6DyiXO6Df

้
้
​4 พุ ท ธ ว จ น
ก่อนพุทธปรินิพพาน ทรงรับสั ่งไว้กับพระอานนท์เถระว่า ความสอดคล้องเข้ากันเป็นหนึ ่งนี
ให้ใช้เป็นหลักมาตรฐานในการตรวจสอบว่าอะไรใช่หรือไม่ใช่พระธรรมวินัย (มหาปเทส ๔)
ยิ ่งไปกว่านั ้น ทรงระบุไว้ด้วยว่า หากรู ้แล้วว่าไม่ใช่พระธรรมวินัย ให้เราละทิ ้งสิ ่งนั ้นไปเสีย
ความสามารถในการใช้บทพยัญชนะที ่มีอรรถะ (ความหมาย) สอดคล้องกันเป็นหนึ ่งเดียวนี
เป็นพุทธวิสัย มิใช่สาวกวิสัย ทั ้งนี ้ เพราะเหตุคือความต่างระดับชั ้นกันของบารมีที ่สร้างสมมา
พระตถาคต สร้างบารมีมาในระดับพุทธภูมิเพื ่อให้ได้มา ซึ ่งความเป็นอรหันตสัมมาสัมพุทธะ
พระสาวก สร้างบารมีในระดับสาวกภูมิเพื ่อให้ได้มา ซึ ่งโอกาสในการเป็นสาวกในธรรมวินัยนี้
ที ่มาที ่ไปของคำาว่า ดูจิต หรือ ตามดูตามรู ้ฯ ไม่ใช่เรื ่องลึกลับซับซ้อนที ่จะสืบค้น
ตัวสูตรที่เป็นพุทธวจน เพื่อใช้ตรวจสอบเทียบเคียงตามหลักมหาปเทส ก็มีอยู่
ใช่หรือไม่ว่า ปัญหาที ่แท้จริงทั ้งกับในกรณีนี ้ และอื ่นๆทำานองเดียวกันนี ้ คือ ความขี ้เกียจ
ความมักง่ายของชาวพุทธนั่นเอง ที่ไม่อยากเข้าไปลงทุนลงแรงศึกษาสืบค้นพุทธวจน
แล้วไปคาดหวังลมๆ แล้งๆ ว่า น่าจะมีใครสักคนหนึ่งหรือสองคน ที่มีความสามารถ
พิเศษคิดค้นย่นย่อหลักธรรมที ่พระตถาคตบัญญัติไว้เป็นสวากขาโตแล้วนั ้น ให้ง่ายสั ้นลงกว่าได้
การเชื่อเช่นนี้ เป็นลักษณะความเชื่อของปุถุชนผู้มิได้สดับ-มิได้เห็นพระอริยเจ้า-
ไม่ฉลาดในธรรมของพระอริยเจ้า-ไม่ได้รับการแนะนำาในธรรมของพระอริยเจ้า จึงไม่ทราบว่า
พระสาวกมีภูมิธรรมจำากัดอยู ่เพียงแค่เป็นผู ้เดินตามมรรคที ่พระตถาคตบัญญัติไว้เท่านั ้น
(มคฺคานุคา จ ภิกฺขเว เอตรหิ สาวกา วิหรนฺติ ปจฺฉา สมนฺนาคตา)