnoj Gori. 

Zaposleni iz Zavoda za metrologiju su u toku 2012. godine obučavani i u 

Upravi za kadrove prema odgovarajućem planu obuke državnih službenika i 

namještenika: 

Opšti upravni postupak 

Postupak donošenja i uskladjivanja propisa 

Upravljanje i razvoj ljudskih resursa 

Rješavanje konfliktnih situacija 

Motivacija zapošljenih 

Metode i tehnike uspješnog i efikasnog rada u državnoj upravi 

Sistem javnih nabavki u Crnoj Gori 

Od ideje do uspješno realizovanog projekta 

Zaštita na radu 

Vještina prezentacije. 

U toku 2012. godine, predstavnici Zavoda su učestvovali na sastancima 

organizovanim u okviru EURAMET-a, WELMEC-a i OIML-a. 

18. METROLOŠKO-INSPEKCIJSKI NADZOR 

U skladu sa Zakonom o metrologiji („Sl. list CG“ br. 79/08), metrološkoinspekcijski 

nadzor je nadzor nad prometom, ugradnjom, upotrebom, 

održavanjem i popravkom mjerila, obavljen da bi se provjerilo da li se ona 

upotrebljavaju u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima iz oblasti metrologije, 

kao i provjera tačnosti količina naznačenih i sadržanih u prethodno upakovanim 

proizvodima, kao i preduzimanje upravnih i drugih mjera i radnji u cilju da se 

utvrđene nepravilnosti usklade sa propisima. U vršenju metrološko-inspekcijskog 

nadzora, metrološki inspektor ima ovlašćenja da kontroliše: upotrebu zakonskih 

mjernih jedinica, upotrebu zakonskih mjerila, način označavanja i upotrebu 

državnih etalona Crne Gore, zakonitost i stručnost rada u postupku potvrđivanja 

usaglašenosti mjerila sa metrološkim propisima, obavljanje službenih mjerenja, 

tačnost količina naznačenih i sadržanih u prethodno upakovanim proizvodima; 

zakonitost i stručnost rada ovlašćenih lica. 

U oblasti kontrole predmeta od dragocjenih metala se sprovodi inspekcijski 

nadzor, koji prema Zakonu o kontroli predmeta od dragocjenih metala („Sl. list 

CG“ br. 40/10), predstavlja nadzor nad ispravnošću, označavanja oznakom 

finoće i znakom proizvođača, odnosno znakom uvoznika predmeta od 

dragocjenih metala u prometu i nadzor nad održavanjem propisanih uslova za 

proizvodnju u prostorijama proizvođača kojima je izdato rješenje o znaku 

proizvođača. 

55


U vršenju inspekcijskog nadzora metrološki inspektor ima ovlašćenja da 

kontroliše: ispunjenost propisanih uslova kod proizvođača predmeta od 

dragocjenih metala za vrijeme obavljanja djelatnosti proizvodnje; da li 

proizvođač, odnosno uvoznik posjeduje žig sa znakom proizvođača, odnosno žig 

sa znakom uvoznika; da li su predmeti od dragocjenih metala koji su stavljeni u 

promet ili se drže pripremljeni radi stavljanja u promet ili su izloženi kao uzorci, 

označeni i žigosani u skladu sa ovim zakonom, odnosno praćeni sertifikatom; da li 

su u prodajnom prostoru izložene na vidnom mjestu slike državnih žigova; da li 

subjekat nadzora u prodajnom prostoru upotrebljava propisanu vagu; da li je u 

prodajnom prostoru izloženo na vidnom mjestu rješenje o znaku proizvođača, 

odnosno rješenje o znaku uvoznika; način izlaganja predmeta od dragocjenih 

metala u prodajnom prostoru; ispravnost predmeta od dragocjenih metala u 

pogledu sastava i finoće. 

Prethodno je navedeno da je Uredbom o organizaciji i načinu rada 

državne uprave („Sl. list CG“, br. 5/12 i 25/12) predviđeno da poslove koji se 

odnose na inspekcijski nadzor u oblasti metrologije i dragocjenih metala vrši 

Uprava za inspekcijske poslove, zbog čega je glavni metrološki inspektor 

01.06.2012. godine prešao iz Zavoda za metrologiju u Upravu za inspekcijske 

poslove. Neophodno je naglasiti da metrološko-inspekcijski nadzor u Crnoj Gori 

vrši samo glavni metrološki inspektor. 

U periodu od 01.01.2012. do 01.06.2012. godine, metrološki inspektor je 

izvršio 133 inspekcijska nadzora i sačinio 133 Zapisnika (redovnih, kontrolnih, 

vanrednih i službene zabilješke), donio 76 Rješenja za otklanjanje konstatovanih 

nepravilnosti i podnio 2 zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka protiv: 

1. „A.M. Gioia“ d.o.o. iz Danilovgrada zbog stavljanja u upotrebu zakonskog 

mjerila - trgovačke vage u četiri prodajna objekta (tri u Danilovgradu i 

jedan u Podgorici) koja ne ispunjava metrološke uslove tj. ne posjeduje 

važeći državni žig o ovjeravanju mjerila; 

2. Taksi udruženja: „Plavi Taxi“ d.o.o. iz Bijelog Polja, zbog upotrebe zakonskog 

mjerila - taksimetara koji ne posjeduju važeći državni žig o ovjeravanju. 

U toku navedenog peroda nije bilo žalbi na donešena rješenja i pokrenute 

prekršajne postupke iz djelokruga rada metrološke inspekcije. 

U periodu od 01.01.2012. do 01.06.2012. godine izvršena je: 

Kontrola benzinskih stanica u cilju utvrđivanja poštovanja roka za redovno 

ovjeravanje rezervoara za smještaj naftnih derivata. Utvrđeno je da je rok 

za redovno ovjeravanje rezervoara istekao u sljedećim slučajevima: 

„Mojkovac Petrol“ d.o.o. Mojkovac, „Dak Petrol“ d.o.o. Podgorica, 

„Podgoricatrans“ d.o.o. Podgorica, „CMC“ a.d. Podgorica i „Neksan“ 

d.o.o. Nikšić. Odlaganje izvršenja rješenja je tražio „Neksan“ d.o.o. iz Nikšića, 

a ostali subjekti su otklonili konstatovanu nepravilnost i izvršen je pregled i 

ovjeravanje rezervoara. 

Kontrola upotrebe 20 mjerila zaštite od zračenja u vlasništvu ovlašćenih 

institucija J.U. Centra za ekotoksikološka ispitivanja iz Podgorice i Instituta za 

crnu metalurgiju iz Nikšića. Nakon toga izvršeno je ovjeravanje šest mjerila 

zaštite od zračenja u vlasništvu Instituta za crnu metalurgiju. 

Kontrola vodomjera na zahtjev potrošača - dostavljeno je sedam prijava na 

tehničku ispravnost: četiri u Podgorici, tri u Budvi i jedna u Herceg Novom - 

vodomjer prečnika veći od 50 mm. U četiri slučaja se radilo o vodomjerima 

56


koji nemaju važeci državni žig i svi su nakon donošenih rješenja zamijenjeni 

odgovarajućim vodomjerima. 

Kontrola taksi udruženja u Opštini Budva tokom maja 2012. godine, kada su 

za 17 udruženja donešena rješenja za ovjeravanje mjernih uređajataksimetara 

koji nijesu posjedovali važeći državni žig. 

Kontrola predmeta od dragocjenih metala kod proizvođača i uvoznika po 

pitanju postavljenih odgovarajućih žigova. 

U toku navedenog perioda nije bilo žalbi na donešena rješenja i pokrenute 

prekršajne postupke iz djelokruga rada metrološke inspekcije. 

19. METROLOŠKI GLASNIK 

Krajem 2012. godine, odštampan je treći broj službenog glasila Zavoda za 

metrologiju pod nazivom „METROLOŠKI GLASNIK“, koji pruža potrebne informacije 

o nacionalnim propisima iz oblasti metrologije i kontrole predmeta od 

dragocjenih metala, izdatim uvjerenjima o odobrenju tipa mjerila, donešenim 

rješenjima o znaku proizvođača, rješenjima o određivanju znaka uvoznika itd. 

20. ZAKLJUČAK 

Kompleksna mreža usluga, dobavljača i komunikacija od kojih svi zavisimo 

oslanja se na metrologiju. Ljudi koji svakodnevno koriste rezultate mjerenja iz 

oblasti zakonske metrologije ne moraju da budu metrološki stručnjaci, jer država 

preuzima odgovornost za vjerodostojnost mjerenja koja utiču na transparentnost 

ekonomskih transakcija, zdravlje i bezbjednost ljudi. Pravilno funkcionisanje mjerila 

koja se upotrebljavaju u industriji, kao i u različitim proizvodnim procesima, 

predstavlja veoma važan faktor privrednog razvoja. Ostvarivanje državnih 

etalona i obezbjeđenje sljedivosti tih etalona do međunarodnih etalona, jedna je 

od najvažnijih naučnih aktivnosti. Otuda, održavanje pouzdanog, međunarodno 

prepoznatog mjernog sistema koji podstiče kompetitivnost i inovacije predstavlja 

kontinuiranu aktivnost. 

Nakon šest godina rada i ostvarenih rezultata: uspostavljena metrološka 

sljedivost, uspostavljene nacionalne kalibracione laboratorije, prepoznati rezultati 

u radu od strane Evropske Delegacije, kao i institucija van granica Crne Gore, 

svjesni smo da Zavod predstavlja važan segment nacionalne infrastrukture, koji se 

mora stalno unapređivati. Uključivanje predstavnika Zavoda za metrologiju u 

naučna metrološka istraživanja preko ESRMG (Early Stage Researcher Mobility 

Grant), predstavlja značajan korak ka budućim naučno-istraživačkim projektima. 

Razvoj novih i unapređenje postojećih laboratorija, inoviranje usluga i stalno 

usavršavanje metoda i postupaka u procesima rada i poslovanja Zavoda za 

metrologiju, sprovode se u cilju obezbjeđenja povjerenja u rezultate mjerenja koja 

se vrše u oblasti zaštite potrošača, života i zdravlja ljudi i životinja. Ipak izgradnja 

namjenskog objekta za razvoj laboratorija i angažovanje potrebnog stručnog 

kadra, kao osnovni faktori stalnog unapređenja, izgledaju praktično nedostižno u 

godini opterećenoj ekonomskim problemima. 

57


SADRŽAJ 

1. UVOD 1 

2. DJELATNOST ZAVODA ZA METROLOGIJU 3 

3. ORGANIZACIONA STRUKTURA ZAVODA ZA METROLOGIJU I ZAPOSLENI 5 

4. LOKACIJA ZAVODA ZA METROLOGIJU 9 

5. METROLOŠKI LANAC SLJEDIVOSTI U CRNOJ GORI 10 

6. ČLANSTVO U MEĐUNARODNIM I REGIONALNIM ORGANIZACIJAMA 21 

7. OCJENJIVANJE USAGLAŠENOSTI MJERILA SA PROPISANIM, 

METROLOŠKIM ZAHTJEVIMA 25 

7.1 Odobrenje tipa mjerila 26 

7.2 Ovjeravanje mjerila 27 

8. KALIBRACIJA MJERILA I ETALONA 33 

9. SISTEM KVALITETA 38 

10. AKTIVNOSTI KOJE SU SPROVEDENE U CILJU PRIPREME 

LABORATORIJA ZA AKREDITACIJU 40 

11. PROVJERA ISPUNJENOSTI PROPISANIH USLOVA ZA OVLAŠĆIVANJE LICA 

ZA VRŠENJE PRIPREME MJERILA ZA OVJERAVANJE 43 

12. ISPITIVANJE I ŽIGOSANJE PREDMETA OD DRAGOCJENIH METALA 43 

13. RJEŠENJA O ZNAKU UVOZNIKA/ZNAKU IZVOZNIKA 

PREDMETA OD DRAGOCJENIH METALA 45 

14. PRIHOD 49 

15. MEĐULABORATORIJSKA POREĐENJA 50 

15.1 Laboratorija za masu 50 

15.2 Laboratorija za temperaturu 51 

15.3 Laboratorija za električne veličine 52 

16. NABAVKA OPREME 53 

17. OBUKA ZAPOSLENIH 54 

18. METROLOŠKO-INSPEKCIJSKI NADZOR 55 

19. METROLOŠKI GLASNIK 57 

20. ZAKLJUČAK 57 

58


Poster posvećen proslavi Svjetskog dana metrologije za 2012. godinu 

59


Naslovna strana METROLOŠKOG GLASNIKA 3 

60

IzvjeÅ¡taj o radu - Zavod za metrologiju Crne Gore

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?